ЖОСПАР
КІРІСПЕ
1.Салық түрлері, ҚР-ның салық жүйесі
2.Салық төлеушіде басқа да салықтар бойынша қаржылық және
3.Жер салығы бойынша бюджетпен есеп айырысу
4. Мүлікке салық салу бойынша бюджетпен. есеп айырысу
5.Көлік құралдарына салық салу бойынша бюджетпен есеп айырысу
6.Басқа да салықтар бойынша бюджетпен есеп айырысудың бухгалтерлік
ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
ҚОСЫМШАЛАР
КІРІСПЕ
Салықтар мемлекетпен бірге пайда болды және мемлекеттің өмір
Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық экономикалық қозғалысы мен
Нарықтық қатынастарға көшумен байланысты біздің еліміздің экономикасында көптеген
Салық салу жүйесін жекелей алғанда,оны нарықтық қатынастардың жаңалықтарына
Нарықтық қатынастар жағдайында салық жүйесі экономиканы мемлекеттік реттеудің
Қазақстан Республикасындағы салық жүйесі он жылдан астам уақыт
Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық экономикалық қозғалысы мен
Нарықтық қатынастарға көшумен байланысты біздің еліміздің экономикасында көптеген
Салық салу жүйесін жекелей алғанда,оны нарықтық қатынастардың жаңалықтарына
Бұл курстық жұмысты жазудағы мақсат бюджетке төленетін басқа
1.Салық түрлері, ҚР-ның салық жүйесі
Қазіргі нарықтық экономика жүйесінде салықтардың алатын орны өте
Ұйымдық-құқықтық жағынан салықтар – бұл мемлекет біржақты тәртіппен
Салықтар қаржының бастапқы категориясы болып табылады. Салықтар мемлекетпен
Адамзат дамуының бүкіл тарихы бойына салық нысандары мен
Салық салудың мынадай принциптері бар:
- салық бар игіліктерге пропорционалды түрде қоғам мүддесіне
- салық табыс мөлшері мен әлауқаттылық деңгейіне тәуелді
Сонымен, салықтар дегеніміз мемлекеттік бюджетке заңды және жеке
Қандай да бір механизмнің құрамында бірнеше тетіктер мен
Салық төлеуші (субъект) - салықты және бюджетке төленетін
1) резидент және резидент емес заңды тұлғалар;
2) Қазақстан Республикасының азаматтары, шетел азаматтары және азаматтығы
Салық объектісі – заң жүзінде негізделген салық салуға
Салық көзі – салық салынатын табыс. Салық салынатын
Салық ставкасы – бір өлшем бірлігінен алынатын салық
Салықты төлеу мерзімі – салықтар мен басқа да
Салық төлеу тәртібі – белгіленген мерзімде салықты төлеген
Салықты төлеуді бақылау – салық заңдарының орындалуын, мемлекетке
Алғашқы салық жүйесінің көптеген кемшіліктері де болды. Атап
Салық салу жүйесін жекелей алғанда,оны нарықтық қатынастардың жаңалықтарына
Салық– мемлекет бір жақты тәртіппен заң жүзінде белгілеген,
Бюджетке салықтардың толығымен түсуі мен көлемін бағалау үшін,
Қазақстан Республикасында мемлекеттік бюджетке түсетін салықтық түсімдердің төмендегідей
1. Табыс салығы. Салық төлеушiнiң табыстарына 10 проценттiк
Қазақстан Республикасындағы және одан тысқары жерлердегі көздерден алынған
Төлем көзінен салық салынатын табыстардың мынадай түрлері:
- қызметкердің табысы;
- жеке тұлғаның салық агентінен түсетін табыстары;
- жинақтаушы зейнетақы қорларынан төленетiн зейнетақы төлемдерi;
- дивидендтер, сыйақылар, ұтыстар түрiндегi табыс;
- стипендиялар;
- жинақтаушы сақтандыру шарттары бойынша табыс төлем көзінен
2. Төлемдер, жерді пайдалану салығы. Оған геологиялық жұмыстарды
Қ.Қ.С. (қосылған құн салығы). Қосылған құнға салынатын салық
Бюджетке төленуге тиісті қосылған құнға салынатын салық өткізілген
Қосылған құнға салынатын салық мөлшері Қазақстан Республикасының салық
Акциздер. Сатылатын тауардың бағасына қосылатын, сатып алушы төлейтін
Қазақстан Республикасы аумағында акцизделуге жататын тауарларды өндіретін немесе
3. Мүлік салығы. Мүлік салығы меншікке салынатын салықтар
Мүлікке салынатын салық тікелей нақты салыққа жатады, оның
Жеңілдетілген декларация негізінде арнаулы салық режимін қолданушы заңды
4. Жер салығы. ҚР-ның Жер кодексінің 9 бабына
Жер салығы – меншікке салынатын салықтардың ішіндегі ең
Жер салығы жер учаскесінің орналасқан жері бойынша төленеді,
5. Мемлекеттік баж. Мемлекеттiк баж - уәкiлдiк берiлген
Сонымен бірге, "Қазақстан Республикасының Бюджет кодексіне" сәйкес республикалық
2010 жылдың қорытындысы бойынша Қазақстан Республикасы Ұлттық қорына
Кесте 1 - Өткен жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда
мың. тенге
Төлемнің атауы 2009 жылғы МБ фактісі 2010 жылғы
1 2 3 4 5 6 7 8
Салықтық түсімдер 2 228 681 798 2
Корпоративтік табыс салығы 643 668 527,8 837 233
Жеке табыс салығы 268 724 614,1 312
Әлеуметтік салық 232 839 685,8 253 829
Мүлікке салынатын салық 91 851 110,7 107 917
Жер салығы 13 022 133,4 13 467 103,4
Көлік құралдарына салынатын салық 17 521 354,3
Бірыңғай жер салығы 578 140,0 761 649,3
Қосылған құн салығы, барлығы 515 933 455,6
1) Ішкі өндіріс тауарларға салынатын ҚҚС 111 278
2) Импортталатын тауарларға салынатын ҚҚС 404 654 729
Кесте -1 жалғасы
Акциздер, барлығы 57 393 428,8 61 423 118,0
1) Ішкі өндіріс тауарларына салынатын акциздер 57
2) Импортталатын тауарларға салынатын акциздер 18 578
Табиғи және басқа да ресурстарды пайдаланғаннан түсетін түсімдер
Алымдар 8 350 382,5 9 731 076,6 1
Ойын бизнесіне салынатын салық 2 375 030,4
Халықаралық саудаға және сыртқы операцияларға салынатын салықтар
Басқа да салықтар 14 541,6 5 551,2 -7
Мемлекеттік баж 22 997 240,3 23 509 262,3
Салықтық емес түсімдер 136 175 506,6 104 398
Негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдер 35 887 388,8
БАРЛЫҒЫ кірістер (3 санат) 2 400 744 694
Трансферттердің түсімі 1 104 600 000,0 1 200
ЖИЫНЫ 3 505 344 694 4 299 132
Кедендік төлемдер мен салықтар 556 899 758 823
Е с к е р т у –
Кестеде көріп отырғанымыздай, Мемлекеттік бюджетке түсімдер 2010 жылы
Кесте – 2. 2010 жылғы мемлекеттік бюджеттің салықтық
Атауы Жоспар Факті Ауытқуы
(3-б. - 2-б.) Атқарылуы, % 2009 жылғы факті
(3-б. - 6-б.)
1 2 3 4 5 6 7
Салықтық түсімдер, жалпы 2 703,0 2 934,1 231,1
оның ішінде:
КТС 847,9 837,2 -10,7 98,7 643,7 193,5
ЖТС 301,3 312,3 11,0 103,7 264,0 48,3
Әлеуметтік салық 243,0 253,8 10,8 104,4 232,8 21,0
ҚҚС - жалпы 590,4 677,2 86,8 114,7 515,9
оның ішінде ІӨТ-ға ҚҚС 179,0 241,4 62,4 134,9
Импортқа салынатын ҚҚС 411,4 435,8 24,4 105,9 404,6
Табиғи ресурстарды пайдаланғаны үшін түсімдер 190,6 231,3 40,7
Халықаралық саудаға және сыртқы операцияларға салынатын салық 288,9
Е с к е р т у –
Бюджеттің кірістері салықтық және басқа міндетті төлемдер (салықтар
Салықтық емес түсімдер—бюджетке төленетін міндетті, қайтарылмайтын төлемдер, сондай-ақ
Негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдерге мемлекеттік мекемелерге бектіліп
Ресми трансферттердің түсімдері — бұл бюджеттің бір деңгейінен
Сурет 1 – 2009-2010 жж. Салықтық төлемдердің құрылымы
Мемлекеттік бюджетке түсетін салықтық түсімдерге баға бере келе
- бюджет кірістерінің қөзі салықтар болып табылады.
- Салық– мемлекет бір жақты тәртіппен заң жүзінде
- Салыққа жатпайтын түсімдер бойынша есепті кезеңге жоспардағы
- 2009 жылмен салыстырғанда 2010 жылы ішкі өндіріс
- ең төменгі көрсеткіш ішкі өндіріс тауарларына салынатын
Қазақстан Республикасы салық жүйесін басқару Қазақстан Республикасы Конституциясы
2.Салық төлеушіде басқа да салықтар бойынша қаржылық және
2009ж. Салық кодексіне еңгізілген жаңалық – «Салықтық есеп
Салық есебі (56баб.) - бұл салық төлеушінің бюджет
Салық есебінің негізгі мақсаты – салық міндеттемелерінің туындау
Салық есебінің объектілеріне салық салынатын көрсеткіштердің мынадай үш
мүлік (ұзақ мерзімді активтер);
кәсіпкерлік қызметтен алынатын кірістер (барлық түрлері);
активтер құнын бағалаудағы айырма.
Салық есебінің функцияларына жатады: фискалдық; ақпараттық; бақылау.
Салық есебі бюджетке бекітілген типтік формалармен тапсырылады.
Салықтық формалар – салық есептіліктері, салықтық өтініштер және
Бюджетпен салықтар бойынша есеп айрысудың есебі бухгалтерлік есеп
Салық кодексі бойынша жалпы мемлекеттік салықтарға жататындар:
1. Жеке табыс салығы (СК 6 бөлімі 18тарау,
2. ҚҚС (қосымша құн салығы) (СК 8 бөлімі
3. Акциздер (СК 9 бөлімі 38тарау,277-299 бабтар);
4. Әлеуметтік салық (СК 12 бөлімі 47тарау, 355-364
5. Жер салығы (СК 14 бөлімі 53тарау, 372-
6. Занды және жеке тұлғалардың мүліктеріне салынатын салық(СК
7. Көлік құралдарына салынатын салық(СК 13 бөлімі 50тарау,
8. Ойыналатын бизнестің салығы (СК 16 бөлімі 59тарау,411-418
9. Тиісті салықтар (бильярдтық столдар, ұтымсыз автоматтар, боулинг,
10. Корпоративтік табыс салығы (СК 4 бөлімі 10тарау,
Бұдан басқа СК – пен бюджетке міндетті төлемдермен
Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғалар мен заңды тұлғаларды
Қызметтің жекелеген түрлерімен айналысу құқығы үшін алым;
Акциондық сатудан алынатын алым;
Лицензиондық алымдар;
Қоршаған ортаны дастаған үшін төлем;
Автокөлік құралдарының ҚР аймағында жүрген үшін төлем;
Радиожүйелік спекторын пайдаланған үшін тқлем; және т.б. салық
Осылардың ішінде салықтөлеушілерге ең керекті салық түрі ҚҚС.
ҚҚС ставкасы салық салынатын айналымның 12 % құрайды.
Сатып алынған құндылықтар, орындалған жұмыстар және көрсетілген қызметтер
Есепке алуға қабылданған (субъектінің ҚҚС бойынша берешегін кемітуге
Шаруашылық субектісінің ҚҚС бойынша бюджетке берешегі пассивтік 3130-«ҚҚС»
Мысалы:
Өнім үшін салықтық шот-фактурасы ұсынылды 210 мың теңге,
ҚҚС есептелді – 24 мың теңге,
Барлық құн – 235 200 теңге.
Өткізілген өнімнің нақты өзіндік құны – 195 000
Өткізілген өнімнің нақты өзіндік құны Д-т 7010 К-т
Өнімнің келісім құнына (ҚҚС-сыз) Д-т 1210 К-т 6010
ҚҚС сомасына Д-т 1210 К-т 3130 – 25
Бюджетке ҚҚС төленген Д-т 3130 К-т 1030 –
Сатып алушылардың шоты төленді Д-т 1030, 1010 К-т
Жыл сонында:
а) шығыстар Д-т 5610 К-т 7010 – 195
ә) кірістер Д-т 6010 К-т 5610 – 235
Есептік мерзімде жеткізушілерден алынған активтердің ҚҚС сома жиыны
Ал, керсінше, сатылған өнімдер, тауарлардың ҚҚС сома жиыны
Жеке табыс салығы
Салық кодексінің 153 бабына сәйкес төлеушілер – бұл
Салық салу объектісі – бұл жиынтық жылдық кіріс
Салық кодексінің 166-бабында табыс салығыны ставкасы келтіріледі Төлем
Салық кодексінде табыс салығы салынбайтын кірістер келтірілген және
Жеке тұлғалардан алынатын табыс салығын ұстап қалған Д-т
Табыс салығын аударған кезде Д-т 3120 К-т 1030,1010.
Мысалы, есептік мерзімде қызметкерге 50000тг. еңбекақы есептелді, ҚР-сының
Ең төмен еңбекақы 13470тг. қызметкердің еңбекақысынан ұсталынбайды, тек
Акциздер
Төлеушілер - ҚР аумағында акцизделетін тауарлар өндіруші немесе
Салық салу обектісі – акциздер қосылмаған бағалар бойынша
Үкімет ставканы тауардың құнына немесе өндірістің физикалық көлеміне
Сатып алушыларға шот ұсынған кездегі акциз сомасына Д-т
Акциздерді бюджетке аударған кезде Д-т 3140 К-т 1030,1010.
Жер салығы
Төлеушілер – иелігінде немесе пайдалануында жер бар жеке
Салық салу объектісі – жер учаскісі.
Салық жер көлемінің бірлігі үшін жыл сайынғы тіркелгені
Көлік құралдарына салынатын салық
Салық көлем сәтіндегі айлық есептік көрсеткіштен қоқғаушының көлеміне
Төлем мерзімі – 5 шілдеге дейін (салық көдексінде
Төлеушілер – меншік құқығында, сенімгерлік басқаруында, шаруашылық басқаруында
Автокөліктің қоқғаушының көлеміне (объем двигателя) қарай айлық есептік
Салық есептелген кезенде Д-т 7210 К-т 3170.
Салық төленгенде Д-т 3170 К-т 1030,1010.
3.Жер салығы бойынша бюджетпен есеп айырысу
Қазақстан Республикасының Президентінің Жарлығына сәйкес жергілікті салықтарға төмендегі
Жер;
Жеке және заңды тұлғалардың мүлкіне салынатын салық;
Көлік құралдарына салынатын салық;
Кәсіпкерлік қызмет айналысатын тұлғалар мен заңды тұлғаларды тіркеу
Жеке қызмет түрлерімен айналысу үшін жиындар;
Аукциондық сатудан жиындар.
Жоғарыда айтылған салықтар Қазақстан аумағында алынады. Сонымен қатар
ҚР-ның Жер кодексінің 9 бабына сәйкес Қазақстанда жерді
Жер салығы – меншікке салынатын салықтардың ішіндегі ең
Жер салығы есептелген кезде Д-т 7210 К-т 3160
Жер салығы аударлған кезде Д-т 3160 К-т 1030,1010.
Салық салу мақсатында Қазақстанның барлық жерлері, олардың арналған
ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлерге;
елді мекен жерлеріне;
өнеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс және өзге ауыл шаруашылығы
ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жерлеріне сауықтыру, қалпына келтіру,
орман қорының жерлеріне;
су қорының жерлеріне;
запастағы жерлерге бөлінеді;
Жердің мынадай сипаттары:
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жерлері;
Орман қорының жерлері;
Су қорының жерлері;
Запастағы жерлер салық салуға жатпайды.
Жерге салық салу жердің бонитет балына байланысты.
Бонитет балы - топырақтың табиғи құнарлылығы мен сапасын
Жер салығын есептеуге негіз болып:
меншік құқығын, тұрақты жер пайдалану құқығын, өтеусіз уақытына
жер ресурстарын басқару жөніндегі уәкілетті орган әр жылдың
жер учаскесін иелену және пайдалану бойынша құқықты іс
Жеке меншік және тұрақты пайдалануында немесе бастапқы өтеусіз
Жер салығын төлеушілер қатарына жатпайтындар:
бірыңғай жер салығын төлеушілер;
мемлекеттік бюдет есебінен ғана қамтылатын ұйымдар;
уәкілетті органның қылмыстық жазаларды атқару саласындағы түзеу мекемелерінің
тұрғын үй қоры, соның ішінде оның жанындағы құрылыстар
тұрғын үй қоры, соның ішінде оның жанындағы құрылыстар
діни бірлестіктер;
Жоғарыдағы аталған салық төлеушілер пайдалануға немесе жалға берілген
Жер салығының мөлшері жер иеленушілер мен жер пайдаланушылардың
Жер учаскесі салық салу обьектісі болып табылады.
Жер салығы бойынша салық салу обьектісіне мыналар енбейді:
Елді мекендердің ортақ пайдалануындағы жер учаскелері;
Ортақ пайдаланудағы мемлекеттік автомобиль жолдары желісі алып жатқан
ҚР Үкіметінің шешімі бойынша консервацияланған обьектілер орналасқан жер
Жер салығын анықтау үшін жер учаскесінің алаңы салық
Жер салығын есептеу әрбір жер учаскесі бойынша жеке
Ортақ үлестік меншіктегі салық салу объектілері бойынша салық
Заңды тұлғалар жер салығы сомаларын салық базасына тиісті
Жыл ішінде жер салығын есептеу мен төлеу бойынша
Жеке тұлғалар төлеуге жататын жер салығын есептеуді салық
Жеке тұлғалар бюджетке жер салығын ағымдағы жылдың 1
Жер салығын есептеу мен төлеу үшін салық кезеңі
Жер салығын төлеушілер осы салық бойынша декларацияны есеп
Салық төлеуші салық кезеңінде декларация табыс ету мерзімі
Салықтық түсімдер, алымдар және басқа да міндетті төлемдер:
2010 жылдағы мемлекеттік бюджеттің кірістері 4 064,0 млрд.
2010 жылдағы корпоративтік табыс салығы бойынша жоспардағы 847,
Жеке табыс салығы бойынша жоспар 103,7%-ға орындалды немесе
Әлеуметтік салық бойынша жоспар 104,4 %-ға орындалды, жоспардағы
Қосылған құн салығы бойынша жоспардағы 590, 4 млрд.
Импортталатын тауарларға салынатын ҚҚС бойынша жоспардағы 411,4 млрд.
Кеден статистикасының жедел деректері бойынша импорт көлемі бекітілген
Іштегі өндірілетін тауарларға салынатын акциздер бойынша жоспар 106,6
Импортталатын тауарларға салынатын акциздер жоспардағы 20,5 млрд.теңгенің орнына
Табиғи және басқа да ресурстарды пайдаланғаны үшін түсімдер
мұнай секторы ұйымдарынан түсетін түсімдерді қоспағанда, пайдалы қазбаларды
радиожиілік спектрін пайдаланғаны үшін төлем бойынша жоспардағы 4
Салыққа жатпайтын түсімдер бойынша есепті кезеңге жоспардағы 93,
Жоспарлы көрсеткіштердің негізгі асыра орындалуы мынадай түсімдер есебінен
Негізгі капиталды сатудан түскен түсімдер есепті кезеңге жоспардағы
Мемлекеттік материалдық резервтен тауарлар сатудан түсетін түсімдер бойынша
Жер және материалдық емес активтерді сату бойынша жоспардағы
Трансферт түсімдері жоспардағы 1 200,0 млрд.теңге 100 %-ға
2010 жылдың қорытындысы бойынша Қазақстан Республикасы Ұлттық қорына
Кесте 1 - Өткен жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда
мың. тенге
Төлемнің атауы 2009 жылғы МБ фактісі 2010 жылғы
1 2 3 4 5 6 7 8
Салықтық түсімдер 2 228 681 798 2
Корпоративтік табыс салығы 643 668 527,8 837 233
Жеке табыс салығы 268 724 614,1 312
Әлеуметтік салық 232 839 685,8 253 829
Мүлікке салынатын салық 91 851 110,7 107 917
Жер салығы 13 022 133,4 13 467 103,4
Көлік құралдарына салынатын салық 17 521 354,3
Бірыңғай жер салығы 578 140,0 761 649,3
Қосылған құн салығы, барлығы 515 933 455,6
1) Ішкі өндіріс тауарларға салынатын ҚҚС 111 278
2) Импортталатын тауарларға салынатын ҚҚС 404 654 729
Кесте -1 жалғасы
Акциздер, барлығы 57 393 428,8 61 423 118,0
1) Ішкі өндіріс тауарларына салынатын акциздер 57
2) Импортталатын тауарларға салынатын акциздер 18 578
Табиғи және басқа да ресурстарды пайдаланғаннан түсетін түсімдер
Алымдар 8 350 382,5 9 731 076,6 1
Ойын бизнесіне салынатын салық 2 375 030,4
Халықаралық саудаға және сыртқы операцияларға салынатын салықтар
Басқа да салықтар 14 541,6 5 551,2 -7
Мемлекеттік баж 22 997 240,3 23 509 262,3
Салықтық емес түсімдер 136 175 506,6 104 398
Негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдер 35 887 388,8
БАРЛЫҒЫ кірістер (3 санат) 2 400 744 694
Трансферттердің түсімі 1 104 600 000,0 1 200
ЖИЫНЫ 3 505 344 694 4 299 132
Кедендік төлемдер мен салықтар 556 899 758 823
Е с к е р т у –
Кестеде көріп отырғанымыздай, Мемлекеттік бюджетке түсімдер 2010 жылы
4. Мүлікке салық салу бойынша бюджетпен. есеп айырысу
Мүлік салығы меншікке салынатын салықтар қатарына жатады. Меншікке
Салықтардың мөлшерлемелері меншіктің табыстылығы бойынша емес, сыртқы нышандар
Меншікке салынатын салықтар қоғам алдындағы салықтық жауапкершілікті біркелкі
Мүлікке салынатын салық тікелей нақты салыққа жатады, оның
Кесте 2. Мүлік салығын жіктеу
№ Жіктеу белгілері Қысқаша сипаттама
1 2 3
1 Салық объектілері бойынша - жеке тұлғалардың мүлкіне
- заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлердің мүлкіне салынатын
2 Қолданылу сипатына қарай жалпы–салық төлеушінің меншігіндегі мүліктің
селективтік-мүлік түрлерінің әрбір түрі үшін салық режимін саралауға
3 Бағалау түрлеріне қарай - негізінде жылжымайтын мүліктен
- мүлікті сатудың болжамды бағасына негізделген әдіс (күрделі
- салық салу базасы ретінде құрылыс салынғандарын қоса,
Кейбір елдерде мүлікке салық салу базасын анықтау оны
- жылжымайтын (жер және онымен тікелей байланысты құрылыстар);
- дербес жылжымалы (жылжымайтын мүліктен басқа, меншіктің барлық
Заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлердің мүлкіне салықты есептеу
Кесте 2. Заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлердің мүлік
№ Көрсеткіштер Қысқаша сипаттама
1 2 3
1 Төлеушілері Қазақстан Республикасының аумағында меншік, шаруашылық жүргізу
2 Мүлік салығы төлеушілері қатарына жатпайтындар ҚР Үкіметі
салық салу Салық кодексінің 283-бабында белгіленген салық режимінің
мемлекеттік мекемелер;
уәкілетті органның қылмыстық жазаларды атқару саласындағы түзеу мекемелерінің
діни бірлестіктер.
3 Салық объектісі Негізгі құралдар (соның ішінде
4 Заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлер үшін салық
5 Салық ставкалары Заңды тұлғалар үшін салық салу
Салық төлеушілер салықты есептеуді салық базасына тиісті салық
Мүліктің бұл түрі өз кезегінде материалдық және материалдық
Жалпы мүлік салығы жергілікті бюджетке түсетін маңызды кіріс
Ортақ үлестік меншіктегі салық салу объектілері бойынша мүлік
Бюджетке салық төлеу салық салу объектілерінің орналасқан жері
Салық кезеңі ішінде сатып алынған салық салу объектілері
Салық кезеңі ішінде шығып қалған салық салу объектілері
Мүлік салығы бойынша ағымдағы төлемдер сомаларының есебі есепті
Мүлік салығы бойынша декларация есепті жылдан кейінгі жылдың
Жеке тұлғалардың мүлік салығы
Меншік құқығында салық салу объектілері бар жеке тұлғалардың
Жеке тұлғалардың мүлік салығын төлеушілер қатарына мыналар жатпайды:
1. Мерзімді қызметтегі әскери қызметшілер мерзімді қызметтен өту
2. Меншік құқығындағы барлық салық салу объектілерінің жалпы
3. Меншік құқығындағы барлық салық салу объектілерінің жалпы
ҚР-сының салық кодексінің 394-402 бабтар (заңды
Мысалы, 2010ж. мауысым айында заң тұлға ашылды да
мерзімі Қалдық құны Кіріске алынды Шығысқа шығарылды амортизацияланды
2010ж.1.07. -
2010ж.1.08. -
2010ж.1.09. - 500 000
2010ж.1.10. 500 000 200 000 50 000 10000
2010ж.1.11. 640 000 350 000
10 200
2010ж.1.12. 970 800
400 000 10 700
2008ж.1.1 560 100
Барлығы 2670 900
Сонда, орташа жылдық қалдық құн болады 500,0+640,0+970,8+560,1
Бір және оданда көп жылдар пайдалануда бар ғимараттармен
Жеке тұлғалардың мүліктеріне салық сомасын тиісті өкілетті органдар
Осы аталған тұлғалар пайдалануға не жалға берілген салық
Жеке тұлғаларға меншік құқығымен тиесілі және кәсіпкерлік қызметте
- ҚР аумағындағы тұрғын үй-жайлар, саяжай құрылыстары, гараждар
- ҚР аумағындағы аяқталмаған құрылыс объектілері-қоныстану (пайдалану) кезінен
Жеке тұлғалардың мүлік салығы салық салу объектісінің құнына
Кесте 3. Жеке тұлғалардың мүлік салығының ставкалары
Салық ставкалары Есептеу тәртібі
1 млн теңгеге дейін қоса алғанда салық салу
1 млн теңгеден жоғары 2 млн теңгеге дейін
2 млн теңгеден жоғары 3 млн теңгеге дейін
3 млн теңгеден жоғары 4 млн теңгеге дейін
4 млн теңгеден жоғары 5 млн теңгеге дейін
5 млн теңгеден жоғары 6 млн теңгеге дейін
6 млн теңгеден жоғары 7 млн теңгеге дейін
7 млн теңгеден жоғары 8 млн теңгеге дейін
8 млн теңгеден жоғары 9 млн теңгеге дейін
9 млн теңгеден жоғары 10 млн теңгеге дейін
10 млн теңгеден жоғары 23300 теңге + 10
Әрбір жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша Жылжымайтын мүлікті
Бірнеше салық салу объектілері бойынша салық төлеуші бір
Сонымен, жеке тұлғалардың кәсіпкерлік қызметке пайдаланылмайтын мүлкіне салық
Мысалы, егер жеке тұлғаның меншік құқығында:
1) құны 1500 мың теңге тұратын пәтер болса,
2) құны 500 мың теңге тұратын гараж болса,
3) құны 70 мың теңге тұратын саяжай болса,
Жеке тұлғалардың салық салу объектілері бойынша салықты есептеуді
Жеке тұлғалардың мүлкіне салынатын салықты есептеу мен төлеу
Кесте 4. Жеке тұлғалармен мүлік салығын төлеу тәртібі
№ Салық салу объектілері Есептеу тәртібі
1 Бірнеше жеке тұлғаның ортақ үлестік меншігіндегі салық
2 Бірнеше салық салу объектілері бойынша Салық төлеуші
3 Жаңадан салынған (құрылған) салық салу объектілері бойынша
4 Салық салу объектісі жойылған, қираған, бұзылған кезде
5 Салық кезеңі ішінде салық төлеушінің салық төлеуден
6 Салық кезеңі ішінде салық салу объектілеріне меншік
Егер салық кезеңінің ұзақтығы он екі айдан аз
Жеке тұлғаның кәсіпкерлік қызметке пайдаланылмайтын мүлкіне жылжымайтын мүлікті
Сонымен қатар салық органдары ағымдағы жылдың 1 тамызынан
Жеке тұлғалар салықты ағымдағы жылдың 1 қазанынан кешіктірмей
Меншiк құқығында салық салу объектiлерi бар жеке тұлғалар
Мыналар:
- салық салу объектiсi болып табылатын бiр автокөлiк
- салық салу объектiсi болып табылатын бiр автокөлiк
- салық салу объектiсi болып табылатын бiр автокөлiк
- ауыл шаруашылығы құралымынан шығу нәтижесiнде пай ретiнде
5.Көлік құралдарына салық салу бойынша бюджетпен есеп айырысу
Қазақстан Республикасында мемлекеттiк тiркеуге жататын және (немесе) есепте
Салық ставкалары. Салықты есептеу айлық есептік көрсеткіштермен белгіленген
Кесте 5. Салықты есептеудің ставкалары
Рет № Салық салу объектiсi Салық ставкасы
(айлық есептік көрсеткіш)
1 2 3
Двигателінің көлемi мынадай жеңiл
автомобильдер (текше см.):
1100-ге дейiн қоса алғанда
1100-ден жоғары 1500-ді қоса алғанда
1500-ден жоғары 2000-ды қоса алғанда
2000-нан жоғары 2500-ді қоса алғанда
2500-ден жоғары 3000-ды қоса алғанда
3000-нан жоғары 4000-ды қоса алғанда
4000-нан жоғары
1
2
3
5
8
15
117
Жүк көтергiштiгі мынадай жүк таситын арнаулы автомобильдер (тiркемелердi
1 тоннаға дейiн қоса алғанда
1 тоннадан жоғары - 1,5 тоннаны қоса алғанда
1,5 тоннадан жоғары - 5 тоннаны қоса алғанда
5 тоннадан жоғары
3
5
7
9
Шынжыр табанды машиналар мен
механизмдердi қоспағанда, өздiгiнен жүретiн
машиналар мен пневматикалық жүрiстегi механизмдер
3
Автобустар:
отыратын 12 орынға дейiн қоса алғанда
отыратын 12-ден жоғары - 25 орынды қоса алғанда
отыратын 25 орыннан жоғары
9
14
20
Мотоциклдер, мотороллерлер, мотошаналар, двигателінің қуаты 55 кВт-дан аспайтын
Двигателінің қуаты 55 кВт-дан жоғары мотоциклдер 1
10
Катерлер, кемелер, буксирлер, баржалар,
яхталар (двигателінің қуаты мынадай ат күшiне тең):
160-қа дейiн қоса алғанда
160-тан жоғары 500-ді қоса алғанда
500-ден жоғары 1000-ды қоса алғанда
1000-нан жоғары
6
18
32
55
Ұшу аппараттары әрбір киловатт қуаттан айлық есептiк көрсеткiштiң
Жеңіл автомобильдердің үш айлық есептік көрсеткіш ставкасы бойынша
Көлік құралы салығы бойынша есептеу мысалы:
жеңіл автокөліктер бойыша
ВАЗ-21060 маркалы автокөлік 2003жылы шыққан двигатель көлемі 1600
салық есептеу: 1273(АЕК)*3(салық ставкасы)=3819тг. 1600 шар.см.-1500 шар.см.=100 шар.см.*
NISSAN X-TRAIL маркалы автокөлік 2005 ш.ж. двигатель көлемі
салық есептелуі: 1273(АЕК)* 5(ставкасы)=6365тг.
2000 шар.см.-2500 шар.см.=500шар.см.* 7тг.=3500тг.
6365+3500=салық сомасы 9865тг.
Жүк көтергіш автокөліктері бойынша:
ГАЗ 33021 маркалы авокөлік 2001ж.ш. жүк көтергіштігі 1,5
Салық есетпелуі 1273(АЕК)*5(ставкасы)= салық сомасы 6365тг.
Салық төлеуші салық салу объектiлерiн, әрбiр көлiк құралы
Көлiк құралы меншiк құқығында, шаруашылық жүргiзу құқығында немесе
Көлiк құралына меншiк құқығын дара кәсiпкерлер, жекеше нотариустар,
Сатып алу кезiнде Қазақстан Республикасында есепте тұрмаған көлiк
Кесте 6. 2010 жылға жеңіл автокөліктері үшін салық
Двигателінің көлемi мынадай жеңiл
автомобильдер (текше см.): үшін
Салық сомасы
1100-ге дейін қоса алғанда 1273
1200-1500-ге дейін қоса алғанда 2546
1600 4519
1700 5219
1800 5919
1900 6619
2000 7319
2100 7065
2200 7765
2300 8465
2400 9165
2500 9865
2600 10884
2700 11584
2800 12284
2900 12984
3000 13684
3100 19795
3200 20495
3300 21195
3400 21895
3500 22595
3600 23295
3700 23995
3800 24695
3900 25395
4000 26095
4000-нан жоғары 148941
Иелерінен айдап әкетілген және (немесе) ұрланған деп саналған
Салық төлеу мерзiмдерi. Жеке тұлғалар меншiк құқығында 1
Көлiк құралына меншiк құқығын, шаруашылық жүргiзу құқығын немесе
Кесте 7. 2010 жылға жүк көтергіштігі мынадай жүк
Жүк көтергiштiгі мынадай жүк таситын
арнаулы автомобильдер (тiркемелердi
есептемегенде): Салық сомасы
1 тоннаға дейiн қоса алғанда 3819
1 тоннадан жоғары - 1,5 тоннаны қоса алғанда
1,5 тоннадан жоғары - 5 тоннаны қоса алғанда
5 тоннадан жоғары 11457
Кесте 8. 2010 жылға автобустар.
Жолаушы тасымалдаушы көлік құралдары үшін Салық сомасы
отыратын 12 орынға дейiн қоса алғанда
11457
отыратын 12-ден жоғары - 25 орынды қоса алғанда
17822
отыратын 25 орыннан жоғары
25460
Кесте 9. Суда жүретін көлік құралы бойынша
Шағын кемелер Салық сомасы
двигатель қуаты 75 ат күшіне тең 1273
двигатель қуаты 75-тен 160 ат күшіне дейін қоса
160-тан 500-ге дейін 22914
Мүліктік және автокөліктік салықтардың бухгалтерлік есебі өндіріс процесіне
Қосылған құнға салынатын салық объектілері болып, салық салынатын
Сондай-ак, еңбек ақы заттай түрде төленген жағдайда берілетін
Салықтан босатылған тауарлардан басқа, сырттан әкелінетін тауарларға салық
"Сату" термині тауарларға қатысты қолданғанда сатуды, айырбастауды, ақысыз
Қосымша кұнға салынатын салық бойынша есепте түрған немесе
Қазақстан Республикасының қатысуымен жасалған халықаралық шарттарда түсті және
Кесте 10. Бюджетке төленуге тиісті қосылған құн салығы
Қосылған құн салығын төлеуші Салық салынатын объекті Салық
ҚҚС бойынша есепте тұрған тұлғалар қосылған құн салығын
ҚР кедендік заңына сәйкес ҚР-ң аймағына тауар әкелуші
Қосымша құнға салынатын салықтың мөлшерлілігі салық салынатын айналымның
Салық салынатын айналым бойынша бюджетке төленуге жататын қосылған
Қосылған құн салығын төлеушінің тауарды (жұмысты, кызметті),сатуы бойынша
Қазақстан Республикасының аймағына сырттан (импорттан) келген тауарларға салық
Кесте 11. Қосылған кұн салығын анықтау үшін сату
Тауар бойынша Жұмыс пен қызмет бойынша
Тауарды тиеу орны,егерде жабдықтаушы, алушы немесе үшінші тұлға
Алушығатауардыберуорны Жұмыс пен қызметтің нақты жүзеге асқан жері,
Қызмет көрсеткен нақты орны, сол
қызметке қатысты болса, мәдениет саласы, өнер, білім, спорт;
Кәсіпкерліктің орны немесе жұмысты, қызметті сатып алушының кез
Байланыс, кеңес аудиторлық, инжиниринголық, бухгалтерлік қызмет көрсетсе, туризмді
Тауар (жұмыс. қызмет) алушы бюджетке төленетін жарнасы бойынша
Салық салынатын айналым резидент еместерден алынған жұмыс пен
Қосылған күн салығы салынатын тауарларды тиеуді, жүмыстарды атқаруды
«Мақсат» ЖШС ҚҚС есебінде жүргізіледі.
ҚҚС есебі үшін бастапқы құжаты шот-фактура болып табылады.
Келіп түскен шот-фактураларды алдымен үлгілі түрі М-1 «Келіп
Салықтардың, алымдар мен міндетті төлемдердің түрлері, мөлшері және
№ Операциялар мазмұны Д-т К-т Тип
1 2 3 4 5
1 Заңды ұйымдардан бюджетке алынатын корпоративтік табыс салығы
2 Ұйымның есеп саясатының өзгеруіне немесе кеткен кемшіліктерді
- Ұлғаюына
- Азаюына 5430
3110 3110
5430 ІІІ
ІІ
3 Төтенше жағдайларға және тоқтатылған операцияларға байланысты табыстар
4 Төтенше жағдайларға және тоқтатылған операциялардың салдарынан шеккен
5 Заңды ұйымдардың бюджетке нақты аударған корпоративтік табыс
6 Ағымдағы кезеңде пайда болған немесе жойып жіберудің
7 632 – «Кейінге қалдырылған табыс салығы»деп аталатын
-салық мөлшерін ұлғайтуға;
-салық мөлшерін азайтуға. 7710
4310 4310
7710 III
8 Пайда болған немесе жойып жіберудің нәтижесінде кездескен
-бюджетке төлеуге;
-зиянды жабу нәтижесінде есептелген 4310
4310 3110
7710 II
III
9 Активтерді қайта бағалауға байланысты салық сомасының үстеме
4310 II
10 Салық есебіндегі қайта бағалау үстеме өсімінің, бухгалтерлік
11 Сатып алушыларға және тапсырыс берушілерге сатылған өнім
12 Орын толтырылатын қосылған құн салығы сомасы мен
13 Бюджетке аударылған қосылған құн салығы сомасына 3130
14 Жеке тұлғарарға есептелген табыс салық сомасына 3430
15 Серіктестіктерге қатысушылардың девиденттері мен табыстарынан, олардың үлестеріне
16 Жеке тұлғалардың еңбекақысынан ұсталған табыс салығы сомасының
17 Бюджетке артық аударылған салық сомасының қайтарылуы 1030
18 Есептелген әлеуметтік салық сомасы 7210 3150 III
19 Есептелген әлеуметтік салық сомасы бюджетке есеп айырысу
20 Есептелген акциз салық сомасы 2110 3140 III
21 Есептелген акциз салығының салығының сомасы бюджетке есеп
22 Есептелген жер салығы сомасы 7210 3160 IV
23 Есептелген жер салығы сомасы бюджетке есеп айырысу
24 Есептелген мүлік салығы сомасы 7210 3180 III
25 Есептелген мүлік салығы сомасы бюджетке есеп айырысу
26 Есептелген көлік құралдарына салық сомасы 7210 3170
27 Есептелген көлік құралдары салығы сомасы бюджетке есеп
Сатып алушыларға және тапсырыс берушілерге сатылған өнім (жұмыс
ҚҚС (Д ш. 3130, К ш. 1030) –
Материалдық ресурстарға төлем түскеннен кейін 7120 «Қосылған құн
Материалды ресурстар үшін жабдықтаушылар мен мердігерлермен есеп айырысқаннан
(Д ш.3130, К ш. 3210) – 589 002
Өнімді сату кезінде есептелінген салық соммасы дебет шотында
(Д ш. 3210, К ш. 3130) – 200
Қосылған құн салығының декларациясында ҚҚС бойынша салық базасы,
«Мақсат» ЖШС мүлік салығы мен ортажылдық есеп құны.
Кәсіпорынның есептелген мүлік салығы сомасы дебет шотында 7210
Бухгалтерлік мәліметтер бойынша 2010 жылға кәсіпорынның мүлік салығына
Мерзімі НҚ қалдық құны МЕА
1.12.2009 ж. 1 000 032
1.01.2010 ж. 1 457 863
1.02.2010 ж. 2 562 130
1.03.2010 ж. 7 952 000
1.04.2010 ж. 3 562 220
1.05.2010 ж. 100 000
1.06.2010 ж. 1 478 245
1.07.2010 ж. 1 785 412
1.08.2010 ж. 321 450
1.09.2010 ж. 555 544
1.10.2010 ж. 3 344 778
Барлығы 25 329 229
Қазақстан Республикасының Салық Кодексіне сәйкес 1.10.2010ж салық салу
Журнал-ордерге жазулар бастапқы құжаттардың мәліметтеріне байланысты синтетикалық операциялар
«Мақсат» ЖШС
Дебеттелген және кредиттелген ай ағымдағы айналымдар ай соңында
Бюджетпен есеп айырысу есебінің ерекшеліктері мен принциптерін қарастырып,
Кәсіпорынның бюджетпен есеп айырысуы бойынша айналымдық баланстық көрсеткіштерін
6.Басқа да салықтар бойынша бюджетпен есеп айырысудың бухгалтерлік
Соңғы 10 жыл ішінде мемлекет салық жүйесінің перманентті
Салық әкімшілігі – салықтардан кетуден гөрі салықтарды төлеу
Салық жүйесінде әлі күнге дейін нашар жиналатын салықтар
Мемлекеттік мүлікті түгендеу процесі өте баяу жүруде, дегенмен
Қазақстан Республикасындағы салық саясатын жетілдіру мақсаттары қандай? Бұл
Салық реформасы салық төлеушілерге салық ауыртпашылығын төмендетуге, салық
Жалпы алғанда еліміздің салық жүйесін жетілдірудің негізгі бағыттары
салық жүйесінің тұрақтылығын қамтамасыз ету;
салық жүйесін максималды түрде ықшамдау;
салық ставкаларын төмендету мақсатында, салық прессингін әзірлеу;
салық прессингін әлсіздендіру;
салықтарды алудың парасатты деңгейін қамтамасыз ету;
тікелей және жанама салықтарды оңтайлы түрде байланыстыру;
Соңғы жылдары нарықтық экономикасы дамыған мемлекеттерде тікелей салықтарға
тұрақты салық салынатын базасы бар мүлік салықтарының рөлін
салықтарды төлеумен есептеудің тәртібін жүзеге асыратын салық заңдарымен
шаруашылық субъектілерінің нақты шығындарымен олардың өндірістік қызметімен байланысты
жеке тұлғаларға салынатын табыс салығын жетілдіру;
инфляциялық процесс есебі мен салық салудың икемді шәкілін
салықтарды төлеу кезінде еркінділік принципін дамыту;
Яғни бұның негізгі ажыратылмайтын бөлігі салық төлеушілерге уақытында
Сонымен бірге айта кету керек, көп мөлшердегі негізгі
Қазақстанда мемлекеттіміздің экономикасын өркендетіп, шаруашылықты дамытатын салық жүйесі
Солардың бірі – салық жүйесінің тұрақтылығы. Салық жүйесінің
Белгісіздік - кәсіпкерліктің жауы болып табылады. Кәсіпкерлік қызмет
Сонымен қатар алдағы кезеңде салық салудағы ставкалармен шарттардың
Салық жүйесінің тұрақтылығы салықтар құрамын, ставкаларын, жеңілдіктерін, санкцияларын
Салық салудың кез келген жүйесі қоғамдық құрылыстың сипатын,
Салық жүйесінің құрамы, яғни салықтар мен бюджетке төленетін
ҚОРЫТЫНДЫ
Сонымен, курстық жұмысты қорытындылай келе, төмендегі тұжырымдамаға келдік:
1. Салықтар мемлекеттің өмір сүруінің негізі болып саналады.
2. Салықтар мемлекеттің құрылуымен бірге пайда болады және
3. Мемлекеттік бюджетті қалыптастыру мақсатында салық салу мәселесі
4. Салықтар тауар-ақша қатынастарынан тыс қолданылады. Натуралды салықтардың
Егер екі мемлекет бір-бірімен соғыс жүргізсе, жеңген мемлекет
5. Еліміздегі салық салу жалпыға бірдей және міндетті
6. Мемлекетке түсетін салық түсімдерінің сипатты ерекшелігі олардың
7. Мемлекеттiң орталықтандырылған ақшалай қаражатының қорын жасау және
8. Қазiргi кездегi жағдайларға салықтар мен басқа да
9. Салықтар, басқа да міндетті төлемдерэкономикалық белсендiлiктi реттей
10. Бюджет жүйесiн реформалау қажеттiлiгi Қазақстанның эволюциялық дамуының
11. Қорыта келгенде мiндеттi төлемдер мемлекеттiк бюджеттiң кiрiс
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. ҚР Азаматтық Кодексi. Алматы: Қазақстан,1997
2. Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті
3. Қазақстан Республикасындағы селолық тұтыну кооперациясы туралы ҚР
4. Бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есеп беру туралы.
5. Қаржылық есеп берудiң халықаралық стандарттары Москва: Аспери,2006ж
6. ҚР Ұлттық қаржылық есептілік стандарттары. ҚР Қаржы
7. Типтік бухгалтерлік есеп шоттар жоспары. ҚР Қаржы
8. Бухгалтерлік есепті жүргізу ережелері. ҚР ҚМ бұйрығы
9. Бухгалтерлік есеп тіркелімдері. ҚР ҚМ бұйрығы 21.06.ж,
10.Бастапқы есеп құжаттарының нысандарын бекіту туралы. ҚР ҚМ
11..Нургалиева Р.Н. Аралық қаржылық есеп. Оқу құралы, І,ІІ
12.Тасмаганбетов Т.А.,Омаров А.Ш., Әлібекова Б.А.,Рабатов О., Байболтаева Н.Э.,
13. Тулешова Г.К. «Финансовый учет в соответствии с
14 Сейдахметова Ф.С. «Современный бухгалтерский учет». Алматы «Экономика»,
Нургазиева А.А. Бухгалтерский учет операций в иностранной валюте:
15. Толпаков Ж.С. Бухгалтерский учет . Караганда ,
16. Толпаков Ж.С. Бухгалтерский учет основных средств. -Караганда,2009.
17. Энтони Р., Рис Д.Ж. Учет: ситуации и
18. Энтони Р. Основы бухгалтерского учета – пер.
19. Назарова В.Л. «Бухгалтерский учет хозяйствующих субъектов». Учебник.
20. Энтони Р., Рис Д.Ж. Учет: ситуации и
21. Kieso D.E. Weygandt I.I.Inter-mediate Accounting 7-th ed.2009.
22. Ряжнова О.В. Международнеые стандарты бухгалтерского
учета и финансовой отчетности. М.: ЭКЗАМЕН, 2009.
23. Бухгалтерское дело: Учеб. пособиедля вузов /Под ред.
ҚОСЫМШАЛАР
2