Кіріспе..................................................................................................3-4
I-Тарау.
Бастауыш сыныптарда грамматиканы оқыту әдістемесі.
Грамматика сабақтарының міндеттері мен мақсаты..........................5-6
Қазақ тілі сабағындағы грамматикалық жаттығу материалдарымен жұмыс жүргізу
II-Тарау.
Бастауыш сыныптарда қазақ тілі пәнін оқыту әдістемесі.
1-ші сыныпта қазақ тілін оқыту...........................................................9-15
Әріптер мен дыбыстарды оқыту.....................................................16-19
Грамматика материалдарын оқыту...................................................20-22
Қорытынды..........................................................................................23
Пайдаланған әдебиеттер....................................................................24
Кіріспе.
Зерттеудің өзектілігі
Оқушының ана тілі- оның өмірлік
Тіл оймен тікелей байланысты
Бастауыш мектепте балаға сурет
Қазақ тілін сабақта оқытқанда,
Баланы әрдайым соған жетектей
Қазақ тілінен сабақ беретін
Зерттеудің мақсаты:
мен емле туралы оқушыларға
Зерттеудің міндеттері: 1. Оқушылардың
сыныптарда оқуына, жүйелі білім
дайындық жасау.
2. Оқушылардың жазба сауаттылығын арттыру
жолдарын қарастыру.
3. Оқушыларына грамматикалық емле ережелерін
толық меңгерту.
Зерттеу объектісі:
Зерттеу пәні:
Зерттеу әдістері:
анкета т.б.
Зерттеу орны:
мектебі.
Зерттеу болжамы:
грамматикасы мен емлесі туралы
барысында оқушылардың жазба сауаттылықтарын
арттырып, емле ережелерін меңгерту.
I-Тарау.
Бастауыш сыныптарда грамматиканы оқыту әдістемесі.
Грамматика сабақтарының міндеттері мен мақсаты.
Оқулықта жүйелі білім беру
басталмайды, болжамы сол ережеге,
Сондықтан грамматикалық ережелерді балаға
Тіл сабақтарын оқытудың дидактикалық
Біріншіден, жаттығу материалдары мазмұнды
Екіншіден, әрбір мысал, үзінді
алады. Мұндағы басты талап- балаға
үшін оқушылар дұрыс құралмаған
Үшіншіден, алынған жаттығу, тағы
Жаттығу, талдау, тіл дамыту
Біз әр жаттығуда өтілген
Грамматикалық білімді тиянақты етіп
Ауызша айтылған текстен өтілген
Бұрын өтілген тақырыптармен қатар
Грамматикалық талдауды емлеге қатысты
Диктант, шығарма жаздыру. Бұл
Қазақ тілі сабағындағы грамматикалық жаттығу
материалдарымен жұмыс жүргізу әдістері.
Қазақ тілін бастауыш мектепте
«Сауат ашу мен тіл дамыту»;
«Оқу мен тіл дамыту»;
«Грамматика, емле және тіл
«Тіл дамыту» мұнда басқалармен
Жаттығу материалдарына қойылатын басты
Т.б. байланысты тақырыптар. Сондай-ақ оқушылардың
Жаңа материалды түсіндіру екі
Дедуктивтік әдіс бойынша оқытқанда,
Грамматикалық тақырыпты танытып, түсіндіргеннен
Тақырып түсіндірілгеннен кейін, жаңа форманы
Тексте өтілген объектіні ерекшелеп
Текстен объекті түсіріліп, төменде
Келесі кезекте мұғалім оқушыларды
танып, табуға үйрете бастайды.
Тексте объект ерекшеленбей беріледі
Өтілген объектіге оқушылардың өздері
Сөздерді өтілген грамматикалық формаға
Біз әр жаттығуда өтілген
II-Тарау.
Бастауыш сыныптарда қазақ тілі пәнін оқыту әдістемесі.
1-ші сыныпта қазақ тілін оқыту.
«Қазақ тілі» оқулығындағы «Дыбыстар мен
Оқушыларға дыбысты танытумен бірге,
Оқу, жазу, тіл дамыту,
Грамматиканы оқыту.
1 сыныпта жаңа материалды оқып
«Сөз» деген грамматикалық ұғымды оқушыларға
1. Сөздердің бір тобы
2. Сөздердің бір тобы
3. Қанша? неше? сұрақтарына
4. Не істеді? қайтті?
Оқушылар сөздердің осындай топтарымен
Сөйтіп «зат» деген ұғымды
Оқушылар кім? не? сұрақтарына
Тиісті сөзді талдау үшін
Емлелік ережелерді танытуға байланысты
Прграммада көрсетілгендей, оқулықтың бірінші,
Оқушылардың бұрын алған білімдерін
Кейбір тақырыптарға байланысты арнайы
Жаттығу текстерін пайдалану.
1-сынып оқушыларына емлелік ережелерді
Мұғалім бұл сияқты жаттығуларды
Мысалы, мектеп-білім бұлағы, шәкірттер-өскен
Мұндай қосымша (үйде орындалатын
Мұғалім класта, үйде орындалатын
Дұрыс жазуға үйрету.
Дұрыс жазуға үйрету жұмысы
Мұғалім жазуға үйрету кезінде
1-сыныпта грамматика мен емле
Оқулықта берілген жаттығулардың 70-80%
Оқушыларды жатқа жазуға үйрету
Жатқа жазғызатын тексті сынып
Жатқа жазу оқушылардың грамматикалық
жазғызуына болады. Бұл диктанттарды
Күнделікті сабақты жоспарлау кезінде
1.Қай сыныпта да оқу
2. Оқушылардың сыныпта, үйде өздігінен
3. Тапсырманың орындалуын тексерген кезде
4. Жеке оқушылармен жүргізілетін жұмыс
5. Оқушылардың сабаққа деген белсенділігін,
6. Бақылау диктантына байланысты «қатемен
7. Оқушылардың жазу жұмыстарында
Мұғалімнің оқушылармен жүргізетін жұмыстарының
2.2. Әріптер мен дыбыстарды оқыту.
«Қазақ тілі» пәнінен 1-сыныпта
Оқулықта ы-і әріптерінің жазылуын үйрену
Оқушылар 2-сыныпта буын, сөз
қосарлары анық естілетін сөздерді
Қысқасы, 2-сыныпта оқушыларға диктант жаздыру
И әрпі, я, ю әріптерін оқытуда
Ерекше ескерілетін жай – я алдында
Ю әрпінің жазылу ережелері
жазылатын сөздердің өте жиі
аңғарту үшін бірнеше жаттығу
Ю әрпінің емлесі, я әрпіндегідей,
Осыған байланысты дауысты дыбыстарды,
Бұл тақырыпқа арналған программаның
Әдетте 2-сынып оқушылары сөз
кейін ережелер беріледі. Солай
Ережелерден кейінгі жаттығулар алған
Т мен Д әріптерін
Дауыссыз қ мен ғ-ның,
Дауысты дыбыстың әсерімен қ
Дауыссыз к мен г
Үнді дыбыстарды 2- сыныпта тәптіштеп
2.3.Грамматика материалдрын оқыту.
Оқушылар 3- сыныпта грамматикалық күрделі
Материалдардың күрделі, түсіндіруге қиын
Ол үшін оқушылар материалдардың
Емле материалдарын оқыту.
3-сыныпта оқушылар орыс тілінен
3- сыныпта оқушылар тілдің морфологиялық
Оқушылар бұл жаңа материалдармен
Емлені меңгеріп алу, психологтардың
Жаттығу кезеңінде оқушы емленің
Емле ережесін түсіндіру. Емле
Бір грамматикалық құрам төңірегінде
Емле ережесін таныту, түсіндіру
Өтілген емле ережесіне қатысты
Берілген сөйлем ішінен жаңа
Оқушылардың өздеріне өтілген емлеге
Оқушыларды жазу үстінде объектіге
Жаңа өтілген орфограмма тексте
Жаңа өтілген орфограммаға қатысты
Жаңа орфограмма бұрын өтілген
Жаңа өтілген орфограммасы бар
Түсіндірме терме диктант жазу.
Оқушыларды жаңа емле ережесін
Бақылау диктантын өткізу.
Мазмұндама шығарма жаздыру.
Оқушыларды емлеге үйретуде ерекше
Бұл міндетті орындау үшін
Емле ережелерін есте ұстап,
Қорытынды.
Қорыта келгенде оқушылардың сөздік қорын
Жаңа сөзді оқушылардың қабылдауы,
Ол сөздің барлық мағыналық
Арнаулы тапсырмаларды орындау барысында
Балалардың сөздік қорын молайта
Дыбыстардың емлелік ерекшеліктерін айтылуы
Дыбыстардың емлелеріне байланысты салыстырмалы
Тілдің дыбыстық жүйесіне байланысты
Бастауыш сынып оқушыларының сөздік
Егер ана тілінің дыбыстық
Бастауыш сыныптрда лексиканы оқытуға
Пайдаланылған әдебиеттер.
І. Кеңесбаев
Ғ. Мұсабаев
2. К. Аханов
3. К.Аханов
4. Ә.Болғанбаев
5. А.Айғабылов
6. И.Ұйықбаев
7.Ә.Жаниязов
Қазақстан мектебі, 1976 ж,
8. Ә.Жаниязов
Қазақстан мектебі, 1979ж, №1
9. Қ.Жидебаев
Бастауыш мектеп 1978ж, №11
10. Б.Кәтенбаева.
Қазақстан мектебі, 1976ж, №1
11.Б.Кәтенбаева «4-класс
12. Б.Кәтенбаева «5-класс
13. «Бастауыш сыныптарда қазақ
Алматы «мектеп» 1987ж.