тақырыбы «Каспий аймағындағы мұнайқұбыр коммуникациялар геосаясатының
Мазмұны
Кіріспе.....................................................................................................................
3
1. Халықаралық экономикалық қатынастардағы мұнайдың стратегиялық
5
1.1 Әлемдік мұнай нарығының жалпы сипаттамасы.........................................
1.2 Каспий аймағының мұнай нарығындағы маңыздылығы.............................
12
КІРІСПЕ
Орталық Азияның батыс бөлігі Қазақстан мен
Каспий теңізі арқылы мұнай мен газ
Геосаясат ғылымынын негізін қалаушылары Каспий өңірінің
Тақырыптың өзектілігі – қазіргі таңда әлемдік
Энергия ерте уақыттын бері билік, байлық
Каспий аймағындағы Баку – Тбилиси –
Дипломдық жұмыстың басты мақсаты- Каспий аймағындағы
Қойылған мақсаттарға сәйкес төмендегідей мәселелер қазғалған:
- Әлемдік мұнай нарығына
- Каспий аймағының мұнай
- Аймақтағы мұнайқұбыр коммуникациялар
мүдделерін қарастыру;
- Каспий аймағындағы транзиттік мемлекеттер
талдау;
- Қазақстанның аймақтағы стратегиялық геосаясатын
- Каспий секторындағы Қазақстанның мұнай
сипаттама беріп, мұнай тасымалдау маршруттарының дамыту
байланысты мемлекеттік бағдарлама аясында қарастыру;
Анықталған мәселелерге байланысты мазмұндық жүйесі құрылды.
Берілген тақырып келесідей ресейлік авторлармен зерттелінген:
Геополитика Каспийского Региона, Гусейнов В. Каспийская
Дипломдық жұмыстың жазылу барысында әр түрлі
Дипломдық жұмыс кіріспеден, үш тараудан, қорытындыдан
1. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРДАҒЫ МҰНАЙДЫҢ СТРАТЕГИЯЛЫҚ
1.1 Әлемдік мұнай нарығының жалпы сипаттамасы
Қазіргі таңда халықаралық экономикалық қатынастардағы әлемдік
Энергия ерте уақыттын бері билік, байлық
Қазып алынытын отынды тұтынуға бағыттылған осы
АҚШ-тың энергетика министрлігінің болжауы бойынша 2004
Батыс эксперттері бұрыңғы ССРО мемлекеттері өздерінің
Көпшілік мақұлдаған қазіргі кездегі болжауларға сәйкес
XIX – XX ғасырлар аралығында іштен
Аз жылдардан кейін пароходтар саны азайды,
Соңғы екі жүзжылдықта энергия мен саясат
Әлемдік саясаттағы энергоресурстардың орасан зор мәні
Сонымен қоса, әр жыл сайын мемлекеттің
Жоғарыда айтылғандай, қазіргі уақыттағы энергетикалық режим
Дегенмен, онжылда аса мұнай нарығы біршама
Батыс эксперттерінің ойлары бойынша қазіргі кездегі
XXI ғасырдың басындағы мұнайды әлемдік өңдеп
2005 жылдың басында аймақтар бойынша мұнай
Шығыс жершарындағы энергетикалық сферасында АҚШ-тың негізгі
1-кесте
Елдер мен әлемдік аймақтар бойынша мұнайдың
Елдер 1983 ж. аяғына, млрд. барр.
Млрд. тонна Млрд. барр. Жалпы ә-лемдік
АҚШ 36,6 30,2 30,7 4,2 30,7
Канада 9,6 10,0 17,6 2,3 16,9
Мексика 49,9 50,8 17,2 2,3 16,0
Солтүстік Америка 95,2 91,0 65,5 8,8
Аргентина 2,4 2,0 2,8 0,4 3,2
Бразилия 2,1 5,0 9,8 1,5 10,6
Колумбия 0,6 3,2 1,8 0,2 1,5
Перу 0,7 0,8 1,0 0,1 1,0
Венесуэла 25,9 64,4 77,2 11,2 78,0
Орталық және Оңтүстік Америка 33,7 79,1
Әзербайжан - - 7,0 1,0 7,0
Дания 0,3 0,7 1,3 0,2 1,3
Италия 0,6 0,6 0,7 0,1 0,7
Қазақстан - - 9,0 1,2 9,0
Норвегия 3,8 9,5 10,4 1,4 10,1
Ресей - - 67,0 9,5 69,1
Түркменстан - - 0,5 0,1 0,5
Ұлыбритания 6,9 4,5 4,5 0,6 4,5
Өзбекстан - - 0,6 0,1 0,6
Еуропа және Еуразия 100,1 80,4 104,3
Иран 55,3 92,9 130,7 18,0 130,7
Ирак 65,0 100,0 115,0 15,5 115,0
Кувейт 65,0 96,5 96,5 13,3 96,5
Оман 3,6 3,1 15,2 2,0 15,2
Катар 3,3 3,1 15,2 2,0 15,2
Сауд Аравиясы 168,8 261,4 262,8 36,1
Сирия 1,5 3,0 2,3 0,3 2,3
БАЭ 32,3 98,1 97,8 13,0 97,8
Таяу Шығыс 396,9 660,1 726,8 99,0
Алжир 9,2 9,2 11,3 1,4 11,3
Ангола 1,7 1,9 8,9 1,2 8,9
Камерун 0,4 0,3 1,5 0,2 1,5
Конго 0,7 0,7 1,5 0,2 1,5
Египет 4,0 3,4 3,5 0,5 3,6
Габон 0,5 0,7 2,4 0,3 2,4
Ливия 21,8 22,8 36,0 4,7 36,0
Нигерия 16,6 21,0 34,3 4,6 34,3
Судан 0,3 0,3 0,7 0,1 0,7
Тунис 2,6 0,4 0,5 0,1 0,5
Африка 58,2 60,9 101,7 13,5 101,8
Австралия 1,9 3,3 3,7 0,6 4,4
Бруней 1,5 1,3 1,1 0,1 1,1
Қытай 18,2 29,6 23,7 3,2 23,7
Үністан 3,6 5,9 5,6 0,7 5,6
Индонезия 10,1 5,2 4,7 0,6 4,4
Малайзия 2,6 6,0 4,2 0,5 4,0
Папуа – Жаңа Гвинея - 0,5
Таиланд - 0,2 0,7 0,1 0,7
Вьетнам - 0,6 2,5 0,3 2,5
Азия 39,0 52,0 47,5 6,4 47,7
Барлығы 723,0 1023,6 1146,3 156,7 1147,7
ОПЕК 475,3 774,5 881,6 120,4 882,0
ОПЕК мүшелері емес елдер 162,9 186,5
Бұрыңғы ССРО елдері 84,8 62,6 84,8
Мұнайдың қазіргі таңдағы әлемдік нарығының және
АҚШ-тың глобальді энергетикалық стратегиясында мына үш
Сонымен қатар, қазіргі уақытта және жақын
1.2 Каспий аймағының мұнай нарығындағы маңыздылығы
Каспий аймағының мұнай нарығындағы маңыздылығын қарастыру
Қазіргі таңда, Шығыс жартышарында Каспий мұнайын
Аталған аймақтарда мұнайға деген сұраныс тұрақты
Алайда баға бағасымен, бірақ Каспийдің энергетикалық
Осыған қарамастан, Каспий бассейіні қазіргі таңда
2004 жылдан бастап Каспий аймағының (Ресей
Бірақ көптеген эксперттер Қазақстандағы Қашаған кен
Каспий аймағындағы мұнай ресурстары Таяу Шығыс
Каспий аймағындағы көптеген мұнай қорының көп
2-карта Каспий аймағы.
Совет Одағының күйреуі және оның территориясында
2-кесте
Елдер бойынша Каспий аймағындағы мұнай қорлары
Елдер Дәлелденген резервтер Потенциалды резервтер Барлығы
Минимум Максимум
Минимум Максимум
Әзербайжан 7 12,5 32 39 44,5
Иран (тек Каспий аймағы) 0,1 0,1
Қазақстан 9 17,6 92 101 109,6
Ресей (тек Каспий аймағы) 0,3
Түркменстан 0,5 1,7 38 38,5 39,7
Барлығы 16,9 32,2 184 200,9 216,2
Жалпы алғанда, саяси тәуелсіздікті алғаннан бері
Қазіргі уақытта Каспий аймағындағы мұнайдың дәлелденген
Дегенмен де, ғасырлар тоғысында, рентабельді игеру
3-кесте
Елдер бойынша Каспий аймағындағы мұнай өндірісі
Елдер 1992 2004 2010
Минимум Максимум
Әзербайжан 222 418 789 1140
Иран (тек Каспий аймағы) - -
Қазақстан 530 998 1617 2400
Ресей (тек Каспий аймағы) -
Түркменстан 110 256 374 964
Барлығы 862 1441 3100 4654
АҚШ-тың энергетика министрлігі бағалауы бойынша, 2010
Алты мұнай-газ блоктарынан тұратын Каспий шельфінде
Каспий аймағында мұнай өңдеу көлемі аз
Совет Одағында терең сулы теңіз кен
1980 жылдардың аяғында батыс сібір кең
2004 жылы бұл аймақта күніне 1,8
Қазіргі таңда Каспий аймағында мұнай өңдеп
Каспий теңізінің әзірбайжандық бөлігінің акваториясында өңдеудің
Каспий шельфінде мұнайды өңдеп шығарудың шығындары
Әзірбайжандық және қазақстандық секторлардағы белгілі каспий
Каспий аймағы елдерінің мұнай және газ
Қазақстан мұнай кешенінің салаларын қамтамасыз етуге
Бағалық фактор да Қазақстанның мұнай-газ кешенінің
14