АБАЙ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ
ӨСІМДІКТЕР ФИЗИОЛОГИЯСЫ БИОХИМИЯСЫ
ЭКОЛОГИЯ КАФЕДРАСЫ
ТАҚЫРЫБЫ:
БИОСФЕРАДАҒЫ ЗАТ АЙНАЛЫМДАРЫ МЕН БИОХИМИЯЛЫҚ
ЦИКЛДЕРІ
ТЕКСЕРГЕН: ҚОЙБАҒАРОВА Б.Х.
ОРЫНДАҒАН: АДИЛЬГЕРЕЕВА А.
БАҒАСЫ:__________
АЛМАТЫ-2007
БИОСФЕРАДАҒЫ ЗАТ АЙНАЛЫМДАРЫ МЕН БИОХИМИЯЛЫҚ ЦИКЛДЕРІ
Сырттай қарағанда тірі организмдер мен өлі
Жер бетін мекендейтін бүкіл тірі организмдердің
В.И. Вернадский биосферадагы тіршілік үрдістерін жан-жақты
Биогенді заттарға сутек, оттек, көміртек, азот,
Бұл биохимиялық қосылыстар биосферадагы тірі организмдердің
В.И.Вернадский биосфераның пайда болу, даму және
Алғашқы кезде проблема биосфералардағы зат пен
Биосфераға күннен секундына 1.1.1025 калория энергия
В.И.Вернадский биосферадагы зат және энергия айналымдарының
Б.И.Вернадскийдің дәлелдеуінше адамзат баласы теңдесі жоқ
Академик В.И.Вернадский өзінің 1944 жылы жазған
БИОСФЕРА ҚҰРЫЛЫСЫ
Биосфера - грекше биос - өмір
Бұл терминді 1875 жьшы бірінші рет
Биосфера негізінен үш қабаттан құралады: Олар:
Атмосфера - жер шарын түгелдей орап
Атмосфера негізінен - тропосфера, стратосфера және
Тропосфера - грекше тропос - бұрылысы,
Стратосфера - латынша төсем және сфера
Ионосфера - қозғалғыш қабат деген сөзінен
Ионосферада газдардың тек жекелеген, молекулалары, иондары
Көпке дейін ғалымдар ауаның массасын білмей
Ауа күн сәулесінен келетін жарықты шашыратып,
Гидросфера - табиғи су қоймаларынан (мұхиттардан,
Литосфера - Жердің қатты қабаты. Ол
Атмосферадағы биосфераның жоғары шегі 20 километр
Литосферадағы биосфераның төменгі шегі 2000-3000 метрге
Биосфераның ең жоғарғы даму (стадиясы ноосфера
БИОСФЕРАДАҒЫ ЗАТТАРДЫҢ БИОХИМИЯЛЫҚ.
Биосферада үнемі болып тұрады. Ол тірі
В.И.Вернадскийдің ілімі бойынша, тірі организмдер күн
Жерге күннен секундына 1,1.1026 калория энергия
Фотосинтез процесінде бөлініп шыққан оттегі бүкіл
Жер бетіндегі жасыл өсімдіктер мен судағы
Жер жүзіндегі өсімдіктердің массасы 323 миллиард
Тірі организмдер жылына 93 миллиард тонна
Осы мөлшерде көміртегі ауадагы көмір қышқыл
Көмір қышқыл газы ауаға жануартаулардың атқылауынан,
Мұхиттарда 1,3.1014 тонна көмір қышқыл газы
Жан-жануарлар және басқадай тірі организмдердің бойындағы
Бұл айналым екі процеспен өтеді: 1)
Айналым жасайтын элементтердің қабілеті бәрінде бірдей
Биосферадағы органикалық заттардың түзілуінде көміртегі, оттегі,
Биосфера өте көлемді болғандықтан және жердің
Абиотикалық және биотикалық факторлар бірімен-бірі тығыз
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
1. Г.Оспанова, Г.Т.Бозшатаева «Экология». Алматы-2002,б.
2. А.Биғашев, Р.Білдебаева «Қазақстан топырағы және
3. Ж.Ақбасова, Г.Ә.Сайнова «Экология», А., 2003.
4. Ж.Жатқанбаева «Экология негіздері», А., 2004.
ЖОСПАРЫ:
1. БИОСФЕРА ТУРАЛЫ ТҮСІНІК
2. БИОСФЕРАНЫҢ ҚҰРЫЛЫСЫ
3. БИОСФЕРАДАҒЫ ЗАТТАРДЫҢ ХИМИЯЛЫҚ АЙНАЛЫМЫ
4. ҚОРЫТЫНДЫ
5. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР