Жоспар
Кіріспе 4
1.1 Статистикалық көрсеткіштің мәні мен маңызы
1.2 Статистикалық көрсеткішті топтастыру 6
1.3 Нақты шаманың мәні мен маңызы
1.4 Қатысты шама 8
1.5 Қатысты шама көрсеткіштерін есептеудің жалпы
1.6 Көрсеткіштер жүйесі 12
Қорытынды 13
Пайдаланылған әдебиеттер 14
Кіріспе
Әлеуметтік – экономикалық құбылыстар мен процестердің
Осындай қорытындылаушы көрсеткіштердің ішінде ең көп
Статистикада біріне-бірін тікелей қосуға болмайтын белгілерден
Мысалы, өнеркәсіп орындарында табиғи – заттық
Олардың ішінде ең негізгісі – қоғамдық
1.1 Статистикалық көрсеткіштің мәні мен маңызы
Әлеуметтік – экономикалық құбылыстың сапалық, сандық
Тұрмыстағы әлеуметтік - экономикалық құбылыстың
Стаистика қоғамдық көпшілік құбылысты, өзгерісті зерттейтін
Көрсеткіштің мәндік жүйесі былай құрылады.
Сапалық жағы
Байқау орны
Онық қасиеті түрі
Сандық жағы:
Сан,өлшем, бірлігі Байқау орнының аумақтық, салалық
Зерттеуге жататын құбылыстың сапалық және сандақ
Статистикалық зерттеуге жататын құбылыстар, өзгерістер сан
1.2 Статистикалық көрсеткішті топтастыру
Статистикалық көрсеткішті сапалық, сандық және
Статистикалық көрсеткішті топтастыру түріне тоқталайық. Сапалық
Белгілі құбылыс (кәсіпорын, ұйым, зат, нәрсе,
Кез келген құбылыстың статистикалық көрсеткішінде орташа
Көрсеткіштің бұл екі түрін бір –
Жылда жиналған астықтың көлімі белгілі құбылыс
Сандық тұрғыдан алғанда көрсеткіш нақты шама
1.3 Нақты шаманың мәні мен маңызы
Құбылыстың шамасын, өзгермелі нышанның нәтижесі көрсеттетін
Нақты шама еңбектің, материалдың, қаржының қорын,
Заттылық нақты шама құбылыстың табиғи қасиетіне
Кейбір құбылыс бірнеше заттай өлшем бірлігімен
Күрдлі құбылыс заттай құрам өлшем бірлігіне
Кейбір жағдайда шартты – заттай өлшем
Еңбектің өлшем бірлігіне адам –сағат, адам
Егер нақты шама құбылыстың бір
1.4 Қатысты шама
Құбылыстың нақты және қатысты сандық сипаттамасының
Қатысты шама әр түрлі шамалы құбылысты
Қатысты шаманы есептеу статистикалық талдаудың бірінші
Салыстырылатын шама ағымды немесе есепті шама
Мысалы Қазақстан Республикасында 1996 жыл халықтың
Салыстыруда көрсетілген мәнге қарай қатысты шама
Құрамдық қатысты шама. Тұтас құбылс бөлігінің
Өсіңкілік қатысты шама құбылыстың уақытқа қарай
Болжам орындалуының қатысты шамасы. Құбылыстың нақты
Болжам қатынасы шамамен белгіленген
Өсіңкі (і і ) болжамдық (жоспарлық)
і=і*і басқаша айтқанда, өсіңкі қатысты шама
Пәрменділікті қатысты шама өзара қатынастағы әр
Пәрменді қатысты шама өндірістің жағдайын, оның
Пәрменді қатысты шама белгілі құбылыстың мәнін
Салыстырмалы қатысты шама әр мемлекеттегі,
1.5 Қатысты шама көрсеткіштерін есептеудің жалпы
Қатысты көрсеткішті есептеу үшін құбылыс қасиетін
Мысалы, сауатты халықтың үлесін анықтау үшін
Қатысты көрсеткіш есептелінетінқұбылыс бірнеше шышан тұрғысынан
Сол сияқты өткен жылы 100 мың
1.6 Көрсеткіштер жүйесі
Құбылысты, нәрсені, кәсіпорынды сипаттайтын көрсеткіш сан
Мысалы, егін шаруашылығының көрсеткіш жүйесіне әр
Сонымен қатар бұл шарушылықтың жағдайын сипаттайтын
Қорытынды
Әлеуметтік – экономикалық құбылыстар мен процестердің
Осындай қорытындылаушы көрсеткіштердің ішінде ең көп
Статистикада біріне-бірін тікелей қосуға болмайтын белгілерден
Тұрмыстағы әлеуметтік - экономикалық құбылыстың өзгеруін,
Стаистика қоғамдық көпшілік құбылысты, өзгерісті зерттейтін
Сонымен статистикалық көрсеткіштер әлеуметтік – экономика
Пайдаланылған әдебиеттер
1.Кесікбайұлы Ө., Өскенбайұлы М. «Статистиканың жалпы
2.Әміреұлы Ы. «Статистиканың жалпы теориясы». –
3. Жолдасбаева Г.Ө., «Кәсіпорын экономикасы». –
4.Мейірбеков АҚ., Әлімбетов Қ.Ә. «Кәсіпорын экономикасы».
3