Жарғылық капиталдың есебі

МАЗМҰНЫ.
КІРІСПЕ.
І. БӨЛІМ. Кәсіпорындағы меншікті капитал есебінің ұйымдастыруының теориялық аспектілері.
1.1 Капитал түрлері, түсінігі...............5
1.2 Меншікті капитал құрылымы және есепке алу жолдары......................8
1.3 Қайтарылып алынған капитал есебі...............13
ІІ. БӨЛІМ. «Меридиан» ЖШС – ның меншікті капитал есебінің
2.1 Кәсіпорынның сипаттамасы және оның жалпы бухгалтерлік көрсеткіштері.........................18
2.2 «Меридиан» ЖШС-ның жарғылық капитал есебі............22
2.3 Меншікті капиталдың аналитикалық және синтетикалық есебі.........25
ІІІ. БӨЛІМ. Меншікті капиталдың есебін, талдауын жетілдіру шаралары
3.1 Меншікті капитал есебін ҚР-ның «Бухгалтерлік есеп және
3.2 Меншікті капитал есебін №1 ХҚЕС №2 ҰБЕС
3.3 ҚР-ның 2009 жылғы салық кодексіне сәйкес коорпоративті табыс
3.4. Меншік капитал есебінің шет елдерде жүргізілуі және «1С
Қорытынды.
Қосымшалар.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.
КІРІСПЕ.
Қазақстан Республикасының қазіргі кездегі дамуының бухгалтерлік есебі басқару жүйесінде
Осыған орай, бухгалтерлік есептің мәліметтері негізінде бүкіл шаруашылық қызметтің
Бухгалтерлік есеп көптеген жылдар бойы басқа ғылымдар сияқты дамып,
Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есебі бухгалтерлік есеп стандарттарында және субъектілердің
Осы курстық жұмысымның ең басты мақсаты бұл:
Меншікті капитал есебін ұйымдастыру және жүзеге асыру;
Меншікті капитал құрылымын жалпылай анықтау мен зерттеу жасау;
«Меридиан» ЖШС-ның жағдайына, көрсеткіштеріне сипаттама беру;
«Меридиан» ЖШС-ның қаржылық жағдайы және меншікті капитал құрылымын талдау.
Бүгінгі таңда ел экономикасының нарықтық жалға көшуіне байланысты жаңа
Қ.Р.Президентінің өзінің халқына “Қазақстан- 2030” жолдауында біздің мемлекеттің дамуының
І бөлім Кәсіпорындағы меншікті капитал есебінің ұйымдастыруының теориялық
1.1. Капитал түсінігі және оның түрлері.
Капиталдың мәніне теориялық көзқарастар. Нарықтық қатынастарға кеткен кезде «капитал»
Ақшаның капиталға айналуының басты шарты - ақша иегерінің нарықта
Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес кәсіпорындар өзінің құрылуы барысында, яғни
Жалпы кәсіпорынның есебін жүргізу барысында жұмыс істеп тұрған, қызмет
Кәсіпорын мүшесінің құрамы ұйымның барлық мүлкі (қызмет атқарушы капиталы)
Негізгі (айналымнан тыс) активтер негізгі құралдардан, материалдық емес активтерден,
Ал айналымдағы активтер кәсіпорынның қызмет атқаруы барысында пайда табуға
Кәсіпорын мүліктерінің (капиталының) құралу көздері.
Кәсіпорын мүлкі оның негізгі құралдары мен айналымдағы
5110 - жарғылық капитал;
5410 - резервтік капитал;
5510-5610 - бөлінбеген пайда.
Кәсіпорындар өздерінің қызмет атқаруы барысында меншікті қаржыларынан басқа қарыз
Жарғылық қор меншік иесінің (кәсіпорынның) жарғысында қаралған қызметтерін қамтамасыз
Меншік иесінің тиісті құқығымен жауапкершілігіне қарай ұйымның жарғылық қоры
Кәсіпорындардың (толық серіктестік, сенім серіктестігі, жауапкершілігі шектеулі серіктестік, қосымша
Жарғылық қор мөлшері ұйымның жарғысында және басқа да құрылтайшылық
Жарғылық қордың мөлшері қатысушылардың нақтылы үлес бағасына байланысты. Әрбір
Қосымша төленген капитал — қоғамның өзінің акцияларын олардың атаулы
Қосымша төленбеген капитал — кәсіпорынның өзінің меншігіндегі негізгі құралдары
Резервтік (сақтық, сақтаулы) капитал — келешекте (алдағы уақыттарда) болуы
Резервтік капитал - акционерлерлік қоғамның және басқа да тараптардың
Бөлінбеген пайда (табыс) — кәсіпорынның жалпы кірісінен (пайдасынан) барлық
Капиталдың басты қасиеті өз иесіне табыс әкелу болып табылады.
Нарықтық қатынастың кез келген субъектісінде қандай да болсын өндірісті
Капиталдарды мынадай белгілер бойынша топтастыруға болады:
бар болу формасы бойынша;
құнның ауыстыру тәсілі бойынша;
меншік капитал формасы бойынша;
қаржыландыру көздері бойынша;
пайдалану бағыттары бойынша.
Меншіктік формасы жөнінен капитал: жеке меншік (дара, отбасылық), ұжымдық
Өзіндік капитал - кәсіпорынның меншік иесі (немесе меншік иелері)
Қарыздық капитал - кәсіпорын белгілі уақытқа дейін иемденіп, келісімді
Қарыздық капиталдың құрамына банктен алынған капиталдан басқа құнды қағаз
1.2. Меншікті капитал құрылымы және есепке алу жолдары
Меншік капиталдың ұйымдастырушылық есебі. Бухгалтерлік есеп жұмысын жүргізу
Есептік саясатты құрудың негізгі талабы:
-бухгалтерлік есептеу стандартына сәйкес бухгалтерлік есепте есептеу әдісі қолданылады.
Бюджетпен есептесу келесі салық түрлері арқылы жүзеге асады:
заңды тұлғалардың табыс салығы;
жеке тұлғалардың табыс салығы;
қосымша құнға салық;
және міндетті зейнетақықорға төлемдер.
Шаруашылық салық заңдарына сәйкес салық органына ай сайын, тоқсан
Халықаралық бухгалтерлік есеп стандартына көшуге байланысты ақпарат беру мен
Кәсіпорынның тұрақты қаржылық жағдайын қалыптастыруда оның өз контрагенттерімен (салық
Меншікті капиталды қалыптастыру мен пайдалануды оқып-білу шаруашылық, жүргізуші субъектілердің
ҚР-ның «Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есеп беру туралы» заңында
Меншікті капиталдың ерекшелігі - ол шаруашылық жүргізуші субъектінің актив
30 «Қаржылық есеп беруді ұсыну» БЕС-де меншікті капиталға мыналар
Жарғылық капитал есебі. Жарғылық капитал кәсіпорын мүлкіне оны құрған
Жарғылық капиталды тексергенде аудитор бірінші кезекте келесі жағдайларды қарастырады:
а) жарғылық капитал көлемінің құқықтық-иормативтік акті
талаптарына сай болуын;
ә)жарғылық капитал мөлшерінің өзгеру ықтималдығын;
б) бухгалтерлік есепте жарғы капиталының шамасына ықпал
етеді.
Жарғылық капиталдың есебі. Жарғылық капиталы - кәсіпорын капиталының жарғысымен
Жарғылық капиталға салымдарды төлеу үшін ақша қаражаттары, интеллектуалдық меншікті
Жарғылық қоры акциялардың сатылған атаулы (номинальды) құны бойынша бағаланады.
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жарғылық капиталының мөлшері шектеліп отырады,
Жарғылық капиталдың абсолютті көлемі және оның баланс пассивінің жалпы
50-ші «Жарғылық капитал» бөлімшесінің шоттары бойынша қалдығы, оның құрылтай
50-ші «Жарғылық капитал» бөлімшесінің шоттары бойынша операцияларды қарастырайық.
Жарғылық капиталдың аналитикалық есебі акционерлер немесе катысушылар - жеке
- акцияларға ие акционерлердің жалпы саны;
- артықшылығы бар акциялардың жалпы саны және оларға ие
- акциялардың 5%-інен астамына ие акционерлердің, сондай-ақ
Көшірмеде: шығысқа жататын нөмірі, күні, тіркеушінің атауы және оның
Акциялардың қозғалысы жөніндегі операциялардың бухгалтерлік есебіндегі жазулар тәуелсіз тіркеушінің
Әрбір шаруашылық жүргізуші субъектіні құру үшін құрылтайшылық құжаттары (бұл
Шаруашылық серіктестік мына формалар бойынша құрылуы мүмкін:
толық серіктестік - жарғылық капиталы оның құрылтайшысын анықтайды, алайда
коммандиттік (сенімге негізделген) серіктестік - жарғылық капиталдың мөлшері заң
жауапкершілігі шектеулі серіктестік - жарғылық капиталдың мөлшері серіктестік құрылтайшылары
қосымша жауапкершілікті серіктестік - жарғылық капиталдың мөлшері жауапкершілігі шектеулі
Акционерлік қоғамның жарияланған жарғылық капиталдың ең аз деңгейдегі көлемі
еншілес және тәуелді шаруашылық серіктестігі - жарғылық капитал акционерлік
өндірістік капитал - жарғылық капитал кооперативтік мүшелерінің пай салу
мемлекеттік кәсіпорын - шаруашылық меншік құқығына немесе оперативтік басқаруға
коммерциялық емес ұйымдар - басқарушылық, әлеуметтік - мәдени немесе
Шаруашылық жүргізуші субъект жарғылық капиталға мүліктік және ақыл
- ой (интелектуально) қызметі түрінде қаржылық салымды жүзеге асырса,
Тауарлы - материалдық құнлылықтардың жарғылық қорына төлеген жарнаны бағалау
5020 шот бойынша қалдық қалатын болса, онда ол
Қаржылық жағдай кәсіпорынның бәсекелестік қабілетін және оның іскерлік қарым
Акционерлік қоғамның таза активтерінің мөлшерін анықтау кезінде, оның жарғылық
Мемлекеттік кәсіпорынның жарғылық капиталының мөлшерін оның құрылтайшылары белгілейді, және
1.3 Резервтік, жарғылық және бөлінбеген капиталдар есебі.
Резервтік капитал - акционерлерлік қоғамның және басқа да тараптардың
Резервтік капиталдың есебі 53-ші "Резервтік капитал" бөлімшесінің мынадай пассивті
Заңдармен белгіленген резервтік капиталдың есебін. Жыл сайын түскен таза
Резервтік капиталдарды қалыптастырған (құраған) кезде 5410 шоты дебеттеленеді.
Резервтік капитал қаражатарын пайдалану 5310-ші шоттың дебетінен мына шоттардың
Басқа да резервтік капитал есебі, 5340-ші "Басқа да резервтік
5340 шоттың дебеті мен кредиті бойынша шоттар корреспонденциясы 5310
Акционерлік қоғамдар мен басқа да ұйымдар өздерінің таза пайдасы
"Заңмен белгіленген резервтік капитал ",
"Басқадай резервтік капитал " - деп аталатын шоттарда есептеледі.
5340 "Басқадай резервтік капитал"
Акционерлік қоғамда немесе басқа да ұйымдар өздерінің тапқан таза
Кәсіпорынның резервтік капиталы іс жүзінде заңнамамен құрылтайшы құжаттарға сәйкес
Басқаша айтсақ, кәсіпорынның резервтік капиталы - кәсіпорынның тоқтаусыз жұмысына
Заңнама бойынша резервтік капитал құруға міндетті кәсіпорындар оны баланстың
Кәсіпорынның резервтік капиталы мемлекттік тіркеуден өткен уақытынан бастап екі
Резервтік капиталды қалыптастыру мен пайдалану былайша көрсетіледі.
Резервтік капиталға аударымдар - ДТ 5410 КТ 5310 ,
Резервтік капитал есебі 13 журнал - ордерде жүргізіледі. Аудитор
Резервтік капитал субъектісінің негізгі (оперативтік) қызметінен алынған заңдарын жабуға
Заңдармен белгіленген резервтік капиталдың есебі. Шаруашылық жүргізуші серіктестіктің (ЖШС,
Қазақстан Республикасы Президентінің «Шаруашылық серіктестіктері туралы» 1995 жылғы 2
Жарғылық қордың мөлшері қатысушылардың нақтылы үлес бағасына байланысты. Әрбір
«Таратылмаған кіріс (жабылмаған зиян)» 54 бөлімше шоттарында жүргізіледі.
Мәліметтік жылдағы таратылмаған кіріс (жабылмаған зиян) осыларды жинақтайтын ақпараттары
Жарғылық капитал экономикалық субъектінің меншікті капитал құрамына кіріп, кредиторларының
Жарғылық капиталдың мөлшері жылдық іс-әрекеттердің қорытындысы негізінде немесе құрылтайшы
Жарғылық қордың жағдайы мен қозғалыс ақпараттарын жинақтауға 5010 шот
Мемлекеттік тіркеуден өткен экономикалық субъектінің жарғылық капиталы құрылтайшылардың үлесі
Жарғылық капиталдың үлес төлемі ретінде ақшалай, материалдық емес активтер
Мекеменің қаржылық жағдайы бухгалтерлік баланс бойынша және
Бөлінбеген табыстың (жабылмаған зиян) есебі бухгалтерлік есептің Бас есеп
Есепті жылдың бөлінбеген табысының (жабылмаған зияны) есебі есеп берілетін
Есеп берілетін жылдың сомасында 5430 шотқа жыл ішінде есептелген
Жоғарыда келтірілген жазбалардан кейін 5410-ші шот бойынша қалдық қалмауы
Жыл ішіндегі әртүрлі қызмет түрлерінен түскен табыстар 60-ші «Негізігі
Жыл аяғында алынған табыстар сомасына шоттардың мынадай корресподенциясы жасалады:
60-ші «Негізгі қызметтен түскен табыстар» бөлімшесінің 6010 және 61-ші
Төтенше жағдайлардан және тоқтатылған операциялардан алынған табыстар сомасына шоттардың
«Төтенше жағдайлардан түскен табыстар (зияндар)» бөлімшесінің шоттары және «Басқа
Кәсіпорынның есепті жылда бөлінбеген табысының (жабылмаған зияны) есебі есеп
Ал есеп берілетін жылдың соңында 5410 шотқа жыл ішінде
Сондай-ақ кәсіпорын кәсіпкерлік қызметтен зиян (жылдық жиынтық табыстағы көзделген
Кәсіпорынның қорытынды табысынан бюджетке төленетін салықтарын және табыстың есебінен
Жалпы жауапкершілігі шектеулі серікетестіктің немесе қандайда бір кәсіпорынның құрылғаннан
Есепті жылдың соңында барлық кәсіпорындардың бухгалтериясында жетінші "кірістер"
ІІ бөлім «Меридиан» ЖШС-нің меншікті капитал есебі.
2.1. «Меридиан» ЖШС-нің сипаттамасы және оның жалпы бухгалтерлік
«Меридиан» жауапкершілігі шектеулі серіктестік жарғысы Қазақстан Республикасының азаматтық
Жауапкершілігі шектеулі серіктестік «Меридиан» коммерциялық мекеме, жауапкершілігі шектеулі
Жауапкершілігі шектеулі серіктестік «Меридиан» қатысушылары:
1) Зорин Павел Семенович. 1958 жылы 12.06.
2) Бектурганова Гульмира Болатовна, 1951 жылы 15.07. туған, жеке
Жауапкершілігі шектеулі серіктестік «Меридиан» арықарай «Серіктестік», «Транзит» коммандиттік
«Серіктестіктің» Жарғысы қатысушылары жиналасында бекітіледі, барлық қатысушылар
«Серіктстіктің» мекен – жайы: индексі 071400, Қазақстан Республикасы,
«Серіктестіктің» қызметінің мерзімі шектелмеген.
Жылдық активтерінің жалпы құны алпыс мың
«Серіктестіктің» жұмыстарының негізгі түрлері мынадай:
газоэлектросварщиктерді даярлау, және оларды қайта даярлау, есепшілерді, ЭМ
жарнама кәсібі;
автотехниканы жөндеу және оған сервистік қызмет жүргізу;
автотехника тұрақтарын ұйымдастыру;
саудалық – сатып алу кәсібі, коммерциялық дүкендер ашып комиссиялық
қауым тамақтандыру қызметі (кафе, асхана, жеңілтез тамақтану, фито
Қазақстан Республикасының заңнамасымен тиым салынбаған басқа кәсіптердің
Ағымдағы заңнамаға сәйкес лицензиямен жүргізілетін
«Серіктестіктің», лотерея өткізуге; нашақорлық заттармен және
Жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің міндетті деректемелеріне жататындар келесілер:
құжаттың аты, нысанының коды;
құжаттың толтырылған уақыты (күні, айы, жылы);
құжатты толтырған заңды немесе жеке тұлғаның аты-жөні;
шаруашылық операциясының мазмұны;
шаруашылық операцияның өлшемі;
шаруашылық операцияның жүргізілуіне және соған сәйкес құжаттарды толтыруға жауапты
Жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің есеп саясаты сол кәсіпорында қолданылатын бухгалтерлік
Сонымен қатар есепті жүргізіп қана қоймай, оның тиімділігін қатаң
«Меридиан» ЖШС-ның өз міндеттемелері бойынша есептеу мүмкіндігі немесе
Пайда болу орнына байланысты – ішкі және сыртқы;
Нәтижесінің маңыздылығына байланысты – негізгі және негізгі емес;
Құрылысы бойынша – қарапайым және күрделі;
Әрекет ету уақыты бойынша – тұрақты және уақытша.
Ішкі факторлар кәсіпорынның өзінің жұмысын ұйымдастыруына байланысты болады, ал
Қаржылық тұрақтылықтың ішкі, маңызды факторларының бірі – бұл қаржылық
«Меридиан» ЖШС-нің қаржылық тұрақтылығына қарыздық капиталдар нарығындағы қосымша жұмылдырушы
«Меридиан» ЖШС-нің қаржылық тұрақтылығына әсер ететін мынадай ішкі факторларды
Кәсіпорынның салалық топқа жатуы;
Шығарылатын өнімнің (жұмыс,қызмет) құрылымы және оның жалпы төлем қабілеттілігі
Төленген жарғылық капиталдың мөлшері;
Шығындардың көлемі, олардың ақшалай табыспен салыстырғандағы динамикасы;
Қорлар мен резервтерді, олардың құрамы мен құрылымын қоса
Кәсіпорындарды басқару тиімділігі.
Сыртқы факторларға шаруашылық жүргізудің экономикалық жағдайының әсері, қоғамда үстемдік
Қорыта келгенде «Меридиан» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің тиімді қызмет етуіне
Нарықтық экономика жағдайында жұмыс істеуші кәсіпорындардың қаржылық жағдайын талдаудың
Қаржылық жағдайға баға беру және оның есеп беру мерзіміндегі
Активтермен олардың қалыптасу көздері арасындағы сәйкестікті, оларды таратудағы рационалды
Айналым капиталының көлемін, оның өсуін (кемуін) және ағымдағы міндеттемелермен
Қаржы – есептік және несие ережесін сақтау;
Кәсіпорын активтері және оның міндеттемелерінің құрылымын зерттеу;
Кәсіпорын табыстылығын бағалау;
Кәсіпорынның іскерлік белсенділігін анықтау;
Ағымдағы активтердің айналымдылық есебі.
Қаржылық жағдайды талдау кәсіпорынның шаруашылық қызметін талдаудың қорытындылаушы кезеңі
«Меридиан» ЖШС-нің қаржылық жағдайын талдауда қаржылық тұрақтылықтарына мыналар жатады:
кәсіпорынның активтерінің құрылымдық және құрамдық динамикасын талдау;
кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығының абсолюттік және салыстырмалы көрсеткіштерін талдау;
баланс өтімділігін талдау;
кәсіпорынынң төлем қабілеттілігін және несие қабілеттілігін талдау;
кәсіпорын активтерінің қалыптасыу көздерінің құрамдық және құрылымдық динамикасын талдау.
2.2. «Меридиан» ЖШС – нің жарғылық капитал есебі.
Негізгі және айналымы қорлар, тағы басқа мүліктер, бағасы дербес
қатысушылардың жарғылық капиталға салған салымдары;
қосымша салымдар;
шаруашылық, коммерциялық кәвсіптерден түскен пайда, тағы басқа
«Серіктестіктің» жарғылық капиталы қатысушылардың қосылған салымдарынан
Жарғылық капиталдың мөлшері: 353139 (Үш жүз елу үш
Әр қатысушылардың салымдары жалпы жарғылық
2.2.1 кесте
1. Зорин Павел Семенович 38400 тенге
2. Бектурганова Гульмира Болатовна 314739 тенге
Жарғылық капиталға салымын толық салған
Қатысушылардың жарғылық капиталға салымы болып ақша,
Жарғы капиталға қатысушылар өзінің жеке басының мүлік емес
«Серіктестіктің» жарғылық капиталы тексерілуі мүмкін:
1) әр қатысушының сұрауымен тәуелсіз экспортпен. Экспертизаның ақысын
2) соттың шешімімен;
3) әр қаржы жылдың аяқталғанында – қаржы
Егер белгіленген жарғылық капитал осы мезгілге дейін
Серіктестіктің мүлігіндегі қатысушының бөлігі толық төленгенге дейін
«Серіктстіктің» қатысушысы өзінің мүліктегі бөлігіне не болмаса оның шағымын,
«Серіктестіктің» мүлігіндегі бөлік Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес кепілге
«Серіктестіктің» қатысушының бөлігі оның мұрагерлеріне тиеді. Бөліктің мұрагерлеріне
«Серіктестіктің» жарғылық капиталының азаюы, әр қатысушының салым мөлшерінің
Жарғылық капитал азаюына сәйкес, «Серіктестік», қатысушыларға төлем жасауға
«Серіктестік» резервтік қор құрады, мөлшері жарғылық капиталдың 50% дай.
Жылғы пайдадан резервтік қорға аударылатын қаржының мөлшері және оның
Резервтік қорға әр пайдадан аударатын қаржы – қатысушылар
Резервтік қор «Серіктестіктің» шығынын жабу үшін пайдаланады. Егер резервтік
Жылдық кәсіптен түскентаза пайда серіктестіктің қатысушыларының арасында жылдық кәсіптік
Жиналыстың құқығында таза пайданы, на болмаса оның бөлігін,
Егер «Серіктестіктің» жиналысы таза пайданы қатысушылар арасында бөлуге шешім
«Серіктестік» қатысушылардың арасында таза пайданы бөлуге құқықсыз,егер жарғылық
Жарғылық капиталдың мөлшерінің көбеюі мүмкін, егер ол толық
барлық қатысушылар сол пропорциямен қосымша салым жасайды;
жарғылық капитал мөлшері «Серіктестіктің» өз меншік капиталымен көбейеді, соның
бір немесе бірнеше қатысушылар қосымша салым салады, егер басқа
серіктестіктің құрамына жаңа қатысушылар алынса.
Қатысушылар «Серіктестіктің» міндеттеріне жауап бермейді, «Серіктестіктің» шығындарына салым
«Серіктестіктің» таза пайдасы, оның кәсібінің қорытындысы бойынша,бюджетпен есеп
2.3. Меншікті капиталдың аналитикалық және синтетикалық есебі.
Бухгалтерлік есеп шоттардың үшінші саны синтетикалық шоттарға тиістілігін білдіреді.
Аналитикалық шоттар синтетикалық шоттардың мазмұнын шаруашылық құралдарын және әрекеттерінің
Сандық сомалық талдау шоттары материалдық құндылықтар шоттар тек қана
Синтетикалық есеп кәсіпорын шаруашылық қызметін баланста және жинақтау жүйесінде
Аналитикалық есеп аналитикалық шоттар қызметінде кәсіпорын шаруашылық қызметтерінің барлық
Р/с Шаруашылық операция Дебет Кредит
11 Акционерлік қоғам құрылтайшылары мен қатысушыларының жарияланған капитал
2
2
2 Ұйымның жарияланған капитал есебіне жарна салым ретінде активтердің
1310-1317,
2412-2417,
2710, 2730 5010
33 Акцияны алған жағдайда акционерлік қоғамның жарияланған капиталын сол
4 Ұйымның жарияланған капитал есебіне салчмдар мен пайлардың қайтарылуы
1040
55 Акционерлік қоғамның құрылтайшылары мен қатысушыларының жарияланған капитал есебіне
56 Акционерлік қоғам есебіне құрылтайшылардан (қатысушылардан) тауар – материалдық
1320-1350,
2412-2417,
2520,
2710, 2730 5020
Резервтер
№ Операциялар мазмұны Шоттар корреспонденциясы
Дебет бойынша Кредит бойынша
1 Меншікті акциялардың өткізу құнының номиналды құннан арту сомасының
1280, 2180 5340
2 Қайта бағалаудың қорытындысы бойынша негізгі құралдардың алғашқы құнының
2930 5320
3 Қайта бағаланған негізгі құралдардың тозу сомасын түзету 5320
4 Негізгі құралдардың қызмет мерзімі бойы өтелімді есептеу тәсілін
5 Қызмет ету мерзімінде бөлінбеген кіріс есебіне апарылмаған, істен
6 Субъектінің активтерін қайта бағалау есебінен еншілес (бағынышты) ұйымдармен
7 Субъектінің активтерін қайта бағалау есебінен еншілес (бағынышты) ұйымдар
8 Қайта бағалаудың қорытындысы бойынша ұзақ мерзімді қаржылық инвестицияның
1150 5320
9 Ұзақ мерзімді қаржылық инвестицияның толық жұмсатылуына байланысты ұайта
10 Субъектінің есепті кезеңінде жіберілген залалды жабу үшін резервтік
5340 5430
Бөлінбеген кіріс
№ Операциялар мазмұны
Шоттар корреспонденциясы
Дебет бойынша Кредит бойынша
1 Есепті жылдың соңында алынған жиынтық кірістің сомасын шоттарда
2 Есепті жылдың залалын жабу үшін резервтік капмтал есебінен
3 Негізгі құралдардың қызмет мерзімі бойы өтелімді есептеу
4 Қызмет ету мерзімінде бөлінбеген кіріс есебіне
5 Ұзақ мерзімді инвестициялардың толық жұмсалуына байланысты қайта бағалау
6 Сатып алынған меншікті акциялардың сатылым және номиналды
- егер сатылым құны номиналды құннан төмен болса
- егер сатылым құны номиналды құннан жоғары болса 5210
5430 5430
5210
7 Есепті жылдың соңында жіберілген жиынтық залалдың сомасын
8 Заң және құрылтай құжаттарына сәйкес резервтік капитал
9 Есепті жылдың бөлінбеген кірісін ұйымның қатысушыларына дивиденд
10 Есепті жылдың бөлінбеген кірісі есебінен акционерлерге дивиденттер
11 Резервтік капиталдың қаржыларын алдынғы жылдардың залалдарын жабуға жіберу
12 Алдынғы жылдардың бөлінбеген пайдасын қатысушыларға дивидендтер мен табыстарын
13 Есепті жылддың жабылмаған залалын алдынғы жылддардың бөлінбеген пайдасы
14 Есепті жыл бойында субъектінің алған кірісінің жиынтық сомасын
6210-6220 5410
15
Есепті жыл бойында субъектінің жаратқан жиынтық сомасын бейнелеу
5410
6020-6030,
7010,7110
7210,7310
7410-7470,
7510,7710
7610,7620
16
5410 «Есептік жылдың пайдасы
шотының қалдығын 5430 «Өткен жылдардағы пайда шотына өткізілуі:
- пайда жағдайында
- залал жағдайында 5410
5430 5430, 5410
III бөлім Меншікті капитал есебін толық жетілдіру шаралары.
3.1. Меншікті капитал есебін ҚР – ның «Бухгалтерлік есеп
Активтер, міндеттемелер және капитал қаржы жағдайын бағалаумен байланысты
Активтер – дара кәсіпкер немесе ұйым өткен оқиғалар
Міндеттеме – дара кәсіпкердің немесе ұйымның өткен оқиғалардан
Капитал – дара кәсіпкердің немесе ұйымның активтеріндегі
Кірістер мен шығыстар пайда мен зиян туралы есепте қызмет
Кірістер – есепті кезең ішінде активтердің түсімі немесе
Шығыстар – есепті кезең ішінде активтердің қолдан кетуі немес
Қаржылық есептілік элементтерін бағалау және есепке алу.
Қаржылық есептілік элементтерін бағалау – алатған элементтер бухгалтерлік есеп
Қаржылық есептілік элементтерін есепке алу әдістері және
Қаржылық есептілік
Қаржылық есептілік дара кәсіпкердің немес ұйымның қаржылық жағдайы,
Мемлекеттік мекемелердің қаржылық есептілігін қоспағанда, қаржылық есептілік
1) бухгалтерлік баланс;
2) пайда мен зияндар туралы есеп;
3) ақша қаражатының қозғалысы туралы есеп;
4) капиталдағы өзгерістер туралы есеп;
5) түсіндірме жазба.
Қаржылық есептілікті жасау тәртібі және оған қойылатын қосымша талаптар
Егер Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде өзгеше көзделмесе, мемлкеттік
Қаржылық есептілікке ұйымның басшысы және бас бухгалтерлері, дара
Бухгалтерлік есебін бухгалтерлік ұйым немесе кәсіби
Қаржылық есептіліктің Халықаралық стандарттары
Қаржылық есептілікті жасауды ұйымдар Қаржылық есептіліктің
Шоғырландырылған қаржылық есептілік
Еншілес ұйымдары бар ұйымдар негізгі ұйымның қызметі
Есепті кезең
Жылдық қаржылық есептілік үшін есепті кезең 1 қаңтардан
Жаңадан құрылған ұйым үшін бірінші есепті жыл ол
Қаржылық есептілікті табыс ету
Ұйымдар:
1) құрылтай құжаттарына сәйкес құрылтайшыларға (қатысушыларға);
2) Қазақстан Республикасының статистика органдарында тілркелу орны бойынша Қазақстан
3) Қазақстан Республикасының мемлекеттік бақылау және қадағалау органдарына олардың
Қаржылық есептілік Қазақстан Республикасының ұлттық валютасымен көрсетіліп ұсынылады.
Ұйымдар жылдық қаржылық есепті кезеңнен кейінгі жылдың 30 сәуірінен
Жария мүдделі ұйымдар (қаржылық ұйымдардан басқа) жылдық қаржылық есептілікті
3.2. Меншікті капитал есебін № 1 ХҚЕС және
Жалпы осы № 1 ХҚЕС Қаржы есептілігін ұсыну стандартының
Осы Стандарттың Халықаралық қаржы есептілігі стандарттарына (ХҚЕС) сәйкес әзірленетін
Жалпы мақсаттағы қаржы есептілігі – бұл өздерінің нақты ақпараттық
а) кезең ішіндегі пайда немесе залал;
б) қалған Стандарттар мен Түсіндірмелердің талаптарына сәйкес тікелей меншікті
в) еншілес компанияның меншікті капиталының иелеріне және азшылық үлесіне
г) меншікті капиталдың әрбір компоненті бойынша – 8 IAS
Тек осындай баптарды қамтитын меншікті капиталдағы өзгерістер туралы есеп
Ұйым сондай – ақ меншікті капиталдағы өзгерістер туралы есепте,
а) меншікті капитал иелерінің төлемдерін жеке көрсете отырып, меншікті
б) кезеңнің басындағы және есепті күнгі тікелей пайда
с) әрбір өзгерісті жеке ашып көрсете отырып, төленген меншікті
Ұйымның меншікті капиталындағы екі есепті күн арасындағы өзгерістер кезең
Осы Стандарт кезең ішінде танылған кірістер мен шығыстардың барлық
8 IAS Халықаралық стандарты есеп саясатында өзгерістерді көрсету үшін
ХҚЕС талаптарына сәйкес әр түрлі тәсілдермен орындалуы мүмкін.
Капитал.
Ұйым оның есептілігін пайдаланатын адамдарға капиталды басқару мәселелерінде міндеттерді,
ХҚЕС талаптарын орындау мақсатында ұйым мынадай ақпаратты ашып көрсетуге
(а) мына ақпараттарды қоса алғанда (бірақ олармен шектелмей), капиталды
(б) капитал ретінде басқарудың мәні не болатынын;
(в) ұйымның капиталына қатысты сыртқы талаптар белгіленеді, мұндай талаптардың
(г) капиталды басқару кезінде өз міндеттерін қалай шешетіні;
(д) капитал ретінде басқару мәні болып табылатыны туралы сапалық
(е) алдыңғы кезеңмен салыстырғанда (а) және (b) бөліктерінде болған
(ж) кезеңнің ішінде осы ұйым үшін белгіленген капиталға сыртқы
(з) егер ол оларды орындамаса, ұйымның капиталына сыртқы талаптарды
Бұл ашып көрсетулер шешуші басқару персоналына ішкі каналдар бойынша
Ұйым өз капиталдарын алуан түрлі тәсілдермен пайдалана алады, ал
Қаржылық ұйымдар жылдық қаржылық есептілікті қазақстан Республикасының заңдарында
Қазақстан Республикасының Үкіметінің шешімі бойынша жария мүдделі ұйымдар үшін
Капиталды есепке алу тәртібі 2-ҰҚЕС-ның 21-бөлімінде қарастырылған. Капитал мен
олардың «капитал» немесе «міндеттеме» айқындамасына сәйкестігіне;
бағасына қатысты ҰҚЕС-ның талаптарына сәйекестік мәніне талдау жасау қажет.
Компания меншікті акцияларды сатып алғандықтан, 2-ҰҚЕС-ның 408-тармағының нормаларына сәйкес
3.3. Қазақстан Республикасының 2009 жылғы салық кодексіне сәйкес коорпоративтік
Уәкілетті орган корпоративтік табыс салығы бойынша декларацияның нвсандарын салық
1) сақтандыру, қайта сақтандыру ұйымдары, өзара сақтандыру қоғамдары;
2) коммерциялық емес ұйымдар;
3) әлеуметтік саладағы қызметті жүзеге асыратын ұйымдар;
4) жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша қызметті жүзеге
5) өздеріне декларацияны жасау және табыс ету жөнінідегі міндет
Корпоративтік табыс салығы бойынга декларация салық төлеушілердің жылдық
Корпоративтік табыс салығы бойынша декларацияға қосымшалардың нысандары мынадай:
1) құн өсімімен түсетін табыстар жөніндегі;
2) күмәнді міндеттемелер, күмәнді талаптар бойынша табыстар мен шығыстар,
3) сыйақылар бойынша табыстар мен шығыстар жөніндегі ақпаратты
4) өткізілген тауарлар, орындалған жұмыстар, көрсетілген қызметтер бойынша
5) свопты қоспағанда, туынды қаржы құралдары бойынша табыстар
6) резидент еместің басқару және жалпы әкімшілік шығыстары жөніндегі;
7) инвестициялық салық преференциялары жөніндегі;
8) салық салынатын табысты азайтуын табыстар мен шығыстар жөніндегі
9) амортизациялық аударымдар, жөндеуге жұмсалатын шығыстар және
10) шетелдік көздерден алынатын табыстар жөніндегі, жеңілдікті
11) алынған стандартты салық жеңілдіктері бойынша салық міндеттемесін есептеу
12) халықаралық шарттарға сәйкес салық салудан
13) корпоративтік табыс салығы бойынша декларациямен таьбыстар
14) своп бойынша табыстар жөніндегі ақпаратты
15) мүлікті сенімгерлікпен басқару құрылтайшылары және сенімгерлікпен басқару туындайтын
16) резиденттің Қазақстан Республикасының шегінен тысқары жерлерде орналасқан
Корпоративтік табыс салығы бойынша декларацияға қосымшалардың нысандары
1) сақтандыру, қайта сақтандыру ұйымдары, өзара сақтандыру қоғамдары
2) коммерциялық емес ұйымдар үшін;
3) жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшерттар немесе өнімді
4) банктер мен лицензияның негізінде банк операциялараның
Уәкілетті орган корпоративтік табыс салығының сомасы есеп қисабының
1) декларация тапсырылғанға дейінгі кезеңде төленуге жасатын корпоратвтік табыс
2) декларация тапсырылғанна кейінгі кезеңде төленуге жататын корпоративтік табыс
3) резиденттің табысынан төлем көзінен ұсталатын корпоративтік табыс
4) резидент еместің табысынан төлем көзінен ұсталатын КТС
Салық Кодексінде КТС бойынша аванстық төлемдердің сомасын есептеу
Осы корпоративтік табыс салығы баптарының 3 – 4 тармақшаларында
Таза табысқа салық салу тәртібі.
1. Резидент емес заңды тұлғаның тұрақты мекеме арқылы
Есептелген корпоративтік табыс салығының сомасы алып тасталған, осы Кодекстің
2. Таза табысқа корпоративтік табыс салығының есептелген сомасы
3. Резидент емес заңды тұлға тұрақты мекеме арқылы
Меншікті капиталдың шет елдерде жүргізілуі және
Қазіргі таңда осы мемлекетте шамамен 11 мыңға жуық
Бюджет жылы 1 сәуірде басталып 31 наурызда аяқталады.
Ұлыбританияның мемлекеттік табыстарының негізгі көздері болып салықтар саналады, салықтар
қазыналық саясатты орнатудағы түсініктілік,
қазыналық саясатты жүзеге асыру процесіндегі тұрақтылық;
мемлекеттік қаржыларды басқарудағы жауапкершілік;
әділеттілік, соның ішінде ұлттар арасында;
қабылданған шешімдердің іске асуы;
Салық заңдарын үкімет бекітеді. Салық қызметін ұйымдастыру Қазынашылыққа бағынышты
Қаржылық ұйымдар жылдық қаржылық есептілікті қазақстан Республикасының заңдарында
Қазақстан Республикасының Үкіметінің шешімі бойынша жария мүдделі ұйымдар үшін
Халықаралық бухгалтерлік есеп стандартына көшуге байланысты ақпарат беру мен
Операциялар журналы – бұл күнделікті шаруашылықтың қаржылық операциялары мен
Есептеу стандартына сәйкес бухгалтерлік есепте болатын қателерді табу мен
Басшыларға баратын мәліметтер мен шұғыл мағлұматтарды дайындау және тексеру.
Операциялар журналында келесі жұмыстарды істеуге болады:
Жазуларды дайындау.
Жазуларды қарау
Операциялар журналындағы жазуларды бақылау.
«Меридиан» ЖШС-нің «1С бухгалтерия» жиынтығындағы шоттардың құрылымы бухгалтерлік есептегі
-Операциялар журналына байланысты мәліметтер.
-Операциялар журналындағы бухгалтерлік функциялар.
-Операциялар журналындағы басқа функциялар.
-Қосымша бухгалтерлік мәліметтер. Олар бухгалтерлік есептің негізгі бөлігі болып
Қорытынды.
Өз курстық жұмысымда «Меншікті капитал есебі» атты тақырыпты қарастырдым.
Жалпы бірінші бөлімде меншікті капиталдың ұйымдастырылуының теориялық аспектілерін
Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес кәсіпорындар өзінің құрылуы барысында, яғни
Ұйымның меншікті капиталының көздері болып мыналар саналады:
- жарғылық капитал;
- резервтік капитал;
- бөлінбеген пайда.
Жарғылық қор меншік иесінің (кәсіпорынның) жарғысында қаралған қызметтерін қамтамасыз
Резервтік (сақтық, сақтаулы) капитал — келешекте (алдағы уақыттарда) болуы
Бөлінбеген пайда (табыс) — кәсіпорынның жалпы кірісінен (пайдасынан) барлық
Екінші бөлімде кәсіпорын сипаттамасына және оның жалпы көрсеткіштеріне тоқталдым.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестік «Меридиан» коммерциялық мекеме, жауапкершілігі шектеулі
«Серіктестіктің» жарғылық капиталы қатысушылардың қосылған салымдарынан
Әр қатысушылардың салымдары жалпы жарғылық
Қатысушылардың жарғылық капиталға салымы болып ақша,
Үшінші бөлімде меншікті капитал есебін толық жетілдіру шаралары бойынша
Мен осы курстық жұмысымда алға қойған мақсатыма жеттім деуге
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
“Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру туралы” 2007 жылғы
Сборник методических рекомендации по применении МСФО, Справочник бухгалтера
Стандарты бухгалтерского учета. Сборник документов. Алматы, ТОО “LEM”, 2002
“Бухгалтер Бюллетені” №12, тамыз 2007, БИКО баспа үйі
Қазақстан Республикасының "Салық және бюджетке төленетін басңа да міндетті
Бухгалтер бюллетені» журналы. №3 қаңтар 2004.
«Бухгалтер бюллетені» журналы. №1 қаңтар 2006.
«Бухгалтер бюллетені» журналы. №2 қаңтар 2006.
Кеулімжаев Қ.Қ, Құдайбергенов Н.А. Бухгалтерлік есеп теориясы және негіздер
Кеулімжаев К. К., Финансовый учет на предприятии: Учебник/Под ред.
Сатмурзаев А. А., Абдылкасымов Д. А. Бухгалтерский учет в
Жшинько И. Финансовый учет на предприятии, Ростов На Дону:
Назарова В. Л., Шаруашылық жүргізуші субъектілердегі бухгалтерлік есебі, Оқулық
Әпсәләмов Н.Ә. Бухгалтерлік есептің негіздері. Алматы 2003 жыл
Есипов В.Е, Оценка бизнеса: учебник Г.А. Маховикова. 2003 жыл
Жодасова Г.Ө. Кәсіпорын экономикасы оқу құралы. Экономика 2002жыл
Дюсембаев К.Ш, Аудит и анализ финансовой отчетности учебное пособие,
Баймуханова С.В, Бухгалтерскии учет: учебное пособие, Алматы: Казақ университет,
Назарова В.Л, Бухгалтерлік есеп, оқулық – Алматы: Экономика
Козлова Е.П. Бухгалтерскии учет в организациях. Москва: Финансы и
Мырзалиев Б. С. Бухгалтерский учет на предприятиях Алматы 2005
Қазақстан Республикасының Конституциясы. -А.,2006.
Қазақстан Республикасының Азаматтың кодексі
Қазақстан Республикасының "Салық және бюджетке төленетін басңа да міндетті
Қазақстан Республикасының «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті
А.И. Худяков, Г.М. Бродский «Теория налогообложенка». —Алматы «Норма-К», 2002.
Крымова В. «Экономикалық теория» : кестелі оқу құралы, Алматы,
Керімбек Ғ.Е. «Салық және салық салу», әдістемелік оқу құралы.
Үмбеталиев А.Д., Керімбек Ғ.Е. «Кәсіпорын экономикасы және кәсіпкерлік» —
Ермекбаева Б.Ж., Арзаева М.Ж. «Шет мемлекеттер салықтары», Алматы,
Аяпова Ж.М., Арынов Е.М. «Іскер адамның орысша-қазақша экономикалыц түсіндірме
Сүлеймен Рақымжанұлы Тоқсанбай
Основы налоговой системы: Учебник под ред. Д.Г. Черник. -
Оспанов М. Налоговой терминологический русско-казахский словарь-справочник. — Алматы: Экономика,