Мазмұны
Кіріспе
I. Теориялық бөлім
1.1. Коррозия жылдамдығы
1.2. Коррозия жылдамдығына ішкі және сыртқы факторлардың әсері
1.3. Коррозия жылдамдығының көрсеткіші және оны өрнектеу тәсілдері 12
1.4. Металл коррозиясының жылдамдығы
1.5. Металлдар коррозиясының көрсеткіші
II. Тәжірибелік бөлім
2.1. Қолданылатын аспаптар, әдістемелер, реактивтер 25
2.4. Қосымша
III. Қорытынды
IV. Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Металдар және құймалар қоршаған ортадағы әртүрлі заттармен жанасып, олармен
Жемірілу нәтижесінде металл бұйымдар пайдалануға жарамсыз болып қалады. Сондықтан
Барлық металдар жемірілуге бірдей үшырамайды. Кернеу қатарында күмістен кейін
Кернеу қатарында магнийдің сол жағында тұрған металдар қарама-қарсы қасиеттерге
Жемірілу жылдамдығына электролит ерітіндісінің құрамы да әсер етеді. Оның
1. Негізгі бөлім
1.1. Коррозия жылдамдығы
Коррозия жылдамдығы – уақыт бірлігі ішінде коррозияның металға әсерінің
Коррозия эффекті уақыт өте келе өзгеруі мүмкін және коррозияланушы
Шешуші мәнге ие коррозия процессінің жылдамдығы бір уақытта әрекет
Көптеген металлдардың коррозия жылдамдығы мықты дәрежеде түзілген қорғаныс қабықшаларының
1.2. Коррозия жылдамдығына ішкі және сыртқы факторлардың әсері
Коррозиялық процестердің жүру жылдамдығы ішкі және сыртқы факторларға тәуелді.
Ішкі факторлар материал күйін сипаттайды. Оларға: Д.И. Менделеевтің периодтық
Металдың периодтық жүйедегі орны оның тек коррозиялық әрекетін жалпы
Коррозияға периодтық жүйенің 1 және 2 топтардың сол жақ
Элементтің периодтық жүйедегі орны барлық жағдайда металдың коррозияға тұрақтылығын
І және ІІ топтардың оң жақ топшаларында және басқа
ІV,VІ топтардың сол жақ топшаларында және VІІІ топта оңай
Металдың термодинамикалық тұрақтылығы.
Металдардың термодинамикалық тұрақтылығы олардың тепе-теңдік потенциалдарына тәуелді, бірақ бұл
Металдар тұрақтылығының неғұрлым дәл сипаттамасын Пурбэ диаграммалары береді, олар
белгілі бір коррозиялық ортада коррозиялық әрекетті термодинамикалық болжауға ластаушы
Металдың термодинамикалық тұрақтылығы оның стандартты потенциал шамасымен сипатталады. Сонымен
Сәйкесінше, металдардың стандартты потенциалдар қатынасы олардың коррозиялық қасиеттерін бағалай
Бұл, біріншіден, реалды процесс жүру жағдайлары әрқашан стандартты жағдайлардан
Балқыманың химиялық құрамы коррозия жылдамдығына әсер етеді. Металл неғұрлым
Механикалық қоспа типіндегі көп фазалы балқымаларда коррозия жылдамдығы салмақтық
Ішкі кернеуліктер материалда термиялық өңдеу жасау салдарынан және детальдар
Бұйымдар бетін өңдеу сипаты коррозия жылдамдығына әсер етеді.
Беттікті өрескел және жұқа өңдеуді ажыратады.
Өрескел өңдеуге кварцтеу (металл щеткалар көмегімен өңдеу), егеумен өңдеу
Жұқа өңдеу бетті тегістеуден тұрады. Өңдеудің тазалық дәрежесі неғұрлым
Сыртқы факторлар коррозиялық орта күйін сипаттайды. Оларға коррозиялық
Коррозиялық орта рН әсері. Әрбір нақты жағдайда қандай да
Диаграмма әрқашан металдың коррозиялық әрекеті жайлы нақты жауап бере
Коррозия жылдамдығына рН әсері металл табиғатына тәуелді. Қалыпты
Топ I – асыл металдар және белгілі бір дәрежеде
Топ II – бейтарап ортада тұрақты, бірақ қышқылдық және
Топ III – қышқылдық және бейтарап орталарда толық тұрақты,
Топ IV – бейтарап және сілтілік ортада әлсіз коррозияланатын,
Топ V – қышқылдық ортада тұрақсыз және бейтарап ортада
Ерітіндінің рН кемігенде Н иондарының активтігі артады, және ережеге
Бірінші топқа асыл металдар (Ag, Au, Pt и др.)
Екінші топқа – қышқылдық және сілтілік ортада тұрақсыз, бейтарап
Үшінші топқа – қышқылдық ортада тұрақсыз және сілтілік ортада
Төртінші топқа – сілтілік ортада тұрақсыз, қышқылдық ортада тұрақты
Бесінші топқа – қышқылдық ортада тұрақсыз, бейтарап ортада әлсіз
Тұздардың бейтарап ерітінділерінің құрамы мен концентрациясының әсері.
Бейтарап ортада коррозия оттектік деполяризациямен жүреді. Коррозия жылдамдығына тұздардың
Нитраттар, хлоридтер, кейде сульфаттар да металдармен еритін қосылыстар түзеді,
Аммоний хлориді, натрий ацетаты сияқты гидролизге бейім тұздардың әсері
бейтарап тұздар концентрациясын белгілі бір мәндерге дейін арттырғанда ерітіндінің
Бейтарап тұздардың коррозия жылдамдығына әсері коррозияда түзілген өнім қасиеті
Қиын еритін қосылыстар түзілгенде жартылай немесе толық металл бетінің
Оттектің әсері. Бейтарап ортада металдар коррозиясының жылдамдығы коррозиялық ортада
Металл бетіне оттектің біркелкі емес тасымалдануы меншік коррозияны тудырады,
егер оттек пассиватор ролінде болса, онда алғашында коррозия жылдамдығы
Егер оттек деполяризатор ретінде болса, онда коррозия жылдамдығы еріген
Температура әсері. Егер коррозиялық процесс сутектік деполяризациямен жүрсе, ондатемпература
Оттектік деполяризациямен жүретін коррозиялық процестер жылдамдығы температура артқанда оттек
Егер коррозия сутектік деполяризациямен жүрсе, онда температураның артуы коррозия
Оттектік деполяризациямен коррозияда температура артуымен коррозия жылдамдығы баяулайды, себебі
Қысымның артуы коррозиялық ортада газдар ерігіштігінің артуы және металда
Коррозиялық ортаның салыстырмалы қозғалыс жылдамдығының әсері. Коррозия жылдамдығы металл
Металл бұзылуының жылдамдығына ерітінді қозғалысы жылдамдығының әсері оттектік деполяризациямен
1.3. Коррозия жылдамдығының көрсеткіші және өрнектеу тәсілдері
Берілген ортада металл коррозиясы жылдамдығын анықтау үшін металл қасиетінің
Коррозиялық практикада келесі көрсеткіштер жиі қолданылады:
1) Масса өзгеру көрсеткіші – уақыт бірлігіне және металл
а) масса өзгеруінің теріс көрсеткіші
К - m = m / S
мұндағы m – коррозия уақытында коррозия өнімдері жойылғаннан кейін
б) масса өзгеруінің оң көрсеткіші
К + m = m / S
мұндағы m – коррозия өнімдері жабынының өсуі салдары уақытында
Егер коррозия өнімдерінің құрамы белгілі болса, онда К--тан К+-қа
К - m =К + m (n ok A
мұндағы А және М – Ме мен тотықтырғыштың сәйкесінше
2) Коррозияның көлемдік көрсеткіштері
К – процесте уақыт бірлігіне және металл беттігі бірлігіне
К= көлем V/ S
Газ көлемін әдетте қалыпты жағдайларға келтіреді.
Катодтық деполяризация процесі сутек иондары разрядталу, мысалы, 2Н
Коррозияның сутектік көрсеткіші – бұл Su қатысты коррозия процесінде
Коррозияның оттектік көрсеткіші - Su қатысты процесте сіңірілген О
3) Кедергі көрсеткіші.
Зерттеудің белгілі бір уақытында металл үлгісінің электрлік кернеуінің өзгеруі
К R = ( R/R o )100%
мұндағы R o және R үлгінің сәйкесінше коррозияға
Бұл тәсілдің кейбір кемшіліктері бар, металл қалыңдығы зерттеудің барлық
4) Коррозияның механикалық көрсеткіштері.
Коррозия уақытында металдың қандай да бір қасиетінің өзгеруі. Беріктік
К o = ( в / во
мұндағы o уақыт аралығында үлгінің коррозиядан кейінгі созылу
5) Коррозияның тереңдік көрсеткіші.
К – уақыт бірлігінде металл бұзылуының тереңдігі П (мысалы,
К П = п/
Коррозиялық бұзылу тереңдігі П орташа немесе максималды болуы мүмкін.
Металл және орта бөлімдері бетінде өтетін гетерогенді химиялық (электрохимиялық)
Қатты денелердің беткі бөлігі күрделі микрорельфке ие. Кәдімгі беткі
Мұндағы - коэффициент (фактор) шереховатости.
Өте тегіс біртекті беткі бөлікке, мысалы сулы,
Эксперимент жүзінде және
Көбінесе әрекетке түскен бөлшек сандарын тотыққан металл салмағымен әрдайым
Коррозияға дейінгі металл үлгісінің салмағы g0-ге тең болсын деп
Бұл сипаттауды пайдалану үшін коррозия өнімдерінің беткі бөліктеріндегі заттар
Беткі бөлікте коррозия өнімдерінің барлығы қалатын болса, g0