ЖОСПАР
КІРІСПЕ 1
1 БІЛІМ БЕРУ, ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК ҚОРҒАУДАҒЫ
1.1 Қазақстанның білім беру жүйесінің әлемдік білім беру
1.2 Денсаулық саласындағы мемлекеттік саясаттың маңызы 10
1.3 Әлеуметтік қорғаудың түсінігі, құрылымы, қағидалары мен атқаратын
2 БІЛІМ БЕРУ, ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК ҚОРҒАУҒА
2.1 Қазақстандағы білім беру жүйесінің бағытын талдау және
2.2 Халық денсаулығының негізін құрайтын көрсеткіштер жүйесін
2.3 Халықты әлеуметтік қорғау бағдарламалардың қамтылуы мен әсері,
3 МЕМЛЕКЕТТІҢ БІЛІМ БЕРУ, ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ
3.1 Білім беру саласындағы мемлекеттің саясатын жүзеге асырудағы
3.2 Әлеуметтік аурулардың алдын алуды, диагностикалауды, емдеуді және
3.3 Қазақстан Республикасының халықты әлеуметтік қорғау жүйесін дамытудың
ҚОРЫТЫНДЫ 75
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 77
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың «Барлық
Мемлекеттік саясат – бұл тұрғындардың әлеуметтік жағдайын
Оның негізгі көрсеткіштеріне:
-көпшіліктің білім алуы
-денсаулығы
-халықты әлеуметтік қорғау және әлеуметтік тұрақтылық жатады.
Мемлекеттік саясат – бұл мемлекеттің әлеуметтік сферадағы
Нарыққа өту жағдайларында халықтың білімі, денсаулығы, әлеуметтік қорғалуын
Дипломдық жұмыстың мақсаты – мемлекеттің білім беру, денсаулық
Қазақстанның білім беру жүйесінің әлемдік білім беру жүйесіндегі
Денсаулық саласындағы мемлекеттік саясаттың маңызын көрсету;
Әлеуметтік қорғаудың түсінігі, құрылымы, қағидалары мен атқаратын қызметін
Білім беру, денсаулық сақтау, әлеуметтік қорғауға арналған мемлекет
Зерттеу жұмысының нысанасы – мемлекеттің білім беру, денсаулық
Зерттеу жұмысының пәні – білім беру, денсаулық сақтау,
Жұмыстың құрылымы кіріспеден, негізгі бөлімнен, қорытынды мен әдебиеттерден
1 БІЛІМ БЕРУ, ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК ҚОРҒАУДАҒЫ
1.1 Қазақстанның білім беру жүйесінің әлемдік білім беру
Мемлекеттік саясат – (social polity) таным-білім ортасы, экономикалық,
Мемлекеттік саясат-бұл тұрғындардың әлеуметтік жағдайын толығымен, сондай-ақ оны
көпшіліктің білім алуы
денсаулығы жағдайы
әлеуметтік топтардың қарым – қатынасының конструктивтілігі және әлеуметтік
Білім беру жүйесінің адам даму индексіне әсері “Қазақстан
Индустриалдыдан ақпаратты өркениетке көшудің қазіргі кезеңінде қоғам дамуының
Ел президентінің Қазақстан халқына Жолдауында (2012 жылы 27
Бұл, ең алдымен, білім беру мен денсаулық сақтау.
Білім беру жүйесін жаңғырту барысында біз үшін келесі
-компьютерлік техниканы, интернетті, компьютерлік желі-ні, электрондық және телекоммунациялық
-Ақпараттық мәдениет дегеніміз – тек компьютермен дұрыс жұмыс
ХХІ ғасыр – ақпарат ғасыры болғандықтан адамзатқа компьютерлік
Оған мыналар кіреді:
- психодиагностикалық ақпартты жинау;
- адам туралы жалпы емес, оның нақты бір
-салыстыру мүмкіндіктерін беретін адамның психологиялық ерекшеліктерін көрсету;
- алынған ақпаратты іс – жүзіндік және диагностикалық
Психодиагностикалық зерттеу барысында компьютерлендірудің мүмкіндігін ескере отырып, психодиагностикалық
- психофизиологиялық тесттер;
- стандартталған өзіндік есептер ( тесттер, ашық сұрақ
- проективтік техникалар;
- диагностикалық техникалар.
Компьютерлік оқытуға өтудің психологиялық негіздерін дамыту қажет, себебі
Білім адамзат дамуының маңызды факторы болып табылады, ол
-білімнің адамилық (гуманистік) сипаты, жалпы адамзаттық құндылықтардың, адам
- аймақтық мəдени жəне білім кеңістіктерінің бірлігі, білім
- жалпы халықтың білімге теңдей қол жеткізе алуы,
- мемлекеттік, жеке меншік білім мекемелеріндегі оқудың зайырлылық
- білім жүйесіндегі еркіндік пен əрқилы пікірлер сиыстығы
- білім басқарудың демократиялық, мемлекеттік-қоғамдық сипаты, білім мекемелерінің
- жалпы білімдік (бастауыш, жалпы, негізгі жалпы, орта(толық)
Білім беру деңгейі экономикалық және ғылыми-техникалық прогрестің ең
Педагогикалық мағынада–білім беру өзін-өзі оқытуға, өзін-өзі тәрбиелеуге, өзін-өзі
Әлеуметтік-саяси мағынада – бұл азаматтық құндылықтар мен азаматтық
Өркениеттік мағынада – мәдениеттер мен өркениеттер жалғастығының негізі,
Білім саясатының негізгі мағынасы – ұлттық білім берудегі
Қазақстан дамуының қазіргі кезеңінде білімнің рөлі елдің демократиялық
Жеке тұлға қажеттері мен мүмкіндіктерін ескеруге орай əрқилы
Қазақстан Республикасында жалпы білімдік (негізгі жəне қосымша) жəне
Білімнің мемлекеттік сипатын елде ҚР «Білім туралы Заңына»
Бағдарлама мазмұны, бір жағынан, мемлекеттік саясаттың жалпы принциптерімен
Білім кеңістігінде мемлекет саясатын бірізді асырып бару үшін
Мемлекеттік басқару көздерімен бірқатар мұғалімдер мен оқушылар ұжымдарының
1-кесте – Қазақстандағы білім беру орындарының саны
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
Білім беру
Мектепке дейінгі мекемелердің саны 1 103 1
1 120 1179 1327 1500 1692 1852
Мектепке дейінгі мекемелердегі балалар-дың орындарды тол-тыруы (100 орындарға
Мектептер саны 8 456 8 381 8 320
Жалпы білім беретін мектептердегі оқушылар-дың саны (оқу жылының
басына, мың адам) 3109,6 3139,5 3071,7 2935,9
2824,6
2715,9
2726,3
2526,6
2534,0
Оқу орындарының саны 318 335 357
385 415 442 460 471 481
Халықтың 10 000 адамына шаққанда оқу орындардағы студенттердің
261
294 321 320 309
Дереккөз: ҚР Cтатистика агентігінің материалдарынан, Астана, 2009 ж
Сонымен білім мен тәрбие беру – бұл республика
Республикада «Білім туралы» Заңды жүзеге асырудың маңызды жолының
1.2 Денсаулық саласындағы мемлекеттік саясаттың маңызы
Кез келген елдің болашағы – оның халқының денсаулығына
Әрбір жеке адамның денсаулығы — ол адам өміріндегі
Осы арада денсаулық деген ұғымға түсінік бере кетейік.
Алайда халық денсаулығына әсер етуші, қалыпты функцияларының бұзылуына
Халықтың денсаулығы – қоғамымыздың заманауи талаптарының басты мәселесі
Әлеуметтік аурулар - әлеуметтік экономикалық қолайсыз жағдайлар ықпалынан
Әлеуметтік маңызы бар ауруларға келесілер жатады: туберкулез, мерез
Әлеуметтік теңсіздікті жою - әлеуметтік аурулармен күрес бағытындағы
Қазақстан Республикасының 2009 жыл 4 желтоқсандағы Үкіметтің №2018
Қазіргі уақытта –ауру және кедей болғанша, дені сау
Денсаулық негізін құрайтын әлеуметтік факторлар: адам денсаулығы
- Салауатты өмір салтындағы әлеуметтік экономикалық факторлар (еңбек
- Қоршаған ортаның экологиялық және табиғи климаттық жағдайы
- Әлеуметтік биологиялық жағдайы және факторлары (ата
- Мемлекеттік ұйымдық және медициналық жағдайы (медициналық көмектің
Тұрғындардың денсаулығына әсер ететін ең маңызды фактор адамның
Дереккөз: [8]
1-сурет – Халық денсаулығын құрайтын факторлар
Салауатты өмір салтының басымдылығы әлеуметтік генетикалық жағдаймен белгіленген
Дереккөз: [8]
2-сурет – Халық денсаулығын бұзатын факторлар
Халықтың денсаулығын бұзатын факторлар барлық мемлекет және оның
Қазақстан азаматтарының мезгілсіз өлім – жітім себептерінің бірі
Осы аталған факторлар көп жағдайда ауруды тудыра бермейді,
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының деректері бойынша адам денсаулығының
Сондай-ақ халық денсаулығы деңгейінің төмен болуының себептері салауатты
Әлеуметтік аурулардың еліміздегі жағдайына келетін болсақ, Қазақстан Республикасы
Науқастану құрылымында халықтың 100 мың адамына шаққанда бiрiншi
Әлеуметтiк жағынан елеулi аурулардың арасында 2009 жылы бiрiншi
Қазақстан Республикасында өткен бесжылдық кезеңде әлеуметтік мәні бар
Н.Ә. Назарбаевтың 1997 жылғы Қазақстан Халқына жолдауынан кейін
- Ауруларды болдырмау және салауатты өмір салтын ынталандыру;
- Нашақорлықпен және нашақорлық бизнесімен күрес;
- Темекі мен алкогольді қолдануды қысқарту;
- Бала мен ана денсаулығын жақсарту, бала мен
- Тамақтануды жақсарту, экология және қоршаған ортаның тазалығы;
Ауруды болдырмау және салауатты өмір салтын ынталандыру. Мемлекеттің,
Елбасы денсаулық сақтау алдына қойған міндеттерді іске асыру
Мемлекетімізде медициналық көмек көрсету мәселесінде біз халық арасындағы
1.3 Әлеуметтік қорғаудың түсінігі, құрылымы, қағидалары мен атқаратын
Халықты әлеуметтік қорғау мемлекеттің әлеуметтік саясаты мен әлеуметтік-еңбектік
ХЕҰ (Халықаралық еңбек ұйымы) № 117 Конвенциясының
Кең мағынады әлеуметтік қорғау мағынасына халықтың қалыпты өмір
2010 жылдың ақпанның 1 күнгі №922 ҚР
Қазақстанда қазіргі таңда халықты әлеуметтік қорғаудың жүйесі бірнеше
Халықты әлеуметтік қорғау саласында мемлекет 2009-2010 жылдарға
Бұған қоса, 2011 жылы еңбек және халықты әлеуметтік
Заң жүзінде бекітілген құжаттарға сәйкес, Қазақстан Республикасындағы әлеуметтік
- Отбасыны, аналық және балалық шақты қолдау
- Әлеуметтік тәуекелдер пайда болып, әлеуметтік қызметтерді көрсету
- Халықтың әлжуаз, аз қамтылған топтарын әлеуметтік қорғау
- Зейнеткерлік жүйе;
- Тегін білім алуға қол жетімділікті қамтамасыз ету
- Міндетті медициналық көмекке кепілдік ету жүйесі;
- Мемлекеттік қызметкерлерді, бюджет саласы мен жас отбасыларды
Әсiресе дәрiгерлiктiң сапалы қызметтерiне қол жетімділік пен Қазақстанның
3-сурет – ҚР әлеуметтік қолдау жүйесі
Қазақстандағы әлеуметтік қолдау республикалық және жергілікті бюджеттердің есебінен,
Әлеуметтік саясат негізінде тиімді әлеуметтік қорғау жүйесін құру
Әлеуметтік қорғау – бұл қолайсыз жағдайларда (кәрілік, мүгедектік,
Әлеуметтік қорғау жүйесі кең мағынада бұл құқықтық, әлеуметтік,
- еңбекке қабілетті азаматтарға өз еңбек салымы есебінен,
- әлеуметтік осал қатардағы азаматтарға мемлекет есебінен, бірақ
мемлекет қойған күнкөріс минимумынан төмен емес.
Әлеуметтік қорғау жүйесі тар мағынада – бұл нарық
Қазақстан мүше болып табылатын халықаралық еңбек ұжымының анықтауы
1) тұрақты ақылы еңбекке ынталандыру;
2) негізгі әлеуметтік қатерлердің алдын алу, ал ондай
3) халықты әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатыспайтын әлсіз топтарына
4) азаматтардың білім және медициналық көмек сияқты негізгі
Әлеуметтік қамтамасыз ету – халықтың әлеуметтік осал қатарына
Қазіргі кезде көптеген батыс елдерде мынадай ойлар жүріп
Әлеуметтік қамтамасыз ету жүйесін белгілі әлеуметтік топтарды экономикалық
Әлеуметтік сақтандыру жүйесі – әлеуметтік еңбек саласындағы реттеуші
Әлеуметтік көмек – тіршілік жағдайын қолдауда объектіге көмекті
Осылайша, әлеуметтік қорғау жүйесінің құрылымы әлеуметтік қорғаудың субъектілері
Әлеуметтік қорғаудың нысандарын шартты түрде үш топқа бөлуге
Бірінші топқа ең төменгі табысы бар мұқтаж азаматтарға
Екінші топқа жұмыс қабілетін жоғалтқан жағдайға табыстың болмауы
Үшінші топқа жұмысқа қабілеті жоқ халық топтары жатады,
Әлеуметтік қорғау объектілері – республика халқы, әлеуметтік кластар,
Әлеуметтік қорғаудың негізгі субъектісі болып ғасыр бойында әр
Әлеуметтік қорғау құрылымдық компоненті болып берілген қоғамға тиісті
Күнкөріс минимумы жұмысшылардың, зейнеткерлердің, балалардың қажеттіліктерін минималды деңгейде
Әлеуметтік қорғаудың маңызды институты болып әлеуметтік қамтамасыз ету
Әлеуметтік қорғау жүйесі белгілі бір қағидаларға негізделеді. Оларға
- Әлеуметтік қорғау жүйесіндегі экономика және саясат арасындағы
- “Жалпы тәуекелділікті сақтандыру” қағидасын “ынтымақтастық жауапкершілік”
- Әлеуметтік қорғау жүйесін құрудағы альтернативтілік қағидасы.
Әлеуметтік қорғау жүйесін құруда оның негізі болып табылатын:
- Жалпы әлеуметтік кеңістік қағидасы. Мемлекет халықты әлеуметтік
- Өкілдікке шек қою қағидасы. Әлеуметтік көмек мемлеккеттік,
- Әлеуметтік көмек динамизациясы жағдайдың өзгеруімен байланысты жүру
- Өзін-өзі басқару қағидасы. Ол мемлекеттік басқармалардан өзін-өзі
- Сақтандыру қағидасы. Сақтандыру – халықты әлеуметтік қорғаудың
- Шығындарға қатысу қағидасы. Белгілі әлеуметтік бағдарламаларды қаржыландыру
- Қамтамасыз ету қағидасы. Салық есебінен әлеуметтік көмекті
- Ескерту қағидасы. Апаттық әлеуметтік жағдайлардың болуын ескерту.
Әлеуметтік қорғау жүйесінің объектісі мен субектісі өзара атқаратын
Кең мағынадағы әлеуметтік қорғау атқаратын қызметтері келесідей: экономикалық,
Тар мағынадағы әлеуметтік қорғау келесі қызметтерді орындайды: бағалық,
Экономикалық қызмет халықтық өмірлік деңгейін көтеру үшін экономикалық
Әлеуметтік қызмет әлеуметтік қорғауда адамның өмірлік деңгейін және
Ақпараттық қызмет азаматтарға Қазақстанның әлеуметтік экономикалық жағдайы туралы
Аналитикалық қызметі халықтық өмірлік деңгейін жүйелік талдауға арналған.
Еңбектік қызмет. Әлеуметтік қорғау – бұл нақты мақсаты,
Технологиялық қызмет. Барлық еңбек сияқты әлеуметтік қорғау өзінің
Үлкен рөльді орнын толтыру қызметі ойнайды. Ол халыққа
Жағдай жасау барлық әлеуметтік топтарға өзінің экономикалық жағдайын
Бейімдеу қызметі әртүрлі категориядағы халықты жаңа қоғамға бейімдеумен
Теориялық бөлімді тұжырымдай келе, Қазақстандағы нарықтық қатынастың қазіргі
2 БІЛІМ БЕРУ, ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК ҚОРҒАУҒА
2.1 Қазақстандағы білім беру жүйесінің бағытын талдау және
Қазақстандағы білім беру жүйесі көптеген тарихи кезеңдерді басынан
-білім алудың қолжетімділігін;
-білім берудің біріңғайлығы мен үздіксіздігін;
-білім беру ұйымдарның нысандары мен түрлерінің әр түрлігін
Адамдарды әр түрлі әлеуметтік ортада өмір сүруге дайындау
Өзгермелі әлемде өзгермейтін нәрсе жоқ. Осы жылдар ішінде
«Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстанды» құру біздің алдымызға үлкен
Демократиялық қоғам құруда тікелей әкімшілік басқаруды жүзеге асыруды
2-кесте – Білім берудің негізгі көрсеткіштері
2005 2006 2007 2008 2009 Тұрақты мемлекеттік
олардағы балалар, мың адам 168,4 190,5 214,9
тиісті жастағы балалар санын пайызбен 10,5 10,9 12,3
Тұрақты мектепке дейінгі ұйымдардағы балалардың орнымен қамтамассыз етілуі
Мемлекеттік күндізгі жалпы білім беретін мектептер саны
олардағы оқушылар, мың адам: 2 806,5 2 697,9
Мемлекеттік кешкі (ауысымдық) жалпы білім беретін мектептер саны
олардағы оқушылар, мың адам: 26,3 24,1 24,0 21,9
Мемлекеттік кәсіптік мектептер (лицейлер) саны 307 312 313
олардағы оқушылар, мың адам: 104,2 106,1 106,8 …
Мемлекеттік колледждер сын(2008/09 оқу жылынан бастап – техникалық
олардағы оқушылар мың адам: 211,4 223,9 237,5
10 000 адамға 138,9 145,4 152,5 215,1
Мемлекеттік колледждерге қабылданған оқушылар, мың адам 75,6
Мемлекеттік колледждерді бітірген мамандар: мың адам
10 000 адамға 26,7 33,3 35,7 59,1 60,9
Мемлекеттік жоғары оқу орындарының саны 51 53 53
олардағы студенттер : мың адам 396,8 390,6 387,1
10 000 адамға 260,7 254,0 248,6 214,4 200,6
Мемлекеттік жоғары оқу орындарына қабылданған студенттер, мың адам
Мемлекеттік жоғары оқу орындарын бітірген мамандар: мың
10 000 адамға 54,9 57,0 55,7 62,9 55,0
2- кестеге талдау жасайтын болсақ, тұрақты мемлекеттік мектепке
Біздің республикада олардың саны 4 млн. 473 мың
Оның есесіне Мемлекеттік колледждер саны (2008/09 оқу жылынан
Қашықтықтан оқыту болашақ 12 жылдық мектеп үшін елеулі
-Жедел (кеңестіктегі және уақыт ішіндегі кедергілерді жеңу, өзекті
-ақпараттық (арнайы салалардағы білім ауқымының қол жетімділігі артады,
-Коммуникациялау (бір-біріміен электр желілерінің көмегімен жедел байланыстан оқуға
-Педагогикалық (қашықтықтан жүргізілген телекоммуникациялардың өзіндік ерекшеліктеріне қарай оқыту
-Психологиялық (оқушынын өзін таныту үшін дәстүрлі эмоциялық-психологиялық жағдайлармен
-Экономикалық (көлік шығыстарын, үй жайын жалға алуға кететін
Қашықтықтан оқитын оқушы жасаған білім нәтижелері, оқушының жасаған,
Дамыған елдердегі білім беру жүйесінде ерекше маңызды болып
Қазіргі кездегі қоғам индустриялдық кезеңнен кейінгі дамудың кейінгі
Соңғы кезде біздің қоғамда болып жатқан ауқымды өзгерістер
Бүгінгі уақытқа аймағымыздағы елдердің барлығы дерлік ұлттық ақпараттық
Интернетпен жұмыс істей білу - әлемдік ақпатраттан білім
Жаңа ақпараттық технологиялардың оқу үрдісіне тигізетін әсерін ескере
ХХІ ғасырдың әрбір мұғалімі мен оқушысы компьютерлік технология
Білім беру жүйесін ақпараттандыру Қазақстандық білім беру үлгісіне
Ал енді заң қандай міндеттерді атқарады дегенге келсек,
- бірінші, әлемдік білім беру кеңестігіне кірігуге (интеграцияға);
- екінші, педагог қызметкерлерінің мәртебесін көтеруге;
- үшінші, сапалы білім берудің қол жетімділік кепілдігін
- төртінші, басқару және қаржыландыру жүйесін жетілдіруге мүмкіндік
Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңына сәйкес Қазақстанның әлемдік
- білім берудің құрылымы мен мазмұнын жаңарту;
- оқыту технологиясын жетілдіру;
- білім беру сапасының ұлттық бағалау жүйесін дамыту
Заңның жаңа редакциясының тағы бір үлкен ерекшелігі –
Бұрынғы заңда – 4 деңгей (мектепте дайінгі тәрбие
Білім беру мазмұнының өзі жоғарыда аталған білім беру
Сезінуге «бүкіл өмір бойы білім алуға»дейін
Атап айтуды қажет ететін тағы
-бастауыш білім - 4 жыл, 1-4сыныптар;
-негізгі орта білім - 6
-жалпы орта білім 2 жыл, 11-12-сынып аралығы.
Мұнда бастауыш білім берудің оқу
Білікті техникалық және қызмет көрсету
Кредиттік технологияға негізделген жоғары
Жоғары оқу орындары мен
2.2 Халық денсаулығының негізін құрайтын көрсеткіштер жүйесін
Халықтың денсаулығы мемлекеттің өз азаматтарының алдындағы жауапкершілігінің деңгейін
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметтері бойынша адам денсаулығының
2004 жылы Мемлекет Басшысының Қазақстан халқына 2004 жылғы
2007 жылы техникалық жаңғырту, инфрақұрылымды дамыту саласындағы көлемді
Қазіргі таңда денсаулық сақтау ісін дамыту институционалдық қайта
Қазақстан Республикасы халқы денсаулығының жай-күйі, санитарлық-эпидемиологиялық ахуал және
Соңғы жылдары негiзгi медициналық көрсеткiштердi - тууды, өлiм-жiтiмдi,
Алайда республика халқының денсаулық жағдайы өлшемiнiң көптеген бөлігі
Қазақстан Республикасының 2005-2010 жылдарға арналған Денсаулық сақтауды
Қазақстан Республикасында денсаулық сақтаудың әрі қарай дамуының негізгі
3-кесте – Денсаулық сақтаудың негізгі көрсеткіштері
Көрсеткіштер Жылдар
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
1 2 3 4 5 6 7 8
Дәрігерлер саны, мың адам 65,1 60,1 49,0 51,3
Халықтың 10000 адамына шаққанда 39,6 38,3 33,0 34,6
Стоматологтар саны 4371 4599 3342 3497 3677 3837
Орта медициналық қызметкерлер саны, мың адам 198,9 168,4
Халықтың 10000 адамына шаққанда 120,9 107,4 71,8 73,8
Аурухана мекемелерінің саны, бірлік 1805 1518 938 981
Аурухана төсегінің саны, мың 230,4 192,6 106,9 110,2
Халықтың 10000 адамына шаққанда 140,0 122,9 72,1 74,4
Дәрігерлік, амбула-торлы-емханалық ұйымдардың саны 3372 3405 3247 3288
Әйелдер консультация-сы бар дербес әйелдер консультациясы мен мекемелердің
Балалар емханаларының саны (бөлімдер мен кабинеттерін қосқанда) 1226
Фельдшерлік-акушерлік пункттер 5420 5117 4655 4919 4915 4336
Фельдшерлік денсаулық пункттері (дербес және дербес емес) 1810
Емдейтін санаторий, пансионаттар, санаторий-профилак-торилар, бірлік 109 10 90
Соның ішіндегі бір айға жайылатын төсек саны, бірлік
Емделгендер, адам 172086 157379 123062 119104 133172 134387
Демалыс үйлері мен базалар, пансионаттар саны, бірлік 14
Соның ішіндегі бір айға жайылатын төсек саны, бірлік
Демалғандар, адам 59945 35498 14006 7416 32987 17869
Жүкті және босанатын әйелдерге арналған төсек саны, мың
Ауру балаларға арнал-ған төсек саны, мың 46,1 37,4
Профилактикалық қаралуға тиісті балалар, мың адам 4017,7 3979,5
Қаралуға тиістілерден қаралғандары %-бен 91,1 92,8 93,0 94,8
Дереккөз: [20].
Қазiргi кезде республикалық денсаулық сақтау жүйесi, барлық ведомстволарды
Соңғы жылдары денсаулық сақтау саласындағы жан басына шаққандағы
2009 жылы 30 373 теңгеге дейін өскен.
Ауруханаларда төсекпен қамтамасыз етілу көрсеткіші 10 мың адамға
Сонымен қатар, денсаулық сақтау секторында бірқатар іргелі проблемалар
64,8 млрд. теңгеден 2009 ж. 464,1 млрд. теңгеге
Қазақстан Республикасы Статистика агенттігінің деректері бойынша 2009 жылдың
Нәрестелер өлім-жітімі 2009 жылы 11,4%-ға төмендеп, 18,38 құраған
4-кесте – 2008-2009 жылғы нәресте және ана өлім-жітім
Облыстар атауы Нәресте өлім-жітімі (1000 тірі туғандарға
2008ж. 2009ж. 2008ж. 2009ж.
Қазақстан Республикасы 20,76 18,38 30,9 36,9
Ақмола 17,71 16,94 23,0 39,0
Ақтөбе 20,13 17,43 31,0 17,9
Алматы 14,73 13,50 34,9 30,8
Атырау 21,39 19,15 36,3 56,9
Ш.Қазақстан 22,84 22,68 21,0 29,6
Жамбыл 22,67 18,32 17,4 40,1
Б.Қазақстан 18,30 15,00 43,5 24,3
Қарағанды 19,81 18,47 25,5 42,5
Қызылорда 23,86 25,37 67,3 42,6
Қостанай 20,20 16,83 31,3 15,6
Маңғыстау 21,04 20,96 77,4 48,9
Павлодар 20,45 17,79 7,8 31,9
С.Қазақстан 21,29 13,67 22,5 35,2
О.Қазақстан 25,17 21,56 31,8 37,1
Астана қ 13,44 14,33 29,0 31,5
Алматы қ 19,11 15,06 11,1 31,8
Дереккөзі: [20].
2007 - 2009 жылдардағы деректердi талдау өлiм-жiтiмнiң барлық
Демографиялық жағдайдағы оң iлгерiлеушiлiкке қарамастан, ана мен бала
Республиканың профилактикалық екпелерiнiң күнтiзбесiне 2 айлық балаларға пневмококктық
5-кесте – 2008 - 2009 жж. 12 айдағы
Облыстар атауы Табиғи өсім Туу жағдайы
2008 ж. 2009 ж. 2008 ж. 2009 ж.
Қазақстан Республикасы 13,03 13,54 22,92 22,58 9,89 9,04
Ақмола 4,64 5,67 17,49 17,36 12,85 11,69
Ақтөбе 13,32 14,84 22,39 23,18 9,07 8,34
Алматы 14,29 13,50 23,57 22,20 9,28 8,70
Атырау 19,32 19,95 27,55 27,68 8,23 7,73
Ш.Қазақстан 4,03 5,20 16,87 17,15 12,84 11,95
Жамбыл 19,05 18,32 27,70 26,24 8,65 7,92
Б.Қазақстан 8,72 9,23 18,99 18,99 10,27 9,76
Қарағанды 4,15 5,88 16,94 17,21 12,79 11,33
Қызылорда 20,59 19,97 27,87 27,21 7,28 7,24
Қостанай 1,05 2,31 14,06 14,05 13,01 11,74
Маңыстау 25,44 25,55 32,45 31,85 7,01 6,30
Павлодар 5,92 5,99 17,28 16,70 11,36 10,71
С.Қазақстан 0,75 1,16 14,18 13,62 13,43 12,46
О.Қазақстан 25,09 24,01 32,08 30,36 6,99 6,35
Астана қ 19,31 19,22 24,69 24,22 5,38 5,00
Алматы қ 15,81 18,48 25,34 26,77 9,53 8,29
Дереккөз: [22].
5-кестеде халықтың табиғи қозғалу коэффициенті берілген, онда Қазақстан
Осыған байланысты өңірлік денсаулық сақтау мәселесі аса көңіл
Мемлекет жоғарғы көрсеткіштерге қол жеткізу үшін табиғи өсімді
Бірақ сонда да біздің мемлекетімізде сырқаттанушылар саны төмендемей
Қазiргi кезде республикалық денсаулық сақтау жүйесi, барлық ведомстволарды
Iстің мұндай жай-күйi азаматтардың денсаулығын сақтау саласындағы жалпы
Қазiргi уақытта БМСК объектiлерi бiлiктi мамандармен жасақталмаған. Емдеу-алдын
6-кесте – Түрлері бойынша аурухана ұйымдары
Көрсеткіштер Жылдар
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Перзентханалар 39 45 45 46 43 40 40
Жедел жәрдем көмек ауруханалары 7 7 8 8
ОСА мүгедектеріне арналған госпитальдар 3 1 1 1
Арнайы ауруханалар 105 136 140 149 159 162
ҒЗИ мен ЖОО клиникалары 13 12 16 16
Психиатриялық және псижүйкелік ауруханалар 16 16 15 15
Наркологиялық ауруханалар 10 11 13 14 14 14
Өзге ауруханалық ұйымдар 813 710 743 756 773
Дереккөз: [20].
6-кестеде аурухана ұйымдарының түрлері көрсетілген. 2005 жылмен салыстырғанда
«Ауыл халқына бірінші медициналық-санитарлық көмек көрсетуді жақсарту шаралары
Аурухана ұйымдарының құрамындағы 664 емханалық бөлімшелер, тіс емдеу
Ұлт денсаулығының маңыздылығы мен өзекті проблемасын ескере отырып,
Республикада емдеу-сауықтыру мекемелерінің желісі кеңейтіле бастады. 2009 жылы
Төмендегі кестеден облыстар бойынша амбулаториялық-емханалық ұйымдар санын, төсек-орындар
7-кесте – Облыстар бойынша күндізгі стационарлар
Облыс атаулары
Амбулаториялық -емханалық ұйымдар жанында
Құрамында күндізгі стационарлар және сырқаттың күндіз емделетін төсек
Жылдар
2008 2009 2008 2009 2008 2009 Қазақстан
Ақмола 64 66 349 425 8834 10302
Ақтөбе 58 54 532 544 23084 26979
Алматы
Атырау 36 38 288 280 8462 8932
Ш.Қазақстан 84 89 394 439 16353 16593
Жамбыл 77 81 610 602 16780 18861
Б.Қазақстан 127 128 978 981 28751 29232
Қарағанды 58 64 686 756 32024 36248
Қостанай 82 85 519 527 22429 25667
Қызылорда 47 55 436 531 12589 14269
Маңғыстау 31 30 407 430 24487 28600
Павлодар 55 64 336 399 14033 16480
С.Қазақстан 117 118 526 538 12190 13978
О.Қазақстан 123 132 1078 1218 38153 49516
Алматы қ.ә.
Астана қ.ә 11 15 99 171 5278 11560
Дереккөз: [22].
Стационарлық емдеу ұстанымынан амбулаториялық емдеу ұстанымына қайта бағдарлау
Жалпы республиканың денсаулық сақтау жүйесі бойынша аурухана
Сонымен қатар денсаулық сақтау саласында 1990 жыл кезеңінде
2009 жылы Қазақстанда жұмыс істеген 55,5 мың дәрігерлер
Республикада сонымен қатар 119,6 мың медбикелер жұмыс істеді.
Соңғы жылдарда халықтың медицина мамандарымен қамтамасыз етілуі жағымды
Қазіргі уақытта денсаулық сақтаудағы жалпы жағдай едәуір жақсарды,
Қазіргі жағдайда, клиникалық медицинаны одан әрі қарай дамыту
Ауқымды мәселелерді бір ғана мемлекеттік денсаулық сақтау жүйесінің
Соңғы жылдарда Республикада медициналық мекемелердің мемлекеттік емес нысандары
8-кесте – Аурухана ұйымдары көрсететін көмек көлемі
Облыс атаулары
Аурухана ұйымдарына түскен тұрғындардың саны
Мемлекеттік Жекеменшік
абсолюттік саны (мың)
100 тұрғындарға шаққанда
абсолюттік саны (мың)
оның ішінде мемлекеттік тапсырыс
бойынша (мың)
Жылдар
2008 2009 2008 2009 2008 2009 2008 2009
Қазақстан Республикасы 2693.7 2739.7 17.4 17.5 235.9 213.1
Ақмола 155.7 153.6 20.8 20.6 4.8 3.0 2.6
Ақтөбе 95.5 100.1 13.7 14.1 23.3 23.4 12.3
Алматы
Атырау 73.1 73.6 15.1 14.8 4.9 4.7 2.5
Ш.Қазақстан 247.1 242.6 17.4 17.1 34.9 34.2 31.5
Жамбыл 180.0 182.6 17.8 17.8 13.6 11.9 2.1
Б.Қазақстан 109.6 111.5 17.9 18.1 17.4 17.2 8.2
Қарағанды 215.6 208.6 16.1 15.5 31.2 28.8 17.1
Қостанай 154.3 154.6 17.2 17.3 10.7 11.3 5.1
Қызылорда 119.3 120.3 19.0 18.9 10.7 5.9 9.5
Маңғыстау 74.9 76.0 18.8 18.2 1.8 2.8 0.4
Павлодар 156.4 153.2 21.0 20.5 11.4 11.1 5.2
С.Қазақстан 145.7 146.0 22.2 22.4 0.4 0.4 0.4
О.Қазақстан 391.9 425.8 17.0 18.1 27.6 20.0 16.7
Алматы қ
Астана қ. 98.5 108.4 16.7 17.5 18.6 19.7
Дереккөз: [20].
Денсаулық сақтау ұйымдарының желісін кеңейту, негізінен, жеке меншік
Мемлекет тарапынан халықтың денсаулық жағдайын жақсарту мақсатында көптеген
Қазақстан Республикасында әлеуметтік елеулі аурулар экономикаға айтарлықтай зиян
Республика халқының болжамды орташа өмiр сүру ұзақтығы соңғы
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметтері бойынша адам денсаулығының
Жалпы өлім-жітімнің ең көп үлес салмағын (50,3%) қанайналым
Дереккөз: [20].
4-сурет – Халықтың 2008-2009 жылдардардағы сырқаттанушылық көрсеткіші
Жоғарыда көрсетілген сурет бойынша халықтың сырқаттанушылығы 100 000
Бөлімде медициналық мекемелер жүйесі, қызметі және кадрлары, әлеуметтік
Жалпы дәрігерлер санына жыл аяғына емдеу, санитарлық ұйымдарда,
Жалпы орта медициналық қызметкерлер санына орта медициналық білімі
Аурухана мекемелерінде қажетті құрал-жабдықпен жабдықталған және аурулар қабылдауға
Халыққа амбулаториялық-емханалық көмек көрсететін дәрігерлік мекемелер санына амбулаториялық
Ауру-сырқаулық деңгейі бірінші рет диагноз қойылған аурулар санының
Халықтың ауру-сырқаулығы туралы статистикалық талдама үшін ауру-сырқаулық және
2.3 Халықты әлеуметтік қорғау бағдарламалардың қамтылуы мен әсері,
Әлеуметтік қорғаудың жүйесі арқылы игіліктерді бөлу жүзеге асырылады
2011 жылдың сәуірінде саяси шешімдер Институтының жүргізген
Статистика Агенттігінің мәліметтері көрсетіп отырғандай (төменде), материалдық жағдайды
Қазақстан Республикасындағы әлеуметтік саланы қаржыландырудың негізгі қайнар көзі
Дереккөз: Қазақстан халқының 2001-2006 жылдар аралығындағы Өмір сүру
5-сурет – 2001-2010 жылдарға арналған ЖІӨ пайызына шаққандағы
Жалпы алғанда, әлеуметтік сала баптары бойынша, білімді, ғылымды,
Диаграммада көрсетілгендей, әлеуметтік көмек пен әлеуметтік қамтамысыз етуге
Дамыған елдерде әлеуметтік қажеттіліктерге шығындар көлемі ЖІӨ 30%
жарамсыздық пен мүгедектікті әлеуметтік қамтамасыз ету – 8%,
Қазақстан Республикасындағы зейнетақы алушылар саны 2010 жылы 1695,3
9-кесте – 2005-2010 жылдардағы Қазақстан Республикасының әлеуметтік төлемдерінің
Көрсеткіштер 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Зейнетақы алатындар саны, адам 1645906 1637062
Зейнетақының белгіленген орташа айлық мөлшері, теңге 9061 9898
Мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыны алушылар саны,
Мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақының белгіленген орташа
Зейнетақының ең төменгі мөлщері, теңге
Дереккөз: ҚР Cтатистика Агенттігінің мәліметтерінен
ҚР әлеуметтік қорғау объектілері болып табылады: балалар, көп
Көп балалы отбасыларды мемлекеттік қолдау. 2006 жылдан бері
2008 жылдың 1 қаңтарынан бастап, әлеуметтік сақтандырудың Мемлекеттік
10-кесте – Демографиялық ахуалды арттырудағы мемлекеттік көмектің мөлшері
Жаңашыландыру 2008 ж. 2009 ж.
Жүктілігіне,тууына және ана болуына байланысты әлеуметтік сақтандыру
мүгедек балаларды тәрбиелеуші ата аналарға төленетін жәрдемақылар
Бала тууына байланысты төленетін бір уақыттағы жәрдемақы:
- бірінші,екінші және үшінші балаға;
- төртінші және одан жоғары балаға.
16380 теңге
38880 теңге
42390 теңге
70650 теңге
45360 теңге
75852 теңге
бала күтіміне байланысты 1жасқа дейін төленетін
бірінші -
екінші -
үшінші -
төртінші және одан жоғары балаларға -
3276 теңге
3822 теңге
4368 теңге
4914 теңге
6480 теңге
7128 теңге
7776 теңге
8424 теңге
7772 теңге
9185 теңге
10598 теңге
12011 теңге
8316 теңге
9828 теңге
11340 теңге
12852 теңге
Аз қамтылған отбасындағы 18 жасқа дейінгі балаларға
Көп балалы аналарға төленетін арнайы мемлекеттік жәрдемақы
Бала асырап алушы ата-аналарға және мүгедек
14952 теңге 15999 теңге
10-кестеден көрініп тұрғандай, ана мен балалық шақты әлеуметтік
Бала дүниеге келгенде төленетін жәрдемақыны 2011 жылдың
Баланы күтіміне жәрдемақыға орташа есеппен 142,2
Мүмкіндіктері шектеулі адамдарды әлеуметтік қолдау. Қазақстандағы мүгедектердің әлеуметтік
ҚР еңбек және халықты әлеуметтік қорғау Министрлігінің мәліметтері
Дәл қазіргі күні Қазақстан Республикасында Ұлттық жоспар жобасы
Әлеуметтік қызметтерді ұсыну жүйесі. 2011 жылдың 1
Дерек көз: ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау
6-сурет – Жәрдемақы түрлері бойынша аз қамтылғандарға
6-суретте Жәрдемақы түрлері бойынша аз қамтылғандарға берілетін
Аз қамтылғандарға мемлекеттік әлеуметтік көмек. Еңбек және халықты
Адрестік әлеуметтік көмек (АӘК) кедей және өте кедей
АӘК алушылардың арасында үлкен үлесті АӘК алушылар қатарында
Дереккөз: ҚР статистика агенттігінің мәліметтерінен
7- сурет – 2005-2010 жылдар аралығындағы кедейліктік шегіндегі
«Жұмыспен қамту-2020» мемлекеттік бағдарламасында «2012 жылдан бастап жұмыспен
Өз құрамында еңбекке қабілеттегі жастағы азаматтары жоқ (жалғыз,
18 жасқа дейінгі балаларға мемлекеттік жәрдемақы.Аз қамтылған отбасылардың
Тағайындалған үш әлеуметтік көмек түрлерінің жалпы санында (АӘК,
Тұрғын үй көмегі. 2011 жылдың 1 қыркүйегінде
Статистикалық мәліметтер бойынша, тұрғын үй көмегі, негізінен коммуналдық
11-кесте – Мемлекеттік әлеуметтік көмек туралы
Адрестік әлеуметтік көмек 18 жасқа дейінгі балаларға мемлекеттік
Алушылар,мың адам Орташа мөлшері, теңге Алушылар,мың адам Орташа
126,9 1654,3 631,2 1192,3 121,2 1778
Кедейлік көрсеткіштері. Кедей топты қолдауда әлеуметтік бағдарламалар өз
Абсолютті кедейшілікті азайтудың жалпы үрдісінде бағалау жағдайында «кедейлер
2000 жылы қыркүйекте Нью-Йоркте Президент Назарбаев Н.А. әлемдік
Ресми статистика мен үкімет есептерінен 2001-2010 жылдары кедей
Жалпы алғанда, бірінші міндет, 2004 жылдың өзінде Мыңжылдықты
Кедейлік ауқымдылығы ауылда одан да тез қарқынмен төмендеген
12-кесте – Қазақстанның ауылдық және қалалық жерлердегі
Кедейлік көрсеткіші 2001 2002 2003 2004 2005
Кедейлер үлесі,қала% 36,0 33,0 24,7 23,4 20,2 13,6
Кедейлер үлесі,ауыл % 59,4 58,4 53,2 47,1
Азық түліктік кедейлік, қала % 10,7 8,6 4,9
Азық түліктік кедейлік.ауыл % 22,6 20,1 14,2 9,4
Кедейлік тереңдігі, % 14,8 13,3 10,2 8,3
Кедейлік өткірлігі, % 6,5 5,5 3,9 2,9
Дереккөз: Уровень жизни населения Казахстана 2006-2010
Осылайша, кедей халық үлесінің төмендеу үрдісі 2001 жылдан
Халықтың табысын арттыру мақсатында қолдау көрсете отырып
Әлеуметтік бағдарламалардың тиімділік көрсеткіштерінің негізгілерінің бірі болып, халықты
Қазіргі таңда республикада әлеуметтік көмек көрсету үшін кедейлік
Қазақстандағы кедейлік шегі 1999 жылдарн бастап қазіргі күнге
Осылай, Қазақстан әлі күнге дейін, экономикалық дамуға қарамастан,
14- кесте – Тұрғындарды 2005-2010 жылдардағы АӘК
Көрсеткіш 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Күнкөріс минимумы бойынша кедейлер үлесі, % 31,6
Тұтыну себеті бойынша кедейлер үлесі, % 5,2 2,7
Кедейлер саны *, адам 4786452 2786056 1966532 1909017
Кедейлік шегіндегілер саны* (азық түліктік кедейлік), адам 787644
АӘК тұтынушылары, адам 505060 349413 231628 246166 242640
Тұрғындарды АӘК бойынша қамту % 3,3
Кедейлерді АӘК бойынша қамту % 10,6 12,5
Кедейлік шегіндегілерді АӘК бойынша қамту % *
Дереккөз: Уровень жизни населения Казахстана 2006-2010
13-кестеде 2005-2010 жылдардағы АӘК бағдарламасының ықпалын бағлау үшін
Кедейлік көрсеткіштері ( табысы өндірістік себеттен төмен кедей
АӘК табыстарда әсер етіп, кедейлік шегіндегі халық үлесі
Дереккөз: Әлемдік банк «Үй шаруашылықтарына шартты төлемдердің бағдарламаларын
8-сурет –Кедейлік бойынша көрсеткіштері
Бұл суретте Қортыта келгенде Қазақстанда елдің әлеуметтік даму
3 МЕМЛЕКЕТТІҢ БІЛІМ БЕРУ, ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ
3.1 Білім беру саласындағы мемлекеттің саясатын жүзеге асырудағы
Қаншалықты кең тараса да, бір қарағанға тұрақты болып
Білім – қоғамдық құндылықтардың аса маңыздысы. Мұның дәлелі
Білім, өз кезегінде, мемлекеттік, қоғамдық және тұлғалық құндылықтарға
Білімнің қоғамдық құндылығы да жоғарыда аталған алғы шарттармен
Әрқандай адамзат қауымдастығының шарты – оның мүшелігін мойындаған
Білімнің жеке тұлғалық құндылығы әрбір адам үшін өз
Адамның қоғамдық және рухани өмірін, сонымен бірге жалпы
Мәдени қалыпқа енген жеке – құлық және қимыл
Жүйе ретінде білім – бұл өзара ұштасқан білімдену
1991 жылы жаңа үлгідегі мектептер мен арнаулы орта
1995 ж. Қазақстанда жаңа Конституция қабылданып, онда жалпыға
«Жалпы білім беретін мектептер үшін оқулықтар мен оқу-әдістемелік
Республиканың білім беру саласындағы қазіргі заманғы үрдістер мен
Білім берудің тиімділігі жоғары жүйесі ел экономикасы мен
Қоғамдағы серпінді әлеуметтік-экономикалық өзгерістер жағдайында білім беруге сапалы
Жас мемлекет үшін тактикалық маңызды бар – орнықты
Білім беру жүйесіндегі мемлекеттік бақылау нақты заң жүзінде
Білім беру жүйесіндегі мемлекеттік бақылау объектілері мыналар
-негізгі және қосымша білім беру бағдарламаларын іске асыратын
-білім алушылардың тиісті білім беру бағдарамаларын меңгеру деңгейі
-аралық мемлекеттік бақылау;
-білім алушыларды қорытынды мемлекеттік аттестаттау;
-білім беру ұйымдарын мемлекеттік аттестаттау;
-білім беру ұйымдарын аккредиттеу;
-лицензиялық ережелердің сақталуын бақылау;
-білім беру ұйымдарының Қазақстан Республикасының білім туралы
Халықтың білім алуы, оның ішінде жас ұрпақтың білімі
Қазақстан Республикасының халыққа білім беру жүйесіндегі жоғары оқу
Соңғы он жыл ішіндегі Қазақстанның білім беру жүйесінің
-1991-1993 жж – тәуелсіз Қазақстанның білім беру жүйесінің
-1993-1995 жж. – білім берудің барлық деңгейлерінде оның
-1996-1997 жж. – білім беру жүйесінде концептуалды жаңарту
-1998-2002 жж. – стратегиялық маңызы бар (1999 жыл
2004 ж.: ҚР 2015 жылғы дейінгі білім беру
2010 жылы Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020
Қазақстан Республикасындағы қоғамдық өзгерістердің ауқымдылығы, күрделілігі білім беру
Бүгінгі күні әртүрлі елдер үшін білім беру мен
Білім берудегі жаңалықтарды жіктеу барысында инновацияның адам қызметінің
Қазіргі уақытқа дейін ғылыми әдебиеттерде инновациялық үдерісті мынадай
-идеяның немесе инновация тұжырымдамасының пайда болу кезеңі, мұны
-ойлап табу кезеңі, яғни қандайда бір нысанаға, материялдық
-жаңалықты енгізу кезеңі, мұндай ойлап табылған жаңалық іс-жүзінде
Бұдан кейін жаңалық өз бетінше өмір сүре бастайды
-жаңалықты тарату кезеңі, мұнда жаңалық кеңінен қолданысқа енгізіліп,
-нақты бір салада жаңалықтар үстемдік ету кезеңі, мұнда
-жаңалықтың қолданылу аясын қысқарту кезеңі, мұнда жаңалық жаңа
Инновациялық білім беру үдерісінің мән-маңызы, біздің пікірімізше, оның
Инновациялық білім беру үдерістерін басқаруды кәсіби қалыптастырудың тиімділігін
Жоғары оқу орындарындағы инновациялық білім беру үдерістерін басқаруды
-инновациялық білім беру үдерістері жұмыс істейтін оқу және
-жоғары оқу орындарының инновациялық білім беру, ғылыми-зерттеу және
-жоғары оқу орындарындағы инновациялық білім беру үдерістерін басқару
-оқу материялдарының көлемін және пәндік дайындықтың қысқартылғын мерзімін
-оқу материялының кәсіптік бағдарлану, өзекті мәселеге бағытталу және
-Қазіргі кездегі жоғары білімнің мақсатына жаңаша түсінікпен қарасақ,
3.2 Әлеуметтік аурулардың алдын алуды, диагностикалауды, емдеуді және
Қазақстан Республикасы халқының өлім себептері мен ауру-сырқау құрылысын
Осыған байланысты, мемлекеттік деңгейде стратегиялық шешімдер қатары қабылданды.
- Әлеуметтік маңызы бар ауруларды ерте
- Әлеуметтік маңызы бар ауру кезінде
Денсаулық сақтау саласының белгілі бір жүйе ретінде жұмыс
- Медициналық қызметтерді көрсетуде бәсекелестікке қабілетті ортаны қалыптастырады;
- Пациенттің дәрігерді және медициналық ұйымды
- Көрсетілетін медициналық қызметтердің айқындылығын (нақты шығындар бойынша);
- Соңғы нәтижеге бағдарлануды көздейді [30].
Қазақстан Республикасы дамуының негiзгi басымдықтарының бiрi медициналық-демографиялық жағдайды
Ана мен балаға қызмет көрсетудi күшейтуге байланысты өткiзілiп
Ана мен бала денсаулығын қорғау қызметiнiң негiзгi бағыттары
Ана мен бала денсаулығын қорғау (АБДҚ) қызметiн жетiлдiру
Жоғарыда аталған шараларды iске асыру АБДҚ жүйесiн нығайтуға
Туберкулезге қарсы күреске, эпидемиологиялық жағдайды жақсартуға, аурушаңдық пен
Емдеу-диагностикалық iс-шаралары DOTS-қосу стратегиясын одан әрi iске асыруды
Одан әрi туберкулезбен ауыратындарды және туберкулезге қарсы қызметтiң
Қабылданған шаралар жағдайды тұрақтандыруға, әлеуметтiк жағынан елеулi аурулардың
Медицина ғылымын дамыту процесiнде инновациялық тиiмдi pecуpc үнемдейтiн
Медицина ғылымы мынадай бағыттар бойынша дамиды:
- әлеуметтiк жағынан елеулi аурулардың алдын алудың, ерте
-iргелi және қолданбалы медицина ғылымының, оның негiзгi даму
-медицина ғылымының өндiрiспен және практикамен байланысын нығайту, практикалық
-қазақстандық медицина ғылымының халықаралық ғылыми-зерттеу ұйымдарына интеграциялануын, халықаралық
Бағдарламаның мақсаты мемлекет пен адам арасындағы денсаулық сақтау
Бағдарламаның негiзгi мiндеттерi мыналар болып табылады:
1. Мемлекет пен адам арасындағы денсаулық сақтау
жауапкершiлiктi бөлiсу.
2. БСМК-ға негiзгi екпіндi ауыстыра отырып, медициналық көмек
көрсетудi ұйымдастырудың халықаралық принциптерiне көшу.
3. Денсаулық сақтауды басқарудың жаңа үлгiсiн және
бiрыңғай ақпараттық жүйесiн құру.
4. Ана мен бала денсаулығын нығайту, медициналық демографиялық
5. Әлеуметтiк мәнi бар аурулардың деңгейiн тұрақты төмендету.
6. Медициналық бiлiм берудi реформалау.
Халық денсаулығының қазіргі жағдайына және Қазақстан Республикасының
Бағдарламада ведомствоаралық және сектораралық өзара іс-қимылды ескере отырып,
Бағдарламаны іске асыру медициналық қызмет көрсетудің шығыны аз
Мақсаты: елдің орнықты әлеуметтік-демографиялық дамуын қамтамасыз ету үшін
Бағдарламалық мақсаттар:
-Денсаулықты сақтау мәселелерінде бүкіл қоғам күштерінің келісушілігіне қол
- Бәсекеге қабілетті денсаулық сақтау жүйесін қалыптастыру.
Бағдарламаны іске асырудың нысаналы индикаторлары: халықтың күтіліп отырған
Бағдарлама шеңберінде перинаталдық медицинаны дамыту, акушериялық-гинекологиялық және педиатриялық
Сондай-ақ тұқым қуалайтын және жүре пайда болған ауруларды
Осы бағдарламаның шеңберінде негізгі әлеуметтік мәні бар аурулар
мен жарақаттарды: жүрек қан-тамыр ауруларын, онкопатологияларды, туберкулезді, АИТВ-ны,
1. Азаматтардың ұрпақты болу денсаулығын және ана мен
1) Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДҰ) халықаралық стандарттарына
- қазіргі заманғы технологияларды пайдаланып, ұрықтың және жаңа
- ғылыми дәлелді медицина негізінде әзірленген акушерия, неонатология
- денсаулықты және толыққанды өсуді, дамуды және аурулардың
- ана мен баланың денсаулығын сақтау ұйымдарының қызметінде
- ана мен баланың денсаулығын сақтау қызметі ұйымдарында
- дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДҰ) енгізілген тиімді
- балалар және босандыру ұйымдарын ДДҰ-ның енгізілген тиімді
- отбасында ерте жастағы балалардың өсуі мен дамуына
- мектеп жасындағы балаларға, әсіресе ауылдық жерлерде медициналық
- медициналық көмекті психологиялық қолдаумен, жасөспірімдердің құпиялылықпен және
- ана мен баланың денсаулығын сақтау қызметін ақпараттық
2) халықаралық стандарттарға сәйкес ұрпақты болу денсаулығын нығайту
- отбасын жоспарлау, оның ішінде әйелдерді гравиталды (жүктілікке
- дәлелді медицина негізінде ұрпақты болу жүйесі аурулары
- денсаулықтың гендерлік көрсеткіштерін статистикалық есепке алуды жетілдіру.
2. Аурудың, оның ішінде мүгедектіктің профилактикасы жүйесін
1) профилактикалық тексеруге арналған стандартталған, инновациялық тәсілдерді әзірлеу
- халықтың нысаналы топтары үшін жыл сайын жалпы
- бастапқы медициналық санитарлық көмект (БМСК) деңгейінде салауатты
2) профилактикалық іс-шаралардың қолжетімділігін және сапасын қамтамасыз ету:
- дәрігерге дейінгі (SCORE) және дәрігерлік скринингтің халықаралық
- нысаналы топтардың ерекшеліктеріне сәйкес профилактикалық тексеруді жүргізудің
- БМСК мамандарын профилактика және скрининг мәселелері бойынша
3) диспансерлік байқау үшін халықаралық стандарттарды және тиімді
- дәлелді медицинаға негізделген диспансерлік байқау жүргізудің хаттамалары
- созылмалы ауруы бар науқастарға, оның ішінде мүгедектерге
4) профилактикалық іс-шаралардың тиімділігін бағалау жүйесін енгізу:
- өткізілетін профилактикалық іс-шаралардың тиімділігін бағалаудың нысаналы индикаторлар
- шығындардың тиімділігін бағалау жүйесін енгізу және әзірлеу.
3. Негізгі әлеуметтік мәні бар аурулар мен жарақаттарды
1) диагностикалау мен емдеудің кешенді бағдарламаларын әзірлеу және
- негізгі әлеуметтік мәні бар ауруларды диагностикалау мен
- тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі (ТМККК)
- ТМККК-ге енгізілген дәрілік заттардың тізбесін кеңейту;
- негізгі әлеуметтік мәні бар ауруларды диагностикалау және
- денсаулық сақтау жүйесіне арнайы әлеуметтік жұмыс стандарттары
- әлеуметтік мәні бар аурулармен ауыратын пациенттердің мониторингін
- аталған науқастар контингентінің бірыңғай ақпараттық базасын құру;
2) негізгі әлеуметтік мәні бар ауруларды оңалтуды жетілдіру:
- негізгі әлеуметтік мәні бар аурулармен ауыратын пациенттерді,
- науқастарды оңалту бойынша өткізілетін іс-шаралардың тиімділігін көрсететін
3) науқастарға паллиативті көмек көрсетуді жетілдіру:
- паллиативті көмек көрсетуді және мейірбикелік күтімді қажет
- дәрігерлер мен орта медицина персоналына және әлеуметтік
Бағдарламаның шеңберінде мемлекеттік санитариялық эпидемиологиялық
Инфекциялық ауруларды бақылау жүйесін жетілдіру, санитариялық-эпидемиологиялық қызмет ұйымдарының
Халыққа профилактикалық егулер жүргізудің ұлттық күнтізбесін одан әрі
Бағдарламаның шеңберінде тамақ өнімдерінің, қоршаған орта объектілерінің қауіпсіздігін
Бағдарламаны іске асыруға 2011 – 2015 жылдары республикалық
Бағдарламаны іске асыруға мемлекеттік бюджеттен жалпы шығындар 359
Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тиісті қаржы жылдарына арналған
Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласын дамытудың 2011 –
Мемлекетіміз денсаулық сақтау саласында көптеген жетістіктерге қол жеткізді,
Нәтижесінде қантты диабет, туберкулез, қатерлі ісік аурулары деңгейін
Қазақстан Республикасында кардиологиялық және кардиохиругиялық көмекті дамытудың 2007–2009
Қазақстан Республикасының Денсаулық Сақтау Министрлігі кардиология және ішкі
Мемлекет тарапынан қабылданған шаралар жағдайды тұрақтандыруға, әлеуметтiк жағынан
Денсаулық – адамзат баласы үшін ең қымбат, аса
3.3 Қазақстан Республикасының халықты әлеуметтік қорғау жүйесін дамытудың
Қазақстандағы Әлеуметтік қорғау жүйесін дамытудың басты бағыттары
Жаңа жүйе аралас болуы керек, оған ынтымақтастық элементтерімен
Әлеуметтік қорғаудың жаңа жүйесінің басты міндеттері мен мақсаттары
Әлеуметтік саланы реттейтің заң әлеуметтік қауіптер негізінде құрылуы
1) Бірдей әлеуметтік қауіп кезінде жұмыс тәжірибесі мен
2) әрбір азаматтың мемлекетіне тәуелділігін емес және жауапкершілігін
3) төлемақы оны қажет ететіндерге және оған құқығы
4) жүйенің негізгі компоненттері тез реттелуі керек, Белгілі
Жоғарыда аталғандарды есепке ала отырып әлеуметтік қауіп негізінде
1) әлеуметтік қауіпке байланысты барлық азаматтарға бюджет есебінен
2) жинақтаушы зейнетақы жүйесі;
3) белгілі бір азаматтар тобының бюджет есебінен қолдау
Сонымен қатар әлеуметтік қауіп төнген жағдайды ерікті сақтандыруды
Барлық әлеуметтік төлемді басқару мен бақылау үшін жеке
Ана мен баланы кең көлемде әлеуметтік қамтамасыз ету
Нақты әлеуметтік көмек тек қажеттіліктің шынайы критерийлері негізінде
Әлеуметтік қорғауды жүзеге асырудағы маңыздысы әлеуметтік нормативтер рөлін
Әлеуметтік қауіпті азайту мен алдын алу мақсатында мемлекет
Мүгедектік қауіпін азайту мақсатында медициналық көмек көрсету жүйесі
Әлеуметтік сақтандыруды енгізу негізінде төлемақы төлеу принциптері жасына
Әлеуметтік қорғау жүйесіне жас азаматтарды ғана емес, сонымен
Кедейлікті қысқартуда әлеуметтік қорғау саясаты маңызды рөл атқарады.
Зерттеушілердің деректеріне сүйенсек, Қазақстанда күнкөріс минимумының көлемін
анықтауда (сонын ішінде жұмыссыздардың және өзін-өзі жұмыспен қамтыған
Мемлекеттің атаулы көмегін алушылар-балалар, көп балалы отбасылар кедей
Бүгінгі күнде ана мен баланы әлеуметтік қорғауда төлемдердің
-жүктілік және босану бойынша төленетін жәрдемақы,
-көп балалы аналарға төленетін арнайы мемлекеттік жәрдемақылар,
-мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек.
Келешекте арнайы мемлекеттік жәрдемақылардың көлемі ұлғаяды және екі
Бала мен ананы қорғау жүйесі жақсы жолға қойылғанымен
Мүгедектерді әлеуметтік қорғау тұралы заңдардың сақталуын бақылау
Жаңа заң жобасының негізінде мүгедектерді қорғаудың әлдеқайда тиімді
Үш сатылы халықты әлеуметтік қорғау жүйесінде міндетті әлеуметтік
Қазақстанда міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесін енгізудің мынандай мақсаттары
1) Негізгі әлеуметтік сақтандыру тәуекелдер болған жағдайда экономиканың
2) Қосымша қаржыландыру көздерін тарту. Сақтандыруды қаржыландыруға 3%
3) Ерікті зейнетақы сақтандыру жүйесінің дамуы елешекте күтліп
Қазақстанда бұл реформа 1998 жылы зейнетақымен қамтамасыз ету
Өзінің картаюын ойлау және азаматтардың еңбек ету барысында
Жинақтаушы зейнетақы жүйесі Қазақстанда 12 жыл бойы жұмыс
Жинақтаушы зейнетақы жүйесіне қатысатын азаматтардың зейнетақы жарналары ай
Бұл жерде халықтың кейбір топтарының еңбек ақысы жоғары
Қазіргі кезде 6,7 миллионан астам жеке зейнетақы есебі
Жетілдіру бөлімін тұжырымдай келе мынадай қорытынды жасауға болады:
Халықтың өмір деңгейінің негізгі әлуеметтік стандарттарын есептеудің
Әлеуметтік қорғау деңгейін 2010 жылы ЖІӨ нің 4,2%
Әлеуметтік қорғауды қоғамды қажеттілердің ұстанымына көмектесумен, анықтамаларды немесе
Қазіргі таңда АӘК тек азық-түліктік кедейліктің алдын алуға
Әлеуметтік қорғау жүйесі кедейлер санатына кіруді емес
Мүгедектерді қорғау бойынша бағдарламалар мейлінше айқын болып,
Минималды жалақы мөлшері мен минималды зейнетақы мөлшері кедейлік
Отбасына қолдау өтемақысы табыстарының құрылымында және де «Кедей
Әлеуметтік қорғаудың статистикалық индикаторларының жүйесін құрауда тиімділігін бағалау
ҚОРЫТЫНДЫ
Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйініне келер болсақ, Елбасымыз
Дарынды жас қазақстандықтарға әлемнің үздік университеттерінде білім алуға
ҚР-да білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған
Дарынды балаларға арналған үш тілде оқытатын мамандандырылған мектептердің
Сапалы жоғары білім алуға ынталы студенттердің саны өсіп
Мемлекеттің, бір жағынан, ауруды болдырмау, екінші жағынан, салауатты
2. Мемлекет пен адамның адам денсаулығы үшiн ынтымақтасқан
Әлеуметтік маңызды аурулардың ауыртпалығын азайтудың бірден бір жолы
3. Әлеуметтік қорғау деңгейін 2010 жылы ЖІӨ нің
Әлеуметтік қорғауды қоғамды қажеттілердің ұстанымына көмектесумен, анықтамаларды немесе
Бағдарламаларды жасау үшін мақсатты топқа байланысты кедейшілік көрсеткіштерінің
Қазіргі таңда АӘК тек азық-түліктік кедейліктің алдын алуға
Әлеуметтік қолдау жүйесі кедейлер санатына кіруді емес
АӘК әр алушының жеке қабілеттерін ескере отырып анық
Мүгедектерді қолдау бойынша бағдарламалар мейлінше айқын болып,
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1 Назарбаев Н.Ә. «Қазақстан 2030: барлық қазақстандықтардың өсіп-өркендеуі,
2 Назарбаев Н.Ә. «Әлеуметтік-экономикалық жаңғырту-Қазақстан дамуының басты бағыты»
3 Қазақстан Республикасының “Білім туралы” заңы, Астана, 2007
4 Мамыров Н.Қ., Акчура Ф. Қазақстандағы адам дамуы.
5 Халық денсаулығы – Отанның денсаулығы //
6 Рамазанов Т. «О здоровье
7 Денсаулық энциклопедиясы // Алматы
8 Назарова Е.Н. «Основы социальной
9 Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау ісiн
дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы /
Психология. Социология. Политология журналы. // Алматы 2007 ж
10 Денсаулық сақтау саласын дамытудың 2011 – 2015
«Саламатты Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы/ Ел Президентінің
11 Международная организация труда. Конвенции и рекомендации. В
12 http://www.minplan.kz/2020/ сохранено от 17.10.2011
13 http://www.pavlodar.com/zakon/dok=00791&ogl=all сохранено от 07.11.2011
14 Экономикалық теория негіздері. Оқулық.–Алматы, Экономика баспасы
15 Бабакумаров А.Г. Социальная политика государства. – Алматы,
16 Назарбаев Н.Ә. Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 16 жылдығына
17 О социально-демографических аспектах /Экономика и статистика, №1
18 Салауатты өмір салтын қалыптастырудың, аурудың алдын алудың
19 Салауатты өмір салтын қалыптастырудың, аурудың алдын алудың
20 Www. stat. kz.
21 Аканов А. «Cостояние здоровья населения РК»// Алматы.
22 Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 21 желтоқсандағы
23 Cамиева Г.Т., Темиргалиева А.С. «Қазақстан Республикасының денсаулық
24 Қазақстан Республикасы статистика агенттігінің материалдарынан// Астана, 2010ж
25 Қауашев С.Қ., Саимова Р.У. «Қоршаған ортаның
26 http://ipr.kz/projects
27 «Қазақстан Республикасындағы мүгедектерді әлеуметтік қорғау туралы»
28 Закон Республики Казахстан "О государственной адресной
29 Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға
30 Денсаулық сақтау саласын дамытудың 2011 – 2015
«Саламатты Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы/ Ел Президентінің
31 Актаева Л.М «О здоровье народа и системе
32 Кудеринова М.К. «Салауатты өмір салты – денсаулықты
33Сансызбаева Г.Н. Система социальной защиты населения. – Алматы:
41
Экологиялық:
Ауа;
Су;
Жер;
Климат.
Әлеуметтік экономикалық:
Білім деңгейі;
Еңбек;
Тұрмыстық;
Демалыс.
Халық денсаулығын құрайтын факторлар
Биологиялық:
Тұқым қуалаушылық;
Ата ана жасы;
Жүктілік мерзімі
Әлеуметтік медициналық:
Медициналық қызметінің
қол жетімділігі;
Көрсетілетін қызмет сапасы;
Денсаулық сақтау саласының үнемділігі.
Қозғалыстың төмен белсенділігі
Қоршаған ортаның ластануы
Халықтың денсаулығын бұзатын факторлар
Алкогольдік ішімдіктер, шылым, есірткіні шамадан тыс қолдану
Тұрғындардың әлеуметтік медициналық белсенділігінің төмендігі
Жыныстық қатынастың жүйесіздігі, аборт
Дұрыс тамақтанбау
Қазақстандағы әлеуметтік қолдау
Мемлекет тарапынан
Халық есебінен
Міндетті әлеуметтік сақтандыру
Ерікті сақтандыру
Республикалық бюджеттен
Жергілікті бюджеттен
Ақшалай түрдегі әлеуметтік төлемдер
Әлеуметтік қызметтер
Жинақтаушы зейнетақы қамсыздандыруы