Қазақстан баспаларынан шыққан ағылшын тіліндегі кітаптардың ерекшеліктері
/«Алматыкітап», «Білім», «Атамұра» баспалар материалдарының негізінде/
Жоғарғы оқу орнын бітіру үшін қорғалатын бакалаврлық
Бітіру жұмысы
Ғылыми жетекші
«_____»___________________________ мәжілісінде талқыланып, қорғауға жіберілді.
Кафедра меңгерушісі:
Мемлекеттік емтихан коммиссиясының сарапталуына қабылданды.
Коммиссия хатшысы ___________
Мазмұны
Кіріспе ....................................................................................................... 3
Негізгі бөлім
I тарау. Ағылшын тіліндегі шыққан отандық кітаптардың мақсаты мен
Ізденіске түсірген мұқтаждық
Ұсынысты анықтайтын сұраныс
II тарау. Мазмұн мен түр үйлестігі ..................................................... 27-47
2.1 Тақырып таңдау талаптары
2.2 Безендіру ерекшеліктері
Қортынды ............................................................................................... 48-52
Әдебиеттер тізімі ..................................................................................... 52-53
Сілтемелер ................................................................................................ 53-54
Кіріспе
Кітап – адамзат ақыл-ойының
інжу-маржанын бойына
жинайды да, оларды
ұрпақтан-ұрпаққа жеткізеді,
біз бір уыс топыраққа
айналамыз, ал, кітаптар дәл бір
темір мен тастан қашалап
жасалған ескерткіштердей,
ғасырлар бойына сақталады.
М. Айбек
Жұмыр жерді мекендеген халықтардың, ел-жұрттың қай-қайсысы болсын атадан қалған
“Мәдениетті ұлт болып тәрбиеленуге екі құдіретті күш әсер етеді
М. Горький
Еліміздің ұлт құндылығын ұрпақтан-ұрпақтан жеткізуде кітапты пайдалануы оның
Мен “Қазақстанда баспаларынан шыққан ағылшын тіліндегі
Зерттеудің дерек көзі ретінде “Алматыкітап”, “ Атамұра”, “Білім”
Ағылшын тіліндегі кітаптарды тек мемлекеттік тапсырыспен шығып жатқан жоқ.
Тақырыптың маңыздылығы зор. Бұл зерттеу жұмысы мемлекетіміздің өндірістік, экономикалық
Түркі дүниесінің ортақ мақтанышы, ойшыл - ғұлама Жүсіп Баласағұнның
Елді тура жолға бастайтын ғалымдар сияқты, дұрыс шығарылған құнды
Тарихи кітаптар көршілес елгедерге жіберілетін ұлт
Б. Паскаль
Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың “Қазақстан 2030” атты Жолдауында елімізде “тұтас
Бітіру жұмысымның өзектілігі – бұл тақырыптың алғашқы рет ғылыми
Бұл жұмыстың құрлымы кіріспе, екі тараудан және қортындыдан тұрады.
I тарау
Ағылшын тілінде шыққан отандық кітаптардың мақсаты мен маңызы
Ізденіске түсірген мұқтаждық
Қазақстан әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті 50 ел қатарына
Жаһандану процессінде имиджді қалыптастырудың маңызы өте зор. Белгілі
Жоғарыда айтылған имидж жасаудағы екінші бағыттың маңыздылығын сөз
Мұхтаждық ізденіске түсіреді. Қазақстанның имиджін жасау - негізінен бұқаралық
Бүгінде имидж қалыптастыруын, елді танытуда негізгі күш баспагерлерге түсіп
Басқосуда Қазақ ПЕН – клубына ағылшын тілін жетік білетін
Ағылшын тілінде жетік білетін сауатты аудармашы маманға тек
Мемлекеттік емес ұйымдарды қолдау бағдарламасының аясында Алматыда ақпараттық -
Жамбыл Жабаев атындағы мемлекеттік филормонияның “Ұлттық аспаптар” бөлімінің
Елбасының биылғы Қазақстан халқына жолдауында “Кәсіби – техникалық және
2. Ұсынысты анықтайтын сұраныс
Қазір Қазақстанда ағылшын тілінде шығатын кітаптарға туындап отырған сұранысты
Сонымен қоса баспа “Менің денем” атты сериясымен “My hads”
Осы ретте отандық баспагерлердің ескермей отырған бір мәселесі бар.
Мамандар Қазақстанда кітап саудасы дамымай, сапалы, өтімді әрі
Кітап саудасының ерекшелігі оның атында емес, затында. Атына қарап
Сауда - экономикалық заңдылықтарға бағындырылған ұсыныс пен сұраныстың
Өнімді саудаға шығармас бұрын мынандай мәселеледің басын ашып алу
Кітапты халық арасында көптеп таратудың бір амалы – жарнама.
Жарнама бір мақсаттағы аудиторияға арналған, тарату аумағына қарай, шетелдік
Каталогтар шығару. Әр баспа өзінің қаражат деңгейіне қарай жылына
Тапсырыс тізімін тарату. Бұл бланклерде кітаптың тақырыбы, автордың аты-жөні,
Жарнамалық парақтар мен жобалар тарату.
Сауда орындарына, мекемелерге, мәдениет сарайларына плакаттар ілу.
Радиожарнама.
Тележарнама
Мерзімді баспасөздегі жарнама.
Республикамыз тәуелсіздік алғаннан кейін кітап саудасы саласында да ойластыратын
II тарау
Мазмұн мен түр үйлестігі
1. Тақырып таңдау талаптары
З. Қабдоловтың пікіріне сүйенсек, тақырып - өнер туындысының іргетасы.
Қазіргі Қазақстан баспаларынан шығып жатқан ағылшын тіліндегі кітаптардың
Ағылшын тілінде аталған тақырыптар бойынша Қазақстан кітап шығару орындарынан
Қазақ халқының бай ауыз әдебиетінің үлкен бір саласы –
Жас ұрпақты отансүйгіштікке, елін мен жерін қорғауда тәрбиелеу мақсатында
“Алматы-кітап ” баспасы ақын Ермек Өтетілеуұлының бүлдіршіндерге арналған шығармаларын
“Атамұра” баспасы көп жылдан бері ағылшын тіліндені кітаптарымен
“Білім” баспасы тапсырыс бойынша Қазақстанды таныту, имидж қалыптастыру
“Алматы кішкентай Қазақстан”. Үшінші кітап “ALMATY” деген туристерге
Қазақстанның 2030 даму стратегиясының бағдарламасында туризм саласы экономиканың
Шетелдіктерді қазақтың музыка өнері ғана емес,
“Он наситель нового мышления.До него токого значимого поэта, мне
Чтобы убедиться в этом, читайте его грандиозный роман в
Им оказался Мухтар Шаханов” Ш. Айтматов .
Мухтар Шахановтың “THE ERRORS OF CIVILIATION, THE COSMO-FORMULA
“Безбүйрек туысымыз әрі әміршіміз болғаны үшін Шыңғыс Ханның жазықсыз
Шығарманың лейтмотиві Шыңғыс хан тек “зұлым данышпан” (злой гений)
Шыңғыс хан сан милиондаған адамдардың қанын судай ағызған дәуірінде
Отырар Шыңғыс хан әскерлерінің қоршауында қалғанда, Қайыр Хан осы
“Жазагер жады космоформуласы” (Шыңғысханның пенделік құпиясы) туындысында мынандай жолдар
Қанға жерік қара тұлға туған ел ,
Өз шаттығын өзге жұрттың көз жасымен
жуған ел,
Ақтау үшін қара күйе жұққан қара есімін,
Зардап шекккен басқа елдерден өз басшысы
арқылы
Ата тарих алдында сұрау керек кешірім.
Бар кезеңде рухани тазарудан парқы ұлы,
Парқы ұлының – даңқы ұлы.
Сонда ғана парасат асқарынан,
Адамзаттың пенделік аспанынан,
Бәсендемес, әділ ойлар, лағыл ойлар
Жарқылы!
2003 жылы неміс парламенті , мемлекет ұлт ретінде рухани
Безендіру ерекшеліктері
Кітап безендіру ісінің шебері әрі танымал суретші Фаворский:
Бүкіл адамзат тарихында небір керемет кітаптар жазылған. Сол
Елімізде ағылшын тілінде шығатын кітаптарға да дәл осы талаптар
“Иллюстрация” деген сөздің өзі латынның “illustrares” деген
И. Ф. Бельчиков иллюстрацияға мынандай талаптар қояды;
Кітап иллюстрациясының басқа да кескіндеме өнерінен ерекшеленетін тұсы ол
Кітапта қажет деген иллюстрация қолданылады. Иллюстрация мәтінде қиын ұғым
Иллюстрация бағытталған аудиториясына түсінікті, анық болуы қажет.
Иллюстрацияның орындалуы кітаптың идеясының тұтастығын қамтасмасыз етуі тиіс.
Иллюстрация қағидалары кескіндеме өнерінің қағидаларынан еш ауытқымау керек.
“Алматыкітап” баспасының “Tazsha - bala” (Тазша - бала) кітабының
Иллюстрациялық әдеби шығармаларда, ғылыми-зерттеу еңбектерде және монографияларда иллюстрация бірінші
Суреттерді берудің мақсаты мен методикасына қарай иллюстрация екі топқа
Кез-келген заттың құрлысын, құрылымын оқып-білу мақсатында жазылған мәтінге ғылыми-танымдық
Ағылшын тілінде шыққан “Kazakh ornaments” (Қазақтың ою-өрнектері) кітабындағы суреттердің
“Білім” баспасынан шыққан журналист Аркадий Поздеев-Баштенің “Almaty”
Басылымның халықаралық стандартты (ISSN) сериялық номері болуы керек;
Кітаптың авторы мен оны шығарушылар туралы мәліметтер толық берілуі
Классификациялық индекстер (УДК, ББК) мен авторлық құқық белгісі көрсетілуі
Кітаптың халықаралық стандартты номері (ISBN) берілуі керек;
Анотациясы берілуі тиіс;
Кітаптың көркемдік безендірілуі дегеніміз болашақ кітап қолжазбасын біртұтас композициямен
көркем және полиграфиялық құралдар арқылы кітаптың мазмұнын, табиғатын жан-жақты
кітапты оқып, пайдалануға қолайлы ету, оқуға жағдай туғызу;
мұқабасын қатты, жоғары сапалы ету;
- көркемдік деңгейін, әдемілігін арттыру;
Баспадағы жұмыста техникалық редактор ең алғаш қолжазбаны гранкалық терімнен
Графикалық безендіру;
Кеңістікті компазициялық;
Техникалық материалдық;
Бірінші топқа әртүрлі қаріптер, иллюстрация: арнамент, сызу және т.б.
Баспахана өнімі ретінде кітап екі блоктан тұрады:
Кітап блогы
Кітап блок қабы
Кітап блогы дегеніміз ол - титулдан бастап соңғы бетке
Шмуцтитул – екінші тараудың немесе екінші бөлімнің басталғаны туралы
Соңғы бетті безендіру. Қазірге дейін көптеген баспаларда дайын стандартталған
Библиографиялық мәліметтер:
Басылымның индексі;
Автордың толық аты-жөні;
Кітап аты;
Басылымның шыққан жылы мен орны, кітап бетінің иллюстрациясы;
Баспа табақтың саны;
2. Баспа қызметкерлері туралы мәліметтер:
Редактор;
Суретші, көркемдеуші;
Көркемдеуші редактор;
Техникалық редактор;
3. Кітап туралы мәліметтер: кітаптың басуға, теруге және басуға
4. Баспаның мекен –жайы;
5. Баспахананың мекен-жайы;
Егер полиграфиялық безендірулер әр түрлі баспаханаларда орындалса, онда барлық
“Білім” баспасынан шыққан Мухтар Шахановтың “THE ERRORS
Without the aid of magnanimous ideas
Mankind cannot Live.
F. Dostoryevsky
Why do follow after majority?
Because it is always riht?
No,
Because it is stroung in sight!
B. Pascal
Қорытынды
В. А. Сухомлинский атты ойшыл: “Кітап – құдіретті қару.
шабытты кітап көп ретте адам тағдырын шешеді”,- деген екен
Қолда бар материалдар негізінде ағылшын тілінде шыққан кітаптар
Баспадан шыққан өнімнің аудиториясын баспагерлер кітапты баспай тұрып анықтау
Жалпы жұмыс барысында Қазақстан баспалары сұраныстың қатаң талаптарына
Ағылшын тіліндегі кітаптар әзірге тарих, әдебиет, мәдениет, туризм салаларында
Ұлттық киім – бай тарихи-мәдени мұрамыз. Кітаптың жоспарлануына қазақтың
Ал, қару-жарақ болса, ол – ұлттық мәдениеттің ерекше феномені.
Ағылшын тіліндегі кітаптардың баспалардан басылып шығуы стихиялық сипат алуда.
уақыт талабы .
Кітап ғасырларға сапар шеккен ақыл ескерткіші .
У. Девенант
Ағылшын тілі қалай десек те әлемдегі жетекші тілдердің бірі.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1. Н. Ә. Назарбаев. Ғасырлар тоғысында. –
2. Н. Ә. Назарбаев. Тарих толқынында.
3. Елеукенов Ш.Р. Кітаптану негіздері.–Алматы:Санат,1997
4. Елеукенов Ш.Р., Шалғынбаева Ж. Қазақ кітабының тарихы.-Алматы:Санат,1999
5. Елеукенов Ш.Р. Сұлулыққа іңкәрлік. – Алматы: Білім,1999
6. Асылбекова Б. Книгоиздательство Суверенного Казахстана-Алматы:Агроуниверситет,2004
7. “Атамұра” каталогы 2001.-Алматы:Атамұра,2001
8. Коротовский М.П.,Калиев Ж.К. Книгоиздательское дело Казахстана-Алма-ата:Казахстан,1992
9. Котлер Ф. Маркетинг
10. Комаров Е.И. Маковеев Н.П. Эффективное издательство-Москва:Логос,2000.
11. Мамажанов М. Асыл мұра.-Алматы:Қазақстан,1993
12. Нұрғалиев Қ.Р. Қазақстан экономикасы.-Алматы: Қазақ университеті,1999
13. Құрастырған: Қ.Жарықбаев.Ақылдың кені-Алматы:Қазақстан,1991
14. Сейтжан Сатыбалдыұлы. Маркетинг негіздері-Алматы: Білім,1999
15. Добкин С. Ф. Основы книгоиздательского дела и книгопечатания.
16. Майсурадзе Ю. Ф., Мильчин А. Э., Маковеев Н.
17. Бельчиков И.Ф. Техническое редактирование книг и журналов. Москва:
Сілтемелер
Н. Ә. Назарбаев. Ғасырлар тоғысында. – Алматы: Өнер,
Қ. Тоқаев. Внешняя политика Казакхстана в условиях глобализации. –
Сол жерде. 218-бет
Н. Ә. Назарбаев. Тарих толқынында. – Алматы: Атамұра, 1999,
“Егемен Қазақстан” газеті, 2000, №270
Н. Ә. Назарбаев. Тарих толқынында. – Алматы: Атамұра, 1999,
“Қазақ әдебиеті” газеті, 2002, Наурыз айы
“Алматы” қалалық телеарнасының жаңалықтарынан. 12.11.2005
www. eurobook. ru - сайты
www. edu. gov.kz - сайты
www. parlam. kz – сайты
“Книжный бизнес” кәсіби мамандарға арналған журнал. 2004, наурыз
KITF 2005 Ресми каталог, “Туризм және Саяхат 5-ші Мерекелік
Елбасының Қазақстан халқына жолдауы, 2006
“Алматы” телеарнасының жаңалықтарынан. 2005.
Мұхтар Құл-Мұхаммед. Год триуфма Казахстана// Казахстанская правда, 2006 жыл,
www. edu. gov.kz - сайты
Сол жерде
Ш. Елеукенов. Кітаптану негіздері. Алматы: Санат, 1997
З. Қабдолов. Сөз өнері. 144-бет
“ Айт” сыни-сараптамалық art-журналы, 2005 №1, 53-бет
“Ана тілі” газеті, 2000 жыл
“Қазақ әдебиеті” газеті, 2001жыл
24. Добкин С. Ф. Основы книгоиздательского дела и книгопечатания.
25. Бельчиков И.Ф. Техническое редактирование книг и журналов. Москва:
3