Мазмұны:
Кіріспе..................................................................................................................3
Ι Қаржы жүйесін ұйымдастыру......................................................................5
1.1 Қазақстандағы қаржы жүйесін ұйымдастыру............................................5
1.2 Қаржы жүйесін ұйымдастыру барысындағы шетелдік тәжірибеге шолу....................................................................................................................10
ΙΙ Қазақстан Республикасындағы қаржы жүйесінің субъектілері.......16
2.1 Қаржы министрлігі және оның құрылымы..............................................16
2.2 Мемлекеттік қаржы жүйесіндегі бюджет.................................................23
ΙΙΙ Қазақстанда инфляцияның ерекшеліктері және
Қорытынды......................................................................................................41
Қолданылған әдебиеттер...............................................................................44
Кіріспе
Мемлекеттік қаржылар нарықтық қатынастарға шешуші қадам жасаған егемен
Сонымен қатар, қазіргі кезде мемлекеттік қаржылардың қоғам мұқтаждықтарын
Бүгінгі, мемлекеттік қаржылар нарықтық экономика саясатын айтарлықтай жүргізуге
Мемлекеттік қаржылардың материалдық негізін ақша нысанындағы құнның біржақты
Мемлекеттік қаржылар экономикалық және материалдық тұрғыдан қарастырылады.
Экономикалық категория ретінде мемлекеттік қаржылар деп мемлекеттің және
Ал материалдық мағынасында мемлекеттік қаржылар мемлекеттің және қоғамның
Мемлекеттік қаржыларға тән функциялар қаржыларға тән қызмет ауқымы,
Мемлекеттегі қаржылық ресурстарды жұмылдыру, бөлу және пайдалануды ұйымдастыру
Мемлекеттің қаржы жүйесінің экономикалық негізін мемлекеттік қаржылық қатынастар,
Мемлекеттің қаржы жүйесі өзінің құрылымдық ерекшелігіне, маңызына және
Мемлекеттің қаржылық қызметінің басты мақсатына қоғамның әлеуметтік –
Мемлекеттік қаржылық қызметінің басымды бағыттары: мемлекеттің ақшалай қорларын
Ι Қаржы жүйесін ұйымдастыру
1.1. Мемлекетің қаржылық қызметі және оны реттеу
Мемлекеттің қаржылық құрылысы өзара байланысқан 1. тиісті қаржылық-экономикалық
Мемлекеттің қаржы жүйесін құрайтын қаржылық - экономикалық институттар:
Мемлекеттің қаржылық құрылымын арнайы мамандандырылған және өздеріне тиесілі
ҚР Қаржы министрлігі;
ҚР Қаржы министрлігінің Салық комитеті, Қаржы дақылау комитеті
ҚР Қаржы министрлігінің құзырындағы аудандық қаржы бөлімдері мен
ҚР Ұлттық банкі;
ҚР Ұлттық банкінің банктік және сақтандыру қадағалау департаменті,
ҚР Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі құрайды.
Мемлекеттік қаржылық реттеу мемлекеттің қаржы жүйесінің ойдағыдай
Қаржылық реттеудің әдістеріне: мемлекеттің қаржы жүйесінің құрамын қалыптастыру;
Ақша жүйесінің құқықтық негіздері еліміздің ақша жүйесінің, соның
Осы институт реттейтін обьект ретінде мына: ақша жүйесінің
Ақша жүйесі деп тарихи қалыптасқан және тиісті ұлттық
Ақша бірлігі еліміздегі барлық тауарлардың бағасын өлшеу жөніндегі
Ақшалардың түрлері дегеніміз заңды төлем құралы болып табылатын
Мемлекетіміздегі бірден-бір негізгі эмиссиялық орталық алтынмен қамтамасыз етілмеген
Ақша айналамы тауарлар, сондай-ақ тауарсыз төлемдер мен есеп
Мемлекеттік қаржылар аясындағы ақшаларға тән функциялар қаржылық міндеттемелер
Ақша айналымын тұрақтандыру ақша реформаларын жүргізу арқылы жүзеге
Ақша реформаларын жүргізу кезінде: нуллификация, деноминация, девальвация және
Нуллификациялау – айналымнан құны жойылған ақшаларды алып тастап,
Ақша жүйесінің құрамдас бөлігіне ұлттық валюта жүйесі жатады.
Ұлттық валюта жүйесі халықаралық валюталық жүйемен тығыз өзара
Халықаралық валюта жүйелердің тарихи даму кезеңдеріне орай мынадай
1. Париж валюталық жүйесі (1867 ж)
2. Генуя валюталық жүйесі (1922 ж)
3. Бреттон-Вуд валюталық жүйесі (1944 ж)
4. Ямайка валюталық жүйесі (1976 - 1978 ж)
5. Европалық валюталық жүйесі (1979 ж)
Ұлттық валюта айналымына, сондай-ақ шетелдік валюталарға қатысты мемлекет
Валюталар толығымен айналыста болатын, жартылай айналатын, айналысқа түсетін
Валюталық монаполия валюталық құндылықтармен мәміле жасау жөнінідегі текекмемлекеттің
Қазақстандағы валюталық құндылықтарға: шетелдік валюта, номиналдары шетел валютасымен
Мемлекеттің валюталық монополиясының обьектілері ретінде мынадай төлемдік құжаттар
Шетелдік банктердің чектері, аккредитивтері және пластикалық карточкалары;
Шетелдік банктердің депозиттік сертификаттары;
Шет мемлекеттердің заемдық облигациялары;
Шет мемлекеттердің қазыналық бондары мен вексельдері;
Шетелдік акционерлік қоғамдар мен компониялардың акциялары;
Шетелдік заңды тұлғалардың облигациялары түрінде көрініс табады;
Валюталық реттеудің негізгі әдістері: валюталық реттеу обьектілерін айқындау;
Мемлекеттік қаржылар саласындағы басқару мемлекеттік қаржыларға қатысты тиісті
Мемлекеттік қаржылар саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдар жүйесінде:
А. Мемлекеттегі өкілді билік органдар:
1. Жоғарғы заң шығарушы және өкілді орган –
2. Жергілікті өкілді органдар – Мәслихаттар.
Ә. Мемлекеттің атқарушы билік органдары:
1. Жалпы құзыретті орталық атқару органы – ҚР
2. Орталық салалық құзыретті органдар – ҚР министрліктері
3. Жалпы құзыретті жергілікті атқару органдары - Әкімдіктер.
4. Жергілікті салалық және функционалдық органдар.
5. Министрліктер мен ведомствалардың аумақтық органдары.
6. Жергілікті әкімдіктердің бөлімдері мен басқармалары.
Б. Мемлекеттің арнайы мамандандырылған қаржылық – экономикалық органдары:
1. ҚР Қаржы министрлігі, оның құрылымдық және аумақтық
2. ҚР Ұлттық банкі; оның құрылымдық бөлімшелері мен
3. ҚР Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі көрініс
Мемлекеттік қаржылар саласындағы басқару деп мемлекеттік қаржылар аясындағы
Қаржылық жоспарлаудың құқықтық негіздері қаржылық жоспарларды әзірлеу, қарау,
Қаржылық жоспарлау мемлекеттің ақшалай қорларын қалыптастыру, бөлу және
Қаржылық жоспарлау обьектісі ақшалай қор болып табылды. Ал
Қаржылық жоспарлардың міндеттері: ақшалай қорлардың қалыптастырылу көздері мен
Мемлекеттік қаржылық бақылаудың құқықтық негіздері деп қаржылық бақылауды
Мемлекеттік қаржылық бақылау мемлекеттік бюджет пен бюджеттен тыс
Мемлекеттік қаржылық бақылаудың негізгі міндеттеріне: 1. қаржылық заңдардың
1.2 Қаржы жүйесін ұйымдастыру барысындағы шетелдік тәжірибеге шолу.
Франция, США және Германияға қарағанда унитарлы мемлекет және
Мемлекеттік бюджет;
Жергілікті бюджет;
Елде бюджеттік жүйені бірлігі жоқ. Барлық бюджеттер формалды
Францияда бюджет түсінігінің өзі 1862 жылы Декркт «қаржы
Мемлекеттік бюджет.
Франция бюджеті – мемлекеттік қаражаттарды басқарудың маңызды инструменті.
Орталық бюджет екі бөлімнен тұрады:
I. 90% - соңғы сипаттағы операциялар (қайтарымсыз қаржыландыру),
II. 10% - уақыт сипатындағы операциялар (несиелер).
Орталық бюджет шығындары тағы екі бөлікке бөлінеді:
* ағымдағы, бұл өз кезегінде әскери әлеуметтік және
*капиталдық, бұл әскери (әскери объекттердің құрылысы, әскери техникаларды
1998 жылы Францияның мемлекеттік бюджет шығындардың негізгі баптары
* орта және жоғарғы білім – 27,8;
* қорғаныс – 19,8;
* әлеуметтік министерстволар (жұмысбастылық, соғыс ардагерлері) – 17,6;
* құрал - жабдық, транспорт, үй – 10,4;
* қаржылық қызметтер – 3,9;
* ғылыми зерттеулер және технологиялар – 3,3;
* ауыл шаруашылығы, балық кәсіпшілігі – 3;
* әділеттілік – 2,1;
* шетел істері және қызметтестік – 1,7;
* өнеркәсіп -1,4;
* мәдениет пен байланыс -1,3;
* басқа да министрліктер -1,4;
Мемлекеттік бюджетте ерекше орынды ірі ғылыми - зерттеулер
Соңғы он жылдықта мемлекет экономика өміріне араласуды күшейте
Мемлекеттік бюджет кірісі 90% салық есебінен құрылады, яғни
1975 жылдан бастап Францияның орталық бюджеті теңестірілмеген болды
Мемлекеттік шығынның айрықша бөлігі міндетті аударымдар – салықтар
Бюджеттік процесс.
Францияның бюджеттік процесі 1959 жылғы декреттер, регламенттер, нұсқаулар,
Француздық бюджеттік процестің бірінші сатысы бюджет жобасын жасау
Бюджеттік процестің екінші сатысы – бюджеттік қабылдау өз
Егер бюджеттік жоба парламент екі палатасының біріккен талқылауынан
Үшінші саты – бюджеттік атқарылу. Кассалық атқарылу Франция
Бюджеттік атқарылуын бақылау үш түрге бөлінеді: әкімшілік, соттық
Әкімшілік бақылау. Есеп жүйесі иерархиялық құрылымы бойынша жүргізіледі,
Соттық бақылау – ұйымның есеп және есеп беру
Парламенттік бақылау – бюджеттік атқарылуды қамтамасыз ететін шот
Францияда бюджеттік (қаржылық) жыл колендарлық жылмен сәйкес келеді,
Францияның макроэкономикалық жағдайы.
Француздық экономика әлемдік шаруашылықта жетекші орын алады. ЖІӨ
Елдің экономикалық дамуын сипаттаушы басты көрсеткіш – нақты
Францияның нақты ЖІӨ өсімі (%)түрінде
1991 1992 1993 1994
0,8 1,3
Басқа жылдары, әсіресе 1990 жылдың соңына қарай ішкі
Ішкі сұраныстың екінші құрамдас бөлігі – инвестиция. Өз
2005 жылға дейінгі Францияның дамуы батыс еуропа аймағының
Соңғы он жылдықта француз экономикасында маңызды фактор-инфляция деңгейінің
Қолайлы экономикалық конъюктура Франциядағы жұмыссыздық деңгейін төмендеуіне себепкер
Жұмыс күші саны % бойынша жұмыссыздық деңгейі.
1991 1992 1993
9.4 10.4
Жұмысссыздар санының қысқаруы үкіметтің жаңа жұмыс орнын құрумен
Француздық экономика сыртқы байланыстар үшін кең түрде ашық
Елдің жалғаспалы экономикалық өрлеуінің бір себебі экспорттың қарқынды
Франция үшін тікелей инвестиция және капитал экспорты тенденциясына
Елдің 2015 жылға дейін экономиканың оң динамикасы үшін
ΙΙ Қазақстан Республикасындағы қаржы жүйесінің субъектілері
2.1 Қаржы министрлігі және оның құрылымы.
Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгi (бұдан әрi - Министрлiк)
Қазынашылық комитеті;
Кедендiк бақылау комитетi;
Салық комитетi;
Қаржылық бақылау және мемлекеттік сатып алу комитетi;
Дәрменсiз борышкерлермен жұмыс комитеті;
Мемлекеттік мүлiк және жекешелендiру комитетi.
ҚР Қаржы министрлігінің негізгі міндеттері: мемлекеттiк бюджеттiң атқарылуы,
Мемлекеттік бюджеттiң атқарылуы, бюджеттік есепке алу, кедендiк, салықтық
Министрлiктiң функциялары мен құқықтары
Министрлiк заңнамада белгiленген тәртiппен:
1) мемлекеттiк саясатты қалыптастыруды қамтамасыз ететiн стратегиялық функцияларды:
тиiсті қаржы жылына арналған республикалық бюджет, бюджетке өзгерiстер
мемлекеттік және өзге де бағдарламаларды, Қазақстан Республикасының стратегиялық
бюджетке түсiмдердi болжауға және мемлекеттiк бюджетке кiрiс түсiмдерi
заңнама қолдану практикасына талдауды, оны жетілдiру жөнiндегi ұсыныстарды
өз құзыретi шегiнде мемлекеттiк, салалық (секторалдық) бағдарламаларды әзiрлеу
2) мемлекеттiк саясатты iске асыруды қамтамасыз ететін функцияларды:
республикалық бюджеттің атқарылуын қамтамасыз етудi және жергiлiктi бюджеттердiң
түсiмдердiң жиынтық жоспарын бекiту мен оған өзгерiстер енгізiлуiн
Қазақстан Республикасы Үкiметiнен қарыз алуды, пайдалануды, тiркеудi, өтеудi
ұтымды үкiметтiк және мемлекет кепiлдiк берген қарыз алуды,
келiссөздер жүргiзудi, Қазақстан Республикасының Үкiметi қарыздарының шарттарына қол
мемлекеттiк кепiлдiктермен тартылған үкiметтік қарыздар, мемлекеттiк емес қарыздардың
республикалық бюджетте көзделген және Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң шешiмдерiне
үкіметтiк сыртқы қарыздар туралы келiсiмдердi бекiтуге қажеттi құжаттарды
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiмен келiсiм бойынша конкурстық негiзде
уәкiлеттi банк-агенттермен бiрлесіп республикалық бюджеттен оқшауландырылған қаражатты өндiрiп
түпкі қарыз алушылар мен екiншi деңгейдегi банктердiң үкiметтік
республикалық бюджет қаражаты есебiнен бюджеттiк кредиттердiң берiлуiн, қызмет
республикалық бюджеттің атқарылуы барысында республикалық бюджеттiк бағдарламалардың тиiмділігiн
бюджеттiң атқарылуы жөнiндегі есептіліктi жасауды, сондай-ақ мемлекеттік қаржы
бюджет есебiнiң жүргiзiлуiн қамтамасыз етудi;
бюджет жүйесiнде бюджеттiк және бухгалтерлiк есеп пен есептiлiктi
қаржылық бақылау мәселелерi бойынша есептілiк нысандарын, оны жасау
бухгалтерлiк есеп пен аудит саласындағы, оның iшiнде өз
мемлекеттік сатып алу процесiн үйлестiрудi және мемлекеттiк сатып
салықтар, алымдар және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi
этил спиртi мен алкоголь өнiмдерiнiң, темекi өнiмдерiнiң, мұнай
республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуы жөнiндегі есеп пен
республикалық бюджеттiң түсiмдерi мен оны қаржыландырудың жиынтық жоспарларын
республикалық бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттiк мекемелердi қаржыландыру жоспарларын жасаудың
Қазақстан Республикасында кеден iсінің басшылығын жүзеге асыруды және
банкроттық рәсiмдердiң жүргiзiлуiн (банктерді және сақтандыру (қайта сақтандыру)
мемлекеттік меншіктi басқару және жекешелендiру жүйесiн ұйымдастыруды;
мемлекеттiк кiрiстер бойынша мемлекеттік есептілік алымының нысандары мен
өз құзыретi шегiнде жұмылдыру жұмыстары мен мемлекеттiк құпияларды
Министрлiк ведомстволарының мiндеттерi мен функцияларының орындалуын үйлестіру мен
мемлекеттiк органдардан, өзге де ұйымдардан және жеке тұлғалардан
өз құзыретi шегінде барлық мемлекеттiк органдардың, өзге де
Министрлiктiң қарамағындағы комитеттер мен мемлекеттiк ұйымдардың бұйрықтарын, өзге
акционерлiк қоғамдардағы мемлекеттік үлеске және республикалық меншiктегi басқа
Министрлiктiң қарамағындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорындарды мемлекеттік басқару органының
бюджеттік заңнамада көзделген жағдайларда бюджет қаражаттарын қайтарып алуды
жергілікті атқарушы органдардан облыстың, Астана және Алматы қалаларының
республикалық және жергілікті бюджеттердiң атқарылуы туралы Қазақстан Республикасының
Министрлiктiң құзыретi шегiнде халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асыруға құқығы
ҚР Қаржы Министрлігінің мамандандырылған комитеттері
Салық комитеті
Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгiнiң Салық комитетi (бұдан әрi
Комитеттің басты мiндеттерi мыналар болып табылады:
Салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндетті төлемдердiң
"Салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер
Қазақстан Республикасының экономикалық қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету;
Этил спиртi мен алкоголь өнiмiнiң, темекi өнiмдерiнiң, мұнай
Халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асыру.
Комитет өз қызметiн Қазақстан Республикасының Конституциясына және заңнамаларына,
Комитет мемлекеттiк мекеменiң ұйымдастыру-құқықтық нысанындағы заңды тұлға болып
Комитеттің функциялары мен құқықтары
Комитет заңнамада белгiленген тәртiппен мыналарды жүзеге асырады:
1) мемлекеттiк саясатты iске асыруды қамтамасыз ететiн функциялар:
Қазақстан Республикасы салық төлеушiлерiнiң мемлекеттік тiзiлiмiн жүргізу;
салық төлеушiлердi, салық салу объектілерiн және салық салуға
салық заңнамасының орындалуын бақылауды жүзеге асыру бойынша орталық
этил спиртiнiң, алкоголь өнiмдерiнiң және темекi өнiмдерiнiң өндiрiлуi
салық төлеушiлердiң қаржы-шаруашылық қызметiне, мұнай өнiмдерiн өндірушілердiң, мұнайды
өз құзыретi шегiнде салық және бюджетке төленетiн басқа
"Салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндетті төлемдер
салықтық құқық бұзушылықтарға қарсы күрес мәселелерi бойынша Қазақстан
2) Бақылау-қадағалаушылық функциялары:
салық және бюджетке төленетін басқа да мiндетті төлемдердiң
нормативтiк құқықтық кесiмдерде белгiленген құзыретi шегінде салықтық емес
қолданылып жүрген заңнамаға сәйкес таңбалауға жататын акцизделетiн өнiмдер
өз құзыретi шегінде нормативтiк құқықтық кесiмдердiң сақталуын бақылауды;
мұнай өнiмдерiнiң айналымына мұнай өнiмдерiнің өндiрiсi және айналымы
Салық органдарына салық төлеушілердің міндетті зейнетақы төлемдерін
Салықтық тексеру – салық органдарының салық міндеттемелерінің жүзеге
Салықтық тексерулер келесідей түрлерге бөлінеді:
1) құжаттық тексеру; 2) рейдтік тексеру.
Құжаттық тексерулер мынадай түрлерге бөлінеді:
1) кешенді тексеру – салықтардың және басқа
2) мазмұндық тексеру - салықтардың және басқа
3) қарсы тексеру - салықтық тексеру барысында
Рейдтік тексеру бұл салық қызметі органдарымен заңнамалардың жекелеген
Тексеру негізі бұйрық болып табылады.
Салықтық тексеру аяқталуымен салық органының лауазымды тұлғасы мыналарды
1) салықытық тексеру орнын, акт толтыру күнін;
2) тексеру түрін;
3) тексеруді жүргізген салық органының лауазымды тұлғасының қызметін,
4) салық төлеушінің тегін, атын, әкесінің атын немесе
5) салық төлеушінің банктік реквизиттерінің және регистрациялық нөмірінің
6) салық төлеушінің салықтық және бухгалтерлік есептілікті және
7) алдыңғы тексеру туралы мәліметтерді;
8) салық органдарына табыс етілген құжаттар жайлы жалпы
9) заңнамаға нұсқау жасай отырып салықтық құқық бұзушылықты
10) салықтық тексерулер нәтижелерін.
Салықтық тексеру аяқталысымен салық органы салықтық тексеру актісінде
Салық төлеуші хабарлама хатты ала салысымен онда көрсетілген
Салықтық тексеру барысында салықтық заңнамаларды бұзушылық анықталмаса, салықтық
2.2 Мемлекеттік қаржы жүйесіндегі бюджет.
Мемлекеттік бюджет жүйесі ақша қаражаттарын қайта бөлуді экономикалық
Мемлекеттік ресурстарды тиімсіз пайдалану олардың нақты процедураларының, бюджет
«Қаржы технологизімінің» тұғырнамасы мынаған сүенеді: бюджет процесін регламенттеу,
Қазақстан Республикасының бюджет кодексі өз күшіне енгеннен бері
Қазіргі уақытта мемлекеттік қаржыландырудың қандай бабы басым екендігі
Мемлекеттік қаражатты басқарудың тиімділігін көтеруде, бюджеттік менеджменттің маңызды
Мемлекеттік қаржылық бақылау жүйесін ішкі және сыртқы бақылауға
Жергілікті бюджеттің кірісі мен шығысы.
Бюджет қарапайым тілмен айтқанда мемлекет үшін жұмыс істеп
Қазақстанда бюджет жүйесін қалыптастыру және оның әртүрлі деңгейлері
өндірістік-мәдени бағдарламаларды қаржыландыру
өндірістік және әлеуметтік сфераны дамыту
мемлекеттік басқару жәнебилік органдарын ұстауға жұмсалатын шығындар
қорғанысқа жұмсалатын шығындар
Қазақстан экономикасы нарықтық қарым-қатынастарға тайғақ кешілуі қиын жолдармен,
Қай облыстың бюджеті болмасын бюджет кірісін басқару процесі
Ендігі кезекте Қызылорда облысы бойынша соңғы жылдардағы аймақ
2000 жылы республикалық бюджеттен алынған субвенцияларды қоса есептегенде
Төлемнің атауы 01.01.2000ж 01.01.2001ж
Заңды тұлғалардың заңды салығы
Жеке тұлғалардың табыс салығы
Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғалардың табыс салығы
Әлеуметтік салық
Заңды тұлғалардың мүлік салығы
Жеке тұлғалардың мүлік салығы
Жер салығы
Заңды тұлғалардың көлік құралдарына салынатын салық
Жеке тұлғалардың еөлік салығына салынатын салық
Бірыңғай жер салығы
Суды пайдаланғаны үшін төленетін ақы
Орманды пайдаланғаны үшін төленетін ақы
Мемлекеттік акция пакеттерінің дивиденттерінен түсімдер
Жерді жалға беруден түскен түсімдер
Қоршаған ортаны ластағаны үшін түсімдер
Мемлекет меншігіндегі мүліктерді жалға беруден түскен түсімдер
Акциздер
Барлығын қосқандағы жергілікті бюджнтке берешек сома 70021
41086
7179
439075
111089
1033
34114
8493
1133
25874
6
15180
774
13988
7771
470
777286
76454
48283
61
286137
60931
912
34107
15728
326
3712
69168
2
632
2478
21841
7224
978
628434
Осы жылғы бюджеттің шығыс бөлігінің орындалуына келетін болсақ:
Бюджеттің кіріс бөлігінің орындалуына тоқтала кетсек:
2000 жылы облыс бюджетіне түскен сомаларының ішінде салықтық
Қандай аймақ болмасын білім беру саласына үлкен мән
2000 жылы денсаулық сақтау саласына бюджеттің 2792911 мың
Әлеуметтік қамсыздандыру және әлеуметтік көмекке бюджеттен 943405
2001 жылы Қызылорда облсыс бойынша республикалық бюджеттен алынған
Облыс бюджнтінің меншікті кірістері 101,7 роындалды.Кірістер түсімінің құрылымында
Облыс бюджетінің кіріс бөлігінің түсімдерін барынша толықтыруда салық
Ал бюджеттің шығыс бөлігінің орындалуын қысқаша мына кесте
Атауы Бекітілген бюджет Анықталған бюджет Кассалық орындалу Орын/лу
Шығыстар 10171848 13327555 13173711 98,8
Жалпы мәндегі мемл-к қызмет көрсетулер
Қорғаныс
Қоғамдық тәртіп пен қауіпсіздік
Білім беру
Денсаулық сақтау
Әлеумет-к қамсыздандыру мен әлеуметтік көмек
Коммуналдық үй шаруашылығы
Мәдениет,спорт,туризм ж/е ақпарат-қ кеңістік
Ауыл,су,орман,балық шаруашылығы ж/е қоршаған ортаны қорғау
Транспорт және байланыс
Басқалары
Қарыз қайтарымы
Несиелеу 341497
166170
300914
3465746
2705305
1507087
663127
354969
136645
276519
246350
7519
164941 395176
238773
414145
3590204
3511730
1830587
1595885
526517
162308
484924
563010
14296
479800
391339
238532
413544
3582197
3508024
1709871
1592641
525069
158613
479858
559727
14296
479800 99,0
99,9
99,9
99,8
99,9
99,4
99,8
99,7
99,7
99,0
99,4
100,0
100,0
2002жылға келетін болсақ, бұл жылы облыс бойынша республикалық
Бюджеттің кіріс бөлігінің орындалуына тоқталатын болсақ, кірістер бойынша
Атауы 2002жылға бекітілген бюджет,мың. тг 2002жылға анық-ған бюджет
Жеке табыс салығы-барлығы
Әлеуметтік салығы-барлығы
Мүлік салығы-барлығы
Жер салығы-барлығы
Көлік құралдарына салық-барлығы
Бірыңғай жер салығы-барлығы
Акциздер-барлығы
Су ресурстарын пайдаланғаны үшін ақы
Ормандарды пайдалан.үшін ақы
Жер учаске-н пайдалан.үшін ақы
Мемлекеттік баж салығы
Қор.ортаны ластағаны үшін ақы
Кәсіпкерлік ж-е кәсіби қызметтерді жүргізгені үшін ақы
Басқа да салықтар
Салымдар емес түсімдер
Капиталмен жүргізілетін операциядан түсімдер
Меншікті кірістердің барлығы
1642885
2461255
225461
82294
87557
7871
55522
70634
3890
16298
44127
96794
30083
762
59181
39261
4923875 1889603
4359689
338826
75211
101614
6144
69315
50079
3331
21908
61329
120259
44376
20
91573
62675
7295953 1956920
4588976
354905
82473
104465
6400
76086
51658
6250
25310
79210
127675
50924
24
61866
75148
7648290 67314
229287
16079
7262
2851
256
6771
1579
2919
3402
17881
7416
6548
4
-229707
12472
352337
Бюджеттің шығыс бөлігінің орындалуына тоқталатын болсақ 2002 жылы
ΙΙΙ Қазақстанда инфляцияның ерекшеліктері және
Қазіргі кездегі ауқымды өзгерістер
Экономиканың өзін макроэкономика және
Инфляция адамзат тарихында жаңа
Алғашқы рет ″ инфляция ″
Инфляция тек қағаз ақшаға
Сонымен инфляциялық ахуал көптеген
Ақша айналымымен тікелей байланысты себептер
Айналымға бюджеттің тапшылығын жабу үшін
Айналымға қолма – қол емес
Ұлттық валютаның бағамын бір
Ақша айналымы мен жанама
Шаруашылықтың үйлесімді өркендеуінің бұзылуы ;
Шаруашылықтың шығынды тетігі ;
Салық саясаты ;
Баға саясаты ;
Мемлекеттің сыртқы экономикалық қызметі
Бір қарағанда екінші топта
Макроэкономикалық құбылыстарға басты себептер
Ұлттар өзінің экономикалық
Өсудің тенденциясын анықтау көрсеткіші
Өндірістің потенциалдық көлеміне жету
Қазіргі кезде ол барлық
Сонымен, инфляция дегеніміз - / латын
Инфляциядан өндірісте біраз зардап
Инфляция қағаз ақшалардың алтынмен
Егер қағаз ақшалар товар
Девальвация дегеніміз – қағаз ақшаның
Ревальвация дегеніміз – ақша курсын
Шет ел мамандары инфляцияның
1. Баяу және сұлама инфляция
2. Қарқынды инфляция
3. Ұшқыр инфляция
Баяу инфляция кезінде баға
Қарқынды инфляция кезінде баға жылына
Ал ұшқыр инфляция кезінде ақшаның
Шет ел нарықта болатын инфляциялық
Жасырын инфляция деп аталаын
Сұраным мен ұсынымға байланысты
1.Сұраным инфляцияциясы
2. Ұсыным инфляцияциясы
Сұраным инфляцияциясы – нарықтық байланыстарда
Ұсыным инфляцияциясы - өндіріс шығындарының өсуінің
Ұсыным инфляцияциясының екі түрі
1) Жалақының өсуі әсерінен болатын
2) Ұсыным экономикасы механизмінің бұзылуы
Инфляцияның сипаты қоғамдық ұдайы
Инфляцияны бағалау және
бағалары индексінен өткен жылдың
Инфляция қарқыны = Iб1 – Iб0 ⁄
Қазақстанда тұтыну тауарларының бағасы
1990 – 1; 1992 – 2,5 ; 1993
Инфляциялық процестің қуаттылығын бағалауды
Баяу – бұл кезде ақшаның
Өршімелі – баға 100 пайыз
Әсіре – баға жүздеген пайызға өскенде,
Бағалар өсуінің теңгерімділік дәрежесі
Теңдестірілген инфляция кезінде әртүрлі тауарлардың
Болжаулық (болжап айтушылық ) дәрежесіне байланысты
Күтілген , болжамды және күтілмеген
Сондай – ақ дпмудың әркелкілігімен сипатталатын
Нақты экономикалық өмірде инфляцияның бұл
Импортталынған инфляция - ол шетелдік
Экспортталынған инфляция – тауарлар мен
Инфляция елдің әлеуметтік – экономикалық
ақшаның құнсыздануына сәйкес халықтың, шаруашылық
құнсызданған ақшадан ″ қашу ″ басталады. Ел
инвестициялық белсенділік төмендейді .Ешкім
табысын салық салудан жасыратын
халықтың арасында бұрын болып
Сондықтан , кез – келген үкімет, инфляцияға
Инфляция кезінде өндіріс қарқыны
Елде әлеуметтік экономикалық тұрақсыздық
Инфляция мен жұмыссыздықтың бірінен
Толық жұмыспен қамтамасыз етілген
Өз кезеңінде инфляцияның күшеюі
Жұмыспен қамтамасыз ету нарығында
Көптеген елдер экономикасында кейде
Стагфляцияның барынша айқын себебі :
Инфляцияны ауыздықтаудың дәстүрлі жолы
Инфляция зардаптарын бейтараптандыру мақсатымен
Ақша реформасын жүргізудің екі
Екінші, ақша жүйесінің кейбір элементтерін
Соғыс және революциядан кейінгі
Нуллификация –ол құнсызданған ақшаны жойып,
Реставрация- ол ақша өлшемінің бұрынғы
Девальвация- ол ақша өлшемінің алтын
Деноминация- ол ″ нольдерді сызу ″ әдісі,
Қазақстанда өндірісті дамытуға бағытталған
Инфляция кезінде баға мен
түрлі талаптардың арасында табыс пен
бүкіл экономика деңгейінде баға
Инфляция бекітілген номиналды деңгейінде болған
Инфляцияны 1% төмендету үшін
Инфляцияны жұмыссыздықтың есебінен төмендету
Инфляцияны тауар тапшылығының басты
Инфляция кешенді себептердің негізінде
Инфляциямен күрестің басты құралы –
Әлемдік практикада инфляциямен күрес
Ақша – несие саясаты инфляцияның төмендеу
Қазақстан Республикасының мемлекеттік статистикалық
Орталық банкі 2-ші жарты
Қазақстанның табыс саясаты анық
Табыс саясатындағы өндірістік шығын
Экономикалық саясаттың негізгі
Инфляция – ақша жүйесінің дағдарысты
айналысқа артық ақшаның шығарылуы
қолайсыз төлем балансы
үкіметке сенімнің жоғалуы
Инфляция әлемнің көптеген елдеріндей
Инфляцияның көріну нысандары :
- тауарлар мен
- ұлттық ақша бірлігінің
- ұлттық ақша бірлігінде
Инфляцияның ішкі және
айыра білу қажет. Ішкі факторлардың
Дүниежүзілік құрылымдық дағдарыстар ( шикізат ,
Инфляция кезінде мемлекет іс- қимылын
Бейімделу саясатын жүргізу немесе инфляцияға
Инфляцияны төмендету немесе басу
Дефляциялық саясат – мемлекеттің шығындарды
Кірістер саясаты – бағаға және
Салық саясаты инфляция жағдайында
Біріншіде, мемлекеттік бюджеттің теңдестігіне жету
Екіншіден, экономиканың бастапқы буындарында - өндіріспен
Өршімелі инфляция кезінде бірқатар
КСРО құлағаннан кейін Қазақстан
Қазақстанның 1993 жылдың қазанына
Ресей үкіметі мен рублдік
Ұлттық валюта енгізу - әр
Мемлекеттік маңызды теңге шығару
Жалпы теңгенің тарихын мынадай
– кезең. Инфляцияны ауыздықтау, ұлттық
–кезең.Экономиканы тұрақтандыруға қол жеткізу
–кезең. Экономиканың тұрақты өсуі, қаржы
ЖІӨ - нің жиынтық өсуі
" Ұлттық валютаның ″ ішкі
Айырбас бағамының тұрақтылығы инфляциялық
Экономикада ақша ұсынысының
Ұлттық банк портфеліндегі мемлекеттік
Қазіргі кезде инфляцияның
I. Жалпы өндіріс көлемінен (макроэкономикалық
II.Ресурстарды орналастырудың экономикалық тиімділігінен көрінеді.
Бірінші бағытқа тән сипат, инфляция
Инфляцияның зардаптарына қарағанда болу инфляция ауыр экономикалық зияндар
1) Марченко А.Г Егемен Қазақстан
Инфляция зардаптарын бейтараптандыру мен
Антиинфляциялық саясаттың маңызды элементтерінің
Қорытынды
Сонымен, жоғарыда баяндалған мәселелелерді қорыта келе, мемлекеттің қаржы
Мемлекеттің қаржы жүйесі өзінің құрылымдық ерекшелігіне, маңызына және
Мемлекеттің қаржылық жүйедегі қаржылық қызметі деп мемлекеттің біртұтас
Мемлекеттің қаржылық қызметінің негізгі мақсаты: қоғамның әлеуметтік –
Мемлекеттік қаржылар саласындағы басқару деп мемлекеттік қаржылар аясындағы
Қаржылық жоспарлаудың құқықтық негіздері қаржылық жоспарларды әзірлеу, қарау,
Қаржылық жоспарлау мемлекеттің ақшалай қорларын қалыптастыру, бөлу және
Қаржылық жоспарлау обьектісі ақшалай қор болып табылды. Ал
Бірсыпыра шет ел мамандарының
″ Қазақстан Республикасының Ұлттық
Адам өмірі өне бойы қозғалыста
Инфляция қағаз ақшалардың алтынмен
Республикада осы өтпелі кезеңде
Бүгінде адамзат өмірі қай
Шынын айтсақ, ұлттық валюта енгізілгеннен
Ия, шынында теңгені енгізгеннен кейінгі
Қазіргі кезде біздің елде
Қолданылған әдебиеттер тізімі:
Әубәкіров " Экономикалық теория негіздері "
Мәдешев Б " Нарықтық экономика теориясына
Эдвин.Дж. Доллан " Макроэкономика" Москва 1995 ж
Мельников В.Д " Экономика Казахстана "
Тобаяқов Б "Егемен елдің экономикасы
Алматы 1995 ж.
6. Қаржы - қаражат
7. Қаржы - қаражат //
8. Қаржы - қаражат //
Егемен Қазақстан 2003 № 15 қараша
Казахстан в цифрах 2003, 20004
Статистикалық бюллетень 2004
Қазақстан Республикасының «Бюджетке төленетін салықтық және басқа да
3