Мазмұны:
I.Кіріспе.........................................................................................................
II.Негізгі бөлім:
1)Каспий мәселелері бойынша жалпы сипаттамасы және экологиялық жүйедегі
2)Каспий мәселелері туралы мәліметтер мен қазіргі жағдайы..............
3)Каспий теңізінің табиғи ресурстарын тиімді пайдалануды жақсарту жолдары
III.Қорытынды мен ұсыныстар.
1)Каспий теңізінің мәселелерін қолға алу
IV.Қолданылған әдебиеттер........................................................................
Кіріспе.
Каспий теңізі - әлемдегі ең үлкен көл.Оның көлемі
Бірақ қазірдің өзінде осы бір жақсылықты оқиғамен бірге
Қандай да болмасын бір апаттың бетін қайтаруға ақырында
1.Каспий мәселелері бойынша жалпы сипаттамасы және экологиялық жүйедегі
Каспий теңізінің Қазақстанға қарайтын секторының аймағы 100 мың
Каспий жағалауында орналасқан,оны ортақ меншігіміз деп санайтын бас
Мемлекетаралық теңіздердің,су қоймалардың құқықтық мәртебесін анықтау,оларды бөліске
Біріншісі – теңіз қойнауындағы табиғи қазба байлықтар, биоресурстар
Екіншісі – теңіз географиялық меридиандар бойынша ұлттық бөлшектерге
Теңіздегі шекара сызығын жүргізу шаруасындағы мемлекетаралық келісімдерде
Әлемдік тәжірибеде жиі қолданылатын әдіс – орта сызықтың
Орта сызық арқылы шекара белгілеудің тағы бір кең
Теңіздегі орта сызықтың бойында орналасқан мұнай-кен орындарын бірлесіп
Су айдынын да бөліске салып,шекара сызығының координаттарын белгілейтін
Басты кедергі – геологиялық және табиғаттағы өзгерістердің салдарынан
Тіпті,теңіз деңгейін бір белгіде қабылдап отырған Ресей және
Дегенмен,аздаған қайшылықтарына қарамастан, Ресей, Қазақстан, Әзірбайжан,кейінгі уақытта Түркіменстан
Сонда Каспий теңізін бөліске салудағы түпкілікті шешім қандай
Оны су айдындарында шекара жүргізудің халықаралық құқық ,қағидасына
Бұл ұсынысты сонымен бірге өткен жылдары бекітілген Ресей,Қазақстан,Әзірбайжан
Каспийді бөліске салу келіссөздерінде бұған дейін талай рет
Әрине,Иранмен шекаралас емес Қазақстан оның ымырасыз пікіріне көңіл
2.Каспий мәселелері туралы мәліметтер мен қазіргі жағдайы.
Ауданның экологиялық жағдайы Каспий теңізінің деңгейінің көтерілуіне және
Су астында қалу қаупі әсіресе Каспийдің Солтүстік және
Каспий теңізі дүние жүзіндегі бекіре тәрізді балықтардың ең
XX ғасырдың соңғы он жыл ішінде әлемде мұнай
Жергілікті ғалымдардың Каспий теңізінің бағалы балықтарын қорғау жөніндегі
Табиғат жанашырлары неге шапқылап жүр?Себебі,Қазақстанда балық шаруашылығы саласының
XX ғасырдың басында Дж.Рокфеллер Каспий теңізінің солтүстік жағалауында,Кавказдағы
Қазақстан Республикасының президенті Н.Назарбаевтың «Бұл мәселені тезірек шешіп,тарихқа
Ғалымдардың тұжырымдауы бойынша теңіздің биомассасы 500 миллиард АҚШ
Осыған қарамастан теңізге шабуыл үдеп барады.Шығыс Қашаған бұрғыланып
Биоқорларды қорғау жөніндегі Солтүстік Каспий аймақтық мекемесінің бастығы
Олай болса жаманат Шығыс Қашағандағы «Сұңқар» бұрғылау қондырғысына
Тағы қайталаймын, «Сұңқар» бұрғылау қондырғысында жұмыс өте құпия
Тіпті кейбір пысықтар итбалықтар обамен ауырып өлген деп
Құзырлы органдар,облыс басшылары ОКИОК-қа шаң жуытқысы келмейді. Бірақ
Атырау облысында 1998 жылдың мамырында бұрын-соңды болып көрмеген
3.Каспий теңізінің табиғи ресурстарын тиімді пайдалануды жақсарту жолдары
Теңіз табанының жерасты қатпарларына бұрғы салып,мұнай мен газ
Теңіз мұнайын өндіріп оны тасымалдау кезінде суға мұнай
Қазір мемлекеттік емес қоғамдық ұйымдарды осы мәселе алаңдатып
Соңғы он жылдың аралығында Каспий теңізі саясат пен
Қазақстан туралы соңғы он жыл көлеміндегі айтулы өзгерістер
Еуразия материгінің кіндігінде орналасқан Қазақстанның дамуы көп жағдайда,
Соңғы он жылдағы еліміздің экономикасындағы шикізат бағыты әлеуметтік
Сондай-ақ Қазақстан үшін бірегей сала – қуат көзін
Президент Н. Назарбаев «Сындарлы он жыл» кітабында былай
Біріншіден, АҚШ-тағы ылаңкестікке байланысты әлемдегі жалпы геосаяси жағдай
Екіншіден, тұтастай алғанда дүниежүзілік энергетика рыногындағы жағдай орнықты
Үшіншіден, Каспийдің негізгі энергетикалық қорын пайдплану кезеңі жақындап
Шынында да, бағалауларға қарағанда мұндағы мұнайдың дәлелденген қорының
Президент Н.Назарбаев Каспий төңірегінде бірнеше «күштің орталықтары» -
«Каспий бойындағы мемлекеттердің стратегиясы бұл аймақтағы отын –
Экологиялық таза технологияның дамуына қарамастан, мұнай мен газ
Қалай болған күнде де, Каспий поблематикасы мен аймақтың
Жағалау сызықтарының ұзындығы: Кесте №1.
№ Мемлекет аттары Ұзындығы (шақырым)
1 Қазақстан 2320
2 Ресей 695
3 Әзірбайжан 850
4 Түркіменстан 1200
5 Иран 900
Қорытынды мен ұсыныстар
Каспий дүние жүзіндегі ең үлкен көл екенін бәріміз
Алайда, бұл жағдайлар Каспий теңізінің экологиялық жағдайын тереңдете
Қолданылған әдебиеттер:
1. «Каспийдің кезекті мәселесі».
Түркістан газеті 2002ж 22 наурыз.
2. «Каспий экологиясы қандай жағдайда?»
Жас Алаш газеті 2003ж 25
3. «Қарт Каспий қасірет тартпасын.»
Атамекен 2000ж 10 қараша.
4. «Каспий экологиясы.»
Жас Алаш 2002ж 14 сәуір.
5. «Каспий экологиясын болашақта не күтіп тұр?»
Атамекен 2003ж 12 қараша.
6. «Қазақстан Республикасы президентінің актілер жинағы.»
Н .Назарбаев.
7. «Каспий қалай өмір сүруде?»
Егемен Қазақстан 2003ж 21
8. География оқулығы
Есназарова 9 класс.
9. «Табиғатты пайдалану экономикасы.»
С.Мұқаұлы, С.Үнішев 1999
1