Аймақтық саясатты мемлекеттік реттеу негіздері


Жоспар
Кіріспе……..................................………………………………………………….3
1бөлім. Аймақтық саясатты мемлекеттік реттеу негіздері..................................5
1.1.Аймақтық басқару- аймақтық саясатты жүзеге асыру құралы ретінде.......5
1.2. Қазақстан Республикасындағы аймақтық саясат ерекшеліктері................8
1.3. Аймақтық саясатты жүзеге асырудың шетелдік тәжірибесі.....................11
2бөлім Аймақтық саясатты мемлекеттік реттеуді жетілдіру жолдары............17
2.1. Аймақтың әлеуметтік-экономикалық дамуын мемлекеттік реттеу саясатын талдау.........................................................17
2.2 Экономикалық саясатты аймақтық деңгейде жүргізу және үйлестіруді қамтамасыз
Қорытынды................................................................29
Қолданылған әдебеттер.............................................31
Кіріспе
Республикамыздың әрбір аймағы еліміздің шаруашылық кешенінде белгілі бір орынды
Курстық жұмыстың мақсаты-аймақтардың әлеуметтік-экономикалық даму ерекшеліктерін, аймақтық саясаттың
Қазақстан Республикасының болашақтағы әлеуметтік-экономикалық өсуі, оның аймақтарының дамуымен байланысты.
Аймақтық басқару аймақтық саясатты жүзеге асырудың экономикалық механизмі аймақтық
Сонымен аймақтарды басқару келесілерді талап етеді:
- республиқалық және аймақтық деңгейлердегі басқару органдарының функциялары мен
- республикалык басқару органдарының, сондай-ақ шаруашылық жүргізудің аймақтық жүйелерін
Аймақтық басқарудың маңыздылығы мен қайтарымы әлемдік шаруашылық жүргізу тәжірибесі
Курстық жұмысты орындау барысында заңнамалық және нормативтік актілер, оқулықтар
1бөлім. Аймақтық саясатты мемлекеттік реттеу негіздері
1.1. Аймақтық басқару - аймақтық саясатты жүзеге асыру
Нарықтық қатынастарының дамуы мен қалыптасуы жағдайында радикалды экономикалық реформалардың
Аймақтың экономикалық және әлеуметтік даму аспектілерін зерттеу Ресейде ХІХ
Аймақтық экономикаға теориялық - әдістемелік зерттеулер жасаған ғалымдар Альфред
Аймақтық басқаруға қойылатын негізігі міндеттерге:
- Республика мен ТМД елдерінде кәсіпорындардың дамуы мен жұмыс
- өзін-өзі басқару механизміндегі экономикалық және ұйымдастырушылық - әкімшілік
- аймақтық басқару процесіндегі орталықтанған және орталықтан-дырылмаған басқару шешімдерінің
Басқарудың экономикалық механизмінің маңызды элементіне ақша айналымын үздіксіз нығайту
- аймақтық экономикалық мүмкіндігінің материалдық өндірістік саласының тиімді қызмет
- аймақтық жүйенің барлық тармақтарының тепе – тең болуы;
- аймақтық әлеуметтік – экономикалық дамуының кешенді жоспарын қаржылай
- әлеуметтік саланың дамуының нәтижелілігі мен аймақтың шаруашылық қызметінің
- әрбір өндірушінің жағдайының жақсаруы әлеуметтік мәселелерді шешуге байланысты
Аймақтық басқарудың методтары аймақтың өндірісітік және өндірістік емес сфералар
- республикалық стратегиялық тұжырымдардың әлеуметтік – экономикалық даму жағдайына
- жергілікті өзін - өзі басқару органдарының саяси және
- әлеуметтік – экономикалық , құрылыс – инвестициялық және
- аймақтық басқару мен жоспарлаудың тікелей және керсінше иерархиялық
Аймақтық басқару органдарының экономикалық компетенциясын кеңейту барлық сұрақ территорияның
Аймақтық саясат механизмдерін жүзеге асыру, соның ішінде әлеуметтік –экономикалық
Қазақстан Республикасының болашақтағы әлеуметтік-экономикалық өсуі, оның аймақтарының дамуымен байланысты.
- аймақ - мемлекет экономикасын тікелей және жанама ресурстары,
- бұл жерде ұдайы өндіріс пен еңбек ресурстары, қаржылай
- басқару органдарының біріккен әрекеті, территориялық өндірісітің дамуына орындаушы
- аймақтың табиғи құзіретіне жоспарлау , қаржыландыру , несиелеу,
Біздің пікірімізше, аймақтық инновациялық-өнеркәсіптік бағдарламаларды қалыптастырудың негізі мемлекеттік-жеке әріптестікке
1.«Қорлардың қоры» моделі — мемлекет ұлттық венчурлық қор қалыптастырып,
2. «Пилоттық аймақ» моделі — тоқыраудағы аймақтары бар елдерге
Мемлекеттік капиталдың қатысы бар венчурлық қор (және аймақ бюджетінен
Мемлекеттік капиталдың қатысы бар венчурлық қор (және венчурлық инвесторларға
3.«Аймақтық венчурлық компаниялар» моделі кәсіпкерлікке сүйенген елдерге тән. Ең
Территорияларды дамытудың стратегиялық бағдарламалары шеңберінде «аймақтық инновациялық жүйені орнықтыру
Қазір елімізде жүзеге асырылып жатқан мемлекеттік жоспарлау жүйесі, еліміз
Жоспарланған есептердің ақпараттық жүйесін игеру мен енгізу баламалы нұсқа
1.2 Қазақстан Республикасындағы аймақтық саясат ерекшеліктері.
Елдің әлеуметтік-экономикалық дамуының ұзақ мерзімге арналған стратегиясы табиғи, әлеуметтік-экономикалық
Қазіргі уақытта ресрублика кеңістігіндегі әлеуметтік-экономикалық даму жағдайларының біркелкі болмауы
Мемелекет нарықтық қатынастардың дамуы барысында кәсіпорындарға толықтай дербестік бере
Экономиканы мемелекеттік реттеудің ерекше бағытты ретінде қарастырылатын аймақтық саясаттың
Республиканың қазіргі экономикалық кеңістігі әлеуметтік, экономикалық, экологиялық ерекше мәселелермен
шаруашылықтарының құрылымы экспортқа бағытталған;
индустриялық дамыған;
агроөнеркәсіптік;
дағдарыстық.
Бірінші топ – стратегиялық сипаттағы минералды ресурстардың айтарлықтай қорларын
- минералдық шикізат және көмірсутек шикізаттарын кешенді өндірумен өңдеудің
- отандық және шетелдік инвесторлар үшін қолайлы инвестициялық климатты
- ауылдық аумақтарының дамуындағы «жинақталған» күрделі мәселелерді (әлеуметтік, экономикалық,
Екінші топқа- ауыр индустрия салаларына нақты маманданған, жоғары техногиялық
Бұл аймақтарды дамытуда шешуді талап ететін мәселелер қатарына төмендегілерді
- шетел инвестицияларын тарту жолымен экспорттық әлеуетті қалыптастыру;
- жаңа ғылымды қажетсінетін өнімдер шығаруды ұйымдастыру, жаңа технологиялар
- нарықтық инфрақұрлымды дамытуды жеделдету.
Үшінші топ- ауыл шаруашылығына маманданған агроөнеркәсіптік кешенді аймақтар. Бұл
Олардың әлеуметтік-экономикалық дамуын тұрақтандыру үшін келесідей мәселелер өз шешімін
- ауыл шаруашылық өнімдерін өндіру үшін тимді мамандандыруды жүзеге
- ауыл шаруашылық өнімінің жоғары сапалылығын және экспорттық әлеуетінің
- тұтыну нарығын тепе-тең түрде дамыту мақсатында, тұтыну заттарын
Төртінші топқа- қысылшаң (экстремльный) табиғи-климаттық, әлеуметтік - экономикалық және
- экологиялық дағдарыстың тереңдеу үрдісінің алдын алу;
- осы аймақтарда тұратын халықтардың өмір сүру сапасын және
- қоршаған табиғи ортасы адамдардың денсаулығына өте қауіпті ауылдық
- шетелдік техникалық және гуманитарлық көмектерді тарту және оларды
Аймақтағы дағдарыстың нақты белгілері мынадай:
- өндіріс қарқынының төмендеуі;
- халықтың өмір сүру деңгейінің төмендеуі (жан басына шаққандағы
- жұмысбастылыққа қатысты жағымсыз тенденциялардың етек алуы (жұмыссыздықтың жоғары
- демографиялық, экологиялық, әлеуметтік қызыметтер көрсету саласындағы мәселелердің күшеюі
1.3. Аймақтық саясатты жүзеге асырудың шетелдік тәжірибесі
Дамыған шет мемлекеттердің аймақтық саясатты жүзеге асыру барысындағы тәжірибелерін
Ел экономикасын басқарудың орталықсыздандырылған жаңа жүйесіне өту барысында әлемдік
Мемлекеттің кұрылымы аймақтық саясат саласындағы өкілеттіліктерді орталықсыздандыру немесе бөлу
Италия мен Германия мемлекеттерінің басқару құрлымы «интеграцияланған»
Финляндияда аймақтық саясаттың кұрылуына, яғни, аймақтық саясатты үйлестіруге,
Ал Швецияда қалыптасқан жүйе бойынша аймақтық әкімшіліктер жалпыұлттық директиваларды
Солтүстік Еуропа мемлекеттері аймақтық саясатты жүргізудің бай тәжірибелерімен
• Франциядағы орталықтандырылған әдіс;
• Нидерланды мен Ұлыбританияда орталықсыздандырудың жоғары деңгейң.
• Австрия мен Бельгиядагы федералдык жүйе.
Францияда министр CIALA-дан (қолдау көрсету жөніндегі ведомствоаралык комитет) алынған
Нидерландыда Экономика министрлігі мен провинциялар әкімшілігі аймактык саясат мэселелерімен
Австрия Конституциясы аймақтық саясатты жүргізу өкілеттілігін шектемейді. Федералды
Бельгияда аймақтық саясат мәселелері аймақтық деңгейлерде қарастырылады. Ірі
Аймақтық саясатты жүзеге асырудың әр мемлекеттер үшін
- халық тығыз қоныстанған аймақтарда жаңа
- экономикалық даму саласында мемлекеттің қызметін
- қаржылық қолдау жолымен компания қызметін ынталандыру;
- инфрақұрылымды қалыптастыру;
- дамуды ынталандыру жөніндегі «жұмсақ» шаралар.
Қазіргі уақытта алғашқы екі құралдың рөлі айтарлықтай
Қазіргі уақытта Еуропадақтың (ЕО) көпшілік мемлекеттерді аймақтық
Интеграцияланған мемлекеттерде саясат құралдарының құрамы айтарлықтай көлемді болып
Скандинавия елдеріне қатысты аймақтық саясаттың «тар» және «кең» астарлары
Солтүстік Еуропа мемлекеттері аймақтық саясаттың әрекет ету аясын
Данияда аймақтық саясат «шекті шаралар» аясында құрылған.
Белгия, Ұлыбритания сияқты мемлекеттердің аймақтық саясаты ынталандыру
- ынталандыру саясаты деп атауға болатын аймақтық
- ауылдық және қалалық аудандарын дамытуға
Бұл екі бағыт бұрын бір-бірін бөлек орындалатын, қазіргі
Еуроодаққа мүше мемлекеттердің аймақтарды дамытуға қатысты саясатын талдай
Батыс Еуропадағы бағдарламалық әдіс және жоспарлау механизмдері. Берілген
ЕО ішінде экономикалық және әлеуметтік интеграцияның
Аймақтық экономикалық құрылымдарды жетілдіру үшін құрылған GA
Жоғарыда көрсетілген барлық ұйымдардың түрлі мақсаттары
Батыс Еуропадағы бағдарламалық әдіс және жоспарлау
Қарастырылған еуропалық тәжірибе республикалық та, аймақтық
Осындай жүйелерді құрудың еуропалық тәжірибесі айқындағыдай, олардың табысы
«Ынтымақтастық пактісін» жалпы мақсатқа сай құрылатын кез келген
Жанама әдіс те тиімді болып табылады. Оған экономикалық
Міндеттерді бірігіп шешудің германиялық жүйесі
Бүгінгі күні Еуропаның дамығын елдері мен АҚШ-та аймақтық саясаттың
билік пен экономиканы орталықсыздандыру, аймақтарға өзіндік дербестік беру;елдің және
Сондай-ақ әлемдік тәжірибеде аумақтарды дамытудың үш мүмкін
алдыңғы қатарлы, бай аудандар дамыту және қолдау
салық салу, жұмыспен қамту, өмір сүру деңгейін реттей
өздігінен дами алады (Скандинавия елдерінің тәжірибесі).
Осы тәжірибелерге сүйене отырып, біздің респубикамыздың қазіргі даму
2бөлім. Аймақтық саясатты мемлекеттік реттеуді жетілдіру жолдары
2.1. Аймақтың әлеуметтік-экономикалық дамуын мемлекеттік реттеу саясатын талдау
Аймақтың әлеуметтік-экономикалық дамуын мемлекеттік реттеу саясаты, бәрінен бұрын, экономиканың
Сонымен қатар, жоспарлы-мемлекеттік реттеудің кеңінен қанат жаюы жеке және
Орталық және жергілікті органдар арасындағы жауапкершілікті бөлу территорияға тұтас
Аймақтарды дамытудың бес жылдық жоспарларын жасау бойынша әкімшіліктің атқарып
Бюджеттік қаражатты бөлу негізінде іске асырылған «2007-2009 жылдарға арналған
Орал қаласы өңдеу өнеркәсібі мен жоғары білікті қызмет секторларының
Орташа ұзақ мерзімдегі Қазақстан Республикасының перспективасы мұнай-газ кешенінің одан
Аймақтарды дамытуының негізгі мақсаты – халықтың жоғарғы деңгейлі әл-ауқатымен
Жалпы болжауды іске асыру мынадай жағдайларға бағытталған:
- машина жасау, металлургия және металл өңдеу, тамақ өнеркәсібі
- білім беру, денсаулық сақтау, рекреациялық-туристік қызмет, құрылыс, көлік
- аймақтың шағын және орта бизнесінің бәсекелестікке қабілеттілігін дамыту
- Қазақстанның басқа облыстарымен және шетел мемлекеттерінің шекаралас аймақтарымен
- табиғатты рационалды қолдану, қоршаған ортаға келетін экологиялық ауыртпашылықты
- халықтың әл-ауқатын және өмір сүру сапасын арттыру;
Түрлі орындау кезеңдеріндегі Бағдарламаны жүзеге асыру құралдары мыналар болып
- 2011-2015 жылдарға арналған Орал қаласы территориясының даму Бағдарламасындағы
- орын алған мемлекеттік органдар басқармасының стратегиялық және операциялық
- коммерциялық және қоғамдық ұйымдардың биснес жоспарлары мен жобалары.
Орташа мерзімді кезеңдегі Орал қаласы территориясының даму
I артықшылық Өңдеу өнеркәсібін дамыту
II артықшылық Жоғары білікті қызмет көрсету салаларын дамыту
III артықшылық халықтың әл-ауқатын және өмір сүру сапасын өсіру
Мемлекеттік индустриалдық саясатты жүзеге асыру құралдарын пайдалану арқылы бәсекелестікке
Мемлекеттік индустриалдық саясатты жүзеге асыру құралдарын ашып айтсақ, олар
- индустриализацияның ұлттық және аймақтық картасына қосу,
- қазақстандық мазмұнды қамтамасыз етуде мемлекеттік, ұлттық және трансұлттық
- жергілікті кәсіпорындар өнімінің мемлекеттік тапсырыстары үшін халықаралық бюджет
- машина жасау өнімдерінің ұлттық байқау орталықтарын құру (бәрінен
- өңдеу өнеркәсібінің одан әрі дамуын қамтамасыз етудің негізі
- ауылшаруашылық және тамақ өнеркәсібі өнімдерін қайта өңдеу секторындағы
- аймақтағы мемлекеттік құрылыс бағдарламаларын жүзеге асыру үшін жергілікті
- жеке құрылыстың барлық формаларын дамыту және қолдау.
-мемлекеттік-жеке серіктестік негізде рекреациондық (санаториялық-сауықтыру) жүйені мына жолдар арқылы
жобаның операторы ретінде - мемлекеттік-жеке кәсіпорындар ашу,
территорияда рекреациондық потенциалды бағалау жұмыстарын жүргізу,
даму және ұйымдастыру түрлері бойынша жоспарын жасау,
сыртқы мамандандырылған фирмалар мен инвесторларды, қаражаттарды тарту;
- көпсалалы туризмді және ойын-сауық секторын дамыту жоспарын жасау,
- территорияның архитектуралық дамуында жаңа концепциялар, мақсаттар мен бағыттар
-еңбек нарығы мен білікті жұмыс күштерін даярлауда өзара қатынастардың
-мамандар құрамын жастармен толықтыру,
- жеке медицинаның нарықтағы үлес салмағын және қызметтер көрсету
- басқа мемлекеттердің медициналық мекемелерінің болуы.
- экология бойынша:
- қоршаған ортаның экологиялық жағдайы мен санитарлық өлшемдері бойынша
Бағалық, технологиялық және интитуционалдық факторлармен қала территориясын әлеуметтік-экономикалық дамыту
Басты мақсаттық индикаторлар:
Қала экономикасы:
2009 жылғы 63200 млн. теңгеге қарағанда 2015 жылға қарай
2015 жылға қарай өңдеуші өнеркәсіптердің үлес салмағын жалпы өнеркәсіптік
Өңдеуші өнеркәсіптердің жалпы үлес салмағын (2009 жылы –42450,3 млн.
Өңдеуші өнеркәсіптерде еңбек өнімділігі 2009 жылға қарағанда (5871
2015 жылы машина жасау өнеркәсібінің өнім көлемі 7100 млн.теңгеге
2015 жылы азық-түлік өнідірісінің өнімі 35392 млн.теңгеге (2009 жылы
Жалпы өнеркәсіптік өндіріс көлемінде иннновациялық кәсіпорындардың үлес салмағын 6,8%
2015 жылы құрылыс материалдарын өндірудің көлемі 9064 млн.теңгені құрайды
Ауыл шарушылығында еңбек өнімділігі 2015 жылға қарай 2009 жылмен
2015 жылы шағын және орта іскерлікте жұмыспен қамтылу экономикалық
2015 жылы адам басына есептегендегі бөлшек сауда айналымы 295,8
2015 жылы туристік қызмет саласындағы ұйымдардың жинақ кірісі 2010
Әлеуметтік сала және адамдар әлеуеті:
2015 жылға қарай күтілетін халық өмірінің ұзақтығы 73,5 жасқа
2015 жылға қарай жалпы өлім 9,6 промилльге төмендейді;
Аналар өлімі 100 мың туылған тірі нәрестеге есептегенде
Нәресте өлімі (2009 жылғы 1000 тірі туылғанға 13,8) 9
Балаларды мектепке дейінгі тәрбие және оқумен қамту (2009 жыл
12-жылдық білім беру бағдарламасымен жұмыс жасайтын мектептер үлесін (1,5,11
Жалпы салалық мектептердің санынан жаратылыстану-математикалық бағыттағы мектептердің үлесі -
35 % орта және техникалық және кәсіби білім беру
Жоғары және бірінші санатты, білікті педагог мамандардың жалпы педагог
Жалпы білім беру ұйымдары санынан инклюзивті білім беруге жағдай
Жанұяларға орналастырылған, жетім балалар мен ата-ана қамқорынсыз қалған балалар
ТжКО оқу орындарын бітірушілердің оқуды аяяқтағаннан кейінгі жұмысқа
2015 жылы жұмыссыздықтың жалпы деңгейін 4,7% төмендету.
2015 жылы күнкөріс минимумынан төмен кірісті халықтың үлес салмағы
2015 жылы халықтың полицияға сенімінің болжамдық деңгейі 50,0 %-дан
Мемлекеттік тілді білетін қала халқының үлесі 2013 жылы 63%,
Қала халқының мәдениет салалары қызметінің сапасына қанағаттану деңгейі
Дене шынықтыру және спортпен айналысушы азаматтардың қамтылуы 2015 жылы
Дене шынықтырумен балаларды қамту 2015 жылы 22,5% құрайды.
2015 жылға қарай тұрғын үй енгізу есеппен 1 адамға
Тұрғын үй қорының жалпы санынан апатты жағдайдағы тұрғын үйлердің
2015 жылы өткен жылдарға қарағанда көрсетілген тасымалдау қызметі 103,5%
2015 жылға қарай қаланың асфальтбетонмен жабылған жолдарының көлемінің 43%
2015 жылы қолданыстағы бағдаршамдардың 100% диодтармен жарқыраған бағдаршамдармен ауыстырылады
2015 жылға қарай елді мекендер тұтынушыларын орталықтанған сумен
2015 жылға қарай электр желілерінің тозуы 52,8% төмендейді,
2015 жылға қарай тұтынушылардың коммуналдық қызметтерген қанағаттануы 50% -ды
2015 жылға қарай қаланың орталықтанған сумен қамту 87% -
2015 жылы тұрғын үй қорын нормативті қолданумен қамтылған кондоминимум
2015 жылы менеджменттің заманауи әдістерін еңгізген коммуналдық сектор кәсіпорындарының
2011-2015 жылдар аралығында тұтынушылардың барлық түрлерін табиғи газбен тұрақты
2015 жылға қарай лифт құрылымдарымен қамтамасыз ету тұрғын үйлерде
2015 жылға қарай жергілікті телефон жүйесін сандық жүйеге ауыстыру
Территорялық (кеңістіктік) құрылым:
2040 жылға дейінгі қаланың Негізгі жоспарын түзетуді аяқтау және
Қаланың Негізгі жоспарын орындауды 100% қамтамасыз ету;
Қала құрылысы және басқада жобалық құжаттардың қажеттілігін 100% қамтамасыз
Қабылдау коммисиясына, мемлекеттік қабылдау коммисиясына қолдануға беру мерзімін сақтай
2015 жылы қала және ауыл округтері көшелерін жарықтандырылған көшелер
2011 жылы жарықтандырылған көшелерді АСУНО-РО2 100% қамту;
2015 жылға қарай қаладағы жасыл желектер көлемі 1 адамға
2015 жылға қарай қала мен ауыл округтеріндегі көркейтілген скверлер
2015 жылға қарай ластаушы заттарды атмосфераға лақтырудың 2009 жылға
Қала жүйесінің мобилизациялық даярлыққа дайындығының деңгейі 80% жеткізу;
Жергілікті көлемдегі төтенше жағдайды ескерту және жоюға азаматтық қорғаныс
Қалалық деңгейде далалық өрттердің алдын алу және сөндіру, мемлекеттік
Мемлекеттік жергілікті басқару және өзін-өзі басқару жүйесі:
Қызметкерлер мен мемлекеттік органдардың регламентті сақтауды 100% қамтамасыз ету;
2015 жылы әлеуметтік маңызды мемлекеттік қызметтерді 78% электронды форматқа
2015 жылы халықтың компьютерлік сауаттылығы деңгейін 19,3% өсіру (2009
2015 жылы халықтың көрсетілген мемлекеттік қызметтерге қанағаттану деңгейі 100
2015 жылы мемлекеттік сатып алулар көлемінде веб-портал арқылы электронды
2015 жылға қарай шығынды мемлекеттік кәсіпорындарының санын 20 %
Қала экономикасының дамушы салаларына болжау көрсеткіштерін 100 % қамтамасыз
2015 жылы тұтынушылардың отандық ақпараттық өнімді қажет ету деңгейі
2015 жылы мемлекеттің басымды дамулары жөніндегі ақпаратпен БАҚ арқылы
2015 жылы жергілікті басқару және азаматтық қоғамды дамыту бағыты
2015 жылы қоғамдық ұйымдар мен мемлекеттік институттардың өзара әрекетін
Жастарға қатысты мемлекеттік саясатқа қанағаттанатын 29 жасқа дейінгі халықтың
Округтер территориясында жергілікті бірлестіктерді дамыту жобасын ендіру 100%.
2.2 Экономикалық саясатты аймақтық деңгейде жүргізу және үйлестіруді қамтамасыз
2011 жылы облыстың және жалпы Қазақстан экономикасының дамуы әлемдік
Облыстың өндірілген жалпы аймақтық өнім көлемі (ЖАӨ) 2011 жылы
1-кесте
Облыстың әлеуметтік-экономикалық дамуының негізгі көрсеткіштері
Көрсеткіштер Өлшем бірлігі 2010 ж. 2011 ж. 2011 ж.
%-бен
2010 ж/ға
Жалпы аймақтық өнім млрд. теңге 826,5 823,0 101,8
Жан басына шаққандағы жалпы аймақтық өнім мың теңге
Өнеркәсіп өнімінің (жұмыс, қызмет) көлемі млрд. теңге 959,9 825,1
Ауыл шаруашылығы өнімінің жалпы көлемі млрд. теңге 58,0 52,2
Негізгі капиталға инвестициялар көлемі млрд. теңге 226,0 244,8 104,9
Құрылыс жұмыстарының көлемі млрд. теңге 58,0 64,5 107,5
Шағын бизнес субъектілерімен өндірілген өнім (жұмыс, қызмет) көлемі млрд.
Тұрғын үйлерді іске қосу мың шаршы
метр 218,7 189,1 86,5
Жүк тасымалдау млн. тонна 29,2 26,9 92,3
Бөлшек сауда тауар айналымы млрд. теңге 76,4 79,5 102,6
Сыртқы сауда айналымы млн. АҚШ
доллары 2713,5 1826,6 67,3
Салықтардың және басқа да міндетті төлемдердің бюджетке түсуі
Тұтыну бағаларының индексі % 109,0 107,4 х
Орташа айлық еңбекақы теңге 59362 69455 117,0
Жұмыссыздар саны мың адам 23,6 20,9 88,6
Жұмыссыздық деңгейі % 7,1 6,3 х
Экономикалық белсенді халық санындағы тіркелген жұмыссыздар үлесі % 0,9
Халықтың атаулы ақшалай табысын бағалау, айына жан басына шаққанда
Жалпы аймақтық өнімнің салалық құрылымында 52,3% - өнеркәсіп үлесіне
1-сурет
Батыс Қазақстан облысының жалпы аймақтық өнімінің салалық құрылымы, %
2011 жылдың қорытындысы бойынша өнеркәсіп өндірісінің нақты көлем индексі
Облыс экономикасының дамуына 244,8 млрд. теңге инвестиция бағытталды, бұл
Бөлшек тауар айналымының көлемі 2009 жылмен салыстырғанда 2,6%-ға өсті.
2-сурет
Өнеркәсіп өнімдерінің нақты көлем индекстері,
алдыңғы жылға %-бен
2011 жылдың қорытындысы бойынша инфляция деңгейі жылдық тұлғалауда (2011
Тіркелген жұмыссыздар саны 32,2%-ға төмендеді, экономикалық белсенді халық санындағы
Орташа айлық еңбекақы 69455 теңгеге дейін өсті, номиналдық еңбекақы
Халықтың жан басына шаққандағы айлық ақшалай табысы (алдын ала
Демографиялық көрсеткіштер жақсарды, халық саны 5,5 мың адамға өсті,
Сонымен қатар, әлемдік қаржы нарығындағы тұрақсыздық әлемдегі ресурстар сұранысының
Мұнай бағасының төмендеуіне байланысты 2009 жылдың қаңтарынан тамыз айына
Облыс кәсіпорындарының және ұйымдардың сыртқы сауда айналымы 1826,6
Ауа райының қолайсыз жағдайларының себебіне байланысты егістік алқаптың 60%-ы
Ауыл шаруашылығында өндіріс көлемдерінің төмендеуі шағын бизнес субъектілерімен өндірілген
Құрылыс материалдарының қымбаттауынан жеке секторда тұрғын үй құрылысы қарқынының
Ішкі экономиканы несиелендіру көлемдерінің азаюы байқалады. Екінші деңгейдегі банктердің
Жүк тасымалдау көлемдерінің азаюының негізгі себебі шаруашылық жүргізуші субъектілердің
Мемлекеттік бюджетке 2011 жылы 240,6 млрд. теңге жиналды (болжамға
2012 жылы облыс экономикасының салаларында оң серпін байқалады.
2012 жылғы қаңтар-шілдедегі өнеркәсіп өсімінің (0,4%-ға) негізгі факторы өңдеу
Шағын бизнес субъектілерімен өндірілген өнім, атқарылған жұмыс және көрсетілген
Негізгі капиталға инвестициялар салымының көлемі 11,3%-ға көбейді және 118
Жүк тасымалдау 18,4%-ға, жолаушы тасымалдау 11,6%-ға көбейді.
Бөлшек тауар айналымының көлемі - 49,3 млрд. теңге, 2011
Экономика салаларының дамуы жұмыспен қамтудың өсуіне мүмкіндік берді. Жұмыссыздық
Сонымен қатар, облыс экономикасы, негізінен, тау-кен өнеркәсібінің дамуымен байланысты,
Сонымен бірге, облыс экономикасының жай-күйі, негізінен, шикізаттық экспортқа бағытталған
Аймақты дамытудың маңызды аспектілері инвестициялық жоспарларды тиімді жоспарлау, іске
2010 жылдан бастап Қазақстан «Қазақстан – 2030» Стратегиясының негізгі
Осы мақсаттарда облыс экономикасының дамуы үшін мүмкіндіктер немесе қатерлер
Қорытынды
Аймақтық басқару мәселесі елдің әлеуметтік –экономикалық дамуын мемлекеттік реттеу
Аймақтардың инвестициялық белсенділігіне әсер ететін заң шеңберіндегі мүмкіндіктері негізінен
Соңғы кезде республика бойынша инвестицияны бюджет көздерінен қаржыландыруды қысқарту,
Қазіргі нарыктық шаруашылықты мемлекеттен бөліп қарауға болмайды. Экономиканы мемлекеттік
Экономиканың нарықтық сектор мәселелерін шешумен байланысты: нарықтық үрдістердің берекесіздігін
Экономикалық тұрақтылықты, кеңейтілген ұдайы өндіріс үрдісін қамтамасыз етудің факторлары:
Әлеуметтік мәселелерді шешумен байланысты факторлар: табыстарды ұтымды қайта бөлуді
Экономиканы мемлекеттік реттеу құралдарын таңдау, олардың сипаты мен оларды
Елдің әлеуметтік-экономикалық даму бағдарламасында аймақтық экономикалық саясаттың алатын рөлі
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. Қазақстан Республикасының Конституциясы,1995.
2. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан
халқына жолдаулары, 2008-2012.
3. «Қазақстан Республикасында жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару
4. «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесі туралы» Қазақстан Республикасы
5. «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесінің одан әрі жұмыс
6.«Облыстық аудандық маңызы бар қалалар мен облыстар аудандарының, облыстық
7.«Өңірлерді дамыту» бағдарламасын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің
8. О проведении выборов акимов аульных , сельских округов
9.Жаманқұлов Б. Ауыл әкімі қандай болу керек? Егемен Қазақстан.23.10.2009.
10. Есімов А. Ауылдық аумақтарды дамыту бағдарламасы ауылдың тіршілігі
11. Статистикалық жинақ «Қазақстан өңірлері -2011»,Алматы ,2011.
12. Мамыров Н.К.,Ихданов Ж.О. Государственное регулирование экономики в условиях
13. Нүкенов А.Жергілікті басқаруды жетілдіру мәселелері.Саясат. №7,2008.
14.В.Петти,А.Смит,Д.Рикардо,Дж.М.Кейнс,М.Фридман.Классика экономической мысли.-«М.ЭКСМО-ПРЕСС» 2007.
15.Розанова Т.Г. Экономика региона теория и практика. Изд.МГТУ им.Н:Э
16.Филиппов Ю.В.,Авдеева Т.Т. Основы развития местного хозяйства.-М.,Дело 2005.
30