МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ.................................................................................................................. 3
1 АЗАМАТТЫҚ ҚҰҚЫҚТЫҢ НЕГІЗГІ ТЕОРИЯЛЫҚ
БАСТАМАЛАРЫ............................................................................................... 5
1.1 Азаматтық құқыққа жалпы сипаттама............................................................ 5
1.2 Азаматтық құқық қағидалары түсінігі........................................................... 8
1.3 Азаматтық-құқықтық нормаларды талқылау............................................... 14
2 АЗАМАТТЫҚ ҚҰҚЫҚ СУБЪЕКТІЛЕРІНІҢ АЗАМАТТЫҚ
ҚҰҚЫҚПЕН ӨЗАРА БАЙЛАНЫСЫ........................................................ 17
2.1 Азаматтық құқықтың негізгі элементтері..................................................... 17
2.2 Азаматтық құқық субъектілері....................................................................... 20
2.3 Азаматтардың әрекет қабілеттілік пен құқық ұғымы.................................. 22
ҚОРЫТЫНДЫ.................................................................................................... 29
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.................................................... 32
КІРІСПЕ
Азаматтық заңдармен тауар-ақша қатынастары және қатысушылардың теңдігіне негізделген өзге
Отбасылық еңбек қатынастары мен табиғи ресурстарды пайдалану және айналадағы
Азаматтық заңдар өздері реттейтін қатынастарға қатысушылардың теңдігін, меншікке қол
Тәжірибемен айналысатын заңгерлер өзінің күнделікті қызметте өзінің өрісін ұлттық
Аталған мәселеге біз прагматиялық жағынан және маңызды белгілерін қысқаша
Шетел мемлекеттерінің азаматтық және сауда құқығы – деп қоғамда
Берілген курстық жұмыстың мақсаты – азаматтық құқық қабілеттілік пен
Курстық жұмыстың мақсатына орай оның алдына келесі міндеттер қойылады:
азаматтық құқыққа жалпы сипаттама
азаматтық құқық қағидалары түсінігі.
азаматтық-құқықтық нормаларды талқылау.
азаматтық құқықтың негізгі элеметтері
азаматтардың әрекет қабілеттілік пен құқық ұғымы.
азаматтық құқықтың әрекет қабілеттілігіне байлагысты субъектілерін анықтау мен
Азаматтар мен заңды тұлғалар өздерінің азаматтық құқықтарына өз еркімен
Курстық жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен және қорытындыдан тұрады.
Курстық жұмысты жазу барысында отандық және шетел авторларының ғылыми
1 АЗАМАТТЫҚ ҚҰҚЫҚТЫҢ НЕГІЗГІ ТЕОРИЯЛЫҚ БАСТАМАЛАРЫ
1.1 Азаматтық құқыққа жалпы сипаттама
Құқық теориясы курсынан белгілі болғандай, құқық нақты жүйе құрады,
Кез келген сала сияқты азаматтық құқықта қоғамдық қатынастарды реттейтін
Бірақ та азаматтар қатысатын қатынастардың барлығы да азаматтық құқықпен
Азаматтық құқық нормалары өндірілген өнімді сатып алу, оны теміржол,
Азаматтық құқық реттейтін қоғамдық қатынастар шеңбері өте кең және
Азаматтық құқықтың пәні болып мүліктік және мүліктік емес қатынастар
Азаматтық құқықтың мүліктік қатынастармен айналысатыны бірден көзге түседі. Мүліктік
Бірақ азаматтық құқық біздің қоғамда пайда болатын барлық мүліктік
Дамыған ақша жүйесі шарттарында мүліктік-құнды қатынастардың негізгі көлемін тоуарлық-ақшалы
Азаматтық заңдылыққа сәйкес азаматтық құқық пәнінің екінші бір құрамдас
Біріншісі, көрсетілген қатынастар мүліктік емес қажеттіліктер негізінде көрініс табады,
Екіншіден, жеке мүліктік емес мүлікпен байланысты қатынастар (мәселен бұған
Пәннің осы екі құрамдас бөліктерінің сыртқы қарама-қайшылығына қарамастан, мүліктік-құнды
Мүліктік-құнды қатынастарға қатысушылар осы қатынастарды құрған материалдық қажеттіліктер болып
Азаматтық құқық пәнінің түсінігі азаматтық құқықпен реттелетін қоғамдық қатынастар
Азаматтық құқық пәнін құрайтын қоғамдық қатынастар өзара бағалау сипатына
Азаматтық құқықта тараптардың теңдігі дегеніміз – екі қатынасқа түсуші
Сондықтан азаматтық заңдылықтардың нормаларын түсіну және қолдану азаматтық құқықтың
Осылайша, азаматтық құқық деп тараптардың заңдық теңдігі бастауларында мүліктік-құнды
Азаматтық құқық қатынас объектісі түрінде оның субъектілерінің материалдық және
1.2 Азаматтық құқық қағидалары түсінігі
Азаматтық құқық қағидалары деп қоғамдық қатынастарды азаматтық-құқықтық реттеудің негізгі
Азаматтық құқық қағидалары бүкіл азаматтық заңдылықтарды қамтып қана қоймай,
Азаматтық құқық қағидалары, азаматтық қатынастарды заңдылық қарастырмаған жағдайларда, құқық
Азаматтық құқықтар құқық қатынасқа түсуші тараптардың теңдігілігін;
Меншікке қол сұқпаушылық;
Жеке істерге рұқсатсыз кіріспеушілік;
Келісімнің, шарттың еріктілік қағидасы және т.б.
Тараптардың заңдық теңдігі негізінде мүліктік-бағалы және жеке мүліктік емес
Көптеген азаматтық құқық пәніне кіретін қоғамдық қатынастардың жалпы қасиеттері
Азаматтық құқық бөлімінің пәніне кіретін қоғамдық қатынастардың бір сипаттылығы
Бұл құқықтық нормалардың жиынтығы азаматтық құқықтың жалпы бөлігін құрайды.
Жалпы бөлік табиғаты бірдей қоғамдық қатынастарды құқықтық реттеуде қарама-қайшылықтарды
Жалпы бөлім азаматтық құқықтың жалпы ережелерін, меншік және өзгеде
Азаматтық құқықтың қайнар көздері. Азаматтық заңдылық бірегейлігі мен дифференциациясын
АК 3 бабында «азаматтық заңдылық» түсінігіне тек АК және
Азаматтық құқық нормалары заңдарда және нормативті актілерде бекітілуі мүмкін.
Азаматтық заңдылық, нормативті актілерінің көптігі және заң шығарушы техниканың
Барлық заңдар заңды күшіне қарай заңдар және заңға
Конституциялық заңдар ішінен ең үлкен заңды күшке Қазақстан Республикасының
Олардың ішінде азаматтық құқық нормалары да бар.
Азаматтық заңдылықта Азаматтық кодекс түріндегі салалық кодификацияланған нормативті актілер
АК салалық кодифицикацияланған нормативті акті ретінде Қазақстан Республикасының бүкіл
Кодифицикацияланған нормативті актілермен қатар азаматтық заңдылық жүйесін азаматтық құқық
Мысалы, Қазақстан Республикасының «Сақтандыру туралы» Заңы, сақтандыру ұйымдары мен
Заңға бағынышты актілер нормативті актілер ішінен азаматтық заңдылық жүйесінде
Азаматтық құқық және халықаралық құқық нормалары. Қазақстан Республикасы әлемдік
Азаматтық заңдылық, іскерлік ғұрыптар, іскер айналым дәстүрлері, мораль және
Қазіргі кезде барлық іскер ғұрыптар арасынан тек қана кәсіпкерлік
Азаматтық заңдылық, сот пленумдарының шешімдері, шешімдер, соттық практика және
Сот пленумдарының қаулылары азаматтық заңдылықтың мәнін талқылап, түсіндіруі ғана
Азаматтық құқықтың қайнар көздеріне сот практикасы да жатпайды. Сот
Азаматтық заңдылық әрекеті. Азаматтық заңдылық уақыта, кеңістікте және қатынасқа
Заңды күшіне енуі бойынша мерзімдер ресми басылымға шыққан кезден
Азаматтық қатынастарды қарастыру барысында олардың қолданудағы императивтік және диспозетивтік
1.3 Азаматтық-құқықтық нормаларды талқылау
Азаматтық-құқықтық нормаларды талқылау деп онда кездескен түсініспеушіліктерді жою арқылы
Талқылау субъектісіне байланысты: аутентикалық, легальды, соттық және ғылыми талқылаулар
Соттық талқылау құқықтық норма мәні соттық органмен қабылданған шешім
Ғылыми талқылау (доктринальды) құқықтық норма мәні ғалыммен қандай да
Талқылау әдісіне қарай грамматикалық, логикалық, жүйелік және тарихи талқылаулар
Логикалық талқылау азаматтық құқық нормаларының мәні формальды логика ережелерінің
Жүйелік талқылау азаматтық құқық нормаларының мәні осы норманың азаматтық
Тарихи талқылау азаматтық құқық нормаларының мәні оны өзі қабылданған
Талқылау көлеміне байланысты тура, шектеулі және кеңейген талқылаулар болып
Азаматтық заңды тура талқылау заңның мазмұны оның мәтініне тура
Құқықтық норманың мәні оның мәтінінен тарлау болған жағдайлар да
Азаматтық-құқықтық норманың мәні оның мәтінінен кең болған жағдайда кеңейген
Азаматтық заңдылықта заң ұқсастығын қолдану. Заң шығарушы өмірдің барлық
сипаты жағынан азаматтық құқық пәніне кіретін қоғамдық қатынас болғанда,
Бұл жағдайда қоғамдық қатынасты құқықтық реттеу қандай да бір
Құқық заңының аналогиясын қолдану мүмкін емес болған жағдайда, екі
Құқық аналогиясын қолдану үшін заң аналогиясы туралы айтылған шарттардың
2 АЗАМАТТЫҚ ҚҰҚЫҚ СУБЪЕКТІЛЕРІНІҢ АЗАМАТТЫҚ ҚҰҚЫҚПЕН ӨЗАРА БАЙЛАНЫСЫ
2.1 Азаматтық құқықтың негізгі элементтері
Азаматтық құқықтың элементтерін талқылайтын болса алдымен қатынасқа түсуші
Сонымен, азаматтық құқық қатынас субъектілері мыналар:
Қазақстан азаматтары, шет ел азаматтары және азаматтығы жоқ тұлғалар
Қазақстандық және шет елдік заңды тұлғалар
Қазақстан республикасы, әкімшілік-территориялық бірлестер
Азаматтық құқық қатынас объектілері. Азаматтық құқық қатынас объектісі
Азаматтық мүліктік құқықтық қатынастың спецификасы оның мүшелері өз
Мүліктік қатынас деп мүліктік-құнды қатынастарға қатысушылар осы қатынастарды құрған
Азаматтық құқықтың тағы бір қажетті элеметтінің бірі ретінде мазмұны
Азаматтық құқықтық катынастарының жіктелуі.
Азаматтық қатынастар тақырыбын қарастыруда тағы бір зейін сала кететін
Азаматтық құқық көлеміне байланысты: мүліктік және жеке мүліктік емес;
Реттеу тәсіліне байланысты: заттық және міндеттемелік;
Тұлғаның құқықтық жағдайына байланысты: абсолютті және салыстырмалы;
Қатысушылардың арасындағы құқықтық жағдай бойынша: күрделі және қарапайым болып
Азаматтық құқықтық қатынастардың пайда болу негіздері. Азаматтық
Заңдық деректер азаматтық құқықтық қатынас негізінде
Азаматтық заңда азаматтық құқықтық қатынастар негізі түріндегі
Мысалы, апат жағдайлары, адамның тууы мен өлуі, белгілі
Әрекет өз кезегінде құқықтық және құқықтық емес
Ал құқықтық әрекеттер азаматтық заң
Барлық құқықтық әрекеттер өзінің заңдық
2.2 Азаматтық құқық субъектілері
Азаматтың құқықтық субъектілерге тоқтала кететін болсақ, оларды 3 деңгейге
Азаматтығы жоқ азаматтар немесе басқа мемлекеттің азаматтары.
1. Бұларға жеке-жеке тоқталатын болсақ Қазақстан Республикасының азаматтарына он
2. Азаматтығы жоқ азаматтар немесе азаматтық алмаған азаматтар.
3. Басқа мемлекеттің азаматтарына тоқталатын болсақ, Қазақстан Республикасының
аумағына қайтып оралуға;
заң құжаттарында тыйым салынбаған кез келген қызметпен айналысуға;
дербес өзі немесе басқа азаматтармен және заңды тұлғалармен бірігіп
заң құжаттарында тыйым салынбаған кез келген мәміле жасалып, міндеттемелерге
өнертабыстарға, ғылым, әдебиет және өнер шығармаларына, интеллектуалдық қызметтің өзге
материалдық және моральдық зиянның орнын толтыруды талап етуге құқығы
Азаматтардың тұрғылықты жері.
Азамат тұрақты немесе көбінесе тұратын елді мекен оның тұрғылықты
Он төрт жасқа толмаған адамдардың немесе қорғаншылықтағы азаматтардың тұрғылықты
Азаматтардың есімі.
Азамат өз фамилиясы мен өз есімін, сондай-ақ қаласа, әкесінің
аңдар бойынша азаматтардың жасырын түрде құқықтар иеленіп, міндеттерді жүзеге
Азаматтың туған кезде берілген есімі, сондай-ақ есімін өзгерту азаматтық
Азамат өз есімін заң құжаттарында белгіленген тәртіп бойынша өзгертуге
Азамат өзінің болышқорлары мен несие берушілеріне өз есімін өзгерткені
Есімін өзгерткен азамат өзінің бұрынғы есіміне ресімделген құжаттарға тиісті
Басқа бір адамның есімімен құқықтар мен міндеттер иеленуге жол
Азамат өз есімі оның келісімінсіз пайдаланылған жағдайда, оған тыйым
Азаматтың есімін заңсыз пайдалану нәтижесінде оған келтірілген зиян осы
2.3 Азаматтардың әрекет қабілеттілік пен құқық ұғымы
Азаматтың өз әрекеттерімен азаматтық құқықтарға ие болуға және оны
Заң құжаттарында он сегіз жасқа жеткенге дейін некелесуге рұқсат
Егер заң құжаттарында өзгеше белгіленбесе, барлық азаматтардың әрекет қабілеттілігі
Заң құжаттарында көзделген реттер мен тәртіп бойынша болмаса, ешкімнің
Азаматтардың құқық қабілеттілігі мен әрекет қабілеттілігін шектеудің заң құжаттарында
Азаматтық құқық нормаларымен реттелетін қоғамдық қатынастар адамдар арасында болады.
Құқықтық реттеу белгілі бір құқық саласының субъектілерінде белгілі бір
Азаматтық құқық субъектілік туралы түсініктер тұлғаларда құқыққабілеттілік және әрекет
Экономикалық айналымды құқықтық реттеу үшін қатынастар тараптардың саналы ерікті
Азаматтық құқықтағы, алғаш қарағанда қарама-қайшы болып көрінетін осы мәселелерді
Егер, құқық қабілеттілік барлық азаматтарға туғанынан қайтыс болғанына дейін
Жалпы азаматтық құқық субъектісі тақырыбын қарастыру барысында алдымен құқық
Заң әрекет қабілеттілікті “азаматтық өз іс-әрекеттерімен
Әрекет қабілеттіліктің құқық қабілеттіліктен ерекшелігі, ол психикалық еркіндіктің белгілі
Толық әрекет қабілеттілік кәмелетке толғандарға, яғни 18 жасқа толғандарға
Жартылай әрекет қабілеттілік 14-18 жас аралығындағы тұлғаларға қатысты. 14
Сондықтан да, заңда жас өспірімдердің белгілі бір
Ұсақ тұрмыстық мәмілелер – жасөспірімнің немесе оның отбасының мүшелерінің
Психикалық дерттің нәтижесінде өз іс-әрекеттерінің мән маңызын түсіне
Азаматтың спирт ішімдіктерін және есірткі заттарын шегінен тыс тұтынуы
Спирт ішімдіктерін және есірткі құралдарын шамадан тыс тұтынатын азаматтарға
Азаматтың аты-жөні және тұрғылықты мекен-жайы. Азаматтық хал
Әр жеке азаматты дараландыру ең алдымен,
Барлық азаматтық құқықтарды азамат өзге
Азаматтың тұрғылықты орны. Азаматты дараландыратын өзге белгі
Тұрғылықты орын болып азамат тұрақты
Бірақ та, азамат әртүрлі мән-жайлар
Азаматтық хал актілері. Құқықтар мен міндеттердің пайда болуына,
Құқы қбілеттіліктің туындауы және пайда
Мемлекеттік тіргеу арнайы мемлекеттік орган -
Азаматты хабар ошарсыз кетті деп тану, егер азаматтың
Бір жылдық мерзім жоғалған азамат туралы
Азаматты қайтыс болды деп жариялау. Егер, азамат кем
Заң бойынша, құқық қабілеттілік дегеніміз азаматтық құқықтарды иелену
Бұл, азаматтың құқы қабілеттілігн шектеуге болады дегенді білдіреді ме?
Мәселен, бас бостандығынан айыру, кәсіпкерлік қызметпен айналысу құқығынан айыру
Азамат құқық қабілеттілікке туғанынан бастап өмір бойы, қайтыс болғанға
Қорытынды
Сонымен, азаматтық құқық реттейтін қоғамдық қатынастар шеңбері өте кең
Азаматтық құқық пәнінің түсінігі азаматтық құқықпен реттелетін қоғамдық қатынастар
Азаматтық құқық пәнін құрайтын қоғамдық қатынастар өзара бағалау сипатына
Азаматтың құқықтық субъектілерге тоқтала кететін болсақ оларды 3 деңгейге
Азаматтардың құқықтық қабілеттілігі. Азаматтық құқыққа ие болып, міндет атқару
Азаматтардың тұрғылықты жері. Азамат тұрақты немесе көбінесе тұратын елді
Он төрт жасқа толмаған адамдардың немесе қорғаншылықтағы азаматтардың тұрғылықты
Азаматтардың есімі. Азамат өз фамилиясы мен өз есімін, сондай-ақ
Құқық қабілеттілік дегеніміз азаматтық құқықтарды иелену және міндеттерді
Мүліктік қатынас деп мүліктік-құнды қатынастарға қатысушылар осы қатынастарды құрған
Азаматтық құқықтың тағы бір қажетті элеметтінің бірі ретінде мазмұны
Азаматтардың әрекет қабілеттілік ұғымы. Азаматтың өз әрекеттерімен азаматтық құқықтарға
Азаматтық құқық субъектілік туралы түсініктер тұлғаларда құқыққабілеттілік және әрекет
Әрекет қабілеттіліктің құқық қабілеттіліктен ерекшелігі, ол психикалық еркіндіктің белгілі
Толық әрекет қабілеттілік кәмелетке толғандарға, яғни 18 жасқа толғандарға
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
30 тамыз 1995 жылы Республикалық Референдуммен қабылданған Қазақстан Республикасы
Қазастан Республикасының Азаматтық Кодесі.- Алматы: ЖШС «Баспа», 2001.- 400
“Қазақстан Республикасы Азаматтық құқықғы” Төлеуғалиев Ғ.И., Алматы 2001 жыл
“Азаматтық құқық” Сүлейменов М.К., Басин Ю.Г., Алматы, 2003 жыл
“Субекты гражданского право” М.К. Сулейменов., Алматы, 2004 год.
“Субекты гражданского право” Грешников ., Алматы 2003 год
Советское гражданское право: в 2 ч. Учебник. /Отв. Ред.
Советское гражданское право: в 2 ч. Учебник. /Отв. Ред.
Гражданское право. Учебник. В 2 т. /Отв. Ред. Е.А.
Гражданское право: Курс лекций. Учебное пособие. /Отв. Ред. О.Н.
Гражданское право. Учебник. В 2 т. /Отв. Ред. Е.А.
Советское гражданское право. Учебное пособие: в 2 ч. /Отв.
Советское гражданское право. Учебник. /Отв. Ред. О. Н. Садиков.
Советское гражданское право: в 2 ч. Учебник. /Отв. Ред.
Советское гражданское право. В 2 т. Учебник. /Отв. Ред.
Гражданское право Республики Казахстан: (Общая часть). Учебное пособие. /Отв.
Гражданское право Республики Казахстан: (Общая часть). Учебное пособие. /Отв.
Гражданское право. Учебник. /Под ред. А. П. Сергеева, Ю.
Букшина С. Эмансипация:проблемы и перспективы.-С.49-57 //Хозяйство и
Сулейменова С. А. О частной правоспособности несовершеннолетних
Диордиева О.Н. Жилищные права лиц,признанных безвестно отсутствующими
Нечаев А.М. О правоспособности и дееспособности физических лиц
Таужанова Р. Личность,ее права-главные богатства общества.-С.24-28 //Фемида.-№12.-Алматы,1998.
24