Қаржылық бақылау


Жоспары:
Кіріспе
І. Тарау.ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ҚАРЖЫЛЫҚ БАҚЫЛАУДЫҢ ТҮРЛЕРІ.
1.1. Қаржылық бақылаудың ерекшелігі, жіктелуі
1.2. Қаржылық бақылаудың сыныптамасы әдістері, аудиторлық бақылау
1.3.Қазақстандағы қаржылық бақылауды ұйымдастыру .
II.Тарау. ҚАРЖЫ ҚҰҚЫҒЫ НЕГІЗДЕРІ
2.1Қаржы және бюджеттік құқық негіздері
2.2.Салық ұғымы,жүйесі түрлері
2.3.Инвестициялық қызметті құқықтық реттеу
III.Тарау.ҚАРЖЫ НАРЫҒЫНЫҢ ЭКОНОМИКАДАҒЫ АТҚАРАТЫН РӨЛІ
3.1.Қаржы нарығының жалпы түсінігі
3.2.Бағалы қағаздар нарығының механизімі,эмитенттері , кәіби мамандары, басқа қатысушылар
3.3.Өнеркәсіп қаржысы, міндеттері , кәсіпорындағы қаржы қатынастары,
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе:
Кез келген экномикалық иглікке тек нарықтық экономика арқылы жетуге
Қазақстан экномикасының шаруашылық жүргізудің нарықтық қатынастарына көшуі сатып алу
Ақшаның сатып алу-сату төлем қаражаттарынның, несие ресурстарының және сан
Қазақстан Республикасының қатаң түрде орталықтанған жоспарлы экономикада жаңа, мемлекет
Жалпы, валюта нарығы дегеніміз шелетдік валютаны және шетелдік валютадағы
Қазақстан Республикасының халықаралық нарыққа шығуына кедергі жасап тұрған мәселелердің
Мемлекетіміздің ішкі валюталық нарығы әлі қалыптасқан жоқ, ол қалыптасу
Бақылау (контроль) термині «контра рутулс» деген латын сөзінен шыққан.
Қаржыға экономикалық категория ретінде бақылау қызметі тән болғандықтан, қаржылық
айрықша бақылау органдарын құру;
оларға білікті мамандар алу;
бұл органдардың құқықтарын реттеу;
Сөйтіп, бақылау қызметі қаржыны бақылау құралы ретінде пайдалану үшін
Қаржылық бақылаудың ерекшелігі – ол ақша түрінде іске
Қаржылық бақылау әкімшілік, құқықтық, әлеуметтік, техникалық бақылаулармен де қатар
Мыналар бақылауды жүргізудің негізгі принциптері болып табылады:
1)бақылаудың дүркінділігі, жаппайлылығы, әмбебаптығы; бақылаудың алдын алушылық сипаты;
2)пәрменділігі, нақтылығы, жариялылығы; бұларға бақылау жұмысы дұрыс ұйымдастырылып, терең
Бақылаудың әділдігі;
Бақылау органдары қызметкерлерінің тәуелсіздігі;
Қаржылық бақылаудың мазмұнын ашатын негізгі міндеттері:
1 Мемлекет ұйымдар мен халық алдындағы қаржы міндеттерінің орындалуының
2 Кәсіпорындар мен мекемелердің, ұйымдардың өздерінің қарамағындағы ақша
3 Кәсіпорындар мен ұйымдардың, мекемелердің қаражаттарын сақтау, қаржы
4 Өндірістің ішкі резервтерін анықтау – шаруашылықтың
5 Қаржы тәртібін бұзуды болдырмау және алдын
Қаржы тәртібі – бұл мемлекеттің, кәсіпорындармен ұйымдардың ақша қорларын
Нарықтық қатынасқа көшу барысында қаржылық бақылау елеулі өзгерістерге ұшырауда
1. Тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ҚАРЖЫЛЫҚ
БАҚЫЛАУДЫҢ ТҮРЛЕРІ
1.1. Қаржылық бақылаудың ерекшелігі, жіктелуі
Қаржылық бақылау — қаржы жүйесінің барлық буындарының ресурстарын жасау,
Қаржылық бақылау қаржыны басқарудың функциялық элементтерінің бірі. Ол басқарудың
Қаржылық бақылаудың брлуы экономикалық категория ретіндегі қаржыға бақылау функциясының
Сөйтіп, бақылау функциясы қаржыны бақылаудың құралы ретінде пайдалану үшін
Бақылау функциясы — қаржының ішкі қасиеті, ал қаржылық бақылау
Ғылыми негізделген қаржы саясатын, тиімді қаржы механизмін қалыптастыруға жәрдемдесу
Қаржылық бақылаудың өзгешелігі – оның ақша нысанында жүзеге асырылатындығында.
Қаржылық бақылау мыналарды тексереді: эконмикалық заңдадың талабының сақталуы; жалпы
Қаржылық бақылаудың іс-әрекетінің сферасы бақылаудың басқа түрлерімен: әкімшілік, құқықтық,
Қаржылық бақылаудың функциялары:
1) қаражаттардың жұмсалуын тексеру (шығыстардың сұралған сомаларға сәйкестігі және
2) қаржы жүйесінің барлық буындары бойынша мемлекеттік ресустарға қаражаттарды
3) сееп және есептеме қағидаларының сақталуын тексеру;
Бақылауды жүзеге асырудың негізгі қағидаттары мыналар болып табылады:
А) бақылаудың реттілігі, жаппайлылығы, әмбебаптығы;
Б) бақылаудың првентивтілігі, яғни оның алдын алу сипаты;
С) әрекеттілік, нақтылық, жариялылық – бұларға бақылау жұмысын дұрыс
Д) бақылаудың алаламаушылығы (біреуге тартпаушылық);
Е) бақылау органдары қызметкерлерінің тәуелсіздігі;
Қаржылық тәртіп – бұл белгіленген ұйымдардың және мемлекеттің, оның
Қаржылық бақылаудың міндеттерін, олардың түрлерін, нысандары мен әдістерін, субъектілері
Макродеңгейдегі қаржылық бақылау – бұл бүкіл мемлекет ауқымында қаржыны
1.Ақшалай қаражаттардың орталықтандырылған қорларын қалыптастырып тиімді пайдалану процестерін қамтамасыз
2. Қаржы қатынастарын іске асырудың қолданылып жүрген нысандары мен
3. Қаржы ресустарын неғұрлым тиімді пайдалану, салалар мен аймақтардың
Бұл деңгейде мемлекеттік қаржылар бақылаудың объектісі болып көрінеді.
Жиынтық қаржы жоспарлары (сметалары), аумақтық, салалық тұрғыда олардың атқарылуы
Билікті заң шығарушы органдар мен басқарудың мемлекеттік органдары бұл
Микродеңгейдегі қаржылық бақылау – меншіктің барлық нысанындағы шаруашылық жүргізуші
Микродеңгейдегі қаржылық бақылаудың міндеттері:
Кәсіпорындардың қаржы саласында қолданылып жүрген заңдардың сақталуын қамтамасыз ету;
шаруашылық жүргізуші субъектілердің бюджет алдындағы міндеттемелерін орындауының дер кездігі
Қаржы ресурстары өсуінің ішкі өндірістік резервтерін табу;
Ресурстардың барлық түрлерін ұтымды пайдалануға, бухгалтерлік есепті дұрыс жүргізуге,
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржы шаруашылық қызметі бұл деңгейде бақылаудың
Қаржылық бақылау жүргізу тәсілдеріне, уақытына, субъектілеріне қарай жіктеледі.Осыларға байланысты
Қаржылық бақылау
Мемлекеттік бақылау
Қоғамдық бақылау
Жалпы мемлекеттік бақылау
Ведомствалық бақылау
Қоғамдық ұйымдардың: кәсіподақ, жастар ұйымдарының, бұқаралық қозғалыстардың, ғылыми-техникалық, мәдени-ағарту,
Парламент(депудаттық) бақылауы
Ішкі шаруашылық бақылау
Аудиторлық бақылау
Жалпы мемлекттік бақылау ведомствалық бағыныштылығы мен меншік формасына байланыссыз
Барлық өкілді органдар өздерінің сессияларында тиісті бюджеттің жобасын, оның
Үкімет, жергілікті әкімшіліктердің аппараты, өкілетті органдар өздеріне бағынышты органдардың
Республика үкіметі мемлекеттік бюджеттің құралып, орындалуын бақылайды, мемлекеттің қаржы
Ведомствалық қаржылық бақылау жеке министрліктің, ведомстваның өкілеттігі шеңберінде осы
Ведомствалық бақылаудың негізгі міндеттері: жоспарланған тапсырманың орындалуын, материалдық және
Ведомствалық бақылау шеңберінде ішкі шаруашылық бақылау жүргізіледі.Яғни кәсіпорындар мен
Нарықтық қатынас жағдайында ішкі өндірістік бақылау бұрыңғы мәнінен айрылады:
Жжүргізу уақытына қарай қаржылық бақылау алдын ала, ағымдағы және
Алдын ала қаржылық бақылау ақшалай қорларды жасау, бөлу және
Ағымдағы қаржылық бақылау – бұл ақшалай операцияларды жасау процесіндегі
Келесі қаржылық бақылау – қаржы операциялары жасалғаннан кейін жүргізілетін
1.2. Қаржылық бақылаудың сыныптамасы, әдістері, аудиторлық бақылау.
Қаржылық бақылаудың сипаттамасы субъектілердің айырмашылықтарға, бақылау іс-қимылдарын
Қазақстан Республикасының қазіргі қаржылық бақылау жүйесі оны жүзеге
1-сызба.Қаржылық бақылаудың түрлері бойынша сыныпталуы
Қаржылық бақылау
Мемлекеттік Қоғамдық Жалпы-мемлекеттік Ведомствалық Қоғамдық ұйымдардың: кәсіподақтардың,
Ішкі-шаруашылық
Парламенттік (депудаттық) бақылау
Аудиторлық бақылау
Мемлекеттік қаржылық бақылау (сыртқы және ішкі) – мемлекеттік
Мемлекеттік қаржылық бақылау объектілері – Қазақстан Республикасының Үкіметі, жергілікті
Мемлекеттік қаржылық бақылау органдары – Республикалық бюджеттің атқарылуын
Мемлекеттік қаржылық бақылау мынадай типтерге бөлінеді:
1) сәйкестікке бақылау жасау – мемлекеттік қаржылық бақылау
2) қаржылық есептемені бақылау – мемлекеттік қаржылық бақылау
3) тиімділікті бақылау – мемлекеттік қаржылық бақылау объектісінің
Мемлекеттік қаржылық бақылау мынадай түрлерде жүзеге асырылады:
1) кешенді бақылау – мемлекеттік қаржылық бақылау объектісінің
2) тақырыптық бақылау – мемлекеттік қаржылық бақылау объектісінің
3) үстеме бақылау – мемлекеттік қаржылық бақылау объектісіне
Мемлекеттік қаржылық бақылауды жүргізу құпиялылық режімін қамтамасыз ету ескеріле
Мемлекеттік қаржылық бақылауға қойылатын бірыңғай талаптар мемлекеттік қаржылық бақылау
Мемлекеттік қаржылық бақылау стандартарын мемлекеттік қаржылық бақылау органдары, маслихаттардың
Бақылау нәтижелері бойынша мынадай актілер қабылданады:
1) қорытынды – Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі
2) Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің
3) маслихаттың тексеру комиссиясының қаулысы – белгіленген тәртіппен
4) ұсыным – Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі
5) нұсқама – ішкі бақылау жөніндегі орталық уәкілетті
6) бақылау актісі – мемлекеттік қаржылық бақылау органдары,
7) бақылау жүргізу туралы есеп – белгілі бір
Сыртқы бақылауды республикалық деңгейде Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі
Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитеті Қазақстан Республикасының
Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитеті туралы қағиданы
Мемлекеттік қаржылық бақылау жалпымемлекеттік және ведомстволық бақылау арқылы жүзеге
Жалпымемлекеттік қаржылық бақылау ведомстволық бағыныштылығы мен меншік нысанына қарамастан
Мемлекеттік қаржылар жүйесінде бақылау салықтық, бюджеттік бақылау, сақтық және
Салықтық бақылау салық заңнамасының атқарылуы,бюджетке салық және басқа төлемдердің,жинақтаушы
Бюджеттік бақылау тексерістік және таңдамалық қызметтің мынадай түрлерін кірістіреді:
Банктік қадағалау кредит ресурстарын қалыптастыру және олардың қозғалысы барысында,
Сақтандыру сферасындағы қаржылық бақылау, қадағалау сақтық қорлар қаражаттарының дер
Кеден органдары тауарлар мен көлік құралдарын, оларды есепке алуды
Барлық өкілетті органдар қаржылық басқаруды тиісті бюджеттің жобасын және
Үкімет, жергілікті әкімшіліктің аппараты оларға қарасты органдардың бақылаушылық, соның
Ведомстволық қаржылық бақылау жеке министрліктің, ведомствоның өкілдіктері шегінде олардың
Ведомстволық бақылау шеңберінде ішкішаруашылықтық бақылау яғни нақтылы шаруашылық жүргізуші
Ішкішаруашылық бақылаудың мақсаты есеп саясатын да қоса алғанда, субъектінің
Нарықтық қатынастар жағдайында ішкі шаруашылықтық бақылау оның бұрынғы ұғынысындағы
Қоғамдық қаржылық бақылау – бұл түрлі қоғамдық ұйымдардың бақылауы.Бақылаудың
Аудиторлық бақылау – ведомстводан тыс тәуелсіз қаржылық бақылау.Оны біліктілік
Шетелдік аудиториялық ұйымдар Қазақстан Республикасында аудиториялық қызметті тиісті аудиторлық
Жүргізу нысандары мен уақытына қарай қаржылық бақылау: алдын ала
Қаржылық алдын ала бақылау ақша қорларын жасау, бөлу және
Ағымдағы қаржылық бақылау қаржы жоспарларының атқарылу процесінде, щаруашылық-қаржы операцияларын
Кейінгі (келесі) қаржылық бақылау қаржы операцияларын жасағаннан кейін (бюджеттің
Қаржылық бақылау әр түрлі әдістермен (тәсілдермен немесе амалдармен, оны
Қазіргі кезде қаржылық бақылаудың мынадай әдістері пайдаланылады: тексеріс
Аталған жалпы әдістер түрлі объектілерге бақылау жүргізудің әдістемелерінде, ережелерінде
Мемлекеттік қаржылық бақылау органдары өзінің жұмысын жоспарлар бойынша жүргізеді.
Тексерулердің тікелей предметі табыс, қосылған құнға салынатын салық, пайдалылық,
Ақшаны пайдаланумен, ал кей жағдайларда онсыз да (баспа-бас айырбас
Алдын ала және ағымдағы бақылауды жүзеге асырудың негізгі әдісі
Кейінгі қаржылық бақылау бірнеше әдіспен жүзеге асырылады. Оларға жататындары:
Шоттық тексеру – бұл бухгалтерлік есептердің, баланстардың, салық есеп-қисаптарының
Тақырыптық тексеру – бұл бақылауға жататын объектінің шаруашылық-қаржы жұмысының
Экономикалық талдау – бұл объектінің шаруашылық-қаржы қызметіне баға беру;
Экономикалық талдауды шаруашылық органдардың өздері де, сонымен бірге бақылаудың
Тексерулер мен қарап шығуды бақылау органдары шаруашылық жүргізуші субъектілердің
Қаржылық бақылаудың негігі әдісі – тексеріс – кейінгі келесі
Тексеру объектісі бойынша құжаттық, нақтылы, толық жаппай, іріктемелі ішінара
Құжаттық тексерісті жүргізген кезде есептер, сметалар ғана емес, сондай-ақ
Нақтылы тексеріс құжаттарды ғана емес, сонымен бірге қолда бар
Толық тексеріс деп белгілі бір кезеңдегі шаруашылық жүргізуші субъектілердің
Іріктемелі тексеріс кезінде бақылау қаржы-шаруашылық қызметінің әйтеуір бір жағына
Тақырыптық тексерістер бір үлгідегі бірнеше кәсіпорындарда; мекемелерде немесе бірнеше
Тексерістердің тәсілдері: материалдық құндылықтарды түгендеу, кассадағы нақтылық ақшаны тексеру,
Әрбір тексеріс пен тексеру мұқият әзірленуі тиіс, өйткені олардың
Әзірлік жұмысының негізінде тексеріс немесе тексерудің бағдарламасы, оның негізінде
Тексеріс немесе тексеруді жүргізудің бүкіл процесі бірнеше кезеңдерден тұрады:
Тексеріс немесе тексеруді жүргізудің нәтижелігі көбінесе жасалынған актінің сапасына
Қаржылық басқаруды жетілдірудің аса маңызды бағыттарының бірі қаржылық бақылаудың
Нарықтық реформалардың тереңдей түсуі жағдайындағы қаржылық бақылау жүйесінің ажырағысыз
Аудиторлық палата коммерциялық емес, тәуелсіз, кәсіби, өзін-өзі басқаратын және
Қаржы аудиты деп оған уәкілеттігі бар ұйымдар мен мамандардың
Аудит дамуының тарихы өзінің бастауын Ұлыбританиядан алады, мұнда
Бүгінде тәуелсіз қаржылық бақылау аудиторлық институт нысанында дамып, нарықтық
Қазақстан Республикасында 1998 жылы 20-қарашасынан бастап «Аудиторлық қызмет туралы
Аудиторлық қызмет – бұл аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың қаржылық
Аудиторлық қызметтің негізгі қағидаларына мыналар жатады:
тәуелсіздік;
объективтілік;
кәсіби біліктілік;
құпиялылық;
Аудит Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкес қаржылық есептеменің
Аудиттің түрлері-міндетті аудит және бастсмашылық аудит.
Міндетті жыл сайынғы аудитке мыналар жатады: банктер, кредиттік серіктестіктер,
Аудит жүргізу, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген өзге
Бастамашылық аудит аудиттелетін субъектінің бастамасы бойынша аудиттелетін субъектінің және
Аудит сыртқы және ішкі болуы мүмкін.Сыртқы аудит – аудиттің
Аудит мынадай дәйекті стадиялар бойынша жүргізіледі:
1) жоспарлау тараптардың іс-қимылын іштей жүйелеуме;
2) аудитор объектісі туралы ақпарат алу және оны бағалау;
3) аудитор рәсімін жасау және бағдарламаны әзірлеу;
4) бақылау жүйелерін текскру және оның тесттері;
5) аудит рәсімін жүрнізу;
6) аудиторлық қорытындыны қалыптастыру.
Аудитор – бүкіл кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржы-шаруашылық және коммерциялық
Аудитордың міндеттері мемлекеттік бақылаудың міндеттерімен ұқсас: тексерілетін ақпараттың,
1) Аудиторлық қызмет кәсіпорындардың қаржы-шаруашылық қызметінің тиімділігін арттыруға,оның төлем
2) Аудит кезінде тексеруші ұйым мен бақылаудың объектісі арасындағы
3) Аудиторлық қызметті клиент немесе оның келісімен аудиторлық қорытындыны
4) Аудиторлық тексерудің тиімділігін клиент аудитке жұмсалған шығындар мен
5) Аудиторлық тексерудің нәтижелері клиентке арналған аудиторлық қорытынды мен
6) Аудиторлар алынған ақпарат пен аудит нәтижелерінің құпиялығын қамтамасыз
Аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың жүргізетін қызметтері сан алуан.Оны Қазақстан
1.3. Қаржылық бақылауды ұйымдастыру
Қаржылық бақылау мемлекеттің қаржылық іс-әрекетінің ақша-қаржы ағымын, бюджеттің қазынасын
Қаржылық бақылаудың субьектісі болып қаржылық бақылауды іске асыруға құзыреті
Мемлекеттік қаржылық бақылаудың объектісіне осы бақылаудың шеңберіне ілінген тұлғалар,
Қаржылық бақылаудың заты (тақырыбы) қаржылық қатынастардың субъектісі ретінде өзінің
Қаржылық бақылаудың мақсаты: біріншіден, қаржылық құқықтық қатынасқа қатысушылардың өздерінің
Жалпымемлекеттік қаржылық бақылауды мемлекеттік билік пен басқарудың мына органдары
Құқықтық мемлекет құрылысының тұжырымдамасын негіздей отырып қаржылық бақылауды жүзеге
мемлекеттік бюджеттің шығыстарын шамдандыратын кез келген шараларды бекіткен кездегі;
бюджеттегі шығыстардың қабылданған заңдардың мақсаттарына сәйкестігін тексеру кезідегі;
бюджеттің жасалуына тексеріс кезіндегі мемлекеттік шығыстар болып табылады.
Қазақстан Республикасы Парламенті мыналарға бақылауды жүзеге асырады:
бюджет ресурстарының түсу көздеріне,оларды үкіметтің де,заңнамалық органның да үнемді
мемлекеттік меншікті пайдаланудың,мемлекеттік кәсіпорындардың жұмыс тиімділігіне,мемлекеттік меншікті мемлекет иелігінен
арнаулы қорлар қаражаттарының пайдаланылуына
әр түрлі партияларды қоса,қоғамдық ұйымдардың ақшалай табыстарының көздеріне,жарғылық мақсаттарға
Парламенттің алдын ала бақылауының негізгі мақсаты осы нақты саяси,экономикалық
Ел басының жарлықтарының,қаулыларының және өкімдерінің атқарылуын бақылауды ұйфмдастыру,аталған актілердің
Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитеті Қазақстан Республикасының
Республикалық бюджеттің атқарылуына бақылау жасау жөніндегі есеп комитетінің негізгі
республикалық бюджеттің атқарылуы жөніндегі заңдар мен басқа нармативтік актілердің
республикалық бюджеттің атқарылуымен байланысты мәселелер бойынша мемлекет басшысының тапсырмаларын
мемлекеттік қаржылық бақылау объектілерінің республикалық бюджеттің түсімдері меноның шығыстарын
бюджеттік инвестицияларды бақылауды жүзеге асыру;
Қазақстан Республикасының Парламентіне қарауға республикалық бюджеттің орындалуы туралы есерті
Қазақстан Республикасының Үкіметіне бақылау сферасында кең өкілеттіктер берілген.Үкімет олардың
Өздерінің өкілеттігіне қарай бақылау функцияларын жергілікті жердегі атқарушы органдар
Қаржы министрлігі,оның Қаржылық бақылау комитеті және мемлекеттік сатып алу
Мемлекеттік бақылауды Қаржы министрлігінің заңи тұлға құқығындағы Қазынашылық комитеті
Қаржы министрлігінің Салық комитеті,оның аумақтық органдарыесептелген салық және бюджетке
Экономика мен қаржы қызметі сферасында қаржы тәртібін сақтауға Қазақстан
Агенттік(қаржы полициясы) органдарының негізгі міндеттері мыналар болып табылады:
1)өкілеттігі шегінде мемлекеттің экономикалық қауіпсіздігін,кәсіпкерлік қызмет субъектілерінің,қоғам мен мемлекеттің
2)салықтарды төлеуден жалтарынуға байланысты қылмыстардың,экономика мен қаржы саласындағы өзге
3)экономика саласындағы сыбайлас жемқорлық пен қылмысқа қарсы күрес ісінде
4)Агенттік (қаржы полициясының)аумақтық және мамандандырылған органдары тиісті әкімшілік-аумақтық бірлік
Экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында экономика және қаржы қызметі
Барлық деңгейлердің өкілдікті органдарды (маслихаттар,депутаттардың жиналыстары)қаржылық бақылауды бюджеттерді жәен
Қаржы органдары жүргізетін бақылау барлық нысанда жүзеге асырылады және
Қаржы органдары жүргізетін бақылау барлық нысанда жүзеге асырылады және
Ведомстволық қаржылық бақылауды республика министрліктері,ведомстволары,жергілікті органдарының басқармалары мен бөлімдері
Ішкішаруашылықтық бақылауды шаруашылық жүргізуші субъектілердің экономикалықслужбалары - бухгалтериялар,қаржы бөлімдері
Қоғамдық қаржылық бақылауды еріктілік және ақысыз негізде топтар,жекелеген тұлғалар(мамандар)орындайды.Қоғамдық
Нарыққа өту жағдайында қаржылық бақылаудың рөлі мен маңызы артпаса
Басқарудың әкімшілік нысанынан нарықтық нысанына өту кезеңіндегі қаржылық бақылау
Нарықтық қатынастар жағдайында экономикалық тұтқалар мен ынталандырмаларға жақсы бақылаушылар
Нарықтық жағдайында жалпы экономиканың,жеке шаруашылық жүргізуші субъектісінің қаржылық бақылауды
Мемлекеттің алдында жан-жақты,жүйелі,кешенді бақылауды,соның ішінде қаржылық бақылауды да ұйымдастыру
мемлекеттік бақылауды нығайту;
тәуелсіз аудиторлық бақылауды дамыту;
түрлі бақылаушы органдар мамандарының еңбегін компьютрлендіру;
бақылаудың барлық органдарының қызметін үйлестіру және басқалары.
2.Тарау. ҚАРЖЫ ҚҰҚЫҒЫ НЕГІЗДЕРІ
2.1. Қаржы және бюджеттік құқық негіздері.
Қаржы құқығы мемлекетнің дамуының әрбір нақты кезеңінде оның міндеттері
Мемлекетнің қаржылық қызметі түрлі әдістердің қөмегімен іске асырылады. Осындай
Ақшалай қаржыны бөлу мен пайдаланудағы негізгі әдістердің бірі қаржыландыру
Ал керісінше, несие беру банкілік қарыз түріндегі жоспарлы, мақсатты,
Коммерциялық несие банктік қаржыландырудан түбірінен өзгешеленеді. Коммерциялық несие кейде
Мемлекеттің қаржылық іс-әрекет және қаржылық бақылаумен айналысатын көптеген органдары
Мемлекеттік емес кәсіпкерліктен басқа тірлікпен айналысатын субъектілердің қаржылық-шаруашылық жағдайын
Мемлекеттің қаржылық іс-әрекетінің барысында материалды және ұйымдастырушылық сияқты еқі
Материалды қаржылык, қатынастар мемлекеттік ақша қорларын қалыптастыру және бөлу
Ұйымдастырушылық қаржылық қатынастар мемлекеттің ақша, қаржы жүйелерінің, қаржыны мемлекеттік
Материалды мағынасында бюджет мемлекеттің ақша қоры. Осы тұрғыдан қарағанда
Құқықтық санат мағынасында бюджет көмегімен орталық және жергілікті деңгейлердегі
Бюджет үрдісінде туындайтын қатынастар бюджеттік қатынастар деп аталады. Бюджетті
Бюджет жүйесі төмендегідей қағидаларға негізделеді: 1. Қазақстан Республикасының аумағында
Қазақстан Республикасының бюджет жүйесі темендегідей түрлер мен деңгейлерге бөлінеді.
Түзетілген бюджет дегеніміз тиісінше Қазақстан Республикасының Парламентінде немесе мәслихатта
Бекітілген бюджет - тиісті қаржы жылына арналған, Қазақстан Республикасының
Нақтыланған бюджет - атқарылуы барысында Қазақстан Республикасының Парламенті немесе
Мемлекеттік бюджет - араларындағы өзара өтелетін операцияларды есепке алмағанда,
Жергілікті бюджет - облыстық бюджет, республикалық маңызы бар қаланың,
Бюджеттердің деңгейлеріне: 1) республикалық бюджет; 2) облыстық бюджет, республикалық
Республикалық бюджет салықтық және басқа да түсімдер есебінен қалыптастырылатын
Облыстың бюджеті - араларындағы өзара өтелетін операцияларды есепке алмағанда,
Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджеті салықтық және басқа
Төтенше мемлекеттік бюджет республикалық және жергілікті бюджеттердің негізіңде калыптастырылады
Еліміздің тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамуын қамтамасыз етуге, қаржылық активтердің және
Ұлттық қорды қалыптастыру мен пайдалану дүниежүзілік және ішкі тауар
Ұлттық қорды сенімгерлік басқаруды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі мен
Бюджеттің құрылымы бюджеттің түсімдері мен шығыстарынан тұрады. Кірістер, бюджет
Республикалық бюджеттің қаражаты, алтын валюта қоры және алмас қоры,
2.2. Салық ұғымы, жүйесі, түрлері
Салық дегеніміз – мемлекеттік шаруашылық субъектілер
Салық салу дегеніміз – ақшалай табыстарды шаруашылық
Ауылшаруашылық тауар өндірушілерге салық салу
Заңды тұлғаларға салық салу
Өнімді (жұмыс, қызметті) сатудан түскен кіріс
Заңды тұлғаларға салық салу. Заңды тұлға ретінде
қосылған құн салығы;
заңды тұлғалардың табыс салығы;
әлеуметтік салық;
жер салығы;
көлік құралдарына салынатын салық.
мүлік салығы.
Мысалы: өнімді сатудан түскен кіріс ҚҚС-мен
ҚҚС есептелген теңге.
ҚҚС сатып алынған товарлардың құнындағы
ҚҚС бюджетке төленетін теңге.
Қосылған құн салығы. Бюджетке төленетін қосылған құн
Заңды тұлғалардың табыс салығы. Салық салу эобъектісі
Әлеуметтік салық. Салық салу объектісі
Жер салығы. Жер алаңының бірлігі
Көлік құралдарына салынатын салық. Салық салынатын объектілерге көлік
Мүлік салығы жыл сайын амортизацияланатын активтердің
Салықтың түрлері. Әр түрлі негіздерге байланысты салықты бірнеше топтамаларға
Жанама салықта салық төлуші салықты төлеудің ауыртпалығын басқа бір
Тікелей салық, нақты және жеке болып екіге бөлінеді. Мүлікке,
Түрпішіндеріне байланысты салықтар заттай және ақшалай болып бөлінеді. Салықтың
Аумақтық деңгейлерге байланысты салықтар республикалық (жалпымемлекеттік) және жергілікті болып
Бюджеттік реттеудің әдісі ретінде қолданылуына байланысты салықтар бекітіпген және
Пайдаланылу сипатына байланысты салықтар жалпы бағыттағы және белгілі мақсаттағы
Салықты есептеп шығару тәсіліне байланысты еңбекақыға салынатын және еқбекақыдан
Қазақстан Республикасында төмендегідей салықтық түрлері қолданылады: 1. Корпорациялық табыс
Корпорациялық табыс салығын төлеушілерге Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі мен
Жеке табыс салығын төлеушілер салық салынатын табысы бар жеке
Қосылған құн салығы. Қосылған құн салығы тауарларды (жұмыстарды, кызмет
Салық салу объектілері: 1) салық салынатын айналым; 2) салық
Төлеушілер: жеке кәсіпкерлер; мемлекеттік мекемелерді қоспағанда, заңды тұлғалар; қызметін
Акциздер. Қазақстан Республикасының аумағыңда өндірілген және Қазақстан Республикасының аумағына
Экспортталатын шикі мұнайға, газ конденсатына рента салығы. Өнімді бөлу
Жер қойнауын пайдаланушының салық кезеңіндегі әрбір жекелеген келісімшарт бойынша
Үстеме пайда салығы төмендегідей мөлшерлерде белгіленеді:
Жинақталған табыстардын жинақталған шығыстарға қатынасының алынған мәні Ставкасы
1,2-ден кем 0 пайыз
1,2-ден 1,3-ке дейін 10 пайыз
1,3-тен 1,4-ке дейін 20 пайыз
1,4-тен 1,5-ке дейін 30 пайыз
1,5-тен 1,6-ға дейін 40 пайыз
1,6-дан 1,7-ге дейін 50 пайыз
1,7-ден жоғары 60 пайыз
Әлеуметтік салық. Өзінің аты айтып тұрғандай негізінен халықтың әлеуметтік
Жер салығы. Салық салу мақсатында барлық жерлер олардың арналған
Елді мекендер жерлері салық салу мақсаты үшін мынадай екі
Жердің төмендегідей санаттарынан: 1) ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жерлері;
Көлік құралдары салығы. Егер заңнамада басқадай көрсетілмесе, меншік құқығыңда
Салық пен алымнан басқа мемлекеттік бюджетке төмендегідей төлемақылар төленеді:
2.3. Инвестициялық қызметті құқықтық реттеу
Инвестициялар дегеніміз лизинг шартын жасаған кезден бастап лизинг заттарын,
Инвестицияларды санаттарға бөлудің түрлі негіздері бар. Дамыған елдерде инвестицияны:
Тұтыну инвестициясы дегеніміз жылжымайтын мүліктер мен ұзақ уақыт пайдаланылатын
Салық салу объектісі Салық ставкасы (айлық есептік көрсеткіш)
Двигатель көлемі мынадай жеңіл автокөліктер (текше см.):
1 100-ге дейін қоса алғанда 4,0
1100-ден жоғары 1500-ді қоса 6,0
1500-ден жоғары 2000-ді қоса 7,0
2000-нан жоғары 2500-ді қоса 12,0
2500-ден жоғары 3000-ды қоса 17,0
3000-ден жоғары 4000-ды қоса 22,0
Жеңіл автамобильдердің жеті айлық есептік көрсеткіш ставкасы бойынша салық
Егер осы тармақпен өзғеше белгіленбесе, салық төлеудің белгіленген мерзімі
ТМД елдерінде шығарылған автокөлік құралдары ушін: 6 жыл-дан -15
Пайдаланылу мерзімі жиырма жылдан асқан ТМД елдері шығаратын жеңіл
Мүлік салығы. Мыналар мүлік салығын төлеушілер болып табылады: 1)
Мыналар мүлікке салынатын салықты төлеушілер болып табылмайды: 1) Қазақстан
Пайда табу үшін, тауар өңдіру мен қызмет көрсету саласындағы
Қызмет көрсететін салаларына байланысты инвестиция капитал құрайтын және зияткерлік
Капитал құрайтын инвестициялар өндірістік, өңдірістік және қаржылық емес активтердің
Зияткерлік инвестицияда қаржылар мамаңдар даярлауға, олардың біліктілік дәрежесін көтеруге,
Инвестицияға қаржыны бөлетін субъектілерге байланысты мемлекеттік (мемлекеттің бюджетінен не
Жеке инвестицияның қызметі Инвестиция туралы заңмен, Азаматтық кодекспен, жер
Сонымен бірге инвестицияның басқа не өзіндік мемлекетте іске асырылуына
Халықаралық теория мен практикада шет ел инвестициясы қызметінің төмендегідей
Тура инвестицияның халықаралық және ұлтаралық деген екі түрі болады.
Қазақстан Республикасында 10 жылға дейінгі мерзімдегі инвестиция қысқа мерзімді,
3.Тарау. ҚАРЖЫНЫҢ НАРЫҒЫНЫҢ ЭКОНОМИКАДАҒЫ АТҚАРАТЫН РОЛІ
3.1. Қаржы нарығының жалпы түсінігі.
Кез келген экномикалық иглікке тек нарықтық экономика арқылы жетуге
Қазақстан экномикасының шаруашылық жүргізудің нарықтық қатынастарына көшуі сатып алу
Ақшаның сатып алу-сату төлем қаражаттарынның, несие ресурстарының және сан
Қазақстан Республикасының қатаң түрде орталықтанған жоспарлы экономикада жаңа, мемлекет
Қаржы нарығында болып жатқан өзгерістер валюта нарығына тікелей әсер
Қаржы нарығы – құнды қағаздар айналымына байланысты экономикалық қатынастар
Қаржы нарығының ұғымы көбінесе кең түрде, оған ақша, несие,
Қаржы нарығынан айырмашылығы ақша нарығы төлем қаржаттарының нарығы болып
Несие нарығы банктердің орташа және ұзақ мерзімді несие жөніндегі
Қаржы нарығы негізінен зақ мерзімді сипаттағы міндеттемелер немесе куәліктер
Қызмет жағынан алғанда қарды нарығы – кәсіпорныдардың, банктердің, мемлекеттің
Нарықтардың барлық түрлерінің өзара байланысты қаржы нарығының болуының шарттарын
реттелген тауар нарығының болуы, яғни тауарлар мен қызметтің кезкелген
ұлттық банк тарапынан ақша айналысын дұрыс реттеу; бұған қолма-қол
несие нарығын жандандыру, оны толық коммерцияландыру, яғни несие ресурстарын
Қаржы нарығы қызметінің алғы шарттары мыналар болып табылады:
бәсекені дамытып, монополиялық үстемдекті шектеу мақсатымен меншіктің барлық формасындағы,
қаржы ресурсын қайта бөлуде мемлекеттің ролін қысқарсту; өндірістік күрделі
шаруашылық субъектілері мен халықтың құнды қағаздарға сатылатын ақшалай табыстарының
бюджет тапшылығын қаржыландыру үшін несие қорын пайдалануды доғару; республикалық
Қаржы нарығының маңызы бос ақша қаражаттарын алып, оларды қайта
Қаржы нарығы инфляцияны тежейді, өткені бюджет тапылығын жабу үшін
Экономикалық реформа үрдісі барысында қор нарығының қалыптасып, жұмыс істеу
Инфляция елеулі әсер ететіндіктен, құнды қағаздар қысқа мерзімді әрі
Инвистиция институттары, қор биржалары, биржадан тыс сауда, дипозит мекемелері
Валюта нарығы. Басқа да қаржы нарықтары сияқты валюта нарығы
Шетел валютасы шетел ақшасы мағынасын береді. Ақшаның көп бөлігі
АҚШ доллары de facto дүниежүзілік валютаға айналады. Егерде бір
Бұл қалай іске асады? Мысалы, Барклейс банкі өзінің британдық
3.2. Бағалы қағаздар нарығының механизмі, эмитенттері және кәсіби мамандар
Бағалы қағаздар нарығының кейбір элементтері 20-жылдары КСРО-да жаңа экономикалық
Бағалы қағаздар нарығы тек әдеттегі тауар-ақша қатынастары және меншік
Бұл елдерде бағалы қағаздар нарығы жаңадан қалыптасып келе жатқан
Ірі және орта кәсіпорындарды жекеменшіктендіру оларды акционерлік қоғам ретінде
Жекеменшіктендіру чектеріне кез келген жекеменшіктендірілген кәсіпорынның акциясын сатып алуға
Осы айтылғандардан басқа, жекеменшіктендіру чегін мұра етіп қалдыруға, сыйлық
Қорыта айтқанда, жекеменшіктендіру бір жағынан бағалы қағаздардың жаңа түрі
Қазақстан Республикасының жоспарлы экономикадан түбеғейлі жаңа, нарықтық, мемлекет реттейтін
Бағалы қағаздар рыногындағы банкілік операциялардың түрлері.
Бағалы қағаздар рыногында банктер бағалы қағаздардың эмитенті ретінде, бағалы
Қазақстан Республикасы Азаматтық Кодексінің 129-бабына сәйкес бағалы қағаз дегеніміз
Жоғарыда келтірілген анықтамаға сәйкес «бағалы қағаз» ұғымы бәрінен бұрын
Мұндай объектілерге деген мүліктік құқық мүліктен ажыратылуы және жеке
Бағалы қағаз - - ақша қаражатына және материалдық товарға
Экономикалық тұрғыда бағалы қағаз - - өзінің ерекше рыногында
Бағалы қағаздар сату-сатып алудың және мазмұнына мәміле мен басқа
Осылайша, құқықтық және
Заңмен бағалы қағаздардың мынадай түрлері бекітілген:
Акциялар.
Облигациялар.
Ипотекалық куәліктер, коносаменттер және бағалы қағаз құзыретіне
ие болатын құжаттардың басқа да түрлері.
Құнды қағаздар.
Басқа мемлекеттердің заңдарына сәйкес шығарылған,
Республикасы аумағында өкілді
жіберілғен, шетелдік эмитенттердің бағалы қағаздары.
Бағалы қағаздардың Қазақстан
танылған басқа да түрлері.
Бірақ бағалы қағаздарды осылайша бөлу жалпы сипатқа ие, себебі,
Корпоративті бағалы қагаздар — мемлекеттік емес заңды тұлғалар шығаратын
Бағалы қағаздардың жеке түрлерін талдап шығайық. Қазақстан Республикасының заңдары
Жәй акция бойынша оларды иеленушілерге қоғамның тапқан табысына қарай
Басымдылығы бар акцияны иеленуші табыс мөлшеріне қарамастан, кредиторлардан кейін,
а) Ішкі мемлекеттік және жергілікті заемдардың облигациялары.
б) Заңды тұлғалардың облигациялары.
Заңды тұлғалардың облигацияларын Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес, акционерлік қоғамдар
Облигициялар бір тұлғаның атына, ұсынушы тұлғаға, процентті және процентсіз,
Қазақстан Республикасының «Бағалы қағаздар рыногы туралы» заңының 4-бабына сәйкес,
Бағалы қағаздар нарығының жұмысын қамтамасыз етіп, оның міндетін атқаратын
1. Брокерлер — делдал ретінде келісімге қатынасатын адамдар. Брокер
келісім жасасатын әрбір жакты табыстыруды көздейді. Брокер өкіл емес,
ешбір жақтың шарттық қатынастарына қатыспайды, жекелеген тапсырмалар
негізінде жұмыс істейді. Брокерге әрбір жеке келісімді жасауға арнаулы
өкілеттік беріледі. Ол тек сол өкіметтік шегінде әрекет етуге
2. Джобберлер — нарық коньюктурасын бақылаушылар.
З. Дилерлер - өз капиталымен келісім жасайтын делдалдар.
Осы мамандармен катар бағалы қағаздар бағалы кағаздар нарығына банк
Бағалы қағаздар нарығындағы брокерлер құқықтың тұлға ретінде тіркелген мамандандырылған
Консалтинг (кеңес беру).
Бағалы қағаздарды бірінші және екінші нарыққа орналастыру.
Инвестициялық қорларды құру және оны басқару.
Брокерлер өз қызметінде мына түпкі бастамаларды басшылыққа алады:
Клиент брокерлік фирмамен шарт жасағанда
бойынша келісімге келеді, оның ішінде бағалы қағаздарды қайдан сатып
жөнінде (қор биржасынан ба, әлде биржадан тыс нарықтан ба).
Брокер клиенттің белгіленген сомасы шамасында әрекет жасайды.
Бірақ алған тапсырма көлемінде бағалы
пайдаланады.
Брокер тапсырманы орындағаны
уақытта клиентке хабарлап және бағалы қағаздарды сатудан түскен қаржыны
клиенттің есепшотына аударады.
Брокер мәмілені ерекше кітапқа тіркеуі қажет. Клиент ол жөнінде
көшірме талап етуге құқы бар.
Клиент брокерге мәміледегі барлық тапсырманы тоқтатуға үнім бере
алады.
Бағалы қагаздар нарығына басқа қатысушылар
Қазірге кезде бағалы қағаздар нарығына негізгі қатысушылар: мемлекет, жергілікті
Екінші топ, инвестициялық институттар немесе бағалы қағаздар операциясын жүргізетін
а) екінші деңгейдегі және инвестициялық банктер;
Ь) сақтандыру қоғамдары;
с) зейнетақы қорлары және сол сияқты ұйымдар.
Бүл институттардың көпшілігі әртүрлі инвесторлардың, яғни занды және жеке
Үшінші топ, және инвесторлар, яғни жеке адамдар, оның ішінде
Төртінші топ, бағалы қағаздар нарығы кәсіби мамандары, яғни брокерлер
Эмитент — заңды тұлға, ол мемлекеттік орган немесе жергілікті
3.3. Өнеркәсіп қаржысы міндеттері, кәсіпорындағы қаржы
қатынастары.
Ауылшаруашылық өнімін өндірудің бірден-бір шарты
Қаржы ресурстары өндірістік және өндірістік
Өндірісті дамыту үшін сатып алынған
Қаржы ресурстарын қолдану белгілі мақсаттағы
Капиталдың құрылымы
Қаржы ресурстарының негізгі қорлардың айналымындағы
Өндіріс орындарының активтері меншікті және қарызға
Жарғы қорының көлемі негізгі және
Меншікті құралдардың басқа құрылу көздеріне
қосымша капитал - капиталды қайта бағалау нәтижесінде
резервті капитал – таза табыстың есебінен
жинақтау қоры - өндіріс орнын дамытуға жұмсалатын
белгіленген мақсатта қаржыландыру мен түсімдер - әлеуметтік объектілердің
арендалық міндеттемелер – арендаторлардың ұзақ мерзімге
бөлінбейтін таза табыс.
Қарызға алынған қаржы ресурстарына келесілер
банк несиесі;
басқа кәсіпорындардың қарызға берген қаржылары;
құрылысқа қатысудағы үлесі;
бюджеттік қаржыландыру.
Өнімнің өзіндік құнына кіретін
материалдық шығындар;
ЕА төлеуге кеткен шығындар;
әлеуметтік сақтандыруға кеткен шығындар;
негізгі қорлардың амортизациясы;
басқа шығындар.
Материалдық шығындар – шикізат пен негізгі
Еңбек ақы төлеуге кеткен шығындар - өндіріс орнының
Әлеуметтік сақтандыруға кеткен шығындар – заң бойынша орнатылған
Негізгі қорлардың амортизациясы – негізгі қорларды толық қалпына
Басқа шығындар - өзіндік құнға кіретін салықтар,
Коммерциялық (өндірістік емес) шығындарға - өнімді сатуға
Өндірістік және өндірістік емес шығындар тауарлы өнімнің толық
Өндіріс орнының қаржы нәтижесінің құрылу схемасы
а)
б) -
Таза табыстың өзгеруіне келесі екі топ
Сыртқы факторларға табиғи жағдай, көлік
Ішкі факторлар негізгі және негізгі
Негізгі факторларға сату көлемі, өнімнің
Негізгі емес факторлар, шаруашылық
Қорытынды
Әлемдік экономика тиімді кірігуге класткрлік бастамалар мен халықаралық маңызы
Осы мақсаттарда "Қазына" орнықты даму қоры "АҚқұрылды,оған мемлекеттік даму
Индустриялық-иновациялық даму міндеттерін шешуді ескере отырып,Ғылымды дамытудың 2007-2012 жылдарға
Сауда саясаты БСҰ-ға республика үшін қолайлы жағдайларда кіруге,қазақстандық тауарлардың
Авторлық құқық пен зиякерлік меншікті қорғау үшін қолайлы жағдай
Каспий теңізінің қазақстандық секторын игерудің мемлекеттік бағдарламасының екінші кезеңін
Тиімді ұлттық көліктік жәнетелекомуникациялық инфрақұрылымды қалыптастыру міндеттері елдің әлемдік
Экономиканы одан әрі жаңғырту және әртараптандыру сауатты макраэкономикалық саясат
Кәсіпкерлік секторды дамыту нарықтық қатынастар мен бәсекеге қабілетті экономиканы
2006 жылы аумақтарды кластерлердің қалыптасуымен өзара іс-қимылды дамытуды инфрақұрылымдық
Астананы Евразиядағы өзара халықаралық іс-қимылдың ірі орталықтарының бірі ретінде
Халықтың неғұрлым "әлжуаз" топтарын қорғауға бағытталған және еңбек ресурстарын
сондай-ақ Үкімет түрлі деңгейлі табысы бар халықтың қажеттіліктерін кешенді
Жер учаскелерін беру және инженерлік-кммуникациялық желілерді жүргізу рәсімдерін жетілдіруге
Қазақстан Республикасында тұрғын үй-коммуналдық саланы дамытудың 2006-2008 жылдарға арналған
Денсаулық сақтау саласындағы қызметті ұйымдастыруда қазіргі заманғы қағидаттар мен
А) нарықты реттейтін механизмінің жоқтығы;
В) бағалы қағаздар нарығын дамытатын бірыңғай көзқарас жүйесінің жоқтығы;
С) зандардың мүлтіксіз орындалмауы;
О) салымдарды тіркеу жүйесінің жоқтығы;
Е) бағалы қағаздар нарығының материалдық-техникалық негізінің аздығы;
Ғ) нарық инфрақұрылымы өсу деңгейінің төмендігі жатады.
Бағалы қағаздар нарығына мамандарды бағалы қағаздар жөніндегі ұлттық комиссияның
Қазақстан Республикасындағы бағалы қағаздар нарығының ерекшелігі — кіші және
Бағалы қағаздар нарығының нарықтық үлгісінің банктік үлгіден айырмашылығы мынада:
Нарықта акционерлік капитал үлесінің көптігі.
Үлестік бағалы қағаздардың қарыздық қағаздардан көптігі.
Өндірісті қаржыландырудағы тура банктік несиенің аздығы.
Нарықтағы банк емес мекемелеріыің көптігі.
Қорыта айтқанда, Қазақстан Республикасында қалыптасып келе жатқан бағалы қағаздар
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
Жандосов О.А.
«Ізденіс нәтижесіз емес» // Қаржы-қаражат 1998
Молдабекова А.Н.
«Нарықтық қатынастардағы халықтың қаржыгерлерінің қалыптасуы»// Финансы
Казахстана 2004 №1-с 41-44
Маханова З.А. Самбетбаева А.К.
«Қаржылық талдау – кәсіпорындарды басқарудың құралы» Қазақстан жаңа үл-
гідегі.... Конф. Материал ІV бөлім
Мельников В.Д. Ильясов К.К.
«Қаржы» Алматы «Экономика» 1994 80-85
5. Яновская О.А.
«Қазақстандағы қаржы байланыстарының ішкі коорпарациялық мониторингі және талдануы» //
6.Ілиясов Қ.Қ. Құлпыбаев С.А
«Қаржылық бақылау» // Қаржы Алматы 2005 114-136б
7. Сейтқасымов Ғ.С. Ақша, Несие, Банктер
8.Мақыш С. Ақша, Несие, Банктер Алматы Экономика 2000 ж
9.Көшенова Б.А. «Бағалы қағаздар нарығы», Алматы, 2000 ж.
10.Банктегі бухгалтерлік есеп жэне есеп беру. Н.А. Ғүмар, Р.Ж.
Қалығұлова, Алматы, Арыс,2000.
11.Банк хабаршысы. 2000
Заңды тұлғалар
Заңды тұлғалардың табыс салығы
ҚҚС.
Акциздер.
Әлеуметтік салық.
Көлік құралдарына салынатын салық.
Мүлік салығы.
Жеке тұлғалардың табыс салығы
Кәсіпкерлік қызмет атқаруға
Қызмет атқаруға және тұлғалар
Өнімді сатудан түскен табыс ҚҚС-сыз
Есептелген ҚҚС
Жылдық жиынтық табыс
Сатып алынған тауар, материалдардың құндылығы ҚҚС
Бюджетке төленетін ҚҚС
Салық салынатын табыс
Заңда көзделген шегерістер
Заңды тұлғалардың табыс салығы
Таза табыс
Материалды шығындар.
жалдамалы жұмыскерлердің еңбек ақысы + әлеуметтік салық.
Амортизация.
Сақтандыру (міндетті)
Басқа шығындар (жол сапар қызметін ұйымдастыру шығындары,
Амортизация қоры
Қаржыландыру көздері
Күрлделі қаржыландыру
Өндірісті дамыту қоры
Амортизация жарналары
Негізгі қорлардың қалдық құны
Негізгі қорлардың алғашқы құны
Негізгі қорлар
Пассив
Актив
Қарызға алынған қаржы құралдары
Жарғы қоры
(Меншікті капитал)
Айнымалы капитал (Айнымалы қорлар)
Негізгі капитал (Негізгі қорлар)
Қаржыландыру көздері
Өндіріс құралдары
Қарызға алынған қаржылар
Меншікиті қаржыландыру
(-)
(+) (-)
1. Негізгі қызметтен түскен табыс (зиян)
2. Негізгі емес қызметтен түскен табыс (зиян)
3. Кәдімгі қызметтен түскен табыс
4. Табыс салығы.
5. Кәдімгі қызметке табыс салығын салудан кейінгі
6. Төтенше жағдайлардан түскен табыс (зиян)
7. Таза табыс
(+) (-)
өнімді сатудан түскен табыс
Сатылған өнімнің өзіндік құны
Жалпы табыс
Жалпы табыс
Мерзім шығындары
Негізгі қызметтен түскен табыс (зиян)