ЖОСПАР
КІРІСПЕ 2
І. Ақшаның мәні және қызметтері
1.1 Ақшаның пайда болуы және жаратылысы
1.2 Ақшаның экономикалық мәні, қызметтері және
ҚОРЫТЫНДЫ 14
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 15
Мол ақша табу – батырлық;
оларды сақтай білу – ақылдылық,
ал тиісінше жұмсай білу - өнер.
Б. Ауэрбах
Ақша ашпайтын құлып жоқ.
Қазақ мақалы.
КІРІСПЕ
Ақша - адамзаттың ойлап тапқан керемет
Ақша – бұл тарихи даму үрдiсi
Ақша тауардан дами отырып тауар болып
Ақша – бәріміздің де сұранымдарымызды қанағаттандырудың
І. Ақшаның мәні және қызметтері
1.1 Ақшаның пайда болуы және жаратылысы
Ақшаның пайда болуын б.ғ.д. 7 ғасырға
Ақша қоғамның өзімен анықталады. Қоғамның айырбас
Ақшаны пайда болу тарихының екі концепциясы
Рационалистік тұжырымдама бойынша ақша айырбасқа қатысатын
Эволюциялық тұжырымдамаға сай ақша тауарлар әлемінен
Қоғамдық дамудың алғашқы қауымдық құрылысы жағдайында
Бірақ кез келген зат тауар бола
1-сұлба. Ақшаның пайда болуы туралы концепциялар
Айта кететін жәйт, кез келген пайдалы
Құн - тарихи категория. Құнның негізі
Тауардың ішкі қайшылықтары қандай жағдайда шешіледі
Осылайша, мынадай қасиеттері бар тауар бөлініп
1) Ұзақ сақталатындығы.
Ақша ретінде сақталғыштығы төмен затты алу
2) Жинақтылығы (яғни, көлемі кішкентай болғанымен
3) Экономикалық бөлінгіштігі.
Кез келген пропорцияда бөліне алмаса ол
4) Табиғатта аз кездесетіндігі.
Адамзат қоғамының даму сатыларында айырбас қатынастары
Ақша деген тауардың жалпы эквивалентінің тиянақталған
2-сұлба. Ақша қасиеттері
1.2 Ақшаның экономикалық мәні, қызметтері және
Жоғарыда айтылғандай, бір тауарды екінші тауарға
Осылайша бір тауардың құнын екінші бір
Бұл жөнінде К.Маркс былай деген: "Натуралдық
Ақша - тауардың ерекше қасиеті, оның
Ақшаның мәнін көрсетуші оның атқарымы болып
1) Ақша құнды өлшеуші ретінде.
2) Ақша, айналым құралы ретінде.
3) Ақша төлем құралы ретінде.
4) Ақша қорлану құралы ретінде.
5) Дүниежүзілік ақша атқарымы ретінде,
Айта кететін нәрсе, көрсетілген атқарымдарды тек
Ақша құн өлшемі ретінде. Ақшаның бұл
Осыдан біз ақшаның құн құралы ретіндегі
Ақша айналым құралы ретінде. Барлық тауарлар,
Сонымен, ақшаның айналым құралы ретінде жұмыс
Бұл атқарымның өзіне тән бір ерекшелігі,
Айта кететін бір жайт, осы айналымның
Ақша төлем құралы ретінде. Бұл атқарымға
Тарих тұрғысынан қарағанда, ақша төлем құралы
Бұл жөнінде К.Маркс былай деп жазған:
Ақшаның бұл атқарымы, несие беріп және
Ақшаның осы атқарымында, қолма-қол ақшасыз есептесетін
Ақшаның төлем құралы ретінде атқарымының жоғарыда
Ақша қорлану құралы ретінде. Бұл атқарымды,
Ақшаның қорлану кұралы ретінде атқарымын орындайтын
Осының арқасында шаруашылықтардың, жеке тұлғалардың уақытша
- несиеге берілген ақша кедергісіз
- несиенің уақытында қайтарылуына күмән
- несиеге берген ақшадан жоғарғы
Дүние жүзілік ақша атқарымы. 1976 жылы,
Ақшаның түрлері
Ақша, пайда болғаннан бері бірнеше рет
Ең бірінші метал ақша, біздің заманымыздан
Алтын ақшаның жеке өзіндік құны бар.
Дегенмен, алтын ақшаны пайдаланудың бірқатар киындықтары
Қағаз ақша. Ең бірінші қағаз ақша
Қағаз ақшалар алтынға, не күміске айырбасталынбайды
Несиелік ақша (банк билеттері). Несиелік ақшаны
Қолма-қол ақшаны несиелік айналым құрамымен ауыстыру,
Қолма-қол ақшасыз айналымдағы ақша. Қолма-қол ақшасыз
Бірақ қолма-қол
- Кейбір құнды қағаздар арқылы
- Кейбір ақша алушылармен есептескенде
- Егер, қолма-қол ақшасыз есеп
Өз ретінде, қолма-қол
- Қолма-қол ақшасыз есеп айырысуда
Қолма-қол ақшасыз есеп айырысушылар банкпен несиелік
Сонымен қатар, қолма-қол ақшасыз есеп айырысу
Айналымдағы ақша жиыны және ақша базасы.
Бұл заң нарық кезінде үйлеспейді деген
Бұлай болудың басты себебі нарық жағдайында
Қазақстан бойынша бұл көрсеткіш 2000 жылы
ақша агрегаттары
Елдегі айналымда жүрген ақша жиынының бөлігін
Типтік ақшалы агрегаттарды жалпы сипаттайық.
М0 ақша агрегаты қолма-қол ақшаны сипаттайды.
М1 ақша агрегаты айналымдағы қолма қол
М2 ақша агрегаты М1 ақша
М3 ақша агрегаты М2 ақша
L ақша агрегаты ең кең ауқымды
Қазақстанда қатаң монетарлық саясат қолданылып отырғанын
Ақша базасы дегеніміз айналымда жүрген қолма-қол
Қазақстанда бұл қосынды 2001 жылдың басында
Алтынды кредит ақшамен ығыстыру ары қарай
Кредиттік карточка ақшаның төлем құралы қызметін
Кредиттік карточкалардың түрлері:
1. Жаңартылатын карточкалар. Магазин, ресторандарда қолданылады.
2. Бір айлық карточкалар. Туристік фирмалармен
3. Фирмалық карточкалар. Әр түрлі фирмалар
4. Сыйлықтық немесе алтын кредиттік қарточкалар.
Кредиттік карточкалар 1915 жылдан бастап пайдаланылады,
Ақша эволюциясының осы заманғы кезеңіне электронды
Қазақстанда электронды ақшалар жүйесі қалыптасу сатысында.
Бірінші пластикалық "ақшалар" шектелген көлемде 1989
ҚОРЫТЫНДЫ
Қазіргі замандағы экономистердің ақша қызметтерінің саны
Ақша жоғарыда көрсетілген қызметтерді атқара отырып
Ақша қызметтерін бастапқы талдауына қортытындылай келе
Осылайша ақша қызметтері саусақпен санарлық болғанымен
Сонымен ақша туралы ойларымызды былай қортындылаймыз.
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1.Сейтқасымов Г.С., Ақша, несие, банктер. Алматы,
2. Саниев М.С. Ақша, несие,
3. Мақыш С.Б. Ақша айналысы
4. Көшенова Б. Ақша, несие, банктер,
5. Әубәкіров Я., нәрібаев н., Есқалиев
6. Әубәкіров Я.Ә., Байжұмаев Б.Б., Жақыпова
Экономикалық теория. «Қазақ университеті». Алматы, 1999.
7. Ахмедьярова М.В. Амирова А.У. Экономикалық
15
Ақшаның пайда болуы
Рационалистік концепция
Эволюциялық концепция
Ақша айырбасқа қатысатын адамдар арасындағы жалпыға
Ақша тауарлар әлемінен бастау алып, ұзақ
Ақша
Тауарлық қасиеті
Тұтыну құны
Айырбас құны