ЖОСПАР
Кіріспе 1
I. Сақтандырудың мәні 2
1.1 Сақтандыру деген не және ақтандырудың әлеуметтік-экономикалық,
1.2 Жалпы сақтандыру және өмірді сақтандыру 7
1.3 Міндетті әлеуметтік сақтандыру 8
II- Жеке мүлікті сақтандырудың ақпараттық жүйесі 13
2.1 Ақпараттық жүйені құрудың мақсаты мен тағайындалуы
2.2 Кіріс және шығыс ақпараттары 22
Қорытынды 24
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 25
Кіріспе
Қазақстан Республикасының бүгінгі таңдағы даму кезеңінде экономикалық көрсеткіштердің
Ғылымның қандай салалары болса да, зерттеу барысы мен
Жұмыстың бірінші бөлімінде негізінен сақтандырудың соның ішінде әрине
Қазіргі кезде сақтандыру кейбір жағдайларда міндеттілік сипат алып
Сондай-ақ жеке мүлікті сақтандыру да өте керекті нәрсе.
I. Сақтандырудың мәні
1.1 Сақтандыру деген не және ақтандырудың әлеуметтік-экономикалық,
Сақтандыру - қоғамның экономикалық қатынастарының айрықша сферасын бейнелейтін
Сақтандырудың мақсаты қоғамдық ұдайы өндірістің, үздіксіздігін қамтамасыз ету
Сақтандыру категориясы үшін мына белгілер оған тән болып
1) қатынастардың ықтималдық сипаты;
2) қатынастардың төтенше (жай емес) сипаты (кез келген
Сақтандыру категориясының қаржы категориясымен ортақ өзгеше белгілері бар:
сақтық қатынастарының ақшалай сипаты;
сақтандырудың қоғамдық өнімінің кұнын қайта бөлуге қатысуы;
оның ic-қимылы ақша қорларын жасап, пайдаланумен қосарланып отырады;
сақтық қатынастарының біp бөлігінің міндетті сипатының болуы;
ақша қорларын жасап, пайдалану кезіндегі сақтық баламалығы барлық
Сақтандыру шеңберінде мемлекет сақтық ресурстары меншігінің субъектісі болып
Сақтандырудың экономикалық мәні барлық қатысушылардың төлемдері есебінен оқыс
Сақтандырудың экономикалық мәніне бұл категорияның қоғамдық арналымының көрінісi
Бөлу функциясы: бұл функцияның өзгешелігі қайта бөлу ретінде
Бақылау функциясы сақтық төлемдердің жұмылдыруды және сақтық қорын
Соңғы уақытта бірқатар зерттеушілер сақтандыру экономикалық категориясын сипаттау
Сақтық қатынастарының бip бөлігінің салыстырмалы жалпы бағыттылығы мен
Қатынастырдың екінші бөлігінің біршама тар арналымдағы қорларды —
Үшініші бөлік қатынастардың тұйық аясын пайдалана отырып және
Сақтандырудың жалпы жүйесінің салыстырмалы дербес бөлігі медициналық сақтандыру
Сақтандыру кезінде сақтық резервтері мен қорларың қалыптастырудың ең
Қаржыларды қалыптастырудың бюджеттік әдісі бюджеттердің қаражаттарын, яғни бүкіл
Сақтық әдісі қорларды шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халықтың
Сақтық қатынастарының бірінші бөлігінде — қоғамдық қорғауда бюджеттік
Ipi апаттар мен нәубеттердің зардаптарын жою жөнінідегі шараларды
Сақтандыру экономикалық категориясының материалдық ақшалай иелері сақтық қорлары
Сақтық қорлары — қоғамның ұлттық шаруашылығындағы сан алуан,
Мүліктік мүдделерді қорғауды, материалдық зияннан сақтандыруды және оның
Сақтық қорларының басқа қорлардан ерекшелігі: олар алдын ала
Нарықтық экономикада сақтық қатынастарының едәуip бөлігі коммерциялық қатынастар
Клиенттерді тарту үшін сақтық ұйымдары клиентураға қызмет көрсетуді
Сақтандырылушылардың жарналары есебінен жасалынатын сақтық қорлары белгілі бip
Экономиканың нарықтық қатынастарға көшуі, кәсіпкерлік қызметтің дамуы, тауар
Өтпелі экономика жағдайындағы сақтандыру институтының ерекше маңыздылығы бірқатар
Біріншіден, мемлекет тарапынан көзделген шаралардың сипаты мен көлеміне
Екіншіден, сақтандыру механизмін қазіргі жағдайда пайдалану елдегі кәсіпкерлік
Сақтық жүйесі республика экономикасының сенімді әрі орнықты дамуына,
Сақтандыру, табыс (пайда) түcipy мақсатымен коммерцияның шектес сфераларына
Сақтандыру — сақтық ұйымы өз активтері есебінен жүзеге
Сақтандыру процесі сақтандыру шарты негізінде не өзара сақтандыру
Сақтандыру шарты бойынша бip тарап (сақтанушы) сақтық сыйақыларын
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі бойынша мыналар сақтандырудың нысандары
міндеттілік дәрежесі бойынша — epiкті және міндетті;
сақтандыру объектісі бойынша — жеке және мүліктік;
сақтық өтемді жүзеге асыру негіздері бойынша — жинақтаушы
Mіндemmi сақтандыру - заңнамалық актілер талаптарына орай жүзеге
Epiкmi сақтандыру — тараптардың еркін білдіруіне орай жүзеге
Сақтық қызметі — сақтық (қайта сақтандыру) ұйымының сақтық
Сақтық қызметін ұйымдастыру және мемлекеттік реттеу мен лицензиялауды
Өмірді сақтандыру саласы epікті сақтандыру нысанында мынадай сыныптарды
Жалпы сақтандыру саласы epікті сақтандыру нысанында мынадай сыныптарды
Сақтандыру mүpi сақтық ұйымы сақтанушыға сақтандыру шартын жасау
1.2 Жалпы сақтандыру және өмірді сақтандыру
Жалпы сақтандыру және өмірді сақтандыруға тән экономикалық қатынастар
Мүліктік және кәсіпкерлік тәуекелдер (қауіп-қатерлер) азаматтық-құқықтық жауаптылықты қоса
Сақтанушының немесе пайдаланушының мүліктері сақтандыруға мүдделі болмаған жағдайда
Жазатайым жағдайдан және аурудан сақтандыру сақтандырылушы жазатайым жағдайдың
Медициналық сақтандыру сақтандырылушының медицина мекемесінен медициналық сақтандыру бағдарламасына
Көлік құралдарын сақтандыру көлік кұралын иеленуге, пайдалануға, оған
Жүктерді сақтандыру жүктерді иеленуге, пайдалануға, оған билік етуге
Мүліктік сақтандыру мүлікті иеленуге, пайдалануға, оған билік етуге
Азаматтық-құқықтық жауаптылықты сақтандыру кезінде, үшінші бip адамдардың үмітіне,
зияндар үшін жауаптылықты сақтантдыру), сондай-ақ шарттардан туындайтын міндеттемелер
1.3 Міндетті әлеуметтік сақтандыру
Міндетті әлеуметтік сақтандыру – азаматтарды еңбек ету қабілетін
Әлеуметтік қамсыздандыру және әлеуметтік сақтандыру категорияларының іс-әрекетінің объективті
Әлеуметтік арналым қорларын қалыптастыруды екі қағидаты бар:
1) ұрпақтар ынтымақтастығының негізінде; жұмыс істейтін ұрпақ жұмыс
2) әлеуметтік қорларға, көбінесе әлеуметтік қорға азаматтардың
Бірінше қағидатқа негізделген және Қазақстанда 1998 жылға дейін
1) зейнетақымен қамсыздандыруға мемлекеттік монополия;
2) әлеуметтік қамсыздандыру қорларына түсетін міндетті зейнетақы жарналарының
3) жүйе ішінде қаражаттарды қайта бөлу.
Мұндай жүйе жоспарлы директивалық экономика, еңбекке қабілетті халықтың
90-жылдардың басы мен ортасындағы экономиканың дағдарысы әлеуметтік сақтандыру
Қазақстанда жүргізіліп жатқан зейнетақы реформасының негізіне қойылған екінші
1) зейнетақымен қамтамасыз етуді мемлекеттік реттеу;
2) зейнетақы қорын қалыптастыруға қатысқан 30 жастан төмен
3) зейнетақы жинақ ақшасын және әлеуметтік қамсыздандырудың басқа
4) зейнетақы қорланымдарын қалыптастыруға еңбек етуге қабілетті жастағы
5) еңбек етуге қабілетті азаматтардың қартайғанда өзін зейнетақымен
6) инвестициялаудың тиімділігін және зейнетақы жинақ ақшасының қауіпсіздігін
7) жинақтаушы зейнетақы қорларындағы қорланымдарға азаматтардың мұралану құқығын
8) қосымша epікті зейнетақымен қамсыздандыруға азаматтарға құқық беру;
9) зейнетақы жинақ ақшасын экономикаға инвестициялау, бұл оның
Міндетті әлеуметтік сақтандыру мынадай түрлерге белінеді:
еңбек ету қабілетін жоғалтқан жағдай;
асыраушысынан айрылған жағдай;
жұмысынан айрылған жағдай;
Мыналар міндетті әлеуметтік сақтандырудың негізгі қағидаттары болып табылады:
Қазақстан Республикасының міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы заңнамасын сақтау
әлеуметтік төлемдерді қамтамасыз ету үшін қолданылатын шараларға мемлекеттің
міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысудың міндеттілігі;
заңға сәйкес әлеуметтік аударымдарды әлеуметтік төлемдерге пайдалану;
әлеуметтік төлемнің көзделген шарттар бойынша міндеттілігі;
әлеуметтік төлемдердің мөлшерін саралау;
міндетті әлеуметтік сақтандыруды қамтамасыз ететін мемлекеттік органдардың қызметіндегі
Жұмыс істейтін қызметкерлерді қоспағанда, қызметкерлер, Қазақстан Республикасының аумағында
Міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушылар үшін әлеуметтік сақтандырудың
2005 жылдың 1-ші қаңтарынан бастап — әлеуметтік аударымдарды
2006 жылдың 1- ші қаңтарынан бастап — әлеуметтік
2007 жылдың 1- ші қаңтарынан бастап — әлеуметтік
Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес арнаулы салық режімі
Еңбек ету қабылетінен айрылған жағдайда әлеуметтік төлем өзі
Еңбек ету қабілетінен айрылған жағдайда ай сайынғы әлеуметтік
Бұл ретте табысты алмастыру коэффициенті — 0,6 болады.
Қатысу өтілінің коэффициенті міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесінің өзі
Алушы жасына қарай зейнетақы төлемдерін алуға құқық беретін
Қайтыс болған (сот хабар-ошарсыз кетті деп танылған немесе
1) он сегіз жасқа толмаған болса, олар он
2) жасына және еңбек қабілеттігіне қарамастан, ата-апасының
Өздері үшін міндетті әлеуметтік аударымдар жүргізілген ата-ананың —
Бала кезінен I немесе II топтағы мүгедектер деп
Қайтыс болған асыраушысының асырауында болған, асыраушысынан айрылған жағдайда
II- Жеке мүлікті сақтандырудың ақпараттық жүйесі
2.1 Ақпараттық жүйені құрудың мақсаты мен тағайындалуы
Ақпараттық жүйені құрудың мақсаты Қазақстан Республикасының жеке мүлікті
Бұл талаптар мыналар:
Ақпараттық жүйелер ресурстарына қойылатын талаптар
Ақпараттық жабдықтауға қойылатын талаптар.
Ұйымдастырумен жабдықтауға қойылатын талаптар
Техникалық жабдықтауға қойылатын талаптар.
Программалық жабдықтауға қойылатын талаптар.
Ақпараттық жүйелер ресурстарына қойылатын талаптар
Ақпараттық ресурстарды жиынтық мәліметтер деп атайды, белгілі бір
Ақпараттық жабдықтауға қойылатын талаптар.
Ақпараттың қолдануысыз басқару процесі мүмкін болмағандықтан, ақпараттық жүйеде
Ақпараттық жабдықтау (АЖ) – бұл ақпараттық жүйеде қолданатын
Ақпараттық жүйені ақпараттық жабдықтау өзіне жүйеде қолданатын экономикалық
Ақпараттық база (АБ) – бұл ақпараттық жүйенің функционерлену
Машина ішіндегі ақпарат базасы – бұл ақпараттық жүйені
Ұйымдастырумен жабдықтауға қойылатын талаптар
Автоматтандырылған ақпараттық жүйені тұрғызу мен жұмыс істеудің негізгі
Ақпараттық жүйені тұрғызу – ақпарат кезеңдерін зерттеуді, жобалау
Ұйымдастырумен жабдықтау ақпараттық жүйенің тиімді жұмыс істеу үшін
Белгілі ережелерге бағындыру құжаттары ақпараттық жүйені тұрғызудың, жұмыс
Техникалық жабдықтауға қойылатын талаптар
Техникалық жабдықтау – бұл ақпараттық жүйе жұмыс істеуді
Барлық операцияларды үш сатыға топтауға болады:
Ақпаратты алу.
Ақпаратты түрлендіру.
Ақпаратты тұтыну.
Бірінші саты – экономикалық объектілердегі қызмет барысында туындайтын
Екінші саты – ақпаратты түрлендіру операцияларының тобы, кеңістік
Үшінші саты – операциялар тобын және олардың басқарушылық
Басқарудың ақпараттық кезеңінің негізгі сатысына сәйкес келесі техникалық
Ақпаратты жинау және тіркеу;
ақпаратты өткізу;
машиналық тасығыштарды дайындау;
ақпаратты өңдеу;
ұйымдастыру техникасы.
Ақпаратты жинау және тіркеу жабдығы бастапқы мәліметтерді тасығыштарға
Ақпаратты өткізіп беретін жабдық мәліметтерді өңдеу орталықтарына және
Машиналық тасығыштарды дайындау жабдығы, мәліметтерді машиналық тасығыштарға, оның
Техникалық құралдар кешені
Техникалық құралдар атауы Физикалық модуль Сипаттамалары
ДЭЕМ Іntel Pentіum 4 Процессор
Зерделік сақтаушы құрылғы
МҚДЖ
Монитор
Перне тақтасы
Тышқан Іntel, 2.4MHz
1 Gb
80Gb
17 дюймдік
105 батырмалы
2 баспалы және дөңгелекшесімен
Факс – модем Факс – модем Zyxel– 42Z
Телефон Телефон Vodafone
Программалық жабдықтауға қойылатын талаптар
Программалық жабдықтау деп – техникалық жабдықтау жүйесі жұмыс
Жалпы программалық жабдықтау – бұл жабдықтаудың кең көлемдегі
Операциялық жүйе – ол есептеу кезеңін тиімді ұйымдастырып
Есептеу кезеңін ұйымдастырудың тиімділігі ақпараттық жүйенің тәсілін, оның
Сынаққа арналған программалар (тесттер) ДЭЕМ-нің жұмыс қабілетін тексеріп,
Арнаулы программалық жабдықтауға ҚПП мен бөлек функцияларды орындайтын
Мәліметтерді басқаруда ;
мәліметтерді орындаудың типтік орындалу ретін;
деректі программалық әдістерін;
дискретті программалар әдістерін;
үздіксіз есептерді шешу әдістерін және басқаларды
орындайтын алгоритмдердің, әрі есептердің шешілу әдістерінің ерекшеліктеріне қарай
Нақты объектінің ақпараттық жүйесінің арнаулы программалық жабдықтауына функционалды
Программалық жабдықтау
Тип Атауы Мүмкіндіктері
Жалпы программалық жабдықтау
Mіcrosoft Wіndows NT Workstatіon 4.0
MS Offіce XP Дербес ЭЕМ үшін күшті 32-битті
Mіcrosoft Wіndows ХР professіonal Дербес ЛЕЖ үшін күшті
Арнаулы программалық жабдықтау.
ҚПП Delphі 7 Локальді және желідегі базалармен
МББЖ Paradox 7 Локальді база Paradox 7 жұмыс
Қорғау
ОЖ паролі Желіге енуді бақылайды.
МББЖ паролі МБ кестелеріне ену құқын анықтайды.
Вирусқа қарсы программа Мәліметтерге қауіп төндіретін әр
Математикалық жабдықтау
Математикалық жабдықтау – бұл ақпаратты өңдеудің математикалық, үлгілері
Ақпараттық жүйені математикалық жабдықтау құрамына мыналар кіреді:
Типтік және жасалатын әдістемелер, ақпаратты өңдеу алгоритмі;
Мәліметтерді іздеу және сорттау алгоритмі, шығыс құжаттарын қалыптастыру
Ақпараттық жүйені математикалық жабдықтаудың жалпы талаптарына мыналар кіреді:
Математикалық әдістер мен алгоритмдердің тиімдісін қолдану ;
ҚПП–н көрсететін типтік әдістерді, алгоритмдерді, модельдерді және мүмкіндіктерді
Қолданылған математикалық әдістер техникалық және программалық құралдардың мүмкіндігін
Алгоритмдерді көрсетудің барлық түрі жіберіледі: формулалы, сызба, блок-жүйе,
Математикалық жабдықтау алгоритмдері келесідей жалпы талаптарға жауап беруі
ҚПП –де пайдалануға негізделген стандарттық, іздеушілік және септеулік
ақпаратты іздеудің шешімдерінің нақты мәнінің болмауы;
өз сипаттамасында программа тілінің мүмкіндіктерін максималды пайдалану;
есептердің функционалдық байланысын қамтамассыз ету;
қатысты жай блоктарға бөлшектеп байланыстыруды енгізу;
программаның орындауы жолына бақылау енгізу;
Математикалық әдістер мен тәсілдер және олардың шешімдері берілген
Технологиялық жабдықталуы – ақпараттық технологиялар және олардың ішінен
Лингвистикалық жабдықтау – бұл, ақпаратты автоматты түрде өңдеудің
Эргономикалық жабдықтау – жұмыстың әр түрлі сатысындағы адамның
жұмыс орындарында, ақпараттық үлгілерге және жұмыскерлер құрамына эргономикалық
жұмыскердерді даярлау деңгейіне және іріктеу жүйесіне қойылатын талаптарды
Құқықтық жабдықтау – бұл, ЖМСАЖ-нің ұйымдастырылуын, оның мақсаты
Концептуалды схема ақпараттық жүйе құру мен оның
Ақпараттық жүйелер - бұл күрделі жүйе болып
Әдетте декомпозициялау анықталған белгілеріне қарай жасайды. Ақпараттық
Ол функционалды және жабдықтаушы бөлшек. Функционалды бөлігіне функционалды
Жүйеше дегеніміз - жүйенің анықталған белгілері бойынша
Ақпараттық жүйенің функционалдық бөлшегі - жүйешелер немесе есептер
Функционалдық жүйеше – нақты функциялармен шектелген ақпараттық жүйенің
Қамтамасыз ету бөлігі - бұл автоматтандырылған тәртіпте (режимде)
жүйенің қызмет етуі үшін қажетті жағдайлардың жиынтығы.
Қамтамасыз ету бөлігі мыналардан тұрады: техникалық қамтамасыз
Жеке мүлікті сақтандырудың ақпараттық жүйесінің концептуалдық сызбасы
Концептуальдық схема
Мәселе қойылымы. Жеке мүлікті сақтандырудың ақпараттық жүйесіндегі негізгі
2.2 Кіріс және шығыс ақпараттары
Кіріс ақпараттары
Кіріс ақпараты – бұл клавиатурадан түскен сигналдар, мәліметтер,
Кіріс құжаттары және олардың негізінде алынған файлдар өз
Қайта өңдеуге түсетін ақпарат бақылаудан өтуі қажет. Ең
Кіріс құжаттары Ақпарат түсу көзі
Аты Ұсыну түрі
Сақтандыруға өтініш құжат Сақтандырушы
Мүлік куәлігі құжат Сақтандырушы
Мүлікті иеленушінің РНН-і құжат Сақтанушы
Біріншілікті төлем туралы анықтама құжат Сақтанушы
Шығыс ақпараттары
Шығыс ақпараты – бұл басқару объектісіне, қызметшіге немесе
Шығыс құжаттары Ақпарат түсу көзі
Аты Ұсыну түрі
Сақтандыру келісім-шарты құжат Сақтандырушы
Сақтандыруға кепілдік құжат Сақтандырушы
Қорытынды
Қазақстан Республикасының жеке мүлікті сақтандырудың ақпараттық жүйесін тұрғыздым.
Бірінші бөлімде сақтандыру дегеніміз не, оның атқаратын
Екінші негізгі бөлімде жеке мүлікті сақтандырудың ақпараттық
Осы курстық жұмысымдағы ақпарат жүйесін тұрғызғандағы жеке мүлікті
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Құлпыбаев І. “Қаржы”: Алматы – Экономика баспасы 2005
Смирнова Т. и др. “Проектирование экономических информационных систем
Стороженко Л.А., Матвеева И.А. Информационно-компьютерные системы учета
Қ.С. Байшоланова Ақпараттық жүйелер теориясы, Алматы: Экономика -2002ж.
Н.Б.Бралиева, Қ.С.Байшоланова, Н.Л.Гагарина “Экономикадағы ақпараттық жүйелері”. Оқу құралы.
Н.Б.Бралиева, Л.А.Байбөлекова, Қ.Т.Балашов “Ақпараттық менеджмент негіздері”. Оқу құралы.
Н.Б.Бралиева, В.Ф.Тимошенко, Н.Л.Гагарина “Информационные системы бизнеса”. Алматы, 1994
Бралиева Н.Б., Куличихин А.А. “Информационные аспекты создания и
“Информационные системы в экономике”. Учебник под редакцией Дика
Төлегенов Е.Т. “Бухгалтерлік ақпарат жүйелері”. Оқу құралы Экономика
Қазақстан. Энциклопедия: Сақтандыру, жеке мүлік, мүлікті сақтандыру.
1
Жеке мүлікті сақтандырудың ақпараттық жүйесі
Жабдықтау бөлімі
Фунционалдық бөлім
АЖ
ТЖ
ПЖ
Жеке мүлікті талдау бөлімі
Ақпараттық база
-Сақтандыруға өтініш, мүлік куәлігі, мүлікті иеленушінің РНН-і, біріншілікті
Сақтандыру компаниялары туралы мәліметтер базасы
Жеке мүлікті сақтандыруға берген мәліметтер базасы
Өңдеу
Сақтандыру тіркелген келісім-шарт жайлы келген мәліметтер
Сақтандыруға тіркелгені жайлы келген мәліметтер
Сақтандыру-ға кепілдік
Сақтандару келісім-шарты
Сақтандыру типі, коды, сақтандыру мерзімі, мөлшері,
Сақтандыру номері, құжат номері, мерзімі.