Жоспар
КІРІСПЕ 2
І. НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАРДЫҢ ҚҰРАМЫ МЕН ОЛАРДЫ
ІІ. НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАРДЫҢ ТОЗУЫНЫҢ
Қорытынды 15
Пайдаланылған әдебиеттер 16
КІРІСПЕ
Нарықтық қатынастар жағдайында шаруашылық жүргізуші субъектілердің
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің есеп саясаты Қазақстан
Субъектілердің есеп саясатында маңызды орынға ие
Нарықтық экономика жағдайындағы негізгі құралдардың бухгалтерлік
Сондықтан жұмысты орындау үшін алған тақырыбымның
Жұмыстың мақсаты - нақты бір шаруашылық
Жұмысты орындау барысында алдымызға мынадай міндеттер
Шаруашылық жүргізуші құрылымда негізгі құралдардың есебі
Зерттеу жүргізу барысында анықталған кемшіліктерге тоқтала
Жұмыстың теориялық негізі ретінде Қазақстан Республикасының
І. НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАРДЫҢ ҚҰРАМЫ МЕН ОЛАРДЫ
Бухгалтерлік есептің №6 Қазақстандық стандартына сәйкес
Негізгі құралдар – деп өндірісте ұзақ
Негізгі құралдар кімнің меншігінде, иелігінде екендігіне
Жұмыс істейтіндерге өндіріс процесіндегі, яғни қолданыстағы
Жұмыс істемейтін негізгі құралдардың қатарына тоқтатылып
Негізгі құралдарға - қозғалмайтын мүлік, жер
Негізгі құралдардың құрамына шаруашылық субъектісінің қоймаларындағы
Негізгі құралдар есебін ойдағыдай жүргізу үшін
Барлық негізгі құралдар өздерінің өндіріске қатысуына
Негізгі құралдарды халық шаруашылығының салаларына қарай
Егер шаруашылық субъектідегі негізгі құралдардың бәрі
Мысалы: Өнеркәсіптік шаруашылық субъектісіндегі өнеркәсіп өнімдерін
Егер шаруашылық субъектінің балансында осы субъектінің
Негізгі құралдар пайдалану мақсатына және атқаратын
1. Жер (ауылшаруашылығында пайдаланылатын барлық жер);
2. Өндірістік ғимараттар мен құрылғылар (астық
3. Машиналар мен жабдықтар, өткізгіш тетіктер
4. Көлік құралдары (автокөліктердің барлық түрлері,
5. Басқадай негізгі құралдар (құрал-саймандар, шаруашылық
Сақтауда тұрған негізгі құралдардың қатарына келешекте,
Сонымен қатар, бухгалтерлік баланста көрсетілмеген басты
Шаруашылық жүргізуші субъектілерде негізгі құралдардың есебін
Бухгалтерлік есептің №6 ұлттық стандартында негізгі
Бастапқы құн – негізгі құралдарды сатып
Ағымдағы құн – негізгі құралдардың белгілі
Баланстық құн – негізгі құралдар бухгалтерлік
Сатылу құны – жақсы хабардар және
Жойылу құны – тиімді қызмет ету
Тозу құны (амортизацияланушы құн) – негізгі
Негізгі құралдың әр түрі бойынша оның
а) жер учаскесінің бастапқы құнына:
Жерді сатып алу бағасы, қозғалмайтын мүлік
б) құрал-жабдықтардың бастапқы құнына:
Құрал-жабдықты сатып алу бағасы, оны тасымалдауға
Алайда құрал-жабдықтарды монтаждау, тасымалдау кезінде болған
Шаруашылық субъектінің өзі салған үйлер мен
Шаруашылық жүргізуші субъектілер жерді және сол
Мысалы: Шаруашылық субъектісі жер учаскесін сол
Субъектіге әртүрлі себептермен келіп түскен негізгі
Үлес қосушылар мен құрылтайшылар негізгі құралды
Шаруашылық субъектісі негізгі құралдарды өзі дайындап,
Шаруашылық субъектісі негізгі құралдарды басқа заңды
Бухгалтерлік шоттарда есептелінген негізгі құралдардың бастапқы
а) Негізгі құралдардың пайдалы қызмет атқаратын
ә) Негізгі құралдарды қайта бағалағанда.
Негізгі құралдардың есебі әрбір бөлек объект
Негізгі құралдарды қайтадан бағалау кезінде оның
Негізгі құралдардың бастапқы бағасын қазіргі кездегі
Қайта бағалау жүргізілген күні шаруашылық субъектілерінде
Бухгалтерлік есепте негізгі құралдар бүтіндей теңгеге
ІІ. НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАРДЫҢ ТОЗУЫНЫҢ
Шаруашылық жүргізуші субъектідегі негізгі құралдарды құралдардың
Тозу дегеніміз – негізгі құралдардың табиғи
Негізгі құралдардың тозуын табиғи және сапалық
Негізгі құралдардың сапалық тозуы машиналар мен
Барлық шаруашылық жүргізуші субъектілер өздерінің негізгі
Негізгі құралдар (ғимараттар, машиналар, көлік құралдары,
Бухгалтерлік есептің №6 “Негізгі құралдардың есебі”
Негізгі құралдарды қайта қалпына келтіру үшін
Амортизациялық аударымдар дегеніміз – негізгі құралдардың
Жоғарыда аталған бухгалтерлік есеп стандартында амортизацияны
1. Негізгі құралдардың құны бойынша амортизацияны
Негізгі құралдардың амортизациясын бірқалыпты әдіс бойынша
Бастапқы құны – жойылу құны =100000
пайдалану мерзімі
Төменде негізгі құралдардың амортизациясын (тозуын) бірқалыпты
Негізгі құралдардың амортизациясын (тозуын) бірқалыпты әдіс
Бастапқы құны Амортизация-ның жылдық сомасы Жинақтал-ған
Сатып алынған мерзімі
1-ші жылдың аяғында
2-ші жылдың аяғында
3-ші жылдың аяғында
4-ші жылдың аяғында
5-ші жылдың аяғында 100000
100000
100000
100000
100000
100000 -
18000
18000
18000
18000
18000 -
18000
36000
54000
72000
90000 100000
82000
64000
46000
28000
10000
2. Амортизацияны (тозуды) орындалған жұмыстардың көлеміне
Бұл әдіс негізгі құралдардың тозуы (амортизациясы)
Бастапқы құн – жойылу құны_____
орындалатын жұмыстың болжамды мөлшері
Егер, пайдаланудың бірінші жылында автокөлік 200000
Негізгі құралдардың амортизациясын (тозуын) өндірістік тәсіл
Бастапқы құны Км Амортизация-ның жылдық сомасы
дық құны
Сатып алынған мерзімі
1-ші жылдың аяғында
2-ші жылдың аяғында
3-ші жылдың аяғында
4-ші жылдың аяғында
5-ші жылдың аяғында 100000
100000
100000
100000
100000
100000 -
200000
300000
100000
200000
100000 -
20000
30000
10000
20000
10000 -
20000
50000
60000
80000
90000 100000
80000
50000
40000
20000
10000
Бұл кестеде жылдық амортизация сомасы мен
3. Амортизацияны (тозуды) есептеудің жеделдетілген әдістері.
Бұл әдістер өндірістік мақсатта пайдаланылатын негізгі
а) Кумулятивтік әдіс.
ә) Азайып отыратын қалдық әдісі.
Кумулятивтік әдіс – латын тілінен аударғанда
Екінші жылы 4/15 бөлігіне, үшінші жылы
Жыл сайынғы амортизациялау нормасы – бөлімінде
Төменде негізгі құралдардың тозуын (амортизациясын) кумулятивтік
Негізгі құралдардың амортизациясын (тозуын) кумулятивтік әдіс
Бастапқы құны Амортизацияның жылдық сомасы Жинақтал-ған
Сатып алынған мерзімі
1-ші жылдың аяғында
2-ші жылдың аяғында
3-ші жылдың аяғында
4-ші жылдың аяғында
5-ші жылдың аяғында
100000
100000
100000
100000
100000
100000
-
5/15х90000 = 30000
4/15х90000 = 24000
3/15х90000 = 18000
2/15х90000 = 12000
1/15х90000 = 6000
-
30000
54000
72000
84000
90000
100000
70000
46000
28000
16000
10000
Кестенің мәліметтерінен кумулятивтік әдіс бойынша есептелген
Азайып отыратын қалдық әдісі
Бұл әдіс те кумулятивтік әдістің принциптеріне
Екі еселенген нормамен есептелінетін, азайып отыратын
Қалдық құнды азайту үшін қажетті шамамен
Азайып отыратын қалдық әдісі бойынша амортизацияны
Бастапқы құны Амортизацияның жылдық сомасы Жинақтал-ған
Сатып алынған мерзімі
1-ші жылдың аяғында
2-ші жылдың аяғында
3-ші жылдың аяғында
4-ші жылдың аяғында
5-ші жылдың аяғында
100000
100000
100000
100000
100000
100000
-
40%х100000= 40000
40%х60000 = 24000
40%х36000 = 14400
40%х21600 = 8640
2960
-
40000
64000
78400
87040
90000
100000
60000
36000
21000
12960
10000
Бұл кестеден амортизациялаудың қатаң нормасы барлық
Жеделдетілген амортизация әдістері негізгі құралдардың моралдық
Негізгі құралдардың мынандай түрлері бойынша амортизация
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржы-шаруашылық қызметі бухгалтерлік
131 “Ғимараттар мен құрылғылардың тозуы” –
132 “Машиналар мен жабдықтардың, өткізгіш тетіктердің
133 “Көлік құралдарының тозуы” – субъект
134 “Басқадай негізгі құралдардың тозуы” –
13 “Негізгі құралдардың тозуы” бөлімшесі шоттарының
Төменде шаруашылық жүргізуші субъект меншігіндегі және
Қорытынды
Негізгі құралдардың есебінің жағдайына зерттеу жүргізу
Қазіргі кезде Республикамызда бухгалтерлік есептің халықаралық
Зерттеу жүргізілген кәсіпорындағы негізгі құралдардың ағымдағы
Жоғарыда айтылған пікірлердің негізінде жауапкершіліг шектеулі
өндірістік кооперативтің есеп саясатын құру қажет
негізгі құралдар қозғаласының бастапқы есебін жетілдіру
“1С: Бухгалтерия” бағдарламасын пайдалана отырып бугалтерлік
кәсіпорынның қаржылық жағдайына, негізгі құралдарды жаңалау
негізгі құралдар құнын бір қалыпты (түзу
негізгі құралдардың құнын жеделдетіп есептен шығару
Пайдаланылған әдебиеттер
Н.Ә. Байболтаева, Әлібекова Б.А., Өтегенова Э.
Соколов Я.В., Патров В.В. Две концепции
//Бухгалтерский учет 1996 г., №5, стр.
Международные стандарты бухгалтерского учета - Корпорация
Энтони Р., Рис Дж. Учет: ситуации
16