ҚЫЛМЫСТЫҢ СУБЪЕКТИВТІК ЖАҒЫ.
1. 1. Қылмыстың субъективтік жағының
оньң маңызы.
1. 2. Кінә туралы түсінік
1. 3. Қасақаналық және оның
1. 4. Абайсыздықтың түсінігі және
1. 5. Кінәнің екі нысанымен
1. 6. Қылмыстың себебі мен
1. 7. Қылмыс жасаушы тұлғаның
1. 8. Қате
мағынасы.
1.1. Қылмыстық субъективтік жағының түсінігі және оның маңызы.
Егер қылмыстың объективті жағы - қылмыстың сыртқы сипаты
Психика адам өмірінің ішкі мазмұнын, оның ойын, сезімдерін,
Қылмыстың субъективті жағын қүрайтын белгілердің эрқайсысы қылмыстың психикалық
Кінә - қылмыстың субъективті жағының міндетті белгісі. Кінә
Кінәлік жауаптылық қағидасы - заңгерлердің ойлап шығарғаны емес,
Осыған байланысты, қылмыстық құқық теориясы мен құқықтық тәжірибе,
Қылмыстық мақсаты, себебі мен қылмыс жасау кезіндегі тұлғаның
қылмыстық объективті жағын анықтаудан анағұрлым қиындау. "ішінде не
1.2. Кінә туралы түсінік және оның нысандары.
Бұған дейін айтылғандай, кінә - бұл тұлғаның өзі
ҚР ҚК-нің 19-бабының 3-бөлімі бойынша қасақана немесе абайсызда
Қылмыстың жасалуына байланысты кінә (қасақаналықта, абайсыздықта) заң қолданушының
Оның кінәні түсіну туралы мұндай көзқарасы кеңестік заң
байланыстыруы бекер емес. Психикалық қатынастың дәл осы түрдегі,
Жоғарыда айтылғандай қылмыстық заң, іс-әрекетпен оның салдарына кінәлі
Кейбір қылмыстарға байланысты, заң шығарушы оларды тек қасақана
Сонымен, Ерекше бөлім бабының диспозициясы кінәнің түрін нақты
Кінәнің қылмыстық- құқықтық мағынасын
2.3. Қасақаналық және оның түрлері.
ҚР ҚК-нің 20-бабының 1-бөлігіне сәйкес қасақаналық - тікелей
Кінәнің басқа да түрлерімен (қасақаналық және абайсыздық) қатар,
Заң шығарушы интеллектуалдық элементі жасалған істің тек қоғамдық
Зиянды салдардың орын алатындығын алдын-ала көре білу -тұлғаның
Қылмыстық салдардың орын алуы мүмкін екендігін көре білу
Заң шығарушы қасақаналықты оның кез келген түрінде (кінәнің
Тікелей қасақаналықтық еркіне қарай сәті қылмыстық салдардың орын
Қорыта келе, тікелей қасақаналықтық мазмұнын қылмыстық құқықтың бағалау
Тұлғаның өз әрекеттерінің (әрекетсіздігінің) қоғамдық қауіптілігін түсіне біліп,
Өзінің интеллектуалдық сәті бойынша жанама қасақаналық тікелей қасақанадықпен
Жанама қасақаналық кезінде, тікелей қасақаналықпен салыстырғанда, тұлға қылмыстық
Сонымен, жанама қасақаналық кезінде қылмысты салдардың болуын тілемеу
Жанама қасақаналық кезінде, кей уақытта қылмыстық салдардың орын
Мысалы, қауіпті жағдайда қалдыру, яғни жасының кішілігіне, кәрілігіне,
Қасақаналықты тікелей және жанамаға бөлудің қылмысқа оқталуды аяқталған
ұмтылғанымен Ч-ның көмек сұрап айқайлаған дауысына жүгіріп келген
Сонымен қатар, қасақаналықты тікелей және жанама деп бөлудің
Заң шығарушы қасақаналықтың тікелей және жанама сияқты екі
Аяқ астынан пайда болған қасақаналық - (аяқ астынан)
Қазақстан Республикасының қылмыстық кодексі аяқ астынан пайда боған
Кінәлінің өзі жасайтын іс-әрекеттің қоғамдық қауіпті салдары туралы
Анықталған қасақаналық тұлғаның өзі жасайтын қоғамдық қауіпті әрекетінің
Анықталмаған қасақаналық кезінде кінәлі тұлға қылмысты салдарды көре
2. 4. Абайсыздықтың түсінігі және оның түрлері.
Сот тәжірибесі абайсыз жасаған
Абайсыздық - бұл кінәнің ерекше түрі, яғни кінәлінің
Қазақстан Республикасының қылмыстық кодексінің 21-бабының 2-ші бөлігіне сәйкес,
Меңмендіктің заңды тұжырымдамасында оның интеллектуалдық сәті тікелей және,
Алайда, менмендіктің қасақаналықтан (ең біріші жанамасынан) негізгі айырмашылығы
Менмендік бойынша абайсыздан жасалған қылмыстық көрнекті мысалы ретінде
Жауап алу кезінде, Ш. ауыр салдардың орын алу
III. О.-ны жанама қасақаналықпен өлтіргендігі үшін сотталды. Алайда,
Абайсыз кінәнің екінші түрі - қылмысты немқұрайлылық болып
Қылмыстық немқұрайлылықтың интеллектуалдық сәтінің қасақаналықтың (тікелей және жанама),
Қылмыстық немқұрайдылықтың еркіне қарай сәтінің заңды анықтамасы объективті
Алайда, тек объективті шартты анықтау ғана, тиісті психикалық
3. мен К. С - ны ауырлатушы қасақана
Қылмыстық немқұрайлықтан оқиға деп аталатын, яғни жазықсыз зиян
Кешкі сағат 18-дер шамасында, ымырт үйін алған кезде
Аудандық халықтық сот, әрекеттерінде қылмыс құрамы болмағандықтан Л.-ны
Оқиға - қылмысты немқұрайдылықтың шарттарының не екеуінің де
ҚР ҚК-нің 23-бабының 2-бөлігі жазықсыз зиян келтірудің ерекше
Бұл ереже субъективті арту қағидасын дамытады, оған сәйкес,
2. 5. Кінәнің екі нысанымен жасалған қылмыс.
Жеке бір жағдайларда заң шығарушы қылмыс құрамын екі
Кей кездері қылмыстық құкық теориясында кінәнің екі нысанымен
Кінәнің екі нысанымен жасалған қылмыстарды болу - қылмыстарды
Мәселен, абайсыздықтан жәбірленушіні өлімге ұшыратқан, денсаулыққа қасақана ауыр
Сөйте тұра, кінәнің екі нысанымен жасалған қылмыста, ақырында
Мұның, сол сияқты, қылмысты қайталауды және аса қауіпті
2. 6. Қылмыстың себебі мен мақсаты.
Себеп - ояну, қылмысты қылықты оятушы себеп. Қылмыс
Қылмыстың себебі бұл қылмыс жасаушы тұлғаны түртуші. Алайда,
Қылмыстың мақсаты себепке қарағанда - қылмыс жасаушы тұлға
Жоғарыда айтылғандай, қылмыстық жауаптылық үшін себеппен мақсаттың маңызды
Екіншіден, себеп пен мақсат - қылмыстың сараланған құрамында
Үшіншіден, себеп пен мақсат жаза тағайындау кезінде жауаптылықты
Қылмыстық жауаптылық үшін маңыздылығымен қатар, қылмысты себебінің қылмыстық
Осыған байланысты, себепті анықтаудың қажеттілігі қылмыстық іс жүргізу
2. 7. Қылмыс жасаушы тұлғаның сезім күйі.
Қылмыстық кодекс аффекті әсерінен жасалған қылмыстық қауіптілігі азырақ
Қылмыстық заң қылмыс жасау кезіндегі аффекттің маңызын мойындайды.
Екіншіден, ҚР ҚК-нің 63-бабының 1-бөлігінің "И" тармағы бойынша
2. 8. Қате және оның қылмыстық - құқықтық
Қате - бұл тұлғаның өзі жасаған әрекетінің не
Занды қате - бұл субъектінің өзі жасаған іс-әрекет
1. Тұлғаның өзі
әрекетсіздіктің) қылмыстылығы туралы қате түсінуі, қылмыстық заң
бұл істі
Мысалы, тұлға, құны ең төменгі айлық есептік көрсеткіштен
мүлікті, өзі жұмыс істеп жүрген өндіріс орнынан ұрлап
қылмыстық түрде жазаланатын ұрлық жасадым деп ойлайды. Алайда,
жүзінде бұл әрекет қылмыс құрамын құрамайды, тек әкімшілік
бұзушылық болып табылады, және оған әкімшілік
шаралары қолданылады. Мұндай әрекеттер
қылмысты әрі
қылмыстық жауаптылық та болмайды;
2. Тұлғаның өз іс-әрекетін қылмысты емес деп дұрыс
шындығында бұл іс-әрекет белгілі бір қылмыстық
қарсы, және қылмысты
қылмыстарға (әсіресе ең қауіптілеріне) қатысты мұндай қателер тіпті
орын алмайды десек болады. Ұрлық жасау, кісі өлтіру,
сияқты қылмыстарға
салынғандырын білмейтіндігін сылтаурататын адам табылар ма, сірә.
Осыған орай, қылмыстық құқықта заңды білмегендік қылмыстық
жауаптылықтан босатылмайды деген қағида бар екенін естен шығармау
керек. Алайда, мұны нақты қылмыстық іс бойынша теріске
мүмкін жалпы ереже екенін де ескеру керек.
Бірқатар қылмыстарды жасау кезінде, әсіресе қылмыстық заңның бланкетті
2. Тұлғаның өзі жасаған іс-әрекеттің заң тұрғысынан бағалануы
3.Өзі жасаған қылмысы үшін тағайындалуы мүмкін жазаның мөлшері
Шын мәніндегі қате - бұл тұлғаның өзі жасаған
Объектідегі қате - бұл субъектінің қылмысты түрде қиянат
Объектідегі қатеден қылмысты қиянаттың заты мен жәбірленушінің жеке
Жеке бас туралы қате, жәбірленушінің бұл қатесінің мәні
Қылмыс құрамының объективті жағын құрайтын шынайы жағдайларға қатысты
1.Жасалған әрекет немесе
2.Қоғамдық қауіпті салдардың орын алуына қатысты қате;
3.Себепті байланысты дамытудағы қате..
Жасалған әрекеттің немесе әрекетсіздіктің сипатына қатысты қате тұлғаның
Қоғамдық қауіпті салдарға байланысты қате, көбінесе, тұлғаның қылмыстан
Шынайы қатенің аталған түрінің екінші жолы – кінәлінің
Себепті байланыстың дамуын бағалаудағы қате - тұлғаның өзі
Жауаптылықты күшейтуші қате, басқа да жағдайлардың барлығында да
ҚОРЫТЫНДЫ
Қорыта келгенде, қылмыс құрамы - бұл көрсетілген объективті
Қылмыс құрамының белгілері екі топқа бөлінеді: қажетті және
Қылмыстық құқық теориясында барлық нақты қылмыс құрамы, елеулі
Қылмысты дәрежелеу деп қылмыс жасаған адамның әрекетін немесе
Қылмысты іс-әрекет жасаушының қиянаты бағытталған, қылмыстың салдарынан зиян
Қылмыс объектілерін анықтаудың қылмыстық іс-әрекетті саралаудағы маңызы үлкен.
Қылмыстың объективтік жағы - қылмыстық жауаптылықтың маңызды алғы
Қылмыстық іс-әрекет (әрекет немесе әрекетсіздік) - объективті жақтың
Себепті байланыс - материалдық қылмыстардың объективті жағының сипаты.
Қылмыс орны - бұл қылмыс жасалған белгілі бір
Біздің елімізде қылмыстық құқық саласында заңды тұлғалардың жауаптылығы
Қылмыстың субъектісі міндетті түрде есі дұрыс, яғни өзінің
Субъективті жағы қылмыскердің өзі жасаған қылмысқа ішкі, яғни
ӘДЕБИЕТ ТІЗІМІ
1. Курс советского уголовного права. Л., 1968, т.
2. Комментарий к Уголовному кодексу Республики Казахстан /
редактор: Чл. - корр. АЕН РК, д.ю.н.,
И.Ш., к.ю.н., доцент Рахимжанова Г.К. - Караганда,
Полиграфия, 1999.
3. Комментарий к изменениям и дополнениям в Уголовный
РК/ Отв. редактор:
Борчашвили И.Ш. - Караганда, 2000 г.
4. Комментарий к изменениям и дополнениям в Уголовный
Республики Казахстан и
Республики Казахстан /
Оразалиева - Караганда: Кар. ЮИ МВД РК им
5. Правила судебно - медицинской оценки тяжести вреда
Приказ № 240 от 4 мая 1998
департамента МВД РК. Астана. 1998 г. № 2.
6. Сборник Постановлений Пленума Верховного суда Республики
Казахстан (1992 - 2002). - Алматы, 2002.