МАЗМҰНЫ
Реферат 2
Кiрiспе 4
I-тарау Мухаммед Пайғамбар (с.а.у) қысқаша өмір жолы және дін
1. Исламды таратудағы Пайғамбардың психологиясы 8
2 Иман парызындағы психикалық гигиена 19
Намаз парызындағы психикалық гигиена 22
3. Ораза парызындағы психикалық гигиена 25
4. Зекет парызындағы психикалық гигиена 31
5. Қажылық парызындағы психикалық гигиена 33
2. Ислам дін негіздері, иманның шарттарына жалпы түсінік және
2.1 Аллаһқа иман ету және оның, адам психологиясына әсері
2. Пайғамбарларға иман ету және оның адам психологиясына әсері
Кітаптарға иман ету және оның, адам психологиясына әсері 40
4. Періштелерге иман ету және оның, адам психологиясыа әсері
5. Ақыретке иман ету және оның, адам психологиясына
6. Тағдырға иман ету және оның, адам психологиясына әсері
2.2 Діни сенімнің жеке адам, этнопсихологиялық, әлеуметтік қалыптасуына діннің
Қорытынды 68
Қолданылған әдебиеттер тізімі 70
КІРІСПЕ
І.Мухаммед Пайғамбар(с.а.у) қысқаша өмір жолы және дін таратудағы рухани
1.1 Исламды таратудағы Мухаммед Пайғамбар (с.а.у) психологиясы
1.2 Исламды халық санасына сіңірудегі, бес парыздың
ІІ.Ислам дін негіздері, иманның шарттарына жалпы түсінік және ислам
2.1 Ислам дін негіздері, иман шарттарының адам психологиясына әсері
2.2 Діни сенімнің жеке адам, және этнопсихологиялық әлуметтік
Қорытынды
Пайдалынған әдебиеттер тізімі.
Реферат
Бiтiру жұмысы дiн психологиясы саласында жазылған.II тараудан 49, беттен
Бiтiру жұмысының мақсаттары мен мiндеттерi
Бүкiл адамзат тарихындағы ең үлкен тұлға, Мухаммед Пайғамбардың жеке
Осы мақсатқа орай туындаған басты мiндеттер деп мына төмендегiлердi
Мухаммед Пайғампардың өмiрi, ой толғамдары мен дiн жаюдағы
Мухаммед Пайғампардың, Пайғампар(с.а.у) болған VI ғ аяғы
Ислам дін, психологиясының мәнін зерделеп діни сананың руханилық мүдделерін
Ислам дінінің негіздері мен шарттарының адам психологиясына әсері мен
Зерттеу объектiсi: (Ислам) дiн негіздері және психикамызға
Зерттеу пәнi: Ислам дiнi негiзi болған исламның бес шарты
Әдiстеме: жеке адамның этнопсихологиялық және әлуметтiк қалыптасуына
Кiрiспе
Бүгiнгi таңда дербес Қазақ мемлекетiнiң қалыптасуы өте күрделi тарихи
“Қазақстан Республикасы өзiн демократиялық, зайырлы құқықтық және әлеуметтiк мемлекет
Осы айтылғандарға орай бiздiң зерттеуiмiздiң өзектiлiгi мен қажеттiлiгi елiмiздегi
Қолмен жасалған тар идеологиялар адамзаттың рухани қажеттiлiктерiн қамтамасыз
Қазiргi мақсатымыз – Ислам дiнi ақылдың, бiлiмнiң тазалықтың, сондай-ақ,
Зерттеу мақсаты мен мiндеттерi:
Бiтiру жұмысының мақсаттары мен мiндеттерi:
Бүкiл адамзат тарихындағы ең үлкен тұлға, Мухаммед Пайғамбардың жеке
Осы мақсатқа орай туындаған басты мiндеттер деп мына төмендегiлердi
Мухаммед Пайғамбардың өмiрi, ой толғамдары мен дiн таратудағы
Мухаммед Пайғампардың Пайғамбар болған VI ғасырдың аяғы
Ислам дін, психологиясының мәнін зерделеп діни сананың руханилық мүдделерін
Ислам дінінің негіздері мен шарттарының адам психологиясына әсері мен
Зерттеудiң болжамы:Бүгiнгi қоғамдағы кейбiр етек жайған кiсi өлтiрушiлiк, тонау,
Сондықтан имандылық пен ұждандылықты, көркем мiнездi бойға
Зерттеу обьектiсi: (Ислам) дiн негіздері және психологиямызға әсерi.
Зерттеу пәнi: Ислам дiн, негiзi болған исламның бес шарты
Зерттеудiң теориялық маңызы: Елiмiздiң тәуелсiздiк алғанына онбес жыл
Сондықтанда қазiргi Қазақстанда дiни сана сезiм
Түптеп келген де дінді, психологиялық тұрғыдан қарасақ дiн
Тақырыптың жаңалығы: Жалпы дiн, және дiн психологиясы, саласы осы
1. ислам дiнiнiң негiзi болған иман, намаз, ораза,
2. ислам дiнiнiң негiзi болған иман шарттарына, сену және
3. Егер осы Исламның бес шарты болған
I-тарау Мухаммед Пайғамбар (с.а.у) қысқаша өмір жолы және дін
1. Исламды таратудағы Пайғамбардың психологиясы
Ислам дiнi Аллаһ тарапынан адамдарға жiберiлген ең
Адамзат әдiлет және өркениеттен мақұрым рухани көр-соқыр
Бiрiн -бiрi талап жеп қырқысқанда,
Асып түстi адамзат жыртқыштан да.
Мiне тап осындай дәуiрде 571 жылда рәбиүл әууәл
Сол бiр ешкiм, ешкiмге сенбейтiн шақта барлығы оған
“Аллаһ мінсіз әуелден пайғамбар қақ,
мүмин болсаң үйреніп сенде ұқсап бақ”.- деген.
Американдық ғалым Майкл Харт өзінің “Адамзат тарихындағы
Иә, Пайғамбарымыз өмірден өткеніне он төрт ғасыр өтсе де
Демек, Аллаһ елшісінің тәлім тәрбиені әке-шешесінен алуы
Ата-тегі шежіресі белгісіз көптеген балалар өз әкесінен бейхабарды.
Енді пайғампарымызды қырық жасына дейінгі өміріне көз жүгіртіп зер
Осындай күндердің бірін де Мухаммед өзіне ғана таныс әлемге
Осы ретте Бәкір Сыдық “қырық жасына дейін бірде-бір өтірік
Пайғамбарымызға дейін Араб түбегі және әлем жағдайы қалай еді!?
Оның тәлім- тәрбие сабағы адамзат тарихындағы барлық кезеңдермен әр
Адамдарды бір- бірімен бауырмалдықпен өмір сүруге үйретті. 1789 жылғы
Оларды бір діннің, бір тудың, бір заңның, бір мәдениеттің
Ғасырлар бойы назар аударарлықтай бірде бір адам шығара алмаған
Ол қысқа уақыттың ішінде дүниеде ешбір Патша жете алмаған
Құрма жапырақтарымен төселген төсекте ұйықтады. Қарапайым және таза киімдер
Бір күні Хазіреті Омар Пайғамбарымыз (с.а.у) үйіне келеді. Бөлменің
Бұл уақытта бүкіл Араб түбегіндегілердің Хазірет Пайғамбарымызға мойын ұсынған,
Өйткені, Аллаһ ол мүбәрәк құлын, бүкіл адамзатқа
Пайғамбардың іс-әрекеттері адамзат үшін ең кәміл үлгі өнеге болып
Сонымен қатар, ол дінді таратып жаюды бұл сипаттар
Барлық Пайғамбарлар жіберілген қауымына киіну,үйлену,тамақ жеу,сәнденуіне ерлі-зайыптылардың қарым-қатынасына,сауда саттығына,әдеп-ғұрыптарына
Сондықтан Пайғамбарымыз өзіне түскен Құранның көрсеткен жолы мен
1. Ақырын біртіндеп сатылап тәрбиелеу әдісі:
Пайғамбарымыз сахабаларын тиімді тәрбиелеудің бірі ретінде
Адам баласын жаратқан Аллаһ оның әлсіздігін,қабылетін білгендіктен қайткендеде
Хз.Пайғамбарымыздың өмірінен Құрандағы дәл осы әдісіті қолданғанын айқын
1.оқушының қабылеті
2.аз-аздан сатылап беру
3.оқушының психологиясы бұл әдіс әлі де кең қолданылып
2.Сұрақ –жауап әдісі: Х.з.Пайғамбарымыз сахабаларға дінді түсіндіруде, білмегендерін
Сұрақ тәжірибенің нәтижесін білу үшін де сұралады.Бір
Осылайша қате пікір мен қате көзқарастардың алдын алуға болады.Пайғамбарымыз
3.Қиссалар арқылы тәрбие әдісі:
Адам баласы қисса немесе хикаядан әсерленетіндіктен тәрбиеде олардың рөлі
Мұндай әңгімелер жастарға ой салып бойына ерекше күш береді.
4.Кінәлау жолы мен тәрбиелеу:
Х.з.Пайғамбарымыз ұстанған әдістердің бірі, алдына мәселесін айтып келген
-Анаңның зинақорлық жасағанын қалайсың ба?
-Әлбетте қаламаймын.Онсыз да ешкімнің анасымен зинақорлық жасауын қаламайтыны белгілі.
-Жарайды. Қызың мен бөгде адамның зинақорлық жасауын қалайсың ба?
-Әрине қаламаймын.
-Олай болса, барлық адам қызымен зинақорлық жасағанды қаламайды. Содан
5. Сөздің маңыздылығын білдіру үшін сөзді бірнеше
Бірде Пайғамдар (с.а.у) “Сіздерге ең қайырлы және ең жаман
Сонан олардың саналарына сіңіру үшін ең тиімді жолмен баяндады
6. Сүйіспеншілік пен мейірім әдісі: Сүйіспеншілік жоқ жерде
Осылай Пайғамбар (с.а.у) Ислам дінін үмбетіне жаюды сүйіспеншілік
2 Иман парызындағы психикалық гигиена
Иман қой, ақыл қойшы, нәпсі бөрі,
нәпсіге қой бермейді ердің ері.
Таяқты мықты ұстап ақыл тұрса,
алалмас иманыңды сайтан пері,-
Деп атақты жырауымыз Шал ақын жырлағанындай “адамды адам еткен
Бірақ жан мен тән туралы көп айтамыз. Бөрі болған
Сондықтан қазіргі басты міндет имандылықты сақтап және одан әрі
Біздің жүрегіміз минутына жетпіс рет соғып, біздің мүшелерімізді қанмен
Сондықтан адам баласына ең бірінші үйренетін ілім мен тәрбие
Ол инанмақтығың құр ғана инанмақпенен қалса, саған пайда бермейді.
Иманның көптеген мәртебелері бар. Әлсіз де жаттанды да. Атап
Ғалымдар былай дейді: “Салиқалы амалдар атқарылып, күнәлі істер
Намаз парызындағы психикалық гигиена
Исламда нағыз махаббат пен сүйіспеншілік жаратушы Аллаһқа арналады. Сондықтанда
Ислам дінінің шарттарының ішінде иман етуден кейінгі ең ұлысы
Пайғамбар (с.а.у) бір хадисінде “Намаз діннің тірегі”- деп ұлықтап
Ислам діні “тазалық- иманның жартысы” -деп еңбасты орында атап
Қазір қоғамымызда айықпас дерт болып жабысқан нашақорлық, ішімдік, жезөкшклік,
Сондай-ақ өзінің көп нәрсеге мұқтаж, әлсіз, тәуелді құл екенін
1.Бес уақыт Намыз барысында қырық рет иіліп түрегелумен қатар,
Адам өмірінде қанның атқарар қызметі аса ерекше. Айталық Намаз
2.Намаз жай, баяу оқылатындықтан жүрекке күш түспейді.
3.Намаз күннің әркелкі уақытында оқылады.Дене шынықтырушылар күн сайын бес
4. Намаз тіршіліктегі өміріміздің соңына дейін жасалынады, ал өмірінің
5.Намаз оқу үшін тазаланып, дәрет алу шарт. Кей жағдайларда
Ал, гимнастикамен айналысу үшін мұндай мәжбүрліктің болмайтыны шындық. Намаз
Әр, намаздағы барлық ритмикалық қимылдар ішек “перистализмінің” көбейтіп, ішектердің
1. Тазалық- дене және рухани
2. Жүрек жылуының күшеюі.
Айталық, тәкаппарлықтан қарапайымдылыққа, тас жүректіліктен бауырмалдылыққа бейімделу (намаздағы маңдайдың
3. Уақыттың жүйеленуі.
Ертең мен бүгіннен озамын деп, есеп күніне есеппен баруды
3. Ораза парызындағы психикалық гигиена
Ислам ғұламаларындағы мәшһүр дәрігер болған Ибн Сина
Ислам шарттарының бірі Рамазан Оразасы сөздікте жуу,тазарту, мағналар
Ораза негізінен материалдық және рухани сақтандырушы сондай-ақ медициналық
Сонымен қатар адам ішіп жеу де қалай болса солай
Ораза осы тұрғыдан денсаулығымызға да психологиямызға да өте
Былайша айтсақ қазіргі таңда аурудың психологиясы мен ауруда, және
Жалпы аурудың 50% ас қазан бұзылуы тудырады.Біздің зат алмасуымыз
Сонымен қатар Оразаның пайдаларын. Алекс Каррел былай дейді: “Тамақ
Өмірлік маңызы бар емтихан сынақтарды тапсырмақ болған оқушы,
Медициналық зерттеулерде қанның адреналин гормондарын көтеруі, қант диабетіне шалдықтыратынын
Адамның талпынысы мен күш қайратын шыңдайды, горманалды сұйықтықтарды ретке
Ораза – рухани қалқан. Адамдағы терiс пиғыл яғни нәпсiқұмарлық
Ол гормондар жыныстық мүшеге тiкелей қатысты. Бұл қандағы жыныстық
Оразаның құмарлық сезiмдi басатытын Пайғамбарымыз (с.а.у.) былай деген:- “Үйленуге
Зеректiк пен ой қабiлет тұрғысынан оразаның пайдасы: Бiздiң миымыз
Көлемi тұтастай кiшкене болғанымен, қанға тойымсыз. Денедегi қанның төрттен
Сондықтан бiздiң зеректiгiмiз, ойлауымыз, есте сақтауымыз өз кезегiнде миға
Ал, миға қанның аз баруы өз кезегiнде мидың жұмыс
қарыны тоқтық,
жұмысы жоқтық,
аздырар адам баласын:- деп бекер айтпаған.
Ораза және қоғам өмiрi
Қоғамдағы өмiрге көз жiберсек, адамдардың көбi материалдық мүмкiндiктерiне қарай
Кедейлердiң күнделiктi жай-күйiн олардың мейiрiм мен жанашырлыққа қаншалықты мұқтаж
Ол үшiн ораза ұстау ең тиiмдi. Осылай, сәресiнен кешке
Өзiн де жәй пенде екендiгi сезiледi. Осы тұрғыдан алғанда
Атам қазақ: “Аштықта жеген құйқаның дәмi қырық жыл ауыздан
Ораза және сабырға тәрбиелеу:
Пайғамбарымыз бiр хадисiнде: “Сабырдың жартысы – ораза”. Ораза адам
Бойдағы ашумен ызақорлыққа сабыр тiзгiнiн ұстатып, өзiмiздi ұстамдылыққа үйрететемiз.
Сондай-ақ, қиындықты екi есеге ұлғайтатын сабырсыздық пен
4. Зекет парызындағы психикалық гигиена
Ислам шарттарының бірі болған зекет мағынасы тазалану, арылу, бұл
Демек, зекет арқылы жүрегімізді жомарттыққа, психикамызды тазалыққа
Осылай зекет беру арқылы адам баласы рухани азыққа кенеле
Рухани жан дүниесі еркіндікке қауышады. Қарапайым дүние үшін
Батыс елдерінде материалдық байлықтың, дүние – мүліктің соңына
5. Қажылық парызындағы психикалық гигиена
Ислам шарттарының білі болған – қажылық. Аллаһтың басқа да
Ел басымыз 1992 жылы наурызда Сауд Арабиясына, яғни Меккеге
Қажылық кезінде, мұсылмандардың небір ішкі керемет сезімдері оянып,
Қажылық адам психикасына өмір бойы
2. Ислам дін негіздері, иманның шарттарына жалпы түсінік және
2.1 Аллаһқа иман ету және оның, адам психологиясына әсері
YI ғасырдың аяғы мен YII ғасырдың басы Арабия түбегі
Арабияда фетишизмде кең таралды. Оның бір формасы ағаштарға,
Пұттар орналасқан жерлер киелі деп саналды. Әр тайпаның
Ендігі сәтте құлға құл болуды емес, пұтты Құдай қылуды
Адамға жүктелген жауапкершіліктің ең бастысы адам өзінің жаратушысын
Абай атамыз айтқандай:
“Махааббатпен жаратқан адамзатты сен де сүй, ол Аллаһты
жаннан тәтті.
Адамзаттың бәрін сүй бауырым деп, және сүй қақ жолы
деп әділетті“,
деп тамаша айтқан.
Енді, Аллаһқа деген сенімнің маңыздылығы жайлы айтқан кемеңгерлерге тоқталып
Біреулер құдайды таныды, әрі оның әмірлерін орындап жүр. Бұлар
Енді біреулер танымайды, әрі оны іздеп те
Ал енді, біреулер болса бір ұлы күш бар деп
Осылай Мухаммед пайғамбар ұлы жетістіктерінің бірі ұлы жаратушыны таныта
2. Пайғамбарларға иман ету және оның адам психологиясына әсері
Пайғамбарларға иман ислам дініндегі иман негіздерінің бірі. Пайғамбарларға иман
Жалпы адамзат баласы өз ақылдарымен жаратушысын тани алды ма?
Ал, біз жақсы, жаман әр түрлі қасиеттерді бойымызғы жинай
Тарихтан алып қарасақ, дін нұрын шырақ тұтпаған небір зерек
Бұған күн сайын өзгеріп отырған сансыз “измдер” дәлелі. Дәлірек
Міне, дін адамды һәм рухани, һәм заттық екі
Егер Пайғамбарлар келмегенде, адам баласы - біз Құдайды
Пайғамбарларға сенбеген қауымдардың жаратушы деп өз қолдарымен жасаған
Біз өз ақылымызбен “дүниеге не үшін келдік, міндет
Құранның Cәбә сүресінде: “Ей, Мұхаммед! Біз сені барлық адамзатқа
Жалпы Пайғамбарлар дүние мен ақырет тепе – теңдігін
Сондықтан, иман келтіріп мұсылман болған бір құл, Құдайдың сүйікті
Кітаптарға иман ету және оның, адам психологиясына әсері
Елбасымыз: “Біз тегіміз түрік, дініміз ислам екенін ұмытпауымыз керек.
Сондықтан иманның шарттарының тағы бірі Ислам дініндегі иман негіздерінен
Пайғамбарымыз (с.а.у) өзі өмір сүрген және келешекке дейін болатын
Бұған Пайғамбар (с.а.у) түсірілген Құран хақында жалпы түсінік берсек,
Ол адамның өз табиғатында Құдайға сену мен бой ұсыну
Алайда арабтар жаратушының бар екеніне сенгенмен Пайғамбар мен
Құран қасиетті кітап қана емес, жазу стильі жағынан адам
Қасиетті хадисте Аллаһ: “Мен құпия қазына едім, мені
Осылай адамзатқа Құран арқылы Аллаһ өзін танытты. Бізбен тілдесті.
Жалпы Құран кәрімде білдірілген кітаптың саны төртеу (Зәбур, Таурат,
Қазіргі ғылым мен техниканың дамыған заманында Құранға деген адамзаттың
4. Періштелерге иман ету және оның, адам психологиясыа әсері
Ислам дініндегі иман негіздерінің бірі- періштелерге иман. Негізінен періштелер
Құранда: “Аллаһ елшісі Раббы тарапынан өзіне түсірілгендерге иман
Періштелердің ерекшеліктерін адам жаратылысы мен салыстырып көрсек, періштелер нұрдан
Олар жынысқа бөлінбейді. Бізге тән қызғану, ашулану, ренжу, тәкаппарлық
Бізге Құраннан белгілі болған періштелерді атайық:
1. Жәбірейіл періште- бұл Аллаһ тағаланың құзырынан барлық
2. Микаил періште- жаратылыстағы оқиғалардың жалпы әлемдегі жан иелерінің
3. Исрафил періште- бұл періште қиямет күні Аллаһтың бұйрығымен
4. Әзірейіл періште – барлық ажалы жеткен адамдардың
5. Ананың құрсағына пайда болған сәбиге жанын үрлейтін және
6. Кираман- Катибин- әр жеке адамның жақсы, жаман амалдары
Құранда бұл туралы: “Сендерді жандарыңнан ажырамайтын бақылаушылар бар (олар)
Адам баласы ХХ ғасырдан- ақ дыбысты және әртүрлі көрініс
Ақыреттегі есеп күні періштелердің жазғанын бейнебір жазып алынған бейне
7. Мүнкәр- Нәкир періштелері- бұл ажалы жетіп, қайтыс болған
5. Ақыретке иман ету және оның, адам психологиясына
Өлгеннен кейін қайта тірілу мәңгілік өмірдің барлығы Исламда, тіпті
“Әлемдегі діндердің түп мақсаты,
Үш нәрседе бұлжымай құшақтасар.
Құдайы бар жұдан дұрыс қиямет шын,
Еш діннің мақсұты жоқ мұнан асар.”-деп жырлағандай тарихқа қарасақ
Сондықтан қарама-қайшылық әлемдегі негіздердің бірі. Сол себепті әлемде қарама-қайшылық
Негізінен адамның жаратылуындағы хикмет өзінің күш-құдіреті, қабілеті арқылы жаратқан
Бұл біздің әлсіз және күнделікті әдет еткен нәпсімізге ұнайтын
Құранда: “күллі аспан әлемін және жерді жаратқан, әрі оларды
Аллаһ үшін өлгеннен кейін адам баласын қайта тірілтудің еш
Сенбейтіндердің күмәндары мен келтіретін дәлелдерінде еш айырмашылық жоқ. Өйткені
Осы оқиғаға байланысты төменгі аяттар түсті “Адам баласы біздің
Иә, біз тән мен жаннан тұратын жаратылыспыз. Материалдық тәннің
Алайда тарихта өлмеген ешбір тұлға жоқ, болуы да мүмкін
“Өлсе өлер табиғат, адам өлмес,
Бірақ ойнап-күліп, қайта келмес.
Мен, мен менікінің айырылғанын,
Өлді деп ат қойпты өңшең білмес”Қазақ халқы жан тәсілім
Егер ақырет болмаса, бұл өмірде көрініс тапқан Аллаһтың махаббат
Бұл соттың әділетті төрешісі Аллаһ өзі болып, сол жерде
Ол жерде ешбір жан әділетсіздікке ұшырамайды. Істелген ісі бір
Егер ақырет сияқты екінші бір дүние жаралмаса мына дүниеге
Сондықтан Аллаһ адам баласын бостан-босқа жаратып, мәңгілік тіршілік бетінен
Басынан өткен аурулар, күтпеген оқиғалар, туындаған пәлекеттер өмірде әр
Аллаһ адам баласына Құраннан көптеген аят арқылы дүние өмірін
Сол себепті, адам баласы дүниеде жасаған жақсылықтарымыз, құлшылықтарымыз қарым-қатынас,
Өлгеннен кейін қайта тірілуге, сенетін адамдар психологиясы және ондағы
Өлімнен кейін қайта тірілуге толық сенген кез-келген адамның психологиясы
Мұндай сенімге ие олған адамнан да, қоғамнан да жаманшылық
Өлгенннен кейін қайта тірілуге сенген адам ешқашан өлімнен қорқпайды.Өлім
Әсіресе қарттар мен ауруға шалдыққан адамдар үшін қалған аз
Егер өлгеннен кейін қайта тірілуге сенген адам бұл дүниеде
Осылай бойындағы өлгеннен кейін тірілудің арқасында ештеңе болмағандай, бәрін
Бұл дүниеде асқар таудай әкемізбен, ақжаулықты анамыздың орнын ештеңе
Сол сияқты өмірдегі тірегіңнен, соққан жүрегіңнен, қимас адамыңнан айырылу
Иманы кәміл жандар бұл дүниедегі қимасының қайтқанын естіген сәтте
6. Тағдырға иман ету және оның, адам психологиясына әсері
Ислам дініндегі негіздерінің соңғысы- тағдырға иман. Тағдыр сөзі бір
Шариғаттағы ұғымға келсек, өткен шақ, осы шақ және келер
Жалпы болмысты, күллі жаратылысты қамтиды. Жалпы ғаламға көз жүгірткен
Бұның барлығы Аллаһтың арнайы бағдарламасына қарай жүзеге асады. Судағы
Сондай-ақ “Барлық нәрсені жаратып, әрқайсысына белгілі бір өлшем бердік”-
Біз көбінде істеген ісімізге қанағаттанбағанда “тағдырымда осылай болса не
Адамға байланысты тағдырдың екі жағы бар: Яғни біздің еркімізден
Жақсылық көрсем өзімнен,
Жамандық көрсем өзімнен.
Тағдыр қылды дегенді
Шығарамын сөзімнен-
деп тура басып айтқан. Біздің қалауымызға байланысты яғни адамның
Иә, жоғарыдағы таңдаулардың қайсысын таңдасақ та өз еркімізбен дербес,
Аллаһ берген екі жол,
Бірі оң да бірі сол.
Ойланыңдар бауырлар,
Дүние қысқа ақірет мол.
Қысқасы, Аллаһтың әлі бола қоймаған оқиғаларды алдын- ала біліп,
Адамдар өздерінің ерік, қалау, дербес таңдауларымен жасаған сәтсіз өмірлерін:
Егер адамдардың барлығы әрбір істеріне ежелден Аллаһ тарапынан жазылған
Сөз түйіні жақсылық та жамандық та адамның таңдауына қарай
1.Тағдырға иманның пайдалары. Бірінші- тағдырға иман адамды жауапсыздықпен таңудан
Адамның құбылмалы табиғатында қолы жеткен жетістіктер мен мақтанып, паңдануы
Осылай нәпсісіне адамдық тізгінін ұстатып, такәппарлық менмендікке құл болып,
Адамның жақсылық істеудегі еншісі лифтің ішіндегі түймені басуындай- ақ.
Таразының екі басын тең ұстап, астамшылық және тәкаппарлықтан аулақ
2.Басына қиыншылық түскен жан тағдырдан жұбаныш табады. Тағдырға иман
Аллаһтың жақсылықпен де қиыншылықпен де сынайтынын білгендіктен: “Аллаһым, маған
Себебі сабыр сақтап, шүкір еткен, ойындағы ісі армандаған мақсаты
3.Тағдырға иман ержүректікпен батылдыққа бастайды. Басына не келсе де,
4.Тағдырға иман қанағатқа тәрбиелеп, көре алмаушылық пен қызғаныштан сақтайды.
Сонымен қатар, тағдырға иман адамды жүйелі жұмыс істеуге әрбір
2.2 Діни сенімнің жеке адам, этнопсихологиялық, әлеуметтік қалыптасуына діннің
Бұл наным-сенім мен құлшылық туралы шете ел ғалымдарының зерттеулері
Адамгершілік пен жақсы мінез, дінге аса құлықсыз әрі ғибадат
Гарвард университетінің философия ғылымдарының профессоры Уиллиам Джеймс: “уайым қайғыны
Психология мамандары тарапынан мықты наным-сеніммен қоса дұға арқылы адамның
Сондай-ақ Буддадан кейінгі үнділердің ең үлкен өкілі Махатма Ганди:
Психиатрлар жүйкенің жұқарып, жан-дүниенің аласапыран күй кешіп қатты қиналған
Джакус Чевалиер: “pascal” атты еңбегінде паскальдің “Құдайдан алыстап, оны
Аталмыш еңбекте өзіндік наным-сенімнен мүлдем ада жандарда, керісінше ажырасушылардың
Айталық АҚШ-та жыл сайын жүз дәрігер өз өзіне қол
Осы тұста материалдық санадан аса алмай эканомикалық өрлеуді ғана
Мәселен, АҚШ- та ішімдікке заң жүзінде тиым салынған 1930-33
Американың Нью-Йорк қаласында ішімдікке қарсы ұйым құрылып, жер бетінде
Бүгінгі таңда адам баласы діннен қол үзудің қасіретін тартуда.
Өзін өлтірушілерден Англияда күн сайын 16, жылына 6000 жуық
Соңғы 60 жыл Англияда өзін- өзі өлімге қиған ер
Діни ілім тәрбиеден хабарсыздық үлкен мейірімсіздік пен қатыгездікке соқтырады.
Қорытынды
Атақты философ Һенри Беррсон (1859-1941) “Өткен тарихта және
Ұзақ жылдар мың өлiп, мың тiрiлген қазақ халқымыз ары-берiсiмен
Аллаһқа шүкiр, өткенiмiз жанып, өшкенiмiз тiрiлгенмен қанша ұрпақ осы
Қазақстан Республиксының конституциясының 22-бабында көрсетiлгендей “Әркiмнiң ар-ождан бостандығына құқығы
Сондай-ақ, жалпы Кеңес үкiметi кезiнде қалыптасқан дiни сана
Өйткенi Ислам ең әуелi тұнып тұрған рухани тазарудың бастауы
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. Жолдыбайұлы Қ. Ақиқат шуағы.- Алматы, 2004.
2. Сафвет Сених. Құлшылық құпиясы.түрік тілінен аударған/ Бағашар Қ.-Алматы,
3. Мұртаза Бұлытай. Мұсылман қазақ еліміз.- Алматы, 2001.
4. Осман Нұрытопаш. Махаббаттағы сыр.- Алматы, 2004.
5. Осман Нұрытопаш. Ақтық дем.-Алматы, 2005
6. Саид Нұрси Бәдиүзаман. Жастар шырағы.- Алматы,1997.
7. Сафвет Сених. Ғибадат ғажайыптары.- Алматы, 2005.
8. Қазақстан Республикасының Конституциясы.-Алматы, 2003.
9. Өмірзаққызы Д. Адамзаттың асыл тәжі.-Алматы, 2003.
10. Али Химмет Берни, Осман Кеспоғлұ. Соңғы Пайғамбар Х.з
11. Үсенова М, Үсенов С. Дін тану.- Алматы, 1995.
12. Мұртаза Бұлытай. Ата- баба діні.-Алматы, 2000.
13. Хасен Арқа. Мұхтасар Ғылымхал.- Алматы, 2004.
14. Исаұлы М. Құран кімнің сөзі.- Алматы, 2004.
15. Осман Нұрытопаш. Рахмет Самалы.- Алматы, 2004.
16. Әділбаев А. Саңылақ сақабалары.-Алматы, 2004.
17. Қожалымов З. Мәңгәләк құпия шежіресі.- Алматы, 2001.
18. Нама Кемел Зайбек. Қожа Ахмет Иассуи/Таңдамалы хикметтер-Анкара, 2003.
19. Дінтану негіздері.-Алматы, 2006./қазақ университеті/
20. Қожахметова М. Адам құпия.- Алматы, 1997.
21. Есім Ғ. Адамзат.- Астана, 2002.
22.Исаұлы М. Жолдыбайұлы Қ. Ислам Ғылымхалы.-Алматы, 2003.
23.Исаұлы М. Пейішке жетелер пейіл.- Алматы, 2005.
24.Назарбаев Н.Ә. Ғасырлар тоғысында.- Алматы, 1996.
25.Құдайбердiұлы Ш. Мұсылманшылық тұтқасы,шариатүл ислам.-Алматы,1991.
26. Ақназаров Хусаин Зейнетдинович. Ислам дiнi және өмiр шындығы.-
27.Жамбылов Д. Ғылым және Ислам.- Алматы, 1982.
28. Құдайбердiұлы Ш. Үш Анық.- Алматы, 1991.
29. Маркс К. Энгельс Ф. Дiн туралы.- Алматы, 1956.
30. Маркс К. Энгельс Ф. Таңдамалы шығармалар жинағы.- Алматы,
31. Өстемiров Ж. Дiн апин. -Алматы, 1960.
32. Ахонов Б. Дiн және еркiн ойшылдық.- Алматы, 1993.
33. Нұртiлесов Әбизат. Атейстiк сенiм тәрбиесi.- Алматы,1986.
34. Шүлембаев Қ. /лекциялар курсы/- Алматы, 1978.
35. Прокофьев В. Дiн ғылым мен Прогрестiң жауы /ауд/
36. Плисецкий М. Адамның жаралуы туралы, ғылым мен дiн
37. Абай Құнанбаев. Қара сөз, поэмалар.- Алматы, 1992.
38. Құдайбердiұлы Ш. Шәкәрiм шығармалыры-Алматы, 1988.
39. Халифа Алтай. Құран Кәрiм қазақша түсiнiгi.- СаудАрабиясы
1991.
40. Абай Құнанбаев. Өлеңдер мен поэмалар.- Алматы, 1977.
41.Есім Ғ., Артемьев А., Қанаев С., Біләлова Г. Дінтану
42.Орынбеков М. Қазақ сенімдерінің бастаулары.-Алматы,Қазақ университеті, 2002.
43.Фетхуллаһ Гүлен. Мұхаммед Пайғамбар.-Алматы,2005
44.Чумаков.М.В. Введение впихологию религий.-Курган.гос.ун-т,1997.
71