Мазмұны
Кіріспе 3
1. Әлеуметтік психологияда шағын топтың зерттеуінің әдіснамалық
2. Шағын топтың жіктелуі 10
3. Шағын топтың генезисі мен дамуы
Қорытынды 19
Пайдаланған әдебиеттер тізімі 21
Кіріспе
Топтың даму деңгейі неғұрлым жоғары болса, ондағы тұлға аралық
Алайда, бұл референттіктің пайда болуының негіздері, тұлға аралық қарым-қатынастарды
Зерттеу мектеп ұжымдарында лидерлердің бірнеше тип болатынын көрсетті. Бірінші
Референттілік, басқа субъектпен өзіне маңызды болатын объектіге қатынасы байланыстырылатын,
Топ мүшелерінде белгілі бір мөлшердегі референттік қасиеттер
Жеке адам референттік адамдар шенберінің арқасында қоршаған әлемді өз
Өзінің референттік шеңберімен қарым-қатынас жасау жағдайында танымдық субъект ретіндегі
Өздерін құрайтын факторларға, сондай-ақ өздерінің даму деңгейіне байланысты бір-біріне
1. Әлеуметтік психологияда шағын топтың зерттеуінің әдіснамалық
Адам өмірінде шағын топтардың рөлі объективтік көтерілуде, өйткені топталып
Алайда, жалған әдістемелік ұстанымдар шетел психологтарын шағын
Американдық элеуметтік психологияда әр түрлі әлеуметтік психологиялық феномендерді түсінуге
Бұл кемшіліктер
Әлеуметтік міндеттердің қалыптасу заңдылықтары жайлы көзқарастардың эволюциясы салдарынан ұжым
Ұжымның калыптасу зандылықтарын зерттеуге А.С.Макаренко үлкен үлес қосты. Ол
-ұжымды қажет ететін қоғамдық маңызды мақсаттардың дамуы;
-тұлғаның дамуына сәйкес келетін атмосфераны жасау;
-арақатынастар нормалары;
-ұжым ішіндегі әрекет қоғамдағы бар үлгілерге сәйкес жасалады.
Сонымен, іс-әрекет принципі А.С.Макаренко жүйесінде, біріншіден, өзі жасаған тәрбиелеуші
Алайда, 70-жылдардың басында ұжым мағынасын әлеуметтік
тұрғыдан дұрыс түсіну өздігінен көптеген накты психологиялық
мәселелерді шеше алмайды. Ұжымдағы тұлғаралық қатынастардың
ғылыми түсініктерінің әлеуметтік-психологиялық
Шағын топ эмоционалдық сипаты басым қатынастар арқылы карастырылды. Топтың
Шағын топты былайша анықтау ұжымның ұқсас әлеуметтік-психологиялық концепциясын құрауға
Лидер - топ мүшелерінің мақсаттарын қамтитын және топтық іс-әрекеттің
а) ол топ алға қойған мақсатқа жетудің жолдары мен
ә) топ мүшелері арасында атқарылатын іске жауапты адамдарды белгілейді;
б) егер топтың алдына маңызды істер қойылған болса және
в) топ мүшелерінің қоғамдық белсенділігін дамытады.
Лидерлікті топтық құбылыс ретінде қарастыру керек: лидер жалғыз өзі
Шетелдік психологияда лидерлік теориялардың көптеген түрі бар, олардың ішіндегі
Топтын даму деңгейі неғұрлым жоғары болса, ондағы тұлғааралық катынастар
Алайда, бұл референтгіліктің пайда болуының негіздері, тұлғааралык қарым-қатынастарды байланыстыратын
2. Шағын топтың жіктелуі
Психологтар жасаған эксперименттер жауапкершілік арту сипаты топтың даму деңгейіне
Шынайы орындалатын және әлеуметтік тұрғыдан бағаланатын іс-әрекеттің табысты немесе
Топтарды өлшемі бойынша былайша бөлу кең таралған:
- үлкен;
- шағын топтар.
Үлкен топтар шынайы және шартты болып бөлінуі мүмкін.
Шынайы топтар дегеніміз - белгілі бір іс-әрекетке түсетін күрделі
Шартты топтар бір-бірімен тікелей не жанама объективтік арақатынас жасамайтын
Үлкен шартты топтарды зерттеу олардың
Шағын топтар бұл - ортақ мақсаттармен немесе міндеттермен біріктірілген,
Шағын топта, әдетте, беделді лидер немесе беделді жетекші болады.
Зерттеушінің алдына қойылған міндеттер бойынша, шағын топтарды былайша бөлуге
Топ мүшелерінің арасындағы қатынастардың жақындық дәрежесіне байланысты:
-бірінші (жанұя, жақын достар) және екінші (оқулық, өндірістік байланыстар);
Топқа қатынасушылардың құқықтарына байланысты:
-бірдей (топтың барлық мүшелерінің құқықтары тең болады) және бірдей
Жеке адам үшін топтың құндылығына байланысты:
-мүшелік топтарға (топтағы көзқарастарды, қатынастарды қаламаса да жеке адам
3. Шағын топтың генезисі мен дамуы
Тәрбиелеу объектісі ретінде әдетте жеке баладан гөрі, әр түрлі
Топ ұғымының шығуы күрделі. Европада бұл сөз XVII ғасырдың
Қазіргі уақытта бұл "техникалық" ағым толығымен ысырылып, топ ұғымы
а) бірімен бірі жиі арақатынас жасайтын;
ә) өздерін бір топтың мүшелері деп санайтын;
б) өздерінің қызығушылықтары бойынша жалпы нормаларды бөлісетін; в) рөлдер
г) бірдей объектілер мен және идеалдармен өзін теңестіретін;
д) топты қанағаттанудың кайнар бұлағы ретінде қабылдайтын;
е) кооперативтің өзара байланыста болатын;
ж) өздерін біртұтас сезінетін;
з) өздеріне қатысты іс-әрекеттерді реттейтін.
Бұл тізімнің кеңеюі мүмкін және бұл параметрлер саны шексіздікке
Топтық дамудың генезисінің айқын деңгейлерін сипаттайтын төмендегідей 5 шектік
1. Байланыстың көтеріңкі
әлеуметтік құндылығы -
бригадасы).
2. Егер топта қажетті бірлескен іс-әрекет болса, тұлғааралык
қатынастарды байланыстыруы мүмкін болатын көтеріңкі әлеуметтік
факторлар болған кездегі байланыстырудың төменгі деңгейі - бұл
әлеуметтік ассоциация (мэселен, студенттердің достық серіктестері).
Бірлескен іс-әрекеттің болмауынан
жоқтығы - бұл диффузиялық топ (мәселен, автобус жолаушылары
немесе жалпы палатадағы аурулар).
Көтеріңкі асоциалдық байланыстырушылар
кезіндегі қандай да бір бірлескен іс-әрекеттің түлғааралық карым-
қатынастарының байланысуының төменгі дәрежесі - бұл асоциалдық
ассоциация (мәселен, бұзақы жасөспірімдер тобы).
Іс-әрекет арқылы байланысудың көтеріңкі деңгейі
байланыстырушы факторлардың көтеріңкі коғамға қарсы реакциялық
сипаты - бұл корпорация (мәселен, мафия).
Әр түрлі зерттеулерден топтың шектік өлшемін білдіретін әр түрлі
Топтардың өмір сүруінің
Топтағы тұлғааралық белдерді анықтаудың танымал әдістерінің бірі болып -
Социометриялық сауалнама анкеталық сауалнамадан немесе сұхбаттан
Социометриялық таңдау жедел жүргізіледі, оның көмегімен эмоционалдық
Осыған байланысты социометрия зерттеуіне кіргізуге тиісті әлеуметтік- психологиялық маңызды
Тұлғааралық қатынастар жүйесіндегі таңдаудың мотивациялық өзегін анықтау социометриялық тестілердің
Оқушыға алдымен социометриялық
Сонымен жеке адамның әр түрлі қасиеттеріне қолданылатын реттелген қатарларды
Қорытынды
Жеке адам топтың басқа мүшелерімен белсенді ара-қатынас жасай отырып,
Жеке адам таңдаған ұжым ішіндегі бұл адамдар тобын қалай
Сонымен топтағы беделділік пен таңдамалылықты социометриялық ұстанымдар тұрғысынан ғана
Алайда, бұл құрылымдар көбінесе киылыспайды. Егер социометриялық "жұлдыз" топтың
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
3