Кіріспе
Еліміздің аграрлық секторы азық-түлік өнімдері ретінде, халық тұтынатын
Тағамдық мақсаттағы әр түрлі өнімдер үшін астық өндіру
Еліміз дәстүрлі түрде астықты сыртқа шығаруда ешқандай елге
Астықтың кепілдік қорын құру Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылығындағы
Елімізде астық өндірісі мәселелерін шешу жолдары көбінесе еңбек
ФАО келтірген деректер бойынша тек сақтау мен кезіндегі
Ауыл шаруашылығы өнімдерін өңдеу және сақтау технологиясы –
Қазақстанда астық, тұқым және олардан өндірілетін өнімдер селекциялық
Мемлекеттік астық қорын жинақтау, орналастыру, өңдеу және сақтау,Қазақстан
Халықты нан, макарон өнімдерімен және жармамен тұрақты түрде
Астық пен олардан алынатын өнімдердің шығымы көптеген факторларға
Курстық жұмыстың мақсаты астық массасында болатын физиологиялық қасиеттердің,
Астық массасында болатын физиологиялық процесстер
Астық дәні де тірі ағза болып саналады және
Тыныс алу жиілігі бастапқыда максимум мәнге жетеді, содан
Осы реакция нәтижесінде жылу бөлінеді
Астықты сақтау барысында бірнеше рет тексеру жүргізіліп отырады.
Астық массасы - күрделі биологиялық жүйе, биоценоз, басқаша
Астық массасындағы өздігінен қызу процесінің пайда болу
Өздігінен қызу – астық массасындағы физиологиялық процестер мен
Астық массасының бастапқы қалпы мен оның сақталу шарттары
Өздігінен қызу –әлем бойынша өте көп таралған процесс.
Өздігінен қызудың физиологиялық негізі астық массасындағы тірі организмдердің
Бірақ кез-келген температура өзгерісі өздігінен қызудың бастапқы сатысы
Астықтың жылуөткізгіштік және өздігінен реттелу сияқты физикалық қасиеттері
Өздігінен қызу негізгі астық дақылының, арамшөптер тұкымдарының, микроорганизмдердің,
Өздігінен қызу - кешенді құбылыс - астық массасының
Өздігінен қызудың қарқындылығы мына себептерге байланысты болады: астық
Астык массасының алғашқы ылғалдылығы мен температурасы, физиологиялық белсенділігі
Астық массасына тамшылы -сүйық ылғалдың пайда болуынан оның
Ылғалдылығы жоғары астықтың өзігінен қызуы оның температурасына да
Қызған астықтың температурасы одан әрі 60-65°С дейін, кейде
Астық қоймаларының судан қорғалуы жоғары және оның қабырғалары,
Жоғары белсеңділіктегі астық топтарын анабиоз күйіндегілерге қарағанда жұқа
Егін жинағаннан кейінгі астықты өңдеу тәсілдері оның физиологиялық
Жылу түзетін астық массасының компоненттері
Жәндіктермен және зиянкестермен залалданған, ешқандай жасыл өсімдік қалдығы
Белгілі бір ылғалдылық пен температураның қалыпты жағдайы астық
Өздігінен қызу процесіне әсер ететін факторға, астық массасыньың
Өздігінен қызу процеінің дамуы қысқа мерзімде (3-7 тэулік),
Кеңірек дамыған қызу процесінде астықтың температурасы 50 °С
Сонымен, астық массасының өздігінен қызуына жол беруге болмайтын
Астық массасындағы өздігінен қызу процесіндегі микроорганизмдердің ролі.
Өздігінен қызу процесін анықтау барысында жылу түзілудегі астық
Микробиологиялық теорияны жақтайтындар астықтың өздігінен қызу процесі кезіндегі
Бұл екі теорияның біршама уақыт бойы айтылуы астық
Көптеген ғалымдар дәннің өмір сүру қабілетін жоймай стерильденген
Осыған байланысты көптеген ғалымдар өлі стерильденген дәннің микробтармен
Микроағзалардың астық массасындағы жылудың түзілуіне қатысатынын толық зерттеген
Осындай көптеген лабораторияда жасалған тәжірибелер нәтижесінде өздігінен қызу
Ал астық дәнінің өмір сүру қабілеті әсерінен жылудың
Зең саңырауқұлақтары
Кейбір микрофлора өкілдерін зерттеу барысында өздігінен қызу процесінде
Басқа өсінділерге қарағанда зең саңырауқұлақтарының тыныс алу жиілігі
Зең саңырауқұлақтарының тез өсіп дамуы кезіндегі 17...20күн ішінде
Астық қорын залалдаушылар мен жәндіктердің өздігінен қызу процесіндегі
Өте көп мөлшерде залалданған: жәндіктердің бір жерге шектен
Д.Линдгрен зерттеулері бойынша амбарлы және күріш қоңыздары үшін
Жылу молшерін бөлумен қатар жәндіктер өздігінен қызуды тездететін
Дәнді сақтау шарттары мен
Себілу биіктігі дәннің физиологиялық белсенділігіне
Астықты жинағаннан кейінгі дәнді
Астық сақтау тәртібінің жалпы негіздері.Астықты ауасыз кеңістікте сақтау
Дән жақсы сақталатын томға тек қана оқиғада, егер
Бидайдың дәндерлері сақтау үш тәртібін белгілі: құрғақ күй-жағдайда,
Сақтау тәртібі құрғақ күй-жағдайда бидайдың дәндерлері томға негізі
Сақтау тәртібі - күй-жағдайда томға негізі салынған, не
Сақтау тәртібі бидайдың дәндерлері ауа рұқсатсыз томға негізі
Астықты ауасыз кеңістікте сақтау. Сақтаудың бұл тәсілі аноксианабиоз
Қиын-қыстау дымқылдыққа дейінгі оттегісіз ортада астық массасының технологиялық
Оттегісіз ортаны үш тәсілдің бірімен жасауға болады: көміртегі
Сақтау тәсілдерінің жалпы сипаттамасы және жіктелуі. Сақтау тәсілдері
Астық өндірудің маусымдылығы және оның жыл бойы тұтынылуы,
Қысқа мерзімде де, ұзақ сақтауда да астық массасы
Астық массасының қасиеттеріне және олардың күйіне қоршаған ортаның
Астық массасының жақсы сусымалылығы, оларды әр түрлі ыдыстарда,
Астық массасын сақтаудың негізгі тәсілі-үйіндіде сақтау. Оның артықшылықтары:
Ыдыстарда сақтаутек кейбір тұқымдық жадығат (материал) топтарына қолданылады.
Үйінді түрінде сақтау еденді немесе сусекті (кішігірім сусектерде,
Астық қоймаларына-астық, массаларын ұйымдасқан және тиімді түрде сақтауға
Кез келген астық қоймасы айтарлықтай берік және төзімді
Астық қоймаларына қойылатын аса маңызды талаптардың бірі, астық
Ең жоғары технологиялық нәтиже және экономикалық тиімділік оларды
Өздігінен қызу процестерінің түрлері.
Астық массасының күйі мен
Ұяшықты өздігінен қызу . Кез-келген жерде
Пластік өздігінен қызу. Астықты
Арнайы қабаттарды ылғалдандыру -
Беттік өздігінен қызу. Көбінесе
Өздігінен қызу процесінің дамуын
Көктемде атмосфералық ауа жылы,
Айта кету керек, жылудың және
Беттік өздігінен қызу көбінесе көктемде
Төменгі өздігінен қызу. Төменгі қабатта
Төменгі өздігінен қызу элеваторларда,
Вертикальді-пластік өздігінен қызу. Астық
Тегіс өздігінен қызу. Бұл
Астық массасындағы жылу алмасу процестері
Бұлар туралы түсінік астық массасын сақтағанда, кептіргенде, белсенді
Жылусыйымдылық - астықты қыздыруға қажетті жылудың мөлшерімен сипатталады
Жылуөткізгіштік - астықтың жылуөткізгіштік қасиетін сипаттайды. Оның коэффициенті
Температура өткізгіштік — астық температурасыныд өзгеру шапшаңдығын, оның
Астық массасының температураөткізгіштігінің төмендігінің пайдасы да бар: дұрыс
Астық массасындағы температураның өзгеру жылдамдығы сақталу тәсілі мен
Термоылгалөткізгіштік -астық үйіндісінде температура өзгеруінен оның массасындағы ылғалдың
Ылғал ауысу құбылысы астық массасын сақтағанда үлкен іс-саналық
Жаңа жиналған және ылғалдылығы
Жоғарыда жаңа жиналған дәндердің
Жаңа жиналған дәннің өздігінен
Мысалы өздігінен қызу процесі
Жаңа жиналған дәннің өздігінен
Ешбір орын ауыстыруынсыз критикалық
Ылғалдылықтың өздігінен қызуға әсері
Ұзақ мерзімде сақталған, бір
Астық массасының ылғалдануы бүкіл
Құрғақ дәннің өздігінен қызу
Ылғалдылығына, температурасына, залалдануына
Өздігінен қызу кезінде дәннің
Өздігінен қызу процесі құрғақ
Дәннің қараюының ең негізгі
Көптеген факторлар мен микроорганизмдердің,
3-кесте.
Ұн атауы Ұнның химиялық құрамы
Ақуыз Сағыздылық мөлшері Глиадин Қышқыл
Дылығы Су сіңіргіш
тігі Нан көлемі. 100г ұнға Түсі
Шикі Құрғақ
Негізгі түрі 9,58 18,30 7,82 7,20 0,210
Іріктеп алынған дәндер 9,61 26,6 10,11 7,67
Ашық-қоңыр дәндер 8,30 - - 7,65 0,220
Қаралау дәндер 8,05 - - 5,78 0,247 59,7
Өздігінен қызу процесінің сапалық
Жаңа жиналған дәннің өздігінен
Өздігінен қызу процесінің бастапқы
Өздігінен қызу процесінің дамуы
Бұл өздігінен қызу процесінің
Өте ұзаққа кеткен өздігінен
Өздігінен қызу процесі кезінде
Сапалы емес қызған дәннен
Демек, дән массасының өздігінен
Дәнді сақтау кезіндегі бақылау және өздігінен қызу процесін
Егер астық массасы сақтауға дейінгі кептіруден дұрыс өтсе,
Астықты салқындатудың дұрыс жүргізілмеуі
Сақтау кезіндегі бақылаудың дұрыс жүргізілмеуі
Бастапқы астықтың сапасының нашарлығы
Зиянкестермен күрестің дұрыс орындалмауы
Осы мәселелердің әрқайсысы да астық массасын ең төменгі
Астық массасының бұзылуының ең басты себебі ол температураның
Бірақ температура өзгерісіне ылғалдылық әсері болмайды, себебі ылғалдылық
Қойманың 30-60 пайызы астықты қоршап тұрған және температурасы
Күздің соңы мен қыстың бас кезінде астық массасының
Астықтың қойма қабырғаларына жақын орналасқан бөлігі барлық массадан
Осыған байланысты астық бетінде ылғалды ұстап тұратын жұқа
Астық массасының ылғалмен қапталуы жеткілікті түрде дәннің бұзылуына
Әдетте ылғалдылықтың алмасуы маңызды болмағанмен, ең қауіпті кезең
Тексеру үшін таңертеңгі уақытта астық сақталған қойманың шатырын
Қауіпсіздік техникасы және еңбек қорғау
Астықты жиниағаннан кейінгі өңдеу операциясы жүргізудегі қауіпсіздік техникасы
Қазақстан республикасының Конституциясының бекітілген еңбекті қорғау заңында: мемлекет
Астықты өңдеу өндірістерінде өндіріс процестері тез айналмалы, қозғалмалы
Өндірістік санитария және қоршаған ортаны қорғау
Жобаланатын мекемеде қазіргі нормаларға сәйкес жалпы және арнайы
Астыққа кететін жанармай астық сапасының санитарлы-гигиеналық бағалауына, қоршаған
Өрт қауіпсіздігі
Астықты бір жерден еекінші жерге ауыстырған кезде транспорт
Бункерлер- ең қауіпті орын болып саналады, олар жабық
Өрттің пайда болуына негіз болатындардың жиі кездесетіндері:
Конструкциялық қателіктер (жанғыш құрылыс материалдарын қолдану);
Құрылыстық және монтаждық қателіктер;
Жөндеу жұмыстарының жетіспеушілігі және бөлмелерді тазалау, жинастыру жұмыстарының
Ұқыпсыздық және абайсыздық.
Сонымен қатар мына жайтты есте сақтау қажет: астықты
Аз көлемдегі ядро жарылысынан кейін энргия көп бөлінеді,
Өндірістік мекменің өрт қауіптілігінің тұрақтылығын бағалағанда, объект орналасқан
Қорытынды
Бұл курстық жұмыста Қазақстанның астық өндірісі орындарындағы ұзақ
Астық массасының өздігінен қызу процесі деп – ондағы
Өздігінен қызу процесі әлемде кең таралған және астық
Өздігінен қызудың физиологиялық негізі біршама жылу бөлуді қамтамасыз
Өздігінен қызу процесі кезінде біршама орынды жылуөткізгіштік пен
Осы мәселелерге байланысты мынадай мақсаттар қойылады: астық массасы
Курстық жұмыстың графикалық бөлімі –астық қабылдау орындарында ұзақ
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. Вобликов Е.М. Технология элеваторной промышленности. 2001. –
2 . Малин Н. И. Технология хранения зерна.,
3. Платонов П. Н. Пунков С.П. Фасман В.
4.Трисвятский Л.А. Лесик Б.В. Курдина В.Н. Хранение и
5.Пунков С.П. Стародубцева А.И. Хранение зерна, элеваторно-складское хозяйство
6.Горелова Е.И.Основы хранения зерна.,1986 –136 бет.
7.Журавлев А.П. Журавлева Л.А. Послеуборочная обработка , хранение
8.Мельник Б.Е. Активное вентилирование зерна. 1986. – 159бет.
29