Ұрлық, талан-таражға қарсы күрес
Мазмұны
Кіріспе............................................................................................................ 3-5
1 Тарау Талан-тараждың жалпы сипаттамасы
Талан-тараждың түсінігі....................................................... 6-12
Талан-тараждың белгілері.................................................... 13-17
Талан-тараждың нысандары................................................ 18-26
Талан-тараждың түрлері...................................................... 27-32
2 Тарау Ұрлық талан-тараждың бір нысаны ретінде
Ұрлықтың объектісі және қылмыстық қол сұғушылықтың заты....................................................................
33-40
Ұрлықтың объективтік жағы............................................... 41-49
Ұрлықтың субъектісі............................................................. 50-54
Ұрлықтың субъективтік жағы.............................................. 55-58
Ұрлықтың сараланушы белгілері........................................ 59-69
Ұрлық құрамын шектес қылмыс құрамдарынан ажырату...............................................................................................
70-74
3 Тарау Ұрлықтың криминологиялық аспектілері
Ұрлықтың жай күйі..................................................................... 75-77
Ұрлықтың себептерінің ерекшеліктері.............................. 78-81
Ұрының тұлғасы...................................................................... 82-92
Ұрлықтың алдын алу.............................................................. 93-94
Қорытынды .................................................................................................. 95-99
Пайданылған әдебиеттер.......................................................................... 100-103
Кіріспе
Қылмыстылықпен күрес жүргізу кез келген қоғамға тән актуальды құбылыс.
Қазіргі уақытта криминогендік жағдайдың шиеленісу факторы болып экономиканың тұрақсыздығы,
Қазақстанда қылмыстылық деңгейі 80 жылдардың соңында жедел өсіп, жоғары
Мемлекеттің қылмыстылыққа бақылау жасап, оның алдын алуға қабілетсіздігі– қоғамның
Осындай жағдайға байланысты криминологиялық және қылмыстық құқықтың зерттеу шегіне
Қазақстан Республикасының Конституциясы мемлекеттік және жеке меншікті теңдей бекітіп,
Сондықтан да меншікті қылмыстық қол сұғушылықтан қорғау Қазақстан Республикасы
Зерттеу объектісі ретінде ұрлық пайдакүнемдік қылмыстың бір түрі кримилогиялық
Ұрлықты зерттеу пәніне оның жағдайын, құрылымын, өзгерісін білу, қарастырылып
Соңғы кезде қылмыстың бұл түрінің сандық және сапалық көрсеткіштері
Менің жұмысымдағы алдыма қойған мақсаттарым келесідей:
меншікке қарсы қылмыстардың ішіндегі талан-тараждың бір нысаны ретіндегі ұрлықтың
ұрлықты басқа ұқсас қылмыстардан ажыратып өзіне тән белгілерді ажырату;
ұрлықтың жасаушы қылмыскер тұлғасын, ұрлықты жасауға әсер етуші себептер
Бітіру жұмысы үш тараудан тұрады. Бірінші тарауда талан-тараждың жалпы
Мұнда қолданылған пікірлер мен қортындылар заңгерлердің, социологтардың, психологтар мен
1 Талан-тараждың жалпы сипаттамасы
1.1 Талан-тараждың түсінігі
Меншікке қарсы қылмыстардың ішінде кең таралғаны және қоғамға қауіптілігі
Мүлікті талан-тараждауға байланысты қылмыстық жауаптылық мәселесіне заң әдебиеттерінде барлық
Бірқатар ғалымдар талан-таражды- ‘‘мемлекеттің немесе қоғамның иелігіндегі мүлікті кінәлігің
Осы берілген анықтамалардың негізінде талан-тараждың мазмұнын терең түсіну үшін
Талан-тараждағы қол сұғу объектісін дұрыс анықтау қылмыстың қоғамға қауіптілік
Талан-тараждың объектісіне меншік иесінің өз мүлкіне иелену, пайдалану, билік
Талан-тараждың тікелей объектісі ретінде қылмыстық әрекет салдарынан бұзылысқа ұшыраған
Талан-тараж заттық қылмыстардың қатарына жатады. Сырттай қарағанда субъектінің құқыққа
Азаматтық құқықта мүлік ретінде ақша, бағалы қағаздар, мүліктік құқық
Мүлікке құқық- бұл меншік иесінің белгілі өкілеттіктерін, яғни өз
Мүліктік құқықтар сенімге қиянат жасау жолымен немесе алдаумен жасалған
Мүліктік міндеттемелер тек талан-тараждық ғана емес басқа да қылмыстық
Талан-тараждың затына қозғалатын және қозғалмайтын мүліктер жатқызылады.
Қозғалмайтын мүлік ретінде азаматтардың жеке меншігіндегі жекешелендірілген пәтерлері, тұрғылықты
Бағалы қағаздар арасында талан-тараждық затына Азаматтық кодекс бойынша бағалы
Талан-тараж мәселесін шешуде тауып алынған қоймаға көңіл аударылады. Қойма
Мүлікті талан-тараждаудың объективтік жағы құқықтық қорғаудағы қоғамдық қауіпті және
Жалпы ереже бойынша талан-тараж мүлікті қорғалатын аумақ шекарасынан шығарған
Автор Ю. И. Ляпунов талан-тараждық субъективтік жағының элементтеріне кінә,
Талан-таражда кінә қандай нысанда жасалғанына қарамастан барлық уақытта тұлға
Адам белгілі әрекетті жасау алдында ниеттің пайда болуына әкелетін,
Талан-тараждық субъективтік жағының міндетті белгісі еңбексіз күн көруге бағытталудан
Мүлікті талан-тараждау қылмысында субъектінің белгілері қу келген қылмыс жасағандағы
Осыған орай талан-тараж дегеніміз бөтеннің мүлкін пайдакүнемдік мақсатта, заңсыз,
1.2 Талан-тараждың белгілері
Талан-таражға байланысты қылмыстар талан-тараждың белгілерін құрайтын өзара ортақ объективтік
Талан-таражға тән белгіге біріншіден бөтен мүлікті алу жатады.
Мүлікті алу қарақшылықты қоспағанда талан-тараждың барлық нысандарына тән белгі
Кеңестік криминалисттердің бірқатары талан-тараж түсінігіне мүлікті алу ғана емес
Мысалы, В. Д. Меншагин азаматтың мүлкін талан-тараждау құрамы кінәлінің
Заңда бұл терминді алаяқтыққа ғана қолданған, ал ұрлық пен
Иелену- бұл меншік иесінің жеке мүлкіне деген шаруашылық немесе
Бірақ кейде талан-тараждың мынадай жағдайы кездеседі, яғни мүлік меншік
Мысалы, В. Д. Меншагиннің пікірі бойынша бөтен пәтерге кіріп
Келтірілген оқиға бойынша талан-тараж аяқталған деп санау үшін ұрының
Егер қылмыскер пәтердің ішінде ұсталса, меншік иесінің иелігінен мүлікті
Талан-тараждың аяқталу кезеңі туралы сұрақты шешу үшін мүліктің пайдаланылу
Талан-тараждың келесі белгісі- оның заңға қайшылығы. Талан-тараждың бұл белгісі
Тұлға меншік иесі болып, ол егер де мүлікті өзінің
Мүлікке үақытша меншік иесі емес адам билік еткенде, меншік
Мүлікті алудың заңсыздығы біріншіден, кінәлі ұрланатын мүлікке қатысты ешқандай
Ұрлықта яғни жасырын талан-тараждауда мүлікті алу жәбірленушінің еркінен тыс
Талан-таражда жәбірленушінің еркі үлкен маңызға ие болады. Егер де
Керісінше меншік иесі мүлікті басқа тұлғаға беруде келісіммен, шартқа
Әрекетке қабілетсіз не жасөспірімнің немесе ақыл- есі дұрыс емес
Талан-таражда бөтен мүлікті иеленуде қайтарымсыздық белгісі көрініс табады.
Мүдікті ұрлай отырып, кінәлі оған ақшалай немесе басқадай материалдық
Талан-тараждың келесі ажырамас белгісі пайдакүнемдік мақсат. Бұл жерде қылмыскер
1.3 Талан-тараждық нысандары
Талан-тараж қоғамдық өмірдің кез келген құбылысы сияқты өзінің пайда
Нысан- талан-тараж мазмұнының бейнелену және жүдзеге асырылу тәсілдерін көрсетеді.
Қылмыстық заңда талан-тараждың нысанын арнайы баптарға бөліп орналастыру заңда
Сонымен, заңда талан-таражды нысандарға бөліп орналастыру талан-тараждың механизмін зерттеуге,
Қазақстан Республикасының қылмыстық Заңында талан-тараждың бес нысаны берілген. Олар:
-ұрлық;
- Сеніп тапсырылған бөтен мүлікті иеленіп алу немесе ысырап
- алаяқтық;
- тонау;
- қарақшылық болып табылады.
Соның алғашқы нысаны қылмыстық кодекстің 175- бабына сәйкес ұрлық-яғни,
Сондықтан да қылмыстық кодекстің 175-180, 248, 254, 255, 260-
Ал жеке нысан ретінде ұрлыққа келетін болсақ, бөтеннің мүлкін
Ұрлықтың объективтік жағы бөтен мүлікті күш қолданусыз жасырын тәсілмен
Талан-тараж жасырын жасалды деп ол әрекет жәбірленушінің өзіне не
Ұрлық жәбірленушінің мүлкінің кінәлінің иелігіне өткен уақыттан бастап, яғни
Ұрлық субъктивтік жағынан тікелей ниеттің пайдакүнемдік мақсаттың, яғни бөтеннің
Ұрлықтың субъектісі 14 жасқа толған, есі дұрыс жеке тұлға
Қазақстан Республикасының қылмыстық кодексі ұрлықтың үш құралын жай, сараланған
жай (негізгі құрам);
сараланушы құрам ретінде адамдар тобының алдын ала сөз байласуы
ерекше сараланушы құрам ретінде ұйымдасқан топ немесе ірі мөлшерде
Бұл құрамдар талан-тараждың басқа нысандарының құрамдарына да ортақ болып
Талан-тараждың келесі нысаны ретінде Қазақстан Республикасының қылмыстық кодексінің 176
1959 жылғы ҚазССР қылмыстық кодексінің 76-4 бабында талан-тараждың өзінше
Бұл қылмыстың объектісі меншік қатынастары, басқаша айтқанда мүлікті иелену,
Мүлік бұл жерде қылмыстың заты болып табылады. Жалпы талан-тараж
Объективтік жағын бөтен мүлікті талан-тараждаудың иеленіп алу және ысырап
Иеленіп алу дегніміз белсенді қызмет жасай отырып субъектінің өзіне
Иеленіп алғанда айыптыға сеніп тапсырылған мүлік оқшауланып, оған заңсыз
Қылмыстың құрылымына сәйкес иеленіп алудың ерекшелігіне субъектінің талан-тараждалатын мүлікке
Айыптының өз иелігіне алған мүлікті заңсыз ары қарайғы әрекеттері
Ысырап ету- сеніп тапсырылған мүлікті меншік иесінен айыру арқылы,
Иеленіп алу және ысырап ету қылмысы субъекті мүлікті алып
Субъективтік жағынан бұл қылмыс тікелей ниетпен және пайда табу
Субъектісі арнаулы мүлік сеніп тапсырылған, жасы 16-ға толған, есі
Талан-тараж нысанының бірі болып табылатын Қазақстан Республикасының қылмыстық
Алаяқтықтың объектісі меншік қатынастары.
Мұнда ұрлыққа қарағанда қол сұғу затының шеңбері кең тек
Мүлікке құқықты алу мүлікті алу құралы болып табылатын әртүрлі
Объективтік жағынан алаяқтық меншік иесінің мүлін иеленумен немесе алдау
Алдау болғанда адам бір нәрсені жалған ұғынады, қателеседі, осыған
Алдау әртүрлі тәсілде: ауызша, жазбаша, қимылмен және басқа да
Алаяқтық құралының міндетті элементіне алдау жатқызылған. Бірақ барлық алдау
Мүлікті немесе мүлікке құқықты алаяқтық жолымен алудың тағы бір
Алаяқтық алдау не сенімге қиянат жасау кезінен емес мүлікке
Субъективтік жағынан алаяқтыққа тікелей ниет тек пайдакүнемдік мақсат тән.
Алаяқтық субъектісі 16 жасқа толған есі дұрыс жеке тұлға.
Қазақстан Республикасының қылмыстық кодексінің 178-бабына сәйкес тонау бөтен мүлікті
Тонаудың объектісіне ұрлық объектісімен бірдей меншік қатынастары жатады.
Тонаудың объективтік жағы бөтеннің мүлкін жәбірленушінің жеке тұлғасына
Талан-тараждың басқан нысандарынан ажырататын тонауға тән негізгі белгі ашық
Талан-тараждың ашық түрде жасалуы кінәлінің әрекетінің қоғамға қауіптілігін
Тонаудың субъективтік жағын талан-тараждың басқа нысандарында ортақ тікелей
Субъектісі қылмыстық кодекстің 15-бабының 2 бөлігіне сәйкес 14 жасқа
Қазақстан Республикасының қылмыстық кодексінің 179-бабына сәйкес жауапкершілік көзделген қарақшылық
Заңға сәйкес қарақшылық, яғни бөтен мүлікті талан-тараждау мақсатында шабуыл
Қарақшылықтың объектісі меншік қатынастарымен қатар жәбірленушінің өмірі және денсаулығы.
Қарақшылықпен шабуыл жасаудың заты мүлік болып табылады, яғни ол
Объективтік жағынан қарақшылық жәбірленушінің өмірі мен денсаулығына қауіпті күш
Күш қолдану қарақшылық шабуылында жәбірленушінің қарсылығын жойып, оның мүлкін
қарақшылық шабуыл жәбірленушіге оның мүлкін иелену жасында визикалық және
қарақшылық қылмысының объективтік жағының ерекшелігі мүлікті қылмыскердің иеленген- иеленбгеніне
1.4 Талан-тараждың түрлері
Талан-таражды түрлерге бөлу талан-таражбен келтірілген мүліктік зияннның мөлшерін есептеу
Талан-таражбен келтірілген мүліктік шығын, әрекеттің құрамын құрайтын басқа да
Осыған орай талан-таражбен келтірілген шығын мөлшерін анықтау үшін қылмыстың
Ондағы ақшалай құнын есептеуге негізделген құндық белгімен талан-тараждық мөлшерін
Осы қылмыспен келтірілген зиян мөлшеріне сәйкес қылмыстың жазалану және
Біріншісі әкімшілік жауапкершілікке тарту көзделгн ұсақ талан-тараж. Бұл Қазақстан
Ал азаматтардың мүлкін талан-тараждауда әкімшілік жауапкершілікке тартылатын ұсақ талан-тараж
Екіншісі қылмыстық жазаланатын талан-тараж болып табылады. Ол азаматтардан кез
Қылмыстық жазаланатын талан-тараждың өзі қарапайым (жай) мөлшердегі және ірі
Қарапайым (жай) мөлшердегі талан-тараж болып қылмыс жасалған уақытта мүліктің
Қазақстан Республикасының қылмыстық кодексінің 175- бабының ескертуінің 2-тармағына сәйкес
Бұдан да басқа талан-таражды түрлерге бөлу қылмыс объектісінің бөлінбес
қарапайым заттарды (Қылмыстық кодекстің 175-179 баптары);
ерекше құнды (Қылмыстық кодекстің 180-бабы) заттарды ;
радиактивті материалдарды (Қылмыстық кодкстің 248-бабы);
қаруды, оқ дәрілерді, жарылғыш заттар мен жару құрылғылары(Қылмыстық кодекстің
есірткі заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды (Қылмыстық кодекстің
Талан-тараждың алғашқы түрі қарапайым заттарды талан-тараждауға Қазақстан Республикасының
Талан-тараждың келесі түрі ерекше құнды заттарды талан-тараждау. Қазақстан Республикасының
Суреттер, мүсіндер, иконалар, гравюрлар декоративтік қолданбалы өнердің шығармаларының дәстүрлі
Бұл қылмыстың объектісі ретінде меншік танылып, меншікке қарсы қылмыстардың
Талан-тараждың келесі бір түрі Қазақстан Республикасының қылмыстық кодексінің 248-
Қылмыстың заты ретінде радиактивті материалдар табылады. Ал объекті болып
Талан-тараждың затына байланысты жеке түрі ретінде қарастырылатын қаруды, оқ
Бұл қылмыстың затына ату құралы, оқ дәрілер, жарылғыш заттар
Талан-тараждың затына сәйкес соңғы түріне Қазақстан Республикасының қылмыстық кодексінің
Бұларға қоса талан-тараждың жеке нысаны ретінде қарастырылатын, ұрлықтың алтыншы
Қылмыстарды затына байланысты түрлерге бөліп орналастыру, қылмыс объектісіне орай
2 Ұрлық талан-тараждың бір нысаны ретінде
2.1 Ұрлықтың объектісі және қылмыстық қол сұғушылықтың заты
Меншік иесінің мүлкін талан-тараждаудың бір нысаны болып табылатын ұрлық
Заң ұрлықты меншік иесінің мүлкін жасырын талан-тараждау ретінде анықтаған
Ұрлықтың топтық объектісі ретінде меншік қатынастары танылады, Қазақстан Республикасының
Қазақстан Республикасында меншіктің екі нысаны: жеке меншік және мемлекеттік
Жеке меншіктің ерекше түрі ретінде Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің
Ұрлықтың негізгі тікелей объектісіне қол сұғушылық жүзеге асырылған нақты
Меншік иесінің мүлкін ұрлауда кінәлі іс жүзіндегі құқықтық қатынасқа
Ұрлықты талдағанда объектісін ғана емес сонымен бірге қылмыстық
Қылмыстың қол сұғушылық заты ретінде мүлікті қарастыра отырып сол
Объекті мен зат құбылыстың бір деңгейінде жатқан бір-бірімен байланысты
Мүлікке әсер ету жолымен меншік қатынастарына зиян келеді. Затты
Бұл көзқарасқа В. А. Владимиров қарсы шыққан. Ол ұрлықтың
Сондай-ақ М. П. Михайлов меншік құқығы қылмыстық қол сұғушылықтан
Басқа авторлар ұрлық жасағанда зиян меншік қатынастарына қол
Соған сәйкес ұрлықта зиян мүлікке емес, меншік құқығына келтіріледі.
Б.С. Никифоров мүлікті сыртқы дүниенің материалдық заттарының белгілі жиынтығы
Мүлік өзінің физикалық белгілеріне орай ол объективтік дүниенің әртүрлі
Ереже ретінде ұрлықта қол сұғушылық заты болып табылатын мүлікке
Ұрлықтың мақсаты бөтен еңбектің материалдық өнімдерін құқыққа қайшы иеленіп
Қазақстан Республикасының қылмыстық құқығы бойынша мемлекетке немесе басқа құқық
Ұрлықтың затына тек адам еңбегі сіңірген мүліктер мен заттардың
Орман, жан жануарлар мен құстар, судағы балықтар, қоғамға пайдалы
Қазақстан Республикасының қылмыстық кодексінің 175 бабында қарастырылған қылмыс затына
Осы негізге орай көрсетілген тарауға жеке қылмыс құрамы ретінде
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің 115 бабының мазмұнынан келіп мүлік
ұрлықтың затына:
бөлінбейтін мүліктер, яғни шаруашылық мақсатын өзгертусіз бөлінуі мүмкін емес
қиын заттар, біртұтас бүтінді құрайтын, белгілі мәнді байланыс
Заң негізінде мүлікті пайдалану жолымен алған тұлғаның кірістері, өнімдері
Жануарлар.
Ақша (валюта). Біздің елімізде ақша бірлігі теңге болып табылады.
Валюталық құндылықтар. Валюталық құндылық ретінде танылатын мүлік түрі және
Бағалы қағаздар. Бағалы қағаздарға облигация, коносамент акция және заң
Азаматтық заңда құжатталған және құжатталмаған бағалы қағаздар ажыратылады (Қазақстан
Құндылыққа ие емес мүліктік сипаттағы мысалы: өсиет, сенімхат, сақтандыру
Мұндай заттарда талан-тараждау әр түрлі қылмыстық құқықтық бағалануы мүмкін.
Азаматтардың жеке құжаттарын, төлқұжатын оқу орнын бітіргендегі туралы дипломын,
Мүлік ортақ меншікте бірнеше тұлғаның иелігінде болуы мүмкін. Ортақ
Сонымен бірге қылмыс жасалған кезде ұрланған мүлік басқа адамның
2.2 Ұрлықтың объективтік жағы
Ұрлық өзінің объективтік белгісіне орай мүлікті меншік иесінің иелігінен
Осыған орай ұрлықтың объективтік жағын әрекет, зардап және әрекет
Талан-тараждың ерекше нысаны ретінде ұрлықты бөліп көрсететін маңызды белгі
Ұрлық әр түрлі тәсілдермен жасалуы мүмкін:
бұзудың әр түрлі нысаны.
төбе жапқыларын бұзудың, терезедегі әйнекті сындыру жолымен .
жапқыш құрылғыға ашу құралын таңдаумен.
қалтаға түсіп ұрлау.
еркін жету деп аталатын.
Жасырын деп белгісіз, тығылып жасалатын талан-тараж танылады. Бұл ұрлау
ұрлау жағдайында үшінші тұлға деп аталатын бөтен адамдар қатысуы
А. И. Санталов ұрлықтың болуы туралы сұрақты шешу үшін
Бірақ үшінші тұлға –бұл көзбен көргендер яғни қажет жағдайда
Осының негізінде талан-тараж жәбірленуші мен басқа тұлғалар қылмыс болған
Мүлікті автоматтандырылған сақтау қоймасынан талан-тараждау жасырын деп саналады. Сақтау
Егер ұрыға басқа адамдар оның әрекетінің құқыққа қайшы екендігін
Жас ерекшелігіне, психикалық не басқа ауру жағдайына орай немесе
Жеке қарым-қатынасқа байланысты қылмысты жасауға кедергі келтірмейтіндігіне кінәлі сенімді
Талан-тараж мүлікті алу кезінде жәбірленушінің сезімімен бұл дерек қамтылмаса
Жәбірленуші мүлікті өзінен алу аяқталғаннан кейін байқаған дерек талан-таражды
Айтылғандар кенеттен жасалған талан-тараж туралы сұрақты шешуге мүмкіндік береді.
С. және П. деген жасөспірімдердің әрекетін мысалға алатын болсақ,
Сонымен кенеттен болған талан-тараж ұрлық ретінде жасалған әрекет тәсілі
Кінәлінің жасырын әрекет етуге ұмтылуы үлкен маңызға ие. Бұл
Ұрлықтың жасырын тәсілі –объективтік жақтың қажетті белгісі. Сонымен
В.Н.Кудрявцев объективтік жақтың белгілерін тұрақты және тұрақсыз деп бөле
Ұрлаушы әрекетін біреудің байқағанын біліпталан-таражды тоқтатса ол жасырын болып
Мұндай әрекет ұрлыққа ққталу немесе ұры мүлікті иеленіп үлгерген
Қылмыскер белгілі болып қалғанымен мүлікті алуды тоқтатпайтын жағдай болуы
Мүлікті бөтеннің иелігінен алып ұры меншік иесіне шығын келтіреді.
Ұрлықтың объективтік жағының маңызды белгісін қылмыскердің ұрланатын мүлікке ешқандай
Ұрлықтың объективтік жағының қортындысы егер ұрлықтың аяқталу кезеңі туралы
А. И. Санталов пен М. И. Якубович ұрлықты мүлікті
П.С.Матышевский мен Ю. М. Ткаченко ұрлықтың аяқталуын меншік иесінің
И.С.Пышкеевич ұрлықты мүлікке иелік еткен уақыттан бастап аяқталған деп
А.А.Пионтковский “ұрлықты мүлікті бөтеннің иелігінен алып”, “кінәлі иелігіне өткен
Осылардың негізінде ұрлықты аяқталған деп айыптының мүлікті іс жүзінде
Мұндай жағдайды иелену кінәлінің мүлікті жасыру, әкету, басқа тұлғаға
Ұрлықтың аяқталуы мүлікті алу кезеңінің байланыстыратын зерттеушілермен келісуге болмайды.
Бұл жағдай кінәлінің барлық әрекетіне бұл сатыда талан-таражға қатысушылықты
Сонымен бірге барлық жағдайда бірдей болмайды.
“Ұрлықтың аяқталу уақытын іс жүзінде ұрланатын мүліктің рыны мен
Ұрының ұрланған мүлікпен өзіне қалдыру, тұтыну, жою, сыйлау, лақтырып
Қылмыстың объективтік жағына оның жасалуының орны мен уақыты жатады.
Мемлекеттік мүлікті ұрлау қалалық және ауылдық жерде бірдей жасалады,
Ұрлық күндіз 8-16 ға дейінгі уақытта (оның ішіндегі пәтердегі
Ұрлықты жасап отырып қылмыскер мүліктің меншік иесіне зиян келтіреді.
Бұл байланыстың ерекшелігі әрекет пен нәтиже уақыт пен кеңістік
Сонымен ұрлықтың объективтік жағының ерекшелігі ретінде ұрының жасырын әрекет
Ұрлық ұрланған мүлікті иеленген кезден бастап аяқталған болып саналады.
Осы аяқталу уақытына орай ортақ мақсатқа жетуге бағытталған, ұқсаса
Ұрлықтың субъектісі
Қылмыстық құқықта қылмыстың субъектісі бұл қоғамға қауіпті әрекетті жасаған,
Бұл қылмыстың жалпы субъектісінің ғылыми түсінігін құрайтын қылмыстың барлық
Кейбір жағдайларда субъекті негізгі белгіге қоса нақты қылмысты ерекшелейтін
Қазіргі заңға сәйкес (Қазақстан Республикасының қылмыстық кодексінің 15 бабы)
Заңда көрсетілген жасқа жету тұлғаны қылмыстық жауаптылыққа тартудың қажетті
Қылмыстық жауаптылық жасы заңда мәжбүрлеп белгіленбейді. Бәрінен бұрын жас
Сонымен тұлғаны қылмыстық жауаптылыққа тарту үшін оның құқықтық танымының
Қылмыстық жауаптылық белгіленген жасқа тұлғада қылмыстық жазаның дұрыс қабылдау
Кәмелеттік жасқа толмаған жеке тұлғалар қылмыс жасаған уақытта олардың
Қылмыстың субъектісінің міндетті белгісінің бірі, оның есі дұрыстығы болып
Есі дұрыстық бұл адамның қоғамға қауіпті әрекетті жасағанда қылмыс
Қылмыстық заң есі дұрыстықтың анықтамасын бермейді. Есі дұрыстық түсінігі
Қылмыстық құқық теориясында есі дұрыстық дегеніміз тұлғаның қылмысты жасаған
Есі дұрыстықтың заңдық белгісі туралы әрекетінің қоғамға қауіптілігін сезініп
Есі дұрыстықтың заңдық белгісінің интеллектуалдық кезеңі тұлғаның қылмысты жасаған
Есі дұрыстықтың заңды белгісінің еріктілік кезеңі- тұлғаның қылмысты жасаған
Заңдық белгінің эмоцомналдық кезеңі есі дұрыстың формуласына кірмейді, ол
Есі дұрыстықтың заңдық белгісінің маңызы, ол тұлғаның кінәлі (қасақана
Есі дұрыстықтың медициналық белгісі қылмысты жасаған уақытта тұлғаның психикалық
Есі дұрыстықтың медициналық белгісі бір қатар ерекшеліктерге ие. Біріншіден
Соңғы кезде заң әдебиетінде есі дұрыстық үш белгінің заңдық
Есі дұрыстық құқықтық түсінік ретінде кінәмен тығыз байланысты, яғни
Кейбір заң әдебиеттеріндегідей есі дұрыстықты кінә негізі деп санауға
Адамның есі дұрыстығын белгілеу үшін оның жасаған әрекетке кінәлі
Ұрлықтың субъективтік жағы
Субъективтік жағынан ұрлық тек қасақаналық әрекеттен көрініс табады, бөтеннің
Ниет ұрлықта ұрланатын мүлік ұры үшін бөтен болуын сезгендігін
Субъективтік жақтың мәнді ережесі ұрлықты саралаушы құрамына айналдыратын жағдайлар
Азаматтың паспортын немесе басқа маңызды құжатын иелену жағдайында ұрының
Егер ұрының ниеті осындай құжаттарды ұрлауға бағытталып бірақ жәбірленушінің
ұрлықтың маңызды бөлігі қылмысқа мұқият дайындықсыз жасалады, шамамен қылмысты
Осыған орай меншік иесінің мүлкін ұрлауда ұрыда жеке баю
ұрлықтың субъективтік жағының мазмұнына мотив пен мақсат кіреді. Заңдылық
ұрлықтың мақсаты- меншік иесінің мүлкіне өз меншігі сияқты билік
Көптеген авторлар ұрлықтың мақсатын оның мотиві сияқты пайдакүнемдік болатыны
Т. Л. Сергеева ұрлықта пайдакүнемдік мақсаттың міндеттілігін жоққа шығарушыларға
қылмыскер ұрланған мүлікпен өз мүлігі ретінде
Көлік құралдарын, мүлкін, онда орналасқан мүлікті (радиоприемник, магнитафон, кассета
Пайдакүнемдік мақсаттың ұрлық қатысушысының әрқайсысының жеке әрекеті емес ұрлықтың
Талан-таражда пайдакүнемдік мақсаттың болмауы оны ұрлық ретінде саралауға құқық
Субъективтік жақ оны жасаудың тәсілін де бейнелейді. Ұрлаушы жасырын
2.5 ұрлықтың сараланушы белгілері
қылмыстық құқық ғылымында және құқық қолдану тәжірибесінде жасалған қылмыстық
Кінәлі жасаған әрекетінде сараланушы белгінің бар екенін сезінген жағдайда
Қазақстан Республикасы қылмыстық кодексінің 175 бабы ұрлықтың сараланушы белгілерінің
адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша немесе бірнеше
ұйымдасқан топ немесе талан-тараж не қорқытып алушылық үшін бұрын
Кінәлімен жасалған ұрлық бір уақытта бірнеше сараланушы белгілерді қамтуы
Заң ұрлық нысанындағы меншікке қарсы қылмыстың қауіптілігін жоғарылататын алғашқы
Ұрлықты адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша сараланушы
Топ– бұл қылмыстық әрекетті бірлесіп жасауға бір уақытта
Сондықтан да топ деп сараланушы белгі ретінде ұрлық құрамын
Әдебиетте талан-таражды адамдар тобының жасауы түсінігіне бірнеше рет басқа
Егер мұндай пікірмен келіссек, онда алдын ала сөз байланысын
Талан-таражды жасауда адамдар тобын сараланушы белгі ретінде тану үшін,
ұрлықты жасауда дайындық сатысында жасалған келісім алдын ала болып
Егер талан-тараж қылмысы түрі қылмыстық жауаптылыққа тартылатын жасқа толмаған
Талан-таражды саралаған кезде бір топ адам жасаған ұрлықты ұйымдасқан
ұйымдасқан қылмыстық топқа бірнеше қылмыс жасамақшы оймен алдын ала
қылмыстық қауымдастыққа бір басшылықпен қылмыстық әрекет жасаумен айналысу үшін
Алдын ала сөз байласқан адамдар тобынан ұйымдасқан қылмыстық топ
ұрлықтың келесі сараланушы белгісіне бірнеше рет жасау белгісін жатқызған.
қылмыстың заңға сәйкес жалпы және арнайы бірнеше рет жасалған
Мұндай бірнеше рет жасалу қылмысты сараланушы белгі ретінде саралауға
Арнайы бірнеше рет жасалу тұлғаның екі немесе одан да
Бірнеше рет жасалған деп нінәлінің қылмыстық әрекетінің әрбіреуі жеке
ғылымда және тәжірибеде созылмалы қылмыс деп аталатын әрекетті бірнеше
Егер кінәлінің қылмыстық кодекстің 69 бабына сәйкес ескіру мерзімінің
Заң қылмыс деп аяқталған әрекетпен қатар аяқталмаған әрекетті де
ұрлықтың үшінші бір сараланушы белгісіне тұрғын, қызметтік немесе өндірістік
Тұрғын, қызметтік немесе өндірістік үй-жайға не қоймаға заңсыз енумен
үй-жай дегеніміз негізгі мағынасында кез келген сыртқы ортадан жекелеген
үй-жай белгілі қоғамдық пайдалы қызметтерді орындау үшін өндірістік
үй-жай деп орнықты және жылжымалы құрылыстар (дүңгіршектер) де саналады.
қойма дегеніміз материалдық құндылықтарды тұрақты немесе уақытша сақтауға арналған
Ену дегеніміз– ешқандай құқығы болмаса да тұрғын, қызметтік немесе
Тұрғын үй-жайда жасалған барлық ұрлықты Қазақстан Республикасы қылмыстық кодексінің
Г. Н. Борзенков «Ену түсінігі барлық уақытта тұлғаның тұрғын
Мүлікті талан-тараждау мақсатында үй-жайға не қоймаға алдап кіргенде айыпты
Мүлікті талан-тараждау мақсатында айыпты үй-жай не қойма жабылғанда, ескертусіз
Ену құралы алдау болған мұндай тұрғын үй-жайдағы жеке адам
ұрлықтың ерекше сараланушы белгісінің бірі ұйымдасқан топ жасаған ұрлық
Қазақстан Республикасының Жоғарғы Сот Пленумының 1996 жылғы 25 шілдедегі
қылмыстық топтың ұйымдасқандығы мен тұрақтылығын олардың құрамы мен ұйымдық
ұйымдасқан қылмыстық топ жасаған талан-тараждарға тікелей қатысқан ғана емес
Егер талан-таражды қылмыстық ұйымдасқан топ жасаса; онда талан-таражға қатысқан
ұрлықтың келесі саралаушы белгісі ірі мөлшерде жасалған ұрлық қылмыстың
Талан-таражда келтірілген залалдың мөлшерін анықтау үшін ұрланған мүліктің натуралдық
қылмыс объектісі болған мүліктің құны, иесінің оны қандай жағдайда
Талан-таражбен келтірілген зиянның орнын толтыру кезінде оның мөлшері сот
Келесі саралаушы белгі– талан-тараж не қорқытып алушылық үшін бұрын
2.6 Ұрлықты шектес қылмыс құрамдарынан ажырату
Қазақстан Республикасының заңына сәйкес меншік иесінің мүлкін талан-тараждауды жасалу
Бұл нысандардың барлығы қылмыстық кодекстің «Меншікке қарсы қылмыстарң деп
Бірақ олар бір бірінен маңызды айырмашылыққа ие.
1. Ұрлық пен Қазақстан Республикасы қылмыстық кодексінің 176 бабына
қол сұғушылықтың бұл нысанында меншік қатынастары ғана емес, тұлғаға
Иеленіп алу немесе ысырап ету ретінде қызметтік міндетті, шарттық
Егістіктен сақтау орнына жеткізу үшін есеп беретін бір реттік
Алдын ала келісім бойынша адамдар тобы жасаған талан-тараждың
меншік иесінің мүлкін иеленіп алу немесе ысырап ету қылмысының
иеленіп алу немесе ысырап етудің заты кез келген мүлік
ұрлық жасағаны үшін қылмыстық жауаптылық 14 жастан 176 бап
2. Ұрлық және алаяқтық
Алаяқтық -бөтен мүлікті талан-тараждау немесе бөтен мүлікке құқықты алдау
Алаяқтықтың ерекшелігі оның жасалу тәсілінде. Физикалық тәсіл тән ұрлықтан
Заң алаяқтықтың нысанында мүлікті иелену тәсіліне, нақты қылмыстың ерекшелігін
Ал ұрлықта ұры мен жәбірленуші арасында белгілі мүлікке байланысты
Осыған орай ұрлық пен алаяқтықтың негізгі айырмашылығы төмендегідей:
1) ұрлықта жәбірленушінің келісімі болмайды, барлық жағдай да жасырын
2) ұрлықтың объектісі адам еңбегі сіңірілген кез келген мүлік,
3) ұрлық үшін қылмыстық жауаптылық 14 жастан алаяқтық үшін
3. Ұрлық тонау және қарақшылық
ұрлық меншік иесінің мүлкін жасырын талан-тараждау, ал тонау
В. А. Владимиров ашық бірақ күш қолданусыз жасаған талан-таражды
ұрлықты, күш қолданудағы тонаумен және қарақшылықтан ажырату туралы сұрақ
Заң әдебиетінде көп уақыт бойы қол сұғу объектісі бойынша
қазіргі кезде тонау мен қарақшылықтың қосарланған объктісі туралы қылмыстық
Сот тергеуімен тәжірибеде ұрлық белгісін көрсететін әрекетті тонау деп
қарастырылып отырған қылмыстарды ажыратқанда алғашында ұрлық белгілері бар әрекеттің,
қарастырылып отырған қылмыстардағы бәлгілі айырмашылықты кінәнің мазмұнынан қарауға болады.
Осыған орай қарастырылып отырған қылмыстардың айырмашылығы төмендегідей:
ұрлық жасырын, ал тонау ашық жасалады.
ұрлықта тұлғаға күш қолданылмайды, тонауда өмір мен денсаулыққа күш
ұрлықтың объектісі меншік қатынастары, ал тонау мен қарақшылықтың объектісі
Ұрлықтың криминологиялық аспектілері
3.1 Ұрлықтың жай-күйі
Ұрлықпен, яғни бөтеннің мүлкін жасырын талан-тараждаумен күрес мәселелерін кешенді
қылмыстылық үш негізгі көрсеткішпен– деңгейі , құрылымы, динамикасымен өлшенеді.
қылмыстылық жай күйі түсінігі екі бағытта: кең және тар
«қылмыстылықтың жай күйі бұл жасалған қылмыс пен оны жасаған
қылмыстылық құрылымы қылмыстылықтың қоғамға қауіптілік ерекшелігі болып табылып жеке
ұрлық ең көп өркендеуші қылмыс. Дүние жүзінде әрбір елде
Біріккен ұлттар ұйымының екінші бақылауы бойынша 1976-1980жж ұрлық саны
ұрлықтың өсу деңгейі Біріккен ұлттар ұйымының төртінші бақылау есебі
қылмыстылықтың федералдық индексінде Америка құрама Штаттарында ұрлықтың екі түрі:
Германия Федеративтік Республикасында ауырлататын жағдайдағы ұрлық 57%, аырлататын жағдайсыз
Жапонияда қылмыстылық туралы Ақ кітаптың мазмұнына орай ұрлықтың онға
ұрлық сынының тұрақты өсуі Кеңес одағы мемлекеттерінде де қарастырылды.
1991 жылы егемендік алып, тәуелсіз мемлекет ретінде орнаған, Қазақстан
Ұрлықтың себептерінің ерекшеліктері
Қылмыстық құқық және криминология теориясында қылмыстың себебін белгілеу маңызды
Меншікке қарсы қылмыстардың себептері біріншіден пайдакүнемдік ниетпен байланысты. Пайдакүнемдік
Қоғамдық пайдалы еңбексіз кең өмір сүруге талпыну, тұрмыстық мүдделер
Пайдакүнемдік қылмыс қатарына жататын ұрлықтың екінші объективтік себебі- материалдық
Пайдакүнемдік– паразиттік мативацияның құрастырылуына жанұялық тұрмыстық ортада, қылмыстық және
Жаңа өсіп келе жатқан жастарды қылмыскерлердің жақсы тұрмысы қызықтыратынын,
Материалдық қажеттілікті қанағаттандыру мүмкіндігін жұмыссыздықтың өсуі де шектейді, яғни
Ұрлықты жасауға әсер ететін жағдайларға біріншіден тұрғын үй жайы
Ұрлықтың жасалуының келесі бір әсер етуші жағдайына көшелерде жеке
Виктимділік жағдайдың өзі ұрлықтың жасалуына көмектеседі. Бұл жерде, яғни
Ұрлықтың жасалуына әсер етуші маңызды жағдайға құқық қорғау органдарының
Латенттік пайдакүнемдік қылмыстар арызданбаған, есепке алынбаған, белгіленбеген әрекеттердің нәтижсінде
Арызданбаған пайдакүнемдік қылмыстар бұл жәбірленушілер мен куәлардың жасалған ұрлық
Есепке алынбаған әрекет– бұл құқық қорғау органдарына белгілі болғанымен
Белгіленбеген қылмыстар дегеніміз ол тіркеліп, қылмыстық іс жүргізіліп тергеу
Ұрының тұлғасы
«Қылмыс субъектісінің тұлғасы үш деңгейде: қылмыскер тұлғасының жалпы түсінігі
Мүліктік қылмыстарды соның ішінде ұрлықты жасаушы тұлғаға біржақты тұтынушылық
Жүргізілген тұлғаны көпжақты зерттеу методикасының көмегімен пайдакүнем қылмыскер тұлғасын
Күш қолданушы қылмыскерлерге қарағанда ұрылар әлеуметтік бейімділігімен, әлеуметтік жағдайын
Ұрылардың агрессивтілігі күш қолданушы қызметкерлерге қарағанда өте төмен, олар
Ұрының қылмыстық әрекеті басқа құқық бұзушыларға қарағанда ерте басталады,
Мүліктік қылмысты жасаушы тұлғаға жинақталған мінездеме бере отырып бұл
Оның алғашқысы кездейсоқ тұрақсыз тип. Оған пайдакүнемдікке жету айқын
Келесі бір топқа белгілі бір жағдай әсер еткенде жеңіл
үшінші қатыгез тип. Бұған сотталған, қылмысты бірнеше рет жасаған,
Ерекше қатыгез тип. Оған ерекше қауіпті рецидивицтер, мамандалған қылмыскерлер
Ерекше қатыгез типке жататын пайдакүнемдік қылмыстардың маңызды бөлігін қылмысты
Маманданған ұрылар- бұл құқыққа қайшы қол сұғу тәсіліне, затына
Маманданған ұрының алғашқы түрін қылмыстық өмірде сейфтен ақша ұрлайтын
Медвежатниктер басқа топтағы қылмыскерлермен байланыста болмайды және қандай қажеттілік
Маманданған ұрылардың екінші бір түрі қалтаға түсушілер (карманники). Қалтаға
Қалтаға түсуші ұрылар бас бостандығынан айрылатын жерге тап болудан
Жасайтын орны бойынша 7 негізгі мамандықпен ерекшеленеді:
базаршылар- бұл базар, жәрмеңкеде жұмыс жасайтындар;
жер тескіштер (кроты)- метрополитендерде ұрлық жасайтындар;
майданшылар- бұл темір жол көлігіндегілер;
маршрутниктер- қала көлігінің барлық түріндегілер;
дүкеншілер- дүкендерде жасайтындар;
театршылар- театрда;
көшедегілер- көшеде ұрлық жасайтындар;
Көрсетілген мамандықтағы қалтаға түсуші бірінен екіншісіне өтуі болып тұрады.
Қылмысты жасау тәсілі бойынша негізгі 7 мамандық ажыратылады:
технарлар- бұлар арнайы техникалық сөмкелерді, киімдерді кесу жолымен ұрлықты
ширмаштар- бұлар қолын әртүрлі заттармен киімімен, сөмкесімен, гүл шоғымен
балықшылар (рыбаловы)- арнайы жасалған қармақшалардың көмегімен сөмкеден не қалтадан
хирургтар- қиын жасырын орындардан пинцеттің көмегімен ұрлайды.
сырғытушылар- мылқау ұрылардың арасында кең таралған, тез қозғалыспен заттарды
шымшуырлар- арнайы дайындалған монетамен сөмкелерді тілу жолымен ұрлау.
сөмкешілер- сөмкеден ешқандай құралды қолданусыз ұрлау.
Қалтаға түсуші ұрылар арасында технар ұрылар зор беделге ие,
Криминалдық саралау қаншалықты жоғары болса қылмыстық қызмет соншалықты жақсы
Қалтаға түсуші ұрыларды ұрлықтық саралау ғасырдың басынан бері мәнді
Соңғы уақытта жеке азаматтардың мүлкін үй жайға кіріп ұрлауда
Криминалдық мамандығына орай негізгі пәтер ұрыларына келесілер жатады:
фамичи- ұрлықтық құралдың көмегімен ұрлықты жасайды.
Кілтшілер- кілттерді табу жолымен.
Бұзғыштар- есіктерді бұзу жолымен.
Форточники- форточка арқылы кіру жолымен.
Балконшылар- балкон арқылы.
Дубило- ашық есік терезе арқылы кірумен.
Обходчиктер- белгілі бір жұмыс қызметкерлері ретінде пәтерлерді аралау жолымен
Көрсетілген әрбір тәсілдер тұрғын жайға енудің арнайы әдістеріне ие.
Хабаршы (наводчик) хабар жинап оны 10-15 %
Пәтер ұрыларының техникалық жетістігі өте жақсы. Ұрлықтың 30 %
Пәтер ұрыларының үндеместер (тихущи) деп аталатын тағы бір түрі
ұрының келесі бір түрі дүкеншілер. Бұл ұрылардың мамандығы тауарлық
Біреулері талан-тараждау үшін дүкен жабылғанда байқатпай ішінде қалып қояды,
Маманданған ұрылар сатушыны алаңдату, ұрланған затты базарға шығарып сату
Автокөліктерді талан-тараждаумен байланысты ұрлықтың мамандық қуып кетушілер (угонщики) деп
Бұл ұрыларды келесілердей негізгі саралаулар ажыратылады.
Автокөліктің өзін ұрлаушы.
Онің техникалық қайта жасақтаумен бояумен, номерін ауыстыру және басқа
Көліктің құжаттарын техпаспортын әр түрлі анықтамаларды жасаушы тұлға.
Көлікті сатып алушыны тауып, онымен бағасына келісім жасаушы тұлға
Егер сатып алушы басқа қалада болса көлікті айдап апарушы
ұрының алтыншы түрін құнды заттарды ұрлаушы клюквеншілер құрайды. Мұнда
Оларға:
Мәдени құндылықтарды музейден, шіркеуден тікелей ұрлайтындар.
Діни мәдениет пен өнер заттарын сатумен айналысатын көпестер.
Сатып алынған мәдени құндылықтарға өзінше сараптама жүргізетін комиссионерлер.
ұрланған заттарды сатуға көмектесетін делдалдар.
Елшіліктің не шет ел фирмаларының қызмекерлерімен халықаралық қылмыстық байланыста
Жоғарыда көрсетілген топтық қылмыстың байланысы көпжақты. Олардың көбі
Ұрының бұдан басқа тобына:
Тауаршылар (товарники)-почта немесе жүк вагондарынан жүктерді ұрлау үшін арнайы
Машинниктер - жәбірленушілерді мас қылып немесе оған есінен айыратын
Хипесниктер-маманданған жезөкшелердің көмегімен ұрлық жасайтындар.
Итшілер (собачники) мен мысықшылар (кошатники) жоғары тұқымды иттер мен
Капорщиктер-бас киім ұрлайтындар.
Өртішілер (пожарники)-өрт кезінде ұрлық жасайтындар.
Өлімшілер (морушники) – жерлеу уақытында ұрлық жасайтындар.
Ұрылардың оларсыз өмір сүруінің қиын болатын қылмыскерлер тобы туралы
Оларға – ұрланған затты сатып алушылар (барыги), қылмыскерлерді жасырушылар
ұрланғандарды сатып алушылар ұрлқтық өмірдің қаржылық қорын құрайды. Олар
Ұрлықтың алдын алу
Пайдакүнемдік қылмыстар қатарына жататын қылмыстардың алдын ал жалпы және
Техникалық шараларға келетін болсақ оған біріншіден тұрғын үй жайларға,
Келесі шараға шағын аудандардың криминологиялық еркшелігіне орай құқық қорғау
Көшде ішімдік ішіп жүрген мас азаматтарды уақытында алып кету
Көше, аула және ғимараттар жарықтандырылуы тиіс.
Ұсақ құқық бұзушылыққа дереу назар аударып, оны құқық қорғау
Бұдан да басқа қаңғыбастар, нашақорлар жинвқталуға лайық орындарды жиі
Адамдардың сана сезімін жақсылыққа бағыттау жолында бас бостандығынан айыру
Пайдакүнем қылмыстарды жасау мүмкіндігі жоғары психикалық ауытқушы тұлғаларды есепке
Сонымен бірге ұрлықтың алдын алу келесідей хабарламалық және тәрбиелік
Оған ұрлық болғандығы туралы тұрғындарға хабарлауды және аокогол ішімдіктерін
Бұл шаралар негізінен оқу әдебиеттерінде көрініс тапқан.
Біздің Республикада бұл ұрлық қылмысы жәбірленушінің арызымен қозғалатын істерге
қылмыстық болғаннан кейін жауаптылық көзделетін жазалау шараларын қолданғаннан да
Қорытынды
Меншік кез келген мемлекетке материалдық негіз болып табылып, халықтың
Мемлекет барлық уақытта меншік иесінің мүлкін қол сұғушылықтан қорғау
Қазіргі кездегі алдағы тұрған міндеттердің біріне меншіктің барлық түрін
Меншікке қарсы бағытталған қылмыстардың қатарына талан-таражбен байланысты жүзеге асырылатын
Жалпы алғанда талан тараж дегеніміз пайдакүнемдік мақсатта меншік иесінің
Біздің қылмыстық заңымызда талан-таражға кең мағынада түсінік беру үшін
Ал түрлеріне орай қарапайым мөлшердегі және ірі мөлшердегі деп
Осы талан-таражға байланысты айта кететін мәселе біздің қазақша кодексте
Осы талан тараждың көп тараған жеке нысаны-ұрлық, яғни бөтеннің
Қоғамға қауіпті әрекеттің қылмыс болып табылуы үшін құрам элементтері
Қылмыс жасаушы тұлғаның жасаған әрекетінің есеп беруі мен басшылық
Ұрлық субъективтік жағынан тікелей бағытталған пайдакүнемдік мақсатпен ерекшеленеді.
Осы ұрлықтың сараланушы белгі ретінде жалпы талан тараж түрлерінің
Олар адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша немесе
Меншікке қарсы қылмыстардың қатарына жататын, қол сұғу объектісі мен
Талан тараждың келесі нысандары тонау ашық тәсілмен, қарақшылық күш
Ұрлықтың мәнін ашу мақсатында оған криминологиялық сипаттама беруде ұрлықтық
Бұл ұрлықты жасауға әкелетін негізгі себептер пайдакүнемдік ниетпен материалдық
Осыған қоса тұлғаның виктимологиялық жағдайын айта кетуге болады, яғни
Осы ұрлықты жасаушы пайдакүнем қылмыскер тұлғасы қалыптасу ерекшелігіне орай,
Соған сәйкес оқулықта көрсетілген алдын алу шараларына қоса елімізде
Пайдалынылған әдебиеттер:
Нормативтік актілер:
1. Қазақстан Республикасы Конституциясы. Алматы., 1995 ж.
2. Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексі Алматы,1998ж. 01 қаңтар.
3. Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексі (жалпы бөлім) Алматы,1995ж.01
4. Қазақстан Республикасының Жоғарғы сот Пленумының «Бөтеннің мүлкін ұрлауды
5. Комментарий к уголовному кодексу Республики Казахстан. Караганда 1999
Арнайы әдебиеттер:
1. Владимиров В.А. Ляпунов Ю.И. Ответственность за корыстное посягательства
2. Владимиров В.А. Ляпунов Ю.И. Социалистическая собственность под
3. Кригер Г.А. Квалификация хищений социалистического имуществаИзд. 2-ое испр.
4. Пинаев А.А. Уголовно-правовая борьба с хищениями Харьков
5. Зарипов З.С. Кабулов Р.К. Квалификация краж, грабежей,
6. Советское Уголовное право (особенная часть) Москва., 1962
7. Пионтковский А.А. Учение о преступлении по советскому уголному
8. Владимиров В.А. Преступление против личной собственности граждан.
9. Владимиров В.А. Квалификация похищений личного имущества
Москва Юридическая лит. 1974 г.
10. Владимиров В.А. Квалификация похищений личного имущества
Москва Юридическая лит. 1974 г.
11. Литовченко В.Н. Уголовная ответственность за посягательства на социалистическую
12. Кудрявцев В.Н. Теоретическая основы квалфикаций преступлений
Москва 1963 г.
14. Матышевский П.С. Советское уголовное право (Часть особенная) выпуск
15. Шикунов В.С. Кража и ответственность Минск 1971 г.
16. Уголовное право. Особенная часть под ред. Е.А. Фролова,
17. Тихоненко С.И. Борьба с хищениями социалистической собственности Киев.,
18. Советское уголовное право (Общая часть) Москва 1960 г.
19. Михеев Р.И. Проблемы вменяемости и невменяемости в советском
20. Ткаченко В.И. Квалификация хищений социалистического имущества Москва, 1985
21. Михайлов М.П. Уголовная ответственность за кражу личного
22. Сергеева М.А. Уголовно правовая охрана социалистической собственности в
23. Никифоров Борьба с мошенническим посягательствами на социалистическую
24. Гагарин Н.С. Квалификация некоторых преступлений против социалистической и
25. Бышевский Ю.В. Марцев А.И. Криминологическая характеристика личности вора.
26. Бышевский Ю.В. Кражи и их предупреждение Омск., 1979
27. Криминология под.ред. проф. В.Н. Бурлакова, проф. академика В.П.
28. Криминология Учебник под. ред. В.Н. Кудрявцева проф. В.Е.
29. Гунсен Р. Дашков Г. Борьба с преступлениями социалистической
30. Елисеев С.А. Вопросы теорий и практики предупреждения корыстных
31. Елисеев С.А. Прозументов Л.М. Общеуголовные корысное преступления. Криминологическая
32.
Зелинский А.Ф. Криминальная мотивация хищений и иной корыстной деятельности
33. Мубович В.Н. Преступление против социалистической собственности
ЛГУ 1962 г.
Мерзімді басылымдар:
1. Жұмағали А.Қ. Сиыр дегеніміз – сиыр (немесе ұрлық
2. Жұмағали А.Қ. Гипнозбен арбау: бұл туралы Қылмыстық кодекс
Владимиров В. А., Лапунов Ю. И
Социальный собственность под охраной закона
Қазақстан Республикасының қылмыстық кодексi
Қазақстан Республикасының Жоғарғы Сот Пленумының Бөтеннiң мүлкiн ұрлауды саралаудың
Уголвное право. Особенная часть (Ответственные редакторы: д. ю. н.,
Владимиров В. А., Ляпунов Ю. И. Ответственность за корыстное
Владимиров В. А., Ляпунов Ю. И. Социальная собственность под
Кригер Г. А. Квалификация хоизений социалистического имущества. Москва, 1974г.,
Владимиров В. А. Квалификация преступлений против личной собственности. Москва,
Владимиров В. А. Квалификация похищении личного имущества. Изд. Москва,
Литовченко В. И. Уголовная ответственность за постоятельство на социалистическую
Г. А. Кригер Квалификация хищений социального имущества. Москва, 1974г.,
Советское уголовное право (часть особенная). Москва 1962г 201бет
В. А. Владимиров, Ю. И. Ляпунов Ответственность за корыстное
В. А. Владимиров, Ю. И. Ляпунов. Ответственность за корыстное
Советское уголовное право. Москва, 1962г., 213 бет
Советское уголовное право (особенная часть).
Г.А. Кригер. Кваливикация хищении социалистического иммущества Москва, 1974 г.
Қазақстан Республикасының қылмыстық кодексiнiң 179 бабы
Каментарий к уголовному кодексу Республики Казахстан
Караганда, 1999г., 179-бап
Г. А. Кригер квалификация хищении социалистического имущества Москва, 1974г.,
Коментарий к уголовному кодексу. Караганда, 1999г.
Қазақстан Республикасыны» Азаматтыº кодексiнi» 188 бабы
П. С. Матышевский. «Ответственность за преступление против социалистической собственности»
Киев, 1983г., стр. 13
В. А. Владимиров «Квалификация похищении личнего имущества» Москва, 1974г.,
Владимиров В. А. «Квалификация похищении личнего имущества» Москва,
М.Д.Михайлов «Уголовная ответственность за кражу личного имущества» Москва 1958г.,
М.Д.Михайлов «Уголовная ответственность за кражу личного имущества» Москва 1958г.,
Т.А. Сергеева «Уголовно-правовая охрана социалистической собственности в ССР» Москва
Д.С.Никифоров «Борьба с мошеническим посягатальствами на социалистическую и личную
В. А. Владимиров «Квалификация похищений личного имущества» Москва,
Каментарий к уголвному кодексу Республики Казахстан. Караганда 1999г., 277-194
Сонда., 255 бап
Сонда., 260 бап
Уголовное право (особенная часть). Учебник для ВУЗ-ов. Под ред.
²азаºстан Республикасыны» ºылмыстыº кодексi 324 бабы
²азаºстан Республикасыны» Жо¹ар¹ы Сот Пленумыны» 1996ж., 25 шiлдедегi Б¼теннi»
Советское уголовное право. Часть особенная. Издательство ЛГУ 1962г., стр.
²азаºстан Республикасыны» ºылмыстыº кодексiнi» 178 бабы.
В. А. Владимиров «Квалификация похищении личнего имущества» Москва, 1974г.,
В. А. Владимиров «Квалификация похищении личнего имущества» Москва, 1974г.,
В. С. Шикунов «Кража и ответственность» Минск 1978г.,
А. А. Пионтковский «Учение о преступлений по советскому уголовному
В. Н. Кудрявцев «Теоретические основы квалификаций преступлений», Москва,
В. А. Владимиров «Квалификация похищении личнего имущества» Москва, 1974г.,
ºазаº КССР Жо¹ар¹ы Сот Пленумыны» 28.06.1985ж «½рлау туралы iс
М. Н. Якубович «Преступление против социалистической собственности» ЛГУ, 1962г.,
М. Гельфер, В. Литовченко «Момент окончания преступления при краже»
П. С. Матышевский «Совеиское уголовное право», часть особенная,
49 В. С. Шикунов «Кража и ответственность» Минск, 1971г.,
50 А. А. Пионтковский «Курс советского уголовного права», том
51 Уголовное право. Особенная часть. Под ред. Е. А.
52 В. С. Шикулов «Кража и ответственность» Минск, 1971г.,
53 С. И. Тихоненко «Борьба с хищениями социалистической собственности»
54 Советское уголовное право (Общая часть)
Москва, 1960г
55 Комментарий к уголовному кодексу РК
Караганда, 1999г., стр. 58
56 Михеев Р. И. «Проблемы вменяемости и невменяемости в
Владивосток, 1983г., 300с., стр. 60-64
57 Советское уголовное право (общая часть)
Москва, 1960г
58 В. С. Шикунов
«Кража и ответственность»
Минск, 1971г., стр. 40
59 «Советское государство и право», 1952г., №8, стр. 41
60 ²азаºстан Республикасы ºылмыстыº кодексi 327 бабы
61 В. А. Владимиров, Ю. И. Ляпунов
«Ответственность за корыстное посягательство на социалистическую собственность»
Москва, 1976г., стр.158
62 ²азаºстанРеспубликасы ºылмыстыº кодексiнi» 175 бабыны» 2 б¼лiгi
63 ²азаºстан Республикасы ºылмыстыº кодексiнi» 175 бабыны» 3 б¼лiгi
64 В. А. Владимиров, Ю. И. Ляпунов
«Ответственность за корыстное посягательство на социалистическую собственность»
Москва, 1976г., стр.173
65 ²азаºстан Республикасыны» Жо¹ар¹ы Сот Пленумыны» 1996ж. 25 шiлдедегi
66 Н. С. Гагарин «Квалификация некоторых преступлений против социалистической
Алма-ата, 1973г., стр. 103
67 Пинаев. А. А.
«Уголовно- правовая борьба с хищениями»
Харьков, 1976г., стр. 166
68 В. А. Владимиров, Ю. И. Ляпунов
«Ответственность за корыстное посягательство на социалистическую собственность»
Москва, 1976г., стр.175
69 ²азаºстан Республикасыны» Жо¹ар¹ы Сот Пленумыны» 1996ж. 25 шiлдедегi
70 ²азаºстан Республикасы ºылмыстыº кодексiнi» 175 бабы
71 Ткаченко В. И.
«Квалификация хищений социалистического имущества»
Москва, 1985г
72 Борзенков Г. Н. «Проникновение в жилища как квалифицирующий
73 Каментарий к уголовному кодексу. Караганда, 1999г
74 ²азаºстан Республикасы ºылмыстыº кодексiнi» 175 бап ескертуiнi» 2
75²азаºстан Республикасыны» Жо¹ар¹ы Сот Пленумыны» “Б¼теннi» м¾лкiн талан-тараждауды саралауды»
76 Советское уголовное право (Особенная часть)
77 ²азаºстан Республикасыны» ºылмыстыº кодексiнi» 178 бабы
78 В. А. Владимиров «Квалификация преступлений против личной собственности»
79 Н. С. Гагарин «Квалификация некоторых преступлений против социалистической
80 Криминология учеьник \Под ред. проф. Кузнецовой, проф. Т.
Москва, Издательство БЕК, 1998г., стр. 319, 320
Криминология Учебник под. ред. В.Н. Кудрявцева, проф. В.Е. Эминова,
Криминология учебник \ Под. ред. проф. Кузнецовой, проф. Т.М.
Криминология под.ред. проф. Б.Н. Бурлакова проф. академика В.Н. Сальникова
1