МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
1. ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ
1.1. Әдеби шолу
1.2. Геологиялық сипаттама
1.3. Стратеграфия
2. ТЕХНИКА-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
2.1 Мұнай ұңғымаларындағы штангалы сорапты пайдалану
2.1.1. Ұңғымаларда пайдаланылатын штангалы сораптың сызбасы және негізгі
2.1.2. Тербелмелі станоктар, сораптар, сораптық штангілер және
2.2. Ұңғыдағы штангалы сораптар
2.3.Ұңғымадағы сорапты зерттеу және қондырғыларын динамометрлеу
2.4. Штангалы сораптың жұмысына газдың зиянды әсерімен күрес
2.5. Динамикалық деңгейдегі сораптың жүктеу тереңдігін анықтау
2.6. Штангалы сорапты есептеу
3. ЕҢБЕК ПЕН ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ, ТЕХНИКА ҚАУІПСІЗДІГІ
3.1. Ұңғыларды меңгеру кезіндегі техникалық қауіпсіздік.
3.2. Мұнай газ өндіру кәсіпорынындағы өрт қауіпсіздігі шаралары
3.3. Көкжиде кен орындарындағы қауіпті және зиянды өндірістік
3.4 Көкжиде кен орынындағы ұңғыларды меңгеру кезіндегі қоршаған
3.5. Ластаушы заттардың сандық көрсеткіштері
3.6. Жануарлар және өсімдіктер әлемін қорғау
3.7. Кәсіпшілік қалдықтары, қалдық көлемі, қалдықтарды жою шаралары
4. ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ
4.1. Көкжиде мұнайгаз акционерлік қоғамының ұйымдастыру сипаттамалары
4.2. Негізгі және қосалқы өндірісті ұйымдастыру
4.3. Көкжиде кен орнын игерудің жобалық және нақты
4.4. Көкжиде мұнайгаз акционерлік қоғамының мұнай мен газ
4.5. Ұңғыны меңгеру жұмысын жүргізгеннен кейін өнімнің өзіндік
4.6. Қызметкерлердің категория бойынша жіктелуі
4.7. Өндірістік жұмысшылардың еңбек ақы қоры
4.8. Мұнай өндіруге ақша қаражатын жұмсаудың экономикалық тиімділігі
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
КІРІСПЕ
“ККМ Operating Company” АҚ “Көкжиде” ЖШС-нің ізбасары болып
Келісім шарттағы өзгерістер мен толықтырулар ҚР энергетика
Өзгерістер мен толықтырулардың тіркеме нөмері №1702
Барлаудың минималды жұмыс бағдарламасына сәйкес жоғарғы перм түзілімдерінде
Берілген «Көкжиде лицензионды блогындағы Кеңқияқ ауданының жоғарғы перм
ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ
1.1 Әдеби шолу
Жақын теміржол станциялары Ембі және Шұбар құрылымдық-іздеу (аудан
Ауданның солтүстік-батысқа Шұбаршы (12 км) және Кеңқияқ (15
Елді мекендер аудан орталығымен асфальтты жолмен байланысты. Орографиялық
Солтүстік бөлігі өзен аңғарлары арасында сайлар мен жыралардың
Ауданның оңтүстік бөлігінде жобаланған ұңғымалар орналасады, ол Көкжиденің
Ауданның құрылымдық-іздеу бөлігі автокөлікке тек қысқа уақытта ғана
Бедердің ең жоғарғы абсолюттік белгісі +225м, ал ең
Ауданның климаты шұғыл континенттік, жазы ыстық және
Қыстың ең суық айларында (қаңтар және ақпан) температура
Жауын-шашын жыл мезгілдері бойынша біркелкі түспейді.
Жауын-шашынның негізгі максимум түсуі жаздың бірінші жартысына келеді,
Қар жамылғысы қараша айынан сәуірдің басына дейін жатады.
Ауданға қатты желдер, әсіресе солтүстік-шығыс және батыс бағыттағы
Өзен жайылмасында өсімдіктер көп және әртүрлі. Мұнда қамыстың,
Жұмыс ауданының қонысы нашар, оның себебі қатты климаттық
1.2. Геологиялық сипаттама
Кеңқияқ мұнай кен орны Көкжиде күмбезаралық көтерілімнің қасында
1932 жылы Р.М.Бозюк және В.И.Серова Темір ауданында гравиметриялық
1948 жылы Кенкияқ ауданында 1 : 200 000
1953 жылдан бастап Кеңқияқ ауданында «АНР» трестімен геологиялық-түсірімдік
1956 жылы зерттелмеген Көкжиде көтерілімі шекарасында, нақтылай айтсақ
1959 жылдың жазында К-34 ұңғымасынан төменгі триастан мұнайдың
Құрылымдық-іздеу бұрғылаумен бірге ауданда 1 : 25 000
1959 жылдың аяғында «АНР» трестінің терең бұрғылау Мұғалжар
Мезозой түзілімдеріне терең бұрғылау 1959 жылдың қазан айында
Барлау үшін бұрғыланған ұңғымалар мен кайнозой, мезозой және
1962 жылы тұзасты жыныстарының мұнайгаздылық болашағын анықтау мақсатында
1975-1976 жылдары Көкжиде кен орнында Ембінің ГІЭ мен
КазНИГРИ мамандарының ұсынысы бойынша 1978-1981 жылдары орталық ГІЭ-мен
1975-1981 ж.ж. Көкжиде-Мортықасты ауданында жалпы түрде тереңдіктері 400-ден
Бұзылмаған біріккен Көкжиде көтерілімінде юра және триас түзілімдерінде
Бұл горизонттардың геологиялық қорлары С1 категориясы бойынша-2426026 т,
Кесте - 1
Есеп беру бекітілген жыл Есеп беру авторлары Жұмыс
1 2 3 4
1913 Замятин А.Н: Темір өз. Ембі өзеніне құйылу
1947 Водорезов Г.Н. Яншин А.Л.
1948 Самодуров В.Н. 1948ж. М-40-XXXIV бетінің 1: 200
1960 Шакуов С. Кеңқияқ ауданында М 1: 25
1962 Хаджиев А.Ш. Көздісай ауданында М:50000 құрылымдық-геологиялық түсірудің
1962 Конищев В.С Кеңқияқ ауданында құрылымдық-іздеу бұрғылауының нәтижелері
1965 Молдакулов Г.Г Есеп беру “Көкжиде кен орны
1978
Турков О.С Ұсыныс: Құмсай-Көкжиде тобының құрылымдық геологиялық құрылысы
1982 Қуантаев Н.Е 1975-1976жж және 1978-1981жж жүргізілген Көкжиде
Геофизикалық зерттелуі
Кеңқияқ – Мортық БНЗ нысандарын ұзақ уақыт зерттеу
Магнитобарлау
Магниттік барлау зерттеулері аэро – сияқты жер беттік
аймақтық құрылыстар;
Көкжиде - Мортықасты ауданының тұз үсті түзілімдерінде дамыған
Дегенмен бұл мәліметтерге осы уақытқа дейін қажетті назар
Электробарлау
Әртүрлі жылдары электробарлау зерттеулерін қолдану әдістері, жергілікті құрылымдарды
Кескіндік – аудандық жұмыстар нәтижелері бойынша ВП –
Гравибарлау
Тұз күмбезді аудандарында гравиметрлік зерттеулер – тұзды күмбездерді
Сейсмобарлау
Тұзды күмбез ауданы жағдайында сейсмобарлау әдістері тұзды күмбездер
1930 жылдан және 80 жылдың басынан бастап Кеңқияқ
1980 жылдың ортасынан бастап, 2000 жылға дейін лицензионды
Алғашында сейсмикалық зерттеулер тұзүсті кешенін зерттеу мақсатында жүргізілді.
2000 жылы берілген ауданда «Қытай халықаралық мұнай компаниясы»
Кесте - 2
Есеп беру бекітілген жыл Есеп беру авторлары Жұмыс
1 2 3 4
1962 Лизун Р.М. Көкжиде құмдары ауданында с/п 6/61
1963 Мироненко В.М. Көкжиде шағын құмдарының солтүстік бөлігі
1964 Мойсеюн А.Я. Маемеров М.С. Көкжиде шағын құмдар
1973 Самсонов В.А. Колошин Д.М. Көкжиде шағын құмдар
1977 Курмашев Е.К. Көкжиде шағын құмдар ауданында түбегейлі
1.3. Стратиграфия
Тұзды кешен (Р1к)
Төменгі сульфатты – терригенді будасының қалыңдығы 15м-ден 350м-ге
Жоғарғы буданың қалыңдығы құрылымдық жағдайға байланысты және 100
Тұзүсті кешені (Р2 -- Q)
Жоғарғы пермь түзілімдері (Р2)
Жоғарғы пермь түзілімдері кең таралған және Каспий маңы
Уфим ярусы (P2 uf) - оның түзілімдері
Қазан ярусы (Р2К2) – қазан ярус түзілімдері зерттелініп
Татар ярусы (P2t) - татар ярусының түзілімдері зерттелініп
Каспий маңы ойпатының шығыс бөлігінде жоғары пермьі түзілімдерінде
Триас жүйесі (Т).
Төменгі бөлім (Т1).
Төменгі триас түзілімдері ауданда кең таралған көтерілімдердің жиынтық
Төменгі триас түзілімдері остакод фаунасы бойынша ветлужск және
Ветлужск сериясы (инд ярусы). Триас түзілімдерінің төменгі бөліктерінде
Саркөл свитасы ветлужск сериясының төменгі бөлігін және қималарда
2. ТЕХНИКА-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
2.1 Мұнай ұңғымаларындағы штангалы сорапты пайдалану
Ұңғылардың атқылауларын тоқтату немесе болдырмау мұнайды бетіне шығарудың
2.1.1. Ұңғымаларда пайдаланылатын штангалы сораптың сызбасы және негізгі
Ұңғыдағы штангалы сорап қондырғысының ерекшелігі ұңғыдағы плунжерлі (поршеньді)
ҰШСҚ жабдығында болады: а) жерде- станок-тербегіш (СТ), сағалық
СТ негізгі элементтері: 16 балансирлі 17 тірек, 19
ҰШС 3 цилиндрден, 4 плунжерден, 2 сорғыш және
ҰШС цилиндріне 6 СКТ бекітіледі. Цилиндрдің төменгі жағында
Плунжер жоғарыға көтерілген кезде қысым клапаны сұйықтың
2.1.2. Тербелмелі станоктар, сораптар, сораптық штангілер және
Тербегіш-станоктар - жеке ҰШС механикалық приводы –
Темірбетон негізінде қондырылған рамада СТ қондырылған. Ременьдерді тез
Балансирдің басы доға бойымен қозғалатын болғандықтан, сағадағы
Сағадағы штоктың кіру ұзындығы айналу осіне қарағанда қисықшип
Станок-тербелгіштердің тепе - теңдігі
Бір қайтара екі рет кірген балансирдің СТ жүктемесі
AB=(p’шт+pж)s (1)
және штанг төмен түскенде теріс болады,
AH= - p’штs,
яғни қозғалтқыш штангалар колоннасының күшімен іске қосылады. Бұндай
Жүктің көлемі мен орналасқан жерін штанганың жоғары және
Станок-тербелгіштің электр қозғлатқышын таңдау
Станок-тербелгіштердің приводы ретінде ылғалды суыққа төзімді асинхронды қысқа
Электрқозғалтқышты қажетті күшіне қарай таңдайды. Станок-тербелгіштер үшін
Электрқозғалтқыштың қажетті күші Д.В.Ефремовтың формуласы арқылы есептеледі:
Формула
Мұндағы, dпл- сорап плунжерінің диаметрі, м; n- минуттағы
Электродвигателді таңдау кезінде келесі жағдайларды ескеру қажет:
2.2. Ұңғыдағы штангалы сораптар
ҰШС әртүрлі құрылымдары белгілі. Отандық өндірісте шығарылатын
СКТ колоннасына бекіту әдістері бойынша бекітілмелі және
Бекітілмелі сораптар жиналған күйінде СКТ ішіне штангамен
Құлыпты тірегіштердің жүйелері (3 - суретте) көрсетілген.
Бекітілмелі ұңғыдағы сораптың (БҰС1) цилиндрі, плунжері, құлыпы, қыздырмалы,
Бекітілмелі ұңғыдағы сорап (БҰС2) БҰС айырмашылығы құлып
Бекітілмелі ұңғыдағы сораптардың цилиндрі СКТ колоннасына бекітіледі және
БҰС1 цилиндрден, плунжерден, қыздыру және сору клапандарынан тұрады.
БҰС2 сорғышында БҰС1 айырмашылығы қыздыру клапаны плунжердің
Сораптарды күрделі жағдайларда қолдану үшін арнаулы типтегі сорғыштар
Сулы және топырақ көп ұңғыларды пайдалану үшін БҰС
БҰСД сорғышы БҰСГ айырмашылығы төменгі плунжердің төменгі жағында
Осындай құрылым сораптың бос газдың 25% қабылдаған
Сораптың цилиндрлері втулкалы және втулкасыз болады. Плунжерлер
Плунжер мен цилиндрдің арасындағы тесіктің үлкендігіне байланысты сораптардың
Топтар
0.............................................................................
1.............................................................................
2.............................................................................
3.............................................................................
Сұйықтың қоюлығы жоғары болған сайын, түсу тобы
Сораптың шартты белгісіне кіреді: сораптың түрі, орындалуы,
Сорапты таңдау сорылатын сұйықтың құрамын, оның қасиеттерін, дебиті
Толығымен ұңғының штангалы сорабы өнімінің 99% суланған түрін,
Штангалы сораптар
Штангалы сораптың плунжері кері қайту және түсу әрекетін
Штангалар муфтымен қосылады. Штанганың жіңішке ұшында муфтаның
Маңызды штанга – штангалар колоннасын канатты ілгішпен біріктіріп
Штангаларды оны механикалық жарақаттанулар мен қисаюлардан сақтайтын арнаулы
Тот басудан сақтау үшін сырлау, цинктау және т.с.с,
Ұңғыдағы сораптардың сағалық жабдықтары
Сағаның жабдықтары трубалар ортасын герметизациялау, СКТ ішкі
ОУ типті сағалық жабдықта сағалық сальник, тройник, крестовина,
Сағалық сальниктердің екі түрі болады: бір және екі
2.3.Ұңғымадағы сорапты зерттеу және қондырғыларын динамометрлеу
ҰШСҚ жабдығымен жабдықталған ұңғылардың жұмысын бақылау оны зерттеу
Ұңғыларды зерттеу. ҰШСҚ-мен жабдықталған сорапты ұңғымалар индикаторлық жолды
Ұңғыманың дебиті қондырғының беру күшіне сәйкес келеді, ол
Ұңғымалардың пайдаланудың басқа тәсілдерімен салыстырғанда осы түрде
Лифтілік ұңғымалардың манометрлерін қолдану да белгілі. Оларды
Тікелей өлшеу р3 зерттеудің сенімді нәтижелерін алуды қамтамасыз
Р3 қысымын гидростатикалық қысым формуласы арқылы анықтауға да
Р3= һд g, (4)
Бұл жерде һд- сұйықтың динамикалық деңгейі,
Һ,д ұңғыманың сағасынан сұйықтың динамикалық деңгейіне дейінгі тереңдігін
hд=H-h,д. (5)
Трубкалы кеңістікке импульстың датчигінің көмегімен дыбыстық импульс жіберіледі.
Жылдамдық қысымға, температураға және газдың тығыздығына байланысты. Оны
Өндірісте қысымға байланысын құрады және оны осы кен
Сонымен қатар эхолоттар сияқты толқындарды өлшегіштер де белгілі,
Труба ішілік кеңістікте көбіктелген сұйықтың болуы нақты
Қондырғыларды динамометрлеу. сағадағы штоктың жүктемесінің диаграммасы оның кіру
Динамограмманы алу үшін динамографтың өлшейтін бөлігін штанганың канатты
Динамограмманы оқу шток пен плунжердің жүрісінің ұзындығын, жоғары
Үйкеліс күші қозғалысқа қарсы бағытталған, сондықтан жоғары көтерілгенде
Сорапты ұңғымаларды пайдаланудағы қиыншылықтар сорғыш қабылдау кезінде көп
2.4. Штангалы сораптың жұмысына газдың зиянды әсерімен күрес
Мұнайлы газ ұңғымада тереңдіктен жоғарыға сұйықты көтеру жұмысын
Бос газдардың сораптың жұмысына зиянды әсерімен күрестің бірнеше
Күрестің негізгі әдісі – сорапқа түсетін сұйықтың құрамында
Сұйық сорғышқа түскен кезде газ біртіндеп трубалы кеңістікке
Олардың жұмысы гравитация күшін, инерцияны, және олардың қосындысына
Бір корпусты якорьда газ сұйқыты ағын бағыты 180
(5 – суретте) кірер аузында сүзгілі екі корпусты
Сүзгіштің тиімділігі газдың көпіргіштерінің үлкен көпіршік болып
Бір тәрелкелі якорьда 8 тарелка астында газдың
Якорь-зонтта ағындының 180 градусқа айналуы және газ көпіршіктерінің
Сұйықтың жылдамдығы жоғары және көпіршіктердің ағу жылдамдығы төмен
Якорларды сүзу коэффиценті сұйықтың шығынына байланысты болады.
Сонымен қатар басқа да газды құрылымдары белгілі.
Газды сүзу үшін жағымды жағдай сорғыштың ұңғыманың зумпфына
Пакерлі якорь – якорь-зонттың түрі. Бұл жағдайда сораптың
Атқымалы құбылыстар боланда газды сораптың қабылдағышында
2.5. Динамикалық деңгейдегі сораптың жүктеу тереңдігін анықтау
Сұйықтың қозғалысы терең штангалық сораптың сору клапанымен напордың
Жоғары биіктіктегі сұйықтықтың деңгейіне жүктелген сораптар үшін, клапандағы
Одан басқа, мұнаймен бірге көп мөлшерде газ
Бірақ, газдың әсеріне байланысты динамикалық деңгейдегі сораптың жүктеу
Жұмыстың келесі шартында газдың әсерін есепке алмай динамикалық
2.6. Штангалы сорапты есептеу
НГН-2 және НГВ-1 терең сораптарының толу коэффицентін
Исходные мәліметтері: эксплуатациялық колоннаның диаметрі D= 168мм; сорап
НГН-2 сорабымен жұмыс кезіндегі бос газдардың зиян әсерлерін
(1)
мұндағы, рабс – сораптың қабылдау кезіндегі нағыз қысымы,
;
тең.
(мұндағы, Fпл=6015 см2- пунжер қимасының ауданы, F=177 см2
Сонымен,
НГН-2 сорабының толу коэффиценті бос газдардың зиянды әсерін
,
мұндағы, рвс=рабс- ркл – сору қысымы; RH
ркл- клапандағы қарсылықты қалыптастыруға жұмсалған қысым мына формуламен
(3)
мұндағы, - Рейпольдс санының қатысымен анықталатын
Re анықтау үшін
;
немесе ;
Газдың зиянды әсерін толықтыру коэффициенті келесі формуламен анықталады:
∆ р = =
p = p - ∆ р
R - тың
R (4)
Сорапта орналасқан барлық газ еритін p
p =
Табамыз
Есептеуден көрініп тұрғандай, сору клапанындағы напордың жоғалуын есептегендіктен,
Дәл осындай жағдайда НГВ-1 вставной сорабына аналогичныйесептеу жүргіземіз:
F = +
(1) формуладағы зиянды газды есепке алғандағы толу коэффиценті
η = -
(2) формуланы есептеу үшін келесі мәндерді анықтау керек:
υ = =
Rе = =
Кесте бойынша (91- суретті қараңыз) =0,23
∆ р =
∆ р = p
R = =
Р =
Газдың зиянды эсерін есепке алатын толу коэффиценті
(2) формуланы есептеу үшін келесі мәндерді анықтау
или
или
Кестеден = 0.23 мәнін табамыз (1-суретті
Газдың зиянды әсерін есепке ала отырып, толу коэффицентін
η =
Егер болса, онда бұл формуладан келесі
η =
Бұдан көрініп тұрғандай,
3. Еңбек пен қоршаған ортаны қорғау, техника қауіпсіздігі
3.1. Ұңғыларды меңгеру кезіндегі техникалық қауіпсіздік.
Ұңғыларды меңгеру мен сынау кешенді жоба бойынша жүргізіледі.
Қабат қысымы белгісіз болса, ұңғыны перфорациялау оны сұйықтықпен
Ұңғыны бітеу қажет болған жағдайда оны меңгеру үрдісінде,
Ұңғыны меңгерер алдында фонтанды арматурада стационарлы немесе қозғалмалыбаспалдағы
Ұңғыны сұйықтық аэрациясы тәсілімен меңгерер алдында ауа құбыры
Барлық жағдайда ұңғыны меңгеру және сынау тек қана
3.2. Мұнай газ өндіру кәсіпорынындағы өрт қауіпсіздігі шаралары
Өндіріс аумағында жұмысты қауіпсіз жүргізу үшін өрт қауіпсіздігі
МГӨБ аумағы, ұңғы маңындағы аймақ және мұнай
Әрбір өндіріс объектісінде өрт сөндіру құралдары: құрғақ құмды
МГӨК (мұнай газ өндіру кәсіпшілігі) аумағында шылым шегуге
Өндіріс объектілерінде дәнекерлеу және басқа да отпен байланысты
Мұнай айдау сораптарының электр қозғалғышының және электр жабдықтары,
МГӨК аумағында жұмыс жасайтын іштен жану қозғалғышы бар
Электр беріліс желілерінің бойында жылжымалы агрегаттарды, маштналарды және
Жұмысшыларды жоғарыға дейін көтеруді қажет ететін объектілерде тұтқалы
Телемеханика желілерінде жұмысты тек қана жазбаша рұқсат алған
Ұңғы штангалы сорапты қондырғымен пай даланғанда жабдықтардың қалыпты
Теңселмелі станоктардың барлық түрлерінің кривошипті – шатунды механизмі
Сонымен бірге келесі негізгі қауіпсіздік ережелерін сақтау керек.
Тығыздауышты кигізуде сальник тұлғасында оның басы сальникті тройникте
Электр қозғалтқышқа және теңселме - станок тежеуіне
Қайыстарды кигізу және ағыту рычагтарын қолдануға тыйым
Қайысты кигізу және ағыту электр қозғалтқышты қозғалту арқылы
Майлау, тексеру немесе бөлшектерді ауыстыру кезінде теңселме –
3.3. Көкжиде кен орындарындағы қауіпті және зиянды өндірістік
Ұңғыны жөндеу кезінде механикалық әсер етушілер өте қауіпті
Химиялық әсер ету, соның ішінде ұңғыны қышқылмен, сонымен
Ең қауіпті өндірістік факторлар: электр, жарылу қауіптілік, өрт.
Электр қауіптілік тоқ жүргізілген жабдықтарда болады (электр тұтынушылар,жабдықтар,
Мұнай және табиғи газдар, сонымен бірге мұнай өнімінің
Мұнай өнімдерінің төгілуінен, факелден, флянецті қосылыстың бекітілуінен улы
Теңселме станоктың қозғалмалы қондырғыларының жұмысы кезінде шу және
Операторларға газ әсер етеді. Себебі аймақтың газдануы, ұңғы
Өндірісте жұмыс күндізгі уақытта жүреді, сондықтан жасанды жарық
3.4 Көкжиде кен орынындағы ұңғыларды меңгеру кезіндегі қоршаған
Жинап алудың әр түрлі белсенділігінде немесе жуу сұйықтығының
жуу сұйықтығының шектерін өзгерту арасындағы жинап алушы
арнайы ерітінділер мен пласт арасындағы пласт жабу жолымен
Су тасымалдаушы пласттарға хим.реагенттер түсуі пластты судың тұздылығына
Бұрғыланған пласттарда газ, мұнай, су орналасады. Газ жарықтары
Бұл құбылыс бұрғылаудың дұрыс процесін бұзып, құрылғылардың бүлінуін,
Ең қауіптісі газды фактор саналады. Газ ерітіндіге құбырдың
Газ қалыптасуының басталу белгілері:
айналымның қалпына келтіруі кезінде газға қаныққан сазды ерітінді
құбырдағы қойнау;
құбырдан ерітіндінің аз ағуы;
қабылдау ыдыстарында сұйықтық деңгейінің көтерілуі.
Осылардың біреуі байқалғанда жуу процесін белсендірек етіп, газдан
Газ-мұнай-сулы қалыптасуларды болдырмау үшін жуу сұйықтығын ауырлату және
ГТН-мен көзделген бағананың алдын ала түсіру процесін туғызатын
бұрғылау құрылғысын көтергенде құбырды үзіліссіз толтырып тұру керек;
құбыр сағасына дейін кондукторды цементтен тастау;
ерітінді қалыңдығы азайғанда, оны қалыптастыру шараларын ұйымдастыру керек;
бұрғылау ерітіндісінің қоры болуы керек.
Газды фонтан процесінде атмосфералық ауа ластануы өте үлкен
Грифондар деп құбыр сағасынан тыс өтімділігі жоғары пласт
жоғары ағынды пластың цементті ерітіндінің санасыз салуымен белгілейтін
бұрғылау процесі кезінде ашық фонтандар мен газ-лыптасушылар кезінде
бағанаушы ойманың ұштасу жерінде герметикалық әсер болмағандықтан газ
Грифондар мен бағана аралық қалыптасуларды болдырмау үшін:
құбыр құрылысын ұйымдастырғанда цементті сағаға дейін міндетті
бағананы түсіргенде тиянақты түрде құбырды 35-45 м/сағ.
пайдаланылатын бағанадан соң цементті ерітіндіні көтеру биіктігін үлкейтуді
пайдаланылатын бағаналардың цементтелетін ерітіндінің көтерілу аймағында орталықтандырылған шамдарды
құбыр кеңістігіне цементтелетін ерітіндіні енгізу жылдамдығы 1,5-1,8 м/с
құбырды тек тиісті сағалық құрылғыларды қондырып қана
Грифондар мен бағана аралық қалыптасулардың пайда болуы ауыр
3.5. Ластаушы заттардың сандық көрсеткіштері
Атмосфералық ауаға зиянды заттардың мүмкін шоғырлануы (ШМК-ПДК): азот
Факельде жану өнімдері: көмірсутектер, азот оксидтері, көміртегі оксиді,
Мұнайды жинау кезінде жабдықтардан зиянды шығулардың негізгі көздері
Ластау көздері ұйымдастырылған және ұйымдастырылмаған болып бөлінеді.
Ұйымдастырылғандар: ілеспе газды жағу факелдерді, жану өнімдері –
Ұйымдастырылмағандар: сораптар, ұңғылар, буферлік сыйымдылықтар, сепараторлар, арматураның тығыздығы.
Атмосфераға шығарылатын зиянды заттың шығарылуын азайту үшін негізгі
А) НТУ мерзіміне технологиялық регламент жасау;
Б) апаттық жағдайларға персоналды күреске үйрету;
В) өртке қарсы нормалар мен ережелерді орындау;
Г) ЖЖТ төгілуін (жанар жағар май) болдырмау;
Д) өндірістік қалдықтарды белгіленген орындарда сақтау.
Ластаушы заттардың тастандыларын азайтуға тікелей бағытталған шараларға келесілер
резервуарлавр мен фазалар бөлінуінде (су-мұнай) сұйықтықтың деңгейін автоматты
Резервуарларда қатпайтын ауа клапондарын қолдану, есебінен көмір сутек
Жоғарыда көрсетілген мұнай өндіретін объектілердің зиян әсерлерін төмендетуге
3.6. Жануарлар және өсімдіктер әлемін қорғау
Кен орнын қоршаған территорияның өсімдік жамылғысы флораның аздығымен
Аумақтың өсімдігі табиғаттың қатаң жағдайында тіршілік етеді. Климаттың
Қазіргі уақыттағы жануарлар әлемі бұл аймақта өте тапшы.
3.7. Кәсіпшілік қалдықтары, қалдық көлемі, қалдықтарды жою шаралары
Кен орындарын пайлдалану үрдісі келесі қалдықтардың түзілуімен байланысты,
Бұрғылау шламы. Бұрғылау ерітіндісінен бөлінген бұрғыланған тау жыныстары
Қалдықтарды жинау және жою принциптері. Қалдықтарды жинау және
1. Қалдықтар жиналуының көздерін анықтау;
2. жиналатын қалдықтарды анықтау;
3. қалдықтар түрлерін және олардың қауіптілік категориясын
Қалдықтарды жинау және жою әдістерін таңдауда келесі факторларға
Қалдықтарды жинау және жою нұсқалары. Жобада ҚР табиғатты
Биологиялық қайтадан өңдеу – төмен температурада өңдеу қалдықтардан
Саңылаусыздандыру, тұрақтандыру және қатайту – бірге қарастырылады, себебі
Қоршаған табиғиортаны кәсіпшілік қалдықтарымен ластануын алдын алу шаралары
- технологиялық сұлбаға мұнай шыламын өңдеудің арнайы қондырғысын
- мұнай шыламын мұнайды барынша алу
- оларды жол құрылысында пайдалану;
- сақтауды ұйымдастыру және құрылыс қалдықтарын
Ұңғыларды бұрғылау кезінде келесі табиғатты қорғау шараларын орындау
- бұрғылау жабдықтарының астындағы технологиялық алаңдары цементтеледі,
- көп рет пайдалана отырып бұрғылау ерітіндісінің шыр
- бұрғылау ерітіндісін жинау, тазарту, қалпына келтіру
Кен орнын игеру кезінде келесі шаралар қарастырылу
- ұңғыларды жөндегенде аппатты жағдайларда төгілетін мұнайды жинауды
- өндіруші және айдаушы ұңғылардың сағалық жабдықтары ашық
- ақаулы ұңғыларды пайдалануға тыйым салынады (пайдаланушы тізбектің,
- забой маңын өңдеу жолымен ұңғы өнімділігін жоғарылату
- апат кезінде мұнайдың төгілулерін жою үшін ұңғыларды
Магистралды бөлгіш су құбырларын пайдаланғанда олардың қызмет ету
4. ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ
4.1. КӨКЖИДЕ МҰНАЙГАЗ АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМНЫҢ ҰЙЫМДАСТЫРУ СИПАТТАМАЛАРЫ
Мұнай кен орындарын игергенде қолданылатын негізгі шаруашылық бірлігі
Мұнайды өндіру басқармасы мұнай кен орнын игеру бойынша
Мұндай функцияларды орындау МӨБ-ның өндірістік-ұйымдастыру құрылысына байланысты болады.Кәсіпорынның
Кәсіпорынның өндірістік құрылысы экономикаға әсенр етеді және кәсіпорынның
4.2. НЕГІЗГІ ЖӘНЕ ҚОСАЛҚЫ ӨНДІРІСТІ ҰЙЫМДАСТЫРУ
Көкжидемұнайгаз акционерлік қоғамы құрамында сегіз мұнай мен газ
Өндірістік процес сипаты бойынша цехтар негізгі және қосалқы
Мұнайгаз өндіру басқармасының негізгі өндірісі былайша топталады: мұнай
Қосалқы өндірістің ең маңызды міндеттері:
негізгі өндірістік қорларды күрту және қалыпты ұстау, оның
кәсіпорын мен оның бөліктерін энегрямен және сумен, бумен
керекті шикізат, материалдармен дайын өнімді тасымалдау және сақтау;
мұнай мен газдың сапасын техникалық тұрғыда қадағалау.
Мұнайгаз өнеркісібінде сондай-ақ осы саланың өзіне тән арнайы
Қазіргі кәсіпорындардың негізгі қорлары миллиардтаған теңгелермен бағаланатын кезде
Мұнайгаз өнеркәсібі кәсіпорнының өндірістік-шаруашылық қимылының тиімділігі энергиямен, сумен
Өнеркәсіптің бұл саласының кәсіпорындары элекр энергиясының ірі тұтынушылары
Бұл мәселені шешу үшін электрмен, сумен қамтамасыз ету
Кәсіпшіліктерде ұңғыларды күнделікті және жерасты жөндейді. Ұңғыларды
Күрделі жөндеу-істеп тұрған ұңғылардың жұмыс қабілетін арттыру, сондай-ақ
Мұнайгаз өндіру кәсіпорындарының ең маңызды міндеттерінің бірі-қабаттардың мұнай
4.3. КӨКЖИДЕ КЕН ОРНЫН ИГЕРУДІҢ ЖОБАЛЫҚ ЖӘНЕ НАҚТЫ
Көкжиде кен орнын игерудің жобалық және нақты техника-экономикалық
Көкжиде кен орны қазіргі кезде игерудің бастапқы кезеңінде,
Кесте 4.3
Көкжиде кен орнын игерудің 2009-2010 жж. жобалық және
КӨРСЕТКІШТЕР ЖЫЛДАР
2009 2010
жоспар нақты
Мұнай өндіру, мың т.
Бұрғылаудан ұңғылардың қосылуы, ұңғылардың қосылуы, ұңғ.
Күрделі қаржылар, млн. теңге
1 т мұнай өндірудің өзіндік құны, теңге/т
Пайда, млн. теңге
Мұнай өндіру көлемі, бұрғылаудан жаңа ұңғылар енгізу, күрделі
Кен орнындағы құбыр өткізгіштер мен жерүсті жабдықтардың
Кен орнын игерудің қазіргі жағдайынан алдыңғы қатарлы шешетін
4.4. КӨКЖИДЕ МҰНАЙГАЗ АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫНЫҢ МҰНАЙ МЕН ГАЗ
Мұнай және газ өндірудің өзіндік құнын төмендету-мұнайгаз өндіретін
Кесте 4.4.1
Мұнай өндірудің өзіндік құны
КӨРСЕТКІШТЕР ӨЛШЕМ БІРЛІГІ 2010 ж.
Мұнай өндіруге кететін энергия шығындары,
Қабатқа жасанды әсер ету шығындары,
Негізгі және қосымша жалақы қоры
Әлеуметтік төлемдер
Ұңғылар амортизациясы
Күнделікті жөндеу шығыны
Мұнайды технологиялық дайындау шығындары
Жалпы өндірістік шығындар
Өндірістік емес шығын
Мұнай өндіру көлемі, мың т.
1 т мұнайдың өзіндік құны
Басқа да шығындар
Пайда
4.5. ҰҢҒЫНЫ МЕҢГЕРУ ЖҰМЫСЫН ЖҮРГІЗГЕННЕН КЕЙІН ӨНІМНІҢ ӨЗІНДІК
Өнеркәсіптік өнімдердің өзіндік құны деп өнімдерді өндіруге және
Кіріс пен тиімділік шамасын анықтайтын, өзіндік құн деңгейі
1 тонна товарлы мұнайдың өзіндік құны 7650 теңге.
Кәсіпорын бойынша жалпы өнімді өндіруге жұмсалатын жалпы шығын
Өнімнің өзіндік құнын сипаттау үшін төмендегідей көрсеткіштер пайдаланылады:
-салыстыралытн товарлы өнімнің өзіндік құнының өзгеруі;
-1 тонна товарлы өнімге жұмсалатын шығындар.
Мұнай өндіру саласында жоспарланған қорлар нормасы 11
Пн=(311 843 200 тг.-3 040 000 тг.)*11/100=33 968,
Кәсіпорындағы жоспарланған қорлар шамасы 33 968, 352 мың.
Қосымша және жоспарлы қорлардың негізгі шығындар жиынтығы геологиялық
Ссм=315 030 600 тенге+3040 000 тенге+ 33 968
Ұңғы құрылысының сметалық бағасы
Ссм.с=318 070, 600 мың теңге +33 968, 352
Геологиялық барлау жұмыстарының сметалық өзіндік құны және жоспарлы
Сметада бұрғылауға және ұңғыны бекітуге жұмсалатын шығындар да
З вр= 59 416 теңге * 27 600
Бұрғылауға жұмсалатын шығындар 327 990, 938 мың теңгені
Өндіріс көлемінің өзгеруіне және негізгі қорларды пайдаланудың
Эам=((61 153 600 тг/3280)-(65 354 200/3800))*3800=12 445 722
Биылғы жылы мұнайдың нақты өндірілу көлемі жоспарланған көрсеткішке
Товарлы және басқа да өнімдерді сатудан түскен пайданы
Пб=(20 55 000 тг.- 992 325 520 тг.)
2010 жылы кәсіпорын азғана көлемде мұнай өндірді және
4.6 ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДІҢ КАТЕГОРИЯ БОЙЫНША ЖІКТЕЛУІ
Компания қызметкерлері мамандығына, лауазымына, басқару деңгейіне, біліктілігіне төмендегідей
Басқару қызметкерлері – өндірісті басқарады, жұмыстардың орындалуын бақылайды.
Басшылар (бөлім басшылары және олардың орынбасарлары);
Мамандар.
Орындалатын жұмыс сипатына және мамандардың біліктілігне қарай компаниядағы
Басқару информациясын басқаратын басқарудың функционалдық мамандары (экономистер, бухгалтерлер,
Мамандар- өнідіріс техникасы және технологиясы аймағындағы жобалау және
Қызметкерлер-басқару үрдісіндегі қосымша жұмыстарды орындайтын техникалық мамандар (секретарьлар,
Өндірістік қызметкерлер (жұмысшылар) екі топқа жіктеледі:
-негізгі жұмысшы – мұнай өндіру үрдісінде жұмыс істейтін
-қосымша жұмысшылар.
Еңбек ақы формасы. Еңбек ақы ретінде тарифты- сыйлық
Тарифтен тыс қызметкерлерге-максималды разрядтан тыс еңбек ақыны
Еңбек ақы. Еңбек ақының негізгі шамасын шатты кесте
Қосымша еңбек ақы төмендегідей үстемелерден тұрады:
А) компенсациялық үстемелер:
-экологиялық аймақтағы жұмысы үшін 20 процнт (кенорындарда жұмыс
-қауіпті және зиянды еңбек жағдайында жұмыс жасағаны үшін
-түнгі уақытта жұмыс жасағаны үшін (түнгі 22-ден таңғы
-Мерзімінен тыс жұмыс жасағаны үшін – 1,5 есе;
-мейрам күндері жұмыс жасағаны үшін екіесе;
-уақытша жұмыста жоқ қызметкердің жұмысын орындағаны үшін 20
Б) ынталандыру үстемелері:
-кәсіптілік біліктілігі үшін, оған төленетін үстеме өлшемі әрбір
4.7 ӨНДІРІСТІК ЖҰМЫСШЫЛАРДЫҢ ЕҢБЕК АҚЫ ҚОРЫ
Жаппай өнідіріс құнын төмендегідей формуламен анықтаймыз
(4.7.1)
Мұндағы -орындалатын жұмыстың разрядына сай келетін,
Сыйлық қорын мына формуламен анықтаймыз
(4.7.2)
Мұндағы у-еңбек ақы қорындағы сый ақы пайызы, %.
Үстеме қорын төмендегі формуламен анықтаймыз
(4.7.3)
Мұндағы у- өндіріс қалыпты жағдайдан ауытқыған кезде жұмысшыларға
Өнідіріс жұмысшысының негізгі еңбек ақы қоры кесімді еңбек
(4.7.4)
Қосымша еңбек ақы еңбек демалысы
(4.7.5)
Мұндағы -бір жылдағы еңбекке кесімді ақы
-қабылданған қосымша еңбек ақы пайызы.
Ненізгі жұмысшылардың жалп еңбек ақы қорын төмендегідей формуламен
(4.7.6)
Есептелген ақша өлшемі негізгі және қосымша еңбек ақының
(4.7.7)
Өндіріс жұмысшысының орташа айлық еңбек ақысы [30]
(4.7.8)
Мұндағы -өндіріс жұмысшыларының саны.
4.8 МҰНАЙ ӨНДІРУГЕ АҚША ҚАРАЖАТЫН ЖҰМСАУДЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТИІМДІЛІГІ
Экономикалық тиімділікті анықтау есебі жалпы салалар бойынша және
Күрделі ақша қаражатын жұмсаудың тиімділігі екі әдіспен
Күрделі ақша қаражатын жұмсаудың жалпы экономикалық тиімділігін анықтаймыз
17778,420 мың. тг/664392 мың тг.=0,026 тг.
Кәсіпорындағы күрделі ақша қаражатын жұмсаудың нақты экономикалық тиімділігі
Күрделі ақша қаражатын жұмсаудың экономикалық тиімділігін анықтау үшін,
Цнд=(7000 тг.-6560 тг.)*40405,5 т.=17778420 тг.=17778,420 мың. тг.
Мұнай және газ өндіру үшін алынатын жаңа техникалардың
2010 жылы пайдалануға берілген жаңа ұңғылардың орташа жылдық
Мн.с=44895 т.*0,9=40405,5 т./жыл
Кенорындағы жаңа мұнай ұңғыларының орташа жылдық қуатын анықтауға
Мн=365 күн *82 т. *3 скв.* 0,5=44 895
Үздіксіз жұмыс жасаған кездегі ұңғының жылдық қуаты 44895
Жаңа ұңғыдан өндірілетін 1 тонна мұнайдың орташа жылдық
Ссн=9607066 тг.+11814160 тг. + 44673359 тг./ 40405,5 т=4267
1 тонна мұнайдың өзіндік құны кенорынға және қабат
Жаңа ұңғылар бойынша амортизациялық жарналарды анықтаймыз
Зна=335768000 тг.*20%/100= 67153 600 тг.
Мұнай өндіру өнеркәсібіндегі ұңғы жабдықтары тез тозатын ұңғыларда
Ұңғылар санына байланысты жңа ұңғылар бойынша орташа жылдық
Знф=22325516,8 тг.*1,005=22437144,38 тг.
Жаңа ұңғы бойынша орташа жылдық шығындар 22437144,8 теңгені
Негізгі өндірістік қорды пайдаланудың жалпы экономикалық тиімділігін мына
Эф=20550 мың.тг./2470140 тыс.тг. =0,008=0,8 тг.
Кенорын бастапқы игеру мерзімінде болғандықтан, кәсіпорын жаңа ұңғыларды
Жалпы кенорын бойынша күрделі ақша қаражатын төмендегі формуламен
К=3101898,504 мың.тг. + (4234655,248 мың.тг. – 3101898,504 мың.
ҚОРЫТЫНДЫ
Осы дипломдық жобада Көкжиде кен орнындағы ұңғыдағы штангалы
ҰШС-дың әртүрлі құрылымдары белгілі. Отандық өндірісте шығарылатын
Сораптық компрессорлы құбыр (СКҚ) колоннасына бекіту әдістері бойынша
Бекітілмелі сораптар жиналған күйінде СКҚ ішіне штангамен
Бекітілмейтін ұңғыдағы сорапты үлкен дебитті ұңғымаларда, түсуі терең
ӘДЕБИЕТТЕР
Нұсұлтанов Ғ.М., Абайұлданов Қ.Н. Мұнай және газды өндіріп,
Ф.С.Абдуллин Добыча нефти и газа.-М.:Недра 1983
Машаев В.В. Эксплутация нефтгазконденсатных месторождений.-Актобе, 2001.
Көкжиде кенорны бойынша 2010 жылдың жылдық есебі.
Справочная книга по добыче нефти. Под ред. Гиматудинова.,
Көкжиде кен орнын игеру жобасы.
С.А.Махмудов. Монтаж, эксплутация и ремонт скважинных штанговых насосных
Иванова М.М., Чоловский И.П., Брагин Ю.И. Нефтепромысловая геология.-М.:Недра,
Под редакцией А.Х.Мирзанджанзаде. Технология и техника добычи нефти.-М.:Недра,
Щуров В.И. Технология и техника добычи нефти.-М.:недра, 1983
Гиматудинов Ш.К. Справочник по добычи нефти.-М.:Недра, 1986
Муравьев И.М., Базлов М.Н., Жуков А.И., Чернов Б.С.,
Середа Н.Г., Муравьев В.М. Основы нефтяного и газового
А.М.Юрчук. Расчеты в добыче нефти.-М.:Недра, 1969
Кудинов В.И., Основы нефтегазопромыслового дела.-М.:Ижевск, 2005
Элияшевский И.В. Технология добычи нефти.-М.:Недра, 1976
Муравьев В.М. Технология и техника добычи нефти.-М.: Недра,
Бойко В.С. Разработка и эксплуатация нефтяных месторождений.-М.:Недра, 1990
Зайцев Ю.В., Балакиров Ю.А. Технология и техника эксплуатации
В.М.Муравьев Спутник нефтяника.-М.:Недра, 1977
И.Т.Мищенко, В.А.Сахаров, В.Г.Грон, Г.И.Богомольный. Сборник задач по технологии
А.Х.Шарипов, Ю.П.Плыкин. Охрана труда в нефтяной промышленности.-М.:Недра, 1991
Правила безопасности в нефтяной и газовой промышленности Республики
Сулейманов М.М. Охрана труда в нефтяной прмышленности. М.:Недра,
Панов Г.Е. Охрана окуржающей среды на предприятиях нефтяной
Брылов С.А. Охрана окуржающей среды. Высшая школа, 1986
Е.С.Сыромятников. Экономика нефтяной и газовой промышленности.-М.:Недра, 1983
Бренц А.Д. Организация, планирование и управление предприятиями нефтяной
Расчет экономической эффективности 3-х технических вариантов проекта разработки
Тайкулакова Г.С. Экономическая эффективность внедрения новой техники и
6 - сурет. Біртұлғалы (а), екітұлғалы (б), біртәрелкелі
1 – пайдалану бағанасы; 2 - саңылау; 3
2 - сурет. Сағалық штокты ілу:
1 – төменгі траверса; 2 – арқанның плашкілері;
5 - сурет. Принципиальная схема гидравлического динамографа и
1 – нить приводного механизма; 2 – шкив
1 - сурет. Ұңғылы – сораптық құрылғының сызбасы:
1 – пайдалану бағанасы; 2 – сіңіру қақпағы;
3 - сурет. Құлыптық тіреулер:
а – құлыптық тіреу ОМ:
1 – аудармашы; 2 – тіреулік сақина;
3 – серіппелі якорь (фиксатор);
4 – тіреулік муфта; 5 – кожух;
6 – бағыттаушы аудармашы;
б – құлыптық тіреу 1ОМ:
1 – аудармашы; 2 – тіреулік муфта;
3 – тіреулік сақина;
4 – сақина - бекіткіш
4-сурет. Ұңғы штангалы сораптар.