МАЗМҰНЫ
КIРIСПЕ ...................................................................................................................3
НЕГIЗГI БӨЛIМ
I КОРПОРАЦИЯ ҚАРЖЫСЫНЫҢ ЖАЛПЫ КОНЦЕПЦИЯСЫ МЕН САЯСАТЫ
Қаржы экономикалық категория ретiнде және оның қызметтерi .....5
Корпорация қаржысы: мазмұны мен қызметтерi ................................9
Корпорацияның қаржылық саясаты ...................................................13
II КОРПОРАЦИЯНЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ ЖӘНЕ ҰЙЫМДАСТЫРУ
2.1 Кәсiпорынның қаржылық жағдайын талдаудың мазмұны және әдiстерi
2.2 Корпорация қаржысын тиiмдi ұйымдастырудың қағидалары .........23
ҚОРЫТЫНДЫ ......................................................................................................26
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР .......................................................................27
КIРIСПЕ
Рыноктық қатынастар құрылымында да мемлекет тарапынан оларды реттеу
Қаржы механизмi арқылы мемлекет өзiнiң саяси, экономикалық және
Қаржының экономикадағы басты қажеттiгi объективтi мән-жайдан –
Сондықтан мен, курстық жұмысымның тақырыбын “Корпорациялар қаржысының мазмұны
Жалпы түрде корпорациялардың қаржысы деп өнiм өндiрiп немесе
Корпорацияның қаржы саясаты қаржылары стратегиялық және тактикалық
Мен осы тақырыпты орындау барысында келесi мiндеттердi ескерудi
Қаржы экономикалық категория ретiнде оның мәнi мен қызметтерiн
Корпорация қаржысының жалпы қалыптасу негiзiн және оның құрылымы
Корпорация қаржысының экономика дамуындағы негiзгi қызметтерiн атап өту;
Корпорациялардың қаржылық саясаттарының бағыттарын айқындау;
Корпорацияның қаржылық жағдайын талдау мен олардың қаржысының тиiмдi
I КОРПОРАЦИЯ ҚАРЖЫСЫНЫҢ ЖАЛПЫ КОНЦЕПЦИЯСЫ МЕН САЯСАТЫ
Қаржы экономикалық категория ретiнде және оның қызметтерi
“Қаржы” (қолма-қол ақша, “табыс” ұғымын бiлдiретiн орта ғасырдағы
Қаржы механизмi арқылы мемлекет өзiнiң саяси, экономикалық және
Қаржы қатынастары бұл:
Мемлекет пен заңды және жеке тұлғалардың арасында;
Физикалық және заңды тұлғалардың арасында;
Заңды тұлғалар арасындағы;
Жеке мемлекеттер аарсындағы қатынастар.
Осы қатынастар жүйесi қаржы жүйесi деп аталады. Қаржы
Экономикалық категория ретiнде қаржының мазмұнын құрайтын қатынастардың өзгещелiгi
Қаржы қатынастары өзiнiң негiзiнде бөлгiштiк қатынастар болып табылады.
Қаржының түрлi мақсатты ақша қорларының қозғалысында көрiнуi оның
Сөйтiп, қаржының қаралған өзгеше белгiлерi бұл экономикалық категорияны
Қаржының қажеттiгi объективтi мән-жайдан – тауар-ақша қатынастарының
Экономикада қаржы ресурстары болмаса, қаржы механизмi арқылы барлық
Жалпы қаржының экономиканың тиiмдi дамуындағы қажеттiгiн оның экномиканың
Бiрiншi тұжырымдаманың жақтаушылары қаржы қоғамдық өндiрiстiң екiншi стадиясында
Қаржының бөлу қызметi қаржы құралдарын қоғамдық жалпы өнiм
Коммерциялық есеп пен маркетинг операцияларын жүзеге асыруға байланысты
Екiншi ұдайы өндiрiстiк тұжырымдаманы жақтаушылар қаржының экономикадағы келесi
Ақшалай табыстар мен қорларды жасау;
Ақшалай табыстар мен қорларды пайдалану;
Бақылау қызметi.
Мемлекет және кәсiпорындар өзiнiң иелiгiне материалдық өндiрiс сферасында
Осы жиналған немесе тартылған ақша қорларын экономикада орынды
1.2 Корпорация қаржысы: мазмұны, қызметтерi, қағидалары
Корпорация қаржысы – бiрыңғай қаржы жүйесiнiң құрамды бөлiгi
Корпорациялардың немесе шаруашылық жүргiзушi субъектiлердiң қаржысы ақша нысанында
Корпорациялық қаржы жалпы қаржылар сияқты бөлу және бақылау
Корпорация қаржысы сонымен бiрге бөлгiштiк функция шеңберiнде ұдайы
Корпорация қаржысының бақылау функциясы кәсiпорын экономикасында
Корпорациялардың қаржысы сферасындағы сан алуан қатынастар олардың шаруашылық
Басқа да әр түрлi кәсiпорындамен және ұйымдармен
Өзiнiң еңбек ұжымымен (бұл қатынастар еңбеккке ақы
Өз iшiндегi бөлiмдермен олардың арасында қаржы ресурстарын тиiмдi
Мемлекетпен – бюджетке салықтар төлеу, бджеттен қаржыландыру кезiнде
Банктермен (қаржы қатынастарынының бұл тобы банк кредитттерiн
Сақтаныру органдарымен мүлiктi, қызметкерлердi, коммерциялық және
Корпорациялардың қаржысына бiр жағынан жалпы қаржылардың экономикалқы табиғатымен
Қаржы қатынастарының көпқырлылығы, олардың нысандары мен мақсатты арналымының
Өндiрiстiк құралдардың мiндеттi болуы және оларды қалыптастырумен, көбейтумен
Жоғары белсендiлiк, кәсiпорындардың шаруашылық қызметiнiң барлық жағына әсер
Коропрациялардың қаржысы бүкiл қаржы жүйесiнiң айқындаушы негiзi болып
Сөйтiп, корпорациялардың қаржысы деп өнiм өндiрiп немесе қызмет
Корпорация қаржысын тиiмдi ұйымдастыру кәсiпкерлiк қызметтi қаржыландыруды және
Рынокта қаржы микродеңгейде мемлекеттiк реттеудiң бiр формадағы құралы
1.3 Корпорацияның қаржылық саясаты
Корпорацияның қаржы саясаты қаржылары стратегиялық және тактикалық
Экономикалық ортаның тұрақсыздығы инвестициялық қарқынды, төлем қабiлеттiлiгiнiң дағдарысы
Корпорацияның қаржылық ағымдарын және айналым капиталдарын тиiмдi басқару;
Алдағы кезеңдегi қаржылық ресурстарды қолданудағы негiзгi бағыттарды анықтау;
Тәжiрибелiк iс-әрекет көшу, яғни алдыға қойылған мақсатқа жету
Осы үш негiзгi бағыт арқылы көрiнiс табатын қаржылық
Экономикалық өсудiң қайнар көзi ретiнде пайданы максималдап отыру;
Капиталдың құнын және құрылымын оптимизациялау, корпорацияның iскерлiк активтiгiн
Меншiк иелерiне (акционерлер, қатысушылар, инвесторлар және несиелеушiлерге) арнап
Корпоративтi бағалы қағаздар эмиссиясы, қаржы лизингi, жобалық қаржыландырулар
Корпорация қызметiнiң алдыға қойған мақсаттарына, рыноктық экономикадағы және
Жалпы қаржы менеджментi қаржыны басқарудың тиiстi элементтерiн –
Қаржы менеджментi келесi кезеңдердiң дәйектi ауысымы ретiнде сипаттауға
Ақша қаражаттарын (капиталды) пайдаланудың мiндетiн қою және мақсатын
Ақша ағымдарының қозғалысын басқарудың қаржылық әдiстерiн, тәсiлдерiн анықтау;
Қабылданған шешiм бойынша инвестициялау жөнiндегi шешiмдi бизнес-жоспар немесе
Жобаның орындалуын ұйымдастыру;
Қаржыны басқаруда бақылау жасау және қажеттi түзетулер енгiзу;
Қайта инвестициялаудың мақсаттары үшiн жоба нәтижелерiн талдау және
Қаржы менеджментiнiң маңызды аспектiсi кәсiпорынның қаржыылқ жай-күйiн талдау
Сөйтiп, қаржы менеджментi кәсiпорынның қаржылық қамтамасыз етiлуiн тактикасы
Өз кезегiнде қаржы саясаты ұзақтығына және шешiлетiн мiндеттерiнiң
Қаржылық стратегия стратегиялық басқарудың бес элементiнiң (өндiрiстiк, маркетингтiк,
Корпорацияның қаржысын басқарудағы объектi болып капиталдар және ақша
Корпорацияның меншiктi капиталының жеткiлiктi көлемi (60%-дан жоғары) және
Сонымен қатар корпорацияның қаржы стратегиясы ұзақ мерзiмде кең
Корпорацияның қаржы стратегиясын iске асырудағы басты кезеңдерге келесiлер
Қаржы-экономикалық жағдайды зерттеу және бағалау;
Есеп және салық саясаттырын талдау;
Несие саясатын жүргiзу;
Негiзгi капиталды тиiмдi басқару және амортизациялық саясатты қолдану;
Айналым активтерiн және несиелiк қарыздарды басқару;
Ағымдағы шығындарды, табыстарды және пайданы басқару;
Баға саясатын жүргiзу;
Дивидендтiк және инвестициялық саясаттарды таңдау;
Корпорация жетiстiгiн және оның рыноктық құнын бағалау.
Осылайша қаржы стратегиясының негiзгi бөлiмi перспективтi қаржыылқ жоспарлау,
Ал корпорациялық қаржы саясатындағы қаржылық тактика корпорацияның даму
Қаржы саясатында стратегия мен тактика ылғи да бiр-бiрiмен
Корпорация iшiлiк қаржылық жоспарлау өз кезегiнде келесiдей құжатттардан
Корпорация бюджетiнiң кiрiсi мен шығыстары;
Қызмет түрi және қаржы есебiнiң орталығы бойынша ақша
Баланстық есеп бойынша бюджет жағдайы;
Капиталдық бюджеттiң мәлiметтерi.
Қаржылық анализ келесi тараулардан тұрады:
Қызмет түрi бойынша ақша ағымдарының тиiмдi қозғалысын және
Қосымша қаржы ресурстарын тартудың каналдарын (банктiк несие, меншiктiк
Қабылданған қаржылық және инвестициялық шешiмдердi қаржы тұрақтылығы көрсеткiшi
Осылайша корпорацияның қаржы саясатының басты екi мiндетi: қаржының
II КОРПОРАЦИЯНЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ ЖӘНЕ ҰЙЫМДАСТЫРУ
2.1 Кәсiпорынның қаржылық жағдайын талдаудың мазмұны және әдiстерi
Нарықтық қатынастардың даму жағдайында корпорациялардың қаржылық жағдайын талдаудың
Корпорацияның қаржы тұрақтылығын бағалау объективтi, ғылыми негiзделген
Кәсiпорынның қаржылық жағдайын талдау жөнiндегi сұрақтарды қарастырмас бұрын,
Осы жоғарыдағы аталған ұғымдарды топтастыра келе коппорацияның қаржы
Ал кәсiпорынның қаржылық тұрақтылығы ненi бiлдiредi? Ол өз
Бұл ұғымды А.Д.Шеремет пен Р.С.Сейфуллин өте ықшам түрде
Жалпы атйқанда кәсiпорынның қаржылық тұрақтылығы –
Кәсiпорынның қаржылық тұрақтылық жағдайын анықтағанда оған көптеген факторлар
Пайда болу орнына байланысты – iшкi және сыртқы;
Нәтижесiнiң маңыздылығына байланысты – негiзгi және негiзгi емес;
Құрылысы бойынша – қарапайым және күрделi;
әрекет ету уақыты бойынша – тұрақты және уақытша.
Мұндағы iшкi факторлар кәсiпорынның өзiнiң жұмысын ұйымдастыруына байланысты
кәсiпорынның салалық топқа бөлiнуi;
шығарылған өнiмнiң немесе көрсетiлге нқызметтiң құрылымы және оның
төленген жарғылық капиталдың мөлшерi;
шығындардың көлемi, олардың ақшалай табыспен салыстырғандағы динамикасы;
кәсiпорынды басқару тиiмдiлiгi, яғни қаржы менеджментiе тиiмдi ұйымдастыру;
Сыртқы факторларға шаруашылық жүргiзудiң экономикалық жағдайының әсерi, қоғамда
Кәсiпорынның тұрақты қаржылық жағдайын қалыптастыруда оның өз контрагенттерiмен
Осылайша, қаржылық жағдай кәсiпорынның бәсекеге қабiлеттiлiк және оның
Экономикада әрбiр кәсiпорын ұзақ мерзiмге дейiнгi уақытта қаржы
Нарықтық экономика жағдайында жұмыс iстеушi кәсiпорындардың қаржылық жағдайын
қаржылық жағдайға баға беру және оның есеп беру
активтер мен олардың қалыптасу көздерi арасындағы сәйкессiздiктi, оларды
айналым капиталының көлемiн, оның өсуiн немесе кемуiн және
қаржы-есептiк және несие ережесiн сақтау;
кәсiпорынның активтерi және оның мiндеттемелерiнiң құрылымын зерттеу;
ағымдағы активтердiң айналымдылық есебi, оның iшiнде дебиторлық борыш
баланстың өтiмдiлiгiн, кәсiпорынның қаржылық тұрақтылығының және төлеу
кәсiпорын табыстылығын бағалау;
кәсiпорының табысының салыстырмалы көрсеткiштерiн, сондай-ақ олардың деңгейiнiң өзгеруiне
кәсiпорынның iскерлiк белсендiлiгiн анықтау;
кәсiпорынның қаржылық жағдайының тұрақтылығын ұзақ және қысқа мерзiмдi
Кәсiпорынның қаржылық жағдайын талдау кәсiпорынынң шаруашылық қызметiн талдаудың
Кәсiпорынның қаржысын ұйымдастырғанда қаржылық, өндiрiстiк және коммерциялық қаржылардың
Жоғары сапалы өнiмдi үздiксiз өндiру және өткiзу кәсiпорынның
2.2 Корпорация қаржысын тиiмдi ұйымдастырудың қағидалары
Корпорация қаржысы қаржы жүйесiнiң маңызды сфераларының бiрi ретiнде
Жалпы экономикалық негiзде кәсiпорынның және корпорацияның қаржысын тиiмдi
Коммерциялық шаруашылық есеп (қаржылық қызмет саласындағы дербестiк, өзiн-өзi
Жоспарлылық және жүйелiлiк;
Меншiктiң барлық нысандарының теңдiгi;
Қаржы резервтерiнiң болуы.
Коммерциялық есеп – корпорациялардың шаруашылық-қаржы қызметiн жүргiзудiң негiзге
Өзiн-өзi өтеушiлiк – шаруашылық жүргiзудiң негiзiн қалаушы қағидасы,
Өзiн-өзi қаржыландыру - нарықтық экономика жағдайында корпорациялардың
Өзiн-өзi қаржыландыру корпорациялардың толық қаржы дербестiлiгiмен және жауапкершiлiгiмен
Корпорациялардың қаржылық жауаптылығы бюджет, қорлар алдындағы мiндеттi орындамағаны
Қаржылық жауапкершiлiк пен мүдделiлiк – бiр процестiң шаруашылық
Жоспарлық қағидасы кәсiпорынның қаржылық қызметi өндiрiстiң мақсаттарына,
Корпорациялардың меншiгiнiң барлық нысандарының теңдңгi қағидасы қаржылық қатынастардың
Корпорацияладың қаржысын ұйымдастырудың қажеттiлiгi қағидасы - басқарудың
ҚОРЫТЫНДЫ
Қорыта келгенде, корпорация қаржысы экономикалық қатынастар жиынтығынан, яғни
Экономикалық шаруашылықта қаржының қажеттiгi объективтi мән-жайдан –
Корпорация қаржысы басқа барлық қаржылар сияқты экономика дамуында
Осылайша бүгiнгi таңда елiмiз корпорацияларының басым көпшiлiгi өздерiнiң
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Iлиясов Қ.Қ., Құлпыбаев С. Қаржы: Оқулық. –
Мельников В.Д. Ли В.Д. Общий курс финансов.
Шуляк П.Н. Финансы предприятия. – Москва, - 2000
Мейiрбеков А.Қ., Әлiмбетова Қ.Ә. Кәсiпорын экономикасы: Оқу
Любушкин Н.П. Анализ финансово-экономической деятельности предприятия. Учебное пособие
Мэнкью Н.Г. Принципы экономикс. – Спб: Питер
Дробазина Л.А. Финансы. Учебник для вузов. – Москва:
Дюсембаев К.Ш. Анализ финансового положения предприятия. Учебное пособие.
Құлпыбаев С. Қаржы. Оқу құралы. –
Финансы Республики Казахстан. Статистический ежегодник. Алматы, 2004.
3