Тақырыбы: Оқушыларды зергерлік бұйымдардың жасалу технологиясының
Мазмұны
Кіріспе.....................................................................................................................3-8
І - тарау. Оқушыларды қазіргі мәдениет талабына сай
1.1. Оқушыларды кәсіпке даярлаудың педагогикалық негізі ..........................9-13
1.2. Оқушыларды қазіргі мәдениет талабына сай кәсіпке даярлау
1.3.Оқушыларды қазіргі мәдениет талабына сай кәсіпке даярлаудың мүмкіндіктері
ІІ - тарау. Оқушыларды қазіргі мәдениет талабына сай
2.1. Оқушыларды қазіргі мәдениет талабына сай оқытудың мазмұны
2.2. Оқушыларды қазіргі мәдениет талабына даярлаудың тиімді әдістері
ІІІ - тарау. Зергерлік бұйымдардың өңделу
3.1. Зергерлік бұйымдарға қажетті
3.2. Әшекей бұйымды өңдеу тәртібі.
3.3. Әшекей бұйымдарды дайындаудағы технологиялық
Қорытынды ........................................................................................................33-34
Пайдаланылған әдебиеттер .............................................................................35-36
Кіріспе
Жұмыстың көкейкестілігі: Әрбір мемлекеттің мәдени -
Нарықтық экономика жағдайында жалпы білім беретін мектептерде оқушыны
Солай бола тұрса да, соңғы кезде еңбекке және
Қазіргі кезде нарықтық оқу - материалдық жағдайында жастарды
Елімізде жаңа экономикалық арнаға көшу мәселесі қолға алынып,
Оқушыларды кәсіптік еңбекке даярлау процесі заңымен үйлестіре отырылып,
Оқушыларды қазіргі заман мәдениетіне сай даярлау, баспасөз құралдары,
Оқушыларды еңбекке және кәсіпке даярлау жүйесінде талдау жасау,
"Технология" интегративті білім саласы ғылыми - жаратылыс, гуманитарлық
Мәдениет - халықтың шығармашылығы. Мәдениет дегеніміз - адамның
Баланы еңбекке үйрету барысында оның қабілет - икемін,
еңбек үстінде бала бойына халықтық ізгі қасиеттерді сіңіріп,
Жалпы оқушыларды еңбекке баулу барысында имандылық, адамгершілік тәрбиелерде
Қазіргі заман мәдениеті талабына сай бұйым әзірлеу технологиясын
Қазіргі заман мәдениеті стиліндегі киім үлгілерін пайдалануға, "Технология"
Зерттеу жұмысының мақсаты: Оқушыларды еңбекке баулу арқылы, технология
Зерттеу жұмысының объектісі: мектеп оқушыларын қазіргі талабына сай
Зерттеу жұмысының пәні: оқушыларға қазіргі мәдениет талабына сай
Зерттеу жұмысының ғылыми болжамы: оқушыларды қазіргі заман мәдениеті
оқушыларды қазіргі заман мәдениеті талабына сай кәсіпке даярлауда,
Оқушыларды кәсіпке даярлау міндеттері әдетте еңбекке даярлау мақсаттарын
Оқушыларды кәсіпке бейімділігін, қабілетін, дағдысын шыңдауға және дамытуға
педагогикалық әдебиеттерді зерделеу арқылы оқушыларды қазіргі заман мәдениетіне
еңбекке және кәсіпке даярлау процесі барысында оқушылар бойында
оқушының жеке тұлға болып қалыптасуына байланысты мәдени -
Еңбекке және кәсіпке оқыту бағдарламасындағы қазіргі заман мәдениеті
"Технология" интегративті білім саласының мазмұнындағы қазіргі мәдениет талабына
оқушылар зердесінде қазіргі заман мәдениеті талаптарына сай оқытудың
оқушыларды кәсіпке даярлау бағдарламасының қазіргі заман талабына сай
Техника, технологиялық даярлығына байланысты міндеттер:
еңбек объектісіне қажетті материалдарды таңдау;
бұйымды конструкциялау және модельдеу;
бұйымды өңдеу технологиясы;
бұйымның құнын есептеу;
Зерттеу жұмысының ғылыми - әдістемелік жаңалығы:
қазіргі заман мәдениеті талабына сай оқушыларды кәсіпке даярлауда
ақпараттық технологиялық тігін машиналарына мәлімет берілді.
Зерттеу жұмысының практикалық құндылығы:
Мектепте оқушыларды еңбекке және кәсіпке даярлау барысында қазіргі
І - тарау. Оқушыларды қазіргі мәдениет талабына сай
1.1.Оқушыларды кәсіпке даярлаудың педагогикалық негізі
Жалпы білім беретін мектептерде соңғы екі жыл көлемінде
Оқулық қай заманда да сол тұстағы ғылым жетістіктерін,
Оқулыққа нақтыланған, айқындалған, қоғам талабына сай зерттеу талқысынан
Оқулық мазмұны оқытудың тиімділігін арттырудағы басты тірек. Қандай
осылардан бастау керек. Экологиялық проблемалармен байланысты денсаулық сақтау.
Сабақ барысында мұғалім оқушыларға қазіргі заман мәдениетіне тән
оқушылардың жас ерекшелігіне байланысты тақырыптар мазмұнын ашатын материалдар
мәтін көлемі шағындығымен қатар, тақырып мазмұнының ғылымилығы, әсерлілігі,
берілген тапсырма оқушылардың ойын, тілін дамытуға, олардың сабақ
берілетін білімнің оқушылардың өмір тәжірбиесімен және қоршаған ортамен
Оқушылар жанұя, табиғат, қоғам мен ортамен арасындағы қатынас.
Оқушыларға білім беруге арналған құралдардың ең негізгісі оқулық
Осы тұста Ы.Алтынсарин атындағы Қазақтың білім академиясының Республикалық
Қазақстан тарихында алғаш шыққан "Технология" оқулығында бұрынғы кезде
Мысалы, қазақша мата атаулары, қазақтың ұлттық киімдерінің аттары,
Ал, бағдарламаның мақсаты: оқушыларды ұлттық тәрбие негізінде өздігінен
Қазақстан Республикасының Білім беру туралы заңында және жалпы
Міне, осы жоғарыда аталған технологиялар жайлы "Технология" оқулығында
Тарихи деректемелерде қарағанда "камзол","жилет" терминімен сәйкес келеді. Мұндай
Оыс секілді, 8-ші сыныпта "батик" технологиясы берілген. Батиктің
9-ші сыныпта мынадай сөйлем берілген: "Моншақтан бас киім,
Кілем түрлері және тоқылу технологиялары жайлы мәліметтер оқулықтарда
Сол секілді, мектеп оқушыларын алаша, терме алаша, "жұлқыш",
Қазіргі таңда дамыған елдердің ақпараттары мен технологияларын кеңінен
Кестелеу жұмыстары бүгінгі таңдағы тәрбиенің негізі болып саналатын
Бағдарламада тақырып бойынша пәнаралық байланыстар берілмеген.
Қолөнер түрлері толық қамтылған.
Бағдарламаның түсінік хатында оқушыларды қалыптастырылуға тиіс еңбектік және
Бағдарламада кейбір сөйлемдері үйлеспеген.
1.2.Оқушыларды қазіргі мәдениет талабына сай кәсіпке даярлау жүйесі
Оқушыларды кәсіпке даярлау жүйесі, оларды еңбекке даярлау жүйесінің
Ғылыми еңбектер, оқушыларды еңбекке және кәсіпке даярлау жүйесінің
Оқушыларды еңбекке және кәсіпке даярлау екі ерекшеліктен тұрады.
Оқушыларды еңбекке және кәсіпке даярлаудың педагогикалық негізін зерттеуде
Оқушыларды кәсіпке даярлаудың негізгі диактикалық және политехникалық методологисымен
Оқушыларды кәсіпке даярлау жүйесі құрылымдық-функциональдық жағынан үнемі дамып
Жүйелік тәсіл кешенді тәсілді жоққа шығамайды. Кешенді тәсілге
Орындалатын тапсырмалардың ерекшелігіне қарамастан өндіріске баулу мен еңбек
Еңбекке баулудың негізгі 6 жүйесі белгілі:
Заттық жүйе (предметная) - оқушы өзі меңгеретін мамандығының
Заттық жүйе - өндірісте ұялы (кустарный) тәсілді айқындады,
Мануфактуралардың өркендеуіне байланысты еңбектің бөлінуі технологиялық процесстерді бөлшектенуге
Операциялық жүйе бойынша оқушылар мамандық мазмұнын өздері меңгеретін,
Операциялық жүйе - кешенді оқу жүйесінде 2-3 операцияларды
Операциялық - заттық жүйе алғашқыларда қарағнада нәтижелі болды.
Операциялық - заттық жүйе бұйымның жеке бөлшектерін өңдеу
Моторлық - жаттығулар жүйесі 20-шы жылдары оқытуда кең
ЕОИ жүйесінің өзіне тән жетістіктері де болды. Бірінші
Операциялық - кешенді жүйе қазіргі уақытта кәсіби техникалық
Еңбектік операцияларды меңгеру және оларды кешенді жұмыстарды орындауда
ЕОИ жүйесі техниканың дамуы мен технология жабдықтарының жетілуіне
Автоматизация және механизация процесінің жетілуіне байланысты жаңа жүйелерді
1.3. Оқушыларды қазіргі мәдениет талабына сай кәсіпке даярлаудың
Даярлау - оқыту үрдісінің дамуын қамтамасыз ететіндіктен оның
Бұйымның практикалық сипатын
Практикалық тапсырмаларды орындау мен алған білімді қалыптастыруда еңбектің
Еңбек іс - әрекетінің жалпы тәсілдерін
Дәстүрлі оқытуымен қатар ауыл мектептерінде белгіленген варианттар мен
Себебі оқыту процесі нәтижесінде технология жетістігі оқушы игілігіне
әлеуметтік - гумантарлық даярлық;
ғылыми даярлық;
эстетикалық даярлық;
физикалық даярлық;
арнайы даярлық;
оқушының өз таңдауы бойынша оқытылатын пәндер. Мұнда үшін
Оқушыларды кәсіпке даярлаудың шартты түрдегі топтасуы.
Педагогика ғылымдарының жамып отыруына байланысты мұғалімдерге қойылатын талап
белгілі бір психологиялық жағдай (Селиванов В.И.);
жеке тұлғаның тұрақты сипаты (кандыбович Л.А. т.б.);
мотивациялық және процессуалдық компоненттерінің ажырамас бірлігі.
"Оқушылардың әртүрлі іс - әрекеттерінде белгілі бір материалды
"Қазіргі уақыттың мәнділігін түсінуін, өнертану мен кәсіптік білім
Даярлықтың мотивациялық компонеті оқушылардың қазіргі заман мәдениетіне дұрыс
Мазмұндық компонент қазіргі мәдениет туралы теориялық білімдерінің болуын
Процессуалдық компонент қазіргі заман мәдениетінің оқыту процесінде пайдалануындағы
Сонымен біздіңше: "мәдениет - адамдардың рухани, қоғамдық және
Анықтаманың мазмұны бізге "оқушыларды қазіргі заман мәдениеті талабына
Төмен: қазіргі заман мәдениетіне деген қызығушылығы, қатынасы бар,
ІІ - тарау. Оқушыларды қазіргі мәдениет талабына сай
2.1.Оқушыларды қазіргі заман мәдениеті талабына сай кәсіпке даярлығының
Кесте
№ Компоненттері Критерийлері Көрсеткіштері
1 Мотивациялық Оқушылардың қазіргі заман мәдениетке дұрыс
қызығушылық болуы;
мәдениет оқушының кәсіптік даярлығына дұрыс ықпалын түсінуі;
әлеуметтік құбылыс ретіндегі түйсігі;
іс-әркеттерде пайдалануы
2 Мазмұндық Қазіргі мәдениет туралы теориялық білімдерінің
мәдениеттің мазмұндық жағынан ерекшеліктерінен білімі;
қазіргі мәдениет талаптарын іріктей білуі;
оларды оқушының кәсіптік даярлығына дұрыс ықпалын білуі;
3 Процессуалдық Қазіргі мәдениет талаптарын оқыту процесінде
оқушылардың оларды әртүрлі іс - әрекеттерді ұйымдастыруға ептілігі;
шығармашылық жұмыстарда қолдану ептілігі
Орта: қазіргі заман мәдениетін эмоционалдық тұрғыда қабылдай алады,
Жоғары: қазіргі заман мәдениетін эмоционалдық тұрғыда қабылдай алады,
Оқушылардың кәсіптік даярлығының бастапқы күйін анықтау мақсатында констатациялау
Сауалнама, әңгімелесу, тест, бақылау әдістерін қолдану негізінде оқушылардың
Оқушылардың мәдениет ұғымының мәні жөніндегі білімін анықтау үшін
Ал, мектеп мұғалімдерінен сабақ барысында "Қазіргі мәдниетке санауға
Даярлық деңгейінің анықтаудағы І "бақылау" нәтижелері
Даярлық деңгейі Бастапқы І "бақылау"
"бақылау"
105 105
Төменгі
Орта
Жоғары 58,3 % (63)
41,7% (45)
- 26,9% (29)
52,8 % (57)
20,3 %(22)
Технология пәні мұғалімдердің дайын материалдарды қолданудан кейінгі нәтижелер,
Экономика талаптары. Өйткені, экономикалық іс - әрекеттен туындап
Білім беру ісін жаңа мазмұнмен байтып, ұлттық дәстүрмен,
Әлеуметтік ықпал. Ата - аналардың оқушыларды еңбекке даярлау
Мәдени факторлар. Оқушыларды еңбекке даярлауға байланысты әлеуметтік және
Технологиялық факторлар. Технологиядағы прогесті қолдану аясын кеңейту. Кесте
Аталмыш факторлар оқушыларды кәсіпке қазіргі заман талабына сай
2.2.Оқушыларды қазіргі мәдениет талабына даярлаудың тиімді әдістері мен
Қайсы қоғамда болмасын қоғамның дамуындағы еңбектің шешуші рөлін,
Еңбек адамдарының қандай қоғамда болсын алатын орнын оның
Жеке адамның дамып жетілуінде еңбектің негізгі құрал екенін,
Осындай адамның міндеттері орындаудағы іс - тәжірбиелерді насихаттау,
Бұрын еңбекке баулу сабағы оқушыларға екі бағытта ұлдарға
Қазіргі таңда дамыған елдерде ақпараттық және телекоммуникациялық технологияның
Сондықтан, адамдардың алдына жаңа функционалдық талаптар қойыла басталды.
Ғылымның тез қарқынмен дамуы және жаңа технологиялармен
“Технология” атты жаңа интегративті білім саласының базалық
Технология білім саласының басты мақсаты оқушыларды өздігінен еңбек
1.Экономикалық, экологиялық және кәсіпкерлік білімдерді қабылдау барысында затты,
2.Оқушылардың шығармашылық және эстетикалық дамуы оқушылардың өзін -
Технология саласын оқыту барысында мынандай міндеттер іске асырылуы
Кең тараған және болашақтық технология жайында политехникалық білімді
Жанұя шаруашылығы мен экономикасын жүргізуге қажетті білім мен
Оқушылардың өз бетімен және қабілеті арқасында
Кәсіптіліктің өзіндік айқындалу мақсатында ҚР жергілікті және ұлттық
Нарықтық экономика, менеджмент, маркетинг туралы негізгі
Тұтыну бұйымдарды еңбек объектісі ретінде пайдалана алуға және
Жастарды еңбекке тәрбиелеу бағытындағы педагогикалық білім беру құрылымының
Педагогикалық зеттеулерде “модель” терминін нақты арнайы саладағы маманға
Осы үлгі қазіргі талапқа ғана сай емес, болашақта
Арнайы кәсіби ортада оқытылатын мамандардың қызметі.
Маман қызметіне психологиялық мінездеме.
Мұғалімнің кәсіпқой маман ретінде құрылымын зерттей келе, тұжырымдамада
Модельдің бірінші бөлімі арнайы кәсіби ортадағы маман қызметі
Модельдің екінші бөлімі негізінен мына аспектілерді - кәсіптік
Менің пайымдауымша, жалпы мұғалімнің қызметі, оның ішінде технология
Технология пәні мұғалімінің шешетін мәселелері.
Олардың орындайтын міндеті.
Жұмыста кездесетін қызмет түрлері.
Мамандығына сәйкес білімі.
Кәсіптік шеберліктегі дағдысы мен біліктігі.
Маман моделін қалыптастыруда көрсетілген сипаттама зерттеушілердің еңбектерінде жиі
Технология пәні мұғалімінің модельдік қызметін жасау үшін Ю.Васильевтің
Маман моделінін қызметін зерттеушілер мен талдаушылардың еңбектерін саралай
Үшінші бөлімде маман қызметінің психологиялық сипаты қарастырылады. Бұған
Жаңа технологияларды қолдану барысында оқушылармен бірлесе отырып, олардың
Қазақстан Республикасының “Білім туралы” Заңында оқытудың жаңа технологияларын
ІІІ –тарау. Зергерлік бұйымдардың өңделу
3.1. Зергерлік бұйымдарға қажетті құралдар
өңдеу тәсілдерін таңдау.
Әйел әшекейі - әйел
Әйел - әшекейі жасалу жолдары
Қазақ зергерлері көбіне жеке
Бұларды әсемдеу үшін көбіне
Көбіне зергерлер жұмысты өзінің
Археологиялық заттар зерттеу нәтижелері
Күміс жұмсақ, қақтауға төзімді, оңай
3.2. Әшекей бұйымды өңдеу тәртібі.
Алқаның жасалу тәсілі.
Алқаны жасау тәсілі мұнда
Білезіктің жасалу тәсілі.
Мұнда да жүзік тәрізді
Жүзіктің жасалу тәсілі.
Тұтас мельхиорды алып бетін
Сырға жасау тәсілі.
Тұтас мельхиорға сырғаның кескінін
3.3. Әшекей бұйымдарды дайындаудағы
технологиялық реттіліктерді өңдеу.
Алқаны жасау тәсілі мұнда
Мұнда да жүзік тәрізді
Тұтас мельхиорды алып бетін
Тұтас мельхиорға сырғаның кескінін
Қорытынды.
1. Еліміз егемендік алып, келешекке үлкен үмітпен бұрыс
Олай дейтін себебіміз, ұлттық тәрбие алмаған жастың ұлттық
Еліміз тәуелсіздік алғалы бері “Қазақ халқы рухани мұрасы”
Қоғам жаңашаланып, өткеннің мәдени – тарихи мұралары ортамызға
Осы орайда, қазіргі кезде қоғам алға қойып отырған
“Халықтық педогогика” дәстүрлерін оқу – тәрбие процесінде пайдаланған
Тіршіліктің тұтқасы, өмірдің шамшырағы өнер мен білім деп
Осы мақсатта мектеп мұғалімдеріне тәлім-тәрбиелік мәні бар,
Атадан-балаға жалғасып келе жатқан ұлттық киімдерімізді; қолөнерлерімізді өткен
Осы ұлттық педагогиканы насихаттап, қазақтың ұлттық киіміне, қолөнерге
Қасиетті халық тәрбиесінің үлкен ықпалы мен пайдасын ұқтырып,
Менің оқушыларға жалпы білім мен еңбек дағдысын игеруде,
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. "Азбука домоводства"
2. Әбдуәлиева Ш "Қазақтың қолөнері" - әдістемелік құрал
3. Әбдуәлиева Ш "Халық қолөнері" Алматы. Рауан. 1992
4. Байжігітов Б "Бейнелеу өнерінің теориялық мәселелері" Ақтөбе.
5. Болатбаев Қ, Ибрагимов Ұ "Бейнелеу өнері" Алматы
6. Бапанов И.В. Бисер "Народное творчество" 2001
7. Бағдарлама "Қолөнер" (8-11 тереңдетілген сыныптар үшін) Шымкент
8. Валя - Валентина Издательский дом "ОВА-Пресс" 2003
9. Вышитые картины ЗАО "Эдипресс конлига" 2004
10. Газарян "Прекрасная своими руками" Москва 1986
11. Джанибеков У "Культура Казахского ремесла" Өнер 1982
12. "Еңбекке баулу" Алматы "Атамұра" 2000
13. Егорова Р.И. Монастырная В.П. "Іс тіге біл"
14. Жанибеков О. "Эхо" Өнер Алматы 1990
15. Исламгулова С.К. Дидактические условия проектирования учебгого процесса
16. Касиманов С. "Қазақ халқының қолөнері" Алматы 1995
17. Құтпанбаев Ә "Ұстаз ұлағаты" Ғылым 2002
18. Караев Ж.А. Момынбаев В.К. Устимиров К. Государственные
19. "Лена - рукоделие" ЗАО "Эдипресс-конлига" 2004
20. Литвинец Э.Н. "Низание Бисером и ручное вашивание"
21. Лученкова Е. "Как сделать нужные и полезные
22. Маргарита Максимова. Марина Кузмина "Вышываем крестом" Москва
23. Мектептегі технология Алматы 2004
24. Морков Л. Большая школа Энциклопедия, Москва 2000
25. Өмірбекова М.Ш. "Қазақ халқының дәстүрлі өнері" "Алматы
26. Поеная энциклопедия женских рукоделий "перевод французского" 1992
27. Программа технологии 2000 года
28. Педагогика педагогические теории системы, технологии "Академия" 1999
29. Русакова М. "Аппликация" Москва "Посвещение" 1987
30. 8 жылдық мектеп программалары (еңбекке баулу 1-3,
31. "Технология" Алматы "Атамұра" 2003
32. Тәжімұратов Ә "Шебердің қолы ортақ" Алматы 1977
33. "Шаңырақ" үй тұрмысы энциклопедия, Алматы 1989
34. "Энциклопедия рукоделие" Москва 2000 Борисовский Г: Красота
. Сенешаль М. Дж.Флекс. Узоры симметрии. 1980.
. Схнамеровская Т.П. Направление, творческий метод и стиль
Ақайқызы З. Ою-өрнек ой айтар. (Монғолия қазақтарының ою-өрнектері
Әбдіғаппарова Ұ.М. Қазақтың ұлттық ою-өрнектері. Алматы.1999.
Маргулан А.Х. Казахское народное прикладное искусство. 1-том.
Муканов М.С. Казахские домашние художественные ремесла. Алматы. 1979.
Нурмухаммедов Н. Искусство Казахстана. М. 1970.
Тоқтабаева Ш.Ж. Қазақтың зергерлік әшекейлері. Алматы.1985.
Жәнібеков Ө. Жолайырықта. Алматы. Рауан. 1995.
Шаңырақ. Үй-тұрмыстық энциклопедиясы.
Маргулан А. Казахская юрта и ее убранство. М.
Қалиев С. Оразаев М. Қазақ халқының салт-дәстүрлері. Алматы.
Әбдалаева Ш. Халық қолөнері. Алматы. Рауан. 1992.
36