Қазақстан мұнай мен газдың қоры бойынша бай мемлекеттердің қатарына
Тұрлан геофизикалық экспедициясы Каспий маңы ойпатының шы- ғыс ернеумаңы
Әкімшілік тұрғыда жобаланып отырған алаң Темір ауданы, Ақтөбе облысында
Шелекті с/п 7/91-92 жобасы бойынша МОГТ сейсмобарлау жұмыста- ры
Шұбарқұдық с/п 7/90-92 жобасы кешеннің геологиялық құрылысын, ондағы мұнайгаз
Сонымен бірге қосымша пермь – триас түзілімдерін сипаттайтын “D”
Бұл дипломдық жобада 1200 м-ден 1700 м-ге дейінгі 4
Бұрғылаудың мақсаты – бор мен юра шөгінділеріндегі мұнай мен
Бұл алаңдағы түзілімдерден мұнай мен газ шоғырларын ашу мұнай
Диплом жобасын құрастыруға диплом алдындағы өндірістік практи-када және геологиялық
1 Геологиялық бөлім.
1.1 Алаңның физикалық, географиялық, экономикалық жағдай-лары
Үшбұлақ кұрылымы Каспий маңы ойпатының шығыс ернеумаңында орналасқан. Жоғарыда
Құрылым әсіресе, өзендер мен сайлы жерлер кеңінен шөпті өсімдік-
Құрылымның гидрографиясы көп салаға салаланған Ойыл өзенімен сипатталады. Ойыл
Ауданның абсолютті белгілері + 170 м-ден + 270 м-ге
Зерттеліп отырған учаскенің территориясында орналасқан ірі тұрғын пункттері –
АЛАҢНЫҢ ШОЛУ КАРТАСЫ
1.2 Алаңның геологиялық, геофизикалық зерттелу тарихы
Каспий маңы ойпатының шығыс бөлігі аймақтың геолого – геофизи-
Геологиялық түсірулер, зерттеулер.
Бұрғылау жұмыстары
Каспий маңы ойпатының шығыс ернеуі аймағында, яғни Ақтөбе об-лысында
Кейінгі кезеңде екі мұнай кенорындары ашылған: Шұбарқұдық және Жақсымай.
1961 – 1965 жж аралығындағы кезеңде параметрлік бұрғылау жұ-мыстары
1970–1980 жж "Ақтөбенефтегазгеология" 27 алаң бойынша құры-лымдық бұрғылау жұмыстарын
Геофизикалық зерттеулер Каспий маңы ойпатының шығыс бөлігінде мұнай мен
Магнитобарлау мен аэромагнитті түсірулер.
Жұмыс жүрген алаңның аумағында профильді және аудандық сипа- ты
Электробарлау.
Электробарлау жұмыстары Каспий маңы ойпатында бірінші рет 1929 -1984
50-ші жылдар соңында теллур тоғы (ТТ) мен
Сейсмобарлау.
Каспий маңы ойпатының шығыс ернеумаңында жүргізіліп келген бар сейсмобарлау
МОВ сейсмобарлау жұмыстарының геологиялық эффективтілігін тө-мендететін нәрселер - ол
1965 – 1969 жж МОВ – МРНП арқасында сейсмобарлаудың
Сесмобарлаудың алғашқы объектісі болып күмбездердің оңтүстік –шығыс бөлігі ұсынылды.
МОВ – МРНП іздеу жұмыстарымен қатар 1957 ж КМПВ,
Екінші кезең (1970 – 1980 жж) сейсмобарлау жұмыстарының сапалы
Үшінші кезең 1980 ж. басталған сейсмобарлау жұмыстарына жаңа әдістемелік
1987 ж бастап Каспий маңы ойпатының ернеу маңы белдемінің
1.1- кесте. Геофизикалық зерттеулер
Жұмыс уақы-ты, авторы Жүргізілген жұмыстар
Жұмыстар нәтижесі
Актөбенефтегаз геология
1970-1980 жж 27 алаң бойынша 4500-5000 м жобалау тереңдікте
Қаратөбе, Қожасай, Сам-бай, Жаңажол, Төрткөл, Шұбарқұдық, т.б.) Алғаш рет
1929-1984 жж Электробарлау жұмыстары
Тұз күмбездерінің морфо- логиясын зерттеу мақса- ты, сырғымалардың тұзүс-
Жүргізілген жұмыстар нә-тижесінде мұнай және газ контурының үстінен поля-ризациялану
1.1-кестенің жалғасы
Жұмыс уақыты,
Авторы Жүргізілген жұмыстар
Жұмыстар нәтижесі
МТЗ, ТТ әдістерін қолда- ну жұмыстары.
эффективтілігін көрсетті.
1930 ж, 1952 ж
Тумканов А. Гравибарлау
Мортық алаңы 4 мгл гра-виметриялық түсіру жұ-
Жұмыстар нәтижесінде тұз күмбезді көтерілімдерге тән ауырлық күшінің минимум-ды
Каспий маңы ойпатының шығыс бөлігіндегі 2 мгл түсірулер.
Жұмыстар нәтижесінің мә- ліметтері бойынша Каспий маңы ойпатының шығыс
І кезең
1931-1969 жж Сейсмобарлау жұмыстары
МОВ-МРНП сейсмобар-лау жұмыстары.
Каспий маңы ойпатының территориясының тектони- калық құрылысы жалпыла-ма зерттеліп
1.1- кестенің жалғасы
Жұмыс уақыты,
авторы Жүргізілген жұмыстар Жұмыстар нәтижесі
1957-1964 жж
Пилифосов В.,
Минеренко В. МОВ-МРНП сейсмобарлау жұмыстары. ХХІІ, МОВ және КМПВ
1965 ж Шұбарқұдық күмбезінің қа- наттарында МНРП және МОВ
Шұбарқұдық күмбезінің қа-наттарының геологиялық құрылысы анықталды.
1967 ж МРНП қосымша сейсмо-барлау жұмыстары жүргі- зілді.
КМПВ, МОВ, МРНП ай-мақтық жұмыстары. Бұл жұмыстар МОВ-МРНП із-деу-барлау
Жалыбин Ф.Н. 1969 ж,
Комаров В.П., Чистяков В.
1976 ж
МОГТ, КМПВ, МОВ сейс- мобарлау жұмыстарын ор-тақ бір әдіс
Осы жүргізілген жұмыстар нәтижесінде іргетас релье- фінің схемалары құрылды.
1.1-кестенің жалғасы
Жұмыс уақыты,
авторы Жүргізілген жұмыстар Жұмыстар нәтижесі
ІІ-кезең
1970-1980 жж
1973-1974 жж
МОГТ, ВСП және басқа сейсмобарлау
Аймақтың тереңдiк құры- лымы нақты анықталды.
1973-1974 жж
МОГТ материалдарын ССЦ – 3
Бұл талдау жұмыстары нақ- ты геологиялық тапсырма-
III – кезең
1980 ж
Каспий маңы ойпатының шығыс және оңтүстiк
Карбонатты массивтер ше- каралары анықталды.
1985 ж
Гущин Е.С МОГТ сейсмобарлау жұ- мыстары Темiр карбонатты
1.1- кестенің жалғасы
Жұмыс уақыты,
авторы Жүргізілген жұмыстар Жұмыстар нәтижесі
Тұрлан геофи- зикалық экспе- дициясы Каспий маңы ойпатының
1.3 Литологиялық, стратиграфиялық қимасы
Литологиялық және стратиграфиялық сипаттама құрылымдық, пара-метрлік, іздестіру ұңғымаларды бұрғылау
Шығыс Еуропа платформасының құрылымдық ерекшелігі оның
Еділ – Орал мұнай провинциясы материалдарынан іргетастың мүжіл- ген
Қарастырылып отырған аудан Темір карбонатты массивінің баты-сында орналасқан. Бұл
Палеозой (РZ) жүйесі
Девон жүйесінің жоғарғы бөлімі – таскөмір жүйесінің
Жоғарғы девон – төменгі таскөмір жасты кешен Темір
Таскөмір жүйесінің төменгі бөлімі – пермь жүйесінің төменгі
Жоғарғы визей – артин жасты кешенінің қалыңдығы 800-1000 м-ге
Пермь жүйесі (P)
Төменгі бөлім (P1)
Тұзасты кешені төменгі-ортаңғы пермь түзілімдерімен көмкерілген. Ол кешен тұз
лит, ангидрит, гипстер мен алевролиттердің кезектесе орналасуымен си -патталған.
Жоғарғы пермь (Р2)
Жоғарғы пермь ( Р2) түзілімдері Каспий маңы ойпатының шығыс
Уфим жікқабаты (Р2u) сульфатты – терригенді қабаттармен беріл- ген.
Қазан жікқабаты ( Р2kz) әктасты құмтастармен, алевролиттермен, ар-гиллиттер және
Татар жікқабаты ( Р2t) төменгі және жоғарғы болып
Мезозой ( PZ) жүйесі
Триас дәуірі (Т)
Триастың (Т) континентальды түзілімдері Каспий маңы ойпатының шығыс бөлігінде
Төменгі триас ( Т1)
Төменгі (Т1) жыныстары литологиялық тұрақты құрамымен ерекше-ленеді. Ол
№1 Кенжалы ұңғымасында триас түзілімдері қалыңдығы 308 м, Ши-
Саркөл свитасындағы өнімді горизонттың қалыңдығы 826 м және ол
Юра дәуірі (J )
Юра (J) түзілімдерін лагунды континентальды құмтасты – сазды тү-зілімдері
Төменгі юра (J1)
Төменгі юраның (J1) құмтасты және сазды жыныстар айтарлықтай кеңінен
Ортаңғы юра ( J2)
Ортанғы юра ( J2) түзілімдері аймақтық литологиялық тұрақтылығы-мен ерекшеленеді.
Жоғарғы юра ( J3)
Жоғарғы юра ( J3) түзілімдері шектеулі жерлерде таралған және
Бор дәуірі (К)
Бор (К) түзілімдер жүйесі төменгі (К1) бор және
Төменгі бор (К1)
Төменгі бор (К1) көптеген ұңғымаларда табылған. Ол құмтасты
Валанжин жікқабаты. Каспий маңы ойысының батыс бөлігінде ва-ланжин жікқабатына
Оңғар күмбезі ауданындағы Оңтүстік – Ембіде валажиннің қалыңды- ғы
Готерив жікқабаты. Оңтүстік – Ембі маңайында готерив
Пелеципод тастопшасы, құмайттар, құмтастар қабатталған жасылдау-сұр және сұр құмтастар,
Баррем жікқабаты. Ойыстың орталық бөлігінде баррем негізінен құмдар, құмайттар
Жоғарыда жатқан континентальды шұбартүсті қабат терригенді тау-жыныстармен (саздармен, сазтастармен,
Ойпаттың барлық шығыс бөлігіндегі территориясында, Орал өзенінің меридианына дейін,
Апт жікқабаты. Апттың негізінде кварцті–глауконитті құм немесе әр-түрлі
Альб жікқабаты. Альб түзілімдері Каспий маңы ойпатында үш тө-
Төменгі альб ойыстың орталық бөлігіне қара түске айналатын сұр,
Орта альб ойпаттың орталық және батыс бөлігінде қара –
Оңтүстік – Ембіде жоғарғы альб жікқабатасты: оның солтүстік –
сұр құмдармен және саздар топтамасынан (10-15 м) тұрады.
Жоғарғы альб түзілімдері, бүтіндей теңіздік болмауы мүмкін. Теңіз фаунасының
Жоғарғы бор (К2)
Жоғарғы бор (К2) жыныстары шектеулі ғана таралған. Мергельдер және
Кайнозой жүйесі (КZ)
Палеоген – неоген дәуірлері ( Р - N)
Палеоген – неоген ( Р-N) түзілімдері локальды түрде
Төрттік кезең дәуірі (Q)
Төрттік кезең (Q) түзілімдері аллювиальды, деллювиальды, эллюви- альды
1.4 Тектоника
Каспий маңы ойпатының шығыс бөлігінің дамуы жалпы ойпаттың геологиялық
Кристалды іргетас құрылысының әртүрлі құрылымдық денелердің пайда болуында
Шөгінділердің седиментациясы, яғни геологиялық даму көрінісі ерте және орта
Ерте және ортаңғы палеозой жыныстарының қалыңдығы жекелеген аудандарда
Ойпаттың шығыс баурайында ерте және орта палеозой түзілімдері қалыңдығының
Орал қатпарлы жүйесі ассель, сақмар, артин ғасырларында да өз
Ембі иіндіойысының даму учаскесінде ойпаттың ернеу маңы белдемі де
Кунгур ғасырында қарастырылып отырған аймақта, әсіресе, ернеу-маңы белдемі Ащысай
Кунгур ғасырының басында болған Ащысай шеткі көбесі мен Орал-
Соңғы пермь дәуірінде Каспий маңы ойпатының шығыс бөлігі иілуге
Қазан ғасырының екінші жартысында Орал геосинклинінің оро- генді
Кунгур және жоғарғы пермь жыныстарының қалыңдық сараптауы- ның нәтижесінде
Аймақтың сызбанұсқасында триас түзілімдері реттік сипатта жинал- ғандығын көрінеді,
Ерте юра дәуірінің басына қарай шығыс бөлігі жалпы көтерілуге
Ерте юра дәуірінде ойпаттың шығыс бөлігі шайылу облыстарымен қоршалған
Төменгі юра түзілімдеріне алаң бойынша фациалды өзгергіштігі тән келеді.
Палеоген дәуірінде шөгінді жиналудың теңіздік тәртібі болған. Бұл тәртіп
Каспий маңы ойпаты палеозой мен мезозой эраларында фациалды және
Шығыс баурайының ені 60-68 км, Байғанин – Кенқияқ және
Іргетастың терең жарылымдарының арасында ең басты Мортық және Ащысай,
Ернеумаңы белдемдеріне сызықты түрде созылған тұз күмбездері тән. Күмбезаралық
Осылайша, ернеумаңы белдеміндегі кунгур – жоғарғы пермь кеше- нінде
Ойпаттың шығыс бөлігіндегі төменгі триас түзілімдері амплитудасы 130-150 м
Зерттелу алаңы Каспий маңы ойпатының шығыс бөлігінде орналас- қан.
Каспий маңы ойпатының іргетасының жоғарғы бөлігі блокты құры-
Кристалды іргетас барлық жерде шөгінді тыспен жабылған.
Жоғарғы пермь түзілімдері, негізінен күмбезаралық дипрессияларда дамыған. Аз амплитудалы
Юра – палеоген түзілімдері тегіс тыспен барлық аймақты жауып
Бұл аймаққа тұзасты кешеннің 500-1000 м-ге дейін қалыңдығының азаюы
Тұзүсті түзілімдері тұз тектоникасына негізделген және сейсмикалық қимада тік
Үшбұлақ құрылымы – Шұбарқұдық – Жақсымай бел – белесінің
Үшбұлақ барлық тұзүсті кешені горизонттарында байқалады және оның жаралуы
Үшбұлақ құрылымы Т′ шағылу горизонты бойынша солтүстік-батыс бағытта созылған,
V шағылу горизонты бойынша құрылым тегістеу формада субмери-
диан бағытта созылған және брахиантиклин болып келеді. Оның дөңбек-
ІІІ шағылу горизонты бойынша құрылым V горизонт сұлбасына сәй-
Қорыта келгенде, берілген сипаттамадан Үшбұлақ оңтүстік қырқалар ішіндегі ең
1.5 Мұнайгаздылық
Каспий маңы ойпатының шығыс бөлігінің ернеумаңы белдемінде ор- таңғы
Соңғы жылдары Каспий маңы ойпатының шығыс ернеумаңында маңызды көлемде
Эйфель – турне мұнайгаздылы этажы девонның терригенді және
Пермь мұнайгаздылы түзілімдері негізінен артин, кунгур жікқабат- тарымен байланысты.
Жоғарғы пермь мұнайгаздылы жыныстары қызыл және сұр түсті терригенді
натында табылған тұз штоктарымен тектоникалық экрандалған типіне жа- тады.
зонт бөлінеді.
Триас түзілімдерінің қалыңдығы ойпаттың орталық бөлігіне қарай қалыңдайды, қимада
Төменгі юра түзілімдері құмтасты–малтатастардан тұрады және Кен-қияқ, Қаратөбе, Ақжар,
Ортаңғы юра өнімді горизонттары аален, байос – бат жікқабаттары
Төменгі бор түзілімдерінде негізгі 3 өнімді горизонт бөлінеді:
Жоғарғы пермь мен төменгі триас түзілімдерінде тұз күмбездерінің дөңбеккүмбезді
Қарастырылып жатқан территорияда екі мұнайгаздылық этажды бө-
Тұз асты кешені екі мұнайгаздылы этаждан тұрады:
жоғарғы девон-орта таскөмір жасты терригенді
жоғарғы таскөмір-артин жасты терригенді.
Жоғарғы девон-орта таскөмір жасты терригенді кешені зерттелу ала-ңында бұрғылау
Зерттеліп отырған аймақта жоғарғы таскөмір – артин мұнайгаздылы кешені
Ойпаттың орталық бөлігіне қарай тұзасты горизонттарының орнала- суы тереңдеген
Триас түзілімдерінің өндірістік мұнайы Кенқияқ, Жақсымай мен Қа-ратөбе күмбездерінде
Төменгі юра түзілімдерінің өндірістік мұнай белгілері Жақсымай, Кенқияқ, Қаратөбе,
Ортаңғы юраның мұнай горизонттары аален және байос-бат жікқа- баттарының
Шиелі алаңындағы бұрғыланған 67 ұңғыманың ішінде 20 ұңғымадан ор-таңғы
Төменгі бор түзілімдерінің готерив, апт, баррем жікқабаттары өнімді болып
Апт және баррем жікқабаттарының мұнай ағындары Кенкияқ, Қара-төбеден алынды.
қалқаны», «тұз жастықшалары», тұз штоктары аралығындағы
Біз білеміз, Каспий маңы ойпатының ауқымында өндірілетін мұнай
Триас өнімді кешенінің мұнайы мен газының өндірістік қоры Оңтүс-
Жоғарғы пермь өнімді кешенінің өндірістік маңызы бар мұнай шо-
Каспий маңы ойпатының шығысында 1966 жылы Кенқияқ кенорны эксплуатацияланған.
Төменгі татар өнімді горизонттары ұсақ, орта түйірлі, полимиктілі құмтастардан,
Триас, юра мұнайгаздылы горизонттары сазбен көмкерілген құмтас- тардан тұрады
Өнімді кешендер мен горизонттардың жату тереңдігі оңтүстік – ба-
Жоғарыда айтылғандай, Кенқияқ мұнайгаздылы облысында юра өнімді кешені өндірістік
Каспий маңы ойпатының шығыс бөлігінің мұнайының физико – хи-
Мезозой мұнайының тығыздығының орташа мәні график бойынша анықталады (1.2-сурет).
Каспий маңы ойпатының шығыс бөлігі мұнайының қасиетінің өзге- руін
мен тығыздығы азаятын жоғарғы пермь мұнайы. Мезозой мұнайының ты-
және 18 %, 3000С-қа дейінгі фракция шығымы 8, 24,
Жоғарғы пермь мұнайының тығыздығы 1000, 1400, 1800 м тереңдік-
х=а+ву
мұндағы, х-параметрлер, у- тереңдік. Бұл типке жеңіл фракция шығымы
1.2- сурет. Кенқияқ мұнайгаздылы облысының өнімді кешендерінің терең-деген сайын
1-шоғырлар; 2-а)бордың, б)-юраның, в)-триастың табандары; 3-триас; 4- юра; 5-бор
1.5.1 Тұзүсті кешенінде мұнай мен газ шоғырларының қалып-тасу жағдайлары.
Мұнай мен газ шоғырларының қалыптасуын анықтау кезінде кө-мірсутектер генерациясы
Каспий маңы ойпатында мұнай жаралу процесі мұнайаналық сви-талардың түрлеріне
Терең бұрғылау және МОВ, МРНП, КМПВ сейсмобарлау жұмыс-тары тұзасты
Каспий маңы ойпатында мұнай жаралу процесі мұнайаналық сви-талардың түрлеріне
Юра мен ерте бор дәуірлерінде бұл аумақ көптеген қозғалыстарға
Каспий маңы ойпатының мұнайгаздылы кешенінің ішіндегі ең негізгі бөлігін
Төменгі юра жаралымдарының мұнайы Каспий маңы ойпатының оңтүстік бөліктерінде
Мезозой тұз күмбездеріндегі мұнай шоғырлары бұзылыс пен ысырма белдемдеріне
Юра және төменгі бор түзілімдеріндегі күмбезмаңы бөліктеріндегі тектоникалық экрандалған
Мезозой түзілімдерінің кенорындарының таралуы белгілі заңдылық-қа байланысты (1.3 -
Ойпаттың шығыс баурайында іргетастың шығыстан батысқа қарай төмендеуі жүретін
Мұнай мен газ шоғырларының қалыптасу уақытын М.С. Бурштар
бойынша мұнай қабатының жату тереңдігін және оған сәйкес қанығу
Мысалы, Тәжіғали кенорнының ортаңғы юра шоғыры 950 м терең-дікте,
Кенқияқ, Ақжар, Қаратөбе алаңдарының триас шоғырлары юраның соңы мен
1.3-сурет. Каспий маңы ойпатының шығыс бөлігінде мұнай кенорын-дары мен
1.6. Жер асты суларының
Каспий маңы ойпаты Орыс платформасының ең терең бөлігін құрай-
Тектоникалық жағынан Орыс платформасының ең терең шеткі сине- клизасына
Қарастырылып отырған ауданның жерасты суларын В.П. Якуцени, М.П. Распопов,
Каспиймаңы ойпатының көлемінде келесі сулы кешендер бөлінеді: 1) девон
8) палеоген – неоген; 9) төрттік кезең;
Девон – таскөмір сулы кешенінің минерализациясы 5970-7000 мг/л, құрамы
Пермь – триас сулы кешені. Кунгурдың жерасты сулары әсіресе
Жоғарғы пермьнің жерасты сулары 2.5 км қабатта 30 су
Төменгі триас түзілімдерінің жерасты сулары Каспий маңы ойпа- тының
Пермь – триас түзілімдерінің орналасуы тереңдеген сайын сулардың минерализациясы
Тұз штоктарының маңында су горизонттарының күрт көтерілу ай- мақтарында
Судың минерализациясы жоғарлаған сайын оның құрамындағы йод, бром, бордың
Пермь–триас түзілімдерінің сулары ойпаттың солтүстік–шығыс, шығыс бөліктерінен орталыққа қарай
Төменгі және ортаңғы юра сулы кешендері. Бұл кешен суларының
Юра су горизонттарындағы сулардың пьезометрлік деңгейлері сол- түстік –
Төменгі юра су кешенінің ашық кеуектілігі 26-38 % құмдармен
типтерге жатады. Метаморфизация коэффициенті 0.98-1.8. Кенкияқ күм- безінің
Ортаңғы юра су кешені саздармен қабаттасқан құмдар түрінде беріл-
Неоком сулы кешені . Ауданның солтүстік – шығыс бөлігінде
Неокомдағы минерализациясы аз сулардың таралу белдемі юрамен салыстырғанда кеңірек
Неокомның жерасты сулары готерив жікқабатының түзілімдеріне не- гізделген. Кей
Баррем сулары әлсіз минерализацияланған (0.9 г/л), гидрокарбо-натты натрий типті,
Апт – төменгі альб сулы кешені. Бұл кешен суларының
Апт сулары әдетте тұщы және әлсіз минерализацияланған, хлормаг- ний
Жоғарғы альб – сеноман сулы кешені. Сулар жоғарғы
Альб – сеноман түзілімдерінің оңтүстік және оңтүстік – батыс
Жоғарғы бор сулы кешені. Сулар маастрихтың жарықшақты карбо-
Аймақтың оңтүстік – шығысында су минерализациясы 113-5123 мг/л аралығында
Палеоген – неоген сулы кешені. Палеоген – неоген түзілімдері
Төрттік кезең сулы кешені. Су құрамы әдетте хлорид –
Оңтүстік Ембі ауданының оңтүстік бөлігінде сулардың жоғары мине- рализациясы
Орыс платформасының басқа аудандарымен салыстырғанда Каспий маңы бассейні
Тұз күмбезді тектоникасы таралған облыстарда жер асты суларының минерализациясы
Каспий маңы бассейнінде жоғары минерализацияланған хлоркаль- ций типті сулар
1.7 Мұнай және газ
Бұл курстық жұмыстың негізгі мақсаты - берілген құрылым көлемі-
геологиялық және материалдық қорын есептеу.
Каспий маңы ойпатының шығыс ернеумаңында орналасқан Үш-бұлақ
1.2-кесте. Құрылым параметрлері
Құрылым аты Жүйе кешені Кеніш ауда-ны, Ғ,
Һh, м
м m
m Ββ
γ Ө θ
η
1
2
3 4
4 5 5 6 6
7 8 8
9
Үшбұлақ құрылымы Терригенді
21000000,
25000000 238 00.33 00.8
0.876 00.6
0.6
Мұнай геологиялық қорын есептеу мына
Qб = F · h · m · βм
Qб - мұнайдың геологиялық қоры, т
Qа - алынатын мұнай қоры, т
Ғ - мұнайлылық ауданы, м2
һ - мұнайға қаныққан қабат қалыңдығы,
m- ашық кеуектілік коэффициенті,%
β - мұнай қанығу коэффициенті,%
γ- мұнайдың меншікті салмағы, кг/м 3
Ө - қайта есептеу коэффициенті,%
η| - мұнай беру коэффициенті,%
ІІІ шағылу горизонты бойынша
Qб = 21000000*38*0.33*0.8*0.876*0.6 = 34 314 000 т
V шағылу горизонты бойынша
Qб=25000000*38*0.33*0.8*0.876*0.6 = 24 706 080 т
Qб= 34 314 000 + 24 706 080 =
Алынатын қор мына теңдікпен есептеледі:[8]
Qа = F · h · m · βм
1.8 Жобалау, іздестіру жұмыстарының әдістері
Каспий маңы ойпатының шығыс ернеумаңында орналасқан Үшбұлақ құрылымында жүргізілген
Қорыта келгенде, Үшбұлақ құрылымында іздестіру жұмыстарының нәтижесінде негізгі мақсаттары
Жоспарланып отырған Үшбұлақ құрылымы ауданында мұнай және газ шоғырларын
1. Каспий маңы ойпаты аумағындағы тұзүсті кешеніндегі неоком, тө-менгі
2. Д және VI горизонттарының геологиялық жағдайы мен
3. Мұнайлы коллектор қабаттарды ашу, зерттеу, өнімді
4. Өндірісті геофизикалық және лабораториялық жұмыстар
5. Өнімді түзілімдердің физико – химиялық қасиеттерін және
6. Төменгі бор, төменгі юра, жоғарғы пермь жүйесінің терригенді
1.8.1 Іздестіру жұмыстарының мақсаттары мен геологиялық мін-деттерді шешу ,
1. Жоғарғы пермь, триас, юра, бор жүйелерінің терригенді түзілім-дерінің
3. Іздестіру жұмыстары жүргізілген және анықталған шоғырларды С3
4. Жаңадан жүргізілген іздестіру жұмыстары барысында жаңадан ашылған объектілерін
Осы қойылған мақсаттарға жету үшін, алаңның параметрлерін
Зерттелу алаңында 4 ұңғыма орналастырылды. Олардың екеуі тә-уелсіз
№ 1 тәуелсіз ұңғыма, кұрылымның оңтүстік бөлігінде І –
№ 2 тәуелсіз ұңғыма құрылымның солтүстік
№ 3 тәуелді ұңғыма ІІ – ІІ қимасының бойында
№ 4 тәуелді ұңғыма құрылымның оңтүстігінде І – І
2 Техникалық бөлім
2.1 Ұңғыма бұрғылаудың геологиялық жағдайлары
Барлық іздестірілетін құбырлардың жоспарлы тереңдігі Үшбұлақ ала- ңында келесі
Алаңның қимасы терригенді жыныстармен қатталған. Бұрғылау про- цессінде
0 – 400 м мен 1050-1150 м аралықтарында мұнай
400–1050 м аралығында литологияның өзгеруіне байланысты, қабырға тұрақсыздығынан құбырдың
2.1.1 Бұрғылау кезінде ұшырайтын шиеленістер
Тұзүсті қабаттарын бұрғылау барысында негізгі кездесетін қиындық- тар: төмен
Кунгур тұзды қабатында ангидрит қабатшалары кездеседі, соның әсе- рінен
2.1.2 Керн және шлам алынатын аралықтар
Керн тек өнімді қабаттан алынады, 200 м- ден 260
2.2 Бұрғылау сұйығының түрі мен параметрлерін таңдау
Бұрғылау сұйығының түрін таңдап алу ұңғының бұрғылап жатқан аймақтың
Бұрғылау сұйығының тығыздығы бұрғылау ертіндісіне бұрғылау кезінде жан –
Геологиясының ерекшелігі оның литологиялық құрамында сулы қабаттар бар (тұщы,
2. 1- кесте. Жуу сұйығының параметрлері
Аралық, м Жуу сұйығының түрі
0 – 50 Жуу сұйығының типі - бентонитті
ρ = 1170 кг/м3;
суқайтарымдылығы 5-8 см3/30 мин;
тұтқырлығы - 50 сек; рН=9-9,5;
қатты бөлшектер 5-6 %;
50 - 700 Жуу сұйығының типі полимерлі, минералданған
тұтқырлығы 60 – 90 сек;
субқайтарымдылық 5-8 см3/30 мин;
рН = 9-9,5; құм < 2; NaCl –
К – 40г/л;
700 - 1200 Жуу сұйығының типі полимерлі –
тұтқырлығы 30 – 40 сек; суқайта- рымдылығы 3-7 см3/30
қатты бөлшектер мөлшері 25 %;
құм < 0,5; NaCl – 190 г/л, К –
Ca – 0,4 г/л;
2 .3 Ұңғы құрылмасын жобалау
Ұңғының конструкциясы берілген алаңда бұрғыланып болған бірнеше ұңғылардың нақтылы
Ұңғыма конструкциясын жобалау барысында мынадай мәселелер шешіледі:
- ұңғыға түсірілетін шегендеу тізбектерінің саны;
- шегендеу тізбектерінің түсірілу тереңдіктері;
- шегендеу тізбектері және оларды түсіретін, ұңғыларды бұрғылауда қолданылатын
- шегендеу тізбектерінің сыртындағы цемент ерітінділерінің көтерілу тереңдіктері.
Шегендеу тізбектерінің ұңғыға түсіру тереңдіктерін және олардың са-нын, өнімді
Ауытқу коэффициенті дегеніміз – қабат қысымының (Рқ) гидроста-тикалық (Рг.с.)
Ка = Р қ / Р г.с
мұндағы, Р қ - қабат қысымы, Па;
ρc – тұщы судың тығыздығы, кг/м3;
Н – қабаттың орналасу тереңдігі, м.
Жұтылу индексі дегеніміз – жұтылу қысымының гидростатикалық қысымға қатынасы:
Кж = Рж/ g* ρc *H
мұндағы, Р ж - жұтылу қысымы, Па;
2.2- кесте. Бұрғылану аралықтарына тән қабат, жұтылу қысымдары.
Бұрғылану аралықтары, м
Рқ , МПа
Рж, МПа
ден
0
50
250
400
700
50
250
400
700
1200
0.53
2.5
4.6
8.4
14.7
0.76
3.53
6.03
10.78
18.58
Егер, жұтылу қысымы белгісіз болса, онда оның мәнін шамамен
Рж = /0.75÷0.95/* Р г.ж.
мұнда, Р г.ж.- гидрожарылу қысымы, МПа;
Р г.ж = 0.0083*Н+0.66* Р қ
ρ0 = ρжс/ ρс , (7)
ρжс – жуу сұйығының тығыздығы,кг/м3
ρ0=Кр *Ка
Кр =1.1÷1.15
Кр =1.05÷1.1
Кр =1.04÷1.07
Жуу сұйықтарының салыстырмалы тығыздықтарын анықтағанда мынадай шарт орындалуы керек:
Ка< ρ0< Кж
Z=50 м
Ргж = 0.0083*50+0.66*0.53 = 0.764
Рж = 0.95*0.764 = 0.725
Кж = 0.725/1000*9.8*50 =1.47
ρ 0 = (1.1 ÷ 1,15)*1.08 = 1.19
Z=250 м
Ргж = 0.0083*250+0.66*2.5 = 3,72
Рж = 0.95*3.72=3.53
Кж = 3.53/1000*9.8*250 = 1.44
ρ 0 = (1.1 ÷ 1,15)*1.02 = 1.12
Z=400 м
Ргж = 0.0083*400+0.66*4.6 = 6.35
Рж = 0.95*6.35 = 6.03
Кж = 6.03/1000*9.8*400 = 1.53
ρ0 = (1.1 ÷ 1,15)*1.17 = 1.28÷1.35
Z=700м
Ргж = 0.0083*700+0.66*8.4 = 11.35
Рж = 0.95*11.35 = 10.78
Кж = 10.78/1000*9.8*700 = 1.57
ρ0 = (1.1 ÷1,15)*1.22 = 1.34÷1.40
Z=1200 м
Ргж = 0.0083*1200+0.66*14.7 = 19.56
Рж = 0.95*19.56 = 18.58
Кж = 18.58/1000*9.8*1200 = 1.6
ρ0 = (1.1 ÷ 1,15)*1.30 = 1.43÷1.5
2.3- кесте. Тереңдіктер бойынша анықталған Ка, Кж
Тереңдік, м Ка Кж ρ0
50
250
400
700
1200 1.08
1.02
1.17
1.22
1.30 1.47
1.44
1.53
1.57
1.6 1.19 ÷ 1.24
1.12 ÷ 1.2
1.28÷1.35
1.34÷1.40
1.43÷1.5
2.3.1 Шегендеу тізбегінің диаметрлерін тексеру
Шегендеу тізбегі және қашау диаметрлерін таңдау, эксплуатациялық тізбектерден бастап,
Ұңғы диаметрі, оған түсірілген шегендеу тізбегінің ең үлкен сыртқы
Dұңғы=Dм+2Δ
Dұңғы – ұңғыма диаметрі, мм;
Dм – құбыр тізбегінің ең үлкен сыртқы диаметрі
Δ- ұңғының қабырғалары мен тізбек муфтасының арасындағы саңы-лау, мм;
Қашаудың диаметрлерін анықтағаннан кейін, МЕСТ 20692 – 75 неме-се
Пайдалану тізбегінің диаметрін D =140 мм қабылдаймыз, МЕСТ 632-80
Δ =10÷15
МЕСТ 20692-75 және 21210-75 бойынша алынған қашаудың немесе
.Аралық тізбектердің диаметрін таңдаймыз. Оны төменгі формуламен табамыз.
Dар.т1 = Dпайд.т.қ. +2·δ +2 h
δ – қашау мен аралық тізбек қабырғаларының саңылауы МЕСТ
Dар.т 1 =190,5+2· 8 +2· 9=224,5
МЕСТ 632 – 80 бойынша аралық тізбек диаметрін
Аралық тізбекті бұрғылағанға қажет қашау диаметрін мына формуламен анықтаймыз.
Dқ 1 =D м + 2∆
Dқ 1 =D м + 2∆ = 244,5 +
МЕСТ 20692 –75 бойынша қашау диаметрін 269,9
Dар.т2 =269,9 + 2· 6+2·10=301,9
МЕСТ 632 – 80 бойынша аралық тізбек диаметрін 323,9
Аралық тізбекті бұрғылағанға қажет қашау диаметрін мына форму-ламен анықтаймыз.
Dқ2 =D м + 2·20 = 323,9 + 2
МЕСТ 20692 – 75 бойынша қашау диаметрін 349,2
Dк =Dқа+ 2∆
Dк =349,2 + 2·10 = 369,2 мм
Dск = Dік +2·б
Dск = 369,2 + 2·5 = 379,2 мм
МЕСТ 632 – 80 бойынша диаметрі 426,4 мм
Dқаш.к = Dм + 2·20 = 426,4 + 2·10
МЕСТ 20692 – 75 бойынша Dқаш.к = 444,5 мм
2.2 – сурет. Ұңғыма құрылмасы
2.3.2 Пайдалану тізбегін беріктікке есептеу
Пайдалану тізбегінің оған әсер ететін ең жоғары ішкі және
Қабаттардың өнімділігін арттыру үшін ұңғының ішіне сұйықтарды айдағанда немесе
Пайдалану тізбегін беріктікке есептеу үшін алдымен есептеу сұлбасын таңдап
Төменде ұңғының әр түрлі нүктелеріндегі сыртқы және ішкі артық
L – құбыр тізбегінің соңына дейінгі қашықтық, м;
Н –тізбектің сұйық деңгейіне дейінгі қашықтық, м;
Һ – цемент ерітіндісінің деңгейіне дейінгі, м;
Рқ – қабат қысымы, МПа;
Рс– сағалық қысым, МПа;
ρц – цемент ерітіндісінің тығыздығы, кг/м3;
ρс – судың тығыздығы, кг/м3;
ρм – мұнай тығыздығы, кг/м3;
ρжс –жуу сұйығының тығыздығы, кг/м3;
К – цемент сақинасының шөгу мәні;
Мұнай ұңғысы үшін диаметрі 190,5мм пайдалану тізбегін төмендегі белгілі
L = 1200 м
н h = 0
L
qc = 1000 кг/м3
pц = 1850 кг/м3
2.3- сурет . Есептік схема
pм = 876 кг/м3
Алғашқы мәліметтер ұңғы тереңдігі, 1200 м. Құбыр ұңғы сағасына
Ішкі артық қысымды анықтаймыз
а) ұңғыны пайдалануға берер кезде:
1. z = 0
Рі.а.z = 1,1(14,7 – 9,8 · 876 · 1200
2. z = L
Рі.а.L = [1,1· 404 – 9,8[( 1850 – 1000)1200
Ішкі қысым эпюрасын тұрғызамыз
Сыртқы артық қысымды анықтаймыз
б) ұңғыны пайдалануға берер кезде:
1. z = 0
2. z = H РсаH
РсаH = 9,8 · 1850 · 400(1 – 0,25)
3. z = L
РсаL = 9,8[1850 · 1200 – 1000(1200 – 400)]
Қысымдар эпюрасын тұрғызамыз:
2.4- сурет. Қысымдар эпюрасы. ABC – сыртқы артық қысым
Ұңғыма бөлігінен бастап, беріктігі талапқа сай шегендеу құбыры қа-бырғасының
Құбырдың төменгі бөлігіндегі максимальды сыртқы артық қысым
Мәндерін анықтаймыз n1 · Рни = 11·1,15
Бұл қысымға МЕСТ 632-80 бойынша сәйкес келетін, диаметрі
Әрі қарай тізбек салмағын анықтаймыз:
Q= q*l
мұнда, 111- кесте бойынша q = 0,205 кН
Q= q*l = 1200*210 = 252 000 кг =0.246
2.4-кесте. Беріктік тобы “Д”, пайдалану тізбегінің конструкциясы
Секцияның
нөмірі Қабырғаның қалыңдығы Қондырғының арақашықтығы,
м ұзындығы Секцияның ұзындығы Секция-ның салмағы
кН
басталуы дейін
1 6 1200 0 1200 246
2.5- сурет. Қабырға қалыңдығы, беріктік тобы
2.3.3 Пайдалану тізбегін цементтеуге есептеу.
Тізбекті цемент кезінде ұңғыма сағасына орналастырылатын жаб-дықтар таңдап
d1- ұңғының диаметрі, мм;
d2- пайдалану тізбегінің ішкі диаметрі, мм;
d3 - пайдалану тізбегінің сыртқы диаметрі, мм;
d4 - аралық тізбектердің ішкі диаметрі, мм;
һ1- сағадан аралық тізбек табанына дейінгі қашықтық, м;
һ2- аралық тізбек табанынан ұңғыма түбіне дейінгі қашықтық, м;
һ3 – цемент стаканының биіктігі, м;
Ұңғымаға түсірілетін пайдалану тізбектерін цементтеуге есептеу төмендегідей жүргізіледі.
2.6-сурет. Ұңғыны цементтеу схемасы
Алғашқы мәндері:
L=1200 м
Н1=700 м
Н2=500 м
Һ =20 м
d1 =0,190
1. Шегендеу тізбегін цементтеуге қажетті бітегіш материалдар кө-лемін анықтаймыз.
Vц = 0.785[( d42- d32)һ1+ (d12- d32)һ2+ d2* һ3,
Vц = 0.785[( 0.2252- 0.142)700+ (0.192- 0.142)500+ 0.132* 20
2. Цемент ерітіндісінің керекті көлемін дайындауға жететін цемент ұнтағы.
Gц=к2 * Vц* ρц*1/1+ m
мұнда, m- цемент ерітінділеріндегі су көлемінің цемент көлеміне
m=0.5
к2 – цемент ерітінділерін даярлау кезіндегі шығынды ескеретін коэффициент,
Gц= 1.1*26.33*1850*1/(1+0.5)=35.721 т
3. Цемент ерітінділерін даярлауға қажетті көлемі:
Vс= m *Gц
Vс= 0.5*35.721=17.861 м3
4. Цемент ерітіндісін басып айдайтын ерітіндінің қажетті көлемі:
Vба= 0.785* к3* d22(L – һ3)
мұнда, к3- жуу сұйықтықтарының сығылуын ескеретін коэффициент, к3
Vба= 0.785* 1.03* 0.1322(1200–20)=16.62 м3
5. Жоғарғы кептеменің тіректі сақинаға отыру алдындағы қысым мына
Ржк= Р1 + Р2
мұнда, Р1 – құбырдағы және құбыр сыртындағы сұйықтықтардың тығыз-дық
Р2 – құбыріші және сақиналы кеңістіктегі гидравликалық кедергі-лер, МПа;
Р1=g*10-6[ρц(L- һ3)- ρжс (L- һ3)]
Р1=9.8*10-6[1850(1200- 20)- 1240(1200- 20)] =7.05 МПа
Р2=0.001*L+1.6
Р2=0.001*1200+1.6=2.8 МПа
6. Цементті араластыратын машиналардың саны, дана.
nсмн = Gц/Gс (2 СМН-20 үшін Gс=20
nсмн = 35.721/20 =2
7. Сақиналы кеңістіктегі цемент ерітіндісі белгілі ағыс жылдамдығын қамтамасыз
nца =2* nсмн=2*2=4
8. Цемент ерітіндісін тізбек ішіне айдау үшін жұмсалатын уақыт:
t3 = 1/60* Vц/Qц
Qц=qn* nсмн
ρц =1800 ÷ 1850 болғанда, qn =0.0144 м3/с.
Qц=0.0144* 2=0.028 м/с
t3 = 1/60* 26.33/0.028=15.23 мин
9. Цемент ерітіндісін бұрғылау ерітіндісімен басып айдау үшін жұмсалатын
tпр= l /60* Vпр/Qпр
Qпр = Кп* π (24* (d1- d2) * (d12-
Кп = (75 ÷ 107)
Qпр = 75* 0,131* (0,19- 0,14) * (0,0361- 0,0196)=
tпр= l /60* 16,62/0,008= 60,4 мин
11. Цементте. Ұңғыманы цементтеу ұзақтығы цемент ерітіндісін тізбек ішіне
Цементтеудің толық уақыты:
tу = t3 + tпр + tб
мұнда, tб – қосымша жұмыстарға керек уақыт, tб
tу = 15,25+60,4+15 = 90,29 мин
2.4 Ұңғы сағасына орналастырылатын жабдықтарды таңдау
Мұнай газ су көрінуінің ашық фонтанға өтіп кетуінің алдын
Ι – ұңғы сағасынан алыстататын екі құбырлы линиясы бар
Әмбебап превенторларды ұңғы сағасында ұңғыда бұрғы тізбегі болсада, болмаса
2.5-кесте. Ұңғы сағасына орналастыратын жабдық түрі.
Кері ығыстыру
жабдығының түрі (маркасы) Қысым, МПа Күтілетін саға қысымы, МПа
ОПГ- 230*32 32 4.8 1 139,7 – 426,0 кондуктор
3 Экономикалық бөлім
3.1 Еңбек ақы төлеуді ұйымдастыру
Үшбұлақ алаңының іздеу және барлау жұмыстарынан тұратын экс-педициясы
Экспедиция басында жоғары тұрған ұйымнан тағайындалатын бас-қарма бастық болады
Басқарма көмекшілері болып бас инженері, бас геолог, бас эконо-мист
Бас инженер өндірісте техникалық жетекшілік жасайды. Ол өндірісте алдыңғы
Бас геолог экспедицияның геологиялық бөлімін басқарады. Оның басқаруымен
Бас экономист барлық экономикалық бөлімдердің жұмыстарын бас-қара және тексере
Жалпы сұрақтармен айналысатын басқарма көмекшісі өндірісті тіке-лей материалдармен, техникамен
Жоспарлау-үнемдеу бөлімі күнделікті және алдағы жоспарларды жа-сайды, жоспарланған жұмыстардың
Бас есеп-қисап бөлімі өндірістің шаруашылығымен есеп-қисап жа-саумен айналысады, бағалы
Геологиялық бөлім геологиялық барлау жұмыстарына құжаттарды даярлауды ұйымдастырады, геологиялық
Өндірістік-техникалық бөлім өндіріске жедел жетекшілік
Бас механик бөлімі бұрғы қондырғыларын жинау, бөлшектеу жұмыс-тарында, өндірісте
Техника қауіпсіздігі және еңбекті қорғау бөлімі техника қауіпсіздігі жұмыстарын
Материалды - техникалық жабдықтау бөлімі өндірісті керекті барлық заттармен
3.2 Материалды-техникалық жабдықтауды ұйымдастыру
Статья І. Экономиканы негізгі өндірістік заттармен қамтамасыздан-дыру материалды-техникалық жабдықтау
Статья ІІ. Материалды - техникалық жабдықтау бөлімі экспедиция-ның материалдық
Бұрта бұрғылау бригадасының материалды-техникалық жабдықта-луы Ақтөбе қаласына жақын жердегі
Статья ІІІ. Энергетика шаруашылығы жұмыс орындарын үзіліссіз энергияның барлық
Статья ІV. Геологиялық барлау жұмыстарының дұрыс жүруіне кө-ліктің әсері
3.2.1 Ұңғы құрылысын қажет мерзімде негіздеу
Ұңғы құрылысын жоспарлау мерзімі бұрғылау қондырғысын жинау-құрастыру жұмыстарын, бұрғылауға
3.1-кесте. Ұңғы құрылысына қажет мерзімді есептеу
Жұмыстың атаулары
Мерзімі, тәулік Жұмыстар мерзі-мін негіздеуші құ-жаттар
Жинау-құрастыру
50 Құрастыруға ке-ректі іріленген мерзім
Бұрғылауға дайындық жұмыс -тары
15 Құрамы туралы нұсқау
Бұрғылау және бекіту
30 Бұрғылауға жергі-лікті норма уақы-ты
Өнімділікке сынау
а) Бұрғылау барысында
б) Бұрғылау біткеннен кейін 25
15
10 Аймақты сынау бойынша уақыттар жинағы
Жоср Жоспарланған жұмыстардың
мерзімінің жалпы ұзақтығы 120
Сонымен Үшбұлақ алаңында ұңғы құрылысы
3.3 Техникалық-экономикалық көрсеткіштерінің негіздерін есептеу
Техникалық-экономикалық көрсеткіштердің негіздері болып санала-тындар:
- бұрғылау жылдамдықтары (циклі, коммерциялы, техникалы, рейсті, механикалы);
- қашаудың орташа өтімділігі;
- ұңғыны бұрғылаудың және бекітудің ұзақтығы;
- бұрғылау бригадасы жұмысшыларының еңбек өнімділігі.
1) Циклді бұрғылау жылдамдығы мына формула арқылы есепте-лінеді:
Vц= H* 30/Tц,
мұндағы, H- жобаланған тереңдік, м
Hор= 1500 м
Vц = 1500 *30/270 = 166,6 м/ст.ай
Ұңғының орташа тереңдігі келесі формуламен анықталады:
Нор=Н1+Н2+Н3+...+Нn/n
Нор= 1450 + 1200 + 1700 + 1650/4= 1500
мұнда, Тц- ұңғы құрылысы мен циклінің ұзақтығы, тәулік
2) Коммерциялық нормалық бұрғылау жылдамдығы – 1ст.ай бұрғы-лау метр
Vк= Н *720/Тк
мұнда, Тн-бұрғылау ұзақтығының нормасы және ұңғыны бекіту, сағат;
720-1станок- айдағы сағаттар саны.
Тн= 30 тәулік = 720 сағат
Vк= 1500 *720/720 = 15000 м/ст.ай
3) Техникалық бұрғылау жылдамдығы.
Vт= Н *720/Тпр
мұнда, Тпр- бұрғылауға және ұңғыны қатайтуға кеткен уақыт,
мұнда Тр- жөндеу жұмыстарына кеткен уақыт, сағат.
Vт= 1500 х 720/778,2 = 1387,8 м/ст.ай
4) Рейстік бұрғылау жылдамдығы бұрғылау техникасының шыға-рылу және бұрғылаушы
Vр= Нор/(Т1 + Т2 + Т3 + Т4)
мұнда, Т1- таужыныстарының механикалық бұзылуына кеткен шығын ,
Т1 = 410 сағат;
Т2 – бұрғылау тізбегін ұзарту уақыты,
Т2 = 80,3 сағат;
Т3- бұрғылау тізбегін көтеріп-түсіруге кеткен уақыт,
Т3 = 247 сағат;
Т4- қашауды ауыстыруға кеткен уақыт,
Т4 = 51,7 сағат.
Тор=Т1+ Т2+ Т3+Т4= 789 сағат.
5) Механикалық бұрғылау жылдамдығы.
Ұңғы құбырындағы тау жыныстарының бұзылу ұзақтығы мынаған тең:
Vм = Hор/ Т1= 1500/410 =3,65 м/сағ.
6) Бұрғылау және бекіту жұмыстарының ұзақтығы мынаған тең:
Пб= Тн/720;.
Пб = 720/720 =1 ст.ай
Тб = Пб *30 тәулік
Тб = 1* 30 = 30 тәулік =720 сағ.
7) Еңбек өнімділігінің шығарылуы мына формуламен есептеледі:
Пт = Нор/Ас,
мұндағы, Ас- бұрғылау бригадасы жұмысшыларының саны, 40 адам.
Пт = 1500/40 = 37,5 м/адам
8) Жобаланған жұмыстардың ұзақтығы келесі формуламен анықта-лады:
Тж= Нжал *720/Vк,
мұндағы, Тж- календарлық бұрғылау уақыты, сағат; Нжал-бұрғылаудың жалпы алаңы,
Тж = 6000 *720/1500 =2880 = 120 тәулік
9) Жобалық ұңғының құрылысына кететін шығындар.
Монтаждау, демонтаждау, ұңыманы бұрғылау, бекіту, сынау жұмыстарына кететін
- монтаждау
- демонтаждау
- ұңғыны бұрғылау
- ұңғыны бекіту
- геофизикалық жұмыстар
- лабораториялық жұмыстар
- топогеодезиялық жұмыстар
- тағы да басқа жұмыстар мен шығындар
- 2% көлемінде болжамдалған шығындар резерві.
Материалдар мен құралдардың шығындары транспорттық дайындау жұмыстары шығынымен есептеледі.
3.2-кесте Үшбұлақ алаңындағы геологиялық барлау жұмыстарының сметалық жиынтығы
Жұмыстар мен шығын-дар аттары Жұмыстардың
есептік өл-
шемдері Сандық есеп-теу бірлігі, 1 ұңғыма Сметалық құны,
Монтаждау
а) құрылыстық жұмыстар
ә) жол салу жұмыстары
б) транспорттық жұмыстар
в) жөндеу бригада жұмыс-
шылары
г) мұнараны құру
ғ) жұмысшы поселкасын
тоқпен, сумен қамтамасыз
ету теңге 35 213 250
9 200 119
8 178 006
5 897 101
3 945 386
2 910 718
3 081 920
140 853 000 36 800 476
3 671 224
23 588 404
15 781 544
11 642 872
16 327 680
Демонтаждау
а) ұңғыманы аяқтау жұмыс-
тары
ә) механикалық рекульти-
вация
б) транспорттық шығындар
теңге
3 573 125
1 300 178
1 037441
1 235 506
14 292500
5 200 712
4 149 764
4 942 024
Ұңғымаларды бұрғылау
а) ұңғыманы цементтеу
ә) ұңғыманы бұрғылау кезінде әртүрлі сәтсіз-діктерге кететін шығын-дар
Жұмыстар мен шығын-дар аттары теңге
28 075 000
18 971 445
9 103 555 112 300 000
75 885 780
36 414 220
Жұмыстардың
есептік өл-
шемдері Сандық есеп-теу бірлігі, 1 ұңғыма Сметалық құны, 4
Бұрғылау кезінде 2-ші обьек-объектіні сынау
а) қабат сынағыштарды қол-
дану
ә) М и Г теңге 1 508 000
784 000
724 000 6 032 000
3 136 000
2 846 000
Ұңғыларды сынау
а) КРС
ә) ПРС теңге 15 189 750
7 244 875
7 944 875
28 979 500
31 779 500
Бекіту теңге 8 548 125 34 192
Далалық геологиялық
жұмыстар
а) геофизикалық жұмыстар
ә) геологиялық жұмыстар теңге
7 145 000
3 981 947
3 163 053
28 580 000
19 927 788 1 265 212
Зертханалық
Жұмыстар теңге 799 750 3 199 000
Топогеодезиялық
Жұмыстар теңге 112 500 450 000
Ұңғыны суға түсіру теңге 1 750 000 7
Тағы да басқа
Шығындар теңге 1 290 250 5 161 000
Резерв теңге 2 052 125 8 208 500
3.2-кестенің жалғасы
Жұмыстар мен шығын-дар аттары Жұмыстардың
есептік өл-
шемдері Сандық есеп-теу бірлігі, 1 ұңғыма Сметалық құны, 4
Ұңғы құрылысының
өзіндік құны теңге 105 256 875 421 027
Ұңғы құрылысының 1 м
құны теңге 70 125 280 500
Шм-1 м болжамдық бұрғылауға кететін шығындар, теңге
Шм= 561 доллар = 70 125 теңге
Ұңғыма тереңдігі- 1500 м
Шбар= 1500 * 561 = 841 500 доллар =
11) Іздеу жұмыстарына кететін барлық шығындар келесі формула-мен есептеледі:
Шбар= Шбағ * n,
мұндағы n- жобаланған ұңғылардың саны, 4 дана
Шбар= 3 366 000 х 4 = 13 464
12) Ұңғылардан 1 м-ден алынатын қордың көлемі төмендегі форму
Q = Qал/Нжал,
мұндағы Qал- мұнайдың алынатын қоры, т.
Qал= 29 510 040 т
Q = 29 510 040/6000 = 4918 т.
13) Бір ұңғыдан күтілетін қордың көлемі мына формуламен есепте-леді:
Qұңғ= Qал/n,
Qұңғ= 29 510 040/4 = 7 377 510 т.
14) Жобаланған алаңдарды іздеу жұмыстарының геологиялық- эко-номикалық тиімділігі мына
П= См * Qал,
мұндағы См- 1 тонна мұнайдың құны. См= 46 000
П= 46 000 * 29 510 040= 1 357
Эт= П/Шбар,
мұндағы, П- көмірсутектерді сатудан түсетін пайда; Шбар- ГБЖ жобалауға
Эт=1 357 461 840 000 /7 145 000 =
15) Барлау бірлігінің өзіндік құны:
Өқ= Шбар/Qал
Өқ= 7 145 000/29 510 040 = 0.24
3.3 - кесте. Үшбұлақ алаңындағы жобаланған жұмыстардың негізгі тех-никалық
Көрсеткіштер Өлшем бірлігі Саны
Жобаланған ұңғылардың саны дана 4
Бұрғылаудың жалпы көлемі метр 6 000
Ұңғылардың орташа тереңдігі метр 1 500
Бұрғылау жылдамдықтары
а) циклдік
б) коммерциялық
м/ст.ай
м/ст.ай
167
1500
Бұрғылау жұмысының жалғасуы тәулік 120
Жұмысшылар саны адам 40
Күтілетін мұнай қоры тонна 7 377 510
Ұңғы құрылысының өзіндік құны теңге 105 187 500
Ұңғы құрылымының 1 м құны теңге 70 125
4. Еңбекті қорғау бөлімі
4.1. Қауіпті және зиянды өндірістік факторларды талдау
Терең ұңғымаларды бұрғылау тәжірибесі көрсеткендей бақытсыз оқиғалардың бір себебі
Ол үшін жобада келесі жағдайлар қарастырылады:
- мұнай-газ білінуін ескерту;
- мүмкін басқа шиеленістерді ескерту;
- ұңғыма тұрғызуда апат болдырмау үшін жағдай жасау.
Бұрғылау жұмыстарына дайындықтан бастап оны пайдалануға беру-ге дейінгі цикл
Бірінші әр түрлі ауырлықтарды қозғалту-көтеруге байланысты қауіп-терді жатқызуға болады.
Бұрғылау құбырлары жиналып тұрған мұнара үлкен желкенділікке ие. Сондықтан
Екінші айналу механизмдерімен болатын қауіп түрлері жатады. Мы-салы:
Үшінші үлкен қысымдармен немесе жұмыс істеу барысында үлкен
Төртінші дисперсті матеиалдармен, химиялық реагенттермен жұмыс істеу кезінде
Бесінші өрттің салдарынан болатын қауіптер жатады. Ұңғыдан мұ-най-газ, газ
Олардың ауадағы қоспасы нормадан асып кеткен жағдайда немесе техника
Қауіптің тағы бір көзіне жоғары вольтті тоқ көздерін жатқызуға
4.2 Қорғаныс шаралары
4.2.1 Жалпылама шаралар
Осы жобаның бірінші бөлімінде көрсетілгендей ауа райының жылу-лығы жазғытұрым
Осы көрсетілген факторлардың адам денесіне тигізетін еңбек қорғау тұрғысынан
Бұрғы қондырғысының, жұмыс алаңының биіктігі еденнен 6 метрден кем
Жазғы кезеңде бұрғышының жұмыс орнына ыстықтан қорғау үшін арнайы
Жұмыскер адамның қауіпсіздікпен зияндылық талабына сәйкес жаз-ғы және қысқы
Ауданның географиясы бірінші бөлімде суреттелген. Ол шөл ауда-нында орналасқан
Біздің жобамыз бойынша бұрғы қондырғысы жерге еніп, төмендеп кеткен
Көктемге қардың тез еруі және күзгі жаңбырдың болуына
4.2.2 Өндірістік санитария
4.2.2.1 Жалпылама шаралар
Кейбір өндірістік проценттер жоғары және дірілмен сипатталынады. Дыбыстың нормаланатын
Желдетудің талаптары бойынша мұнай шығаратын обьектілерінде,
Көбінесе, төменгі зонада керек кездерде зиянды газдардың көзінің қасында
Кенорнның жұмыскерлерін ішетін сумен жабдықтау керек, оны қақ-пағы тығыз
1. Сыйымдылығы шамамен 30-40л.
2. Ішетін судың температурасы 200С-тан
3.Тәулігіне 1 рет суды ауыстыру керек.
4.Сменада бір адамға 2-3л су болу керек.
Сумен жабдықтайтын персональды ай сайын медициналық тексеруден өткізіледі.
Жұмыскерлердің саны 80-ге дейін жеткенде здравпунктті ашады жә-не бір
Үшбұлақ алаңының болашақ жұмыскерлеріне санитарлық-тұрмыс-тық ғимараттар арналады: гардеробтық, душтық,
4.2.2.2 Өндірістік шағын климат
Шағын климатты сипаттайтын көрсеткіштер:
1. Ауа температурасы;
Ауаның салыстырмалы ылғалдылығы;
Ауа қозғалысының жылдамдығы;
Жылулықтың интенсивтілігі;
Пульттер мен технологиялық процестерді басқару посттарында, есеп-теу техникасы залдарында
Жұмыс зонасындағы температура әртүрлі биіктікте және әртүрлі ай-мақта шекті
Микроклиматтың оптимальді және шекті көрсеткіштерін орнату ке-зінде жыл периоды
4.2.2.3 Өндірістік жарықтама
Жұмыс орындарының жарықтығы жұмысын дәлдік дәрежесіне бай-ланысты, сонда дәлдігі
Кейбір объектілердің сыртқы жарығын тек қана қарағанда және жаб-дықтарды
Бұрғылау қондырғысының мұнара бөліміне жарық беру үшін НОБ түрлі
Барлық жарық берушілерде шағылдырғыштары болады. Лампалар-дың қуатын жарық беру
Мұнарада ең кіші алаң 12м2.
Керекті жарық – 25лк.
Бұл жарыққа керек меншікті қуат, ілінудің биіктігі 2-3м болғанда
Жарық берушілерді айына бір рет тазалау 2,5 биіктікте 2
Вт/м2
Мұндағы: лампалардың сомалық қуаты,Вт
жарыққа жататын алаң,м2
Вт/м2
Мұнарада қондырылған светильниктер ФВН-64-1 жалпы жарық беру үшін және
Вт/м2
Мұндағы: жарық сәулесі, лк
запас коэфициенті
жарық түсетін алаң,м2
жарық беруші көздердің саны.
ФВН-64-1 жарықбергіштердің сәулесі 500 лк.
Жоғары жарық берушілердің сәулесі:
лк
Төмен жарық берушілердің сәулесі:
лк
Ұңғының сағасына түсетін сомалық жарық
лк
Жұмыс орнының жарығы нормадан 3,4 есе асып тұр.
СНиП ІІ-4–89 құжаты негізінде табиғи емес жарықтандыру шарт-тары өнеркәсіптік
Эвакуациялық жарықтану, адамнның қауіпті деген өтетін жерлеріне орналасады,
4.2.3 Техника қауіпсіздігі
Ұңғыма құрылыс циклы кезінде жүргізілетін барлық жұмыстар “Құ-рылыс нормалары
Бұрғылау жұмыстарын қауіпсіз, адам және материалдық шығынсыз аз уақытта
1. Бұрғылау жұмыстарын жүргізу үшін тек барлық тетіктері толық
Бұрғылау жұмыстарының алдында “бұрғылау жұмыстарын басқару” әкімшілігі, Госгортехнадзор, өрт
Ұңғыманы бұрғылау кезінде көбінесе абайсыздан болатын бақытсыз жағдайлар, жұмысшылардың
Бұрғылау бригадасының әр жұмысшысы резина қолғаптарымен, ар-найы көзілдіріктермен, респираторлармен,
Бұрғылау үрдісі кезінде пайдаланатын жанар-жағармайлар жақсы бітелген сыйымдылықтарда және
Бұрғылау қондырғысының, сорап сарайының, баспалдақ, көпірдің үсті мұнай өнімдерімен,
Бұрғы қондырғысында жұмысшыларға алғашқы медициналық көмек көрсету мақсатында тиісті
4.2.4 Электр қауіпсіздігі
Сораптың қуаты кернеуі
Жердің меншікті кедергісі: ылғалдылық-
Жерге қосқыш құбырдан жасалған, жерге тік бекітіледі:
(54)
Мұндағы: жермен қосқыштың ұзындығы;
жермен қосқыштың құбырының диаметрі;
жер бетінен құбырдың беліне дейінгі қашықтық;
жердің меншікті кедергісі;
Құбыр қосқыштардың саны (шамасы)
(55)
Мұндағы: мезгілдік кооэфициенті, климаттық жағдай өзге-рісімен жердің
жермен қосқыш құралдың экранмен есепке алатын коэф-фициент;
деп қабылдаймыз.
Қосқыштардың бір-бірімен байланыстыру үшін құрыш таспаны қолданамыз -
Таспаның ұзындығы:
(56)
Таспаның кедергісі:
(57)
Жердің кедергісі өзгергенде есепке алып,
(58)
Толық жерге қосқыштың кедергісі:
(59)
Қорытынды – қосқыштардың саны болуы керек.
4.2.4 Өрт қауіпсіздігі
Мұнай кен орнында отты қолдануға болмайды. Өндірістік ғима-раттарды, мұнай
Су мен техникалық су өткізгіштерден жүргізіледі.
Кенорынның әрбір обьектісінде өртті басатын бірінші құралдардың кешені, көлемі
ОХП-10 өрт басқыштар 4-8 дана
Күректер 4дана
Балталар 2дана
Багорлар 4дана
Өрт шелектер 2дана
Стандарт талаптары міндетті болып саналады.
4.3 Қоршаған ортаны қорғау
Қазақстан Республикасының конституциясына сай: «Өмірге, адам денсаулығына пайдалы әрі
Жобамен таңдап алынған объектілерді іске асырған уақытта, қор-шаған ортадағы
1.Ұңғыны жууға арналған сұйықтың буға айналуына байланысты улы газдар
2. Осы сұйықтың жүретін жолдарының ашық тесігінен сыртқа төгі-летін
Осы айтылған факторлардың қоршаған ортаға зиянын келтірмес үшін, біздің
1. Су қоймасын бу шықпайтындай етіп бекіту керек.
2. Су жүретін жолдардың ашық тесігі болмас үшін күнделікті
3. Ұңғыны пайдаланып біткеннен кейін, су қоймасының түбіндегі тұнбаларын
4 Олардың орнын рекультивация жасап, ұңғы ауданымен бірге бұрынғы
ҚОРЫТЫНДЫ
Дипломдық жоба әкімшілік жағынан Қазақстан Республикасының Ақтөбе облысындағы Темір
Аудан көлемінде жүргізілген барлық геологиялық және геофизика-лық зерттеулер нәтижелері
Сонымен қатар, алаңның бұрғылау жағдайлары, экономикалық көр-сеткіштері, оны бұрғылаған
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Азнабаев Э. «Условия формирования месторождении нефти и газа
2. Азнабаев Э., Есенов Ш. «Геология и нефтегазаносность юго-восточ-ного
3. Бакиров А.А «Теоретические основы
4. Булекбаев З.Е., Самодуров В.И. и др. «Тектоника восточного
5. Дальян И.Б., Посадская А.П., «Геология и нефтегазоносность
6. Ескалиев У.Е., Балжанов К.К., «Разработка нефтяных месторож-дении
7. Жданов М.А. «Нефтегазопромысловая геология и подсчет запасов нефти
8. Жолтаев Г. Ж. «Подсчет запасов нефти объемным методом»,
9. Жолтаев Г. Ж., Булекбаев З. Е. «Тектоника
10. Жолтаев Г.Ж., А.К. Халелов «Дипломдық жобасын құрастыру» әдістемелік
11. Исраилов К.С «Ұңғы конструкциясын жобалау
12. Иогансен К.Б.« Спутник буровика», Москва: Недра
«Қазақстанның мұнай энциклопедиясы», Астана – Лондон 1999 ж
14. Материалы международной научно – практической
15. Неволин Н.В.,«Тектоническая природа и нефтегазоносность При-каспийской впадины». Советская
16. Сейітов Н., Абдулин А. «Геология терминдерінің сөздігі», Ал-маты
17. Середа Н.Г., Соловьёв Е.М «Бурение нефтяных и
18. Соловьёв Е.М. « Заканчивание скважин», Москва,
19. Сухарев Г.М., «Гидрогеология нефтяных и
20. Справочник укрупненных сметных норм
21. Элияшевский И.В. және басқалар «Типовые
ТІРКЕМЕЛЕР
Алаңның шолу картасы. Масштабы 1: 3000000
2. Литологиялық, стратиграфиялық қимасы
3. Каспий маңы ойпатының шығыс бортының тектоникалық схема-
сы. Масштабы 1: 1000000
4. “ІІІ”, “V”, “VI” шағылу горизонттары бойынша құрылымдық
5. I-I және II-II сызықтары бойынша геологиялық-геофизикалық
малар. Масштабы көлденең 1: 50000
тігінен 1: 10 000
6. Геологиялық-техникалық құжат. Масштабы 1: 2500
7. Негізгі техникалық - экономикалық көрсеткіштер
97