МАЗМҰНЫ
Кiрiспе 2
I тарау. Корпотативтiк табыс салығын алудың теориялық негiздерi 4
§1. Табыс салығының жалпы сипаттамасы 4
§2. Корпоративтiк табыс салығын төлеушiлерi мен салық салу
II тарау. Салықты есептеу әдiстемесi мен төлеу тәртiбi
§1. Жылдық жиынтық табыс 11
§2. Ставкалар және бюджетке есептеу тәртiбi. 23
§3. Жеңiлдiктер және салықты төлеу тәртiбi 26
§4. Халықаралық салық салу 37
III тарау. Корпоративтiк табыс салығын алуды жетiлдiру 42
§1. Салықтық бақылауды жетiлдiру 42
§2. Заңды тұлғалардан алынатын табыс салығы бойынша алынатын табыс
Қорытынды 49
Қолданылған әдебиеттер тiзiмi 51
1 – қосымша 53
2 – қосымша 55
Кiрiспе
Кез келген мемлекетке өз функцияларын атқару үшiн ақша қаражаттарының
Мемлекеттiк заңдар негiзiнде мемлекетпен жүзеге асырылатын осы мiндеттi
Қазақстан Республикасының мемлекеттiлiгiн және егемендiгiн алу қысқа мерзiмде қоғам
Нарықтың қатынастардың дамуымен салық жүйесi нақты өзгерiстерден өттi, салық
Әр жылы, әйтпесе жылына бiрнеше рет салық заңдары өзгерiп
Нәтижесiнде жыл сайын салық жүйесi күрделi, қиын басқарылатын және
Салық жүйесiн реформалаудың басты себептерiнiң бiрi болып, салықтардың үлкен
Мұның бәрi салық жүйесi реформалау бойынша жұмысты кiдiртпей бастау
1995 жылдың 1 шiлдесiнен бастап Қазақстан Республикасы салық салудың
Әрекеттегi салықтар мен төлемдердi қысқарту, салық салудың халықаралық прогрессивтi
Салық Кодексi жаңа салық жүйесiгнiң негiзiн салады, өйткенi онда
Корпоративтiк табыс салығы бюджетiнiң кiрiс бөлiгiнi негiзi көздерiнiң бiрi
Корпоративтiк табыс салығы салық салудың ең маңызды түрi болып
Бұл диплом жұмысы корпоративтiк табыс салығына, оның қазiргi
I тарау. Корпотативтiк табыс салығын алудың теориялық негiздерi.
§1. Табыс салығының жалпы сипаттамасы
Табыс салығы салықтың классикалық түрлерiнiң бiрi болып табылады. Алғашқы
Табыс салығын басқа салықтың төлемдер жүйесiнде сипаттай отырып, келесiлердi
1. Табыс салығы тiкелей салықтар деп аталатын салықтар категориясына
Осыған байланысты салықтар тiкелей және жанама деп бөлiнетiнiн атап
Тiкелей салық – бұл салық салу субъектiсi бiруақытта оның
Жанама салық кезiнде салық салу субъектiсi оны нақты төлеушiсi
Тiкелей салықтардың артықшылықтары ретiнде, Г.Карагусова келесiлердi атайды:
а) тiкелей салықтар мемлекетке мөлшер бойынша сенiмдi және
б) тiкелей салықтар жанама салықтарға қарағанда салық
в) тiкелей салықтарды төлеу кезiнде мемлекет салықты алып жүрушiмен
г) тiкелей салықтар негiзiнде салық төлеушiнiң өзiнiң табысынан алынады.
Тiкелей салықтарды әдетте нақты және дербес деп бөлiнедi.Нақты (реалды)
Дербес салықтар салық төлеушiнiң алған табысынан (пайдасынан) төленедi. Сөйтiп,
Дербес салықтар нақты салықтарға қарағанда салық төлеушiнiң нақты төлеу
3. Қазақстан Республикасының салық заңына сәйкес табыс салығы
4. Салықтарды жалпы (бюджетке түсiп және сол жерде
5. Табыс салығы жеке (яғни оның төлеушiлерi тек
Қазақстанда қазiргi жағдайда екеуi де табыс салығының төлеушiлерi
§2. Корпоративтiк табыс салығын төлеушiлерi мен салық салу
Корпоративтiк табыс салығын төлеушiлер салық жылында салық салынатын табыс
табыс салығын төлеушiлерге Қазақстан Республикасының Ұлттық банкiнен басқа резидент
кәсiпкерлiк iс – әрекеттен түсетiн табыстары бойынша коммециялық емес
Заңды тұлғаға өз қатысушыларын (құрылтайшыларынан) бөлек салық салынады. Жай
Шаруашылық жүргiзушi субъектiнiң құқықтық мәртебесiн анықтау мүмкiн болмаған жағдайда
Мемлекеттiк салық комитетiнiң ұсынысымен Қазақстан Республикасының қаржы министрлiгiмен келiсе
Алматы қаласының Түркiсiб ауданы бойынша салық комитетiнде 2004 жылдың
- 30 қайта ашылған төлеушiлер есепке алды;
Мемлекеттiк кәсiпорындар бойынша есепке 260 төлеушi тұр, олардың iшiнде
Банктер бойынша есепке 8 төлеушi тұр, олардың iшiнде 3
Ауыл шаруашылық кәсiпорындар бойынша 8 төлеушi есепке алынған, олар
Қоғамдық ұйымдар бойынша есепте 95 төлеушi тұр, олардың iшiнде
Шетел инвестициялары бар кәсiпорында бойынша 14 төлеушi есепте тұр,
Шетел заңды тұлғалар бойынша есепте 13 төлеушi тұр, олардың
Сақтандыру компаниялары бойынша есепте 10 төлеушi тұр, олардың
Өндiрiстiк коперативтер бойынша есепте 81 төлеушi тұр, олардың iшiнде
Меншiк кәсiпорындар бойынша есепте 278 төлеушi тұр, олардың iшiнде
Басқа меншiк формалары бойынша есепте 138 төлеушi тұр, олардың
Бұдан басқа, салық органдарында қаржы шаруашылық iс – әрекетiн
Қаржы – шаруашылық iс – әрекетiн 183 кәсiпорындар мен
1 жылдан астам 63 төлеушi әрекетсiз тұр;
1,5 жылдан астам 198 төлеушi әрекетсiз тұр;
жабылуға 9 төлеушi тұр;
басқа есептер бойынша тiркеуге алудан бастап 58 төлеушi әрекетсiз
Iздеуге тұрған заңды тұлғалардың жалпы саны -
Бұдан басқа салық комитетi Алматы қаласының паспорт столына салық
Салық заңдарына сәйкес заңды тұлғалардан алынатын табыс салығын төлеуден
Бюджетпен орталықтандыра есеп айырылысатын заңды тұлғалар саны 16 кәсiпорындар
Табыс салығын салу объектiсi жылдың жиынтық табыс пен белгiленген
Егер резидент емес заңды тұлға өзi iс – әрекетiн
әрбiр нақты жағдайда бұл мақсаттар үшiн келесi көрсеткiштердiң бiрi
- Қазақстан Республиаксыныда өнiмдi (жұмыс, көрсетiлген қызмет) өткiзуден түскен
- Қазақстан Республикасының территориясындағы қызметiне байланысты шығындардың резидент емес
- Қазақстан Республикасының территориясында қызметiн жүзеге асыруда жұмыскерлер саны
Егер резидент емес заңды тұлғаның қазақстан республикасындағы қызметiнен алынған
II тарау. Салықты есептеу әдiстемесi мен төлеу тәртiбi
§1. Жылдық жиынтық табыс
Жылдық жиынтық табыс деп күнтiзбелiк жыл iшiнде заңды тұлғаның
- өнiмдi (жұмыс, көрсетiлген қызмет) өткiзуден түскен табыс (жанам
- үйлерi, ғимараттарды, сондай – ақ амортизациялауға жатпайтын активтердi,
- сату операцияларынан тыстабыстар, соның iшiнде: берiлген несие үшiн
- мүлiктi жалға беруден түскен табыстар, ролити, мемлекеттiк бюджеттерден
Түркiсiб ауданы салық комитетiнiң мәлiметтерi бойынша 2004 жылы мүлiктi
Мысалы, Алматы жолының Алматы электор – механикалық зауатын тексеру
- банк және сақтандыру ұйымдарының резервтiк қорларының мөлшерiн азайтудан
- белгiленген инфиляция деңгейiнен тыс материалдық қорларды, дайын өнiмдердi
Ұтыстар – бұл заңды тұлғалардың конкурстарда, жарыстарда (олимпиадаларда), фестивальдарда,
Өнiмдi (жұмыс,көрсетiлген қызмет) өткiзуден (түскен) түсетiн табысқа жөнетiлген өнiмнен,
Мысалға, Түркісiб ауданындағы «Жомарт» шағын кәсiпорыннан тексеру кезiндде заңды
Сату операцияларынан тыс табыстар бұл табыстарды алу көрсетiлген қызметтер
Мысалы, Түркісiб ауданында бұл мәселе бойвнша ең iрi iздеушiлiк
Сый актiлерiнiң негiзiнде алынған мүлiк пен ақшалай қаражаттары заңды
Қарыздың жабылу заңды тұлғаның табысы болып табылады. Қарызды жабу
Кәсiпкерлiк қызметке байланысты заңды тұлғалардың алған шағымды бағамды айырмасы
Әлеуметтiк сфера объектiлерiн пайдалаудан алынған табыстар әлеуметтiк сфера бойынша
Заңды тұлғалардың жылдық жиынтық табысынан оны алуға байланысты шығындар,
Iс-сапарлық және өкiлдiк шығындар Қазақстан Республикасының Үкiмет белгiлеген нормалар
Мысалы, Түркісiб ауданының салық комитетi жауапкершiлiгi шектелген энерготраизит серiктестiгiн
Банктермен және басқа ұымдармен теңге немесе шетел валютасымен несие
Табыс алуға байланысты ғылыми – зерттеу, жобалау және тәжiрибе
Жинақтау және қайтарым сипатындағы шарттар бойынша сақтандыру төлемдерiнен қоспағанда,
Негiзгi құрал – жабдықтар ұзақ уақыт iшiнде натуралды түрде
Салық мақсатындағы негiзгi құрал – жабдықтарға құны 40 айлық
Активтер деп ұзақ мерзiмдi, материалдық емес және ағымдағы қаражат
өндiрiсте пайдаланылатын және тозығы жеткен негiзгi құрал – жабдықтар
Салық төлеушi өз қалауы бойынша амортизацияның басқа да нормаларын
Түркісiб ауданының салық комитетiнiң мәлiметтерi бойынша шегерiстер құрамына амортизациялық
Өндiрiстен мақсаттар үшiн өзiндiк құрылыс бойынша шығындар мен өндiрiстiк
Арзан бағалы және тез тозатын заттардан, яғни құны 40
Негiзгi құрал – жабдықтарды жөндеуге жұмсалған шығындар сомасы санақ
Пайдалы қазбаларды геологиялық зерттеу, барлау және оларды өндiруге дайындық
Жер қойнауын пайдаланушының нақты бюджетке төлеген мемлекеттiк шарттың (контакттiк)
Материалдық емес активтерге жұмсалған шығындар үшiншi топтың негiзгi құрал–жабдықтарының
Банктер күмәндi және өтелуi үмiтсiз борыштарға қарсы провизияда аударымдарды
Егер салық төлеушiге резидент еместiң күмәндi борышы 30 мың
Заңдарға сәйкес жасалған шарт (контракт) негiзiнде жер қойнауын пайдалану
Кен орын өңдеу салдарын жоюына жұмсалатын шығындардылатын шығындарды есепте
Егер кен орын өңеу салдарын жою бойынша нақты шығындар
Салық төлеушiлер тауар–материалдық қорларды салық салу мақсаттар үшiн бухгалтерлiк
Мысалы 2003 жылдық 1 қаңтарына жасалған Түркісiб ауданының
Салық төлеушi бекiтiлген олрташа өлшеу ФИФО, ЛИФО және
Есеп беру жылы iшiнде салық төлеушiнiң ТМҚ құнының инфляция
ТМҚ (тауар–материалдық қорларды) инфляцияға арнап түзету 1995 жылдық 1
Тауар–материалдық қорлардың құндарындағы инфиляцияға арнап түзетiлуiмен жаратылған өзгерiстер жылдық
Сонымен қатар жылдық жиынтық табыстан төмендегiлер шегерiледi:
- жер салығы, заңды тұлғалдардың мүлiкке салынатын салынатын салық,
Бұл пунк бойынша Түркісiб ауданының салық комитетi 2003 жылдың
Пайданың кемiтiлуi шығынға жергiлiктi салық (мүлiк салығымен көлiк
- бюджетке енгiзiлуiне жататындарды қоспағанда, айыппұлдар мен өсiмдiлердi қоса
- Қазақстан Республикалық ззаңдармен белгiленген шығындар нормативтерiне сәкес мемлекеттiк
Осыған байланысты жауапкершiлiгi шектелген «Лори» серiктестiгiнде айқындалған бұзушылықты атауға
- жылдық жиынтық табысты алу үшiн кәсiпкерлiк қызметте үш
- жер қойнауын пайдаланушының жер қойнауын пайдалану шарттарымен белгiлiнген
- заңдарға сәйкес жер қонауын пайдалану жарты негiзiнде қызметiн
Бағалы қағаздарды сату кезiнде пайда болған шығындар шегеруге жатпайды.
Кәсiпкерлiк қызметтен пайда болған шығын (жиынтық жылдық табыстан көзделген
Түркісiб ауданының салық комитетiнiң мәлiметтерi бойынша 2003 жыл iшiнде
Мысалы: «Алатау» акционерлiк қоғамы бойынша шығындарды көшiру нәтижесiнде бюджет
Егер 2003 жылдың жұмысының нәтижесiнде 23800 мың теңге табыс
Егер алдағы жылдары кәсiпорын жеткiлiктi табыс алса, 2003 жылдың
Жыл Қызметтiң нәтижесi Табыс(+) немесе шығын (-) Салық
2001 - 26033 - 26033 -
2002 + 23800 - 2233 -
2003 + 20023 + 19000 200
1 – кесте.
Егер алдағы бес жыл iшiнде шығын жабылмаса, алтыншы жылы
Салық салынатын табысты есептеу кезiнде жер қойнауын пайдалану шарттар
Кәсiпкерлiк қызметпен байланысты емес шығындар бойынша және терiс бағандық
Мысалы, Түркісiб ауданының салық комитетi жауапкершiлiгi шектелген «Алматыфторцветмет» серiктестiгiн
Ұқсас бұзушылықтар жауапкершiлiгi жiктелген «Орман» серiктестiгiнде анықталды,тексеру нәтижесiнде 100,1
Заңды тұлға салық салу мақсатында табыстар мен шығындарды есептеу
Есептеу әдiсi деп төлем жасау уақытына қарамастан, есеп жүргiзудiң
Қазақстан Республикасы «Салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi
Салықтардың айырма сомаларын төлеу бойынша 2003 жылдың 1 қаңтарынан
2004 жылдың 1 қаңтарындағы жағдайы бойынша берешектiң қалған сомасынан
Салық төлеушiлер 2004 жылдың 1 қаңтарындағы салықтардың айырма сомаларын
Салық төлеушiлер салықтардың айырымы сомаларын есеп берудегiден кейiнгi айдың
Салықтардың айырмасы сомаларын өтеу графигiн бұзу жағдайында берешек салық
Салық төлеушiлер салық органдарына салықтардың жалпы айырма сомаларын өтеу
§2. Ставкалар және бюджетке есептеу тәртiбi.
Табыс салығының ставкалары меншiктi формалары мен ұйымдастыру формаларына қарамастан
Заңды тұлғалар үшiн табыс салығының ставкалары келесi мөлшерде белгiленедi:
а) «б» пунктiсiнде қарастырылғаннан басқа заңды тұлғалар үшiн 30
б)арнайы экономикалық аймақты территориясында тiркелген және қызметтiк жүзеге асыратын
в) негiзгi өндiрiсi құралы жер болып табылатын заңды
Егер заңда тұлғаның жердi тiкелей пайдаланумен байланысты (өсiмдiк және
Заңды және жеке тұлғаларға төленетiн дивиденттерге 15 процент ставка
Қазақстан Республикасындағы төлем кезiнде бұрын салық алған дивиденттi алған
Бұл есептi алу үшiн дивиденд алушы салық салынатын табысты
Дивидиендтер ретiнде бөлiнетiн сома заңды тұлғаның салық салынатын табысынан
Бұл тәртiп төленетiн дивидендтер сомасына қоалқы салық салуын жоюды
Түркiсiб ауданының салық комитетiнiң мәлiметтерiне сәйкес 2004 жыл iшiнде
Дивидиендтердi дұрыс есептеу мәселесi бойынша «авашард» акционерлiк қоғамын тексеру
Заңды тұлғаларға төленетiн проценттерге тиiсiлдi сомадан 15 процент ставка
Резидент – банктерге төленетiн проценттер төлем кезiнде салық салуға
Қазақстан Республикасындағы төлем кезiнде бұрын салық салынған проценттер алған
Заңды тұлғаның төлейтiн шаруашылық субъектiлердiң жұмыскерлерiнiң тiкелей немесе жанама
Резидент еместiң тұрақты мекемеге қатысы жоқ Қазақстандық көздерден алған
а) дивидиендтер мен проценттер 15 процент;
б) тәуекелдiлiктi сақтандыру немесе қайта сақтандыру шарттары бойынша төленетiн
в) Қазақстан Республикасымен басқа мемлекеттер арасындағы халықаралық байланыста немесе
г) ролити, басқару және консультациялық қызметi қоса алғанда қызмет
Шаруашылық субъектiлердiң жұмыскерлерiнiң тiкелей немесе жанама табысы болып табыоатын
Алматы қаласы Түрксiб ауданы бойынша салық комитетiнде төлем көзiнде
Есептi кезең iшiнде, яғни 2003 жылдың IV тоқсанында төлем
Тексеру нәтижесiнде бюджетке 232811,3 мың теңге жете есептеледi, соның
Мысалы, салық заңдарын бұзушылық «Казэноргоремонт» акционерлiк қоғамында анықталады, бюджетке
§3. Жеңiлдiктер және салықты төлеу тәртiбi
Салық қызметiмен салықтардың бюджетке толық түспеу себептерiн зерттеу жұмыстарын
Түркiсiб ауданының салық комитетiнiң мемлекеттерi бойынша Қазақстан Республикасы «Салық
Пайдалы кәсiпорындар бойынша 2003 жыл iшiнде жеңiлдiктер сомасы 10320,8
2002 жылдық мәлiметтерiмен салыстырғанда жеңiлдiктер пайдалану нәтижесiнде табыс салығының
Сөйтiп, «ТЭО» акционерлiк қоғамы мен «Казэноргоремонт» бiрiккен кәсiпорынға салынатын
Сонымен қатар, жеңiлдiктердi пайдалану бойынша бұзушылықтардың жиi кездесуiне атап
Мысалы, «Инвар» шағын меншiк кәсiпорын тексеру кезiнде заңды тұлғаларда
Салық төлеушiлер берiлген жеңiлдiктер мен белгiленген ставкаларды есепке алғандағы
Салық салынатын табысты есептеу кезiнде шетел валютасындағы түсiм, басқа
Салық қызметi салық салыну периодынан кейiнгi бес жыл iшiнде
Көбiнесе қолма – қол ақшалай қаражаттар мен жұмыс iстейтiн
Бухгалтерлiк есептi жүргiзуi тәртiбiн бұзу, есептi және де салық
Сонымен бiрге басқа тұлғалар мен басқа органдармен аталған табыстың
Егер сот немесе арбитражды сот шешiмi бойынша табыс бюджетке
Егер салық төлеушi өөзiнiң коммерциялық немесе қаржылық операцияларында тәуелсiз
Барлық салықтарға қатысты баспа – бас операциялар бұл операцияларды
Мысалы, Түркісiб ауданы салық комитетiнiң заңды тұлғалардан алынатын табыс
Өнiмдi айырбастау немесе оның қайтарусыз беру кезiнде салық салу
Мысалы, «Алтын - диiрмен» кәсiпорын тексеру кезiнде заңды
Кәсiпкерлiк қызметпен айналысатын заңды және жеке тұлғалар ависталған төлемдер
Мерзiмдiк сипаттамадағы жұмыс пен басқа шарттары бар кәсiпкерлiк қызметпен
Табыс салығы бойынша алдын ала есептер заңды тұлғалармен қызметiнiң
Табыс салығы бойынша аванталған төлемдердi есептеу үшiн салық салынатын
Заңды тұлға табысы салығының болжамды сомасы туралы мәлiметтi айлар
Табыс салығының өткiзiлген авиасталған төлемдер сомасы салық жылына салық
Жылдық жиынтық табыс және жасалған шегерiстер туралы декларация заңды
«Жылдық жиынтық табыс және жасалған шегерiстер туралы декларация» заңды
Декларация барлық заңды тұлғалармен меншiктi формасына, қызмет түрлерiне және
34 баптың ережелерi бойынша табыстары салық салудан толық басталған
Салық қызметi салық төлеушiден декларацияны он екi айдан кем
- Қазақстан Республикасында кәсiпкерлiк қызметi бiткi кезiнде салық төлеушi
- салық төлеушi – заңды тұлғаның линквидациясы кезiнде
Салық төлеушi Қазақстан Республикасы Қаржы Министрлiгiнiң салық комитетiне бiр
Сонымен бiрге, декларацияны ұсыну мерзiмiмен ұзарту салықты төлеу немесе
Декларацияға басқарушы немесе өкiлеттi және басқа бухгалтер қол қояды.
Декларацияда көрсетiлген мәлiметтер есептiк құжатпен расталуы керек. заңды тұлғаның
Сонымен бiрге алдағы кезеңдердiң декларацияларын құру кезiнде және қажет
Есептiк құжаттары электорндық және меншiктiк алып жүрушiлердi сақталатын салық
Салық төлеушi мен шетел тiлдерiнде құрылған есептiк құжаттар, салық
Салық төлеушi есептiк салық жылы үшiн мемлекетпен соңғы есептi
Салық заңдылығымен белгiлiнген салықты және (немесе) айыппұл санкцияларын төлеу
Салықты және айыппұл санкцияларын төлеу мерзiмiн ұзарту тәртiбi 1997
Заңды және (немесе) жеке тұлғамен төлеу кезiнде ұсталмаған табыс
Уақтылы төленбеген салықтар сомалары, соның iшiнде ағымды және авиасталған
Белгiленген мерзiмде декларацияның ұсынбағаны үшiн декларацияны ұсынбаған әр ай
Декларациядағы салық мөлшерiн кемiткенi үшiн салық төлеушiге кемiтiлген салық
Мысалы Түркісiб ауданы салық комитетi жауапкершiлiгi жiктелу «ДОС» серiктестiгiн
Бюджетке табыс салығын есептеуге төлем тапсырмалары төлеушiлерiмен банк мекемесiне
Егер салықтың төлемеген сомасы есептелген сомасынан артық болса салық
1. Артық соманы салық төлешiнiң басқа салықтарды төлеу шотына
2. Салық төлеушiнiң келiсiмiмен қалдықты алдағы төлемдер бойынша мiндеттер
3. Төлеушiнiң жазбаша мәлiметсiз бойынша 20 күндiк мерзiмдiе салық
Салық төлеушiден негiзделген жазбаша мәлiмдеменi алғаннан кейiн салық қызметi
Салық қызметiнiң органдарымен ертерек анықталмаған бюджетке төлемеуге тиiстi. Салықтың
Алматы қаласы Түркісiб ауданының салық комитетiнiң мәлiметтерi бойынша 01.01.03
2 – кесте.
2003 жылғы 12 ай бойынша болжамның орындалуы.
Көрсеткiштер 01.01.03ж. болжамы Нақты түскен % Ауытқуы
Жалпы түсiмдер 218140,0 1001260,1 120,15 +203100,3
Заңды тұлғалардан алынатын табыс салығы
300031,0
100030,11
23,0
-110001,13
Төлем кезiнен ұсталатын табыс салығы
18900,0
101230,1
34,1
-23060,0
Түсiмдердiң жалпы болжамы 100,13% орындалды немесе нақты 2008260,3 мың
Жалпы болжам ҚҚС (қосылған құнға салынатын салық) (103,1%), мүлiк
Заңды тұлғалардан алынатын табыс салығы бойынша болжам 14,3 %
Ал төлем кезiнде ұсталатын табыс салығы 35,0% орындалады, болжам
Болжамның орындалуын iле салмаған шығынынан қарастырып көрейiк. Болжам бойынша
Болжамның жалпы артығымен орындалуы басқа салықтар есебiнен болып отыр.
100,10
10,3
1,0
20,3
10,1
10,0
- басқа салықтардың үлес салмағы .
заңды тұлғалардан алынатын табыс
салығының үлес салмағы.
төлем кезiнде ұсталатын табыс салығының
үлес салмағы.
§4. Халықаралық салық салу
Кәсiпкерлiк қызметiн Қазақстан Республикасының территориясында тұрақты мекеме арқылы жүзеге
Алматы қаласының Түркісiб ауданының салық комитетiнiң мәлiметтерi бойынша 01.01.02
Қазақстан Республикасының «Шетел инвеститциялары туралы» заңның 6 бабына сәйкес
Резидент емес – салық төлеушiнiң жылдық жиынтық табысы деп
Қазақстанда тұрақты мекеме арқылы қызметiн жүзеге асыра алмайтын және
«Тұрақты мекеме» терминi шетел заңды тұлғасының бюджетпен есеп айырысу
Тұрақты мекеме деп өкiлеттi тұлға арқылы жүзеге асыратын қызметтi
Тұрақты қызмет орны келесiлердi қосады:
а) бөлiм
б) филиал
в) офис
г) фабрика
д) шеберхана
е) шахта, мұнай және газ скважикалары және кез -
Егер кәсiпкерлiк қызмет бас кәсiпорыннан нұсқау алатын өкiлеттi тұлғалар
Егер шетел заңды тұлғасына қызметтi тәуелсiз мәртебенi агент көрсетсе,
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес құрылған шетел заңды тұлғаның еншiлес
Тұрақты мекеме арқылы кәсiпкерлiк қызметiн жүзеге асыратын резидент емес
Резидент емес тұлғаның кәсiпкерлiк қызметiнен, соның iшiнде тауарларды сатудан,
Тұрақты мекеменi байланысты емес резидент емес салық төлеушiнiң табыс
Тұрақты мекеменi байланыссыз резидент емес табыс пен тұрақты мекеме
- зейнетақы, егер ол резидентпен төленсе;
- Қазақстан Республикасындағы тәуекелдердi сақтандыру және қайта сақтандыру келiсiм
- халықаралық байланыстардағы телекоммуника-циялық немесе көлiк қызметтерiнен немесе Қазақстан
- Қазақастан Республикасындағы қызметтiң негiзiнде пайда болатын басқа да
түркiсiб ауданының салық комитетiнiң мәлiметтерi бойынша резидент еместердiң төлем
«Аэросервис - Корю» тексеру кезiнде кәсiпорынның резидент емес заңды
«Аэросервис - Сабит» авиакомпаниясын тексеру кезiнде де кәсiпорынның Қазақстан
«Аэропорт - Алматыны» тексеру кезiнде резидент емес заңды тұлғалардан
«Азамат» авиакомпаниясын тексеру кезiнде «Азамат» және «Тажикистан» авиакомпаниялары арасындағы
Табыс салығына қосымша Қазақстан Республикасының резидент емес – шетел
Таза табыс деп салық салынатын табыс пен осы табыс
Резидент емес – салық төлеушiмен Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде
Шетел мемелекеттерiнде Қазақстан Республикасының резидент – салық төлеушiсi
Шетелде төленген салықтар сомасының есеп мөлшерi Қазақстандағы шетелден алынған
Егер Қазақстанның сәйкес мемлекеттермен екiреттiк салық салуды жою туралы
Күшiне ену үшiн салық Конвенциялары үш сатыдан өтедi:
1. Порафирлау – құзырлы органдар деңгейiнде бүкiл текстi келiсiмдеу;
2. Келiсiп отырған мемлекеттердiң үкметтерi атынан қол қою;
3. Екi мемлекеттегi ратификация.
Сөйтiп, салық Конверциялары екi мемлекеттегi ратификация процесiнiң бiтуiнен кейiн
1.07.97 ж. жағдайына келесi мемлекеттермен Конвециялар әрекет iстейдi:
1. Ұлыбритания, Солтүстiк Ирландия – 1.01.93ж.
2. Италия – 1.01.94ж.
3. Польша, Пакистан, АҚШ, Нидерланды – 1.01.96ж.
4. Венгрия, Турция, Украина – 1.01.97ж.
5. Азербайжан, Өзбекстан – 1.01.98ж.
Әдетте салық Конвецияларында табыстар мен мүлiкке салық салу тәртiбi
Қоғзағлмайтын мүлiктен алынған табыстарға белгiленген мүлiктiң орналасу жерi бойынша
Халықаралық тасымалдаудағы теңiз және әуе кемелерiн, темiржол және автокөлiк
Бұдан басқа Конвенцияларда тұрақты мекемелердiң таза табысынан, дивидиендтерге, проценттер
III тарау. Корпоративтiк табыс салығын алуды жетiлдiру
§1. Салықтық бақылауды жетiлдiру
Ел президентi Н.Назарбаевтың Қазақстан халқына «Қазақстан - 2030» жолдауында:
Республиканың салық органдарының бақылау – экономикалық қызметiн талдауаймақтарда бюджетке
Бюджетке өндiрiлiп алынудың ең төменгi деңгейi жете есептелген сомалар
Алматы қаласы Түркісiб ауданының салық комитетiнiң мәлiметтерi бойынша есептi
өткiзiлген тексерулердiң нәтижелерi бойынша заңды тұлғалар бойынша бюджет табысына
- мемлекеттiк кәсiпорындар бойынша орынға шығу арқылы 10 кәсiпорын
- жеке меншiк кәсiпорындар бойынша орынға шығу арқылы 25
- басқа меншiк формаларындағы кәсiпорындар бойынша орынға шығу арқылы
- қоғамдық ұйымдар бойынша 2 кәсiпорын тексерiлдi, бұзушылықтар анықталды.
Бұзушылықтар санының мұншама көп болуы, алаңдатпай қоймайды. Салық инспекторларына
Салық инспекторы тексерудiң басты мiндетi салық заңдарын бұзатын тәртiпсiз
Салық есебiнiң негiзгi мақсаты алынатын сомаларды ұлғайту емес, есептеудiң
Түркiсiб ауданының салық комитетiнiң мәлiметтерiне сәйкес тексеру кезiнде салық
Мысалыға, жауапкершiлiгi шектеулi «Eidht industrial» серiктестiгiн тексеру кезiнде Қазақстан
Жауапкершiлiгi шектеулi «Аспан» серiктестiгiн тексеру кезiнде, кәсiпорынның өткiзуден түскен
Ұқсас бұзушылық жауапкершiлiгi шектеулi «Труд» серiктестiгiнде анықталды, тексерумен салықтың
Салықтың дұрыс есептелуi, бюджетке уақытылы төленуi және салық салу
Анықталған бұзушылықтар нәтижелерi бойынша, Әкiмшiлiк Кодекске сәйкес Түркісiб ауданының
16 тұлға 12,8 мың теңгеден 204,8 мың теңге сомасына
6 тұлға 15,8 мың теiгеден 91,2 мың теңге сомасына
1 тұлға 16,5 мың теңгеден 16,5 мың теңге сомасына
1 тұлға 18,4 мың теңгеден 18,4 мың теңге сомасына
1 тұлға 23,0 мың теңгеден 23,0 мың теңге сомасына
3 тұлға 19,0 мың теңгеден 57,0 мың теңге сомасына
Салықтар бойынша берешектердi сөндiрудi талдау Республика бойынша тұтас алғанда
Түспей қалуларды қысқарту және жою iстерiнде бюджет алдында берешегi
Түспей қалуларды жоюға бағытталған шаралардың бiрi ретiнде республиканың берешек
Түркiсiб ауданының салық комитетiнде есепте тұрған 2008 кәсiпорынның iшiнде
10.03.03ж. берешек сомасы барлығы 120620,924 мың теңгенi құрды, 2003
Шығынды кәсiпорындардың бюджетке берешегiнiң өсу себебiнiң бiрi – «жасанды»
Күмәндi операциялар туралы салық және құқық қорғау органдарының бiрiгiп
Сонымен бiрге салық төлеушiлердi салық төлеуге тарту үшiн және
Салықтарды жинау – ауыр және жауапкершiлiктi талап ететiн жұмыс.
§2. Заңды тұлғалардан алынатын табыс салығы бойынша алынатын табыс
Мемлекеттiң әлеуметтiк – экономикалық жағдайына сәйкес келу үшiн салық
Табыс салығын салу кезiнде салықтың оптималды ставкаларын анықтап алу
Профессор А. Лаффер бастаған американдық эксперттер табыс салығының ставкасы
Жылдық жиынтық ----------------
табыс
0
Табыстарға салық салудың идеалды школасын теориялық негiздеуге болады деп
Қазiргi кезде Қазақстандағы заңды тұлғалардан алынатын табыс салығының 30
Қазiргi уақытта айналым мен қаржылық нарық сфералары көптеген өндiрiстiк
Республикадағы бюджет тапшылығының себебi төмен салық ставкаларыемес, салықтардың толық
Бюджетке қосымша табыстарды жұмылдыру (мобилизациялау) үшiн жылдық жиынтық табыстан
Сонымен бiрге салық қызметi жұмыскерлерiнiң материалдық мүдделiгiн жоғарлату қажеттiлiгiн
Салық Кодексiнен енгiзiлген кез – келген өзгерiстер мен толықтырулар
Қорытынды
Заңды тұлғалардан алынатын табыс салығы бюджетке түсу сомасы бойынша
Экономикалық салаларын дамытудың Қазақстан Республикасының президентiнiң стратегиясында белгiленген қарқынды
Бiрiншi кезекте экономикалық өсудiң негiзi көздерi болатын шешушi және
Бұдан кейiнгi тұрган мәселе – бюдшет кiрiсiн көтеру мақсатында
Бұл шаралардың барлығы да салық органдарының қызметiнiң түбегейлi жақсауымен
Оны жетiлдiру, тереңдету қажет, әйтпейiнше бiрде – бiр реформаның,
Қорыта айтқанда, салықты уақытылы және толық жинау –
Салық жинаудағы заңдылықтарды түсiндiуге заңгер мен экономисттердiң де алдында
Қолданылған әдебиеттер тiзiмi
1. Абишев А.А., Бихондиев Б.Б. «Основы рыночной экономики».
2. Әлiмов Ж. «Салық – халық несiбесi» /Қаржы –
3. Балапанов Е. «О налогообложеним доходов юридических лиц». //
4. Дербисов Е.Ж. «Налоги в Казахстане» А, 1994г.
5. Ержанова С.М. «Налогообложение юридических лиц в РК» А,
6. Ильясов К.К. и др. «Налоги и налогооблажение» А,
7. Илимжанова З. «Налоги и несостоятельность»
8. Назарбаев Н.А. «Қазақстан - 2030» Ел Президентiнiң Қазақстан
9. Серкебаев Б. «Салық саласына салмақ түстi»
10. Сапарбаев Б. «Алар асулар алда»
11. Таджияков Б. «Работа с налогоплательщиками требует переосмысления»
// Қаржы – қаражат №3, 1998ж.
12. Утебаев Б., Жунисова Р. «О реформе налоговой
// Поиск №4, 1997г.
13. Худяков А.И. «Налоговая система Казахстана: подоходный налог». А,
14. «Налоги» под ред. Черника Д.Г. М, 1995г.
15. «Салық және бюджетке төленетiн басқа да төлемдер» ҚР
16. Сборник инструктивных и нормативных актов по налогам. А,
17. Дудникова В. «Индивидуальный подоходный налог» Вестник МГД
18. Иммжанова З. «Налоги и несостоятельность»
// Қаржы – Қаража, 1998 №2
1 – қосымша
Амортизациялауға жататын негiзгi құрал – жабдықтар келесi амортизация нормаларымен
№ Мүлiктiң аты Амортизацияның шектi нормасы, %
1 2 3
1. Компьтерлер, жер – жердегi құрылғылар мен деректердi өңдеу
25
2. Пайдалы қазбаларды өңдеу үшiн қолданылатын жабдықтар, мәшинелер мен
20
3. Жолдарда пайдаланылатын автотрактор техникасы арнаулы құрал – саймандар,
15
4. Жеңiл автомобильдер; такси;
Автомобиль көлiгiнiң жылжымалы құрамы: жүк автомобильдерi, автобустар, арнаулы автомобильдер
Машиналар мен жабдықтар: өнеркәсiптiң барлық салалары үшiн, құю өндiрiсi
15
5. Басқа топтарға енбеген амортизацияланатын активтер.
10
6. Темiр жол, теңiз және өзен көлiк құралдары.
Қуат машиналар мен жабдықтары: жылу – техникалық жабдықтар, турбиналық
Электр қуатын беру және байланыс құрылғылары. Құбырлар
8
7. Үйлер, ғимараттар, құрылыстар. 7
2 – қосымша
_____________________________
(салық төлеушiнiң тiркеу нөмiрi)
өткiзу мерзiмi 2003ж. 20 қаңтатарынан кешiктiрмей
_____________________________
(салық төлеушiнiң толық аты)
Салық сомаларының айырмасының үлес салмағы бойынша есебi.
Салық атауы 01.07.03ж. қарыздарсыз салықтар сомасының айырмасы 2003ж. екiншi
өз бетiмен бөлу арқылы 4Х5 бiркелкi бөлу арқылы 5-6
1 2 3 4 5 6 7
ҚҚС
АКЦИЗ
Заңды тұлғалардан алынатын табыс салығы
Басқарушысы _______________________
Салық инспекторы___________________
____________________________________
*Қазақстан Республикасының Үкiметiнiң 20.06.97ж. №1001 «Салық есебiнде есептеу әдiсiне
3 – қосымша
_____________________________
(салық төлеушiнiң тiркеу нөмiрi)
өткiзу мерзiмi 2003ж. 20 қаңтатарынан кешiктiрмей
_____________________________
(салық төлеушiнiң толық аты)
Заңды тұлғалардан алынатын табыс салығы сомаларының айырмасын 2003 жылы
Салық атауы Салық сомаларының айырмасы, барлығы
Олардың iшiнде қарыздар бойынша* Қарыздарды қоспағандағы, салық сомаларының айырмасы
Төлеу тртiбi
Соның iшiнде айлар бойынша өтелуi
1 2 3 4 5 I II III IV
Заңды тұлғалардан алынатын табыс салығы
өз бетiнше
бiркелкi
Басқарушысы _______________________
Салық инспекторы___________________
____________________________________
*Қазақстан Республикасының Үкiметiнiң 20.06.97ж. №1001 «Салық есебiнде есептеу әдiсiне