Тақырыбы: “Өнімді өткізу және тарату”
Жоспар
Кіріспе
І. Негізгі бөлім
Өнімді өткізу және тарату
Өнімді өткізудің маркетингтік жүйелері
Кәсіпорындағы өткізу қызметінің рөлі
Көтерме сауданың мәні, рөлі және қызмет
Бөлшек сауда, оның түрлері және даму
Қортынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Өндірілген өнімді тұтынушыға міндетті түрде жеткізу
Өнімді өткізу және тарату
Өткізу – өнімді кеңістік пен уақыт
Өткізу арнасына қатысушылардың міндетті қызмет аясы
Ақпараттық – маркетингтің зерттеулер жүргізу, ақпаратты
Комуникациялық – жарнамалық ақпаратты жасау және
Тауарды бейімдеу – тауарларды сатып алушының
Байланыстарды орнату – мүмкін болатын сатып
Келіссөздер жүргізу – тауар меншігін иемденуге
Тауар қозғалысын ұйымдастыру – тауарды тасымалдау
Қаржыландыру – арананың қызмет атқаруына қажетті
Тәуекелге бару – өткізу арнасының жауапкершілігін
Төлем жасау – тауарды өндірушіден алуға
Меншік құқығын табыстау – тауарларды иемдену
Арнаның өткізу қызметтерін тек өндірушілер де,
Өткізу арнасы – ол өндірушіден тұтынушыға
Өткізу арналарын таңдау кезінде мынадай факторлар
Өндіруші фирманың мінез – құлқы оың
Тұтынушылар, олардың саны, территориялық орналасуы, сатып
Тауар немесе қызмет көрсетудің сипаты, ассортименті
Маркетинг жөнініндегі мнеджердің стратегиялық шешімі тікелей
Тәжірибеде өткізу арналарының тікелей және
Тікелей өткізу арнасы – тауарлар мен
Жанама өткізу арналары – тауарлар мен
Өткізу арнасын қалыптастырудың кезінде басты мәселе
Нөлдік деңгейдегі арна. Бұл арна тұтынушы
Бір деңгейлі арна. Құрамына бір делдал
Екі деңгейлі арна. Құрамына екі делдал
Үш деңгейлі арна. Құрамында үш делдал:
Бұлардан да ұзын өткізу арналары болады,
Өндіріске арналған тауарларды өткізудің тұтыну тауарларын
Өндіріске арналған тауарларды өткізген кезде делдалдардың,
Қызмет көрсетуді өткізу тауарды өткізуден ерекшеленеді.
Белгілі бір өткізу түрін қолдану, өзіндік
Өзіндіктер - бұлар тікелей кәсіпорынға
Кәсіпорындардың өзіндік өткізу органдарына мыналар жатады:
еншілес өткізу компаниялары.
саудалық өкілдіктер және бөлімшелер.
фирмалық дүкендер.
коммивояжерлер, дилерлер, сауда агенттері.
Өткізу жүйесінің құрылу ерекшеліктерін қазақстандық кондитерлік
Қарағанды және Қостанай қалаларында сауда үйлері,
«Баян сұлу» кондитер фабрикасы өз өнімінің
Кейбір өндірушілердің өз тауарларын сататын өзіндік
Фирмалық сауданы дамыту үшін өндірушінің өзіндік
Өнімді тікелей сауда жүйесіне сату –
«Бахус» ААҚ шығарған өнімнің 70%-ға жуығын
Сыртқы өткізу ұйымдары категориясына мыналар жатады:
тауарға меншік құқығы бар дербес көтерме
сататын тауарлардың меншікті иесі емес және
Өнімді өткізудің маркетингтік жүйелері
Өнімді өткізудің маркетингтік жүйелерінің түрлері өткізу
І. Дәстүрлі – бұған тәуелсіз өндіруші,
ІІ. Тік маркетингтік жүйелер (ТМЖ). ТМЖ
ТМЖ-ның корпоративтік, келісімді, басқарылатын деген негізгі
Корпоративтік ТМЖ негізінде өндіріс пен өткізудің
Келісімді ТМЖ – үлкен коммерциялық жетістікке
Көтерме сатушы ұйымдастырған, бөлшек саудагерлердің өз
Бөлшек саудагерлердің кооперативтері. Бұл – көтерме
Франчайзинг – келісімді ТМЖ-ға кіреді. Ол
Франшизаны алушы заңды түрде және өзінің
Франшизаның дамуы мынадай шарттарды талап етеді.
Тұтынушы қайталай алатын дәлелді бизнестің сәттілігі;
Жоғары сапалы тауарлар мен қызметті өткізу.
Ноу – хауды тұтынушыға табыстау және
Франчайзер мен франшизиант арасында ұзақ қатынастардың
Әлемдік тәжірибеде франчайзингтіңмынадай типтері қалыптасты:
Өндіруші мен бөлшек саудагер арасындағы франчайзинг.
Өндіруші мен көтерме саудагер арасындағы франчайзинг.
Көтерме және бөлшек саудагерлер арасында. Мысалы,
Дистрибьютор және қызмет көрсету фирмасы арасындағы
Бизнестің бұл түрін Достастық елдері ішінен
Басқарылатын ТМЖ-де осы жүйенің бір мүшесінің
ерекше жеңілдіктердің бар болуы (өткізудің эксклюзивті
басқа мүшелерге экономикалық билігі (сатушы маркасының
жүйенің басқа мүшелерін иемдену және басқарудың
Өткізу жүйесінің біреуінің ресми емес лидерлігін
Қндірушінің эксперттік артықшылығы, мысалы, өнімнің сапалық
Көп уақыт бойы әйгілі өндіруші өткізу
ІІІ. Қазіргі замандағы өткізу стратегиясына тән
ІV. Фирма белгілі бір немесе әр
Қазақстанда көптеген компаниялар бірнеше жүйеден тұратын
Қазақстанның «Рахат» кәсіпорны өзінің нарық үлесін
Мұндай жүйелердің қалыптасуы тікелей байланыстарды таңдайтын
«Рахат» ААҚ өз өнімін көлемінің тең
Кез келген кәсіпорынға өз өнімін ірі
Өткізу арнасының менеджменттаратуды жоспарлау, өткізу арнасының
Өткізу арнасының әрбір мүшесі өзінің қызметін
Арна құрылымын анықтау 4 түрлі шешімді
Өткізудің қарқындылығы, нақты тауар мен нарықтың
Эксклюзивті өткізуде өндіруші жеке делдалға осы
Франчайзинг – эксклюзивті өткізудің ерекше түрі.
Қарқынды өткізу арзан және жиі сатып
Кәсіпорындағы өткізу қызметінің рөлі
Кәсіпорынның өткізу қызметі – компанияны тұтынушылармен
Компанияда ішкі және сыртқы немесе «далалық»
Көтерме сауданың мәні, рөлі және қызмет
Көтерме сауда қызметі – тауарларды үлкен
Тәуелсіз ұйымдар – тауарларды өз иелігіне
Қазақстан Республикасында «Әсем-ау», «Қант орталығы» компаниялары
Көтерме саудагерлерді мына жағдайларда таңдау тиімдіболады:
егер нарық шашыраңқы болса, әр бір
әдетте көтерме саудагерлердің (делдалдардың) саны, өндірушінің
бұйым өнеркәсіптің көптеген салаларындағы тұтынушыларға өткізілуі
тұтынушылар өнімді ұсақ партиалармен сатып алатын
Тәуелді – бұл тауарға меншік құқығы
Тұтынушыға толық циклді қызмет көрсететін көтерме
Тұтынушыларға шектеулі циклмен қызмет көрсететін көтерме
Cash ＆Carry компаниялары (ағылшыннан аудармасы –
Көтерме саудагерлер – коммивояжерлер. Ұзақ сақталмайтын,
Көтерме-брокерлер. Олардың негізгі қызметі- сатушы мен
Агенттер – ол сатушының немесе сатып
Өндірушілердің агенттері - бірін-бірі толықтыратын тауарлары
Сату агенттері. Жасалған келісім-шарт негізінде өндіруші
Комиссионер агенттер. Тауарларды сату мәмлелерін жасап,
Агенттер және брокерлер – тауарды сату-сатып
Көтерме саудагерлер – консигнанттар. Олар бакалейлік-гастрономдық
Өндірістік кооперативтік. Ауыл шаруашылық өнімдерін өндіретін
Сауда маклерлері. Өндіріс құралдарының көтерме нарығында
Сөрелі джобберлер. Бөлшектік сауда (супермаркеттер, және
Бөлшек сауда, оның түрлері және даму
Бөлшек сауда – түпкі тұтынушының жеке
Бөлшек сауданың тарихы 20-жылдары өндіріс шығарған
Бөлшек сауданың қызметтері оның мақсаттарымен анықталады:
Тауарды сатып алу мен оның ассортиментін
Тұтынушылардың сұранысын, талғамын, қалауын зерттеу;
Өндірушіні оның өніміне деген сұраныс барысы
Тұтынушыларға тауардың сапасы мен ерекшеліктері туралы
Қызмет көрсету. Кәсіптік түрде сатып алу
Бөлшек сауда түрлері меншік нысандары бойынша
Бөлшек дүкендер типтері
Өткізетін өнімдердің түрлеріне байланысты бөлшектік дүкендер
ІІ. Тауарлық ассортимені бойынша дүкендердің мынадай
Супермаркеттер – үстеме бағасы жоғары емес,
Суперсторлар. Сауда ауданы орта есеппен 3-тен
Гипермаркеттердің сауда ауданы 10 мыңнан 50
Cash＆Carry дүкендері. Ауданы – 400 шаршы
Арнаулы дүкендер – тауарлардың жеке топтпрын
Универмагтар. Басқаларға қарағанда сан алуан тауар
Көпшілікке арналған тауарлар дүкендері. Бағасы универмагтар
Ыңғайлы дүкендер. Үй жанында орналасқан, күні-түні
ІІІ. Бағасы бойынша дүкендердің келесі түрлерін
Дисконтты дүкендер («Tagret»). Тұтынушы өзіне-өзі қызмет
Қойма клубтары. Қоймаға ұқсас ғимарата орналасқан,
Қойма-дүкен. Қойма – клубтарына ұқсас. Бағасы
ІV. Қызмет көрсету түрі бойынша бөлшек
Пошта арқылы сату («Директ-мейл»);
Автоматтар;
Тапсырыстар қызметі;
Шығарып сату саудасы.
Сауданың осы аталған түрлерінің мәні туралы
V. Жеке меншікке байланысты бөлшектік сауда
1. Корпарациялық жүйе – екі не
2. Ерікті жүйелер – әйгілі сауда
3. Тұтынушылар кооперативтері. Тұтынушылар иелігіндегі дүкен
Қортынды
Тауар қозғалысында белгілі бір қызметтер атқаратын
Өткізудің ерекше түрі ретінде әр түрлі
Пайдаланылған әдебиеттер
Маркетинг оқу құралы,
авторы: С.Р. Есімжанова