Мазмұны
Жоспар 2
I Кіріспе 3
1. Бастауыш сыныптағы тіл
әдістемелік ұстанымдар..............................................................................4
. Бастауыш мектепте оқыту туралы............................................................ 5
II Негізгі бөлім. 11
2.1. «Әдебиеттік оқу» .................................................................................11
2.2. Ана тілі әдебиеті. 13
2.3. Бастауыш сынып оқушыларын субьект ретінде
ана тілі сабағындағы 14
2.4. Ана тілім-туған елім ...........................................................................19
III Қорытынды 25
IV Пайдаланылған әдебиеттер 27
V 5.1. Оқу ғимаратына қойылатын талаптар 28
Курстық жұмыс
Жоспар:
І. Кіріспе.
1. Бастауыш сыныптағы тіл мәдениетіне
әдістемелік ұстанымдар.
Бастауыш мектепте оқыту туралы.
ІІ. Негізгі бөлім.
2.1. «Әдебиеттік оқу».
2.2. Ана тілі әдебиеті.
2.3. Бастауыш сынып оқушыларын субьект ретінде
ана тілі сабағындағы.
2.4. Ана тілім-туған елім.
.
ІІІ. Қорытынды.
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер.
V. Қосымша.
5.1. Оқу ғимаратына қойылатын талаптар.
КІРІСПЕ
Қазақ тілін оқыту методикасы - мектепте оқытылатын қазақ
Қазақ тілін, әсіресе грамматиканы оқыту жөнінде пікір айтқан
1940 жылы Ғали Бегалиевтің «Бастауыш мектепте қазақ тілінің
1944 жылы «Жаттығу, емле мен тіл дамыту», 1946
1956 жылы Шамғали Сарыбаевтың «Қазақ тілі методикасының кейбір
Қазақ тілі оқулықтары мен программаларын жақсарту жөнінде, методикалық
Мектепте ана тілі мен әдебиетті оқыту туралы ғылыми-зерттеу
Бұл салада зерттеуші-мұғалімдер Иманбек Ұйықбаев Сейіл Жиенбаевтан, Шамғали
Бұл аталған еңбектерде морфологияны оқытуға жан-жақты талдаулар жасалынды.
Синтаксисті оқыту да назардан тыс қалмады. Әмеди Хасенов
Қазіргі кездегі білім беру жүйесінің жағдайы Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық
Көптеген зерттеулерге қарағанда гуманизмнің шығуының анықталған кезеңі жоқ.Гуманистік
Олардың гуманизм туралы пікірлері гуманистік педагогиканың қалыптасып дамуына
Ізгілік педагогиканың негізін қалаушы ағартушылар: Тома Мор, Т.
Оқушылар бойында гумандық қасиеттер қалыптастыруда оқу-тәрбие процесін ізгілендіру
Мақсаты: Оқу-тәрбие процесін ізгілендіру негізінде оқушылармен жеке жұмыстың
Міндеттері: 1). Оқу-танымдық іс-әрекетінің шарты болатын білім қорын
Нысанасы: Бастауыш сынып оқушылары ( 1-сынып) Тіл ұлттық
1. Бастауыш сыныптағы тіл мәдениетіне тәрбиелеудегі
әдістемелік ұстанымдар Тіл мәдениетіне тәрбиеленудің жолға қойылуы —
Қазақ тілінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім стандартында белгіленген
Қазіргі таңда тіл мәдениетін оқытуда оқушының өзіндік ізденістеріне
Оқушыларды тіл мәдениетіне тәрбиелеу төмендегідей дидактикалық, әдістемелік ұстанымдарға
1. Теория мен практиканың бірлігін нығайту, яғни
2. Білім мазмұны мен білікті қалыптастыру жүйесіндегі
3. Білім мазмұнының қоғамдык-әлеуметтік сұраным талаптарына сәйкестігі,
4. Оқушының жас және психологиялық ерекшеліктерін ескеру,
5. Тіл мәдениетін лингвомәдени, психолингвистика, әлеуметтік лингвистика
1.1 Бастауыш мектепте оқыту туралы
Бастауыш бiлiм жалпы орта бiлiм беретiн мектептердiң бастауыш
Мектептiң бастауыш деңгейінде оқытудың мақсаты:
● оқытудың келесi деңгейіндегі оқу бағдарламаларын игерту мақсатында
● негiзгi оқу iс-әрекетi дағдыларын қалыптастыру;
● ұлттық дiлдi, елiміздiң мәдени-тарихи ерекшелiктерi
Жалпы бастауыш бiлiм оқуды, жазуды, санауды, оқу
Мектепке дейiнгi жастағы балаларды бiрiншi сыныпқа қабылдауда олардың
Тестiлеудiң, баламен әңгiмелесудiң барлық түрлерiнiң мақсаты - алдағы
Мұғалiм бiрiншi сынып оқушыларымен жұмыс барысында мектепке дейiнгi
Оқу жетiстiктерi мен даму деңгейлерi бойынша жасанды
Бiрiншi сынып оқушыларында оқуға деген ынта қалыптастыру, оларға
Бiрнеше ауысымда жұмыс iстейтiн бастауыш деігейі бар бiлiм
1-тоқсанда ұзақтығы 35 минуттан болатын күнiне 3 сабақ,
Сабақ кестесiн жасауда оқушылардың тамақтануы мен дем алуына
Бастауыш мектептегi оқыту төмендегiлердi қамтамасыз ететiндей екi деңгейде
1) оқушылардың жалпы бiлiмдiк дайындығы - ғылым негiздерiн
2) оқушыларды жалпы дамыту дайындығы - қызығушылықтарына, бейiмдiлiктерi
Бастауыш бiлiм беру 2002 жылы бекiтiлген Жалпы
Мектептiң бастауыш деңгейі бойынша жалпы орта
Стандарт талаптарының орындалуын бағалау оқу үдерісiнiң межелiк кезеңiнде,
2009-2010 оқу жылында қазақ, орыс, ұйғыр, өзбек тiлдерiнде
Қазақстан Республикасы жалпы орта бiлiм берудiң мемлекеттiк
Жалпы орта бiлiм беретiн мектептердiң бастауыш сыныптарында
Төменде барлық типтегi мектептердiң 1-4 сыныптарына арналған
Қазақ мектептерінде «Сауат ашу», «Қазақ тілі»,
Үшіншіден, бүгінгі білім мазмұнындағы түбегейлі бетбұрыстар оқушыға теориялық
Төртіншіден, жаңа білім мазмұнында ұлттық дәстүр мен жалпы
Бесіншіден, ана тілін оқытудың мәні мен әлеуметтік қызметі
Міне, осы қағидаларды топтастыра отырып, 10, 11-сыныптардағы қазақ
Интрактивті әдістерге: миға шабуыл, дебат, пікірталас, диалог т.б.
Диалогтік сөйлеудің тағы бір артықшылығы - оған бүкіл
Тіл мәдениетін дамытудың тағы бір әдісі - дебат.
Қорыта айтқанда, тілді талғампаздықпен жұмсау, дұрыс қолдану мәселелер
10, 11-сыныптардағы білім мазмұнын анықтауда, негізінен, тілдің танымдық,
Негізгі бөлім
2.1. «Әдебиеттік оқу»
Мектептiң бастауыш сатысындағы «Филология» бiлiм саласына «Сауат ашу»,
Бастауыш сатыда «Филология» бiлiм саласын оқыту жүйелi-концентрлi ұстанымға
Осы тұтас жүйе мазмұны мен өзiндiк мақсатқа бағыттылығы
Бастауыш сатыда оқытуда оқушы үшiн тiл қарым-қатынас құралы
Бастауыш деңгейдегі «Филология» бiлiм саласын оқытудағы тiлдiң қызметi
Сауат ашу 1- сынып бойы (аптасына 7
Сауат ашу курсы әлiппеге
Пәннiң негiзгi ерекшелiгi әлiппеден кейiнгi кезеңнiң II
Сауат ашудың басты мақсаты тiл дамытумен өзара
Оқу пәнiнiң базалық мазмұны:
негiзгi тiлдiк бiрлiктер – дыбыс, буын, сөз, сөйлем,
қазақ алфавитiнiң әрiптерi;
оқуға және жазуға, тiл дамытуға арналған иллюстративтiк, мәтiндiк
дыбыстық және дыбыстық-әрiптiк сызбалар, буынның, сөздiң, сөйлемнiң сызбалары;
алғашқы грамматикалық мағлұматтар (II жартыжылдықта - әлiппеден кейiнгi
Оқу пәнiнiң мазмұны 2 оқулық бойынша жүзеге асырылады:
«Сауат ашу» пәнiнiң кiрiктiрiлген сабақтарының мiндеттерi:
әлiппеге дейiнгi кезең: 1) сөздiк қорын байыту, лексикалық
әлiппе кезеңi: 1) құрамында жаңа таныстырылған әрiпi бар
әлiппеден кейiнгi кезең: 1) оқу; 2) жазу; 3)
Сабақты ұйымдастыру түрi: сауат ашудың мазмұнына мейлiнше сәйкес
Әдебиеттiк оқу пәнi 2-4 сыныптарда аптасына 4 сағаттан
Әдебиеттiк оқу пәнiнiң мазмұны тақырыптық-блоктiк, көркемдiк-эстетикалық ұстанымдарға негiзделедi
Қазақ тiлi пәнiн оқытудың басты мақсаты – оқушыларды
Қазақ тiлiн оқытуда сөйлеу туралы түсiнiк беру, ауызекi
Бағдарламалық материалдардың «Тiл және сөйлеу», «Фонетика», «Лексика», «Сөзжасам»,
Сауат ашу – 1- сыныпта «Сауат ашу»
1-сыныпта «Сауат ашу» пәнiнiн оқытуға Базистiк оқу жоспарында
«Сауат ашу» пәнiнiң бағдарламасы екi оқулық арқылы жүзеге
Жалпы білім беретін мектептің бастауыш сыныптарындағы білім берудің
- 2009 жылғы 3-сәуірдегі № 160 бұйрығымен бекітілген
- 2009 жылғы 3-сәуірдегі № 160 бұйрығымен бекітілген
- 2009 жылғы 3-сәуірдегі № 160 бұйрығымен бекітілген
- 2009 жылғы 3-сәуірдегі № 160 бұйрығымен бекітілген
2.2. Ана тілі әдебиеті
«Ана тілі әдебиетін сүйіңдер», жазушының мақаласы. 1957 ж.
Этникалық тегі географиялық қоныстану аумағы, шаруашылық жүргізу тәсілдері
2.3. Бастауыш сынып оқушыларын субьект ретінде
ана тілі сабағындағы
Жас ұрпақты тәрбиелеу ісі қоғам дамуының
Оқу – ағарту ісін қайта құру –
« Ең әуелі мектепке керегі – білімді ,
Түрлі әдіс – тәсілдерді жан – жақты игеріп
Бастауыш мектептің ана тілінен оқушыларға
Білім беру дегеніміз – ғылымға негізделген жүйелі бағдарлама
Оқу – тәрбие жұмысының негізгі әдісі
Сабақты сапалы өткізу үшін
Оқу жұмыстарын жүргізудің формалары
Бұл көрсетілгендердің әрқайсысына тоқталып ,
А.Байтұрсынұлы:«Әдіс – кезекшіліктен шығатын нәрсе, әдістің жақсы,
Жаңа материалды меңгеруде әуелі мәтіннің
Оларға мыналар жатады :
Мұғалімнің баяндауы.
Мұғалімнің оқушылармен әңгімесі.
Мұғалімнің тәжірибемен оқылатын затты көрсетуі.
Көрнекілікті көрсету.
Топ серуен.
Оқулықтан және басқа кітаптардан оқушылардың өздігінен
Оқушылардың өздігінен бақылауы және тапсырманы орындауы.
Жаттығулар.
Оқушылардың білімін тексеру әдісі ( ауызша, жазбаша )
Түсіндіру.
Байқау.
Практикалық жұмыс.
Шығармашылық жұмыс.
Кез келген баланың өз білімін жетілдіруге ынтасы
Баланың белсенділігі – оның таным қызығушылығына негізделеді.Таным
үнемі кез – келген жағдайда әр баланың өз-өзіне
отырып, шығармашылықпен жұмыс істеуге жағдай туғызу;
зейінін шоғырландыру;
қимыл-қозғалыс энергиясы шығатындай қимылды ойындар , жаттығулар
ұйымдастыру ;
Бастауыш мектеп – оқушы тұлғасы мен санасының
Әңгімеге тақырып қойып үйрету.
Тақырыпқа сай әңгіме құрастыру.
Сұрақ қоюға және нақты жауап беруге үйрету.
Репродуктивті және иллюстративті әдістермен жұмыс.
Баланың қиялын дамытатын рөлдік ойындар.
Логикалық жұмыстар ( анаграмма , сөзжұмбақ , құрастырмалы
Өнерге баулу ( бір жұмысты ( сюжетті )
беру т.б.)
Ой шапшаңдығын , сөз байлығын дамыту үшін мақал
жұмбақ шешу.
Суырыпсалмалыққа баулу.
Оқушылардың байқампаздығын дамытатын логикалық сұрақтар ,
жаттығулар , педагогикалық ситуациялар т.б.
Мысалды оқытудың белсенді әдісі :
1. Мысалды оқытуға дайындық әңгіме өткізеді.
2. Мұғалім мысалды әуелі өзі нақышына
оқушыларға оқытады.
3. Мысалдың мазмұны талданады.
4. Негізгі ой анықталады.
5. Өмірмен байланыстырылады.
6. Рольге бөліп оқытылады.
7. Сахналау, сурет салу, жоспар жасау, қара
болады.
Қорыта айтқанда, оқушы белсендігін арттыру, тануды шығармашылықпен
2.4. Ана тілім-туған елім
Туған елім – тірлігімнің айғағы,
Тілім барда айтылар сыр ойдағы,
Өссе тілім, менде бірге өсемін,
Өшше тілім, мен де бірге өшемін! – деп
Тілсіз қоғамның қандай түрі болса да өмір сүре
В.И.Ленин: “Тіл – адам қатынасының аса маңызды құралы”
Тіл әрбір адамға ана сүтімен бірге еніп, қалыптасады.
“Тіл туралы” заңдағы “Қазақстан халқын топтастырудың аса маңызды
“Тіл – біздің тұтастығымыз”, “Тіл тағдыры – ел
Туған тілдің абыройын асқақтату - әрбір адамзаттың абзал
Тіл – таусылмайтын байлық. Қанша тіл білсең, өзгеден
Қазақ тілі - өте бай тіл. Ол шаруашылықтың
Амал не, осындай әдемі туған тіліміз бола тұра
Ана тілін ұмытқан адам өз халықының өткенінен де
Ана тілі – ар өлшемі. Олай болса, тілді
Ұлттың мәдениеттің гүлденуі мен адамдардың тарихи қалыптасқан тұрақты
Осы орайда, Елбасы Назарбаевтің: «... Бізге бұрынғы қай
Тіл дамыту жұмысын мектептерде белгілі бір жүйемен жүргізу
Тіл дамыту жұмысының теориялық және практикалық мәселерін атақты
Тіл дамыту проблемасы белгілі психологтар ( П.П. Блонский,
Бастауыш сынып оқушыларының тілін дамыту мәселері М. Жұбанова,
Бүгінгі мектеп алдындағы басты міндет – ана тілі
- Қазақстан Республикасының жаңадан қабылданған «Бастауыш білім беру
- ана тілі сабағында оқушылардың тілін дамыту жұмыстарын
- оқушылардың тілін дамытуда сын тұрғысынан ойлау жобасын
Сол себептен, қайшылықтардың шешімін табуда біздің ғылыми –
Зерттеудің мақсаты: оқушының тілін дамытудағы сын тұрғысынан ойлау
Зерттеу міндеттері:
- сын тұрғысынан ойлау технологиясының ғылыми теориялық
- сын тұрғысынан ойлау технологиясын оқушылардың жан-жақты танып
- сын тұрғысынан ойлау технологиясының стратегияларын қолдану арқылы
- озат ұстаздардың іс-тәжірибелеріне талдау жасау.
Зерттеу нысаны: мектеп бағдарламасы бойынша сын тұрғысынан ойлау
Зерттеу пәні: мектептің оқу-тәрбие үрдісінде сын тұрғысынан ойлау
Зерттеу болжамы:
1. Егер бастауыш сыныпта ана тілі сабақтарында «сын
- оқыту үрдісін ұйымдастырудың жаңа әдіс, тәсілдері мен
- оқушыларды өз бетімен ізденуге, олардың ойлау қабілеттерін
- берілген оқу материалын толық меңгеруге, өз бетімен
Зерттеу әдістері:
Зерттеу мәселесі бойынша философиялық, педагогикалық, психологиялық, ғылыми және
Зерттеу көздері:
Тіл туралы заң, «Қазақстан-2030» стратегиясы, бүгінгі білім мен
Зерттеу кезеңдері:
1 кезеңде (2004-2005) зерттеу проблемасы бойынша психологиялық, педагогикалық,
2 кезеңде (2005-2006) жинақталған теориялық және дерекі материалдарға
3 кезеңде (2006) эксперименттік – тәжірибе жұмыстарының нәтижелері
Зерттеудің ғылыми жаңалығы мен теориялық мәні:
1. Ана тілі сабағында оқушылардың тілін дамытуда жүргізілетін
2. Бастауыш сынып оқушыларының тілін дамытудың моделі жасалды,
3. "Ана тілі" пәні бойынша сын тұрғысынан ойлау
Зерттеу жұмысының практикалық мәні:
Ана тілі сабақтарында сын тұрғысынан ойлау жобасын қолдану
Апробация: зерттеліп отырған тақырып бойынша педагогикалық іс-тәжірибеден өткенде
Зерттеу базасы: Өскемен қаласындағы №3 көпсалалы мектеп-гимназиясының 3
Диплом жұмысының құрылымы кіріспе, теориялық және әдістемелік бөлімнен,
«Баланы – жастан» деген халық педагогикасында баланы жас
Шығарма жазуға дайындық жұмыстарын бірінші сынып оқушылары оқу
Мысалы, бірінші сыныпта берілген суреттердің мазмұнына қарай жүйелі
Қорытынды
Жұмысты қорытындылай келе, қазақ тілі сабақтарында оқушыларды тіл
Осы мақсатқа сай туындайтын негізгі міндеттер:
- сөйлеу мәдениеті негіздерін меңгерту;
- сөз қолданудың ұлттық дәстүрлерін жаңғырта отырып, сөз
- іс-қағаздары үлгілерін сауатты жазуға дағдыландыру, жазба тіл
- қарым-қатынас түрлерінің сөз мәдениетімен, стильмен арақатынасын таныту;
- шешендік өнердің мәні мен тарихы туралы мағлұмат
- шешен сөйлеуге төсемді әлеуметтік-тілдік дағдыларын қалыптастыру;
- пікірталас түрлері, олардың маңызы туралы білім беру;
- оқушыны пікірталас мәдениетіне баулу;
- ұлттық көркем сез нормаларын меңгерту ауқымында белгіленді.
Өмірге қажетті тілдің функиионалды жүйелеріне сай сөз саптауға
Тіл мәдениетіне тәрбиелеу сөз мәдениеті негіздері туралы және
Білім мазмұнын анықтауда, оқу материалдары жүйелілік, коммуникативтік, белсенділік,
Оқытудың, білім берудің тініне, өзегіне сөйлеу мәдениеті деңгейін
1. Зерттеу жұмыстарындағы елжандылық ұғымының жан-жақты талдау жасалуы
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1. Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңы, 2007
3. Абулханова К.А.О субъекте психической деятельности.-М. 1973.
4. Брушлинский А.В. Субъект: мышление, учение, воображение.-М.-Воронеж,1996.
5. Молдабеков Қ. Бастауыш сыныпта тіл дамыту. Алматы,
6. Абдурахманова Г. Коммуникациялық технологиялардың дидактикалық мүмкіндіктері. «Қазақстан
7. Ахметов С. Бастауыш сыныпта білім берудің тиімділігін
Қосымша
5.1 Оқу ғимаратына қойылатын талаптар
Оқу кабинеті мыналардан тұруы тиіс: жұмыс аумағы, мұғалімнің
Жұмыс аумағында оқушылардың бой және жас ерекшеліктеріне қарай
Қосымша кеңістік қажетті көрнекі оқу, көрсету құралдарын, мұғалімнің
Оқушылармен жеке шұғылдануға арналған аумақтар, мысалыға алатын болсақ
Мүмкін болатын қызметтер аумағы дұрысында мектеп алды даярлық
Химия, физика, биология кабинеттері мен компьютерлік сыныптарда міндетті
Мектепте 6-жастағы балаларға арналған столдар мен орындықтардың көлемі
Жиһаз Жиһаздар тобы Белгілеу түсі Балалардың бойы бойынша
Мектепке дейінгі «Г» Қызғылт сары 1000-1150 460 260
«Д» Сары 1150-1300 520 300
«Ж» Қызыл 1300-ден жоғары 580 340
Қазақ тілі кабинеті – оқыту құралдарын, жиһаздар, пәнді
Кабинетті жабдықтау:
сыныптық және магнит тақталар;
техникалық оқыту құралдары: бейнемагнитофон, телевизор, аудиомагнитофон, мүмкіндіктеріне
Балалардың жас ерекшеліктеріне қарай сәйкес келетін жиһаз.
Кабинетті ресімдеу:
Кабинеттегі көрнекі құралдар тілді (сөйлеу тілін) дамытуға себеп
Кабинеттің оқу-әдістемелік базасы:
Дидактикалық, көрнекі, тарату, анықтама материалдары жеткілікті көлемде болуы
Физика және химия кабинеттерін арнайы көрсету столдарымен жабдықтау
Химия зертханалары оқытушының столы жанында орналасқан тартпалы шкафтармен
Мектептің барлық ғимараттарында денсаулық үшін зиянды газ тәрізді
Препараторлық бөлме кабинетке қосылып, екі шығатын есігі болуы
Оңтүстікке қараған кабинеттің терезелеріне күннен қорғайтын жеңіл перделер
Химия кабинетінде қабырға мен еденді бояу практикалық сабақ
Еденді паркетпен жабуға болмайды, өйткені кездейсоқ төгілген реактивтер
Физика кабинетіне оқушының астрономия пәнін оқу кезінде және
астрономияның бағдарламалық мәселелерін жақсы игеруге себеп болады және
астрономия пәнінің ғылыми-теоретикалық деңгейін көтеру;
анықтама әдебиеттерімен, жұлдыз карталарымен, атластармен, глобустармен, үлгілермен жұмыс
Химия және физика кабинеттерінде медициналық қобдиша, өрт сөндіру
Химия және физика кабинеттерінде бағдарламалардың барлық тақырыптары бойынша
Шетел тілі кабинетінде мынадай жабдықтар болу керек:
Кабинеттің оқу-материалдық базасы: көрсету, дидактикалық, тарату материалдары, пән
2