Аудандық сот архивін ұйымдастыру

Скачать



Кіріспе
Негізгі бөлім
І Қазақстан Республикасының сот органдарында іс жүргізу тәртібі
1.1. Кірген корреспондецияларды қабылдап алу, тіркеу және қарау.
1.2. Шығатын корреспонденциялар мен құжаттарды толтыру
II 2 Сот істеріне қатысты материалар
2.1. Сот істері мен басқа да материалдарды тіркеу
2.2. Сот істерін оның қаралуына дейін толтыру және тұлғалардың
2.3 Сот істерін оны қарағаннан кейін толтыру
Қорытынды
Пайданылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Аудандық және оған теңестірілген сотта іс жүргізу жұмыстарын дұрыс
Аудандық және оған теңестірілген соттарда іс жүргізу жұмыстарын жетілдіру
Аудандық және оған теңестірілген сотта іс жүргізу жұмыстары соттың
Осы Нұсқау аудандық және оған теңестірілген соттың, оның ішінде
Осы Нұсқауда белгіленген құжаттармен жұмыс істеу ережелері мен тәртіптері
Аудандық соттың кеңсе меңгерушісі және барлық кеңсе қызыметкерлері жетерлік
Аудандық сотта іс жүргізу жүмыстарын ұйымдастру және дұрыс атқару,
Аудандық сот төрағасы аудандық соттың кеңсесіне жалпылай басқару ісін
Аудандық сотың кеңсе меңгерушісі аудандық сот кеңсесінің жұмысын ұйымдастырып
а) аудандық сот кеңсесі қызыметкерлерінің арасында жұмысты бөліп беру
в) егер аудандық сот төрағасы басқа қызыметкерге жүктемесе, мәлімдемелерді,
г) егер кеңсе қызыметкерлерінің біріне жүктелмеген болса, істер мен
д) аудандық сот өкімдері кітабын толтыру;
е) алғашқы статистакалық есеп құжаттарын (қылмыстық істер, азаматтық істер,
ж) аудандық сотқа келіп түскен ұсыныстарды, мәлімдемелерді, шағымдарды тіркеп
з) апелляциялық шағымдары мен наразылықтары бар істердің, және де
и) халықаралық келісімдер бойынша келіп түскен басқа республикалар мен
к) қылмыстық, азаматтық, әкімшілер құқық бұзушылықтар жөніндегі істерді, материалдарды,
л) Жоғары тұрған соттардың нұсқаулары мен өкімдерінің, Жоғарғы Соты
м) аудандық сот кеңсесі қызыметкерлерінің атқаратын қызыметтік міндеттерін анықтау
н) аудандық сот кеңсесіне жаңадан қабылданған қызыметкерлерді осы Нұсқаумен
о) аудандық сот архиві жұмысын ұйымдастыру;
п) материалды құндылылықтарды қабылдау, сақтау және жіберіп тұру жауапкершілігі
р) тиісті Облыс әкімшілерінің (бұдан бұлай Әкімшілер) мақұлдауымен аудандық
с) аудандық соттың сантехник, электрик, үй жинаушы, қора сыпырушысы,
т) Әкімшілер бұйрығымен белгіленгін мерзімдерде материалды құндылықтарды инвентаризациялауға қатысу;
у) аудандық соттқа қажет негізгі қаржылар, шаруашылық мүліктер мен
ф) Әкімшілерге аудандық соттың материалды құндылықтарының дұрыс сақталуына қауып
х) аудандық сот судьялары мен қызыметкерлеріне қажетті тауарлы-материалды құндылықтарды
ц) аудандық сот бөлмелерінің, сот отырысы залдарының, ғимарат ішінің
ч) келесі айдың 5 жұлдызынан қалдырмай материалды құндылықтардың қозғалысы
ш) бағдарламалық қолдау бар болған жағдайда жұмыс орнын автоматтандыру
щ) сот ісі тәжірибесі мен заң әдебиетін тұйіндеп есепке
э) аудандық сот төрағасы, судьялар мен Әкімшілердің басқа да
Аудандық соттың бас және жетекші мамандарына міндеттерінің белгіленуіне сәйкес:
а) келіп түскен ұсыныстарды, мәлімдемелерді, шағымдарды есепке алып, тіркеу
б) сот істері мен талаптық мәлімдемелерді тиісті түрде тарату;
в) ҚР заңдары мен соттық тәжірибені жүйелендіру жұмыстарын жүргізу;
г) өз күшіндегі заңдарға енгізілген өзгерістер мен толықтыруларды және
д) сот тәжірибелерін талдау ісіне қатысу;
е) аудандық соттың шұғыл өтетін мәжілістерін дайындау, хаттама толтыру;
ж) БАҚ арқылы қоса атқарылатын жұмыстарды ұйымдастыру;
з) жеке қаулылар мен ұйғарымдарды есепке алу және олардың
и) халықаралық келісімдер бойынша келіп түскен басқа республикалар мен
к) аудандық сот төрағасының азаматтарды қабылдаған жұмыстарын тіркеу және
л) қылмыстық, азаматтық, әкімшілік құқық бұзушылықтар жөніндегі істер мен
м) қылмыстық, азаматтық, әкімшілік заң бұзушылық жөніндегі істерді және
н) тапсырыстарды, жорналдарды, карточкаларды, алфавиттік сілтемелерді толтыру;
о) алғашқы статистикалық есеп пен есеп беру (қылмыстық, азаматтық,
п) сот істерінің статистикалық есептерін толтыру, статистикалық есептің толық
р) апелляциялық арыздар мен наразылығы бар істердің уақытылы сот
с) жоғарғы сот орындарынан істерді сұрау жұмыстарын уақытылы орындалу;
т) сот үкімдерін, шешімдерін, ұйғаруларын, қаулыларын орындау жөніндегі құжаттарды
у) заттай дәлелдемелерді тіркеу, есепке қойу, сақтау және жою;
ф) аяқталған істерді, жорналдарды және карточкаларды дайындау және архивке
х) бағдарламалық қолдау бар болған жағдайда ЖОА жұмыстарын жүргізу;
ц) сот ісі тәжірибесі мен заң әдебиетін тұжырымдап кодификациялау,
ч) кеңсе меңгерушісі, істі жүргізуші судья және аудандық сот
ш) аудандық сот төрағасы, судьялар, кеңсе меңгерушісі және Әкімшілердің
Бас (жетекші) маман – сот отырысының хатшысына:
а) судьяның атқаруымен жүргізілетін сот істеріне дайындық барысында қажетті
б) сот процессіне қатынасушыларды және куәларды шақыртып алу;
в) істерді күнделікті қарау кестесін жасау және оны аудандық
г) сот отырысына шақыртылған тұлғалардың келгендігін тексеру және олардың
д) сот отырысының хаттамаларын жүргізу, олардың толық және нақтылы
е) алдын ала тыңдау және басты сот қарауынан кейін
ж) істерді тіркеу жорналына қаралу қорытындыларын белгілеу;
з) процесске қатысушыларға сот өкімдерінің (шешімдер, үкімдер, қаулылардың және
и) процесске қатынасушылар мен өкімдескен жақтарға апелляциялық арызды немесе
к) заңды күшіне кірген сот өкімін орындау жөніндегі атқару
л) апелляциялық арыздары мен наразылықтары бар істерді жоғары тұрған
м) аудандық сот кеңсесіне сот істерін және енгізілген заттай
н) сот өкімдерінің, атқару қағаздарының көшірмелерін беру, жіберу жөніндегі
о) бағдарламалық қолдау бар болған жағдайда ЖОА жұмыстарын жүргізу;
п) аудандық сот төрағасының, судьяларының, кеңсе меңгерушісінің және Әкімгердің
Аудандық соттың бас (жетекші) маманы аға сот приставына (сот
а) судьяларды және сот процессіне қатысушы басқа тұлғаларды қорғау;
б) кеңесу бөлмелерін, басқа да сот жайлары мен ғимараттарын
в) ҚР атқаруды орындау жөніндегі заңдарына сәйкес атқару әрекеттерін
г) сот отырысы залында және сот жайының ішінде заң
д) соттың тұрақты орнынан басқа жерде сот ісін қараған
е) судьяның сот ісін қарау тәртібін сақтауға байланысты берген
ж) келуден бас тартып жүрген кісілерді сотқа жеткізу;
з) қамаудағы кісілердің күзеті және қауыпсыздығы жөніндегі мәселелер бойынша
и) сот приставы жұмысы жөнінде берілетін есепті жасау;
к) бағдарламалық қолдау бар болған жағдайда ЖОА жұмысын жүргізу;
л) аудандық сот төрағасының, судьялардың, кеңсесі меңгерушісінің, Әкімшінің және
Аудандақ сот кеңсесінің маманына:
а) қызыметтіқ хатнаманы жүргізу;
б) күнделкті құжаттарды толтыру;
в) шыққан және кірген корреспондецияларды жорналдарда, карточкаларда, тізімдерде және
г) бағдарламалық қолдау бар болған жағдайда ЖОА жұмыстарын жүргізу;
д) аудандық сот төрағасының, судьялардың, кеңсе меңгерушісінің және Әкімгердің
Маманға (машинисткаға):
а) үкімдерді, қаулыларды, шешімдерді, ұйғарымдарды және де басқа сот
б) аудандық сот төрағасының, судьялардың, кеңсесі меңгерушісінің және Әкімгердің
Аудандық сот маманына ( архив меңгерушісіне, архивариуске):
а) аудандық сот архивін жүргізу, архивке істерді қабылдау жұмыстарын
б) сұралған істерді есепке алу және жіберу;
в) архивтік құжаттардың көшірмесін беру;
г) тапсырыстар мен істерді жоюға дайындау және сұрыптау;
д) бағдарламалық қолдау бар болған жағдайда ЖОА жұмыстарын жүргізу;
е) аудандық сот төрағасының, судьялардың, кеңсе меңгерушісінің және Әкімгердің
Маманға (экспедиторға, қағаз тасушыға ):
а) тарату кітабын толтыру;
б) тиісті орнына сот корреспонденцияларын уақытылы жеткізіп беру;
в) жіберілетін корреспонденциялардың тізімін жасау, тізімдер бойынша нарядтарды жүргізу;
г) аудандық сот төрағасының, судьялардың, кеңсесі меңгерушісінің, бас маманының
Талаптық өтініштер мен құжаттарды қабылдау, анықтамалар мен құжаттарды беру
Іс жүргізу жұмыстары мемлекеттік және/немесе орыс тілдері бойынша жүргізіледі.
Жұмыс көлеміне, құжаттама көлеміне байланысты, қолдануға тиісті құқылары жоқ
Осы Нұсқау құпиялық сипаты жоқ құжаттармен, сол сияқты “Қызымет
І Қазақстан Республикасының сот органдарында іс жүргізу тәртібі
1.1. Кірген корреспондецияларды қабылдап алу, тіркеу және қарау
Барлық келіп түскен корреспонденция, кіріс корреспонденцияларын есепке алу жорналында
Міндеттерді бөлу бойынша корреспонденцияларды қабылдап алу жұмыстары жүктелген аудандық
Түскен күні, кіріс реттік саны және парақтар саны көрсетілген
Аудандық сот кеңсесі меңгерушісімен немесе бас (жетекші) маманмен қабылдап
Тіркеуге жатпайтын, аудандық соттың алған уақыты жөнінде белгісі қойылып,
а) иесі жоқ болып шыққандықғтан аудандық сотқа қайтарылып келген
б) соттың шақыру қағазы, талаптық мәлімдемелер көшірмелерін алғандығы туралы
Аудандық сотқа келіп түскен барлық ұсыныстар, мәлімдемелер, арыздар мамандар
Шешілген қатынастарды иесіне берілген жауап көшірмесімен және басқа қатынас
Бөлек жорналға (№ 3 үлгі) тіркелуге сондай-ақ барлық есепте
Құжаттар қай тілде құрылғанына сәйкес, мемлекеттік және/немесе орыс тілдері
1.2. Шығатын корреспонденциялар мен құжаттарды толтыру.
Құжаттарды дайындау кезінде мемлекеттік мекемелер мен басқа ұйымдардың атауын
Құжаттар қысқаша, анық және таза толтырылып, олардың мазмұндары толық,
Құжаттарды машинкалық (компьютерлік), қол жазулармен, сондай-ақ аралас жолдарымен дайындалуы
Құжатта алушысы көрсетілген жағдайда келесі ережелер сақталынады: әдетте, құжатқа
Сұраудың жауаптарына текст алдында міндетті түрде жауап беріліп отырған
Қайсыбір құжаттар қоса жүретін жолдама хаттарда "Қосымша" деген сөздің
Құжатқа қол қойушының инициалдары мен фамилиясы, текстің соңында, текстке
Әрбір шығыс құжаттардың, әдетте, қызыметы көрсетілген орындаушының растауымен жасалған
Қызметтік құжаттарға, әдетте, бір лауазымды тұлғаның қолы қойылады. Қызыметтік
Егерде құжатқа қол қойған кезде бірінші данасына түзетулер жасалынса,
Шұғыл мәселелер бойынша факстік байланыс, электрондық почта, модемдік байланыс
Телеграммаларды толтыру келесі ережелерді сақтай отырып атқарылады: телеграмма тексті
Барлық қол қойылған құжаттар тек сот кеңсесі арқылы осы
Шығыс корреспонденция шығыс почтасы жорналында (№ 4 үлгі) есепте
Сот істерін және басқа құжаттарды тиісті жеріне жібергенде, жолдама
Иелеріне мамандармен (экспедиторлармен, қағаз тасушылармен) жіберілген сот істері мен
Сот істері тиісті орындарына тапсырмалы бандерольдермен жіберіледі немесе мамандармен
2 Сот істеріне қатысты материалар
2.1. Сот істері мен басқа да материалдарды тіркеу
Барлық қылмыстық және азаматтық істер, әкімшілік құқық бұзушылықтар жөніндегі
Аудандық соттарға ҚПК 33 бабымен (жеке айыптау істері) қамтылатын
Жаңа жылға дейін қаралмаған істердің статистикалық-есеп карточкалары, календарлы жыл
Қылмыстық, азаматтық, әкімшілік құқық бұзушылықтар жөніндегі істерді, басқа материалдарды
Сот актілерін атқаруға байланысты сотқа келіп түскен материалдар жорналда
Келіп түскен істің мұқабасы жарамсыз болған жағдайда, сот маманы
АПК 150 және 151 б.б. бұза отырып берілген немесе
Сот шешімін түсіндіру, сот шешімінің кейінге қалдырылуы, бөлек-бөлек атқарылуы,
Сотталушыларды іздестіру туралы қаулылар және АПК 135 б. негізінде
Қылмыстық, азаматтық және әкімшілік құқық бұзушылықтар жөніндегі істердің процессуалдық
2.2. Сот істерін оның қаралуына дейін толтыру және тұлғалардың
Таратылу бойынша қылмыстық, әкімшілік заң бұзушылықтар жөнідегі істер келіп
Талаптық мәлімдеме келіп түскенде судья бескүндік мерзім ішінде оны
Сот отырысында қаралуға белгіленген істер бойынша сот отырысының хатшысы
Бұйрықты өндірістегі істер бойынша сотқа шақыру қағазы жазылмайды, себебі
Қылмыстық және азаматтық істер бойынша тұлғаларды шақырту жөніндегі сот
Сотқа шақыру қағазы істі сот отырысында қарауды бекіткен күннің
Егер аудандық сот жіберген шақыру қағазы мекен-жай бойынша табыс
Қылмыстық істер бойынша соттың басты қаралуын тағайындағанынан кейін аудандық
Азаматтық істер бойынша жауапкерге шақыру қағазымен қоса талап мәлімдемелерінің
Әкімшілік заң бұзушылықтар жөніндегі істер келіп түскенде, істі қараушы
Шет елде тұратын және шетелдік мекемелерде жұмыс істейтін Қазақстан
Аудандық сот шетел азаматын аудандық сотқа шақырғанда басқа ел
Тыңдауға белгіленген істердің қаралу кестесі бір аптаға жасалынады және
Істі тыңдар алдында сот отырысының хатшысы аудандық сотқа шақырылған
Егер қылмыстық (азаматтық) істің қаралуы кейінге қалдырылса және басқа
2.3. Сот істерін оны қарағаннан кейін толтыру
Істі қарағаннан кейін немесе оны басқа уақытқа қалдырғаннан кейін
Іс қаралып, соттың үкім, шешім, қаулы немесе ұйғарым шығарғанынан
а) сот отырысы аяқталғаннан кейін қылмыстық істер бойынша бес
б) құжаттарды іске уақыт барысына сай ретімен тігеді: сотта
в) істегі парақтарды нөмірлейді және өзінің қол қойуымен істің
г) судьяның сотталушыға толтырған статистикалық карточкасын іске қосады;
д) сот қаулылырының заңды күшіне енгенінен кейін атқару құжаттарын
Егер аудандық сот сотталушыға бұлтартпау шара ретінде кетіп қалмау
Егер сотталған кісіге жаза түрінде түзету жұмыстары немесе қоғамдық
Сотталушыны іздеу жөніндегі қылмыстық іс бойынша өндірісті тоқтату туралы
Іс өндірісі ҚПК 50 бабының 1 тарауының 2) тарауастысымен
Іс бойынша шағарылып, заңды күшіне енбеген сот актілерін берген
Сырттай шешім көшірмесі жауапкерге шығарылған күнінен бастап үш күннен
Сот отырысына келмеген іске қатысушы жақтарға және басқа тұлғаларға,
Сот шешімі заңды күшіне енгенінен кейін атқару парағы толтырылады
Егер де кінәлайтын немесе ақтайтын үкім бірнеше тұлғалар жөнінде
Әкімшілік заң бұзушылықтар жәніндегі істер бойынша қаулылардың көшірмелері жеке
Сот отырысының хатшысы, әр күн сайын, кесте бойынша сол
Қылмыстық (азаматтық) іс сот әрекетінің заңды күшіне енгенінен кейін
Келіп түскен барлық апелляциялық шағымдар мен наразылықтар келген күні
Аудандық сот істі апелляциялық инстанцияға дайындап алғаннан кейін, істі
Наразылықты немесе шағымды әкелгендігі туралы сот отырысының хатшысы сәйес
Қамауда отырған сотталғандар қол қойып, апелляциялық шағыммен таныса алады
Істің апелляциялық инстанцияға жіберілген уақыты, істің аудандық сотқа қайтып
Берілген кезде АПК 334 б.2 б. және 335 б.
Беру мерзімі өтіп кеткен азаматтық және қылмыстық істер бойынша
8. Аудандық соттың үкімдерін, шешімдерін, ұйғарумдарын, қаулыларын атқаруға келтіру
8.1. Жалпы ережелері
Соттың ұкімдері, шешімдері, қаулылары және ұйғарымдары апелляциялық шағымдану мен
Шағымдары мен наразылықтары орындалмаған үкімдердің, шешімдердің, қаулылардың және ұйғарымдардың
Үкімдерді, қаулыларды, шешімдерді немесе ұйғарымдарды атқаруға келтіруге байланысты іс-әрекеттер
Сот үкімдердін, шешімдерін, ұйғарымдарын және қаулыларын атқаруға келтіруді бақылау
Атқарылуға жіберілген үкімдер, шешімдер, ұйғарымдар мен қаулылар көшірмелері және
Бірінші инстанциядағы сот өнірісімен біткен қылмыстық (азаматтық) іс немесе
8.2. Қылмыстық істер бойынша үкімдер мен қаулыларды атқаруға келтіру.
Аудандық және соларға теңестірілген соттың үкімі апелляциялық шағымдану немесе
Аудандық және соларға теңестірілген соттың қаулысы шағым немесе наразылық
Егер аудандық сот ақтау үкімін шығарса әлде сотталушы жазасы
Үкімді аудандық сот атқаруға үкім заңды күшіне енгенінен немесе
. Бас бостандығынан айыру орындарында отырған тұлғаларға медициналық сипаты
104. Қамауда емес тұлғаны бас бостандығынан айыру жөніндегі үкімді
Жасы толмағандарды шарты түрде соттау, сондай-ақ бас бостандығынан айыруға
106. Күшіне кірген, түзету жұмыстарына, қоғамдық жұмыстарға кесілген үкімді
Тәрбиелік ықпалды көтеру үшін судьяның ұйғаруымен қажет болған жағдайларда
. Жазалаудан мерзімінен бұрын шартты түрде босату, бас бостандығынан
Сотталушының мүлкін конфискелеу үкімі жөнінде аудандық сот маманы атқару
Қылмыспен жасалған нұқсанды өтеу туралы азаматтық талап, қылмыстық істі
. Үкімді, қаулыны орындағаны туралы хабарлама түспеген жағдайда аудандық
8.3. Азаматтық істер бойынша сот әрекеттерін атқару
112. Сот шешімінің заңды күшіне енгеннен кейін үш тәуліктің
Дереу атқарылуға жататын сот шешімдері бойынша, аудандық сот шешімі
Сот бұйрығы шығарылған жағдайда сот оның көшірмесін кідіртпей борышкерге
Атқару құжаттары анық және сауатты толтырылуы тиіс. Атқару құжаттарында
Атқару парағында және бұйрықта: атқару парағын берген аудандық сот
8.4. Әкімшілік құқық бұзушылықтар істері жөніндегі қаулыларды атқару
. Әкімшілік жазаны салу туралы қаулы оның заңды күшіне
. Судьяның әкімшілік заң бұзушылық жасағаны үшін тұтқындау түрінде
Жеке тұлғалардан ықтиярсыз түрде айыппұл өндіру туралы қаулыны аудандық
Аудандық сот заңды тұлғадан ықтиярсыз түрде айыппұл өндіру туралы
9. Заттай дәлелдемелер мен құжаттарды есепке қою және сақтау.
Іске қосылған, келіп түскен істер мен құжаттар бойынша заттай
. Тұтқындалғандардан алынған төлқұжат, жеке куәлігі, әскери кітапшасы, әскери
. Жеке басын куәлайтын құжаттарға: Қазақстан Республикасы азаматының төлқұжаты,
10. Сот істері мен құжаттарын беру тәртібі.
Қазақстан Республикасының процессуалдық заңдарымен белгіленген тәртібі мен көлемдерінде келесі
Сот архивінде жатқан істің есебі, берілуі және салынып жіберілуі
Сот істеріндегі кейбір жеке құжаттар, сол құжаттардың және іс
. Істің ішіндегі жазба дәлелдердің түпнұскасы, сондай-ақ жекеше хаттар,
Іс материалдарынан түпнұсқалы құжаттарды алған тұлға, құжаттарды алғандығы туралы
. Келіп түскен шағымдар мен мәлімдемелерге байланысты тексеру жүргізуші
11. Аудандық сот архивін ұйымдастыру.
Сот істері, нарядтар, жорналдар мен карточкалар сақталуға аудандық сот
Істерді және басқа материалдарды архивте есепке қою және сақтау
Қылмыстық істер сот әрекеттері заңды күшіне енгеннен кейін және
133. Азаматтық істер аудандық сот архивіне өткізуге сот әрекеттерінің
Әкімшілік заңбұзушылықтар жөніндегі істер архивке өткізу атқару құжаттарын атқаруға
Аудандық сот архивіне өткізуге жататын сот ісінің ішіндегі барлық
Архивке өткізілетін істер мен материалдардың мұқабасына, сол сияқты статистикалық-есеп
12. Істерді қабылдап алу және өткізу.
Аудандық немесе соған теңестірілген соттың төрағасы аусқан кезде істерді
Істерді қабылдап алу және өткізу актімен жасалынады, онда: а)
13.Сот статистикасын жүргізу.
Аудандық және оларға теңестірілген соттарда бастапқы құжаттардың бірегей есебін
14. Аудандық және оған теңестірілген соттардың істері номенклатурасы.
. Істер номенклатурасы өтер жылдың соңғы тоқсанында жасалынады және
Ескерту: қажет болған жағдайда нарядтар номенклатурасының үлгілік тізімі толықтырылуымүмкін.
Қорытынды
Мен,Махатова Ботагоз Ерболатқызы 29.12.2011ж бастап 18.01.2012ж аралығында Астана қаласының
Құжаттар қысқаша, анық және таза толтырылып, олардың мазмұндары толық,
Құжаттарды машинкалық (компьютерлік), қол жазулармен, сондай-ақ аралас жолдарымен дайындалуы
Құжатта алушысы көрсетілген жағдайда келесі ережелер сақталынады: әдетте, құжатқа
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Ведомстволық мұрағаттар қызметінің негізгі ережелерін бекіту туралы Қазақстан
Қазақстан Республикасы Әкімшілік іс жүргізу кодексі
Қазақстан Республикасы азаматтық іс жүргізу кодексі
Қазақстан Республикасы Жоғарғы сотта іс жүргізу нұсқаулығы
Қазақстан Республикасындағы сот-сараптама қызметі туралы» Қазақстан Республикасының 2010 жылғы
1






Скачать


zharar.kz