Жоспар
КІРІСПЕ 3
І-тарау. Антигитлерлік коалицияның алғышарттары 5
1.1. Англо-американдық альянс 1941-1945 жж. 5
1.2. Совет-ағылшын келісімі 7
1.3. Совет-американ қарым-қатынастары. Антифашистік ынтымақтастық 10
ІІ-тарау. Еуропада екінші майданның ашылуы 17
ІІІ-тарау. Коалицияның экономикалық қарым-қатынастары 21
3.1. Ленд-лиздің 1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысындағы ролі
ҚОРЫТЫНДЫ 23
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ДЕРЕКТЕР ТІЗІМІ 24
КІРІСПЕ
Курстық жұмыстың өзектілігі: антигитлерлік коалиция тарихы тереңдете зерттеуді
Курстық жұмыстың мақсаты: антигитлерлік коалицияның тарихын зерттеп және
Курстық жұмыста мынадай міндеттер қарастырылады:
1. КСРО, Ұлыбритания және АҚШ-тың әскери-саяси ынтымақтастығының мәселелері.
2. Атлантикалық хартияның антигитлерлік коалицияның құрудағы ролін анықтау.
3. Екінші майданның ашылуының созылуының себептерін талдау.
4. Коалицияның өзара материалдық көмектері (ленд-лиз) ролінің маңызын
Бір қызығы осы антигитлерлік коалицияның құрылу барысында совет
Сонымен қатар, екінші дүниежүзілік соғыс кезеңінде «Үлкен үштік»
Жұмыста В.М. Бережковтың, В.Т. Фоминнің, Н. Вознесенскийдің, Д.А.
Гитлерлік Германияның Совет Одағына шабуыл жасауы бүкіл халықаралық
Әдістемелік тәсілдері
Курстық жұмысты жазу барысында үш түрлі тәсілдер тобы
- тарихи тәсіл «антигитлерлік коалиция» анықтамасының дамуын зерттеуде
Екінші топ тәсілдеріне – жалпылогикалық тәсілдер – зерттеліп
Үшінші топ тәсілдеріне – эмпирикалық зерттеу тәсілдері –
Курстық жұмыстың құрылымы кіріспеден, негізгі бөлімге кіретін үш
Курстық жұмыстың көлемі компьютермен терілген 23 бет.
І-тарау. Антигитлерлік коалицияның алғышарттары
1.1. Англо-американдық альянс 1941-1945 жж.
Атлантикалық хартия.
1941 жылдың 14 тамызында Канада елінің жағалауында Атлантика
Атлантикалық хартияда мынадай міндеттер қойылды: нацизмді жою, агрессорды
Атлантикалық хартияда нацизмді жойғаннан кейін барлық елдер үшін
Атлантикалық хартияның кейбір қағидалары Сталиннің саясатына қарама-қайшы келіп
Дегенмен, Атлантикалық хартия Батыс елдерінде антифашистік коалицияның идеялық
24 қыркүйекте елші И.М.Майский Лондонда КСРО атынан Атлантикалық
Нацистер елімізге баса көктеп кірген алғашқы күндерден бастап-ақ,
Ақырында, СССР сыртқы саясатының міндеті фашизм құлдыққа түсірген
Бұл міндеттер 1941 жылы сентябрьде Лондонда өткен Одақтастар
Алты жылға созылып аса жойқын соғыс Антигитлерлік коалицияның
Коалицияны құрудың өзі талай дипломатиялық істерді жүзеге асырып
Бұл жоспарларды іске асыру бірнеше кезеңдерден тұрды: Сотүстік
Осылайша антигитлерлік коалиция тарихқа әртүрлі саяси қоғам елдерінің
1.2. Совет-ағылшын келісімі
Совет-британ қарым-қатынасы Сталиннің Гитлермен ынтымақтастығы күшейген кезеңде де
Енді міне оның көрегендігі тұпа-тура келіп Германияның КСРО-ға
Елші Криппс пен СССР сыртқы істер халық комиссары
27 июньнің кешінде сыртқы істер халық комиссары Криппспен
— Британ үкіметі екі ел арасындағы ынтымақты бастау
Молотов өзара көмекті белгілі бір саяси негізде, қандай
1941 жылы 29 июньде Молотов Криппсті тағы да
— Ағылшын үкіметі принцип жүзінде Совет үкіметіне көмектесу
Көріп отырғанымыздай, Черчилльдің және оның кабинеті мүшелерінің ағылшын
СССР сыртқы істер халық комиссары 1941 жылы 30
Ақыр аяғында, Совет үкіметі Англия үкіметін уағдаласуға келуге
1. Гитлерлік Германияға қарсы жүргізіліп жатқан қазіргі соғыста
2. Осы соғыс жүріп жатқанда бұл үкіметтер өзара
Осы келісімді антигитлерлік коалицияның басы деп есептеуге болады.
Алайда, бұл келісім расында да тек бастама ғана
1.3. Совет-американ қарым-қатынастары. Антифашистік ынтымақтастық
Америка Құрама Штаттары 1941 жылдың 21 маусымында КСРО-ның
Германияның барлаушылары мұндай маңызды мәліметті тауып әрі оны
Американдық зерттеуші Антони Сюттон 1973 жылы «Ұлттық өзіне
АҚШ-та құпия келісімнің бар екендігі туралы тек төрт
Сюттон тапқан құжатты жалған құжат деп ешкім айта
Мұнан соң бұл аз болғандай ол американдықтардың КСРО-ға
1941 жылдың 26 маусымында Вашингтон нейтралитеттің Кеңестер Одағына
Лондонда КСРО-ның фашистерге тойтарыс бере алмауы туралы ой-пікірлер
Рузвельттің арнайы өкілі, жақын досы Гарри Гопкинс қорытындылар
Гитлерлік Германия Совет Одағына шабуыл жасасымен-ақ Құрама Штаттар
«Жанына екі әскери адамды ертіп келген Гопкинс Москвада
Келген күнінің кешінде Гарри Гопкинсті Совет үкіметінің басшысы
Гопкинс президенттің жеке өзінің өкілі ретінде келгенін, президент
— Менің міндетім - деп сөзін жалғастырды Гопкинс,—
Одан әрі Гопкинс өзінің Вашингтон әкімшілігінде қандай роль
Бұдан берген жауабында Сталин Гопкинстің Совет Одағына келуімен
— Сөйтіп, біздің көзқарастарымыз үйлеседі екен,— деді И.
Одан соң Гопкинс Совет Одағына көмек көрсету туралы
Осылайша бөліп қарауға келіскен Совет үкіметінің басшысы тікелей
Ұзаққа созылатын соғыс қажеттерін айта келіп, Совет үкіметінің
Әңгіме барысында Совет Одағына американ самолеттерін беру туралы
Самолеттерді жеткізу үшін қандай маршруттардың мүмкін екенін
— Сіз біздің қонағымызсыз, сондықтан сіз шешуге тиістісіз,—
Сөзін қорыта келіп, Гопкинс Қызыл Армияның өжеттікпен қарсыласуын
Сталин президент Рузвельтке Совет үкіметінің алғысын жеткізуді өтінді.
Келесі күні Қызыл Армия өкілдерімен, атап айтқанда, генерал
Гарри Гопкинс және СССР-дегі американ елшісі Штейнгарт 31
Кешкісін Гарри Гопкинсті Совет үкіметінің басшысы И. В.
Гопкинс президент Рузвельттің совет-герман майданында жүріп жатқан соғыс
9 тамыздан соң АҚШ үкіметі КСРО-ға көмек береміз
Олар Атлантикалық хартияға қол қойды, ал бұл Мәскеудің
АҚШ-тың өзі соғысқа қатыса қоймаған кезі, сондықтан әлі
1942 жылдың 1 қаңтарында Біріккен Ұлттар Декларациясына қол
Молотовтың екі батыс державаларымен кездесуі 1942 жылдың мамырында
Рузвельт Молотовтың алдында соғыстан кейінгі кезеңде керемет қарым-қатынастардың
Молотов мұндай ұсыныстар Кеңестер Одағын толық қанағаттандырады деп
КСРО-ның жаңа шекаралары жөніндегі қауіпті тақырыпты айналып өтіп
1941 жылғы бір-біріне басып кірмеу туралы совет-жапон пактісіне
Оның Жапонияға қарсы соғысқа кірісуі 1943 жылғы Тегеран
1945 жылғы Ялтадағы (Қырым) конференцияда бұл мәселе қайта
Ресейдің Қиыр Шығыстағы әскери әрекеттерінің мақсаттарына жапондардың Манчжуриядағы
Сталин Тегеранда алған міндеттемелерді қабылдайтынын және Жапонияға қарсы
КСРО-ның Қиыр Шығыстағы соғысқа кірісуінің талаптары ретінде мыналар
1) Моңғол Халық Республикасының қазіргі статусының сақталуы;
2) Ресейге 1905 жылға дейінгі тиесілі болған Оңтүстік
3) Курил аралдарын КСРО-ға беру.
Сонымен қатар кеңес үкіметі Қытаймен достық жөнінде пакт
КСРО 1945 жылдың 5 сәуірінде осыдан төрт жыл
Соңында Еуропадағы соғыс аяқталғаннан кейінгі Берлин (Потсдам) конференциясында
8 тамыз күні Кеңес үкіметі Жапония үкіметіне хабарлама
ІІ-тарау. Еуропада екінші майданның ашылуы
Екінші дүниежүзілік соғысқа орай жарияланған кітаптар көп болғанымен
Екінші майданның ашылуы туралы идеяны Сталин өзінің Черчилльге
1941-1943 жж. екінші майданның ашылуы одақтастар арасындағы негізгі
Тек кеңес әскерлерінің етіктерінің ізі Шығыс Еуропаға тие
Соғыстың бастапқы кезеңінде Мәскеу үшін екінші майданның ашылуы
Екінші майданның ашылуына көптеген түйіні шешілмеген мәселелер кедергі
Бірақ екінші майданның ашылуы одақтастар үшін тек әскери-техникалық
Мәскеу негізіне өзінің күшіне ғана сенді, ал Сталин
Көптеген американдық әскери және саяси басшылар Кеңестер Одағы
Алғашқы бірлескен акциялардың бірі ретінде КСРО мен Англияның
Кеңес үкіметі 1942 жылдың соңында одақтастар Германия әбден
1943 жыл Антигитлерлік коалиция бойынша одақтастардың қарым-қатынастарындағы ең
Ағылшын-американ одақтастар Италияға 1943 жылдың маусымның соңында әскер
Бірақ 1943 жылдың тамызынан бастап, Курск түбіндегі фашистердің
Курс түбіндегі шайқастан кейін Кеңес Одағының Қызыл Армиясының
Ұлының айтуынша АҚШ президенті Ф.Рузвельт Тегеран конференциясының қарсаңында
1943 жылдың қазан айында Мәскеуде үш державаның сыртқы
Сөйтіп 1944 жылдың маусымында одақтастар екінші майданды ашты.
Екінші майданның ашылуы мейлінше кешіктірілген еді, өйткені соғыстың
Тегеран конференциясында мерзімі белгіленген «Оверлорд» операциясы (31 мамыр
Сол жылдың тамыз-қыркүйегінде «Оверлорд» операциясының артынша Оңтүстік Францияда
Десанттың түсірілуін 817 әскери корабльдер, 1,5 мыңға дейінгі
Сонымен, екінші майданның ашылуы осы идеяның тууынан бастап
Соғыстың соңына қарай Кеңестер Одағынан жасырын түрде АҚШ
Ал артынша 1945 жылдың 1 қаңтарында фашистер Эльзасты
Черчилль өзінің екінші дүниежүзілік туралы мемуарларында былай деген
Антигитлерлік одақтастардың позициялары кенеттен өзгеріп отыруы да орын
АҚШ және Ұлыбритания саясатшылары Германияның басым бөлігін өз
Бірақ Қызыл Армияның Берлинді алуы, Рейхстаг төбесіне қызыл
Тұжырым. Коалиция мүшелерінің әскери мүдделерінің тоқайласуы оларды бірігуге
ІІІ-тарау. Коалицияның экономикалық қарым-қатынастары
3.1. Ленд-лиздің 1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысындағы ролі
АҚШ Конгрессі 1941 жылдың 11 наурызында Ленд-лиз туралы
АҚШ-та КСРО ленд-лиз күйінде 9,8 миллиард доллар сомасындағы
Американ және совет ұшқыштары Жер шарының жартысын басып
Ұшақтар шығаратын Америка Құрама Штаттарындағы зауыттардан американдық және
Соғыстан кейінгі «қырғи-қабақ» соғыс кезінде кеңестік тарихшылар да,
Ұлы Отан соғысындағы әрбір төртінші истребитель және бомбалаушы
Сонымен қатар, ленд-лиз бойынша авиациялық двигательдер, жанар-жағар май,
Шындығында Кеңестер Одағының және АҚШ арасындағы өзара қарым-қатынастардың
ҚОРЫТЫНДЫ
Екінші дүниежүзілік соғыс адамзат тарихына орасан зор әсер
Екінші дүниежүзілік соғысқа қатысушы әрбір мемлекеттің әскери стратегиясы
Польша, Чехословакия, Югославия, Австралия, Бельгия, Бразилия, Үндістан, Канада,
Кеңес Одағының Антигитлерлік коалицияға қосылып, оны антифашистік және
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ДЕРЕКТЕР ТІЗІМІ
Деректер
1. Геббельс И. Дневники// Новая и новейшая история,
2. Германия во второй мировой войне (1939-1945) /
3. Фомин В.Т. Фашистская Германия во второй мировой
4. Гитлер А. «Моя борьба» Ростов на Дону.
5. Шеленберг В. Лабиринт. Мемуары гитлеровского разведчика. Дом
6. Шпеер А. Гитлер готов к риску//Независимая газета,
7. Шпеер А. Воспоминание Смоленск-Москва, Русич-Прогресс, 1997.
Арнайы әдебиеттер
8. Бережков В.М. Коалицияның құрылуы. Алматы., 1975.
9. Бережков В.М. Тегераннан Потсдамға дейін. Алматы., 1975.
10. Бережков В.М. Страницы дипломатической истории. М., 1987.
11. Булганин Н.А. Сталин и советские Вооруженные Силы.
12. Буллок А. Гитлер и Сталин: Жизнь и
13. Вознесенский Н.А. Военная экономика СССР в период
14. Волкогонов Д.А. Триумф и трагедия. Политический портрет
15. Э. Рузвельт. Его глазами. М., 1947. с.161.
16. Лидеры войны – Сталин, Рузвельт, Черчилль, Гитлер,
17. Секретная переписка Рузвельта и Черчилля
18. Второй фронт. Заседание ученого совета ИЕ РАН
19. Вознесенский А. Военная экономика СССР в период
20. Қазақ Совет Энциклопедиясы. 1 том. Алматы, 1974.
Германия во второй мировой войне (1939-1945) / В.
Германия во второй мировой войне (1939-1945) / В.
Фомин В.Т. Фашистская Германия во второй мировой войне.
Буллок А. Гитлер и Сталин: Жизнь и власть.
Булганин Н.А. Сталин и советские Вооруженные Силы. М.,
Лидеры войны – Сталин, Рузвельт, Черчилль, Гитлер, Муссолини,
Бережков В.М. Коалицияның құрылуы. Алматы., 1975.45 б.
Бережков В.М. Коалицияның құрылуы. Алматы., 1975.53 б.
Булганин Н.А. Сталин и советские Вооруженные Силы. М.,
Вознесенский Н. Военная экономика СССР в период Отечественной
Бережков В.М. Тегераннан Потсдамға дейін. Алматы., 1975. 98
Бережков В.М. Коалицияның құрылуы. Алматы., 1975.78 б.
Бережков В.М. Коалицияның құрылуы. Алматы., 1975.95 б.
Германия во второй мировой войне (1939-1945) / В.
Фомин В.Т. Фашистская Германия во второй мировой войне.
Фомин В.Т. Фашистская Германия во второй мировой войне.
Лидеры войны – Сталин, Рузвельт, Черчилль, Гитлер, Муссолини,
Вознесенский А. Военная экономика СССР в период Отечественной
2