ЖОСПАР
КІРІСПЕ----------------------------------------------------------------------------------------3
І. І. КӘСІПКЕРЛІКТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ------------------------------5
1.1 Кәсіпкерліктің пайда болу және даму негіздері------------------------------------5
1.2 Кәсіпкерліктің формалары, мәні, мазмұны және
1.3 Кәсіпкерліктің түрлері мен ұйымдық - құқықтық
ІІ. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАДАҒЫ КӘСІПОРЫНДАРДЫҢ ДАМУЫНА ТАЛДАУ----------------------------------------------------------------------17
2.1. Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерліктің қалыптасуын талдау
2.2 Қазақстан Республикасының кәсіпорындарының қазіргі кезеңдегі ахуалына талдау-----------------
ІІІ. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ КӘСІПКЕРЛІКТІҢ ДАМУЫН ЖЕТІЛДІРУ-------------------------------------------------------------------23
ҚОРЫТЫНДЫ------------------------------------------------------------------------------27
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР------------------------------------------------------29
ҚОСЫМША----------------------------------------------------------------------------------30
Кіріспе
Курстық жұмыстың өзектілігі. Республика Президенті Н.Ә.Назарбаев
Қазіргі таңдағы еліміздегі өзекті мәселелердің бірі - шағын
Республикамызда нарықтық қатынастарды қалыптастырудағы
Курстық жұмыстың мақсаты. Кәсіпкерліктің теориялық негіздерін зерттеу, Қазақстан
Курстық жұмыстың міндеттері.
Кәсіпорындағы кәсіпкерліктің атқаратын қызметтерінің мәнін ашу;
Кәсіпкерліктің экономикалық орнымен әрекетінің әдістемелік көрсеткіштерін қарастыру;
Қазақстан Республикасындағы шағын және орта кәсіпкерліктің
Қазақстан Республикасындағы кәсіпорындардың санын, түрлері
Қазақстан Республикасындағы кәсіпорындарының қазіргі кезеңдегі ахуалына
Қазақстанда кәсіпкерліктің дамуын талдау және т.б.
Курстық жұмыс объектісі. Курстық жұмысқа экономикалық теория кітаптары,
І. Кәсіпкерліктің теориялық негіздері
1.1 Кәсіпкерліктің пайда болу және даму негіздері
Жалпы, француз тілінен тарағап "кәсіпкерлік" ұғымын экономика
Кәсіпкерлік ұғымын зерттеуге алгашқы ден қойғандар "саяси экономиканың
а) кәсіпкер -мануфактурашылар, фабрика баспалары және қарапайым қолөнершілер;
ә) еңбек ақы алатын
Кейінірек ағылшын оқымыстысы А.Маршалл (1842-1924) "кәсіпкердің жаңашылдығын (инновация)",
Кәсіпкерлік теориясына аса маңызды үлес қосушылардың бірі -
ХІХ – ғасырдың француз экономисті Жан Батист
Осы классикалық ереже еркін, жетілген нарықтық
Осы дәуір, еркін бәсеке дәуірі
Осы бойынша америка ғылымы, экономист,
Кәсіпкерлік – адам қызметінің ерекше
Бизнес пен кәсіпкерлік жақын ұғымдар болғанымен,
1.2 Кәсіпкерліктің формалары, мәні, мазмұны және
Республикамызда 1997 жылы қабылданған шағын кәсіпкерлікті қолдау жөніндегі
Нарық экономикасы жеткілікті дамыған елдердің өзінде соңғы уақытта
Нарықтың дамуына байланысты тауарлы-ақша қатынастарына негізделгеп нарық жүйесі
Шағын кәсіпорындарды жіктеудің қатып қалған қағидасы жоқ. Әдетте,
- ірі бизнес: жұмыскерлер саны
- орта бизнес: жұмыскерлер 100-ден
- шағын бизнес: жұмыскерлер 800-ге
Шағын бизнесті колдау мен басқарудың ғылыми-теориялық тұжырымдамасының мәні
Нарықта шағын кәсіпорын нарықтың жеңімпазы атануға ұмтылуға міндетті.
Шағын бизнесті басқару функцияларына:
а) жоспарлау;
ә) ұйымдастыру;
б) мотивация (сенімділік орнықіыру);
в) бақылау;
г) үйлестіру жатады.
Нарықты орта жағдайында және кәсіпорынның
Сондықтан да барлық кәсіпорындар меншік
өндірістік қызмет, бұл қоғамдық тұтынуды
алынған табысты бөлу мен мақсатты қолдану
жаңа жағдайда кәсіпорын өндірілген өнімді
жаңа жағдайда кәсіпорын иығына
Экономикалық бизнес саласындағы кәсіпкер жетістігін, олардың
1. нарықтық тұтыныстардың құрылымын дұрыс
2. кәсіпорынның мақсатын анықтап, адамдады
3. нарықтық ортаның жағдайында кәсіпорынның
4. менеджмент жүйесін қолдана отырып, ішкі ортаны
Қазіргі жетілмеген, бағалық емес бәсеке жағдайында
Нарықтық экономиканың аралас әлеуметтік-бағытталған екі секторлық ортасы -
Біріншіден, шаруашылық есептің бөлінбейтін бөлшегіне шаруашылықтың өз бетінше
Екіншіден, кәсіпорын өзін-өзі сақтау принципін жүзеге асырады.
Үшіншіден, қазіргі кезде мемлекет меншігіндегі кәсіпорын өзін-өзі қаржыландыру
Төртіншіден, өндірістегі нәтижелер үшін мемлекеттік марапаттауды күтпей-ақ (бұрын
Жедел басқару құқығы арасында құрылатын қазыналық кәсіпорындар (мемлекеттік
Әлемдік қауымдастықтың қазіргі экономикасы
Ақпараттық дәуірде тұтынушылардың мұқтаждықтары мен
Фирма, егер ол нарықта үлгеруге
Жалпы қабылдағандай, фирма басшысы білімді және жан
Микроэкономика саласындағы мамандардың бағалауынша кез –
үлкен икемділігі, өнім ассортиментін тез өзгертуге және
фирма жаңа технология мен өндірісті
фирмаға өзінің өнімінің сапасын және
1.3 Кәсіпкерліктің түрлері мен ұйымдық -
Кәсіпкерлік дамуы үшін оның құқықтық базасы, әлеуметтік-экономикалық шарттары
ұйымдық-құқықтық құрылысы;
масштабы;
қызмет ауқымы жағынан әр түрлі болып келеді.
Құқықтық және өндірістік жағынан алғанда олар жекелеген топтар
шаруашылық серіктестіктері,
акционерлік қоғамдар,
өндірістік кооперативтер, сондай-ақ мемлекеттік секторында - мемлекеттік немесе
Серіктестікке қатысушылар мүлікті жауапкершілігінің деңгейіне қарай: толық, аралас,
Бизнес - бұл адамдарды, яғни тұтынушыларды өз қаржысын
Сонымен, нарықтық экономика жағдайында кәсіпкерлік - шаруашылық қызметінің
Республикада кәсіпкерлікті дамытуға үлкен ден қойылып, бірқатар заңдар
Әрине, кәсіпкерліктің кұқықтық - ұйымдастырушылық негізін құруда әлі
Кәсіпкерлік қызметті дамыту мақсатында мынадай шараларды жузеге
— мемлекет тарапынан кәсіпкерлікті барынша қолдау;
- мақсатты бюджеттік қаржыландыру саясатын жүргізу;
- жеңілдетілген несие беру саясатын жүргізу; кәсіпкерлер құқығын
- кәсіпкерлік қызметті тіркеуден өткізу кезіндегі қиыншылықтарды жою;
-тексеруші органдар санын қысқарту;
- зандардың орындалуын қамтамасыз ету, т.б.
ІІ. Қазақстан Республикадағы кәсіпорындардың дамуына талдау
2.1. Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерліктің қалыптасуын талдау
Республикамызда нарықтық қатынастарды қалыптастырудағы
шағын және орта кәсіпорындар кез келген халық
өнеркәсіп пен құрылыста жұмыскерлер саны 200 –
ғылым мен ғылыми қызмет көрсету
өндірістік сфераның басқа салаларында: жұмыс
бөлшек саудада: жұмыс істейтіндер саны 15 адамға
Шағын және орта кәсіпорындарды азаматта, мемлекеттік, ұжымдар,
Қазақстанда шағын кәсіпорындар Одағы құрылды. Бұл
Ол мынадай бағыттар бойынша жүргізіледі:
Қазақстанда шағын кәсіпорындарды қолдау қорын құру;
жеңілдік жағдайымен несиелеу;
шағын кәсіпкерлікті қаржыландыратын инвесторларға төмендетілген
шағын кәсіпорындарды несиелеу және сақтандыру бойынша кепілдіктер беру;
шағын кәсіпорындар мемлекеттік тұрақты бағалар мен тарифтерді
шағын кәсіпорындарға сыртқы экономикалық қызметпен
Шағын және орта бизнесті дамыту мемлекеттік
Шағын және орта бизнес бірқатар экономикалық
Шағын және орта бизнесті дамыту үшін үш
кәсіпкерлердің құқығын қорғайтын жүйе жасау;
тексеруші органдардың санын азайту;
рұқсат беруші құжаттардың санын азайту.
Кәсіпкерлікті қолдаудың, дамытудың жоғарыда аталған бағыттардан
2.2 Қазақстан Республикасының кәсіпорындарының қазіргі кезеңдегі ахуалына талдау
2003 жылдың қаңтар-маусымында Қазақстанның кәсіпорындарында (шағың қосалқы кәсіпорындар,
Биылғы қаңтар-маусымда кен өндіру өнеркәсібінде нақты көлем индексі
Электр энергиясын, газ бен су өндіруде және бөлуде
2003 жылдың қаңтар-маусымында өңдеу өнеркәсібінде 531,3 млрд. теңгенің
Үстіміздегі жылдың қаңтар-маусымында 132,3 млрд. теңгенін ауыл шаруашылығы
Биылғы қаңтар-маусымда тоқыма және тігін өнеркәсібінде 18,7 млрд.
бұйымдарын, тоқылған свитерлер, жемпірлер, пуловерлер, сырт киімдер шығарудың
2003 жылдың қаңтар-маусымында былғары, былғарыдан жасалған бұйымдар және
Ағымдағы жылдың қаңтар-маусымында резіңке және пластмасса буындары өндірісінде
Биылғы қаңтар-маусымда өзге де металл емес минералды өнімдер
2003 жылдың қаңтар-маусымында металлургия өнеркәсібінде және металдан жасалған
Үстіміздің жылдың қаңтар-маусымында қара металлургияда өндіріс көлемі жалпақ
Есепті кезеңде түсті металдар өндірісі күміс, алтын, қорғасын
Биылғы қаңтар-маусымда дайын металдар бұйымдарының өндірісі өткен жылғы
Есепті кезеңде машина жасау саласында 36,5 млрд. теңгенің
Үстіміздегі жылдың қаңтар-маусымында машиналар мен жабдықтар өндірісінде нақты
Биылғы қаңтар-маусымда электр жабдықтары, электронды және оптикалық жабдықтар
Үстіміздегі жылдың қаңтар-маусымында көлік құралдары мен жабдықтарының өндірісі
ІІІ. Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерліктің дамуын жетілдіру
Қазақстан Республикасындағы экономикалық реформалар нарық шаруашылығында және еркін
Мұның алдындағы мемлекеттік бағдарламаларды орындау республикадағы кіші кәсіпкерлікке
Еліміздің жалпы ішкі өнімі құрылымындағы кіші бәсекелестіктің үлесі
Кәсіпкерлік өзінің мәнін жете түсіну
Шағын кәсіпорынның ел экономикасындағы рөлі аса
2003 жылдың 1 қаңтарындағы мәлімет бойынша республикадағы
Шағын бизнес өкілдері 2003 жыл ішінде 542,6 млрд.
Қазақстан Республикасы Президентінің 2001 жылғы 7
Бағдарламаның міндеттері оның мақсатымен айқындалған және
халықтың жұмыспен қамтылуын қамтамасыз ету;
қоғамдық бірлестіктердің шағын кәсіпкерлікті қолдау және қорғау мәселелеріндегі
шағын кәсіпкерліктің өндірістік саласын басымдылықты дамыту;
шағын кәсіпкерлікті ақпараттық қамтамасыз ету жүйесін жетілдіру және
Қазақстан Республикасында шағын кәсіпкерлікті реттейтін негізгі заңдық актілер
ҚР Азаматтық кодексі. 27.12.94 ж.
«Шағын кәсіпкерлікке мемлекеттік қолдау туралы» ҚР Заңы 19.06.97
«Жеке кәсіпкерлік туралы» ҚР Заңы. 19.06.97 ж.
«ҚР Агенттігінің шағын бизнесті қолдау мәселелері жөніндегі ҚР
«Шағын кәсіпкерлікті дамыту мен қолдаудың 2001-2002 жылдарға арналған
Кәсіпорын шаруашылық қызметін жүргізуде,
Қазақстанда шағын кәсіпорындар Одағы құрылды. Бұл
Ол мынадай бағыттар бойынша жүргізіледі:
Қазақстанда шағын кәсіпорындарды қолдау қорын құру;
жеңілдік жағдайымен несиелеу;
шағын кәсіпкерлікті қаржыландыратын инвесторларға төмендетілген
шағын кәсіпорындарды несиелеу және сақтандыру бойынша кепілдіктер беру;
шағын кәсіпорындар мемлекеттік тұрақты бағалар мен тарифтерді
шағын кәсіпорындарға сыртқы экономикалық қызметпен
Шағын бизнесті дамыту мемлекеттік маңызы бар,
Шағын бизнес бірқатар экономикалық және әлеуметтік
Шағын бизнесті дамыту үшін үш факторлық жағдайды
кәсіпкерлердің құқығын қорғайтын жүйе жасау;
тексеруші органдардың санын азайту;
рұқсат беруші құжаттардың санын азайту.
Қорытынды
Тұжырым. Шағын кәсіпкерлік пен бизнесті қолдау мен дамыту
Зерттеліп отырған курстық жұмыс бойынша мынадай
Курстық жұмыстың бірінші бөлімінде шағын және
Екінші бөлімінде Қазақстан Республикасындағы шағын және
кәсіпкерлікті қаржыландыратын инвесторларға төмендетілген салық
кәсіпорындарды несиелеу және сақтандыру бойынша кепілдіктер беру;
кәсіпорындар мемлекеттік тұрақты бағалар мен тарифтерді қолдаған
Ұсыныс. Көрсетілген жұмысты қорытындылмаған келе, мынадай нәтижеге шығаруға
кәсіпкерлердің құқығын қорғайтын жүйе жасау;
тексеруші органдардың санын азайту;
рұқсат беруші құжаттардың санын азайту.
Қолданылған әдебиеттер
Арзаева М.Ж. «Кәсіпкерлікті салықтық реттеу», Хабаршы –
Мейірбеков Б.Қ. «Шағын кәсіпкерлік пен бизнесті қолдау жолдары
Ілиясов Қ.Қ., Құлпыбаев С. «Қаржы», Алматы - 2003
Бердалиева К.Б. «Қазақстан экономикасын басқару негіздері», 158 б.
Алматы -2001 ж.
Ермаков В.А. «Қазақстан қазіргі дүние әлемінде», Алматы –
Мамыров Н.К. «Халықаралық экономикалық қатынастар», 186
Мейірбеков А.Қ. «Кәсіпорын экономикасы», Алматы - 2003
Мейірбеков Б. «Елдегі жеке кәсіпкерлікте тиімді дамыту жолдары»,
Набиев Е.Н. «Халықаралық экономикалық қатынастар», Алматы – 2001,
Назарбаев Н. «Қазақстан - 2030 даму стратегиясы», Алматы-1998
Сәбден О., Тоқсанова А. «Шағын кәсіпкерлікті
Сахариев С.С «Әлем экономикасы», Алматы – 2003 ж.,
Шеденов Ө.Қ. «Жалпы экономикалық теория», Алматы –
«Экономикалық саясат», Экономика –Алматы, 2002 ,156 б.
Қосымша
3
Кәсіпкерліктің түрлері
Өндірістік
Коммерциялық
Қаржылық
Кеңес берушілік
Жаңартпашылық
Саудалық
Банкілік
Жалпы басқару
Ғылыми - техникалық
Сауда – көтерме
Сақтандырулық
Әкімшілік жолмен басқару
Тауар өңдіру
Сауда делдалдық
Аудитор
лық
Қаржылық
басқару
Қызмет көрсету
Тауар биржалары
Лизингілік
Кадрларды басқару
Өндірістік тауарды тұтыну
Биржа қорлары
Маркетинг
Өндірістік қызметті тұтыну
Ақпараттық
Өндіріс
Ақпараттық
технология
Арнайы
қызметтер