Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі.
Қазақ гуманитарлық Заң университеті
Алматы заң академиясы.
Әкімшілік және конституциялық құқық кафедрасы
Курстық жұмыс.
Тақырыбы: Сайлау құқығы және оның негізгі қағидалары.
Орындған: Қожыбанов А.
Тексерген:Қанағатова Қ.М.
Алматы 2003.
Жоспар
Кіріспе. 3
1. Қазақстан Республикасындағы сайлау. 5
2. Сайлау жүйесінің түсінігі. 9
3. Қазақстан Республикасындағы сайлау құқығының негізгі қағидалары
Қорытынды. 20
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 21
Кіріспе.
Сайлау билікті өкілеттіліктерді үлестірудің ерекше бір механизмі ретінде
Билікті мұра ретінде қалдыру саяси қызмет тәжірибесінің, әдет-ғұрпының,
Құқықтық әдебиеттерде "сайлау" тар мағынамен қатар, кең мағынада
Қазіргі заманда сайлау өте кең етек алған және
Сайлау арқылы халық өз өкілдерін анықтайды және өздерінің
Бұл курстық жұмыс негізінде келесідей сұрақтарға, яғни сайлау
1. Қазақстан Республикасындағы сайлау.
Президентті, Парламент Сенаты мен Мәжілісі, Маслихат депутаттарын және
Сайлаулар азаматтардың мемлекеттік билік органдарын құруға тікелей әсер
Сайлау заңдылықтарын реформалау 1993 жылғы Қазақстан Республикасы Конституциясын
Жалпы алғанда сайлау құқығы белсенді және бәсең сайлау
Жалпыға бірдей сайлау құқығы – Республикасының он сегіз
Бәсең сайлау құқығы - Қазақстан Республикасы азаматтарының Қазақстан
Белсенді сайлау құқығын реттейтін басқа қосымша талаптар да
Сайлау төте және жанама болуы мүмкін. Жанама
Сайлаудың көмегімен халық өзінің өкілдерін анықтайды және өз
Сайлау құқығы сайлаумен және оны өткізумен байланысты қоғамдық
Қазақстан Республикасының сайлау туралы Конституциялық заңына сәйкес сайлау
Қазақстанның әрекеттегі құқығының, оның ішіндегі негізгісі болып табылатын
Жалпыға бірдей сайлау құқығын Қазақстан Республикасы азаматтарының барлығының
2. Сайлау жүйесінің түсінігі.
Дүние жүзі мемлекеттіерінде сайлау жүйесінің тепе-тең және мажорлық
Мажорлық сайлау жүйесінің: абсолюттік көпшілік және біршама көпшілік
Мажорлық жүйе бойынша сайланушы қай сайлау округінен шыққанына
Абсолюттік көпшілігі бар мажоритарлық жүйеге сәйкес сайланған болып,
Мысалы, өкілді органдарға А, Б, В деген 3
Егер бұл жағдайда бірінші турда ешкімсайлауда жеңіске жетпеген
Біршама көпшілігі бар мажоритарлық жүйе бойынша сайланған болып
Мажорлық жүйе кезінде біршама көпшілік сайлау дауыс беруге
Қазақстан Республикасында абсолюттік көпшіліктің мажорлық сайлау жүйесі қабылданған.
Президентті, Парламент депутаттарын және жергілікті өкілді органдарды сайлаудың
Сайлау жүйесі – азаматтардың сайлану құқығын жүзеге асыратын;
Сайлау жүйесі түсінігінің астарынан, сонымен қатар сайлау
Қазақстан Республикасындағы сайлау жүйесі кезінде дауыс беруді есептеудің
1. егер дауыс беруге сайлаушылардың не Парламент Сенатының
2.дауыс берудің бірінші турында дауыс беруге қатысқан сайлаушылардың
басқа кандидатпен салыстырғанда қайтадан түскен кезде сайлаушылардың (таңдаушылардың)
бір ғана кандидат дауысқа түскенде қайтадан дауыс беруге
Маслихат депутаттарын сайланған кезде дауыстарды есептеудің мынадай жүйесі
1. егер дауыс беруге сайлаушылардың елу процентінен астамы
2. егер оның кандидатурасына дауыс беруге қатысқан сайлаушылардың
Қазақстан Республикасында, Қазақстан Республикасы Конституциясына өзгертулер мен толықтырулар
3. Қазақстан Республикасындағы сайлау құқығының негізгі қағидалары
Сайлау құығы қағидалары Конституцияға және Республиканың сайлау заңдарына
Негізгі қағида жалпыға бірдейлік, мүліктік және басқа да
Сайлау құқығының теңдігі қағидасы сайлаушылар кез келген сайлауға
Қазақстан Республикасы азаматтары тең сайлау құқығын иелене отырып,
Жалпыға тән сайлау құқығы қағидасын қамтамасыз ету
Төте сайлау құқығы қағидасы қағидасы Президентті, Парламент Мәжілісі,
Жанама сайлау құқығы қағидасы Қазақстан Республикасы Парламентінің Сенаты
Жасырын дауыс беру құқығы сайлаудың еркін білдіруіне қандай
Бұл қағиданы іске асыру арқылы сайлаушының еркін білдіру
Сайлау құқығының маңызды бір қағидасы сайлау бостандығы қағидасы
Сайлауда өз еркімен қатысу сайлаушының сайлау процесіне қатысу
Сайлаудың жариялылығы қағидасы – демократиялық қағидалардың бірі. Сайлау
Қорытынды.
Қазақстан Республикасының Конституциясында көрсетілгендей, мемлекеттегі биліктің біден-бір қайнар
Еліміз егемендік алып, әлем мойындаған демократияға бетбұрыс жасай
Осы курстық жұмысымда сайлау құқығына түсінік бере оытрып,
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1. Қазақстан Республикасының Конституциясы. 1995ж. 30тамыз.
2. Қазақстан Республикасының "Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы" Конституциялық
3. С.К.Амандықова., Қазақстан Республикасының Конституциялық құқығы / Оқулық.
4. А.Т.Ащеулов., Конституционное право Республики Казахстан. Алматы 2001г.
5. Ж.Баишев., Конституционное право Республики Казахстан. Алматы 2001г.
6. Г.С.Сапаргалиев., Конституционное право Республики Казахстан. Алматы 2002г.
7. Г.С.Сапарғалиев., Қазақстан Республикасының Конституциялық құқығы / Оқулық.
А.Т.Ащеулов., Конституционное право Республики Казахстан. Алматы , КазГЮА
Ж.Баишев., Конституционное право Республики Казахстан. Алматы 2001г. С57.