Кіріспе
Қазақ тіліндегі тұрақты сөз тіркестері туралы түсінік
Фразеология және фразеологиялық бірлік
Фразеологиялық оралым және оған тән белгілер
Фразеологиялық оралымның пайда болуы, шығу негіздері
Фразеологизмдердің мағыналық категориялары
Фразеологиялық тұтастық
Фразеологиялық бірлік
Фразеологиялық тізбек
Фразеологиялық сөйлемше
Қорытынды
Әдебиет
Кіріспе
Осы зерттеу жұмысын қарастыру барысында біз тіліміздегі тұрақты
Тіліміздегі тұрақты сөз тіркестерінің варианттары, синонимиясы, полисемиясы, этимологиясы
Зерттеу жұмысының мақсаты:
Тіліміздегі тұрақты сөз тіркестерін қарастыру, оларға жалпы түсінік
Фразеологизмдердің мағыналық, яғни семантикалық категорияларын ашу.
Зерттеу жұмысының міндеті:
Тұрақты сөз тіркестеріне тоқталу;
Фразеологизмдердің семантикалық категорияларын қарастыру;
Зерттеу жұмысының нысаны: тіліміздегі тұрақты сөз тіркестерінің мағыналық
Қазақ тіліндегі тұрақты сөз тіркестері туралы түсінік
Фразеология және фразеологиялық бірлік
Фразеология – лингвистиканың үлкен бір саласы. Кейбір ғалымдар
Фраза ( грекше phrasis – сөйлемше мағыналы сөзінен
Сөздердің еркін тіркесіне сырттай ұқсас, бірақ іштей, яғни
Кемінде екі сөздің тіркесуінен жасалған, мағынасы біртұтас, құрамы
Бұл айтылғандардан шығатын қорытынды: фразеология – белгілі бір
Фразеологияға қатысты терминдер де көп: идиома, тұрақты тізбек,
Фразеологизмдерді зерттеу арқылы тек тілдің өткенін, түп –
Фразеологизмдердің варианттары, синонимиясы, омонимиясы, полисемиясы, этимологиясы жайлы да
Кеңес лингвистикасында фразеологияға арналған зерттеулер мен басылып шыққан
Ұлттық Ғылым Академиясының академигі І.Кеңесбаевтің «Қазақ тілінің фразеологиялық
Фразеолгия және оның зерттейтіні – фразеологизмдер мәнін
Бұл мысалдардағы екі езуі, екі құлағы, ат құлағы,
Фразеологиялық тізбектерді бір тілден екінші тілге сөзбе –
Мәселен, аузының суы құрып жүр, мұрнын көкке көтеріп
Фразеологиялық оралым және оған тән белгілер
Тіл арқылы қатынас жасау процесінде сөздер, әдетте, жеке
Фразеологиялық оралым тілде басқа бірліктермен, атап айтқанда, бір
Фразеологиялық оралымға өте – мөте тән белгі –
Сонымен, фразеологиялық оралымның даяр қалпын сақтай отыра қолданылу
Даяр қалпында қайталану белгісі сөз бен фразеологиялық оралымға
Фразеологиялық оралым мағына тұтастығымен сипатталады. Оның өзіне ғана
Фразеологиялық оралым тұрақты қасиетімен сипатталады. Оның тұрақтылық қасиеті
Сондай – ақ мұртын балта шаппайды деген тұрақты
Ал сөздердің еркін тіркесіне фразеологиялық оралымдардың құрамының тұрақтылық
Аталған қасиеттер белгілі дәрежеде сөзге де тән. Алайда,
Атап айтар болсақ, айырмашылық, ең алдымен, сөздің құрылымы
Сөз бен фразеологиялық оралымның грамматикалық тұлғалану жағынан да
Сонымен, жоғарыда аталған белгілердің бірі – фразеологиялық оралымды
Фразеологиялық оралымдардың пайда болуы, шығу негіздері
Тіл – тілде фразеологиялық оралымдар әртүрлі жолдармен жасалған.
Фразеологиялық оралымдарға әртүрлі құбылыстардың адам ойында қорытылған образды
Кейбір тұрақты тіркестердің жасалуына түрлі аңыздар, әртүрлі ұғымдар
Фразеологиялық оралымдар тарихта болған кейбір жағдайлардың, дағдылардың негізінде
Уақыт өлшемі – «сағат», «минут», «секунд» деген ұғымдар
Фразеологиялық оралымдардың кейбіреулері кәсіби лексикадан ауысқан. Мысалы орыс
Фразеологизмдерден әрбір тілдің өзіндік ерекшелігі көбірек аңғарылады. Түрлі
Сонымен, фразеологиялық оралымдар әртүрлі жолдармен жасалған, олардың жасалуына
Фразеологизмдердің мағыналық категориялары
Фразеологиялық тұтастық
Фразеологиялық оралымдардың түрлері бір – бірінен әрқашан
Академик В.В.Виноградов фразеологиялық бірліктерді бүтіндей фразеологизмнің біртұтас мағынасы
Фразеологиялық тұтастық. Семантикалық жақтан бөлініп ажыратылмайтын, біртұтас мағынасы
Фразеологиялық тұтастық жеке сөдердің тіркесінен жасалғанмен, құрамы бөлшектерге
Белгілі бір фразеологиялық тұтастықтың құрамы басқаша емес, неге
Фразеологиялық тұтастықтар мүлдем ажыратылмайтын мағыналық бірлікте болады да,
Фразеологиялық бірлік
Фразеологиялық оралымдардың бұл түрі де - фразеологиялық
Туынды сөздің бір тұтас мағынасы өзін құрастырушы бөлшектердің
Фразеологиялық бірлік мағына бірлігіне негізделеді. «Мұндай фразеологиялық бірлікте
Сыңарлардың жиылып келіп, бір бүтін образды мағына ретінде
Фразеологиялық тізбек
Фразеоогиялық оралымның бұл түрі ерікті мағынасындағы сөз бен
Фразеологиялық байлаулы мағынасындағы сөздің басқа сөздермен тіркесіп жұмсалу
Фразеологиялық тізбектің құрамындағы фразеологиялық байлаулы мағынасындағы сөз өзімен
Фразеологиялық сөйлемше
Фразеологиялық оралымның бұл түрі мағынасы ерікті сөздердің тіркесінен
Құрастырушы сөздердің байланысының сипаты жағынан және білдіретін жалпы
Фразеологиялық сөйлемше фразеологиялық тізбектен құрамында байлаулы мағыналы сөздің
Қорытынды
Аталмыш зерттеу жұмысында жалпы қазақ тіліндегі тұрақты сөз
Фразеологиялық оралым және оған тән басты белгілерге тоқталмас
Фразеологиялық оралымдардың шығу тегі мен пайда болуы негізінде
Фразеологизмрдердің мағыналық категорияларының ең алғашқысы болып есептелетін фразеологиялық
Фразеологиялық бірлік, оның фразеологиялық тұтастықтан айырмашылығына біз зерттеу
Бұдан кейін фразеологиялық тізбек, оның құрамындағы компоненттердің мағыналық
Фразеологиялық сөйлемшенің синтксистік сөйлеммен ұқсастықтары мен айырмашылықтарын біз
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
Хасенов Ә. Тіл білімі (Оқу құралы), 3 –
Мамаева М. Фразеологизмді сөз тіркестері. Филология ғылымының кандидаты
Аханов К. Тіл білімінң негіздері. Оқулық. 4 –