МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ........................................................................................................3
НЕГІЗГІ БӨЛІМ......................................................... ...................................
2.1 Аналық тақша дегеніміз не және оның
2.2 440 LX микросхемалар жиынтығындағы аналық
2.3 440 LX чипсетін тәжірибеде қолдану..........................................
ҚОРЫТЫНДЫ..........................................................................................
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.......................................
Кіріспе
Аналық тақша компьютердің ең маңызды бөлігі болып табылады.
жад контроллері немесе Солтүстік көпір (North Bridge),ол процессордың
Тактілік жиілік генераторы
Шиналар контролері
Жүйелік таймер
Деңгейлер үзілуінің контроллері
Жадқа тіке рұқсат алу контроллері
CMOS жад және сағат.
Өндірушілер: Intel, AMD, Ali (Acre Laboratories, Inc.), VIA
Жүйелік логиканың көпшілік микросхемалар жиынтығы екі блоктан тұратын
2.оперативті жад контролері
3. процессордың тез әрекет етуші шинасы аралығындағы интерфейс
2.1 Аналық тақша дегеніміз не және оның
Аналық тақша стеклотекстолиттен жасалған жазық бет, ол
• процессор;
• шина;
• жедел жад;
• тұрақты жад;
• слоттар (қосымша
Жадтар ұяшықтары
Толық өлшемді АТ платасы.
Жүйелік тақшада мынандай компоненттер орналасады:
Процессор орнатуға арналған ұяшық. Ол ұяшықтар ZIF, Socket
Slot2 типті ұяшықтары
Қазіргі кезде негізінен Socket типті ұяшықтар қолданылады.
486 процессорларына арналған Socketтер
Pentium, Pentium PRO процессорларына арналған Socketтер
Жүйелік ойлау микросхемасының тобы (Hub). Кэш жадтың екінші
1. ISA/PCI/AGP шиналарының ұяшығы. Кеңейту тақшаларын орналастыру
2. AMR (Audio Modem Riser) ұяшығы. Модемдерді
3. CNR ұяшығы.
4. Орталық процессор кернеуін түрлендіруші.
5. Батарея - СМОS жадтың аккумуляторы, онда BIOS
6. Қатты және жұмсақ дискілерді, CD ROM құрылғысын,
7. Чипсет ( Chipset) - компьютердің компонентерінің арасындағы
ШИНАЛАР
Жүйелік тақшаның жеке компоненттері бір–бірімен ақпараттар алмасу үшін
Шиналар (BUS) жай өткізгіштерден үш түрде
1. Деректер шинасы
2. Адрестер шинасы
3. Басқару шинасы
Әрбір шинаның контроллерлері болады (бақылаушылары). Шина контроллерлері деректер
Адрестік шина. Деректер аламасу дерекетерді таратушы мен
жүйелік шина (орталық процессордың шинасы)
Жады шинасы (Оперативтік жад пен орталық процессор арасындағы)
КЭШ жады шинасы ол процессор мен КЭШ жады
Ендіру/ шығару шинасы (интерфейстік)
Аналық тақшаның орталық процессоры мен КЭШ жадты байланыстыратын
Ендіру шығару шинасының сипаттамасы арнайы кестеде
Шина Разряды, бит Тактілік жиілігі, МГц Өткізгіштік қабілеті,
ISA 8- разрядты 8 8,33 8,33
ISA 16- разрядты 16 8,33 16,6
EISA 32 8,33 33,3
VLB 32 33 133,3
PC1 32 33 133,3
PC1 2.1 64-разрядты 64 66 533,3
AGP (х1) 32 66 266,6
AGP (х2) 32 66 х2 533,3
AGP (х4) 32 66х2 1066,6
Жүйелік шина және кеңейту тақшаларының ұялары. Интерфейс. Аналық
● ISA (Industrial Standard Architecture) 80 - жылдары
● EISA (Extended ISA ) –
●VLB ( VESA LOCAL Вus) -VESA (VIDEO Equipment
1 – ISA, VLB тақшасын бағдарламалау үшін
2 – 128 контактілі VLB – ұясы.
● PCI (Peripheral Component Interconnect) – Intel фирмасы
Қазіргі кезде жүйелік шиналар ISA (EISA) + PCI,
440 LX микросхемалар жиынтығындағы аналық тақша құрылымы
Аналық платаның жұмысын микропроцессордың микросхемалар жиынтығы – чипсет
Жиын түрлері негізінде тақшаның функционалды қызметтерін анықтайды: процессорлардың
440LX микросхемалар жиынтығындағы аналық жад көрінісі.
440 LX чипсетіндегі жүйелік тақша типтері
Жиынтықтың қолданылуы бүтінсанды операцияларды орындау кезінде, жылжымалы үтірмен
Берілген чипсетті үш түрлі жүйелік тақша құрайды:
AL 440LX –ұйымдық және үй жүйелеріне арналған АХ
NX 440LX – ұйымдық ортада ДК алып жүрудің
DK 440LX алғашқы деңгейдегі жұмыс станцияларына
-сурет. Intel Atlanta Al Slot1 440LX AGP ATX
сурет.INTEL Atlanta AL Slot1 AGP ATX (OEM)
Қолдау:
Pentium-II семействосының бiр немесе екi процессоры
AGP шинасының жиiлiгi 133 мгцке дейiн
SDRAM қолдайтын жүйелiк жадтың 64/72-биттiк интерфейсi
Аппараттық жұптық бақылау (ECC )
PCI 2.1 32-биттiк интерфейсі
GTL+ның шинасының 64-биттiк спецификациясының қолдауы
Өткiзу қабiлетiнiң жоғарылатуы үшiн барлық интерфейстердi буферлеу
Жүйелiк жадтың контроллерi:
EDO және SDRAM қолдау
Жүйелiк жадтың контроллерi SDRAM үшiн оптимизациялаған
Жүйелiк жадтың 8 бен 512 мбайт аралығындағы қолдауы
симметриялық және ассиметриялық адрестеу
DIMMнiң бір банктік және екі банктік модулдарының қолдауы
Жадтың 4, 16 және 64 мбитi микросхемаларының қолдауы
Рұқсаттық уақытының асинхрондық операциялары үшiн 50 және 60
PIIX4енгізушығару контроллері:
PCI 2.1-шi спецификациясымен үйлесiмдiк
ACPI және PC97нiң спецификацияларының қолдауы
DMA - контроллер
Сыртқы APIC- компонент қолдауы
2 USB порттарын қолдауы
(System Managment Bus ) SMB жағынан DIMM
Ultra DMA-33тi қолдайтын интеграцияланған IDE - контроллер
1-сурет. 440LX микросхемалар жиынтығы базасындағы ДК архитектурасы.
EDO-динамикалық жад (Extended Data Out Random Access Memory)
SDRAM (ағылшыннан Synchronous Dynamic Random Access Memory
ISA разъемдер (ағылшынша Industry Standard Architecture) -IBM
PCI шинасына стандартты анықтайтындар:
физикалық параметрлер (мысалы, разъемдер және сигналдық сызықтардың таралымдары)
электрлік параметрлер (мысалы, кернеу)
логикалық модель (мысалы, шина циклі типтері, шина адресациясы)
PCI стандартының дамуымен PCI Special Interest Group ұйымы
BIOS компьютер іске қосыла салысымен төмендегі операцияларды іске
1) Компьютерде орналастырылған қондырғылардың параметрлерін
2) Операциялық жүйе файлдарының іске
3) Процессор мен компьютердің басқа
BIOS операцияларын Award6, AM16, Phoenix, Technologies фирмалары IBM
Ақпараттарды ендіру/шығарудың базалық жүйесі (ROM BIOS) -
Бұл микросхемалар жиынтығы жүйелік өнімділікті оптимизациялау мен мөлшерлеу
1-сурет. QPA төрт тезәрекеттілік порты.
Pentium II және 440LX AGPset микросхемалар жиынтығын іскерлік
Архитектура North/South Bridge Hub-архитектура
Жүйелік логиканың микросхемалар жиыны
440LX
440BX
810
820E
Кодтық атауы Жоқ Жоқ Whitney Camino
Шинаның тактілік жиілігі, МГц 66 66/100 66/100 66/100/133
Оптимальды процессор Pentium II Celeron, Pentium II/III Celeron,
Екі процессорды қолдауы Бар Бар Жоқ Бар
Жад типтері FPM/EDO/SDRAM FPM/EDO/SDRAM SDRAM RDRAM
Жадтың максимал көлемі 1 Гбайт EDO/ 512 Мбайт
Жадтың банк саны 4 4 2 2
PCI қолдауы 2.1 2.1 2.2 2.2
Шина жиілігі PCI/разрядтылық 33/32 33/32 33/32 33/32
AGP қолдауы AGP – 1x AGP – 2x
IDE қолдауы UDMA-33 UDMA-33 UDMA-33/ UDMA-66 UDMA-100
USB қолдауы 1 контроллер/
2 порт 1 контроллер/
2 порт 1 контроллер/
2 порт 2 контроллера/
порт
кесте. Игерiлген басқа өндiрушiлерiнiң Pentium II/IIIнiң процессорлары үшiн
i440LX және i440FX ті салыстыру:
440FX 440LX
AGP No Yes
SDRAM No Yes
EDO Yes Yes
66Mhz Bus Yes Yes
ECC Yes Yes
DRAM Bank No.(max) 8 8
Max. memory per bank 128MB 128MB
Ultra DMA-33 No Yes
ACPI No Yes
I2C(SMBus) No Yes
.
8.4.-сурет. 440LX AGPset функциясының принципі
8.2кестеде Intel корпорациясы шығарған Chipset алтыншы ұрпағының негізгі
кестенің жалғасы
440LX чипсетін тәжірибеде қолдану
440LX микросхемалар жиыны біріншіден Pentium II процессорының біреуімен
Қорытынды
Жоғарыда атап өтілгендей чипсет аналық тақшаның барлық компоненттерін
Процессордың басқарушы және баптаушы сигналдарына қызмет көрсету.
Динамикалық жадтың адрестер мултиплексрленуі және басқарушы сигналдардың құрылуы.
Екінші деңгейдегі кэш басқарушы сигналдарының жасалуы
Кэшжадтың екі деңгейінде де және негізгі жадта мәліметтер
Мультиплексрленген мәліметтер және адрестер шинасы PCI шинасымен процессордың
PCI шинасы басқару сигналдарын жасау, шина контроллерлері арбитражы
Intel 440LX AGPset микросхемалар жиынтығы жасаушыларға қымбат
Қолданылған әдебиеттер тізімі:
В. Фигурнов. IBM PC для пользователя. Москва. 1996
Ә. Беркутов. Компьютерлік технология негіздері.
Қ. Есекеев. Қазақстан Республикасында ақпараттық теңсіздікті төмендету бағдарламасы
Информатика терминдері. Алматы 2009
А.Пушков. Обзор ПО для разработки мультимедийных программных продуктов.
В. Леонтев. Программы на все случаи жизни. Москва.
CMOS RAM/RTS
Пернелер тақтасының
контроллері
үзу контроллері
286 процессоры
генератор микросхемасы
8037 ДМА
контроллері