Жоспар
Кіріспе...........................................................................................................................5
I Бөлім
1.Транспорттық ұйымның қызметінің есебін ұйымдастырудың теориялық негіздері
1.1 Зерттеліп отырған кәсіпорынның техникалық-экономикалық сипаттамасы..8
1.1 Кәсіпорынның есеп саясаты..............................................................................18
ІІ Бөлім
2. Транспорттық ұйымның қызметінің бухгалтерлік есебін ұйымдастыру
2.1 Транспорттық ұйымның қызметінің бухгалтерлік есебінің ерекшеліктері...25
2.2 Транспорттық ұйымның қызметінің шығындарының есебі...........................31
2.3 Транспорттық дайындау шығындарының есебі және оларды есептен шығару
тәртібі.........................................................................................................................38
ІІІ Бөлім
3. Транспорттық ұйымның қызметінің аудиті
3.1 Аудиттің мақсаты, мәні және ақпарат көздерімен қамтамасыз етілуі...........43
3.2 Транспорттық ұйымдардың аудиті және оны жетілдіру жолдары.................48
3.3 Көлік құралдарының ішкі аудиты және оны жетілдіру
Қорытынды..............................................................................................................69
Қолданылған әдебиеттер тізімі...............................................................................71
Қысқартылған сөздер және оның мағыналары
Қосымшалар
Кіріспе
Жаңа Қазақстан өзінің дербес даму жолын таңдап, жылдан –
Елбасының 2008 жылғы Жолдауы Қазақстандағы жеделдете, жан – жақты
Сонымен қатар, Қазақстанда бәсекеге қабілеттілік деңгейіне жете алатын, жоғары
Бүгінгі нарықтық экономика жағдайында бухгалтерлік есепті жүргізу басқару жүйесінің
Осы мәселеге орай кәсіпорын өндірістік шығындарды есептеу жолдарын дұрыс
Қазақстан Республикасы нарықтық қатынастардың дамуы жағдайында басқару жүйесінің алдында
Қазақстандағы теміржол жолдары нарықтық экономика жағдайында маңызы зор болып
Нарықтық экономиканың нағыз шарықтап келе жатқан шағында күрделі экономикалық
Бітіру жұмысының өзектілігі. Теміржол қозғалысының құрамын қолданудың негізгі тиімді
Нарықтық қатынасқа өтумен байланысты қабылданған басқару шешімдерінің сапасының міндеттемелерін
Жұмыстың өзектілігі желілік кәсіпорындарды басқарудың тиімділігімен анықталады. Яғни, бұл
Шаруашылықтың жаңа шарттарындағы теміржол транспортының желілік кәсіпорынның қызметі қарқынды
Теміржол транспортының желілік кәсіпорының қызмет басқаруды жетілдіруге әсер ететін
Шаруашылықтың жаңа шартында қалыптасқан басқару қызметінің сәйкессіздігі, басқару қызметінің
Басқаруда жүйелі емес өзара толықтыратын мақсаттарды пайдалану және қалыптастыру,
Басқару қызметінде ақпараттың тапшылығы және оның жеделдігінің болмауы, бұл
Сонымен қатар, ішкі аудиттің теориялық және методологиялық мәселелерін жүйелік
Бітіру жұмысының мақсаты. Жұмыстың мақсаты болып нәтиже мен шығындардың
Осы мақсатқа жету үшін алға қойылатын негізгі міндеттер:
Теміржол транспортының салалық ерекшеліктерін және олардың желілік кәсіпорындардың эксплуатациялық
Теміржол транспортыдағы тасмалдаудың өзіндік құнын қалыптастыратын шығындардың экономикалық мазмұнын
Желілік кәсіпорындарды басқарудың ұйымдық құрылымын шығындар орталығы мен жауапкершілік
«ҚТЖ» ҰК» АҚ-тың желілік кәсіпорындардың материалдық қорларына баға беру;
Теміржол транспорты кәсіпорындарындағы ішкі аудитті жүргізу методикасына талдау.
Бітіру жұмысының пәні болып Қазақстан Республикасының теміржол транспорты
Ал бітіру жұмысының объектісі болып «Қазақстан Темір Жолы» ұлттық
Бітіру жұмысы үш тараудан тұрады. Жеке – жеке қысқаша
Екінші тарау бойынша транспорттық ұйымдардың, соның ішінде теміржол
Соңғы тарау, яғни транспорттық ұйымдардың аудиті. Бұл тарауда жалпы
Бітіру жұмыс бухгалтерлік есеп және аудит саласына қатысты отандық
1. Транспорттық ұйымның қызметінің есебін ұйымдастырудың теориялық негіздері
1.1 Зертеліп отырған кәсіпорынның технико – экономикалық сипаттамасы
Директорлар кеңесінің 2004 жылғы 18 мамырдағы шешімімен бекітілген «ҚТЖ»
Филиал Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес құрылған және Директорлар кеңесінің
Филиал өз қызметін Қазақстан Республикасының Заңнамасына, Қоғамның бұйырықтарына, өкімдеріне
Филиал заңды тұлға болып табылмайды.
Қоғамның толық атауы:
мемлекеттік тілде – «Қазақстан темір жолы» ұлттық компаниясы» акционерлік
орыс тілінде – Акционерное общество «Национальная компания «Қазақстан темір
Қоғамның орналасқан жері: 010000, Қазақстан Республикасы, Астана қаласы, Сарыарқа
Қоғамның тіркелу туралы деректері: 2004 жылғы 2 сәуірдегі мемлекеттік
Филиалдың толық атауы:
толық:
мемлекеттік тілде - «Қазақстан темір жолы» ұлттық компаниясы» акционерлік
орыс тілінде – филиал Акционерного общества «Национальная компания «Қазақстан
Филиалдың орналасқан жері: 010000 Қазақстан Республикасы, Астана қаласы, Сарыарқа
Филиалдың жеке теңгерімі бар. Филиал өз қызметін ұйымдастыру және
Филиалдың өз атауы, тауарлық белгісі және Қоғамның атауы жазылған
Филиалдың қызмет ету мерзімі шектелмеген.
Қоғам қызметінің мәні. Негізгі қызметтері:
Қазақстан Республикасының үкіметі бекіткен бағдарлама бойынша магистральдық теміржол желісін
Тасмалдау процесін басқару;
Магистральдық теміржол желісі қызметтерін көрсету;
Жүктерді, соның ішінде қауіпті жүктерді теміржол көлігімен тасмалдауды жүзеге
Жылжымалы теміржол құрамын, соның ішінде қауіпті жүктерді тасмалдау үшін
Жүк жөнелтушілердің, жүк алушылардың тасымалдарға қажеттіліктерін қағаттандыру, тасымалданатын жүктердің
Маркетинктік қызмет;
Көліктің әртүрлі түрлерін қарастыра отырып, тікелей және аралас қатынастар
Қазақстан Республикасының тасымалдау әлуетін барынша толық пайдалану жөніндегі іс
Қазақстан Республикасының көлік және коммуникациялар министрлігімен келісу бойынша теміржолдық
Сыртқы экономикалық қызмет және шетелдік ұйымдармен экономикалық ынтымақтасуды дамыту;
Өнімдерді көрсетілетін қызметтерді экспорттау (импорттау);
Ақпаратты қорғаудың техникалық құралдарын, ақпаратты өңдеудің қорғалатын техникалық құралдарын
Қоғамның қызметі туралы материалдарды әзірлеу және қорытындылау, Қоғамның жарнамалық
Темір жол көлігі саласында ақпараттық қызмет көрсету;
Қазақстан Республикасының заңнамасында тиым салынбаған, өзге де қызметтер болып
Филиал қызметінің мақсаты мен мәні. Филиал Қоғам үшін жүк
Филиал қызметінің мәні:
Оперативтік және статистикалық есептілікті қалыптастыру. Қабылданған ақпараттың толықтылығын, оның
Автоматтандырылған басқару жүйелерінің техникалық экономикалық деңгейін, техникалық құралдарды және
Ғылыми техникалық прогрестің жетістіктері мен есептеу техникасын тиімдірек пайдалану
Автоматтандырылған жүйелерді, тапсырмаларды, автоматтандырылған жұмыс орындарын және деректерді беру
Өзге теміржол әкімшіліктерінің есептеу орталықтарымен ТӘ АЕО мен,
Алгоритмдердің, бағдарламалардың, жіктегіштердің салалық қорын жүргізу, автоматтандырылған жүйелерді бағдарламалық
Қоғамның бөлімшелерінде қазіргі заманғы стандарттар мен автоматтандырылған жүйелер жөніндегі
Жаңа техника мен технологияларды дамыту және енгізу жөніндегі жоспарлар
Отын энергетикалық ресурстарды, жылу қуатын үнемдеу бойынша тапсырмалар әзірлеу;
Ақпараттық қызметтерді ұсыну және Қоғамның ақпараттық жүйелерді пайдалану мәселелері
«Қазақстан темір жолы» ұлттық компаниясы» акционерлік қоғамның «Алматы өңірлік
Мына мәселелер бойынша ӨАЕО қызметін үйлестіру:
Жұмыстың өндірістік көрсеткіштерін, инженерлік – техникалық іс – шараларды,
Штаттық кестелерді, еңбек жөніндегі жоспарларды және қызметкерлердің нормативтік санын
Өндірістік – қаржылық қызмет жөніндегі ӨАЕО жоспарларының жобалары негізінде
ӨАЕО қаржыландыру;
ӨАЕО теңгерімінде есепте тұрған ғимараттарды, құрылыстарды, жабдықтарды, машиналар мен
Қаржылық есептілік.
Филиалды басқару. Филиалды жалпы басқаруды Қоғам жүзеге асырады. Филиалды
Филиал туралы ережені бекіту, оған өзгерістер мен толықтырулар енгізу;
Филиал қызметінің негізгі бағыттарын белгілеу, олардың орындалғаны туралы жоспарлар
Филиал директорларымен, оның орынбасарларымен, Филиалдың бас инженерлерімен және бас
Филиалдың штаттық кестесін бекіту және құрылымын белгілеу;
Тағайындалуы Қоғамның келісімі бойынша жүргізілетін Филиал лауазымдарының номенклатурасын бекіту;
Филиалдың өндірістік – қаржылық қызметі жоспарын бекіту;
Филиал қызметінің нәтижесі бойынша жылдық есептерді, аудитордың есептері мен
Филиалдың материалдық құндылықтарының мөлшерін, нысанын сондай – ақ оларды
Қазақстан Республикасының Заңнамасымен және Қоғамның жарғысымен көзделген өзге де
Филиал қызметін тікелей басқаруды директор жүзеге асырады. Филиалдың директорлары
Филиалдың директоры:
Қоғам берген сенімхат бойынша Қоғам белгілеген өкілеттіктер шегінде әрекет
Қоғам бекіткен жоспарларға сәйкес Филиалдың қызметіне басшылықты жүзеге асырады;
Филиалға бекітілген құралдарға өзіне берілген құқықтар шегінде иелік етеді;
Қызметкерлердің лауазымдық нұсқаулық карточкаларын бекітеді, лауазымдық номенклатураға сәйкес Филиал
Белгіленген тәртіппен өзге де құқықтар берілуі мүмкін.
Қоғам тағайындалуы қоғамның келісімі бойынша жүргізілетін филиалдың қызметкерлерімен жеке
Филиалдың қаржылық – шаруашылық қызметі. Филиал оған қоғам бекітіп
Филиалдың қаржылық шаруашылық қызметін тексеруді Қоғамның уәкілеттілік берілген құрылымдық
Филиалдың есеп жүйесі қаржылық және басқару есебінен тұрады.
Қаржылық есептілік ішкі және сыртқы пайдаланушылар пайдаланатын және бухгалтерлік
Ал басқару есебі барлық есеп ақпараттарының түрлерін қамтиды, оның
Филиалдық қаржылық шаруашылық қызметін бақылауды олармен жасалған шарттар негізінде
Аудиторлар және аудиторлық ұйымдар филиалдың қызметкерлерінен оларға қажетті барлық
Аудиторлар және аудиторлық ұйымдар өздері жүргізген тексерудің нәтижелерін Қоғамның
1 – кесте мәліметтерінен біз филиалдың 2007 - жылғы
1 – кесте
Негізгі және негізгі емес қызметтен түскен табыс (мың теңге)
№ Қызмет түрі 2006ж.
12 айына 2007ж. 12айы % ауытқу
жоспар Нақты
Жоспар нақты
1 2 3 4 5 6 7 8
1 Барлық, негізгі
қызметтен
түскен табыс 63 379 71 481 75 897 106,2
1.1 С.і. тасымалдау
0 0 0 0 0 0
1 2 3 4 5 6 7 8
1.2 Жанама қызметтен
түскен табыс 63 379 71 481 75 897 106,2
1.2.1 Басқа кәсіпорындармен 44 117 56 975 60 754
1.2.2
Қоғамның ішінде 308 200 294 147,0 94 -14
1.2.3 Қоғамның аффинаж
кәсіпорындары үшін 18 954 14 306 14 849 103,8
1.3
ТМҚ сату 0 0 0 0 0 0
1.4 Басқада жұмыстар мен қызметтер
0 0 0 0 0 0
2 Негізгі емес қызметтен түскен табыс 0 0 0
Барлық Табыстар 63 379 71 481 75 897 106,2
Кесте мәліметтеріне сәйкес «ҚТЖ» ҰК» «БЕО» АҚ филиалының 2007жылғы
Өткен жылмен салыстырсақ (2006 ж.)
Негізгі қызметтен түскен табыс өткен жыл мен салыстырғанда 12
Негізгі емес қызметтен түскен табыс
«ҚТЖ»ҰК» «БЕО» АҚ филиалының 2007жылғы негізгі емес қызметтен түскен
Өткен жылмен салыстырсақ (2006 ж.)
Өткен жылмен салыстырғанда негізгі емес қызметтен түскен табыс 12
Басқа кәсіпорындардан түскен табыс
«ҚТЖ»ҰК» «БЕО» АҚ филиалының 2007 жылғы басқа кәсіпорындардан түскен
Өткен жылмен салыстырсақ (2006 ж.)
2006 жылмен салыстырғанда 16 637 теңгеге жоғарыланды немесе 137,7%
Компанияның өз ішінен түскен табыс.
Компанияның өз ішінен түскен табыс. 2007 жылыдың он екі
Өткен жылмен салыстырсақ (2006 ж.)
Ал өткен жыл бойынша нақты табыс -14 төмендегенін көреміз.
Қоғамның аффинаж кәсіпорындардан түскен табыс.
«ҚТЖ»ҰК» БЕО» АҚ филиалының 2007жылғы аффинаж кәсіпорындардан түскен табыстың
Өткен жылмен салыстырсақ (2006 ж.)
Өткен жылға келсек биылғы жылда төмендеген, өткен жыл 18
2007 жылдағы барлық түскен табыс
2007 жылдағы барлық түскен табыстың нақты көлемі 75 897
Өткен жылмен салыстырсақ (2006 ж.)
2006 жылғы барлық табыс көлемі 63 379, ал 2007
2 – кесте
Тасмалдау бойынша шығындар (мың теңге)
№ Қызмет түрі 2006ж. 12 айына 2007ж. 12айы
жоспар нақты
Жоспар Нақты
1 2 3 4 5 6 7 8
1 Төлем қоры 448 764 775 750 770 629
2 Әлеуметтік 75 007 123 407 120 172
3 Материалдар 11 395 48 605 29 595 60,9
4 Жанармай 720 1 374 1 273 92,6 -101
5 Электр энергиясы 6 521 11 145 6 966
6
Жұмыс пен қызмет үшін басқа кәсіпорындарға төлемдер
9 343 31 927 16 819 52,7 -15108
1 2
3 4 5 6 7 8
7 Филиалдың қызмет мен жұмыстары үшін төлемдер 122 191
8
11 178 17 047 15 727 92,3
9 Тозу 349 675 842 514 862 145
10 өзге де 278 952 282 907 168 920
барлығы 1 191 768 2 134 867
Шығындар бюджеті. Тасмалдау бойынша шығындар, 2 – кестеге қарай
Еңбекақы қоры бойынша шығындар
Еңбекақы қоры бойынша шығындардың 2007 жылдың 12 айына
Өткен жылмен салыстырсақ (2006 ж.)
Өткен жылы нақты шығыс 448 764 тең, 2007 жылдың
Әлеуметтік төлем бойынша шығындар.
Әлеуметтік шығыстардың көлемі нақты шығыстар 120 172, ал жоспарға
Өткен жылмен салыстырсақ (2006 ж.)
Өткен жылға келетін болсақ, материалдар бойынша шығындар 75 007,
Материалдар бойынша шығындар.
Материалдар бойынша шығындардың жоспарланған көлемі 48 605, ал нақтысы
Өткен жылмен салыстырсақ (2006 ж.)
Өткен жылы материалдар бойынша шығынның көлемі 11 395, ал
Жанар жағар майға кеткен шығындардың нақты көлемі 1 273,
Ал өткен жылмен салыстырсақ, 2006 жылы шығындардың көлемі 720
Электрэнергия бойынша шығындар.
Бұл шығындар бойынша жоспарда көзделгені 11 145, ал нақты
2006 жылға қарағанда 2007 жылғы 445-ке дейін көтерілген немесе
Басқа кәсіпорындарға төлеген төлемдер бойынша шығындар.
Нақты шығындардың деңгейі 16 819 жоспар бойынша 31 927
Ал өткен жылмен салыстыратын болсақ, онда өткен жылғы шығындардың
Филиалдың жұмыс және қызмет көрсетуге байланысты шығындар.
Нақты шыққан шығындардың деңгейі 138 жоспарда көзделген шығындар 191
Өткен жылмен салыстыратын болсақ, өткен жылы шығындардың көлемі 122
Жұмыстар мен қызмет көрсету төлемдері бойынша шығындар.
Жалпы жоспарда көзделген шығындардың деңгейі 17 047, ал нақтысы
2006 жыл мен 2007 жылды салыстырсақ, 2006 жылы шығындар
Тозу бойынша шығыстардың жоспарланған көлемі 842 514 нақты
Өткен жылмен салыстырсақ тозу көлемі 512 479 дейін артып
Басқа да шығындар бойынша жоспар көлемі 282 907, нақты
Ал өткен жылы басқа да шығындар 278 952 тең
Барлық шығындардың деңгейі жоспар бойынша 2 134 867 ал,
Ал 2006 жыл мен 2007 жылды салыстырсақ, 2006 жылы
Қорытындылай отырып, біз филиалдың 2007 – жылы табыстары 2006
3 – кесте.
Жалпышаруашылық шығындардың әлеуметтік мінездемесі (мың теңге)
№ Көрсеткіштер 2006ж 12 айындағы 2007 % Ауытқуы
жоспар нақты
Жоспар нақты
1 2 3 4 5 6 7 8
1.1 Қорға кіретін төлемдер 8113 11146 11235 100,8 89
Барлығы 8113 11146 11235 100,8 89 3122
2.1 Жалпы шаруашылық әлеуметтік салықтарды шығару 1057 1737 2218
2.2 Жалақы есептеудегі төлемдермен шығындар 6999 14166 15417 108,8
Әлеуметтік жеңілдіктер бойынша шығындардың жиынтығы 8056 15903 17635 110,9
Әлеуметтік жеңілдіктер және төлемдер 16169 27049 28870 106,7 1821
Қорға кіретін төлемдердің жоспарланған көлемі 11146 тең болса, ал
Жалпы шаруашылықтық әлеуметтік салықтарды шығару 2007 жылға жоспарланған көлемі
Жалақы есептеудегі төлемдермен шығындар 2007 жылға нақты көлемі 15417
Филиалдың негізгі құралдарын талдайтын болсақ 4 – кесте [қосымша
4-кесте.
Филиалдың негізгі құралдармен қамтамасыз етілуі (мың теңгемен).
Негізгі құралдардың түрлері 2006 ж. 2007 ж. Ауытқу (+,-)
1 2 3 4
1. Материалдық емес активтер
1 2 3 4
2.1. Бастапқы құны 4 744 658 4 922
2.2. Есептелген тозу 3 069 363 3 530
2. Негізгі құралдар
2.1. Бастапқы құны 4 744 658 4 922
2.2. Есептелген тозу 3 069 363 3 530
2.3. Қалдық құны 1 675 295 1
4-кестенің мәліметтері бойынша негізгі құралдардың көлемінің едәуір түрде ұлғаюы
1.2 Кәсіпорынның есеп саясаты
«ҚР – ң бухгалтерлік есеп туралы» 2007.28.03, №234-3 заңына
Ұйымның есеп саясаты - дегеніміз ұйымның айналысатын қызметіне сәйкес
«Қазақстан темір жолы» ұлттық компаниясы» акционерлік қоғамының есеп саясаты
Кәсіпорынның есеп саясаты, оның құрылымдық бөлімшелеріне, оның орналасқан жеріне
Бас кәсіпорын және оның еншілес кәсіпорындары үшін есептілік кезеңі
Жеке және шоғырландырылған қаржылық есептілік. Қаржылық есептілік келесі принциптерге
Қоғам топтардан бөлек жеке қаржылық есептілік және шоғырландырылған қаржылық
«Бухгалтерлік баланс»
«Пайда және зиян есебі»
«Ақша қаражаттарының қозғалысының есебі»
«Капитал қозғалысының есебі»
«Түсініктеме хат»
«Ұйымның есеп саясаты туралы ақпарат»
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігінің формасына сәйкес «пайда және зиян»
Негізгі құралдар есебі. Негізгі құралдар есебі ХҚЕС №16 «негізгі
Актив ретінде саналатын негізігі құралдардың объектісі қолданыстағы нақты шығындармен
Мақсаттық қойылымдар және негізгі құралдардың орындалатын функцияларына байланысты келесі
Жер;
Ғимарат;
Құралдар;
Беретін құрылғылар;
Машина және құрал жабдықтар;
Транспорттық құралдар;
Жұмысшы және өнімді мал (скот);
Көпжылдық егістіктер;
Басқа да негізгі құралдар;
Егер активтің баланстық соммасы қайта бағалаудың нәтижесінен асып түссе,
Қайта бағалаудың күніне сәйкес кез келген жинақталған амортизация есептелінеді.
Филиалдар негізгі құралдың аналитикалық есебін мыналар бойынша қамтамасыз етеді:
негізгі құрал қозғалысы;
негізгі құралдың тобы бойынша;
негізгі құралдардың амортизациясының есептелуі және шығындардың есебінің соммасының сәйкес
негізгі құралдардың шығару қозғалысымен;
негізгі құралдарды жөндеудің түрлерінің шығындарымен.
Осы берілген ақпараттар есептің ішкі формасында көрініс табады. Өндірісте
Филиалдың құрылымдық бөлімшелері аралығында негізгі құралдарды орналастыру филиалдың ішкі
Амортизация және негізгі құралдардың қызмет ету мерзімі. Негізгі құралдың
5 – кесте
Негізгі құралдардың пайдалы қызмет ету мерзімі
Негізгі құралдың түрлері Қызмет ету мерзімі (жыл)
Ғимарат 20 – 45
Теміржол жолдарының сыртқы ғимараттарын салу 20 – 80
Теміржол полотнолары 80
Инженерлік ғимарат, труба құбырлары 20 – 45
Кабелдік, электрлік және телекоммуникация желілері 5 – 25
Локомотивтар (тепловоз, электровоз және паровоз) 18 – 30
Вагон, цистерналар, қар тазалау құралдары 15 – 32
Станок және кран 5 – 35
Транспорттық құралдар 5 – 25
Кеңсе жиһаздары 3 – 20
Филиалдағы негізгі құралдардың пайдалы қызмет ету мерзімі филиалдағы активтердің
Болжамдалған активтердің қолдануы. Бұл қолдану активтің өнімділігі мен физикалық
Үрдістік факторларға байланысты болжанған физикалық шығын және активтің қолдану
Өндірістік процесс кезіндегі өзгерістердің нәтижесіндегі моральдік және коммерциялық тозуы
Активтің қолдануына заңдық шектемелер, мысалы жалға беру мерзімі.
Негізгі құралдар бойынша шығындар. Қызмет ету мерзімін өсіретін және
Құрал жабдықтар және шаруашылық жолдары:
жасанды құрал жабдықтарға құрылымы төзімді және тиімді материалдардан жасап,
уақытша ағаштан жасалған көпірді темір бетоннан жасалған трубаларға ауыстыру;
Электрмен қамтамасыз ету шаруашылығы:
техника және жылжымалы құралдың арнай жаңаруы;
Сигнализация және байланыс шаруашылығы:
ауа линияларын кабельдік линияға ауыстыру;
техника және қозғалыс құралдарының арнайы жаңаруы;
Локомотивтік шаруашылық бойынша:
агригаттарды жаңа, жоғарғы сапалы агригаттарға ауыстыру;
Жолаушы тасымалдау шаруашылығы бойынша:
сыртқы және ішкі өзгерістерге байланысты вагондарды жөндеу;
Жүк тасымалдау шаруашылығы бойынша:
жүктік вагондардың мерзімін ұзартуға байланысты жөндеу.
Материалдық емес активтер есебі. Материалдық емес активтердің есебі №38
Егер бап материалдық емес активтер анықталған критерилерге жауап берсе,
Материалдық емес активтердің амортизациясын есептеу барысында, филиал бухгалтерлік есептің
Материалдық емес активтердің қызмет ету мерзімі шектемелі және шектемесіз
Пайдалы қызмет ету мерзімінде, филиалдың қамтамасыз етуі 1 –
Тауарлы материалдық қорлар есебі. Тауарлы материалдық қорлардың есебі №
Тауарлы материалдық қорлардың аналитикалық есебі есепке жауапты тұлғамен, ТМҚ
ТМҚ өзіндік құнның ең төменгі бағасы бойынша және таза
ТМҚ жүзеге асуындағы таза баға филиалдағы мамандармен құрылған жұмысшы
Қаржылық құралдар және инвестиция есебі. Есептіліктің өзіндік құны әдісіне
№ 39 ХҚЕС «қаржы құралдары: бағалау және мойындау» стандартына
Инвестициялық құнды қағаздардың құнының әділ өзгерісінің нәтижесіне байланысты кірістер
Сатуға арналған ұзақ мерзімді активтердің есебі. Сатуға арналған ұзақ
Филиал алғашқы мойындаудан кейінгі активтері екі деңгейдегі сатылуға арналған
Ақша және оның эквиваленттерінің есебі. Ақша және оның эквиваленттері
Касса операцияларының есебі. Кассалық операциялардың жасалу тәртібі, пластиктік карточкаларды
Кассадағы ақшаның сақталуына жауапты болып кассир немесе кассирдің қызметін
Кассада қолма – қол ақшамен қатар чектер, қатаң есептік
Кассалық ордерлер кассадағы ақшалай операциялар бойынша негізгі бастапқы құжаттар
Кейінге қалдырылған табыс салығы. Кейінге қалдырылған табыс салығы активтердің
Бұл әдіске сәйкес ағымдағы уақытша айырмалардан күтілетін салықтық әсері
Кейінге қалдырылған міндеттемелер барлық салықтық уақытша айырмаларда қарастырылады, егер:
қызметтік деңгей, салық салудың мақсатына арналған есепке жатпайтын амортизация;
бухгалтерлік, салықтық табысқа әсер етпейтін сол уақыттағы операцияға активтердің
Міндеттеуші әдіске сәйкес есептік кезеңнің салығын төлеу шығындарына:
төленуге есептелген салықтар;
алғашқы кезеңде пайда болатын немесе жойылатын уақытша айырмаларға сәйкес
табыс салығының қойлымының өзгеруін көрсету үшін қажетті баланстың «кейінге
Қаржылық есептілікте табыс салығын келесі түрде көрсетеміз:
қазіргі кезде төленуге тиісті табыс салықтары міндеттеме ретінде жіктелуі
Болашақта төленетін немесе олар бойынша болашақта салықтық жеңілдіктер болуы
Еңбекақының шығындар есебі. Өндірістік қызметкер (еңбекақыға шығындары «Негізгі өндіріске»
Поезд қозғалысына байланысты жұмыскерлер (эксплуатациялық қызымет):
жасанды қамтамасыз етумен, жолды қамтамсыз етумен жұмысбасты жұмыскерлер;
локомотивтерге қызмет көрсететін локомотивтік бригадалар (электровоздар, тепловоздар) және моторвагондық
Цехтар мен оның құрылымдық бөлімшелерінің жұмыскерлері (эксплуатциялық және басқа
тиеу және түсіру жұмыстарын орындайтын жұмыскерлер;
қалааралық байланыстағы телефонисттер және телеграфистер;
Жыл сайынғы және басқа да «Еңбек туралы» Заңға, ережелермен
2. Транспорттық ұйымның қызметінің бухгалтерлік есебін ұйымдастыру
2.1 Транспорттық ұйымның қызметінің бухгалтерлік есебінің ерекшеліктері
Теміржол көлігінің негізгі ерекшеліктерінің бірі – ондағы өндіріс процессі
Көліктегі қаржы- экономикалық қызметті әдістемелік басқару қаржы экономикалық орталықтарға
ҚЭО негізгі міндеттері мен қызметтері:
«ҚТЖ» ҰК» АҚ бағынышты құрылымдық бөлімшелерінде қаржы- экономикалық, жоспарлы-экономикалық
Құрылымдық бөлімшелерде ҚР Заңнамасы мен заңдық нормативтік актілеріне сәйкес
Есеп беруші бөлімшелердің белгілі бір мерзімде толық бухгалтерлік есеп
Қызмет ету аясы бойынша құрылымдық бөлімшелер үшін негізгі көрсеткіштері
Жұмыстардың көлемін, кезеңдегі және пайдалану шығыстарын түзете отырып, құрылымдық
Жұмыстың негізгі көрсеткіштері бойынша қаржы- экономикалық жоспарды айларға бөлу;
Бағынышты құрылымдық бөлімшелерді «ҚТЖ» ҰК» АҚ бекіткен бухгалтерлік есеп
Бағынышты құрылымдық бөлімшелердің дұрыс салықтық есеп беруін қамтамасыз ету;
Құрылымдық бөлімшелердің қаржы- экономикалық қызметі бойынша жедел ақпараттарды жинау
Бағынышты құрылымдық бөлімшелердің өндірістік және қаржы экономикалық қызметтерін кешенді
Құрылымдық бөлімшелерді жоспарға және белгіленген тәртіпке сай қаржыландыру, ақшалай
Қаржылық және есеп айырысу тәртібін сақтауды, баланстарды орындауды, шығыстарды,
Тасымалдау, жалдау және т.б. қызметтерден түсетін табыстардың дұрыс және
Қаржылық жоспарлау, қаржы- шаруашылық қызметті талдау мен бақылау бойынша
Құрылымдық бөлімшелердің дұрыс есеп беруін орталықтандырылған жүйемен қамтамасыз ету
Қаржы экономикалық орталықтың негізгі міндеттері мен қызметтері бухгалтерлік есепті
Қазақстандағы теміржолдағы ерекшеліктердің бірі - әрбір қаржы экономикалық орталық
«ҚТЖ» ҰК» АҚ өзара есеп айырысулары төрт деңгейі бар.
Қазіргі күнгі қаржы экономикалық орталығының алдындағы міндеттер орталықтандырылған басқару
Қазіргі уақытта бухгалтерлік есептік ақпаратты тәртіпке келтіру үшін есептің
Ішкі ведомоствалық шығындар;
Пайдалану шығыстары;
Үстеме шығыстар;
Кезеңдердің шығыстары және т.б.
Біздің ойымызша бұлар ірілендірілген есептеу объектілері болып табылады. Көлік
Теміржол көлігіндегі кәсіпорындардың бір жолдағы төменгі және жоғарғы бөлімшелерінің,
Мұнда бухгалтерлік есеп жүйесінен басқару есебін бөліп көрсеткен жөн.
Қаржы экономикалық орталықда жөндеу жұмыстары бойынша орындалған жұмыстар, көрсетілген
«ҚТЖ» ҰК» АҚ жүк тасымалдаушы мемлекеттік еншілес кәсіпорындары (МЕК)
Ағымдық операциялар бойынша есеп айырысуларға жатады:
«ҚТЖ» ҰК» АҚ мен оның еншілес бөлімшелері арасындағы
Бір МЕК немесе қаржы экономикалық орталықтарға енетін құрылымдық бөлімшелер
«ҚТЖ» ҰК» АҚ балансына кіретін әртүрлі еншілес кәсіпорындар мен
Жолдағы машиналық станциялар мен жолдағы қашықтықтардағы бухгалтерлік есеп бойынша
Бір МЕК құрамына енетін және оның шекарасынан тыс құрылымдық
Егер құрылымдық бөлімшелер бөлімшелер арасында өзара есеп айырысу туындайтын
«ҚТЖ» ҰК» АҚ есеп саясатында РМК құрылымдық бөлімшелері (филиалдар-
«ҚТЖ» АҚ ҰК-ң филиалы (мысалы Алматының локомотивті депосы) хабарламаны
ДТ «Алматы депосымен есеп айырысу» (1030)
КТ «Дайын өнімдерді өткізуден түсетін табыс» (6010), 3-ші субшот
Есептік талдау үшін позицияның номерін 317 деп алуға
ДТ «МРК ОБ-мен есеп айырысу» (1030)
КТ «Алматы локомотив депосымен есеп айырысу» (1030.01)
«ҚТЖ» АҚ ҰК-ң ОБ жазбасы:
ДТ «Жолаушы тасымалы МЕК-пен есеп айырысу» (3320.01)
КТ «Алматы ҚЭО-мен есеп айырысу» (3320.01)
«Жолаушы тасымалы МЕК» хабарламасы:
ДТ Өндірістік шығындардың есебі;
КТ «МЕК ОБ- мен есеп айырысу» (3320.01)
2000 жылы Бухгалтерлік есеп бойынша ОӘБ-да «ҚТЖ» ҰК» АҚ
Материалдар, көрсетілген қызметтер үшін басқа ұйымдарға төлемді қаржы экономикалық
Түскен материалдар, отын немесе тауарлардың саны мен номенклатурасы тексеріледі,
Шот фактурадағы визаға сай қаржы экономикалық орталық жабдықтаушының есебіне
1- жабдықтаушылар материалдар, отын жеткізді, қызмет көрсетті
2- жабдықтаушы шот фактура ұсынды
3- ҚЭО акцепт үшін шот фактураны береді
4- акцептелген шот фактураны беру
5,6- жөнелтілген тауарлар, көрсетілген қызметтер үшін төлемдер
7- ҚЭО байланысы бар кәсіпорындарға хабарлама береді
1 – сызба. Жеткізілген материалдар, көрсетілген қызметтер үшін есеп
ДТ «Кәсіпорынның есеп шоттары бойынша» (1030)
КТ 1040
Мұндағы басты мәселе қаржы экономикалық орталық арқылы орталықтандырылған есеп
Басқарушыға ақшалай ағындардың және материалдық түсімдердің қозғалысы туралы ақпараттар
Жеткізілген материалдар, отындар, көрсетілген қызметтер үшін төлемдер туралы ақпараттардың
Қажетті ақпараттарды алудың негізгі көздері 2- сызбада берілген.
Әрбір деңгейде дебиторлармен байланысты шығыстарды аналитикалық есепке алу әр
2 – сызба. Қажетті ақпарат алудың көздері
Кредиторлық қарызды автоматты есепке алу қарыздың қалыптасқан күніне және
Қазақстан Республикасының Заңнамасы мен нормативтік актілеріне сәйкес, бағынышты құрылымдық
2.2 Транспорттық ұйымдардың шығындар есебі
Әрбір желілік кәсіпорындағы эксплутациялық шығындардың есебін ұйымдастыруда маңызды рөлді
Осыған байланысты әрбір жүк және жолаушылар тасмалдаудың шұғылданатын әрбір
Жолаушылар тасмалдау қызметінің вагондық шаруашылығы жүргізетін жолаушылар тасмалының ішінде
Өнімнің өзіндік құнын есептеу процессінде өндіріспен әрбір шаруашылықтың соммасы
Субшот 01 – жолаушылар тасмалдауды ұйымдастыру;
Субшот 02 – жүк тасмалдауды ұйымдастыру және коммерциялық жұмыс;
Субшот 03 – локомотивтік шаруашылық;
Субшот 04 – вагондық шаруашылық;
Субшот 05 – жол шаруашылығы;
Субшот 06 – азаматтық ғимараттар шаруашылығы;
Субшот 07 – байланыс сигнализация шаруашылығы;
Субшот 08 – электрлендіру және энергетика шаруашылығы;
Субшот 09 – сумен қамтамасыз ету және санитарлық –
Субшот 10 – поезды қайта қалпына келтіру;
Субшот 11 - әскери күзет;
Субшот 12 – материалдық – техникалық жабдықтау;
Субшот 13 – басқа да шаруашлықтар;
Субшот 14 – шетелдік теміржол қызметтері;
Субшот 15 – Қазақстан Темір Жолы АҚ.
Өнімді шығару және жүзеге асыратын көмекші өндірістік кәсіпорындар бар.
14,4 мың км бағытындағы 2000 көмекші қосалқы өндірістерде шығындардың
Шығындар номенклатурасы дегеніміз – қызмет түрі бойынша және экономикалық
Вагондық шаруашылықта жүк және жолаушылар тасмалдау тұрғысына әзірленген шығындар
Бұл орайда шығындардың есебінің объектісі болып, жолаушылар тасмалдаудағы вагондық
Вагондарды күтіп, баптау;
Жолаушылар вагонына экипировка жасау;
Төсек орындарға арналған жабдықтарды жуу, дезинфекциялау, қайта қалпына келтіру;
Жолаушылар паркіне күрделі жөндеу жүргізу;
Жолаушылар паркі вагондарының амортизациясы;
Жолаушылар паркі вагонын ұстау және қызмет көрсету;
Дөңгелек жұптарын жөндеу;
Жолаушылар паркі вагонына техникалық қызмет көрсету.
Теміржол көлігіндегі өндірістік шығындарға жүктерді, пошта және қол жүктерін
Өндіріс шығындарын есепке алудың міндеттері:
Өнімді өндіруге, сатуға және тасымалдауға кеткен нақты шығындарды, сонымен
Еңбек және ақшалай ресурстарды, материалдар мен отынды рационалды пайдалануды
Кәсіпорынның өндірістік бірліктерінің өндірістік нәтижелерін дәл анықтау;
Пайдаланбай қалған қорларды анықтау, өзіндік құнды және өндірістік емес
Өнімдерді тасымалдаудың, жұмыстардың және көрсетілген қызметтердің өзіндік құнын калькуляциялауды
Жоспарлы - экономикалық органдардың қызметкерлері (құрылымдық бөлімнің, теміржол кәсіпорындарының,
ҚР теміржолдың негізгі қызметтері бойынша шығыстар қосымша-қосалқы өндірістік өнімдерді
Ішкі өндірістік қаржылық есеп беру басқарушыға өндірісті басқару, өнімнің
Ұйымдастыру құрылымына сәйкес жолаушылар тасымалдаудың өзіндік құнын «Жолаушылар тасымалы»
Жолаушылар вагоны депосы- бұл зерттеудің объектісі болғандықтан, «Жолаушылар тасымалы»
«ҚР теміржолының негізгі қызметтері бойынша шығыстардың номенклатурасына сілтемелерге» және
А. Шығындардың пайда болуы орнына байланысты- өндіріс, цех, бөлім,
В. Өнімнің, жұмыстың, қызметтің түрі бойынша. Өндіріс шығындары өнімнің,
Жоғары атап өткендей мұндай жіктеу «ҚТЖ» ҰК» АҚ үшін
С. Өнімнің өзіндік құнына жатқызу тәсілі бойынша. Қазақстан Республикасы
Жанама шығындарға үстеме шығыстар деп анықтама берілген, бұл олардың
Сондықтан да, үстеме шығындарға: жұмыс атқарылмаған уақыт үшін өндірістік
Жанама шығындар- қосымша есептеулердің нәтижесінде жанама жолмен бөлінетін жұмыс
Тікелей шығындар- баптар бойынша элементтер аралығында есептелсе, үстеме шығындар
«ҚТЖ» ҰК» АҚ құрылымдық бөлімдері мен кәсіпорындарының қаржылық есеп
Жалпы және әкімшілік шығыстар- олар жолаушы вагондарын тасымалдау процесіне
Сыйақы бойынша шығыстар;
«ҚТЖ» ҰК» АҚ құрамына енетін кәсіпорындармен және басқа кәсіпорындармен
Шығыстардың алғашқы екі бабы ұлттық экономиканың басқа салаларындағы шығыстардан
Теміржолдың негізгі қызметтері бойынша шығындар номенклатурасына негізделген шығыстарды жоспарлау
Теміржолдың негізгі қызметтері бойынша шығыстарды келесідей бөлеміз:
1) тасымалдау қызметі бойынша шығыстар;
2) қосымша- көмекші өндірістік қызмет шығыстары;
3) жалпы және әкімшілік шығыстары;
4) тауарлы материалды қорды өткізу шығыстары;
5) әлеуметтік сфера шығыстары.
Бұл шығыстардың барлығы экономикалық белгілері бойынша негізгі- тасымалдау
Үстеме шығыстар үш топқа бөлінеді:
А) жалпы өндірістік шығыстар;
В) өндірістік емес шығыстар;
С) шығыстардың элементтері бойынша үстеме шығыстарды жалпы соммамен сипаттау
Шаруашылықтың жеке салаларындағы теміржол тасымалы бойынша негізгі тікелей шығыстар
Жолаушы вагоны шаруашылығының негізгі тікелей шығыстарын жоспарлау мен есепке
«Жолаушылар поезы вагондарына қызмет көрсету»- 11-ші бап бойынша келесідей
12- бап «жолаушылар вагондарын жабдықтау» жұмысшылардың, бригадирлердің, жолаушы және
«Басқа да материалдар» және «басқа да шығындар» баптарын
«Жолаушылар паркі вагондарына ТҚ-2, ТҚ-3 бағдарламалары бойынша техникалық қызмет
«Жолаушылар паркі вагондарына ТҚ-1 техникалық қызмет көрсету» 22-ші бабына
«Үстеме шығыстар» бөлімшесінің шоттары негізгі және көмекші өндіріс бойынша
Қазақстан Республикасы теміржолдағы негізгі қызметтер бойынша шығыстар номенклатурасында үстеме
Транспорттық дайындау шығындарының есебі және оларды есептен шығару тәртібі
Қазіргі заман жағдайнда материалдық қорларды басқарудың теориялық ережелерін материалдық
Тапсырысты рәсімдеу және қор құруға байланысты шығындарды анықтау проблемалары
Оларды өндірістік қызметте қолдану барысында қор қайта өңдеуге ұшырайды
Тауарды түрлерін өзгертпей әрі қарай сату үшін алу.
Қорлардың өзі тапсырысты орындау операцияларының бірі болып табылады. Тапсырысты
Есепте қорды құруға байланысты шығындарды транспорттық дайындау шығындары деп
Қамтамасыз ету ұйымдарына төленген төлемдер;
Барлық жинақтарды қосқандағы тасмалдау төлемдері;
Материалдарды субъектінің қоймаларына әкелу және түсіруге кеткен шығындар;
Донерлау орындарында ұйымдастырылған, арнайы даярлау конторларын агенттіктеріне кеткен шығындар;
Іс – сапар шығындары.
Инфляция жағдайында медігерлерден қор көтерме баға бойынша сатып алынады,
Кез келген жағдайда бұл шығындарға орын бар. Сондықтан оларды
Қор құруға байланысты шығындар қысқарту және сатып алынған материалдардың
Халықаралық стандарттар бағалаудың Фифо, Лифо және орташа өлшем әдісін
Әртүрлі медігерлерден сатып алынған бірдей материалдар бағаның әртүрлі болуы
Қазіргі заман жағдайында әр субшот тұрғысында ТДШ есеп айырысуы
Егер ұйымдағы бухгалтерлік есеп «көтерме бағаның ауытқуын» анықтаумен жүргізілсе,
6-кесте
Қор құру бойынша ТДШ пайызын анықтау ведмості
Көрсеткіштер 1350 жанар – жағар май субшоттары
01 мұнай өнімдері 02 жағу материалдары 03 қатты жанар-жағар
1 2 3 4 5
1.Ай басындағы қалдық:
А)көтерме құн 200500 158100 690200 1048800
1 2 3 4 5
Б)қор құру шығындары 41850 30700 40050 112000
В)қор құру пайызы 20,87 19,05 5,80 10,68
Г)нақты өзіндік құн 242350 180200 730250 1166800
2. айда келіп түскен:
А)көтерме құн 2510100 1999900 285800001 7359001
Б)қор құру шығындары 351900 411800 435200 1188900
В)қор құру
пайызы
14,01
20,18
15,22
49,41
Г)нақты өзіндік құн 2862000 23927 3293201 8547901
3. барлығы (2а+1а)
А)көтерме құн 2710600 214900 3548201 8407801
Б)қор құру шығындары 193750 431900 475250 1300900
В)қор құру пайызы 14,52 20,09 13,39 15,47
4. жұмсалған қор:
А)көтерме құн 2500100 1800100 2105900 6406100
Б)қор құру шығындары 363014 361640 282066 1686878
Г)нақты өзіндік құн 2863114 2161740 2387966 7412978
5. ай соңындағы қалдық:
А)көтерме құн 210500 348900 1442301 2001701
Б)қор құру шығындары 30736 70000 193184 293762
В)қор құру пайызы 30736 20,06 13,39 14,67
Г)нақты өзіндік құн 14,52 418900 1635485 2295463
Кестеде қор құру шығындарының пайызын анықтаудың қағидалары көрсетілген. Бухгалтерлік
Әрбір көтерме құн субшоты бойынша айдың басындағы қалдық қосылған
Айдың басындағы «қор құруға арналған ТДШ пайызы» туралы мәліметтер
Кестенің екінші бөлімі «қор құру бойынша ТДШ пайызын анықтау
Көтерме баға бойынша көтерме құн;
Қор құруға арналған шығындар;
Қор құруға арналған шығындар пайызы;
Жанар жағармайының нақты өзіндік құны бойынша.
«Айлық түсім» - 2 бөлімін толтыру үшін көтерме бағамен
Есепті мерзімдегі қор құру шығындары туралы мәліметті «қор құруға
Айлық түсім бойынша қор құруға арналған шығындардың пайызы мынаған
Бұл мәлімет түсімі көлеміне қатысты қор құру шығындарының талдауы
3 – бөлімдегі ай жолы көтерме баға бойынша қор
14,52(393750:2710600*100) немесе 100 – ге көбейткен болсақ былай, көтерме
Болашақта Республиканың нарықтық инфроқұрылымның дамуына байланысты алдыңғы қатарлы шетелдің
Ішкі есептің негізінде қорларды басқарудың икемді бюджеттерін құрастырудың толық
Осы мәселенің шешуінің нәтижесінде 10 – 15 жылдан кейін
Осыған байланысты «Қор құрудың ТДШ пайызын анықтау ведмості» есептен
«Мнай өнімдері» 01 субшот бойынша 2500100тг.жұмылдырылды. синетикалық есепте қорларды
«Ай соңындағы қалдық» атты бесінші бөлімнің а – жолында
Бұл сандық көрсеткіштер менеджерге ТДШ пайызын үнемі түсіру мақсатында
Г жолында айдың басындағы нақты өзіндік құнының қалдығы мен
241236 тг.(242350+286200-2863114) нақты қалдық құны бойынша қалдық туралы мәлімет
Тағы бір ерекшелігі – жекелеген материалдар немесе қосалқы өлшемдерді
3. Транспорттық ұйымның қызметінің аудиті
3.1 Аудиттің мәні мен маңызы, ақпарат көздерімен қамтамасыз етілуі
Аудит Қазақстан Республикасы белгіленген талаптарға сәйкес қаржылық есеп берудің
Аудиторлық қызметтің мәні қаржылық есеп беруді, төлем – есептеу
Қаржылық есеп беру аудитінің мақсаты – аудиторға қаржылық есепті
Нарықтық қатынастар жағдайында көптеген кәсіпорындар, банктер, сақтандыру компаниялары, көлік
Жеке және ұжымдық меншік иелері – акционерлер, жанашырлар (пай
Аудиттің маңызы – тиісті жақтардың мүдделеріне қол жеткізуде болып
Экономикалық субъектілердің (фирмалар, акционерлік қоғамдар);
Салық қызметі тұрғысындағы мемлекеттің;
Қаржылық есеп берулерді әртүрлі пайдаланушылардың;
Аудитордың меншік иесі мен мемлекеттің мүдделерін қорғау, сонымен бірге
Ішкі пайдаланушыларға (кәсіпорынның өзінің акционерлеріне, директорлар кеңесіне, қызметкерлеріне) басқару
3 – сызба Қаржылық есеп берушілерді пайдаланушылар
Аудитке деген қажеттілік меншік құқығы мен кәсіпорынды басқару
Аудитке кәсіпорын қызметін жан – жақты тексеру енеді. Сондықтан
Тексеруді жүзеге асыра отырып тәуелсіз аудиторлар екі негізгі қызметті
Қаржылық есеп берудің толықтығы мен дұрыстығын дәлелдеуге арналған дәлелдемелерді
Қаржылық есеп беру мәліметтерін есептің жалпы қабылданған стандарттарына сәйкес
Аудиттің міндеттері. Аудиторлық қызметтің негізгі міндетті экономикалық субъектінің қаржы
Сапалы тексеруді қамтамасыз етуі үшін аудиторлық фирмаларға бухгалтерлік, заңдылық
Аудиторлық фирмалардың маңызды міндеттерінің бірі өз қызметімен қатар кез
Сонымен қатар аудиторлық қызмет көрсетуді кеңейту саласында маркетингтік зерттеулерді
Ақпарат көздерімен қамтамасыз етілуі. Қаржылық, кешендік және операциондық аудиттердің
функционалдық белгілеумен – жопарлы, нормативті, есептік, есеп берушілік, есептен
көздері және өңдеу деңгейлері – бастапқы, аралық, нәтижелі деректер
қажетті мағлұматтардың мөлшерімен – кешенді, тақырыптық және жеке;
мазмұндылығы және пайдалылық – жеткілікті, жеткіліксіз, артық, пайдалы және
бейнелеу тәсілімен – мәтіндік, сандық, алфавиттік, алфавиттік сандық, шартты
өзгеру деңгейлерімен – тұрақты, шартты тұрақты, өзгермелі және сәттік;
ұсыну формаларымен – ауызша, жазбаша, телефондық, машиналық, машиналық емес,
Норамтивтік көрсеткіштер бизнесті басқарудың тиімділік деңгейі мен жағдайын бағалауға
Бизнесті ұйымдастыру туралы жоспарлы мәліметтер әлі болмаған, бірақ белгіленген
Қарастырылған ақпарат көздерін дұрыс пайдалану шаруашылық жүргізуші субъектілер қызметінің
Кешенді аудиттің маңызды көзіне статистикалық есеп пен есеп беру
Соңғы жылдары кәсіпорындардың статистикалық есеп берушілігі едәуір қысқарады және
Дегенмен іріктелген мәліметтер ағымдағы бухгалтерлік есеп пен бастапқы құжаттардан
Есептік ақпарат экономикалық объектінің нақты жағдайын көрсетеді, болып өткен
Мұның бәрі барлық есеп түрінің, ең алдымен кәсіпорын деңгейіндегі
Нарықтық қатынастардың үстемдік етуіне қарай кәсіпорынның табысы мен шығысын,
Кәсіпорынның қаржылық жағдайы мен шаруашылық қызметтің нәтижелерін толықырақ сипаттайтын
Біздің ұзақ уақыт бойы есеп пен есептемелердегі ақпаратты қалыптастырудағы
3.2 Транспорттық ұйымдардағы аудит және оны жетілдіру жолдары
Темір жолдың өзара байланысты кәсіпорындарындағы ішкі ведомстволық қаржылық бақылау
Ішкі ведомостволық бақылау қызметі тасымалдаудың тиімділігін арттыруға, ішкі резервтерді
«Қазақстан темір жолы» АҚ бухгалтерлік есебі 1997ж. 1 шілдесінен
Аудиттың халықаралық стандарты 400 «Тәуекелді бағалау және ішкі бақылау»
Темір жол көлігіндегі өзара байланысты салалық кәсіпорындарда шаруашылықты ұйымдастыру
Бақылаудың жалпы саясаты тасымалдау бойынша АҚ-ң басшылары мен «Қазақстан
Өкінішке орай қазіргі бақылау қызметі бүгінгі күн талабына сай
Сондықтан да ішкі аудиттың теориялық әдістемелік мәселелерін жүйелі зерттеу
2000 жылы Қазақстан Республикасында бухгалтерлерді сертификаттау бойынша Координациялық Кеңес
Ең бастысы, сертификат алған бухгалтер «ішкі аудитты» жүзеге асыра
Теміржол көлігінде рыноктық қатынастардың қалыптасуы тасымалдау АҚ үшін, оның
Осы уақытқа дейін ішкі шаруашылық бақылау әдістемесі саласында әзірлемелер
Әрбір өзара байланысты кәсіпорындар мен тасымалдаушы АҚ-да және жалпы
Нарықтық экономика тәуелсіз ішкі шаруашылық бақылау- ішкі аудит институтын
Жоғарыда айтылғандардың барлығы темір жол көлігінде рыноктық экономика талаптарына
Ұсынылатын әдістеменің қажеттігі:
1. Өзара байланысты кәсіпорындардың, «жолаушылар тасымалы» АҚ-ң, өнеркәсіптік, қосалқы-
2. Қаржылық есептің сенімділігі өзара байланысты кәсіпорындар мен басқа
3. Өзара байланысты кәсіпорындар мен жалпы «Қазақстан темір жолы»
4. Іскерлік белсенділікті, тиімділікті және әріптестерді дұрыс таңдауды бағалау.
Сенімді ақпараттың болуына қатынасқа түсушілердің барлығы мүдделі. Сенімді ақпараттар
Ал олардың болмауы немесе сенімсіздігі әріптестердің бір біріне деген
Ақпараттарды жеткізуші ішкі аудит болып табылады. Шаруашылық қызметке ішкі
Шынайы жоспарлау, бизнес- жоспарды дұрыс құру, тоқсан және ай
Бекітілген бизнес- жоспардың белгіленген тәртібін және өзгеру мерзімін сақтау;
Бизнес- жоспардың орындалуын, нақты ауытқулардың себептерін анықтау;
Кәсіпорындардағы технолгиялық процестерді ұйымдастыру және сақтау;
Бухгалтерлік есеп стандарттарына жауап беретін есептік мәліметтердің дұрыстығы мен
Тасымалдаудың қосымша көздерін, міндетті түрде табыс беретін жұмыстар мен
К.Ш. Дүйсембаевтың айтуынша «аудиттың негізгі міндеттері-шаруашылық субъектілерін ұйымдастыру мен
Жоғарыда айтылған пікірмен келісе отырып, біз тасымалдау бойынша шығыстарды
Басқарушылық бақылауды ұйымдастыру үш бағытта жүзеге асырылады:
Тасымалдау бойынша пайдаланылатын шығыстардың дұрыстығын бақылау, жүк тасымалы
Бухгалтерлік есеп шоттарын жабу жүйесін бағалау;
Басқару ақпараттар жүйесін бағалау.
Ішкі аудиторлар жоғарыда келтірілген жұмыстардың барлығын атқарады. Теміржол көлігінде
Теміржолдың көп сатылы құрылымы “Ішкі аудит туралы ережеге” сай
4-сызба. Темір жол көлігіндегі қаржылық және экономикалық бақылау.
5 –сызба Темір жол көлігіндегі ішкі аудиттың мазмұны.
5- сызба. Теміржол транспортының ішкі аудитінің мазмұны.
Практикада бақылауды таңдау бақылауды енгізу шығыстары мен оны пайдаланудың
Теміржол көлігіндегі кәсіпорындардың өндірістік қызметіне аудитті жүргізу әдістемесі әртүрлі,
АҚ-ң шаруашылық қызметі поездардың қозғалысын, жүк және коммерциялық жұмыстарды,
Шаруашылық қызметтің ішкі аудитын аталған жұмыстардың түрлері бойынша мәселелерді
Үлкен компаниялардың және экономиканың басқа салаларының ішкі бақылау қаражаттарының
ХАС 400-де көрсетілгендей бухгалтерлік есеп жүйесіндегі ішкі бақылау кепілдік
операциялардың жалпы немесе арнайы рұқсатқа сай жүзеге асуына;
операциялар сомаларының әр кезеңге сәйкес жазылуына;
кәсіпорындардың активтері мен жазбалары туралы ақпараттар алу «Қазақстан темір
Бухгалтерлік есеп жүйесін құжатты бейнелеу және оның қызмет етуін
Темір жол көлігі өндірістік қызметін бақылаудың ерекшеліктері:
А) шолу жасау мен есеп шоттарды салыстыру үшін
Б) жазбалардың арифметикалық дәлдігін тексеру, мұндай бақылау сатып
В) бақылауды жүзеге асыру үшін бағдарлама мен компьютерлік
Г) бақылау шоттары мен тексеру балансын жүргізу және тексеру;
Д) құжаттарды бекіту және олардың орындалуын қадағалау;
Е) ішкі және сыртқы ақпарат көздерін салыстыру.
Ж) ақшалай қаражаттарды, бағалы қағаздарды және тауарлы материалды қорлардың
З) активтер мен жазбаларға тікелей қол жеткізуге шек қою.
И) бюджетте көрсетілген сома мен қаржылық қызметтің нәтижелерін салыстыру
Атап өткеніміздей аудитордан талап етілетін нәрсе- аудиторлық тәсілді анықтау
Мұнда аудитордың ұстанымы жүйелі ме, жоқ па маңызды емес.
Енді жолаушылар тасымалы ұйымдарындағы ішкі бақылауды жүргізу тәртібін қарастырайық.
Жолаушылар тасымалының көлемін анықтайтын жол бөлімдерінің экономикалық және әлеуметтік
Егер жолаушылар тасымалының жекелеген хабарламалары бойынша жоспар орындалмаса, онда
Жолаушылар тасымалын ұйымдастыру жолаушылар поездарының жұмыс графигінің орындалу деңгейімен,
Көрсеткіштердің жалпы орындалуы тасымалдау АҚ мен станциялардағы жолаушылар шаруашылығының
Жолаушылар тасымалы АҚ бойынша жолаушылар тасымалы туралы мәліметтерді ай
Жолаушылар тасымалының сапасын тексеруді поездар қозғалысының кестесін тексеруден бастауға
Кестенің орындалуын есептеу үшін жолаушылар поездарының кестесі мен поездар
Қарастырылатын мерзім үшін графиктің орындалуының жалпы көрсеткіштері ретінде кесте
Поездардың құрамдалу схемасының бұзылу себептері анықталып, рейсті дайындау сапасы
Жолаушылардың мініп-түсуі кезінде жолаушылар поезы кестесінің үйлесімділігі поездардың
Осыған сәйкес тікелей жүретін тіркемелі вагондар мен жекелеген поездарды
Сонымен қатар поездардағы бос және босайтын орындар туралы мәліметтердің
Аудитор билет кассаларының қалай ұйымдастырылатынын тексеруі тиіс. Билет кассаларының
Станциялар мен жол бойы жолаушыларға қызмет көрсету мәдениеті ғимараттарда
Ішкі бақылау кезінде ғимараттарды қамтамасыз ету бойынша ережелердің сақталуын,
Ең соңында аудитор көрсетілген қызмет түрлері бойынша түскен табыстарды
Жүк тасымалын ұйымдастыруды тексеру кезінде тасымалдау жоспарының орындалуы, сапасы
К.Ш. Дүйсембаевтың айтуынша аудитордың жұмысы- «қатаң ұйымдастырылатын процесс, ол
Сондықтан да ішкі аудитты жүзеге асыру әдістемесін, сатыларын анықтап
Аудитор жасалған ішкі аудит қорытындысы бойынша есеп береді.
.
6- cызба. Ішкі аудитты ұйымдастыру процесі
3.3 Көлік құралдарының ішкі аудиты және оны жетілдіру жолдары.
Бухгалтерлік есеп стандарты бойынша негізгі құралдар- өндірістік және өндірістік
Негізгі құралдардың ерекшелігі өндіріс процесінде олардың бірнеше рет қолданылуы
Негізгі құралдар темір жол көлігі кәсіпорындарының материалдық- техникалық
Негізгі құралдарды аудиторлық тексеру бағдарламасына енгізілген сұрақтар ауқымы үлкен,
мерзімінен бұрын тозу фактілерін анықтау үшін жолаушылар мен жүк
жолаушылар, жүк, жылжымалы құрам вагондары, техникалық жабдықтар мен инвентарь;
толық немесе ішінара өндірістік мақсатта қолданылатын вагондар, олардың құны,
негізгі құралдарды сату, қор ретінде ұстау, қайтарымсыз беру, жою
жолаушылар паркіндегі вагондарды жалға беру және жалға алынған вагондарды
талдауға сәйкес кәсіпорын балансындағы жылжымалы құрамның, жолаушылар паркінің, жүк
вагондарды есепке алу бойынша техникалық паспорттарды және инвентарлық карточкаларды
Біздің ойымызша кәсіпорынға келген аудитор ең бірінші ішкі аудит
«Қазақстан темір жолы» АҚ есеп саясаты 2005ж. 28 желтоқсандағы
«Ұзақ мерзімді активтердің қозғалысы туралы есеп беру» ВФО- 3
6 - кестенің сандық мәліметтері бойынша вагондардың тозуы: жолаушылар
6-кесте.
«Қазақстан темір жолы» АҚ меншігіндегі көлік құралдары (1/4 2007ж.)
НҚ түрлері № Жыл басындағы қалдық
%
Жолаушылар паркі вагондары 68 5817891 37435300 9291781 281435519 1495012
Вагондарды пайдалану және сақтаудың аудиты натуралдық нысандағы құжаттық материалдар
Құжаттық көздер ретінде қолданылады: қолда бар, келіп түскен және
Негізгі құралдардың сақталымдылығы мен техникалық жағдайын ішкі бақылау процесінде
негізгі құралдардың объектілері бойынша құжаттарды тексеру (инвентарлық карточкаларды, техникалық
негізгі қорлардың нақты саны мен жағдайын зерттеу, көлік құралдарының
негізгі құралдардың түсімі, қозғалысы және шығуы бойынша құжаттарды рәсімдеу,
Ішкі бақылау жүргізудің басында негізгі құралдардың аналитикалық есеп мәліметтерін
Сонымен қатар негізгі құралдардың барлық объектілері материалдық жауап беретін
Негізгі құралдардың аналитикалық есебінің сенімділігі ФОУ 1,2,3,4,5 нысандағы
Ішкі бақылау кезінде негізгі құралдардың соңғы инвентаризациясы нәтижелерінің
Вагон шаруашылығы бойынша вагон депосында вагондардың жөндеуде тұрған уақыттарын
Вагондарды есептен шығару құжаттарын рәсімдеу ішінде 3-4 ай бойы
Локомотив шаруашылығы бойынша аудитор міндетті түрде депо кезекшісінің стөл
Стөл журналын жүргізу барысында тәртіп бұзушылық анықталған жағдайда, сонымен
Жол аралығын ішкі бақылау кезіндегі көрсеткіш жол үстіндегі
Сонымен қатар ескі элементтердің қозғалысын есептеуде қолданылатын негіз: ағымдық
Негізгі құралдардың түсуін, қозғалысын, есептен шығуын ішкі бақылау сатып
Негізгі құралдардың түсуіне аудит жасау оларды сатып алу операцияларының
Сатып алынған негізгі құралдарға жұмсалынған капиталдың кіріске алынған объектіге
Капитал салымдары арқылы қайта тұрғызылған, сатып алынған, орнатылған объектілер
Аудитор кіріске алудың толықтығы мен уақытылы болуын тексеруі тиіс,
Аудитор негізгі құралдарды қабылдау- өткізу актісін жасау тәртібінің орындалуын
Негізгі құралдар объектілерін бағалаудың әртүрлі әдістерін ескере отырып аудитор
«Қазақстан темір жолы» АҚ-ң есеп саясатына сәйкес негізгі құралдардың
А) қайта бағалау арқылы;
Б) объектіге қосымша капитал салу немесе ішінара жою арқылы,
Аудитор негізгі құралдарға жасалған қайта бағалаудың дұрыстығын және оның
Негізгі құралдардың қайта бағаланатын объектілері бойынша тозу құны аударылғанға
Практикада негізгі құралдардың моральдық тозуы мен басқа да объективті
Аударылған тозу сомасына орай: «Негізгі құралдарды қайта бағалаудан төленбеген
Негізгі құралдар темір жол кәсіпорындарына капитал салымдары нәтижесінде түсуі
Аудитор капитал құрылысына жұмсалған өндірістік шығындарды тексеруі тиіс және
Капитал салымдарының есебі «Аяқталмаған өндіріс» 1340 шотымен жүзеге асады.
Негізгі құралдар объектілерінің құнын арттыратын шығындарға жаңарту, жаңғырту, техникалық
Негізгі құралдар құнын арттыратын күрделі жөндеу кезіндегі жаңарту мен
Негізгі құралдардың құнын арттырмайтын шығыстар 2930 «Аяқталмаған өндіріс» шотынан
Құрылыс жөндеу жұмыстарын жүзеге асыру барысындағы шығындардың корреспонденттік шоттарының
Еншілес кәсіпорындар мен ҚЭО-да (қаржы экономикалық орталықтар) 3320, 05
Орталықтандырылған көздерден сатып алынған, салынған және еншілес кәсіпорындарға және
«Қазақстан темір жолы» АҚ жиынтық балансына енетін еншілес кәсіпорындар
Қабылдаушы кәсіпорынның балансында бұл операция келесідей бейнеленеді: «Негізгі құралдар»
Жылдың аяғында АҚ жиынтық балансына кіретін кәсіпорынға негізгі қорларды
Жол балансына енетін кәсіпорыннан қайтарымсыз алынған негізгі қорларды кәсіпорын
«Қазақстан темір жолы» АҚ еншілес бір кәсіпорынынан басқа еншілес
«Қазақстан темір жолы» АҚ есеп саясатына сәйкес негізгі құралдардың
Негізгі құралдардың жойылуы (моральдық, толық тозу және т.б.);
Негізгі құралдарды сату;
Негізгі құралдарды қайтарымсыз беру.
Негізгі құралдардың өндірістен шығуын ішкі бақылау кезінде негізгі
Тозу салдарынан негізгі құралдардың жойылуы «Қазақстан темір жолы» АҚ
Аудитор негізгі құралдарды жою бойынша шығыстарды рәсімдеу құжаттарын тексеруі
Негізгі құралдар «Негізгі құралдар» 2410 кредит шотында тізімнен шығу
Жою шығындары «Негізгі құралдарды сату шығындары» 7410 шотының дебеті
Амортизациялық аударымдардың шығыстардағы үлесінің жоғары болуы, сәйкесінше тасымалдау құнына
Ішкі аудит процесінде көңіл аудару қажет:
Амортизациялардың аударымдардың мерзімділігіне;
Негізгі құралдардың жекелеген топтары бойынша амортизациялық аударымдар есебінің ерекшеліктеріне;
Амортизациялық аударымдар нормаларын қолданудың дұрыстығына;
Амортизациялық аударымдар есебін жүргізу ережесі бұзылатын жағдайларға;
Амортизациялық аударымдар бойынша есептің мерзімділігі мен толықтығына.
Аудитор амортизациялық аударымдар жасау әдістерін меңгеруі және амортизациялық аударымдардың
Амортизациялық аударымдарды өндіріс шығындарына жатқызудың дұрыстығы келесідей синтетикалық есеп
Бухгалтерлік есептің Бас жоспарында негізгі құралдардың тозу сомаларын жинақтау
Жөндеу жұмыстарымен байланысты операцияларға аудит жүргізу кезінде негізгі құралдар
Ішкі аудит кезінде жекелеген жөндеу жұмыстарының мерзімінде орындалуын,
Қозғалмалы бөлімді жөндеу жұмыстарын ұйымдастыруға аудит жүргізу кезінде анықтау
Жөндеу аралығындағы жол жүру нормаларының және жөндеуге қою мерзімдерінің
Ақауы бар локомотивтер мен вагондарды депода ұстау нормасын сақталуын;
Локомотивтерді жоспарланбаған жөндеудің себептерін;
Локомотивтерді жоспарлы жөндеу туралы мәліметтердің сенімділігін жөндеуде тұру мерзімін
Сонымен қатар вагондар мен локомотитвтердің жөндеуден шығу және
Объектілер, жұмыс көлемі, өзіндік құны бойынша негізгі құралдарды күрделі
Барлық жөндеу жұмыстарын дұрыс құжаттық рәсімдеуді;
Күрделі жөндеуге арналған қаражаттарды мақсатқа сай пайдалануды.
Күрделі жөндеудің жоспары және оларды қаржыландыру көздері жоғарғы ұйымдармен
Күрделі жөндеу шығындары «Көмекші өндіріс» 8310 шотының 11
Темір жолдағы негізгі қорларды тиімді пайдалану натуралды және құндық
келтірілген тонна- километр мөлшері;
табыстар;
барлық табыс;
Локомотивтер мен вагондарды пайдаланудың сапалық көрсеткіші болып өнімділік табылады.
ФОУ № 10 «Негізгі құралдарды қабылдау- беру акты» нысаны
Жалға алынған негізгі құралдарға инвентарлық карточкалар ашылмайды. Мұндай негізгі
Шарт мерзімі аяқталған соң жал объектісі НҚ-1 нысанындағы қабылдау-
ҚОРЫТЫНДЫ
Дипломдық жұмысты қорытындылай келе келесі тұжырымдарды жасауға болады:
Теміржол көлігінің салалық ерекшеліктері есепті ұйымдастыру мен желілік кәсіпорынның
«Қазақстан темір жолы» ұлттық компаниясы» акционерлік қоғамында темір жолдардың
Шығыстардың эксплуатациялық есебін жүргізудің әдістемесінің анализі темір
Өніркәсіптік өзіндік құнды құрайтын шығындар құрамына келесі ұғымдар
Ағымдағы есептік кезеңге жататын шығындардың баптарын шығыстар
Шығындар – кәсіпорынның эксплуатациясына немесе қаржы құрылымына байланысты нақты
Темір жолдағы эксплуатациялық шығындар деп темір жол көлігі спецификасы
«Қазақстан темір жолы» ұлттық компаниясы» акционерлік қоғамының желілік кәсіпорындарындағы
Желілік кәсіпорындардың ұйымдастыру құрылымдарын жетілдіру желілік кәсіпорындарда жауапкершілік
Темір жол көлігіндегі жауапкершілік орталығы ұйымның (телім, цехтың) сегменті,
2007 жылдың қорытындысы бойынша «ҚТЖ»ҰК» АҚ «қорытынды табысы» 32
Пайдаланылған әдебиеттер тізім
Қазақстан Республикасының «Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы» Заңы,
Қазақстан Республикасының «Аудиторлық қызмет туралы» Заңы, 2006. 05. 17.
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігінің қаулысына сәйкес «Бухгалтерлік есептің типтік
Шаруашылық жүргізушілердің типтік шот жоспары, 2008.
Номенклатура расходов по основной деятельности железных дорог Республика Казахстан.
Номенклатура расходов по основной деятельности железных дорог Республики Казахстан
«КТЖ» ҰК» акцонерлік қоғамының есеп саясаты, 2005. 12. 28.
«КТЖ» ҰК» АҚ «БЕО» жарғысы, 2007. 03. 28. №4.
Халықаралық қаржылық есептілік стандарты. 2008.
Тайгашинова К.Т. Управленческий учетлогистических издержек,Алматы: Экономика, 2006.
Мусабеков Д.Д. «Управленческий учет и пути его совершенствование на
Султанова Б.Б. «Учет и внутренний аудит арендных отношений на
Тайгашинова К.Т. «Методологический и теоретические основы
жұмыс материалдарынан), Алматы: 2005.
Дюсембаев К.Ш. Аудит и анализ финансовой отчетности, учебное пособие
Ержанов М. С.Теория и практика. – Алматы: Ғалым, 1994.
Радостовец В.В., Шмидт О.И. Бухгалтерский учет на предприятии. Изд.2
Абленов Д.О. Аудит негіздері, - Алматы: Экономика, 2005.
Сәтмырзаев А. А., Б.Е. Укашев Аудит теориясы, - Алматы,
Байдәулетов М., Байдәулетов С.М., Аудит –Алматы, 2000.
Баймуханова С.Б., Қаржылық есеп, - Алматы, 2008.
Карпова Г.П. Основы управленческого учета, - Москва, 1997.
Назарова В.Л., Жапарханова Д.А., Фурсов С.Д., Фурсов Д.А., Басқару
Әжібаев З.Н., Байболтаева А.Н., Жұмағалиева Ж.Г., Аудит – Алматы.
Тайгашинова К.Т, Управленческий учет логистических издержки, - Алматы: экономика,
Кондраков Н.П., Бухгалтерский учет, анализ хозяйственной деятельности и аудит.
Железнодорожный транспорт. Пульс сети 1998. №5
Султанова Б.Б. Методические основы внутреннего контроля на железнодорожном транспорте.
Ревизия и контроль на железнодорожном транспорте: Учебник/Под.ред. И. И.
Указания по бухгалтерскому учету на предпиятиях пассажирского хозяйства. М.:
www.yendex.ru
www.google.ru
www.rambler.ru
www.samruk.kz
Қысқартылған сөздер және мағынасы
МЕК
ВШ
ЖЕ
ХҚЕС
стандарты
5. ЖМС
6. МРК
кәсіпорын
7. ҚБЕС
стандарты
8. ЛЕ
9. ТМҚ
10. ТДШ
11. ЛШ
12. ҚЕ
13. БЕ ж/е
ОӘБ
14. ҚР
15. БЕО
16. ҚБ
17. ОБ
бөлімі
18. ЖЕ
19. ХАС
20. ҚЭО
21. ҚЕВ
22. «ҚТЖ»ҰҚ
АҚ
23. «ҚТЖ» АҚ
«БЕО»
«Бас есептеу орталығы»
5
Жабдықтаушы
ҚЭО есеп шоты (мысалы аймақтық «Ақтөбе»)
Өзара байланысты кәсіпорын
Мамандандырылған қызмет
Аймақтық ҚЭО (мысалы, Ақтөбе ҚЭО)
Жанама қаржылық мүдделері бар пайдаланушылар:
Мемлекеттік органдар
Қоғам
Тікелей қаржылық мүдделері бар пайдаланушылар:
Инвестициялар
Банктер
Жабдықтаушылар
Сатып алушылар мен клиенттер
әкімшілік
менеджерлер
меншік иелері
бөлімше басшылары
персонал
Сыртқы пайдаланушылар
Ішкі пайдаланушылар
Қаржылық есеп беруді пайдаланушылар
Ішкі аудиттың қорытындысы
Жасалған ішкі аудит бойынша есеп
Объектіге байланысты ішкі аудит процедурасы
Объектіге байланы сты ішкі аудит бағдарламасын
Мақсатқа сәйкес аудиторлық
тексеруді салыстыру
Ішкі аудиттың әдістемелік негіздері, нормативтік құжаттар, тексерілетін кіспорынмен танысу,
Темір жол көлігіндегі ішкі аудиттың сатылары
Ішкі аудиттың жалпы жүйесінің ажырамас бөлігі
Ішкі бақылаудың мақсаты
Ішкі бақылаудың қызметтері
Ішкі аудиттың тәуелсіздігі
Ішкі аудиттың әрекет етуі
Ішкі аудит қызметін тәуелсіз бағалау
Ішкі аудиттың объектілері, міндеттер
1. жағдайды бақылау
2. тиімділікті талдау
3. сапаны бағалау
Құқықтар мен өкілеттіктерді анықтау
Ішкі аудит туралы ереже
Ішкі аудиттың мазмұны, элементтері
Желілік кәсіпорындардың хабарламасына сәйкес есеп айырысу ақпараттарымен қамтамасыз ету
Жол бойынша салыстырмалы есептілік
Кәсіпорынның қаржылық есептілігі
әрбір кәсіпорынның 1210 шоты бойынша айналым ведомості
Бухгалтерия бөлімі, бухгалтерлік анықтама
ҚЭО қызмет көрсету аумағында
Хабарлама № ФРУ - 13
Маркетингтік зерттеулер
Басқару бойынша кеңес беру
Экономикалық
Ішкі шаруа-қ бақылаудың қызметтері
Басқарушылық бақылау
Кредиторлармен, “Темір жол жабдықтау” жабдықтаушылармен, еңбекақы мен бюджет бойынша
Қаржылық стратегияны дайындау
басқару шешімдерін қабылдау үшін ақпараттар
әріптестердің өзара байланысын бағалау
Бизнес- жоспар немесе бюджетті құру
Қаржылық саясат жүйесі
Табыстардың қалыптасуы, оларды бөлу, меншік капиталының қалыптасуы
Қаржыны басқару- шешімдерді дайындау
Басқару ақпараттар жүйесін бағалау
Бухгалтерлік есеп шотты жабу жүйесін бағалау
Тасымалдау бойынша шығыстарды және көмекші өндірісті бақылау
Тасымалдаудан, өткізуден алынатын табыстарды бақылау
Амортизация менматериалды емес активтерді дұрыс аударуды бақылау
Актив жағдайларын бақылау
Дебиторлар мен тасымалдау бойынша сатып алушылармен есеп айырысуды бақылау
Қаржылық есеп беруді бақылау (қаржылық есеп)
Ішкі аудит, қызметтері
Ақша қаражаттары мен ағындарын бақылау