Мазмұны:
Кіріспе 3
Несие жүйесінің дамуы. 5
1.1. КСРО орнағанға дейінгі несие жүйесі және
Жергілікті коммерциялық банктер. 9
1.2. Әлемдегі несие жүйесінің дамуының қазіргі тенденциясы. 12
2. Несие мекемелерінің түрлері. 14
2.1. Маманданған несие-қаржы институттары. 15
2.2. Несие жүйесінің негізгі буыны – банктер. 18
Қорытынды 20
Қолданылынған әдебиеттер тізімі 22
Кіріспе
Өркениетті мемлекеттердің тәжірибесінде несие жүйесі туралы 2 ұғым
Нарықтық экономикада несие жүйесі өте маңызды роль атқарады.
Несие жүйесі өз қызметтерін роындауы барысында несие қатынастары
Бірақ несие қатынастары мазмұны тек ақшалай капиталды жинақтап,
Несие жүйесінің елдегі ақша айналымын реттеудегі, заңды және
Несие жүйесінің ролі мен маңызы келесідей бірқатар
Мысалға: Американдық шаруашылықта пайдалынылатын ақшалай капиталдың орта есеппен
Несие қатынастары мен несие формаларының және несие мекемелерінің
Несие жүйесінің дамуы.
Қазіргі кездегі өркениетті мемлекеттердің несие жүйесінің көптеген
банк қорының шоғырлануы мен орталықтану нәтижесінде ьанк монополиясының
Капиталды шоғырландыру мен орталықтандыру ашық және жасырын түрмен
әр түрлі несие мекемелерінің арасындағы бәсекенің күшеюі. Банк
Бәсекенің 2-ші бір түрі несие-қаржы институттарының арасында болады.
банк капиталы мен өнеркәсіп капиталының бірігіп қаржы капиталын
несие жүйесіндегі құрылымдық өзгерістер.
1.1. КСРО орнағанға дейінгі несие жүйесі және
Қазақстанның экономикасы Ресейдің экономикасының бір бөлігі ретінде әр
Қазақстанның Ресей нарығына интенсивті түрде енуі, нәтижесінде Ресейлік
Ресейдің Мелекеттік банкі 1860 ж. өз қызметін бастап,
Ірі коммерциялық банктер қатарында Сібір сада – банкісінің
Сонымен қатар, Ресей империясында ірі банктерге енетін Орыс-Азия
Екіден филиалдары бар Қазақстанда сыртқы сауда үшін Орыс
Қызылордада, Семейде және Омбыда Ярославль – Констромскі жер
Жалпы бірінші дүние жүзілік соғыстың бастапқы кезеңінде Қазақстанның
ХІХ ғ. Аяғы мен ХХ ғ. Басында ең
вексельдерді есепке алу;
тауарларды кепілге алу, ссуда беру;
ауыл шаруашылығына ссуда беру;
вексельдер үшін арнайы шоттар ашу;
ұсақ несие мекемелеріне ссуда беру;
меншікті бағалы қағаздар шығару;
қайта есеп жүргізу [5; 95].
Қазақстандағы коммерциялық банктердің филиалдарының қызметі активтік операциялар бойынша:
Тауарларды есепке алу арқылы ссуда беру 2 формада
заттай, яғни кепілдікке берілген тауарлар банк мөрімен басып
жеке заттай, яғни бұл жағдайда тауарлар кепіл берушінің
Сонымен, коммерциялық банк активтеріндегі вексельдерді есепке алу 30-36
Жергілікті коммерциялық банктер.
1909 – 1913 жж. өнеркәсіптік өрлеу жылдарында Мемлекеттік
Өзара несие беру қоғамның қаражаттары: мүшелік жарна қосудан,
Жарғысына сәйкес өзар несие қоғамдарының капиталы мынадай 3
айналыс капиталынан (мүшелердің қосқан жарнасынан).
босалқы капиталдан (түскен пайдадан 10 % мөлшерінде аудару
арнайы капиталдардан.
Меншікті капитал басқа банктердегі екінші деңгейлік рольді ойнайды,
қоғам мүшелерінің салымдары;
сырттан келушілердің салымдары.
Вексельдік несиелеудің ашылу сомасының:
55,8 % - сауда және өнеркәсіп клиенттері;
15,9 % - ауыл шаруышылықтың клиенттері;
13,7 % - үй иеленушілер;
9,7 % - иенушілердің үлесіне тиесілі болды.
Мұндай қоғамдардан несие алу қарыз алушыларға біршама арқылы
ХХ ғ. Басында Қазақстан аумағында жинақ кассалар кеңінен
Салым клиентерінің біршама бөлігі, яғни 13,4 % -
1917 ж. Қазан революциясынан кейін, банк ісінде мемлекеттік
1922 ж. несиелік және ссуда жинақ серіктестердің және
1924 ж. ауыл шаруашылық кооперацияларына несиелік операцияларды жүзеге
1922 ж. бастап, жеке сауда өнеркәсіпті несиелеуге арналған
Сауда аймағынан және өнеркәсіптен жеке сектордың қудалануы нәтижесінде
1.2. Әлемдегі несие жүйесінің дамуының қазіргі тенденциясы.
Бүгінгі таңдағы несие жүйесі соңғы жылдағы біраз өзгерістерге
Ірі әмбебап банк өз клиенттері үшін депозиттік шоттарды
Соңғы жылдары банктер мен басқа арнайы қаржы мекемелері
Ұзақ мерзімді несиелеу де даму үстінде. Коммерциялық банктердің
Нәтижесінде, тартылған қаражат құрылымы күрт өзгерді: егер 1950
Банктік операциялардың дамуында ерекше коммуникациялық қазіргі техникалық құралдарын
Өз экономиккасын нарықтық жолға қайта құрушы Қазақстан үшін
2. Несие мекемелерінің түрлері.
Несие ісі – ақшамен сауда-саттық негізінде несие операцияларын
Несие мекемелерінің түрлерін, оның ішіндегі банктік мекемелерді қатыстырудан
Англия, Дания, Швеция және басқа елдерде несие жүйесіне
Қазақстан Республикасының Президентінің “Қазақстан Республикасындағы банктер және банктік
Кез-келген заңды тұлға, егер де оның банктік ресми
2.1. Маманданған несие-қаржы институттары.
Мамандаған несие-қаржы институттары (мекемелері) кез-келген елдің несие
Маманданған несие-қаржы институттары немесе парабантік мекемелер, не белгілі
Маманданған несие-қаржы институттарының жиынтығ : сауда жинақ мекемелері,
Маманданған несие-қаржы институттарыипотекалық және тұтыну, сол сияқты ауыл
Кейбір арнайы несие мекемелері Қазақстан аумағында революцияға дейін
АҚШ-та банктік емес несие-қаржы институттарға: өзара жинақ банктері,
Өзара жинақ банктері - “өзара біріккен” кәсіпорындар жүзінде
Несиелік одақтар – кәсіпорындардың, ірі кәсіпорындардың, шіркеулердің
Сақтандыру компаниялары – сақтандыру политерін сату арқылы қаражат
Инвестициялық қорлар - өзінің шығарған акцияларын сатып, одан
Зейнетақы қоры – жұмысшылар мен қызметкерлердің белгілі бір
Зейнетақы мен балаларға жәрдемақы төлеу үшін мақсатты алым
Халықты әлеуметтік қолдауға байланысты республикалық және аймақтық бағдарламаларды
өзін-өзі қаржыландыру қағидаларының кезінді қор қаражаттарының ұдайы өндірісін
Ұлыбританияның несие жүйесінде банктік емес институттарға: құрылыс қоғамдарын,
Ұлыбританияда арнайы несие-қаржы институттарының американдықтарға қарағанда айырмашылығы –
Германияда мамандандырылған несие мекемелеріне ипотекалық мекемелер, тұрғын үй
2.2. Несие жүйесінің негізгі буыны – банктер.
Несие жүйесінің негізгі буыны – банктер. Себебі, масштабы
Алдыңғы бөлімде айтылғандай банк ол Италиян сөзі “bank”
Натуралды шаруашылықтың ыдырауы, сауда мен тауар айналысының дамуы
К. Маркс банктердің пайда болуы туралы былай деген:
Банк ісі дегеніміз – қарыз капиталын жинақтаумен және
Атқаратын қызметтеріне байланысты банктер: эмиссиялық және эмиссиялық емес
Эмиссиялық банк – ол айналысқа ақша белгілерін шығаруға
Мемелекеттердегі басқа юанктердің барлығының да ақша белгілерін шығару
Инвестициялық және инновациялық банктердің екі түрі де ұзақ
Ипотекалық банктер – жерді және жылжымайтын мүліктерді кепілдікке
Сонда, банк дегеніміз – Қазақстан Республикасының Ұлттық банкінің
Қорытынды
Мен бұл курс жұмысын көптеген оқулықтарды пайдалана отырып
Мамандандырылған несие мекемелері немесе парабанктік мекемелер нарық экономикасындағы
Бірқатар мемлекеттерде мамандандырылған несие-қаржы институттарына: жинақ мекемелері, сақтандыру
Несие жүйесінің негізгі бір буыны – банктер. Себебі,
Атқаратын қызметіне байланысты банктер 2-ге бөлінеді:
Эмиссиялық;
Эмиссиялық емес.
Эмиссиялық банк – ол айналысқа ақша бөлетін шығаруға
Мемлекеттегі басқа банктердің барлығының ақша белгілерін шығаруға құқықтары
Қолданылынған әдебиеттер тізімі
“Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы” негізгі
Көшенова Б.А. Ақша, несие, банктер, валюта қатынастары. Оқу
Ақша, несие, банктер: Оқулық / Жалпы редакциясын басқарған
Уескин В.М. Современный коммерчекие банки. – М., 1994
Мақыш С.Б. Ақша айналысы және несие. – Алматы,2004.
Денги, кредит, банки: Учебник для вузов / Под
Маркс К., Энгельс Ф. Шығ. 2 – басылым.
3