МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
1. ҚАЗАҚСТАНДА АЗЫҚ-ТҮЛІК ҚАУІПСІЗДІГІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІҢ НОРМАТИВТІК-ҚҰҚЫҚТЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1. Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету ұғымы
1.2. Қазақстан Республикасының азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы заңнамасы
2. ӘЛЕМДЕГІ және қазақстандағы АЗЫҚ-ТҮЛІК ҚАУІПСІЗДІГІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ МӘСЕЛЕЛЕРІ
2.1. Әлемдегі және Қазақстандағы азық-түлік дағдарысы проблемалары
2.2. Қазақстандағы азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету жағдайын талдау
2.3. Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету деңгейінің мониторингі (статистикалық деректер
3. АЗЫҚ-ТҮЛІК ҚАУІПСІЗДІГІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ БОЙЫНША СТРАТЕГИЯЛЫҚ БАҒЫТТАР
3.1. Проблемалық мәселелерді шешу үшін алға қойған мақсаттар мен
3.2. Қабылдануы тиіс шаралар және күтілетін нәтижелер
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
ҚОСЫМША А
ҚОСЫМША Б
ҚОСЫМША В
ҚОСЫМША Г
ҚОСЫМША Д
ҚОСЫМША Е
ҚОСЫМША Ж
ҚОСЫМША З
ҚОСЫМША И
ҚОСЫМША К
ҚОСЫМША Л-М
ҚОСЫМША Н
ҚОСЫМША О
ҚОСЫМША П
ҚОСЫМША Р 4
6
6
8
17
17
23
40
52
52
53
62
63
67
68
70
72
74
75
76
78
79
80
81
82
83
84
86
КІРІСПЕ
Қазіргідей жаһандық экономиканы дағдарыс елесі кезіп жүрген уақытта азық-түлік
Қазақстан әлемдiк нарыққа азық-түлiк және ауыл шаруашылығы шикiзатын iрi
Әлемдік азық-түлік дағдарысы іс жүзінде барлық мемлекеттерді экономиканың агарарлық
Зерттеу жұмысының өзектілігі. Дүниежүзіндегі ең ірі азық-түлік өнімдерін өндіруші
Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету дүниежүзілік азық-түлік ресурстарының жетіспеушілігі сезілген
Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың өткен жылы Үкіметтің кеңейтілген отырысында әлемдік
Мәселенің зерттелу деңгейі. Жалпы Қазақстанның экономикасына қатысты отандық ғылыми-әдістемелік
Зерттеу жұмысының маңыздылығы Қазақстанда бұл мәселелердің шеңбері әлі де
Осыған орай, біздің зерттеу жұмысымыздың мақсаты мен міндеті –әлемдік
Жұмыстың зерттеу объектісі: Қазақстанда азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласында
Диплом жұмысын жазуда мынадай ғылыми зерттеу әдістері пайдаланылды: салыстырмалы
Жұмыс тақырыпты егжей-тегжейлі талдап, саралауға арналған кіріспеден, үш тараудан,
Бірінші тарауда жалпы азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету ұғымы, соның
Екінші тарауда әлемдегі азық-түлік қауіпсізідігін қамтамасыз ету саласындағы қабылданып
Үшінші тарауда Қазақстанның азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша алдағы
1. ҚАЗАҚСТАНДА АЗЫҚ-ТҮЛІК ҚАУІПСІЗДІГІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІҢ НОРМАТИВТІК-ҚҰҚЫҚТЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1. Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету ұғымы
«Астық туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы
Ал, «Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздігі туралы»
«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне азық-түлік қауіпсіздігі мәселелері бойынша
«24-1-бап. Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету
1. Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету әлеуметтік-саяси, сауда-экономикалық, соның ішінде
2. Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету:
1) Азық-түлік жасына, мүліктік және лауазымдық жағдайына, тұрған және
2) Қазақстан Республикасында өндірілетін және сатылатын азық-түлік тауарлары сапасының
3) ішкі және сыртқы қолайсыз факторлардың әсеріне қарамастан ауыл
4) барлық жеке меншік нысандары ұйымдарын агроазық-түлік нарығына қол
5) мемлекет пен жеке кәсіпкерліктің өзара іс-қимылы мен ынтымақтастығы;
6) азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелерінде қоғамдық бірлестіктердің, кәсіпкерлер
7) агроазық-түлік нарығының жай-күйі туралы ақпараттың ашықтығы принциптерінен құралады.
3. Мынадай:
1) азық-түлік қауіпсіздігінің жай-күйін төмендететін;
2) азық-түлік тауарларына бағаның көтерілуін, азық-түліктің ішкі ресурстарының төмендеуін
3) азық-түлік тауарларын елден тысқары жерлерге заңсыз (контрабандалық) шығаруға
4. Қазақстан Республикасының Үкіметі азық-түлік қауіпсіздігінің жай-күйі нашарлаған кезде
«Агроөнеркәсіптік кешенді және ауылдық аумақтарды мемлекеттік реттеу туралы» Қазақстан
1) азық-түлік тауарларына физикалық қол жетімділік;
2) азық-түлік тауарларына экономикалық қол жетімділік;
3) тамақ өнімі қауіпсіздігінің кепілдігі болып табылады.
Ал, азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудің негізгі бағыттары:
1) ішкі агроазық-түлік нарығын молықтыру үшін, соның ішінде отандық
2) азық-түліктің ішкі ресурстарына қатысты азық-түлік қауіпсіздігі жай-күйінің мониторингі;
3) азық-түлік тауарларына сұраныс пен ұысынсты болжау;
4) азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету міндеттерін орындауға бағытталған агроөнеркәсіптік
5) тамақ өнімінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
6) орталық және жергілікті атқарушы әрі өкілді органдардың агроөнеркәсіптік
Азық түлік қауіпсіздігі:
- ауыл шаруашылығы өнімінің мемлекеттік ресурстарын қалыптастыру; астық туралы
- Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін ережелерге сәйкес ауыл шаруашылығы
- азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету деңгейінің мониторингі мен талдауы;
- генетикалық түрлендірілген тамақ өнімдерін, генетикалық түрлендірілген организмдерді қамтитын
«Агроөнеркәсіптік кешенді және ауылдық аумақтарды мемлекеттік реттеу туралы» Қазақстан
1.2. Қазақстан Республикасының азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы заңнамасы
Елбасымыз 1997 жылғы «Қазақстан-2030. Барлық қазақстандықтардың өсіп-өркендеуі, қауіпсіздігі және
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2000 жылғы 2 наурыздағы № 342
- астық пен оның өңделген өнімдерінің сақталуын және сапасын
- жаңа егін астығының сапасын бағалау және оның ұтымды
- ауыл шаруашылығы өсімдіктері тұқымдарының сорттық және себу сапаларын
Республикадағы ішкі астық рыногын тұрақтандыру мәселесі де Үкіметтің үнемі
Осылайша, астықтың мемлекеттік экспорттық ресурстарын қалыптастыру жөніндегі кезек күттірмейтін
2001 жылы республикада астықты өндіру, сақтау және сату процесінде
«1) Қазақстан Республикасының азық-түліктік қауіпсіздігін, техникалық реттеу саласындағы қауіпсіздікті
2) астық бағасының демпингіне жол бермеу;
3) астық өткізу рыногын кеңейту;
4) астық сапасын қамтамасыз ету;
5) фитосанитариялық жағдайды қауіпсіз деңгейде ұстау;
6) табиғи-климаттық жағдайларды және рынок конъюктурасын ескере отырып, астық
7) жемдік астықтың мемлекеттік ресурстары көлемінің шегінде мал шаруашылығы
8) астық өндіру ісінде инвестиция, кредит, салық және кеден
9) астықтың қауіпсіздігіне және сапасына қатысты тұтынушыларды жаңылыстыруға әкеп
Заңның 5-бабының 7) тармақшасын орындау мақсатында Қазақстан Республикасы Үкіметінің
Мемлекеттік астық ресурстарын мемлекеттік басқаруды тәртіпке келтіру мақсатында Қазақстан
Ереженің 2-тарауына сәйкес, мемлекеттік азық-түліктік астық резервін қалыптастыру және
«Астық туралы» заңның 11-бабына сәйкес, мемлекеттік астық ресурстары:
1) мемлекеттік азық-түліктік астық резервтерінен;
2) мемлекеттік жемдік астық ресурстарынан;
3) мемлекеттік тұқым ресурстарынан;
4) мемлекеттік сатылатын астық ресурстарынан тұрады.
Мемлекеттік азық-түліктік астық резерві:
1) Қазақстан Республикасының жұмылдыру қажеттерін;
2) Қазақстан Республикасының азық-түліктік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге арналған.
Мемлекеттік жемдік астық ресурстары мал шаруашылығы мен құс шаруашылығының
Мемлекеттік тұқым ресурстары – төтенше жағдайлар болғанда ауыл шаруашылығы
Мемлекеттік сатылатын астық ресурстары – ішкі рынокты реттеу, астықты
«Астық туралы» Заң қабылданғаннан кейін елде азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз
- «Астықты және оны қайта өңдеу өнімдерін экспорттау және
- «Мемлекеттік ресурстар астығын сақтауды қамтамасыз ету жөніндегі шаралар
- «Астық қабылдау кәсіпорны мен астық иесінің арасындағы астықты
- Астық қабылдау кәсіпорындарында астықты сақтау ережесін әзірленіп, Қазақстан
- «Элеваторларда астықты және оны қайта өңдеу өнімдерін қабылдау,
- Астық қолхаттарын беру, олардың айналым және өтеу ережесін
- Астық рыногінің мониторингі ережесі; Астықтың сандық-сапалық есебін жүргізу
- «Мемлекеттік астық бағдарламасы – Қазақстан Республикасының астық рыногы
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003 жылғы 26 ақпандағы № 205
өнімнің атауы өлшем бірлігі көрсеткіш
1) азық-түліктік жұмсақ бидай:
табиғи салмақ,
ылғалдығы
дән маңызының жалпы үлесі
дән маңызының сапасы
протеин
мөлдірлігі
түссіздігі
арамшөп қоспасы
дән қоспасы
г/л
%
%
тобы
%
%
дәреже
%
%
750-ден кем емес
13,5-тен көп емес
23,0-ден кем емес
ІІ-ден төмен емес
12,0-ден кем емес
50-ден кем емес
1-ден төмен емес
0,2-ден көп емес
3,0-ден көп емес
қалған сапалық көрсеткіштері үшінші сыныпты жұмсақ бидай үшін
1046-2001 ҚР СТ белгілеген нормалар шегінде
2) азық-түліктік қатты бидай:
табиғи салмақ,
дән маңызының жалпы үлесі
мөлдірлігі
түссіздігі
арамшөп қоспасы
дән қоспасы
г/л
%
%
дәреже
%
%
750-ден кем емес
25-тен кем емес
70-тен кем емес
1-ден төмен емес
1,0-ден көп емес
4,0-тен көп емес
қалған сапалық көрсеткіштері үшінші сыныпты қатты бидай үшін
1046-2001 ҚР СТ белгілеген нормалар шегінде
3) қытай бұршағының тұқымы:
ылғалдығы
арамшөп қоспасы
майлылық қоспасы
%
%
%
12,0-ден көп емес
2,0-ден көп емес
6,0-ден көп емес
қалған сапалық көрсеткіштері қытай бұршағының тұқымы үшін 17109-88 МЕМСТ
2003-2005 жылдарға арналған мемлекеттік Аграрлық азық-түлік бағдарламасы агроөнеркәсіптік кешенді,
Аталған бағдарламадан кейін Агроөнеркәсіп кешенін тұрақты дамытудың Агроөнеркәсiптiк кешенiн
бағдарламасы қабылданды. Оның мақсаттары мен мiндеттерi:
Мақсаты – салаларының өнiмдiлiгi мен табыстылығын арттыру және отандық
Мiндеттерi:
- ауыл шаруашылығы құрылымдарын аймақтық мамандандыру және iрiлету;
- ылғалқорсақтау технологиясын егiншiлiкке енгiзу;
- суармалы егiншiлiктi дамыту;
- АӨК сапалы техникалық жарақтандыру негiзiнде АӨК салаларының техникалық
- кластерлiк басымдылық негiзiнде ықпалдасқан өндiрiстi құру;
- азық-түлiк нарығын реттеудiң жаңа тетiктерiн енгiзу;
- АӨК өнiмiнiң қауiпсiздiгi қаупiн бағалау және сапасын бақылау
- ауыл шаруашылығы өнімін бірлесіп өндіру, дайындау, өткізу, қайта
- қаржылық, сақтандыру инфрақұрылымдары және ақпараттық-маркетингтiк қамтамасыз ету жолымен
- АӨК-нiң ғылыми-инновациялық инфрақұрылымдарын дамыту және АӨК-нi кадрлық қамтамасыз
- ДСҰ кiру жағдайында АӨК субъектiлерiнiң бәсекеге қабiлеттiгiн арттыру;
- АӨК салаларын индустрияландыру арқылы ауыл шаруашылығы өндірісін жеделдетіп
- балық өсіру мен балық өнеркәсібін дамыту.
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың
«Мемлекет басшысының 2008 жылғы 6 ақпандағы «Қазақстан халқының әл-ауқатын
№ Іс-шараның атауы Орындауға жауаптылар Орындалу мерзімі
1. Қазақстан Республикасының
заңнамасына азық-түлік
қауіпсіздігін қамтамасыз ету
бөлігінде агроөнеркәсіптік
кешенді дамытуды мемлекеттік реттеу мәселелері бойынша өзгерістер енгізу туралы
ҚР Әділет министрлігі
ҚР Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі
ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі
ҚР Индустрия және сауда министрлігі 2008 жылғы желтоқсан
2. Ауыл шаруашылығына және тамақ өнеркәсібіне инвестицияларды ұлғайту жөніндегі
ҚР Индустрия және сауда министрлігі
ҚР Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі 2008-2011 жж. қазан
3. Елдің ішкі қажеттілігі
қанағаттандырылмай отырған
маңызды тамақ өнімдері
өндірісін ынталандыру жөнінде шаралар кешенін әзірлеу және
қабылдау ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігі
ҚР Индустрия және сауда министрлігі
2008-2011 жж. қазан
Жолдауға сәйкес агроөнеркәсіп кешенінің алдағы аса маңызды міндеттері мынадай:
Сурет 1 Агроөнеркәсіп кешенінің алдындағы аса маңызды міндеттер
Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы соңғы қабылданған нормативтік құқықтық
1. Агроөнеркәсiптiк кешен жұмыспен қамтылған халықтың жалпы санының 30%-ын
2. Ауыл шаруашылығы өнiмдерiне сұраныс жағымсыз экономикалық үрдiстiң әсерiне
3. Агроөнеркәсiптiк кешен елдiң азық-түлiк қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету жөнiндегi
4. Қазақстан экспорт нарығында өнiмнiң бәсеке қабiлеттiлiгiн қамтамасыз ету
Аталған қаулыға сәйкес көрсетiлген себептерге қарай агроөнеркәсiп секторындағы өндiрiстi
Агроөнеркәсiптiк кешендi дамытуға арналған республикалық бюджеттен шығыстар 2009-2011 жылдары
Агроөнеркәсiптiк кешендi қолдауға "ҚазАгро" холдингiнен қосымша
Инвестициялар, ең алдымен, астық секторы, ет және сүт өнiмдерiн
Елімізде азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласында қабылданған соңғы нормативтік
- ішкі қажеттілікті қамтамасыз ету және экспорттық ресурстарды қалыптастыру
- агроөнеркәсіптік кешенді орнықты дамытудың экономикалық жағдайы мен тетіктерін
- АӨК өнімдерін өндірушілерді қолдау және ауыл шаруашылығы өнімдері
- экспорттық тауарлар алу үшін АӨК-нің сапалы бәсекеге қабілетті
2. ӘЛЕМДЕГІ АЗЫҚ-ТҮЛІК ҚАУІПСІЗДІГІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ МӘСЕЛЕЛЕРІ ЖӘНЕ ҚАЗАҚСТАН
2.1. Әлемдегі азық-түлік дағдарысы проблемалары және Қазақстан
Қазақстан экономикасы қазіргі күні әлемдік экономикаға жедел түрде интеграцияланып,
Әрине, Қазақстан өз ішінде азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудің жолдарын
Осылайша Үкімет еліміздің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында елдің
Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында шетелдік тәжірибеге сүйенетін болсақ,
Халықаралық астық кеңесінің мәліметтері бойынша 2007 жылы әлемдегі барлық
Астық өндірісіндегі осындай қолайлы жағдайға қарамастан,
Осы жағдай елімізге таяу орналасқан рыноктар мен Қазақстанның ішкі
2007 жылы астық өндірісінің өсуіне қарамастан, бағаның бұлайша шарықтауына
Екіншіден, бірқатар сарапшылардың пікіріне қарағанда, астық бағасының көтерілуіне Еуропадағы
Сөйтіп, астық жетіспеушілігі сұраныстың өсуіне әкеп соқтырды. Экспорттаушылардың пікірінше,
Біріккен Ұлттар Ұйымының ауыл шаруашылық жөніндегі бас хатшысының мәлімдеуінше,
БҰҰ-ның тұрақты даму жөніндегі комиссиясының 16-сессиясында талқыланған бұл мәселе
Мұнай бағасының күрт өсуі де халықаралық қоғамдастықтың үлкен алаңдаушылығын
Осы мәселені талқылау мақсаында 2008 жылғы 3-5 маусым аралығында
Ауыл шаруашылығы өнімдері қиындықпен өндіріледі, көп уақытты қажет етеді.
Әлемдік азық-түлік рыногының қазіргі жағдайы, ондағы бәсекелестіктің әрі күшейіп,
Бұл жағдайға қарамастан, азық-түлік өндіру көлемі төмендеген жоқ. Керісінше
Әлемдік экономикада жүріп жатқан қазіргі өзгерістер оның Оңтүстік-Шығысы мен
Мәселен, Ресей өзінің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуде тамаша жетістіктерге
Әлемнің ірі астық экспорттаушылары секілді Қазақстанның да бұл тұтыну
Бөтен елдің азық-түлігін мөлшерден тыс пайдалану кез келген елді
Біріккен Ұлттар Ұйымы жанынан 1945 жылы құрылған Азық-түлік және
Отандық мал өнімдерін сыртқы рыноктарға шығару Қазақстанның алдында тұрған
Республика бойынша мал өнімдерін өткізу ісіне белсенді атсалысушы компаниялардың
Қаржы министрлігі Кедендік бақылау комитетінің мәліметтері бойынша, Қазақстандағы мал
Мал өнімдері экспортының қазіргі жағдайына жасалған талдау тауық еті,
Өзі өмір сүрген жылдар ішінде корпорация жалпы көлемі 1,3
Қазіргі уақытта вакуумды қаптамадағы ірі кесекті еттің жартылай фабрикаттарын
Әлемдік азық-түлік дағдарысынан шығуға бағытталған шаралар қолға алынып, қазіргі
Әлем назарын аударып отырған мәселеге көршілес мемлекеттер де үн
Қазақстан да бұл мәселеге өзіндік үлес қосып келеді. Атап
Сонымен қатар, Азиядағы ынтымақтастық диалогына мүше елдердің сыртқы істер
Сондай-ақ, 2008 жылы қыркүйек айында Нью-Йоркте БҰҰ Бас ассамблеясының
Қазақстан азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында хал ахуалы төмен
Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету проблемаларын шешу мақсатында және ауыл
Ресми мәліметтер бойынша, Қазақстан мен Литва арасындағы тауар айналымы
Астана қаласында өткізілген «Агроинвест.kz-2008» аграрлық-инвестициялық форумы аясында «ҚазАгро» Ұлттық
Аталған форумның ашылу салтанатында ҚР Премьер-Министрі К.Мәсімов оқып берген
«Үшбу форумның Қазақстанда өткізілуі еліміздің жаһандық азық-түлік қауіпсіздігі мәселелерін
Қазақстандық бидайдың бірегей сипаттамасы, мал шаруашылығын дамытудың асқан зор
2009 жылғы 26 ақпанда Алматы қаласында өткен халықаралық астық
2.2. Қазақстандағы азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету жағдайын талдау
Азық-түлік қауіпсіздігін, республиканың жұмылдыру қажеттілігін, Қазақстанның астық нарығын тұрақтандыруды
Азық-түлік астығының мемлекеттік резервін жаңарту және отандық ауыл шаруашылығы
2005 жылы Қазақстан Республикасының 2003-2005 жылдарға арналған Мемлекеттiк аграрлық
Солай бола тұра бұл жерде шешiлмеген мәселе аз емес.
Өндiрiлген ауыл және балық шаруашылығы өнiмдерiнiң 80%-ға жуығы қайта
Ауылдық жерлерде халықтың кәсiпкерлiк белсендiлiгi төмен, соның нәтижесiнде ауылдағы
Мұның барлығы еңбек өнiмдiлігiнiң артуына, ауыл және балық шаруашылығы
Бұл мiндеттердi шешу үшiн мемлекет Басшысының Қазақстан халқына Жолдауына
Осының негiзiнде Қазақстан Республикасы агроөнеркәсiптiк кешенiн тұрақты дамытудың 2006-2010
2005 жылы ауыл шаруашылығының жалпы өнiмi 764,8 млрд. теңге
Жалпы өнiм құрылымында мал шаруашылығы саласының үлесi өсуде, егер
Сыртқы саудада ауыл шаруашылығы өнiмдерiнiң және оның қайта өңделген
Балық және балық өнімінің сыртқы саудасындағы импорт физикалық көлемде
Өсiмдiк шаруашылығы
2005 жылы ауыл шаруашылығы дақылдарының егіс алаңы 18,4 млн.
Егiстiк жердiң өнiмдiлiгiн арттыру мақсатында жыл сайын оның құрылымында
2002-2004 жылдарда республика бойынша тұтас алғанда 100 мың тоннадан
Тракторлар паркi 1995 жылы 138,5 мың бiрлiк болған едi,
2001-2005 жылдар аралығында аталған саланың дамуын төмендегі кестелерден (1-5-кестелер)
1-кесте. Астық дақылдарын өндіру
Жылдар Өндіру Ішкі
тұтыну,
мың тонна Импорт,
мың
тонна Экспорт,
мың
тонна
егіс
алаңы,
мың га түсім-
ділігі,
ц/га жалпы
өнім млн.
тонна
1 2 3 4 5 6 7
Жұмсақ бидай
2001 10766,4 11,7 12706,8 6180,5 2,4 3022,4
2002 11488,8 10,9 12556,3 6643,3 0 3926,6
2003 11049,7 10,2 11288,4 6618,3 3,6 5121,8
2004 11561,2 8,4 9693,5 6343,8 - 2407
2005 11597,4 9,4 10957,3 6675,1 - 1809
5 жылда
орташа 11292,7 10,1 11440,5 6492,2 1,2 3257,4
Қатты бидай
2002 167,8 8,6 143,7 94,4 2,2 51,5
2003 205,8 12,1 248,9 163,3 5,1 90,7
2004 223,9 10,9 243,5 68,4 5,4 180,5
2005 215,8 11,6 241 154,8 3,8 90
4 жылда
орташа 203,3 9,4 219,3 120,2 4,1 103,2
Жүгері дәні
2001 86,3 33,3 320,4 308,7 1,5 13,2
2002 105,2 41,4 435,2 425,9 0,2 9,5
2003 101,2 43,2 437,5 409,1 0,3 28,7
2004 102,6 44,6 457,8 444,1 0,1 13,8
2005 104 41,5 432,1 427,9 0,1 4,3
5 жылда
орташа 99,9 41,7 416,6 403,1 0,4 13,9
Арпа
2001 1711,6 13,1 2243,8 2002,8 12,3 253,3
2002 1737 12,7 2208,9 1854,1 6,7 361,5
2003 1886,9 11,4 2153,8 1584,4 2 571,4
2004 1642,3 8,5 1387,9 1144,4 5 248,5
2005 1450,6 10,5 1527,5 1457,1 28,5 98,9
5 жылда
орташа 1685,7 11,3 1904,4 1608,6 10,9 306,7
Сұлы
2001 183 12 220,2 214,9 - 5,3
2002 144,5 12,7 183,2 183 - 0,2
2003 161 10,6 171 167,4 - 3,6
2004 169,8 7,7 130,2 128,9 - 1,3
2005 135,8 11,8 160 159,9 - 0,1
5 жылда
орташа 158,8 10,9 172,9 170,8 - 2,1
Күздік бидай
2001 41,7 10,4 43,4 37,5 0 5,9
2002 77,5 13,8 106,5 106,2 0 0,3
2003 49,6 8,4 42 41,7 10,8 11,1
2004 28,1 7,1 20,1 17,4 0,5 3,2
2005 30,3 7,1 23,6 24,9 1,3 0
5 жылда
орташа 45,4 10,4 47,1 45,5 2,5 4,1
Дәнді-бұршақты дақылдар
2001 23,7 13,3 31,5 31,6 0,3 0,2
2002 27,8 12,2 33,8 33,4 0,1 0,5
2003 32,1 12,2 39,2 38,9 0 0,3
2004 32,3 11,3 36,5 36 0 0,5
2005 30 10,5 31,6 31,7 0,1 0
5 жылда
орташа 29,2 11,8 34,5 34,3 0,1 0,3
2-кесте. Майлы дақылдарды өндіру және қайта өндіру
Жылдар Майлы тұқымдарды
өндіру Шығыс, мың тонна Май
экспор-
ты, мың
тонна Май
импор-
ты,
мың
тонна
егіс
алаңы,
мың га түсім-
ділігі,
ц/га жалпы
өнім,
мың
тонна тұқымға май
тұқымын
қайта
өңдеу
Рапс
2002 3,0 7,0 2,1 0,03 2,07 0,0 1,7
2003 11,3 6,5 7,3 0,11 7,19 0,2 0,4
2004 14,4 3,8 4,3 0,14 4,16 0,6 -
2005 41,6 8,7 36,2 0,42 35,77 - 0,1
4 жылда
орташа 17,6 7,1 12,5 0,18 49,19 0,2 0,6
Күнбағыс
2001 255,3 6,0 149 2,6 146,4 0,2 22,0
2002 319,9 5,9 189,8 3,8 186,1 0,3 28,7
2003 447,2 6,5 292,7 5,1 287,6 1,6 34,6
2004 458,4 5,8 265,8 4,7 261,1 4,0 21,2
2005
(болжау) 453,8 7,0 295,5 4,6 290,9 4,0 23,0
5 жылда
орташа 380,6 6,3 238,6 4,2 234,4 2,0 25,9
3-кесте. Жарма дақылдарын өндіру
Жылдар Өндіру Жарма өндіру,
мың тонна Экспорт,
мың
тонна Импорт,
мың
тонна
егіс
алаңы,
мың га түсім-
ділігі,
ц/га жалпы
өнім,
мың
тонна барлығы оның
ішінде
ішкі
тұтыну
үшін
Күріш
2002 84,4 30,3 199,2 41,3 70,6 4,7 34
2003 80,8 32,7 273,3 63,9 72,0 5,3 13,4
2004 77,7 34,2 275,9 95,0 23,2 74,5 2,7
2005
(болжау) 85,7 32,4 300,0 69,0 39,7 33,4 4,1
4 жылда
орташа 82,1 31,9 262,1 67,3 51,4 29,4 13,5
Қарақұмық
2002 41,8 7,1 30,0 19,8 19,5 0,3 0,2
2003 62,7 7,7 48,5 32,2 30,5 1,7 0,4
2004 85,9 6,1 52,4 34,2 34,1 0,1 0,3
2005
(болжау) 82,7 6,0 49,6 32,4 32,3 0,1 -
4 жылда
орташа 68,3 6,7 45,1 29,7 29,1 0,55 0,3
4-кесте. Техникалық дақылдарды өндіру және қайта өңдеу
Жылдар Өндіру
Қайта өңдеу
кәсіпорындарындағы қайта өңдеу Экс-
порт,
мың
тонна Им-
порт,
мың
тонна
егіс
алаңы,
мың га түсім-
ділігі,
ц/га жалпы
өнім,
мың
тонна тәулі-
гіне
жобалық
қуаты,
мың
тонна % қайта
өңдеу,
жүкте-
лінім
қуаты
Қант қызылшасы
2001 19,6 172,6 282,3 22,5 7,0 2,8 16,3
2002 19,8 206,6 372,1 22,5 7,5 8,5 19,1
2003 22,2 210,4 423,7 22,5 9,7 80,9 35,5
2004 22,8 197,4 397,9 22,5 10,9 130,4 50,6
2005
(болжау) 19,2 241,6 463,8 22,5 10,1 131,4 64,8
5 жылда
орташа 20,7 190,3 387,9 22,5 9,1 70,8 37,2
5-кесте. Жемістер мен көкөністерді өндіру және қайта өңдеу
Жылдар Ішкі
рыноктың
қажетті-
лігі,
мың
тонна Өндіру Ішкі тұтыну, мың
тонна
егіс
алаңы,
мың га түсім-
ділігі,
ц/га жалпы
өнім,
мың
тонна жаңа
күйінде консер-
віленген
түрінде
1 2 3 4 5 6 7
Алма
2002 327,0 39,8 32 110,4 88,4 22,0
2003 239,0 39,2 27,0 93,1 74,1 19,0
2004 332,0 36,4 46,6 148,9 119,9 29,0
2005
(болжау) 334,0 40 47,0 188,0 150,0 38,0
4 жылда
орташа 308,0 38,9 38,2 135,1 108,1 27,0
Томаттар
2002 132,0 24,8 180,9 448,9 27,0 44,8
2003 132,0 24,3 183,5 447,9 27,0 44,7
2004 133,0 25,3 195,1 490,9 27,0 49,0
2005
(болжау) 134,0 25 200,0 500,0 28,0 50,0
5 жылда
орташа 132,8 24,9 189,9 471,9 27,3 47,1
Пияз
2002 280,0 19,3 162,2 309,9 194,5 -
2003 281,0 18,6 172,7 320,0 229,1
2004 283,0 18,0 181,7 327,3 201,8 -
2005
(болжау) 285,0 18,8 185,0 322,4 220,3 -
4 жылда
орташа 282,3 18,7 171,1 319,9 211,4 -
Қырыққабат
2002 283,1 15,3 207,5 322,0 125,9 32,2
2003 283,9 15,5 210,5 328,0 123,3 32,8
2004 285,6 15,1 215,0 322,0 128,6 32,2
2005
(болжау) 287,9 15,5 220,0 341,0 123,7 34,1
4 жылда
орташа 285,1 15,4 213,2 328,3 125,4 32,8
Картоп
2002 1037,5 162,9 139,3 2268,8 489,0 1558,8
2003 1040,4 166 139,0 2308,3 498,0 1580,8
2004 1046,6 168,1 134,5 2260,7 504,0 1537,4
2005
(болжау) 1055,2 168,2 140,0 2354,8 505,0 1621,7
4 жылда
орташа 1044,9 166,3 138,2 2298,2 499,0 1574,7
Қазақстанның өңірлерінің ерекшеліктері бойынша өсімдік шаруашылығын дамытуға қатысты деректерді
6-кесте. Өңiрлер бойынша ұсынылған басым дақылдар тiзбесi
Ақмола Ақтөбе Алматы Шығыс
Қазақстан Жамбыл Батыс
Қазақстан
Жаздық
бидай
күздiк
қара бидай
арпа
сыра
қайнататын
арпа
сұлы
бұршақтылар
рапс
күнбағыс
жемдік
дақылдар
күздiк
бидай
жаздық
бидай
күздiк
қара бидай
арпа
сыра
қайнататын
арпа
сұлы
тары
сафлор
күнбағыс
жемдік
дақылдар күздiк
бидай
арпа
сыра
қайнататын
арпа
жүгерi
дәнi
күрiш
қытай
бұршағы
сафлор
күнбағыс
қант қызылшасы
темекі
көкөніс
жеміс-жидек
жемдік
дақылдар күздiк
бидай
жаздық
бидай
күздiк
қара
бидай
арпа
сыра
қайнататын
арпа
сұлы
қарақұмық
тары
бұршақтылар
күнбағыс
қытай
бұршағы
жемдік
дақылдар күздiк
бидай
арпа
жүгерi
дәнi
қытай
бұршағы
сафлор
қант
қызылшасы
көкөніс
жеміс-
жидек
жемдік
дақылдар күздiк
бидай
күздiк
қара
бидай
арпа
сұлы
тары
күнбағыс
сафлор
жемдік
дақылдар
Қарағанды Қызылорда Қостанай Павлодар Солтүстік
Қазақстан Оңтүстік
Қазақстан
жаздық
бидай
арпа
сұлы
бұршақтылар
күнбағыс
жемдік
дақылдар жүгері
дәні
күріш
тары
қытай
бұршағы
сафлор
жемдік
дақылдар жаздық
бидай
күздік қара
бидай
арпа
сыра
қайнататын
арпа
сұлы
қарақұмық
тары
бұршақтылар
рапс
күнбағыс
жемдік
дақылдар жаздық
бидай
күздік қара
бидай
арпа
сұлы
қарақұмық
тары
рапс
күнбағыс
жемдік
дақылдар жаздық
бидай
күздік
қара
бидай
арпа
сұлы
қарақұмық
бұршақ-
тылар
рапс
күнбағыс
жемдік
дақылдар күздік
бидай
сыра
қайнататын
арпа
жүгері
дәні
күріш
қытай
бұршағы
сафлор
күнбағыс
мақта
көкөніс
жеміс-
жидек
жемдік дақылдар
7-кесте. Егіс алаңдарының ұсынылған құрылымы, %
Дақылдар 2005 ж. 2006 ж. 2007 ж. 2008 ж.
жұмсақ бидай 67,7 63,3 60,6 57,9
қатты бидай 1,2 1,3 1,7 2,1
арпа 8,1 9,4 10,2 11,5
сыра қайнататын арпа 0,5 0,6 0,6 0,6
күздік бидай 0,2 0,2 0,3 0,4
сұлы 0,8 1,0 1,2 1,3
жүгері дәні 0,6 0,6 0,6 0,8
күріш 0,5 0,4 0,4 0,4
қарақұмық 0,5 0,5 0,6 0,7
тары 0,5 0,4 0,4 0,4
бұршақтылар 0,2 0,2 0,2 0,2
күнбағыс 2,5 2,2 2,2 2,2
рапс 0,2 1,0 2,4 3,3
қытай бұршағы 0,2 0,3 0,5 0,9
сафлор 0,7 0,7 0,6 0,6
қант қызылшасы 0,1 0,1 0,1 0,1 мақта 1,1
картоп 0,9 0,9 0,8 0,8
көкөністер және бақшалықтар 0,8 0,8 0,8 0,7
жемдік дақылдар 12,9 15,2 14,8 14,4
Барлығы 100 100 100 100
Мал шаруашылығы
Мал шаруашылығы өнiмiн өндiру 1998-2000 жылдарда құлдырау шегiне жеттi
50 %-дан астамын ауыл шаруашылығы құрылымдары өндiретiн жұмыртқа мен
Мал шаруашылығы өнiмiн өндiру қарқынының ұлғаюы ең алдымен мал
Еттiң (негiзiнен құс етi) өзiндiк құны мен түр-түрi бойынша
Балық шаруашылығы
Балық шаруашылығы су тоғандарының жалпы алаңы, Каспий теңізін қоспағанда,
Мемлекеттік тапсырыс шеңберінде жыл сайын жіберілетін балық шабақтары мен
Республикамызға балық пен балық өнімі 35 шет елден келіп
Балық пен балық өнімінің импорты соңғы бес жыл ішінде
Қазіргі уақытта балықты қайта өңдеу және балық өнімін шығару
Ауыл шаруашылығы шикiзатын қайта өңдеу өнiмдерi
Тамақ өнеркәсiбi ел экономикасының тұрақты өсуi үшiн аса маңызға
Қолданыстағы қуаттылықтар республика халқының сүт өнiмдерiн терең қайта өңдеу
Ауыл шаруашылығы өнiмiн қайта өңдеу және тамақ өнiмдерiн өндiру
2005 жылы 2004 жылмен салыстырғанда ең маңызды азық-түлiк тауарларының
Азық-түлiк өнеркәсiбi дамуының оң ағымы елiмiздiң экономикасы жалпы жақсаруына
8-кесте. Сүт өндіру және қайта өңдеу
Жылдар Тұтыну Өндіру
халықтың
саны, мың
адам Жан басына
шаққандағы тұтыну,
кг/жыл тұтыну
көлемі,
мың тонна сиырлардың
басы,
мың бас. орташа
сауын,
кг барлығы
өндірілген,
1 2 3 4 5 6 7
2003 14917,2 277 4132 2068,0 2069 4278,4
2004 15074,8 282 4251 2143,0 2108 4518,2
2005 15161,3 290 4397 2200,0 2145 4720,0
3 жылда
орташа 15051,1 283 4260 2137,0 2108 4505,5
кестенің жалғасы
Қаймағы алынбаған түрінде тұтыну,
мың
тонна
барлығы оның ішінде барлығы оның ішінде
халыққа бұзауларды суаруға және басқалар
ішкі
тұтынуға экспорт
8 9 10 11 12 13 14
3556,2 2959,2 597 722,2 663 59,2 398,3
3725,6 3107,6 618 792,6 750,9 41,7 520,1
3903,7 3266,7 637 875,5 859,4 16,1 1520,0
3728,5 3111,2 590 796,8 757,8 39,0 812,8
9-кесте. Ет өндіру және қайта өңдеу (барлық түрлері)
Жылдар Тұтыну Өндіру,
мың тонна Ет
түрінде
тұтыну,
мың тонна Қайта өңдеу, мың тонна
халықтың
саны, мың
шаққандағы
тұтыну,
кг/жыл тұтыну
көлемі,
мың тонна
барлығы
(етке
есептегенде) оның ішінде
ішкі
тұтынуға экспорт
1 2 3 4 5 6 7 8 9
2003 14917,2 50,2 748,7 693,2 593,6 73,5 73,5 0
2004 15074,8 54,3 815,9 737,1 630,9 79,6 78,4 1,2
2005 15161,3 56,3 852,7 767,0 645,3 93,3 91,6 1,7
3 жылда
орташа 15062,4 53,5 805,8 732,4 623,3 82,1 81,2 1,5
кестенің жалғасы
Жылдар Экспорт ет
түрінде,
мың тонна Басқа да
шығыс,
мың тонна Импорт, мың тонна
барлығы
(етке
есептегенде) оның ішінде
ет шұжықтар консервлер
табиғи
түрінде (етке
есептегенде) табиғи
түрінде (етке
есептегенде)
1 10 11 12 13 14 15 16 17
2003 0,6 25,5 81,6 63,3 8,7 11,9 2,3 3,3
2004 0,3 26,3 106,4 85,2 9,1 12,4 2,7 3,8
2005 0,3 28,1 115,8 96,1 14,3 19,6 4,2 5,9
3 жылда
орташа 0,4 26,6 101,3 83,9 10,7 14,7 3,1 4,9
10-кесте. Ет түрлері бойынша өндіру
Жылдар Халықтың
саны,
мың адам Жан
басына
шаққан-
дағы
тұтыну,
жылына
кг Тұтыну
көлемі,
мың
тонна Өндіру Өндіру Шығыс, мың тонна Импорт,
мың тонна
сою
массасы,
мың
тонна сою
шығымы, % тірі
салмағы,
мың
тонна 1
бастың
орташа
өткізу
салмағы,
кг союға
сату,
мың бас барлығы ішкі
рынокта
тұтынған экспорт
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Сиыр еті
2003 14917,2 21,2 316,0 311,9 52,92 589,5 301 1958,5
2004 15074,8 22,2 334,0 329,7 52,39 629,3 299 2105,0
2005 15161,3 23,1 350,3 345,4 52,7 655,4 307 2134,0
3 жылда
орташа 15062,4 22,1 333,4 329,0 52,7 624,3 302 2066
Шошқа еті
2003 14917,2 12,4 185,2 184,9 68,18 271,1 98 2766,0
2004 15074,8 13,2 198,6 198,6 69,45 286,0 98 2918,0
2005 15161,3 13,3 201,1 200,6 69,65 288,0 99 2909,0
3 жылда
орташа 15062,4 12,9 194,97 194,7 69,1 281,7 98,4 2863,0
Қой еті
2003 14917,2 6,4 96,0 96,0 46,12 208,0 38 5472
2004 15074,8 6,7 101,6 101,6 46,18 220,3 38 5797
2005 15161,3 7,1 107,7 107,7 46,25 233,0 38 6131
3 жылда
орташа 15062,4 6,8 101,7 101,7 46,14 220,4 38 5800
кестенің жалғасы
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Жылқы еті
2003 14917,2 3,8 57,0 57,0 51,66 110,3 313 352,3
2004 15074,8 4,0 60,8 60,8 52,76 115,2 313 368,0
2005 15161,3 4,3 64,5 64,5 53,5 120,5 313 385,0
3 жылда
орташа 150,62 4,0 60,8 60,8 52,7 115,3 313 368,4
Құс еті
2003 14917,2 6,5 97,1 38,4 71,1 54,0 1,8 30,0
2004 15074,8 8,1 122,0 41,3 73 56,6 1,7 33,3
3 жылда
орташа 15062,4 7,8 117,5 41,1 72,7 56,7 1,73 32,8
11-кесте. Жұмыртқа өндіру
Жылдар Тұтыну Өндіру Шығыс, млн. дана Импорт,
млн. дана
халық
саны, мың
адам жан
басына
шаққан-
дағы
тұтыну,
дана тұтыну-
дың
барлық
көлемі,
млн.дана жұмырт-
қалаушы
мекиен-
дер
саны,
мың бас 1 меки-
енге
шаққанда
орташа
жұмырт-
қалау,
дана барлық
өндірі-
лгені,
млн.
дана ішкі
тұтынуға инкубаторға,
тағы басқа
шығыс экспорт
1 2 3 4 5 6 7 8 9
2003 14917,2 142 2133,3 11961,4 189 2260,7 2019,4 250,1
2004 15074,8 149 2233,8 12316,0 187 2303,1 2055,9 246,0
2005 15161,3 157 2377,0 12968,4 190 2464,0 2207,0 258,0
3 жылда
орташа 15051,1 149 2244,7 12415,3 189 2342,6 2094,1 251,4
12-кесте. Мал шаруашылығы өнімін өндірудің ұсынылатын көлемі
Жылдар Сүт Ет Жұмыртқа, дана
барлығы сиыр шошқа қой жылқы құс еті
1 2 3 4 5 6 7 8 9
2006 4913 813,0 365,2 213,0 114,0 68,5 48,0 2650,0
2007 5159 868,0 385,0 228,0 121,0 73,0 55,0 2860,0
2008 5468 930,0 410,0 244,0 129,0 77,5 63,0 3100,0
2.3. Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету деңгейінің мониторингі (статистикалық деректер
Азық-түлік қауіпсіздігі жай-күйінің мониторингі: азық-түлік тауарлары өндірісінің көлеміне, олардың
Азық-түлік қауіпсіздігі жай-күйінің мониторингі негізінде агроөнеркәсіптік кешенді дамыту саласындағы
Агроөнеркәсiптiк кешен ұлттық экономиканың ең басты бөлiгi болып табылады,
Аграрлық сектор iшкi жалпы өнiмнiң 5,7 % және халықтың
2000-2007 жылдардағы белгiлi тұрақтылық пен ауыл шаруашылығы өнiмдерi өндiрiсiнiң
2007 жылдың қорытындысы бойынша ауыл шаруашылығының жалпы өнiмi көлемi
Жыл сайын ауылшаруашылығының негiзгi капиталына инвестициялар ұлғая түсуде. Егер
Диаграмма 1 Ауыл шаруышлығының жалпы өнімі, млрд.тенге
2007 жылы ауыл шаруашылығы дақылдары себiлген егiстiк алқаптарының 80%-нан
Көкөнiс дақылдарының егiс алқабы осы кезең iшiнде 5,6 мың
Көкөнiс дақылдарының өндiрiсi 2007 жылы 2005 жылғы 2 168,8
2-диаграмма Ауыл шаруашылығы өнімдерінің нақты көлем жалпы индекстері, %
Мал шаруашылығы саласында шаруашылықтың барлық санаттарында мал және құс
2007 жылы 2006 жылмен салыстырғанда қайта өңделген ауыл шаруашылығы
Шығарылған өнiм сапасы жақсартылуда, кәсiпорындардың халықаралық стандарттарға өтуi жүзеге
Экспорт көлемiнiң орнықты өсу үрдiсi жалғасуда. Сонымен,
Қазiргi кезде ұлттық нормалар бойынша негiзгi тұтыну өнiмдерiне халықтың
Алайда, бұл жағдай iшкi нарықтағы төмен сұраныстың аясынан қалыптасқан
2007 жылғы импорт ағынының талдауы көрсеткендей кейбiр тамақ өнiмiнiң
Шаруашылық жүргiзудiң жаңа нысанының қалыптасуы, олардың нарықтық жағдайға бейiмделуi,
2000 жылдан бастап бидайды жалпы жинаудың орта жылдық өсу
Халықтың жан басына шаққандағы бидай өндiрiсi 1086 кг.-га жеттi,
2007 жылы республиканың астық танабының үштен бiрiн (5,2 млн.
3-диаграмма Негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының
егістік алқабы, мың га
Көкөнiс бақшалық дақылдар алаңдары соңғы 5 жылда едәуiр қарқынмен
2001-2006 жж. көкөнiс өнiмдерiне тұтынушылық сұраныстың орташа 14-15 %-ға
Астық өндiрiсiнiң өсуi оның iске асыру көлемiнiң ұлғаюына және
Өңiрлерде астық тапшылығының туындауына жол бермеу және ұнға және
Республикадағы қызылша тұқымын себу тұрақсыз жағдайда, егiстiк алаңдар мен
2007 жылы күнбағыс егiсiнiң күрт (25%-ға) азаюы есебiнен майлы
Оның үстiне, май кәсiпорындары жiктемесiн арттыру және халықты өсiмдiк
Сондықтан, майлы дақылдар тұқымын өндiру бойынша iс шараларды жүзеге
Өсiмдiк майының нарығы оның маңызды сәйкессiздiгiн көрсететiн бiрқатар үйлеспеушiлiктермен
2001-2007 жылдар кезеңiнде өсiмдiк майына тұтынушылар сұранысы 2001 жылы
Отандық өндiрiс зерттелу кезеңiнде жоғары қарқынмен есуде өсу (жылына
Өсiмдiк шаруашылығы салаларының тұрақты дамуы аясында тек жемiс шаруашылығы
2007 жылы 2000 жылмен салыстырғанда жемiс және жидек өндiрiстерi
13-кесте. Ауыл шаруашлығы дақылдарының жалпы түсімі
мың тонна
жылы Дән
(ұқсатудан кейін салмақта) Майлы дақылдар Күн-бағыс Қант қызыл-шасы Картоп
1990 28487,7 229,8 126,3 1043,7 2324,3 1136,4 301,5
1991 11991,9 154,8 93,4 673,8 2143,2 954,9 302,7
1992 29771,7 235,4 98,5 1160,1 2569,7 985,1 288,3
1993 21631,0 172,0 85,5 842,7 2296,3 808,0 182,3
1994 16454,1 183,5 96,8 432,7 2040,2 781,2 146,1
1995 9505,5 162,0 98,7 371,0 1719,7 779,7 162,3
1996 11237,3 110,5 64,3 340,7 1656,5 778,0 181,8
1997 12378,0 101,5 54,5 127,9 1472,2 879,7 181,1
1998 6395,5 132,0 83,2 224,9 1262,9 1079,2 305,6
1999 14264,3 159,3 104,3 293,9 1694,7 1287,1 369,6
2000 11565,0 140,1 104,6 272,7 1692,6 1543,6 421,6
2001 15896,9 187,1 149,1 282,4 2184,8 1782,0 519,2
2002 15959,9 257,1 189,8 372,2 2268,8 1857,0 628,8
2003 14777,4 436,3 292,6 423,6 2308,3 1938,3 603,8
2004 12374,2 395,8 265,5 397,9 2260,7 2059,3 667,0
2005 13781,4 439,8 267,4 310,8 2520,8 2168,8 683,8
2006 16511,5 458,9 268,0 339,0 2361,6 2059,2 697,4
2007 20137,8 459,4 205,8 309,4 2414,8 2196,4 661,8
2008 15578,2 414,0 185,8 130,2 2354,4 2280,0 869,7
Тұтыныстағы импорт үлесi 34,2 % - өте жоғары мөлшерге
Пiстелi және сүйектi жемiстi әкелу 7,9 мың тоннаға импорт
Алайда, елдегi алманың отандық өндiрiсi тұрақсыздықпен және төмен қарқынмен
2000 жылдан бастап ауылшаруашылығы малдарының және мал шаруашылығы өнiмiнiң
Мал және құс басын орналастыруға республика өңiрлерiнiң табиғи-климаттық жағдайы
Мал шаруашылығы өнiмi өндiрiсiнiң жеткен деңгейi Қазақстан және оның
Өзiндiк құны мен түр-түрi бойынша бәсекеге қабiлетсiздiгiнен ет, негiзiнен
Сүт және сүт өнiмдерi нарығы терең қайта өңдеудiң сүт
Шикi сүттiң ұсынысы сұранысынан артуына қарамастан (республика бойынша 1153
14-кесте. Сүттің барлық түрі
мың тонна
2003 2004 2005 2006 2007
Қазақстан Республикасы 4316,7 4556,8 4749,2 4926,0 5073,2
Ақмола 411,6 434,5 445,1 449,5 452,2
Ақтөбе 239,1 253,2 270,3 277,6 288,0
Алматы 578,5 591,5 610,9 638,1 652,0
Атырау 43,3 46,6 48,5 50,3 52,7
Шығыс Қазақстан 563,4 602,9 634,6 661,4 677,1
Жамбыл 216,7 234,0 244,1 253,0 260,8
Батыс Қазақстан 203,5 210,3 214,0 219,9 228,8
Қарағанды 247,7 269,2 283,7 299,8 313,8
Қостанай 508,3 538,9 567,9 588,6 609,6
Қызылорда 60,3 63,6 64,6 68,3 71,2
Маңғыстау 5,5 5,3 5,9 6,1 6,5
Павлодар 289,4 324,6 339,3 343,0 343,4
Солтүстік Қазақстан 495,7 504,4 512,9 523,4 531,3
Оңтүстік Қазақстан 438,2 465,1 495,7 537,6 577,4
Астана қаласы 8,1 5,7 4,4 2,4 2,1
Алматы қаласы 7,4 7,0 7,3 7,0 6,3
Өнеркәсiптiк қайта өңдеу үшiн тауар ресурстарының тапшылығы тасымалданатын сүт
Осыған байланысты, сүт және сүт өнiмдерi нарығында бәсекеге қабiлеттi
Ет және ет өнiмдерi нарығы темен ұсыныспен, құс етi
Сиыр етi нарығының дамуы iшкi нарықтағы сұраныстың тұрақтылығымен сипатталады.
Қой етi нарығы сондай-ақ жоғары өңiрлiк мамандандырумен сипатталады. Қой
4-диаграмма Тағам өнеркәсібі негізгі өнім түрлерінің өңірлер бойынша құрылымы
Балық шаруашылығы су тоғандары мен учаскелерiн пайдаланушыларға ұзақ мерзiмдi
2007 жылдың қорытындысы бойынша халықаралық, республикалық және жергiлiктi маңызы
2007 жылы 49,2 мың тонна балық ауланды. Балық қорларын
5-диаграмма Балық өсіру және балық шаруашылығы өнімдерінің (жұмыстары, қызметтерінің)
Теңiздегi балық аулауды дамытуға қолайлы жағдай жасау, өндiру және
2007 жылдағы қайта өңдеу кәсiпорындарының өнiм өндiруiн талдау 2005
2007 жылы 2006 жылмен салыстырғанда шұжық өнiмдерi өндiрiсi
2007 жылы қайта өңделген ауыл шаруашылығы шикiзатының үлесi оның
15-кесте. Ауыл шаруашылығы жалпы өнімдерінің нақты көлем индекстері
өткен жылға пайызбен
2003 2004 2005 2006 2007 2008
Барлығы
Қазақстан Республикасы 102,1 99,5 107,3 106,2 108,9 94,4
Ақмола 99,7 88,1 114,3 108,1 114,9 79,2
Ақтөбе 111,3 93,3 94,3 97,5 117,8 109,6
Алматы 103,2 104,2 102,7 104,1 104,3 101,5
Атырау 112,3 104,3 101,8 104,0 105,5 99,4
Шығыс Қазақстан 101,3 105,6 99,7 97,8 105,5 88,6
Жамбыл 112,6 102,7 101,0 100,0 104,3 92,2
Батыс Қазақстан 104,4 87,7 83,5 109,1 110,2 118,3
Қарағанды 101,3 104,8 89,8 110,8 108,0 99,6
Қостанай 99,0 87,1 126,2 117,1 116,5 90,4
Қызылорда 107,5 109,3 100,9 99,8 112,7 94,4
Маңғыстау 105,3 102,4 112,9 101,5 94,8 99,8
Павлодар 90,2 118,7 101,7 98,8 110,9 90,0
Солтүстік Қазақстан 94,5 98,7 121,2 114,2 107,3 94,4
Оңтүстік Қазақстан 106,6 109,6 102,8 100,5 101,1 97,0
Астана қаласы 214,0 48,3 128,3 102,0 120,3 92,7
Алматы қаласы 163,1 44,8 92,8 105,8 128,2 86,3
өсімдік шаруашылығы
Қазақстан Республикасы 99,9 95,1 109,5 107,7 113,8 86,8
Ақмола 98,2 81,2 119,8 112,2 122,8 71,2
Ақтөбе 122,3 76,8 72,0 74,7 187,5 114,7
Алматы 102,5 104,6 101,9 100,8 107,7 96,5
Атырау 117,1 102,4 96,9 106,8 125,4 84,7
Шығыс Қазақстан 96,0 102,7 93,6 85,5 109,6 67,3
Жамбыл 112,9 99,5 98,8 96,5 105,9 85,0
Батыс Қазақстан 108,2 70,5 54,6 127,7 133,5 145,8
Қарағанды 91,4 99,8 68,3 115,2 114,3 85,5
Қостанай 97,5 72,5 146,1 130,7 122,9 83,3
Қызылорда 109,9 113,5 99,8 97,4 119,6 90,7
Маңғыстау 117,5 61,3 186,7 112,2 31,4 90,6
Павлодар 74,3 130,4 98,1 94,8 125,6 76,5
Солтүстік Қазақстан 90,1 97,3 128,9 119,7 108,4 91,2
Оңтүстік Қазақстан 106,9 110,4 100,7 96,8 98,1 91,7
Астана қаласы 248,7 43,9 129,7 105,7 120,9 95,9
Алматы қаласы 196,2 30,3 91,4 108,8 132,9 92,8
мал шаруашылығы
Қазақстан Республикасы 105,0 105,6 104,6 104,5 103,8 104,0
Ақмола 102,8 103,4 102,5 100,6 100,9 100,4
Ақтөбе 105,4 104,1 106,9 104,6 102,7 107,2
Алматы 104,1 103,7 103,5 107,3 101,4 107,7
Атырау 111,1 104,8 102,9 103,4 101,1 103,4
Шығыс Қазақстан 106,4 108,1 105,0 106,3 103,3 102,0
Жамбыл 112,0 108,1 104,4 104,6 102,6 103,0
Батыс Қазақстан 101,0 103,6 105,0 103,0 101,6 102,6
Қарағанды 110,0 108,7 106,9 108,9 105,3 107,5
Қостанай 100,9 105,7 104,5 102,4 109,0 102,7
Қызылорда 103,5 102,2 102,8 103,6 102,7 100,7
Маңғыстау 104,7 104,6 105,8 97,9 117,5 102,0
Павлодар 108,2 109,4 104,9 101,8 101,2 101,7
Солтүстік Қазақстан 104,8 101,8 102,5 101,8 104,6 104,7
Оңтүстік Қазақстан 105,8 107,5 106,5 106,7 105,3 104,7
Астана қаласы 96,3 85,8 109,4 46,4 100,6 77,3
Алматы қаласы 91,4 120,6 100,0 91,4 104,6 78,4
Нақты мәліметтерге сүйенетін болсақ, 2008 жылы ауыл шаруашылығы өнімдерінің
Егін шаруашылығы да орнықты дамып келеді. Егін шаруашылығын әртараптандыру
Мал шаруашылығында да дамудың орнықты қарқыны сақталып отыр. Бұл
2007 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда, 2008 жылғы желтоқсанның
16-кесте. Мал мен құс саны
жыл аяғына, мың бас
Ірі қара мал Қой мен ешкі Шошқа Жылқы Түйе
1990 9757,2 35660,5 3223,8 1626,3 143,0 59,9
1991 9592,4 34555,7 2976,1 1666,4 145,1 59,9
1992 9576,3 34419,8 2591,0 1703,5 148,8 52,7
1993 9346,6 34208,1 2445,2 1776,6 154,8 49,8
1994 8072,9 25132,1 1982,7 1636,0 141,2 32,7
1995 6859,9 19583,9 1622,7 1556,9 130,5 20,8
1996 5424,6 13679,4 1036,5 1310,0 111,2 15,4
1997 4307,1 10384,3 879,0 1082,7 97,1 16,0
1998 3957,9 9526,5 891,8 986,3 95,8 17,0
1999 3998,2 9656,7 984,2 969,6 96,1 18,0
2000 4106,6 9981,1 1076,0 976,0 98,2 19,7
2001 4293,5 10478,6 1123,8 989,5 103,8 21,1
2002 4559,5 11273,0 1229,8 1019,3 107,5 23,8
2003 4871,0 12247,1 1368,8 1064,3 114,9 24,8
2004 5203,9 13409,1 1292,1 1120,4 125,7 25,6
2005 5457,4 14334,5 1281,9 1163,5 130,5 26,2
2006 5660,4 15350,3 1304,9 1235,6 138,6 28,2
2007 5840,9 16080,0 1352,7 1291,1 143,2 29,5
2008 6008,2 16937,5 1384,3 1366,0 147,6 30,7
Әлемдік азық-түлік нарығында қалыптасқан жағдайды ескерсек, азық-түлікпен қамтамасыз ету
Саланың даму қарқынының баяулауына жол бермеу, инфляциялық үдерістерді ырықтандыру,
Ішкі рыноктағы азық-түлік қажеттілігін қамтамасыз етуде әлеуметтік маңызы зор
3. АЗЫҚ-ТҮЛІК ҚАУІПСІЗДІГІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ БОЙЫНША СТРАТЕГИЯЛЫҚ БАҒЫТТАР
3.1. Проблемалық мәселелерді шешу үшін алға қойған мақсаттар мен
Азық-түлік қауіпсіздігі саласындағы проблемалық мәселелер мыналар болып табылады:
- азық-түлiктiң кейбiр түрлерi бойынша импортқа тәуелдiлiк;
- азық-түлiк нарығын мемлекеттiк реттеу, iшкi нарықты қорғау және
- отандық және шеттен әкелiнетiн тамақ өнiмдерi қауiпсiздiгiн бақылаудың
- нарық субъектiлерi арасында олардың мүддесi мен жауапкершiлiгi келiсiмiнiң
- ауыл шаруашылығы өнiмi мен азық-түлiгiне тиiмдi баға белгiлеу
- белсендi және салауатты өмiр сүру үшiн қажеттi көлемде
Қазақстан Республикасы Үкіметінің стратегиялық құжаттарына сәйкес [26] 2009-2011 жылдары
Алға қойған мақсаттардан туындайтын міндеттер:
- ішкi қажеттiлiктi қамтамасыз ету және экспорттық ресурстарды қалыптастыру
- агроөнеркәсiптiк кешендi орнықты дамытудың экономикалық жағдайы мен тетiктерiн
- АӨК өнiмдерiн өндiрушiлердi қолдау және ауыл шаруашылығы өнiмдерi
- экспорттық тауашаларды алу үшiн АӨК-нiң сапалы бәсекеге қабiлеттi
- АӨК-нiң қазiргi заманғы инфрақұрылымын дамыту;
- Республиканың ветеринариялық және фитосанитариялық қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету;
- суармалы егiншiлiктi тиiмдi дамыту мен өнiмдiлiгiн арттыру үшiн
- елдiң әлеуметтiк-экономикалық дамуына және әлемдiк ғылым трендiне сәйкес
- аграрлық саладағы өндiрiске бiлiм берудiң тиiмдi жүйесiн және
3.2. Қабылдануы тиіс шаралар және күтілетін нәтижелер
Елдiң азық-түлiк қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету және азық-түлiк нарығын реттеуде
1. Азық-түлiк қауiпсiздiгi және азық-түлiк нарығы бойынша:
Шаралар:
- терең қайта өңдеу өнiмдерiн шығаратын жоғары тауарлы шаруашылықтар,
- бүкiл жыл бойына нарыққа тауарларды бiр қалыпты жеткiзудi
- әлеуметтiк-маңызды тамақ өнiмдерiнiң бағасын реттеу;
- азық-түлiк нарығында болжауды ұйымдастыру және конъюнктуралық жағдайдың шұғыл
- тауардың барлық алға басу буындары бойынша азық-түлiк сапасын
- кедендiк-тарифтiк және тарифтiк емес реттеу, оның iшiнде импорт-экспортты
- нарықтың кеңiстiктi-уақытылы толығуын қамтамасыз ететiн өндiрушi және тұтынушы
Күтілетін нәтижелер:
- аграрлық сектордың ұлттық бәсекелiк артықшылығын арттыру және республиканың
- баға белгiлеу жүйесiн реттеу, азық-түлiктiң экономикалық қол жетiмдiгiн
- табысы аз салаларды бюджеттiк қолдаудың тиiмдiлiгiн арттыру
- азық-түлiк нарығындағы тұтыну сұранысы мен ұсынысты реттеу және
- отандық өнiмнiң тауар сұранысының өсуiн қамтамасыз ету, шикiзаттың
- елдiң жалпы тұтыну көлемiнiң 20 %-нан аспайтын деңгейде
- азық-түлiк астығының мемлекеттiк резервiн жаңарту және iшкi астық
- отандық ауыл шаруашылығы жыл сайын құрғақ сүт сатып
- нарықтың тепе-теңдiгiн реттеуге мүмкiндiк беретiн көлемде азық-түлiктiң сақтандыру
- шикiзатты өндiру, оны сақтау, қайта өңдеу және өткiзу
2. Өсiмдiк шаруашылығы өнiмдерiн өндiру бойынша:
Шаралар:
- ауыл шаруашылығы дақылдарын өсiрудiң интенсивтi ылғалқорсақтау және топырақ
- сорт сынау жүйесiн және тұқым сапасын сараптауды жүзеге
- тұқым сапасын сараптау бойынша зертханалар салу және жарақтау;
- картоп, көкөнiстер, жемiстердi өндiру, дайындау және қайта өңдеу
- жемiс дақылдары мен жүзiмнiң көпжылдық екпелерiнiң алаңдарын кеңейту.
Күтiлетiн нәтижелер:
- өсiмдiк шаруашылығы өнiмдерiнiң түсiмдiлiгiн, жалпы жиналуын және сапасын
- өсiмдiк шаруашылығы өнiмдерi өндiрiсiнiң жыл сайын 6%-ға өсуi;
- ылғалқорсақтау технологиясы арқылы өсiрiлетiн алаңдардың
- елдiң маңызды тамақ өнiмдерiне iшкi қажеттiлiгiн қамтамасыз ету;
- 2011 жылға өндiрiстiң агротехникалық циклiн 22 млн. гектарға,
- қайта өңдеу, оның iшiнде тереңнен қайта өңдеу көлемiнiң
- отандық қайта өңдеу өнеркәсiбiн дамыту және қайта өңдеу
- өнеркәсiптiк мал шаруашылығы және құс шаруашылығын дамыту үшiн
- егiске сұрыпталған тұқым үлесiн 90%-ға дейiн ұлғайту;
- отандық селекция және тұқым шаруашылығын (2011 жылы
- Қазақстан Республикасында пайдалануға рұқсат етiлген отандық селекцияның ауыл
- көкөнiс, жемiс және картоп үшiн қазiргi заманғы, техникалық
- халықты жеке өндiрiс жемiстерi және көкөнiстерiмен қамтамасыз ету.
2.1. Астықты өндiру және қайта өңдеудi дамыту бойынша:
Шаралар:
- мемлекеттiк астық ресурстарын тиiмдi басқару;
- мемлекеттiк ресурстарға астық сатып алуды қамтамасыз ету;
- iшкi астық нарығындағы бағалық интервенция;
- бәсекеге қабiлеттi өсiмдiк шаруашылығы өнiмiн өндiру мақсатында отандық
Күтiлетiн нәтижелер:
- дәндi дақылдар өндiрiсiнiң орнықты өсуi;
- азық-түлiктiк және жемдiк астық нарығының тұрақтылығы;
- мемлекеттiк астық ресурстары есебiнен нарықты және бағаны реттеу
2.2. Қант қызылшасы өндiрiсiн қолдау бойынша:
Шаралар:
- қант зауыттары және ауыл шаруашылығы құрылымдары жанынан агроқызмет
- бар қант зауыттарынның тоқтап қалғанын iске қосу, қайта
- қолданыстағы ұсақ шаруа (фермер) қожалықтарын бiрiктiру негiзiнде iрi
- қант қызылшасы тұқымын, оның iшiнде ауыстармай отырғызу негiзiнде
Күтiлетiн нәтижелер:
- қант қызылшасының егiстiк алаңын 2 еседен көп ұлғайту
2.3. Өсiмдiк майы дақылдарын және отандық шикiзаттан алынатын өсiмдiк
Шаралар:
- майлы дақылдар егiстiк алаңын ұлғайту;
- майлы дақылдарды өсiрудiң тиiмдi технологияларын қолдану;
- өсiмдiктердi химиялық қорғау құралдарын (тұқымдар, гербицидтер, инсектицидтердi уландырғыштар)
- майлы дақылдардың тұқым шаруашылығын дамытудың шараларын кеңейту және
Күтiлетiн нәтижелер:
- түсiмдiлiктi арттыру және егiстiк алаңын кеңейту есебiнен майлы
- отандық шикiзаттан өндiрiлетiн өсiмдiк майын iшкi нарық тұтынысының
2.4. Жемiс және жүзiм шаруашылығын дамыту бойыша:
Шаралар:
- жемiс-жидек және жүзiм көшеттерiн өндiрушiлердiң желiсiн кеңейту;
- жемiстердiң ұнамды дәмi бар және ұзақ мерзiмде сақталатын
- жүзiм және басқа да жемiс-жидек дақылдарының вирусты ауруларын
- жемiс дақылдары және жүзiмнiң көпжылдық екпелерi алаңдарын отырғызуды
Күтiлетiн нәтижелер:
- жемiс дақылдары алаңын 42,1 мың гектарға дейiн, жүзiм
- бақтар мен жүзiм егiсiн жасауға және қайта құруға
- жемiс шаруашылығы және жүзiм шаруашылығы өнiмдерiн өткiзудiң жеке
- жемiс және жидектермен өзiн-өзi қамтамасыз етудiң өсуi, импортқа
- жүзiм және басқа да жемiс-жидек дақылдарының вирусты ауруларының
- халықты жаңа пiскен өнiммен және қайта өңдеу өнеркәсiптерiн
3. Мал шаруашылығы өнiмдерiн өндiру бойынша:
Шаралар:
- орташа және iрi тауарлы мал шаруашылығын қалыптастыру процестерiн
- жеке мал шаруашылығы өнiмi өндiрiсiн шоғырландыруға шаруашылықтардың, оларды
- жасанды ұрықтандыруды қолдану және биотехнология мен эмбриондарды трансплантациялау
- жергiлiктi малдың асыл-тұқымдық және өнiмдiлiк сапасын, оның iшiнде
- жоғары класты асыл-тұқымды малдарды сатып алуды, ұстауды және
Күтiлген нәтижелер:
- мал мен құс санын, сондай-ақ малдан алынатын өнiмдi
- сатылатын малдың сапасын көтеру;
- ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушiлердiң үшiн асыл тұқымды өнiмдерге
- ауыл шаруашылығы малдары мен құстарының өнiмдiлiгiн, сондай-ақ мал
- мал шаруашылығы саласының техникалық және технологиялық жарақтандырылуын жақсарту;
- табынның өз төлiнен өсуiн жақсарту;
- 2011 жылы ауыл шаруашылығы құрылымдарымен өндiрiлетiн малдан алынатын
- отандық қайта өңдеу өнеркәсiбiн дамыту үшiн мал шаруашылығы
- шаруашылықтың барлық санатында сүттi өндiрудiң жалпы көлемi
- өндiрiс көлемiнiң ұлғайту және отандық өндiрiстiң малдан алынатын
3.1. Малдан алынатын өнiмдер нарығын дамытуды ынталандыру бойынша:
Шаралар:
- сүт және ет бағытындағы iрi тауарлы мал шаруашылығы
- өндiрiстiң маусымдылығын басу және iшкi нарықтағы бағаны тұрақтандыру
- мемлекеттiк бюджет қаражаты есебiнен мал шаруашылығы өнiмдерiнiң әлеуметтiк-маңызды
- жеңiл өнеркәсiп кәсiпорындарымен бiрге тауар өндiрушiлердiң интегралдық жүйесiн
- мал шаруашылығы шикiзатын дайындау, сақтау, бастапқы қайта өңдеу
- малдан алынатын өнiмдердi өткiзу бойынша коммуналдық базарларын ұйымдастыру,
Күтiлетiн нәтижелер:
- малдан алынатын өнiмдерге iшкi бағаны тұрақтандыру;
- халық үшiн малдан алынатын өнiмге қол жетiмдiлiктi қамтамасыз
- вакуумды орамдағы блокты және iрiкесектi ет өндiрiсiн ұйымдастыру
- 2009 жылы - 3,0 мың тонна, оның iшiнде
- 2010 жылы - 3,8 мың тонна, оның iшiнде
- 2011 жылы - 4,4 мың тонна, оның iшiнде
- малдан алынатын өнiмнiң экспорт көлемiн көтеру және олардың
3.2. Азық өндiрiсiнiң тұрақты жүйесiн құру бойынша:
Шаралар:
- астық дақылдарының егiс құрылымын жетiлдiру және оның iшiндегi
- көп жылдық өсiмдiктер егiндерi алаңдарында бұршақтық 50 %-ға,
- азық дақылдарының тұқым шаруашылығын дамытуды мемлекеттiк қолдаудың шараларын
- азық дақылдары (көп жылғы шөптер) егiн алаңдары мөлшерiн
- қолданыстағы құрама жем өнеркәсiбiн жаңғырту және жаңасын салу;
- құрама жем және белокты-витаминдi қоспалар өндiру бойынша кооперативтiк
- азықтарды дайындау және қайта өңдеу өндiрiсi бойынша арнайы
Күтiлетiн нәтижелер:
- азықтардың барлық түрi бойынша мал шаруашылығының қажеттiлiгiн қанағаттандыру,
- дала және шағын-жайылымдық азық өндiрiсiнiң ғылыми негiзделген жүйесiн,
- малдардың биологиялық әлеуетiн барынша пайдалану кезiндегi малдар мен
- тұрақты азық базасын құру және малдарды толықтай және
4. Балық шаруашылығы өнiмiн өндiру бойынша:
Шаралар:
- табиғи мекендеу ортасынан алынған бекiре балықтарын сатып алу
- Каспий теңiзiнде теңiз кәсiпшiлiгiн, тауарлы балық шаруашылығын дамытуды
- бекiре шабақтарын өсiру көлемiн жыл сайын 12-15 миллион
- республиканың негiзгi балық шаруашылығы су тоғандарында мелиоративтiк жұмыстар
- балық егу материалдары мен азықтарды сатып алуды 50-пайыздық
Күтiлетiн нәтижелер:
- өндiрiстiң техникалық деңгейiн көтеру және жоғары қосымша құны
- ұзақ мерзiмдi негiзде бекiтiлген балық шаруашылығы су тоғандары
- балық және басқа да су жануарларын аулауды 2009
- 2011 жылға қарай 35 тауарлы балық өсiру шаруашылықтарын
- теңiз балықтарының түрлерiн аулауды 2009 жылы лимиттiң 10
- 2011 жылы терең қайта өңделген өнiм мен тоңазытылған
5. Қайта өңдеу өндiрiстерiн дамыту және қолдау бойынша:
Шаралар:
- қайта өңдеу кәсiпорындарының айналым қаражатын толтыру үшiн және
- тауарлардың азық-түлiк топтары бойынша тарифтiк қорғау деңгейiн көтеру;
- ұлттық стандарттар мен АӨК өнiмiне әзiрленген техникалық регламенттердi
- АӨК өнiмдерiне мемлекеттiк стандарттарды және техникалық регламенттердi әзiрлеу
- АӨК субъектiлерiнiң менеджмент жүйесiнiң халықаралық стандарттарына сәйкес сапа
- мал шаруашылығы дамыған өңiрлерде мал жүндерi мен терiлерiн
- халықаралық нормаларға сәйкес және ХЛП мен ХАССП принциптерiн
- Қазақстан Республикасында тамақ өнiмдерiнiң қауiпсiздiгiн тиiмдi бақылау жүйесiн
Күтiлетiн нәтиже:
- ауыл шаруашылығы шикiзатын қайта өңдеу өнiмi өндiрiсiн жыл
- 2011 жылы жалпы тұтыну көлемiнде жеке тамақ өнiмдерi
- 2011 жылы ауыл шаруашылығы өнiмiн қайта өңдеу кәсiпорындарының
- халықаралық деңгейде сынақ зертханаларын (орталықтарын) аккредиттеу;
- 2011 жылы менеджмент жүйесiнiң халықаралық стандарттарын енгiзген АӨК
- сынақ зертханаларын жоғары технологиялы және дәлдiгi жоғары өлшеу
«Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін орнықты дамыту жөніндегі 2009-2011 жылдарға
2009 жылы - 117 583,5 млн. теңге;
2010 жылы - 131 263,8 млн. теңге;
2011 жылы - 133 482,7 млн. теңге қаржы бөлуді
Оның iшiнде: республикалық бюджеттен: 2009 жылы - 108 558,8
жергiлiктi бюджет қаражатынан: 2009 жылы - 4 650,0 млн.
басқа да қаржы көздерiнен: 2009 жылы - 4 374,7
2011 жылы тиiстi мемлекеттiк қолдау көрсету арқылы Қазақстан Республикасының
АӨК салаларын тұрақты дамыту;
ауыл шаруашылығының жалпы өнiм көлемiн 2007 жылмен салыстырғанда 2011
жыл сайын ауыл шаруашылығы жалпы өнiмiнiң өндiрiсiн 5 %-ға
ауыл шаруашылығында еңбек өнiмдiлiгiн өсiру;
отандық өнiмнiң ұлттық бәсекелiк артықшылықтарын дамыту;
инновациялық технологияларды енгiзу арқылы ауыл шаруашылығы өнiмiн қайта өңдеу
елiмiздiң азық-түлiктiк қауiпсiздiгi;
импортқа тәуелдiлiк коэффициентiн елiмiздегi жалпы тұтыну көлемiнiң 20 %-нан
2011 жылы балық және басқа да су жануарларын аулауды
ҚОРЫТЫНДЫ
Еліміздің ішкі азық-түлік рыногындағы тұрақтылықты сақтау, халықты күнделікті ішіп-жемнен
Агроөнеркәсіп кешені ел экономикасының маңызды құрамдас бөлігі және саланың
Алайда, әлемдік азық-түлік рыноктарынан жетіп жатқан, қобалжытатын мәліметтер азық-түлік
Бұдан бөлек бизнес құрылымдардың әлеуметтік жауапкершілігін арттыру мақсатында азық-түлік
Парламентке еліміздің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету және астық рыногын
Бұған қоса, Астана мен Алматы қалаларының төңірегінде азық-түлік белдеулерін
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі әкімшісі болып табылатын 020
2004 жылы – 7 103 253 000 теңге;
2005 жылы – 7 062 362 000 теңге;
2006 жылы – 7 062 362 000 теңге;
2007 жылы – 7 058 162 000 теңге;
2008 жылы – 12 660 382 000 теңге қаржы
Республикалық бюджет есебінен бөлінген қаржыға елімізде азық-түлік қауіпсіздігі толығымен
Жалпы, қорыта айтқанда, азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселесі бойынша
Әлемдік азық-түлік нарығы қиын жағдайды бастан өткеріп жатқан қазіргі
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1. «Астық туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы
2. «Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздігі туралы» Қазақстан Республикасының 1998
3. «Агроөнеркәсіптік кешенді және ауылдық аумақтарды мемлекеттік реттеу туралы»
4. «Республикалық астық сараптау» және «Қазтұқымсараптау» Республикалық мемлекеттік кәсіпорындарының
5. «Қазақстан Республикасында ішкі астық рыногын тұрақтандыру жөніндегі шаралар
6. «Астықтың мемлекеттік экспорттық ресурстарын қалыптастыру жөніндегі кезек күттірмейтін
7. «Астықтың мемлекеттік ресурстарымен және агенттің өзінің қаржы-шаруашылық қызметінде
8. «Мемлекеттік астық ресурстарын қалыптастыру, сақтау, жаңарту, орнын ауыстыру
9. «2003 жылғы егіннің астығын мемлекеттік сатып алудың кейбір
10. «Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң және
11. Әліпбай С. Азық-түлік қауіпсіздігі – жауапты міндет //
12. Әліпбай С. Астық бағасы рекордтық межеге шықты //
13. Бүкіл әлемдегі 854 млн. адам ұзақ уақытқа созылған
14. БҰҰ басшысы Сауд Арабиясының мұнай бағасының күрт көтерілуіне
15. БҰҰ әлемдік дағдарысқа байланысты қам-қарекет жасау жөніндегі тобының
16. «Ауылға жаңа тұрпат керек». ҚР Ауыл шаруашылығы министрі
17. Шайынғазы С. Негізгі өнімге негіз қалай қалануда? //
18. Азық-түлік дағдарысын шешу үшін жаңа даму стратегиясы қажет
19. Қазақстан Азиядағы ынтымақтастық диалогына мүше елдерді азық-түлік қауіпсіздігі
20. Қазақстан ғаламдық азық-түлік дағдарысын еңсеруге үлес қосуға дайын
21. Б. Айболатұлы. Ауыл шаруашылығына шетелдік қаржы ағыны құйыла
22. Астық экспортына бұдан былай тыйым салынбайды // «Қазақстан
23. «Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008-2010 жылдарға арналған орта мерзімді
24. «Қазақстан Республикасының агроөнеркәсiптiк кешенiн тұрақты дамытудың 2006-2010 жылдарға
25. Үкіметтің 2008 жылдағы қызметі: агроөнеркәсіптік кешен // Қазақпарат
26. «Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін орнықты дамыту жөніндегі 2009-2011
27. Мақсат – әлемдегі азық-түлік тапшылығының алдын алу (ҚР
28. Төреханов А.Ә., Каримов Ж.К., Дәленов Ш.Д. Ірі қара
29. 2008 жылғы жарияланымдар. Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі. –
30. 2003 жылғы Қазақстан Республикасы бойынша шикізаттың, өндірістік-техникалық мақсаттағы
31. Аграрлы Қазақстан. Алматы, «Тау Қайнар», 2005 ж., 488
32. Дәуренбеков Т., Сейтбеков Л., Қышқашев С. Ауыл шаруашылығын
33. Қазақстан – цифрларда (статистикалық жинақ). Қазақстан Республикасы Статистика
34. Қазақстан. – Алматы, «Қаржы-Қаражат», 1996 ж.
35. Қазақстан және оның өңірлері: статистикалық жинақ. Қазақстан Республикасы
36. Қазақстан Республикасы мен оның өңірлерінің әлеуметтік-экономикалық дамуының статистикалық
37. Күлеев С.Т., Жарасбаева А.М., Рахметов Е.Ш., Өрісбаева А.А.
38. Қамбарова Х., Тимофеева О., Морозов А. Қазіргі Қазақстан.
39. Құралұлы А. Мал шаруашлығына, егіншілікке, аңшылыққа байланысты терминдер
40. Маусунбаева Л.Н., Дүйсенбай Қ.Б. Нарықтық экономикада ауылшаруашлық өнімдерді
41. Әбділдин С.Ә. Әлеуметтік-экономикалық дамуды жоспарлау. – Алматы, «Агроуниверситет»,
42. Әлібаев Т.Е., Есахаева Д.А., Садықова Ә.С. Ауылшаруашылық өнімдерін
43. Аяпов К.Ж., Кампитова Г.А., Мажитова Р.С. Жеміс шаруашылығы.
ҚОСЫМШАЛАР
Қосымша А. Ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімділігі
бір гектардан центнер
Дәнді және дәнді-бұршақ дақылдар Картоп Күнбағыс Қант қызылшасы Көкөністер
1990 12,2 113,0 9,2 239,0 154,0
1991 5,3 99,0 4,9 148,0 121,0
1992 13,2 104,0 3,3 136,0 114,0
1993 9,7 94,0 3,2 123,0 106,0
1994 7,9 94,0 3,4 77,0 104,0
1995 5,0 84,0 2,9 91,0 101,0
1996 6,5 88,0 1,9 105,0 96,0
1997 8,7 84,0 2,8 116,0 101,0
1998 5,6 77,0 4,2 143,0 114,0
1999 13,0 108,0 4,9 172,0 134,0
2000 9,4 106,0 4,0 154,0 153,0
2001 12,2 133,0 6,0 173,0 166,0
2002 11,5 139,0 5,9 207,0 172,0
2003 10,8 139,0 6,8 210,0 177,0
2004 8,8 134,0 5,9 197,0 186,0
2005 10,0 150,0 6,3 209,0 196,0
2006 11,7 154,0 5,9 241,0 201,0
2007 13,3 156,0 5,9 249,0 211,0
2008 10,1 143,7 4,1 204,3 204,0
Қосымша Б. Ауыл шаруашлығы жалпы өнімдерінің нақты көлем индекстері
өткен жылға пайызбен
2003 2004 2005 2006 2007 2008
Барлығы
Қазақстан Республикасы 102,1 99,5 107,3 106,2 108,9 94,4
Ақмола 99,7 88,1 114,3 108,1 114,9 79,2
Ақтөбе 111,3 93,3 94,3 97,5 117,8 109,6
Алматы 103,2 104,2 102,7 104,1 104,3 101,5
Атырау 112,3 104,3 101,8 104,0 105,5 99,4
Шығыс Қазақстан 101,3 105,6 99,7 97,8 105,5 88,6
Жамбыл 112,6 102,7 101,0 100,0 104,3 92,2
Батыс Қазақстан 104,4 87,7 83,5 109,1 110,2 118,3
Қарағанды 101,3 104,8 89,8 110,8 108,0 99,6
Қостанай 99,0 87,1 126,2 117,1 116,5 90,4
Қызылорда 107,5 109,3 100,9 99,8 112,7 94,4
Маңғыстау 105,3 102,4 112,9 101,5 94,8 99,8
Павлодар 90,2 118,7 101,7 98,8 110,9 90,0
Солтүстік Қазақстан 94,5 98,7 121,2 114,2 107,3 94,4
Оңтүстік Қазақстан 106,6 109,6 102,8 100,5 101,1 97,0
Астана қаласы 214,0 48,3 128,3 102,0 120,3 92,7
Алматы қаласы 163,1 44,8 92,8 105,8 128,2 86,3
өсімдік шаруашылығы
Қазақстан Республикасы 99,9 95,1 109,5 107,7 113,8 86,8
Ақмола 98,2 81,2 119,8 112,2 122,8 71,2
Ақтөбе 122,3 76,8 72,0 74,7 187,5 114,7
Алматы 102,5 104,6 101,9 100,8 107,7 96,5
Атырау 117,1 102,4 96,9 106,8 125,4 84,7
Шығыс Қазақстан 96,0 102,7 93,6 85,5 109,6 67,3
Жамбыл 112,9 99,5 98,8 96,5 105,9 85,0
Батыс Қазақстан 108,2 70,5 54,6 127,7 133,5 145,8
Қарағанды 91,4 99,8 68,3 115,2 114,3 85,5
Қостанай 97,5 72,5 146,1 130,7 122,9 83,3
Қызылорда 109,9 113,5 99,8 97,4 119,6 90,7
Маңғыстау 117,5 61,3 186,7 112,2 31,4 90,6
Павлодар 74,3 130,4 98,1 94,8 125,6 76,5
Солтүстік Қазақстан 90,1 97,3 128,9 119,7 108,4 91,2
Оңтүстік Қазақстан 106,9 110,4 100,7 96,8 98,1 91,7
Астана қаласы 248,7 43,9 129,7 105,7 120,9 95,9
Алматы қаласы 196,2 30,3 91,4 108,8 132,9 92,8
мал шаруашылығы
Қазақстан Республикасы 105,0 105,6 104,6 104,5 103,8 104,0
Ақмола 102,8 103,4 102,5 100,6 100,9 100,4
Ақтөбе 105,4 104,1 106,9 104,6 102,7 107,2
Алматы 104,1 103,7 103,5 107,3 101,4 107,7
Атырау 111,1 104,8 102,9 103,4 101,1 103,4
Шығыс Қазақстан 106,4 108,1 105,0 106,3 103,3 102,0
Жамбыл 112,0 108,1 104,4 104,6 102,6 103,0
Батыс Қазақстан 101,0 103,6 105,0 103,0 101,6 102,6
Қарағанды 110,0 108,7 106,9 108,9 105,3 107,5
Қостанай 100,9 105,7 104,5 102,4 109,0 102,7
Қызылорда 103,5 102,2 102,8 103,6 102,7 100,7
Маңғыстау 104,7 104,6 105,8 97,9 117,5 102,0
Павлодар 108,2 109,4 104,9 101,8 101,2 101,7
Солтүстік Қазақстан 104,8 101,8 102,5 101,8 104,6 104,7
Оңтүстік Қазақстан 105,8 107,5 106,5 106,7 105,3 104,7
Астана қаласы 96,3 85,8 109,4 46,4 100,6 77,3
Алматы қаласы 91,4 120,6 100,0 91,4 104,6 78,4
Қосымша В. Ауыл шаруашылығының жалпы өнімі
ағымдағы бағада, млн. теңге
2003 2004 2005 2006 2007 2008
Барлығы
Қазақстан Республикасы 615368,5 698832,9 763843,4 853312,9 1121773,6 1316423,1
Ақмола 69900,2 79347,2 82007,8 90032,0 131005,2 116103,2
Ақтөбе 24493,1 27001,8 27362,5 29388,8 40700,6 60490,2
Алматы 80608,9 95632,8 105434,8 118954,7 145982,1 187256,2
Атырау 6963,7 7967,5 9445,3 10888,8 13312,9 16221,6
Шығыс Қазақстан 58173,2 70020,1 75118,5 80290,4 98504,3 116361,5
Жамбыл 36455,0 42465,7 45737,4 45832,3 60331,9 67242,9
Батыс Қазақстан 24168,2 25335,5 22917,2 27049,8 34729,4 62399,7
Қарағанды 29715,1 36722,7 35533,3 43095,3 54822,2 63079,4
Қостанай 84643,7 92181,0 108742,9 130255,4 188866,3 223853,5
Қызылорда 13296,5 16107,5 16848,7 18376,1 24146,1 24523,4
Маңғыстау 1348,6 1627,9 2385,0 2633,5 2870,3 3252,5
Павлодар 25649,4 33497,0 36268,7 39037,5 50187,6 51085,3
Солтүстік Қазақстан 68377,7 85135,6 93979,0 108947,4 147471,5 174932,2
Оңтүстік Қазақстан 87696,9 80421,9 95218,9 100858,1 118669,4 146912,5
Астана қаласы 2356,3 3413,9 4762,5 5441,9 7077,0 1306,6
Алматы қаласы 1522,0 1954,8 2080,9 2230,9 3096,8 1402,4
өсімдік шаруашылығы
Қазақстан Республикасы 355717,4 391249,1 400217,9 432491,6 630795,7 679673,6
Ақмола 48223,0 54139,4 52848,4 57588,8 94050,5 69579,7
Ақтөбе 9701,3 9755,0 6524,9 5225,9 12752,8 22831,8
Алматы 41559,4 50128,0 52072,3 55591,4 73879,2 88051,7
Атырау 1300,9 1386,4 1732,0 1974,6 3112,8 3121,7
Шығыс Қазақстан 27263,5 32477,3 30607,4 2713,8 37740,4 36563,1
Жамбыл 22756,5 25857,8 26188,3 23193,4 34154,2 33654,1
Батыс Қазақстан 11632,9 10799,9 5660,5 7345,1 12260,6 32955,3
Қарағанды 12958,5 16302,8 10785,2 13167,0 19432,3 16033,7
Қостанай 47285,5 48018,5 56292,9 70647,4 115755,3 135457,1
Қызылорда 8383,9 10494,9 10308,5 10855,4 15486,3 13830,7
Маңғыстау 67,9 143,2 604,5 694,3 278,0 708,1
Павлодар 11301,0 15834,8 15392,3 15524,2 24190,1 17320,9
Солтүстік Қазақстан 46779,6 60363,2 65422,8 76836,9 109381,4 125807,7
Оңтүстік Қазақстан 63115,7 50740,7 59589,1 58781,0 68738,1 81621,1
Астана қаласы 2110,0 3175,5 4469,4 5286,0 6919,5 1144,7
Алматы қаласы 1277,8 1631,7 1719,4 1866,4 2664,2 992,2
мал шаруашылығы
Қазақстан Республикасы 259651,1 307583,8 363625,5 420821,3 490977,9 636749,5
Ақмола 21677,2 25207,8 29159,4 32443,2 36954,7 46523,5
Ақтөбе 14791,8 17246,8 20837,6 24162,9 27947,8 37658,4
Алматы 39049,5 45504,8 53362,5 63363,3 72102,9 99204,5
Атырау 5662,8 6581,1 7713,3 8914,2 10200,1 13099,9
Шығыс Қазақстан 30909,7 37542,8 44511,1 52376,6 60763,9 79798,4
Жамбыл 13698,5 16607,9 19549,1 22638,9 26177,7 33588,8
Батыс Қазақстан 12535,3 14535,6 17256,7 19704,7 22468,8 29444,4
Қарағанды 16756,6 20419,9 24748,1 29928,3 35389,9 47045,7
Қостанай 37358,2 44162,5 52450,0 59608,0 73111,0 88396,4
Қызылорда 4912,6 5612,6 6540,2 7520,7 8659,8 10692,7
Маңғыстау 1280,7 1484,7 1780,5 1939,2 2592,3 2544,4
Павлодар 14348,4 17662,2 20876,4 23513,3 25997,5 33764,4
Солтүстік Қазақстан 21598,1 24772,4 28556,2 32110,5 38090,1 49124,5
Оңтүстік Қазақстан 24581,2 29681,2 35629,8 42077,1 49931,3 65291,4
Астана қаласы 246,3 238,4 293,1 155,9 157,5 161,9
Алматы қаласы 244,2 323,1 361,5 364,5 432,6 410,2
Қосымша Г. Дәнді және дәнді-бұршақ дақылдарының егістік алқабы
мың га
2003 2004 2005 2006 2007 2008
Барлығы
Қазақстан Республикасы 13872,6 14278,0 14841,9 14839,8 15427,9 16190,1
Ақмола 3425,1 3606,0 3604,3 3702,5 3875,2 4131,3
Ақтөбе 645,6 726,3 735,1 751,0 662,0 700,3
Алматы 485,2 490,0 502,3 491,4 494,3 492,0
Атырау 1,0 1,2 1,2 1,2 0,8 0,6
Шығыс Қазақстан 569,1 595,9 586,4 583,2 603,4 596,6
Жамбыл 384,9 377,3 402,7 369,9 332,1 293,6
Батыс Қазақстан 626,5 666,9 701,7 570,6 532,2 543,0
Қарағанды 823,4 845,4 862,1 662,0 708,8 699,9
Қызылорда 84,7 79,6 84,8 84,6 85,1 72,1
Қостанай 2998,8 3053,7 3396,2 3613,7 3957,8 4159,9
Маңғыстау - - - - - -
Павлодар 573,9 578,0 586,8 555,1 634,4 623,7
Солтүстік Қазақстан 3021,9 3031,0 3135,7 3194,8 3335,4 3700,4
Оңтүстік Қазақстан 231,8 226,4 241,7 259,1 205,6 175,9
Алматы қаласы 0,5 0,3 0,4 0,2 0,3 0,4
Астана қаласы 0,2 - 0,5 0,5 0,5 0,4
олардан: күздік және жаздық бидай
Қазақстан Республикасы 11361,9 11956,6 12647,9 12425,8 12683,0 12906,3
Ақмола 2987,9 3192,2 3262,8 3320,8 3443,3 3542,4
Ақтөбе 496,4 586,7 604,6 598,6 475,2 509,8
Алматы 259,1 253,3 266,2 261,8 215,7 162,0
Атырау 0,1 0,2 0,3 0,1 - -
Шығыс Қазақстан 406,1 433,2 421,0 397,6 381,0 317,4
Жамбыл 263,2 249,7 269,7 238,1 183,3 97,5
Батыс Қазақстан 470,7 505,8 526,7 356,3 305,8 329,7
Қарағанды 723,6 754,7 773,5 582,9 588,2 536,9
Қызылорда 11,0 10,2 12,8 10,7 9,4 7,4
Қостанай 2717,8 2786,3 3149,8 3307,2 3654,1 3836,8
Маңғыстау - - - - - -
Павлодар 426,4 397,1 408,5 389,8 411,1 373,7
Солтүстік Қазақстан 2417,2 2602,8 2756,5 2751,1 2848,4 3054,2
Оңтүстік Қазақстан 182,2 184,4 194,6 210,3 167,0 138,1
Алматы қаласы - - 0,4 - - -
Астана қаласы 0,2 - 0,5 0,5 0,5 0,4
Қосымша Д. Еттің барлық түрі (сойыс салмағында)
мың тонна
2003 2004 2005 2006 2007
Қазақстан Республикасы 693,2 737,1 762,2 808,6 838,7
Ақмола 50,2 51,7 53,3 53,1 54,9
Ақтөбе 37,1 40,6 42,7 45,4 45,8
Алматы 103,4 109,0 108,7 126,8 130,5
Атырау 18,7 20,9 21,1 21,4 22,0
Шығыс Қазақстан 86,7 89,1 91,3 99,8 107,0
Жамбыл 36,5 39,5 41,3 43,6 45,6
Батыс Қазақстан 32,3 33,3 33,0 34,1 34,7
Қарағанды 45,4 49,6 52,8 60,9 63,7
Қостанай 122,5 131,7 137,4 138,5 141,0
Қызылорда 13,2 14,3 14,7 14,9 15,4
Маңғыстау 3,8 4,1 4,1 4,4 4,6
Павлодар 31,2 37,6 38,7 39,2 40,6
Солтүстік Қазақстан 51,8 49,6 52,8 53,1 55,1
Оңтүстік Қазақстан 59,7 65,3 69,4 72,8 77,2
Астана қаласы 0,3 0,4 0,5 0,2 0,2
Алматы қаласы 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4
Қосымша Е. Сүттің барлық түрі
Сүттің барлық түрі
мың тонна
2003 2004 2005 2006 2007
Қазақстан Республикасы 4316,7 4556,8 4749,2 4926,0 5073,2
Ақмола 411,6 434,5 445,1 449,5 452,2
Ақтөбе 239,1 253,2 270,3 277,6 288,0
Алматы 578,5 591,5 610,9 638,1 652,0
Атырау 43,3 46,6 48,5 50,3 52,7
Шығыс Қазақстан 563,4 602,9 634,6 661,4 677,1
Жамбыл 216,7 234,0 244,1 253,0 260,8
Батыс Қазақстан 203,5 210,3 214,0 219,9 228,8
Қарағанды 247,7 269,2 283,7 299,8 313,8
Қостанай 508,3 538,9 567,9 588,6 609,6
Қызылорда 60,3 63,6 64,6 68,3 71,2
Маңғыстау 5,5 5,3 5,9 6,1 6,5
Павлодар 289,4 324,6 339,3 343,0 343,4
Солтүстік Қазақстан 495,7 504,4 512,9 523,4 531,3
Оңтүстік Қазақстан 438,2 465,1 495,7 537,6 577,4
Астана қаласы 8,1 5,7 4,4 2,4 2,1
Алматы қаласы 7,4 7,0 7,3 7,0 6,3
Қосымша Ж. Республика бойынша мал саны
Жылқы саны
жыл аяғына, мың бас
2003 2004 2005 2006 2007 2008
Қазақстан Республикасы 1064,3 1120,4 1163,5 1235,6 1291,1 1366
Ақмола 80,7 84,5 83,5 85,5 87,6 90,7
Ақтөбе 60,5 60,9 61,8 63,4 66,5 68,7
Алматы 167,4 173,1 181,9 192,0 202,7 229,4
Атырау 33,2 35,5 37,3 39,3 40,7 42,4
Шығыс Қазақстан 128,1 140,5 149,6 163,8 171,7 181,3
Жамбыл 63,2 70,3 73,5 78,1 80,9 82,6
Батыс Қазақстан 48,3 49,6 48,8 53,3 56,8 61
Қарағанды 110,5 113,0 114,8 124,1 122,7 123,9
Қостанай 63,4 66,9 68,6 71,9 75,5 78,2
Қызылорда 48,9 50,4 51,1 54,2 57,5 60,7
Маңғыстау 26,6 30,5 31,5 33,5 37,5 39
Павлодар 53,3 59,2 63,2 67,0 70,5 76,5
Солтүстік Қазақстан 71,3 74,0 77,0 80,0 83,7 87,2
Оңтүстік Қазақстан 108,2 111,3 120,3 128,5 136,1 143,8
Астана қаласы 0,5 0,4 0,3 0,5 0,3 0,2
Алматы қаласы 0,2 0,3 0,3 0,5 0,4 0,4
кестенің жалғасы
Құс саны
жыл аяғына, мың бас
2003 2004 2005 2006 2007 2008
Қазақстан Республикасы 24823,1 25606,1 26215,5 28239,3 29506,8 30687,4
Ақмола 2693,2 2704,0 2544,1 2532,9 2347,9 2626,5
Ақтөбе 834,2 879,8 950,5 982,9 1079,7 1156,8
Алматы 6070,9 6229,9 6238,8 7767,6 8273,6 8647
Атырау 33,0 36,7 38,8 52,4 54,3 55,1
Шығыс Қазақстан 2716,4 2830,9 2877,6 3011,5 3355,1 3253,4
Жамбыл 1261,6 1392,2 1375,2 1451,3 1492,7 1491,8
Батыс Қазақстан 573,7 857,2 929,6 881,8 972,2 897,2
Қарағанды 2020,4 1625,4 1800,3 1633,1 1708,3 1847,8
Қостанай 3348,3 3400,7 3521,0 3667,8 3949,3 4193,4
Қызылорда 438,3 428,2 418,9 406,7 365,3 231
Маңғыстау 8,8 8,4 7,5 13,8 15,0 12,8
Павлодар 1041,1 1057,4 1168,9 1092,2 1084,8 1219,4
Солтүстік Қазақстан 1812,3 2112,9 2218,6 2559,9 2604,0 2792,7
Оңтүстік Қазақстан 1927,6 2001,8 2094,5 2132,5 2151,9 2212,9
Астана қаласы 15,3 16,1 7,7 4,5 4,9 4,6
Алматы қаласы 28,0 24,5 23,5 48,4 47,8 45
Қосымша З. Негізгі ауыл шаруашылғы дақылдарының егістік алқабы
мың гектар
Бүкіл егістік алқабы Дәнді дақылдар Техникалық дақылдар Картоп Көкөніс
барлығы соның ішінде: майлы
1990 35182,1 23355,9 439,9 266,5 205,9 70,8 35,8 11065,5
1991 34935,5 22752,5 474,6 303,2 216,8 75,1 38,1 11371,9
1992 34839,9 22595,8 665,9 462,1 246,9 83,3 39,8 11203,1
1993 34060,4 22250,4 614,8 430,4 243,9 74,0 26,3 10847,2
1994 31662,4 20710,3 608,3 434,2 218,3 73,4 24,8 10026,1
1995 28679,6 18877,7 702,2 548,6 205,9 76,1 27,7 8788,9
1996 25644,1 17187,6 629,0 487,2 189,4 79,8 31,6 7526,0
1997 21843,7 15651,4 453,4 333,5 176,3 87,1 28,9 5445,7
1998 18610,4 13526,7 481,2 338,6 169,9 96,5 41,5 4294,1
1999 15285,3 11392,5 550,5 384,2 156,3 96,1 38,8 3050,8
2000 16195,3 12438,2 631,1 448,2 160,3 102,6 38,8 2823,7
2001 16785,2 13208,7 560,8 347,5 164,6 107,7 41,4 2701,7
2002 17756,3 14022,7 609,2 409,6 163,0 108,7 47,0 2805,5
2003 17454,2 13872,6 862,9 631,9 166,9 110,2 42,2 2399,3
2004 18036,4 14278,0 918,5 665,0 168,2 111,3 43,6 2515,8
2005 18445,2 14841,9 900,0 669,7 168,2 110,6 43,4 2380,6
2006 18369,1 14839,8 974,1 751,4 153,9 102,2 42,0 2255,9
2007 18954,5 15427,9 898,9 672,8 155,5 104,1 38,8 2329,0
2008 20119,2 16190,1 1110,9 913,7 163,7 112,9 55,9 2486,2
Қосымша И. Картоптың егістік алқабы
мың га
2003 2004 2005 2006 2007 2008
Қазақстан Республикасы 166,9 168,2 168,2 153,9 155,5 163,7
Ақмола 16,6 16,8 16,7 14,3 13,4 16,6
Ақтөбе 6,0 6,1 6,1 6,7 6,8 7,0
Алматы 33,3 33,9 34,2 34,4 34,6 34,4
Атырау 1,0 1,0 1,0 0,9 1,0 0,9
Шығыс Қазақстан 27,1 26,9 25,7 20,2 21,8 21,2
Жамбыл 5,6 5,9 5,7 5,2 5,8 5,8
Батыс Қазақстан 3,7 3,9 4,1 3,3 3,7 3,9
Қарағанды 9,9 10,2 10,7 10,6 9,4 10,1
Қызылорда 7,1 7,9 7,1 6,9 6,8 6,5
Қостанай 9,9 9,9 9,7 9,9 9,3 9,3
Маңғыстау - - - - - -
Павлодар 10,6 11,9 11,9 9,8 10,6 11,0
Солтүстік Қазақстан 24,2 22,6 24,7 22,3 21,8 25,9
Оңтүстік Қазақстан 10,4 10,0 9,5 8,0 9,6 9,9
Алматы қаласы 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1
Астана қаласы 1,4 1,1 1,0 1,3 0,8 1,1
Қосымша К. Картоптың өнімділігі
бір гектардан центнер
2003 2004 2005 2006 2007 2008
Қазақстан Республикасы 139,0 134,0 150,0 154,0 155,8 143,7
Ақмола 124,0 107,0 125,0 130,0 137,9 83,8
Ақтөбе 114,0 115,0 115,0 107,0 107,0 109,6
Алматы 158,0 155,0 156,0 158,0 159,2 160,4
Атырау 107,0 108,0 112,0 116,0 120,7 124,6
Шығыс Қазақстан 141,0 136,0 145,0 155,0 142,2 119,2
Жамбыл 168,0 170,0 185,0 179,0 178,8 182,1
Батыс Қазақстан 82,0 83,0 82,0 110,0 105,0 122,7
Қарағанды 166,0 164,0 170,0 168,0 186,0 186,2
Қостанай 153,0 98,0 150,0 165,0 180,2 150,2
Қызылорда 107,0 114,0 118,0 128,0 134,7 123,8
Маңғыстау 77,0 75,0 68,0 200,0 44,7 3,0
Павлодар 154,0 150,0 174,0 172,0 177,0 168,3
Солтүстік Қазақстан 119,0 124,0 164,0 166,0 167,1 156,6
Оңтүстік Қазақстан 133,0 136,0 155,0 153,0 157,9 158,5
Алматы қаласы 162,0 163,0 150,0 111,0 118,4 99,6
Астана қаласы 276,0 196,0 198,0 198,0 155,0 155,6
Қосымша Л. Қан қызылшасының (фабрикалық) егістік алқабы
мың га
2003 2004 2005 2006 2007 2008
Қазақстан Республикасы 22,2 22,3 17,5 14,4 12,4 6,2
Алматы 17,0 18,0 16,2 14,1 12,4 5,1
Шығыс Қазақстан - - - - - -
Жамбыл 5,0 4,3 1,3 0,3 0,0 1,1
Қызылорда 0,1 - - - - -
Оңтүстік Қазақстан 0,1 - - - 0,0 0,0
Алматы қаласы - - - - - -
Қосымша М. Қант қызылшасының (фабрикалық) өнімділігі
бір гектардан центнер
2003 2004 2005 2006 2007 2008
Қазақстан Республикасы 210 197 209 241 248,9 204,3
Ақтөбе - - - - - -
Алматы 211 199 212 243 249,2 232,2
Шығыс Қазақстан 9 - - 350 - -
Жамбыл 211 192 165 127 95 78,2
Қарағанды - - - - - -
Қызылорда 109 - - - - -
Оңтүстік Қазақстан 165 - - - 210 30,0
Алматы қаласы - - - - - -
Қосымша Н. Көкөністердің егістік алқабы
мың га
2003 2004 2005 2006 2007 2008
Қазақстан Республикасы 110,2 111,3 110,6 102,2 104,2 112,9
Ақмола 4,8 4,7 4,8 4,1 3,6 4,0
Ақтөбе 2,7 2,8 2,8 3,1 3,1 3,7
Алматы 22,6 22,8 23,0 22,2 25,0 25,4
Атырау 2,1 2,2 2,2 1,9 2,2 2,1
Шығыс Қазақстан 10,2 10,3 9,7 7,6 7,7 7,6
Жамбыл 19,0 19,5 19,8 18,1 18,9 20,5
Батыс Қазақстан 3,0 3,0 3,2 2,7 3,0 3,7
Қарағанды 3,2 3,4 3,4 3,4 2,3 2,7
Қызылорда 6,8 7,2 5,2 5,5 2,2 5,0
Қостанай 2,7 2,6 2,6 2,5 5,4 2,4
Маңғыстау 0,1 0,2 0,2 0,2 0,2 0,3
Павлодар 3,9 3,8 3,9 3,1 3,1 3,2
Солтүстік Қазақстан 4,0 3,9 4,9 4,0 3,9 4,7
Оңтүстік Қазақстан 24,4 24,2 24,4 23,4 23,3 27,1
Алматы қаласы 0,2 0,2 0,1 0,2 0,1 0,2
Астана қаласы 0,5 0,5 0,4 0,2 0,2 0,3
Қосымша О. Көкөністердің өнімділігі
бір гектардан центнер
2003 2004 2005 2006 2007 2008
Қазақстан Республикасы 177,0 186,0 196,0 201,0 211,0 204,0
Ақмола 130,0 116,0 139,0 145,0 168,0 121,0
Ақтөбе 142,0 142,0 148,0 137,0 140,0 128,0
Алматы 208,0 217,0 224,0 234,0 235,0 243,0
Атырау 126,0 140,0 138,0 160,0 196,0 208,0
Шығыс Қазақстан 197,0 202,0 211,0 213,0 114,0 203,0
Жамбыл 167,0 177,0 179,0 179,0 190,0 179,0
Батыс Қазақстан 94,0 99,0 101,0 118,0 257,0 103,0
Қарағанды 225,0 214,0 213,0 223,0 227,0 264,0
Қостанай 194,0 194,0 197,0 199,0 154,0 203,0
Қызылорда 116,0 128,0 130,0 134,0 146,0 146,0
Маңғыстау 63,0 111,0 97,0 161,0 212,0 205,0
Павлодар 156,0 183,0 231,0 234,0 271,0 261,0
Солтүстік Қазақстан 234,0 287,0 284,0 292,0 310,0 315,0
Оңтүстік Қазақстан 175,0 182,0 197,0 205,0 218,0 202,0
Алматы қаласы 205,0 207,0 278,0 264,0 311,0 216,0
Астана қаласы 287,0 527,0 433,0 255,0 233,0 203,0
Қосымша П. 2009 жылғы 1 ақпанға Қазақстан Республикасында дәнді
(астыққа) қолда бары (заңды тұлғалар және шаруа (фермер) қожалықтары)
тонна
Барлығы соның ішінде
ауыл шаруашылығы кәсіпорындарында шаруа (фермер) қожалықтарында нан қабылдайтын пункттер
Дәнді және бұршақ дақылдар (астыққа) барлығы 9811313 3098622
азық-түліктік 6937665 1313787 351137 4433508 839233
жемдік 788371 275438 85958 371970 55005
тұқымдық 2085277 1509397 535997 38258 1625
Бидай 8436069 2471488 796380 4349897 818304
азық-түліктік 6519085 1098593 317926 4290293 812273
жемдік 121277 65639 22963 28269 4406
тұқымдық 1795707 1307256 455491 31335 1625
Жүгері 23055 14187 5438 3295 135
азық-түліктік 836 836
жемдік 19394 11695 5105 2459 135
тұқымдық 2825 1656 333 836
Күріш 88124 56415 6258 21226 4225
азық-түліктік 63729 35938 3502 20064 4225
жемдік 3587 3384 203
тұқымдық 20808 17093 2553 1162
Арпа 1136972 475854 142557 447362 71199
азық-түліктік 311831 156763 23625 110708 20735
жемдік 594872 161686 50369 332353 50464
тұқымдық 230269 157405 68563 4301
Қара бидай 18349 8493 1976 6781 1099
азық-түліктік 14512 6038 987 6388 1099
жемдік 1637 739 505 393
тұқымдық 2200 1716 484
Сұлы 50682 39548 8746 2388
азық-түліктік 6780 6272 491 17
жемдік 26705 20468 3881 2356
тұқымдық 17197 12808 4374 15
Қара құмық 12868 4892 3452 3766 758
азық-түліктік 7502 3345 1433 1966 758
жемдік 2219 268 163 1788
тұқымдық 3147 1279 1856 12
Тары 5408 1750 944 2679 35
азық-түліктік 1992 956 499 502 35
жемдік 2334 463 170 1701
тұқымдық 1082 331 275 476
Масақ қоспасы 14203 11081 2963 159
азық-түліктік 150 150
жемдік 11896 9341 2396 159
тұқымдық 2157 1590 567
Қосымша Р. 2009 жылғы 1 ақпанға облыстар бөлінісінде дәнді
бұршақ дақылдарының (астыққа) қолда бары
тонна
Барлығы соның ішінде
ауыл шаруашылығы кәсіпорындарында шаруа (фермер) қожалықтарында нан қабылдайтын пункттер
Қазақстан Республикасы 9811313 3098622 973092 4843736 895863
Ақмола 2322677 797668 123182 1385471 16356
Ақтөбе 309590 87319 47812 153797 20662
Алматы 69631 48207 14154 5330 1940
Атырау 285 285
Батыс Қазақстан 427119 70153 107444 170458 79064
Жамбыл 66919 12516 14403 4479 35521
Қарағанды 269908 109393 57761 36159 66595
Қостанай 2905562 871582 266943 1642222 124815
Қызылорда 73029 41604 5984 21226 4215
Оңтүстік Қазақстан 77721 3131 466 74124
Павлодар 154253 60207 47660 36408 9978
Солтүстік Қазақстан 2674476 937605 240312 1249487 247072
Шығыс Қазақстан 202099 58884 46963 70783 25469
Алматы қ. 186650 28 8 186614
Астана қ. 71394 40 67916 3438
86