МАЗМҰНЫ
Кіріспе ................................................................................................
I. Қол өнердің даму тарихы............................................................
1.1. Қол өнердің дамуы ......................................................................
1.2. Қазақстандағы қыш өнерінің дамуы ...........................................
II. Қыш құмыраларының технологиялық орындалуы ................
2.1. Қыш құмырасының композициялық шешімі...............................
2.2. Қыш құмырасының технологиялық орындалуы.........................
III. Әдістемелік бөлім
3.1. Ұлттық қол өнердің оқушыларға берер тәрбиелік мәні..............
Қорытынды.........................................................................................
Пайдаланған әдебиеттер....................................................................
Қосымша .............................................................................................
Кіріспе.
Ұлттық құндылықтарды құрмет тұтып, тәрбиенің қайнар көзі ретінде
Keramos грек тiлiнен аударғанда саз балшық деген мағынаны
Балшықтан жасалған алғашқы бұйымдар Қазақстан аумағында неолит дәуiрiнде
Халықтың ұлттық қолөнеріне әдеп-ғұрып жабдықтарымен қатар, аң аулауға,
Ежелден осы күнге дейін келе жатқан және өте
Зерттеу жұмысының мақсаты: Қазақ халқының мәдени өнері
Зерттеу жұмысының міндеті: Жұмыстың тақырыбы бойынша зерттеудегі мақсатын
Композицияның құрылымы мен көркемдік рәсімдеріне стилистикалық және семантикалық
Зерттеу жұмысының жаңалығы: Жұмыстың жаңалығы зерттеудегі мақсатының барысын
Жалпы қыш бұйым жасау өнерінің пайда болу тарихының
1.1.Қол өнердің дамуы
Қыш бұйымдарының өндірілуі ата-бабаларымыздың табиғи заттардың бойындағы қасиеттерін
Батыс өңір археологиялық мәдениетінің маңызды мазмұндарының бірі болған
Бояулы қыш бұйымдары ретінде ерекшеленген қыш өнімдері, Қытай
Б.з. б VIII-VII ғғ. аралығында Батыс аймақта қара
Тарихтың даму үрдісіне сай, Батыс өңір қыш бұйымдары
Қашқар аймақтық мұражайда сақтаулы тұрған бір дана үш
1.2. Қазақстандағы қыш өнерінің дамуы
Қасиетті қазақ халқының қолөнерінің тарихы
Қолөнер қашан да заман, өмір ағымымен
Қазақстанның кең байтақ аумағында андронов мәдениетi қалыптасқан
қола дәуiрiнде бiр қалыппен жасалған қарабайыр ыдыстардың түрлерi
Андронов мәдениетiнiң қолданбалы өнерi кейiнгi дәуiр халықтары, оның
Қазақстан аумағындағы қыш жасау кәсібiнiң келесі дамыған кезеңi
Үйсiн керамикасы (б. д. д. III–V ғ.) сақтармен
Қангюй (қаңлы) керамикасының (б. д. I–V ғ) үлгілері
Сәулеттiк керамика жеке бір топты құрайды. Қалың етiп
(иiн, шеңбер, түзу сызықтар мен меандралар), өсiмдiк үлгiсiнде
сабағы, қызғалдақтар, гүлдердiң бүршiгi, т. с. с), эпиграфиялық
Жетiсудың қыш бұйымдарын жасау өнерiнде (Х–ХІІІ ғ) жылтыратылған
Оңтүстiк Қазақстан, оның ерте орта ғасырлардағы iрi орталығы
ІХ–ХІ ғасырлардың қыш қоленерiне тостағандар, табақтар, көзелер мен
ХІІ–ХІІІ ғасырлардың құйма керамикасына бөлме өрнек салу тән.
ХІІ ғасырдың керамикасында негiзгi мотив ретiнде ақ түстiң
қара күрең немесе қызыл бояумен салынған розетка пайдаланылады.
Ерте моңғол дәуіріндегi керамика өрнектерiн киiз кiлемдердегі аппликациялармен
ХІІІ–ХІV ғасырлар керамикасының ерекшелiгi өрнектердiң бұйымның сыртына үздiксiз
ХVI–ХVII ғасырлар керамикасында өсiмдiк өрнектерімен қатар арабескiлер көбейе
ХVI ғасырда Ясы-Түркiстан аса қарқынды дамыды. Ол астанаға
ХVI–ХVIII ғасырлардың керамикасында түссiз немесе көгiлдiр бояу және
Керамикалық бұйымдардың ерекше тобы аңдар мен құстардың бейнелерiн,
Қазақстан жерiнде кезiгетiн бейнелеу өнерiнiң алғашқы нұсқалары палеолит
Археологиялық қазбалар мен жазба ескерткіштерге
2.1. Қыш құмырасының композициялық шешімі
XV-XVII ғасырлардан бізге дейінгі жеткен, бір кезде патшалар
Бұйымды пештен немесе алаудан әбден өз бетінше суығаннан
Керамикадан жасалған бұйымдарды кейде көркем суреттермен әшекейлейді. Жоғарыда
Керамикадан жасалған бұйымдардың эстетикалық сапаларды едәуір дәрежеде форма
Орта Азияда көптеген архитектуралық, көне ескерткіштер әдетте боялған,
«Керамика» термині саз балшық сөзін білдіретін «керамос» грек
Термиялық өңдеудің арқасында керамиканың отқа төзімділігі, химиялық тұрақтылығы
Ежелгі заманнан бастап осы күнге дейін керамикалық бұйымдар
Қолмен соғып жасалған және отқа күйдірілген қарадүрсін ыдыстардан
Жаңа, тиімді құрылыс материалдарының пайда болғанына қарамастан,
Керамикалық бұйымдарды екі ірі топқа бөледі:
Қатқыл керамика – біртекті емес қатқыл түйіршікті қауашағы
Жұқа керамика – құрылысы біртекті жіңішке түйіршікті қауашақ
Қауашақтың бірігу дәрежесі бойынша келесі керамика түрлері болады:
Бұйымдарды жалпы жасау – бұл келесі негізгі кезендерден
Керамикалық бұйымдарды жасау үшін шығу тегі миниралды шикізат
Мантиядан жоғары ішінде геологиялық процесстер жүретін және минералдар
Минералдардың көбісі таужыныстардың түйірлі құрлысын құрай отырып ұсақ
Шөгінді таужыныстар талқандалған таужыныстардың тасымалдануы және шөгілуі нәтижесінде
Қабаттың қалындығы біршама көп емес және ұзындығы мен
Миниралды шикізатты жер асты шығару үшін шурфтар немесе
Қазақстан сәндік – қолданбалы өнерінің қалыптасуымен даму ерекшелігі
Сол XIX – XX және XXI ғасырлардағы археологиялық
Демек, композиялық шешімнің тақырыбына қарай мағыналық мәніне және
2.2. Қыш құмырасының технологиялық орындалуы
Мүсін және қыш материалдарынан бұйымдар жасату арқылы болашақ
Болашақ маманның кәсіби біліктілігін мүсін және қыш материалдарынан
а) мүсін және қыш материалдарынан бұйымдар жасаумен шұғылдануға
ә) мүсін және қыш материалдарынан бұйымдар жасату арқылы
б) мүсін және қыш материалдарынан бұйымдарға қызығушылықты, кәсіби
Жоғарғы оқу орындарындағы оқу-тәрбие процесі мазмұнына мүсін мен
2.3. Ұлттық қол өнердің оқушыларға берер тәрбиелік мәні
Жалпы керамика мен мүсін өнерінің бір – біріне
Сәндік Қолданбалы өнер іс – әрекеттері. Оған жазықтықта
Жалпы орта білім беру мектептерде керамика сабағына 45
4 сынып бойынша Бейнелеу өнері пәнінен сабақ жоспары
Сабақтың тақырыбы: «Ермексаздан тұрмыстық ыдыс жасау».
Сабақтың мақсаты:
а) білімділік мәні – оқушыларды қыш шеберінің шығармаларымен
ә) тәрбиелік мәні – оқушыларды қазақ халқының бұрынғы
б) дамытушылық мәні – оқушылардың ой – өрісін
Сабақтың түрі: Аралас сабақ
Пән аралық байланыс: Скульптура, еңбек, сурет, тарих, әдебиет.
Сабақтың көрнекілігі: Буклет, фотоальбом, қосымша жұмыстар.
Сабаққа керекті құрал – жабдықтар:
а) оқушылар үшін: ермексаз, керамикаға арналған пышақ.
б) мұғалімдер үшін: қыш шеберлерінің жұмыстары, көрнекілік
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі (5 минут).
Пән кабинетінің гигиеналық талапқа сай болуын қадағалау, оқушылардың
Үй тапсырмасын тексеру (7 минут).
а) Бағалау.
б) Сұрақтар қою.
Жаңа сабақты түсіндіру (10 минут).
Балалар, біздің бүгінгі сабағымыздың тақырыбы: «Қазақстандағы қыш өнері»
Яғни, балалар, керамика ежелден келе жатқан қолданбалы өнер
Грек тілінен аударғанда «кегатоз» сөзі «саз» деген мағынаны
Керамикалық бұйымдар қолдан жасалынады. Б.з.д. үшінші мыңжылдықта гончарный
Практикалық іс – әрекеттер (10 минут).
Оқушылар карточкаларда көрсетілген суреттер бойынша ермексазбен жұмыс жасайды.
Жаңа сабақты қорытындылау, бекіту, бағалау. (8 минут)
Ал, балалар енді бүгінгі өткен сабағымызды сұрақ –
Керамика дегеніміз не?
Керамика қандай заттар жиынтығы?
Бұйым мықты болу үшін сазға не қосады?
Үйге тапсырма беру (5 минут).
Енді, балалар, жаңа сабақты түсінген болсаңдар, үйге тапсырма
Керамика – қайталанбас көркем зат, оның қолдану аумағы
Қорытынды
Әр халықтың өнер туындысы сол халыққа қызмет ететінің
Керамикалық материалдан жасалған заттар табиғатта көп, адамның іс
Әр халықтың болашағы жастарына тәуелді. Егер әр халық
Сондықтан еліміздегі үздіксіз білім беру жүйесінде ұлттық мәдениет,
Оқушыларды қоғамдағы жаңа өзгерістер мен өз халқының тарихы,
Орта мектептегі оқытудың негізгі міндеттері - білім беріп
Технология сабағында ұлттық тәрбие берудің міндеті жан-жақты дамыған
1.Оқушыларға технология сабағында ұлттық тәрбие беруге шығармашылық іс-әрекеттерді
2.Технология сабағында ұлттық тәрбие берудің негізгі түрлері -тәрбие
3.Жаңа технологияның мақсаты бойына технологиялық білімін жетілдіру үшін
33