Мазмұны
КІРІСПЕ 3
1 ҰЛТТЫҚ САЯБАҚТЫҢ ТАБИҒАТ ЖАҒДАЙЛАРЫНЫҢ ТУРИЗМДІ ДАМЫТУДАҒЫ
1.1 Географиялық орны,табиғат жағдайлары мен табиғи ресурстары және
1.2 Табиғи климаттық және гидрографиялық жағдай. 12
1,3 Топырақ және өсімдік жамылғысы мен
2 БАЯНАУЫЛ ҰЛТТЫҚ САЯБАҒЫНЫҢ МӘДЕНИ-ТАРИХИ РЕСУРСТАР ТОПТАМАСЫ ЖӘНЕ
2.1 Тарихи–археологиялық ескерткіштер. Тастардағы жазбалар 19
2.2 Ұлттық саябақтың ресурстық инфроқұрылымдары (коммуникация, жол тораптары,
2.3 Ұлттық саябақтың танымдық, спорттық сауықтыру және
3 Ұлттық саябақтың туризмді және демалыс орындарын
Ұлттық саябақтың инвестициялану жағдайы 38
3.2 Экологиялық мәселелері 43
ҚОРЫТЫНДЫ 50
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 52
ҚОСЫМША А 54
ҚОСЫМША Ә 55
ҚОСЫМША Б 56
ҚОСЫМША В 57
ҚОСЫМША Г 58
ҚОСЫМША Ғ 61
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасында туризмді дамытудың 2007–2011 жылдарға арналған мемлекеттік
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2002 жылғы 29 желтоқсандағы
Жеті кластерлік бастаманың ішінде туристік индустрияның экономикасының басым
Қазақстан Республикасы Үкіметінің туризм саласындағы белгілеген барынша
Мемлекеттік бағдарлама республикада қазіргі заманғы тиімділігі жоғары және
Қазақстан Республикасының теңдесі жоқ табиғи және мәдени әлеуетіне
Туризм осындай мол рухани қазына силаумен қатар жасөспірімдерге
Елімізде туризм экскурсиясын кең көлемде дамытудың маңызы мен
Елбасы Н.Назарбаевтің 2030 стратегиялық бағдарламасында « Туризм, спорт,
Баянауыл мемлекеттік ұлттық табиғи саябағы – Павлодар облысының
Саябақ 1985 жылы құрылып, Қазақстанның бірінші ұлттық саябағы
Саябақтың жалпы аумағы 68 453 га. құрайды. Жер
Саябақ аумағында үш ірі тұщы сулы көл
Ең ірі көл — Сабындыкөл (тура аудармасы —
Ең мөлдір және көлемі бойынша екінші көл —
Торайғыр көлемі жағынан үшінші және теңіз деңгейінен барынша
Ұзақ жылдар бойы жел мен судың әрекетінен түрлі
Жұмыстың көкейкестілігі: Табиғатты пайдаланудың әлемдік тәжірибесі көрсеткендей, табиғи
Баянауыл ұлттық табиғи саябағының туристік-рекреациялық мүмкіншіліктерін дамытуды, сонымен
Жұмыстың мақсаты: Баянауыл мемлекеттік ұлттық табиғи
Жұмыстың міндеттері:
Баянауыл мемлекеттік ұлттық табиғи саябағының географиялық орнын, табиғат
саябақтың туристік–рекреациялық даму мүмкіншіліктерін айқындау;
инвестиция қорларына баға беру;
экологиялық мәселелерін қарастыру және ұсыныстар беру.
Зерттеу нысандары: аймақтағы туристік – рекреациялық ресурстардың даму
Практикалық әдіс – тәсілдері: әдебиеттермен жұмыс, архив мәліметтері
Құрылымы: кіріспе, 2 бөлім, қорытынды, қосымшалардан тұрады .
1 ҰЛТТЫҚ САЯБАҚТЫҢ ТАБИҒАТ ЖАҒДАЙЛАРЫНЫҢ ТУРИЗМДІ ДАМЫТУДАҒЫ
1.1 Географиялық орны,табиғат жағдайлары мен табиғи ресурстары және
Павлодар облысы мемлекетіміздің ең сұлу өңірлерінің бірі Баян-Ауыл
Баянауыл табиғи ұлттық саябағы – Баянауыл ауданының орталығында
Баянауыл мемлекеттік табиғи ұлттық саябағының территориясы өзінің
көтеріңкі массивімен Қазақ ұсақ шоқысының құрамына кіреді [1].
Тау өлкесі биік өркешті келген жоталардан, өзекті сайлармен
Баянауыл таулы массиві кембрийге дейінгі жыныстарға немесе айтарлықтай
Оған Баянауыл гранитті массиві секілді Қойтас және Қарқаралы
Тау силур мен девон кезеңінің кристалды гранит, сиенит,
Баянауыл таулары Павлодар облысының оңтүстігінде Баянауыл ауданында орналасқан.
Негізгі тау жотасы Ақбеттау, Жақсыаула, Жаманаула деген үш
Ұсақ шоқылар жеке-жеке жолдардан, төбешіктерден және биіктігі
Қазіргі кезде рельефінде шөгінді жыныстардың суысуы, аккуляциялық процестер
Екінші, эрозиялық – скульптуралық – денудациялық рельеф ұсақ
Саябақ аумағында үш ірі тұщы сулы көл
Ең ірі көл — Сабындыкөл (тура аудармасы —
Ең мөлдір және көлемі бойынша екінші көл —
Торайғыр көлемі жағынан үшінші және теңіз деңгейінен барынша
Паркте өсімдіктің төрт түрі бар - тоғай, орманды
Парктегі өсімдік әлемінің әртүрлілігі Баянауыл қарағайы мен қара
Баянауылда 50 түрге жуық құс пен 40 түрге
Құстардан паркте тырнаны, аққуды, құтанды, дуадақты, жыртқыш құстардан
Жергілікті жер үшін қатты континенттік климат тиесілі, Баянауылда
Аудан өзінің этнографиялық, тарихи ескерткіштерімен әйгілі. Бұ жерде
Жасыбай көлінің терістігіндегі таулы жотадан бөлек, жер ортасынан
Шыңның төрт құбыласы тік және беті жылтыр, тұлғасы
Павлодар облысының оңтүстігінде Баянауылдың экзотикалық жартастары дала зонасында
Шыңның аты ертеден ел аузында « Құсайын Найзатасы»
бойынша Құсайын атты құсбегі – аңшы ғана шың
Бұдан әрі жол аузын қонақжай Қазақ дәстүрімен зәулім
салынған үлкен ашық табиғи театр дөңгелене келген сымбатты
шектелсе, «балконның» оң жақ үстінен құрметті «қонақтар лоджиясы»
«Кемпір тас» аталған бұл табиғи тас мүсіннің биіктігі
Ақбеттаудың баурайында айнадай жарқырап жатқан, мөлдір суының бетінен
Жасыбай көліне келер жолдың бойында, тау өлкесінің шегінде
Ұлттық саябақ – табиғаттың қайталанбас ежелгі үлгілерін табиғат
Оның негізгі мақсаты: урбанизацияға ұшырамаған биогеоцинозды адам рекреациясы
Ұлттық саябақ – табиғатты қорғаудың ерекше формасы. Орманның
Ұлттық саябақтардың қорықтардан және кәдімгі демалыс саябақтарының ерекшеліктеріне
Ұлттық саябақтардың структурасы үш бөлімнен тұрады:
1. Мониторингтік − орталық;
2. Демалу;
3. Административтік;
Мониторинг бөлігінде адам демалысына тиым салынады. Ол тек
Демалу бөлігі адамдардың активті демалысы іске асырылады.
Баянауыл таулы орман массиві таулы және жазықты он
1. қорық режиміндегі зона тармағы;
2. заказник режиміндегі;
3. ландшафты біртіндеп қалпына келтіру;
4. жас қарағайлы ормандар бөлігі;
Демалыс рекреациялық зона территорияның 15 пайызын құрайды. Табиғи
1.2 Табиғи климаттық және гидрографиялық жағдай.
Баянауыл таулары Азиаттық материктің ортасында орналасқан, сондықтан климаты
Шілдедегі орташа температурасы 14,6 °С, ең жоғарғысы 32,6
Жергілікті жер үшін қатты континенттік климат тиесілі, Баянауылда
Тұманды күндер бір айда 3 күнге дейін болады,
Гидрографиялық желісі көлдерден және Баянауыл тауларының солтүстік –
Баянауыл таулы аймағының гидрографиялық жүйесі сулары мөлдір әрі
Таулардың маңында жарылымдардан тұрақты бұлақтардың көздері біршама кездеседі.
Баянаул ұлттық парк территориясында 9 көл бар. Алты
Баянауыл тауының түстігін ала таулы аймақтың ортасында көлемі
Терең де үлкен көлдің беті толқындап, сабынша бұрқырап
Ең мөлдір және көлемі бойынша екінші көл —
Торайғыр көлемі жағынан үшінші және теңіз деңгейінен барынша
Бұлақтардың ең ірілері: Шетеспе, Қынды, Тайлақ, Тасбұлақ, Қисық
Шетеспе шағын өзені (Еспе) Қомбопсар ащы көліне құяды.
Қынды шағын өзені 5 ұсақ бұлақтардың бірігуінен пайда
Малдыбұлақ бұлағы Баянауыл тауларының солтүстік-шығыс беткейлерінде пайда болды.
Рыбий Ключ (Шорман бұлақ) бұлағы Сабынды көлдің негізгі
Сабындыкөлге тау жотасының түстігінен 5 салалы Үре,Тайым, 3
1,3 Топырақ және өсімдік жамылғысы мен
Мемлекеттік табиғи ұлттық парк территориясындағы топырақ жамылғысының таралуы
Мұнда қарағай ормандарында, тау беткейлерінде және ашық кеңістікте
дінің 12%-ға дейін көп болуымен айқындалады.
Топырақ ретінде бұзылған тамырлар, элювиальді-деллювиальді создақты топырақтың құрушы
Қазақ ССР ғылым академиясының Оспанов атындағы Топырақтану институтының
таулы қара топырақ;
жайылымды- қара топырақ;
жайылымды;
құмдар.
Олардың негізгі профильді (ұсақ профильді 50см дейін, орташа
Бұл ауданда су эрозиясы сияқты жел эрозиясы да
Баянауыл таулы – орманды массивінің топырағы өзінің физикалық
Бірінші вертикалдық белдеулік болса, екіншіден жаздың геологиялық ерекшеліктері
Горчаковскийдің мәліметтері бойынша Баянауыл МҰТП-де 441 жоғары тамырлы
Баянауыл қарағайы тас пен өсімдіктің ғажайып үйлесімділігін жасай
Ауданның солтүстік бөлігіндегі қарақоңыр топырақты жерлерде негізінен бетеге,
Сулы орман бойлары «қара және қызыл қарақаттарға», орман
Жануарлардан: қасқыр, түлкі, қарсақ, қоян, ормандарда – ақтиін,
Таулы жерлерде мекендейтін біздің фаунамыздың безендірілген тау қойы
Қазақстан зоологтары А.А.Афанасьев, А.А.Слудский және т.б. 50-жылдарға дейін
Зоолог Г.С.Корелиннің мәліметі бойынша Баянауыл, Қарқаралы және Кент
Баянауыл өңірінің табиғи байлығы.
Ертістің Павлодар өңірінің қатты пайдалы қазбаларының баланстық қорының
Павлодар облысында Қазақстанның барлық көмір қорының үштен бір
Барлық кен орындарының ерекшелігі көмірдің тереңде жатпағандығы, ал
“Бозшакөл” мыс-порфироидтық ірі кен орны өндіруге дайын. Мұнда
Алтын кен орнының болжалды қоры шамамен 150 тоннаға
Кобальт кен орындары 14 мың тоннаға, никельдікі –
Облыста малахит пен ферузаның кен орындары табылды. Кейбір
Ертістің Павлодар өңірінде әзірше мұнай мен газдың ашылған
Облыста кең тараған деп аталатын пайдалы қазбалардың 89
Аймақ су ресурстары жағынан да кенде емес. Облыс
Павлодар облысында 1200 үлкен және шағын көлдер бар
Шалдай қарағайлы тоғайы.
Шалдай қарағайлы тоғайы 2003 жылы құрылған “Ертіс орманы”
Резерваттың аумағы - 279 мың гектар, соның ішінде
Шалдай қарағайлы тоғайы – Ертіс Павлодар өңірінің басты
Пікірлердің бірі бойынша, суыртпақтап өскен тоғайлар ағаш тұқымдары
Шалдай қарағайлы тоғайы ақ тиіннің жергілікті түрі –
2 БАЯНАУЫЛ ҰЛТТЫҚ САЯБАҒЫНЫҢ МӘДЕНИ-ТАРИХИ РЕСУРСТАР ТОПТАМАСЫ ЖӘНЕ
2.1 Тарихи–археологиялық ескерткіштер. Тастардағы жазбалар
Туризм - қоғам молшылығын көрсететін индикатор болып табылатын
Туризмнің дамуы экономика, транспорт, байланыс, құрылыс, ауылшаруашылығы, халықтың
Рекреация - адам баласының рухани жэне физикалық жағынан
ЕҚТА-дың бағалылығы мен жарамдылығын анықтау мақсатымен туризмді дамытуда
ресурстарға келесідей сипаттама берген: "Туристік-рекреациялық ресурстар -қоршаған ортадағы
Ресейлік ғалымдар Л.А.Багрова, Н.В.Багров, В.С.Преображенскийдің пікірінше, "табиғи-рекреациялық ресурстар
Ал біздің көзқарасымызша, табиғи-рекреациялыц ресурстар - әлеуметтік жағынан,
Табиғи-рекреациялық ресурстарды экономикалық түрғыдан бағалауда А.А.Минц аталмыш ресурстардың
Сапалық көрсеткіштерге нысандар мен пейзаждардың тартымдылығы мен сұлу
табиғи ресурстар құнын анықтау немесе ақшалай бағалау -
ренталық тәсілге негізделген әдістер. Демалыс пен туризм тұрғысынан,
Дифференциалдық рента І-дің түзілуі рекреациялық аймақтардың, минералды сулар,
Дифференциалдық рента П-нің түзілуіне рекреациялық ресурстарды түтыну ерекшеліктері
Табиғи-рекреациялық ресурстардың экономикалық бағалау мәселелерін шешу, құндылығы мен
Ландшафттардың рекреациялық сиымдылығына қатысты мәселелерді шешуде көбіне ғалымдар
Баянауыл ауданының атауын жиі қазақтың тамаша Джульеттасымен байланыстырады.
Баянаул ұлттық саябағы – Қазақстанның ең сұлу өңірлерінің
Баянауыл Мемлекеттік Ұлттық паркінің алғашқы әсер қалдыратын көрінісі
Мұнда ерекше қайың да өмір сүреді. Ондай ешқайда
Сәнді де қарапайым қайыңның сұлулығымен қатар күздігүні қызыл
Ал мәрмәр тау-құздардың сұлулығы өзіндік ерекшелігімен тіпті қайталанбастай.
Баянаул жайылым ландшафтарымен әігілі ғана емес. Жиырмасыншы ғасырдың
Таулы-орманды массиві Баянаул петроглифтері таулы шыңның астарындағы ерекше
А. Марғұлан атындағы Археология институтының ғалымдары, Павлодар пединститутының
Баянауыл таулы өлкесі тарихи ескерткіштер мен тарихи оқиғалар
Баянауыл тауларында 1727ж жоңғар басқыншыларына қарсы үлкен ұлт
«Қалмақ қырған» тауында жауын жойып, жеңіске жетіп, қалың
Осы соғыс кезінде Баянауыл тауының сыртында «Жақсыаула» мен
Туристерді Баянауылда көп ғасырлар бойы желмен және сумен
Бұндағы көз тартар жер — «қиелі үңгір».
Баянауыл мемлекеттік табиғи ұлттық саябағы көлемі 7 түрлі
қорықтың негізгі және табиғат ландшафтары ұзақ уақытта қалыпқа
келтіруді тілейтін аймақтар. Бұл аймақта шаруашылық немесе табиғат
рекреакциялық және жекелеп пайдалану аймағы. Бұған Жасыбай,
Сабындыкөл, Торайғыр, Біржанкөл көлдерінің жағалары, туристік саяхат және
Табиғи ұлттық саябақтың буферлік аймағы. Парктің жер көлемінің
шектігінен 2км алшақтығы, паркке қорған аймақ. Бұнда тек
Баянауыл таулы өлкесінің демалыс аймағында жылына 80-250 мың
Туристік рекреациялық тұрғыда Табиғи ұлттық саябақ Республика аумағындағы
Парк аумағында көптеген демалыс үйлері мен аймақтары жұмыс
Паркте шомылуды, тауларда серуендеуді, шыңдарға өрмелеуді, тау велосипедтерімен
Туристерді Баянауылда көп ғасырлар бойы желмен және сумен
Бұндағы көз тартар жер — «қиелі үңгір».
Баянауыл селосынан 2км қашықтықта орналасқан Шонай поселкесі, облыс
Баянаул жайылым ландшафтарымен әйгілі ғана емес. Жиырмасыншы ғасырдың
Үленті жені Шідерті – екі өзенінің арасында рельефті
А. Марғұлан атындағы Археология институтының ғалымдары, Павлодар пединститутының
Алғашқы қауымдық өнер ескерткіштері ежелгі халықтардың рухани мәдениетінің
Үңгір қабырғаларына олар органикалық қоңыр қызыл немесе қызыл
Жасыбай көлінің оңтүстік таулы қабырғасындағы жартаста «Драверт» гроты
Күрең қызыл, яғни охра түстес бояумен орындалған тастағы
Жартастағы үңгір тәріздес қуыстардың қабырғалары мен төбе жағында
тын Баянауыл тау – орманды алқабының петроглифтері Сарыарқаның
Осыған орай айта кеткен жөн, Павлодар өңіріндегі алғашқы
«Тас жазбаларында 15 фигураны көруге болады, ондағы 10
Павлодар өңіріндегі ежелгі мәдени ескерткіштер енді ғана қолға
Тас жазбаларынан басқа Павлодар облысының Баянауыл тауының батыс
Жамбақы тау құзының басындағы «Қоңыр әулие» ғажайып үңгірінің
Бұл үңгірді ежелгі заманнан киелі санап, садақа беріп,
Көл жиегінің «Найзатас» пен «Үңгір тас» аралығындағы өзекті
Бүгінгі күнде Павлодар облысының аймағында Баянауыл тауларында және
2.2 Ұлттық саябақтың ресурстық инфроқұрылымдары (коммуникация, жол тораптары,
“Гусиный перелет” неоген кезеңінің бай жануарлар әлемінің Палеонтологиялық
Орналасқан жері. Ескерткіш Павлодар облысы Ертіс өзенінің оң
Тарихи анықтама. Ескерткіш 1923 жылы мәскеулік палеонтолог Ю.А.Орловпен
2008 жылғы Шідерті 3 тұрағындағы қазба жұмыстар.
Далалық жағдайда 2006 жылғы «Мәдени мұра» бағдарламасы бойынша
Осыған орай көпқабатты Шідерті 3-те жүргізіліп жатқан зерттеу
Осы топта кездесетін кескіштер комплексі аса қызықты. Ірі
Қабаттағы алынған заттар комплексі мезолит дәуірінің алғашқы геометриялық
Келесі 5-ші қабат материалдары аймақтағы тас индустриясының даму
Комплекстегі мәдениетті айқындайтын формалар мен заттар аз
5-ші, 6-шы мәдени қабаттарды, жатуының жағдайын салыстыра келе
Алынған материалдарға қарап мезолит дәуірінде аймақ территориясында келімсектер
Осыған байланысты қазақстандық зерттеушілер алдында тек өнеркәсіптік өмірінен
Мәдени – тарихи мұра объектілері:
Қоңыр Әулие үңгірі - Тас үңгір қажылық орны,
Драверт үңгірі - Драверт үңгірі Жасыбай көлінің жағалауында
Тастағы суреттер - Жасыбай көлінің сол жағалауындағы жазушы
«Булка» елді мекені - Елді мекен Жасыбай көлінің
«Булка» зираты - Зират Жасыбай көлінің солтүстік бөлігінде
«Булка-1» зираты - Найзатас тауының маңында орналасқан. Қола
«Булка-2» зираты - Найзатас тауының маңында орналасқан. Қола
«Булка-3» зираты - Найзатас тауының маңында орналасқан. Қола
Баянауыл елді мекені - Елді мекен Сабындыкөл көлінің
Әулиетас елді мекені - Жасыбай орманы, көне мекен.
Жасыбай мекені - Ертедегі мекен Жасыбай көлінің солтүстік-шығыс
Жасыбай-2 мекені - Ертедегі мекен Жасыбай көлінің солтүстік-шығыс
Жасыбай-3 зираты - Зират орны Жасыбай көлінің солтүстік-шығыс
Жасыбай-4 елді мекені - Ертедегі мекен Жасыбай көлінің
Шойындыкөл зираты - Зират Жасыбай көлінің солтүстік-шығыс бөлігінде
Жасыбай-6 зираты - Зират Жасыбай көлінің солтүстік-шығыс бөлігінде
Жасыбай- 7 зираты - Жасыбай көлінің маңында орналасқан.
Орта ғасыр.
Жасыбай- 8 зираты - Жасыбай көлінің маңында орналасқан.
Орта ғасыр.
Жасыбай- 9 зираты - Жасыбай көлінің маңында орналасқан.
Орта ғасыр.
Кафарка мекені - Баянауыл орманы, Факел демалыс үйінің
Жертвенный комплекс «Кафарка» - Баянауыл орманы, Факел демалыс
Кафарка зираты - Баянауыл орманы, Факел демалыс үйінің
Кафарка зираты - Баянауыл орманы, Факел демалыс үйінің
Жертвенник Кафарка - 2 - Мемориалды құрбандық кешені.
Кафарка қорғаны - Баянауыл орманы, ескі қорғандық тұрғызулар.
Кафарка-1 қорғаны - Баянауыл орманы, ескі қорғандар. Орта
Кафарка-2 қорғаны - Баянауыл орманы, ескі қорғандар. Орта
Кафарка зираты - Сабындыкөл көлінің оңтүстік-батыс бөлігіндегі Кафарка
Кафарка отрадасы - Сабындыкөл көлінің оңтүстік-батыс бөлігіндегі Кафарка
Жасыбай-10 зираты - Баянауыл ауылдық аймағы, Жасыбай көлінің
Жасыбай-11 қорғаны - Қорған Жасыбай көлінің солтүстік-шығыс бөлігінде
«Рыбный ключ» зираты - Сабындыкөл көлінің оңтүстік бөлігінде
Торайгыр-3 қорғаны - Торайғыр көлінің маңында орналасқан. Қола,
Торайгыр - 4 қорғаны - Торайғыр көлінің маңында
Торайгыр-5 қорғаны - Торайғыр көлінің маңында орналасқан. Темір
Торайгыр-7 қорғаны - Торайғыр көлінің маңында орналасқан. Темір
Жасыбай моласы - Жасыбай және Баянауыл ормандарының шекара
Баянауыл мемлекеттік табиғи ұлттық саябақтың рекреациялық орталығы ретінде
Баянауыл – Жасыбай жол торабы;
Торайғыр – Жасыбай жол торабы.
Біріншісінің жолын сипаттай кететін болсақ, ол ауданның орталығы
Автобуспен келген туристерді, қонақтарды таудың басында түсіріп, автокөлік
Екінші жол торабы Баянауылға 18км жетпей басталады. Ол
Торайғырдан батысқа қарай созылған жол асфальтті емес, жай
Міне,осы екі жол негізгі екі жол торабы болып
Демалыс орындарындағы телефон байланысы туралы айта кететін босақ,олар
жеңілдік.
Ұлттық саябақ инфрақұрылымын саралау барысында Баянауыл мемлекеттік
2.3 Ұлттық саябақтың танымдық, спорттық сауықтыру және
Туризм – (француз сөзі tourism – серуендеу, саяхат
Рекреация – бұл халықтың тұрақты жерінен тыс жердегі
Рекреация мен туризм негізгі мақсатына қарай 3 функцияға
Танымдық функциясына Баянауыл табиғи ұлттық саябағының көз тартарлық
Спорттық-сауықтыру функциясына Баянауылда жыл сайын өтетін «Ертіс Меридиан»
«Ертіс Меридианы» жаңа импульс пен жаңа демді 1999ж
Павлодар Ертiс өлкесiнде сексенiншi жылдары спорттық туризм кеңiнен
Тағы да мысалға «Туристіктік соқпақтар шәкірттерді шақырады» атты
Облыс мектептерінің оқушыларының арасында спорттық туризм, уақыт өткен
Бұған спорттық бағдарламаға көп орын берді.
2-сын. Туристік дағдыларды меңгеру.
3-сын. Әндер, тағамдар дайындау.
Екібастұз, Ақсу, Лебяжі аудандары жеңімпаздар болды.
Жазғы 14-спартакиада жеңістің 60-жылдығына арналған. 10 түрлі спорт
Мұнда танымдық және спорттық-сауықтыру функциясынан басқа емдік ресурстар
Туризм арқылы сауықтыру адамның өндірісте физикалық және психологиялық
Біздің ауданда биылғы қазан айының мәліметі бойынша 80931
Жаз айларында демалушылар мен туристердің көбеюіне байланысты ауыл
Бұл жасалған есептерден біздің ауыл адамдарының жағдайы жақсаратын
3 Ұлттық саябақтың туризмді және демалыс орындарын
Ұлттық саябақтың инвестициялану жағдайы
Әлемнің көптеген елдері үшін туризм нағыз табыс көзі.Іргесі
Баянауылдың көрікті жерлеріне алып келетін көлік және жаяу
Экологиялық-этнографиялық туризмнің сұранып тұрған жері деп Баянауыл аймағын
Мысалы, бір ғана Мұрынтал ауылы аумағын алып қарайтын
Ары қарай алдыңыздан үш жүзге аты мәлім Бұқар
Туристерді шақырып тұрған жердің келесі бірі – тау
Торайғыр, Жасыбай, Сабындыкөл көлдері және Баянауыл, Баян тауларының
Алдын ала дайындығы бар туристер үшін № І/284/
Төменде маршрутқа қысқаша сипаттама беріледі. № І/284/
Маршруттың басы көлінің батыс жағалауында салынған туристік базаның
Туристер осы жерде түскі тамаққа отырады. Бұдан әрі
Келесі күні баянауыл тауының ең биік нүктесі
Туризмді дамыту мүмкіншіліктері:
Табиғаттың ғажайып орындары. (Әулие үңгір, Кемпіртас, Найзатас, Әулие
Тарихи атаулы орындар, ұлы адамдардың туған жері, аттас
Экономикалық жағдайы. Мал шаруашылық өнімдерін ауыл адамдары делдалсыз
Емдік-сауықтыру орындарын ашу.
Әрбір туристер тұрақтайтын орынға арнаулы мамандандырылған адамдар тағайындалады.
Сол жердің тарихынан, географиялық жағдайынан, онда кімдер болғаны
Биылғы жылы туризм мен демалушылардан салық 23 млн
Инвестр тарту.
Үкімет үлкен қаражат бөліп, арнаулы (проект) жоспар жасап
Қазіргі жер, су, ауаның тазалығы мақтанарлықтай емес, көлдердің
Өзімізде бар жануарлар өрттен және адамдардың қоймасынан болып
Қазір 30 нысанда: 3 автотұрақ, 8 сақшы,7 жедел
Ұлттық саябақтың Жасыбай көлінің жағалауы батыстан сағат тілімен
Сабынды көлдің басында біршама демалыс орындары бар. Олар
Торайғыр көлінің басында бірнеше демалыс үйлері бар. Торайғыр
3.2 Экологиялық мәселелері
Қазіргі кезде Қазақстанда жүзеге асырылып жатқан инвестициялық процесс
Өңірдегі табиғи байлақты сақтап қалу және туризмді дамыту
Туризм саласында Баянауыл мемлекеттік ұлттық табиғи паркі басымды
Қазiргi таңда туризм индустриясын жетiлдiру үшiн инвестиция тарту
2007-2011 жылдары Мемлекеттiк бағдарламаны iске асыру үшiн республикалық
2007 жылы - 2329668 мың теңге; 2008 жылы
Мемлекеттiк бағдарламаны iске асыру жөнiндегi iс-шаралар республикалық бюджетте
Бұл ретте Мемлекеттiк бағдарламаны iске асыру үшiн қажеттi
Жергiлiктi бюджеттер есебiнен өңiрлiк деңгейде өткiзiлетiн туризмдi дамыту
Мемлекеттiк бағдарламаны iске асыру барысында туристер ағынының тұрақты
бiрiншi кезеңде (2007 - 2009 жылдар):
iшкi туризм бойынша 2007 жылғы 3,4 млн. туристен
сырттан келушiлер туризмi бойынша 2007 жылғы 4,5 млн.
екiншi кезеңде (2010-2011 жылдар):
iшкi туризм бойынша 2010 жылғы 4,1 млн. туристен
сырттан келушiлер туризмi бойынша 2010 жылғы 7,0 млн.
Шартты түрде орта есеппен бiр шетелдiк турист өзiнiң
Сырттан келушiлер туризмi есебiнен сонымен қатар халықтың жұмыспен
Мемлекеттiк бағдарламада көрсетiлген шаралар кешенiн iске асыру туристер
Осы жуырда ғана облыстық мәслихаттың кезекті бір сессиясында
Жалпы, қай жерде болмасын туризм саласын дамыту жөніндегі
Павлодар облысының туризмді дамытуда осындай жақсы мүмкіндіктері бар.
Шарбақты ауданындағы Маралды тұзды көлі жаз шыға салысымен-ақ,
Баянауыл ұлттық табиғи саябағында табиғат қорғау шараларына бөлінген
Қазақстан Республикасының Экологиялық Кодексіне сәйкес (Қазақстан Республикасы Президентінің
3-4 дәрежелі объектілер бойынша жобалау материалдарына сараптаманы Қазақстан
Өндірістік объектілердің санитарлық жіктемесіне сәйкес (2005 жылғы 8
Шаруашылық қызметі жоспарланған жобалар, бұрынғы объектілерді қайта құру,
2007 жылы Павлодар облысының табиғи ресурстар және табиғат
Эксперименттік құжаттар негізінен жер телімдерін таңдау материалдары (1068),
Мемлекеттік экологиялық сараптаманың теріс қорытындысын беруге жобалау материалдарында
Мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысын алмаған жобалар қаржыландырылмайды
Жобалау құжаттамасының құрамында қоршаған ортаға тигізетін әсерді бағалау
Қоршаған ортаға келтірілетін әсерді бағалау барысында шаруашылық, немесе
Қазақстан Республикасының “Лицензиялау туралы” Заңына, және Экологиялық кодексіне
В.И.Вернадский: «Бүгін тіршілікті сақтап қалу үшін бүкіл адамзат
Екінші дүние жүзілік соғыстан кейін жерде өмір сүретін
экологиялық мәселелерді қаншалықты ушықтыратынын, жер қанша адамды асырай
Біріккен Ұлттар Ұйымының есептеуінше, жердің сиымдылығының шегі
10-12млрд адам. Қазіргі демографиялық жағдай бұл көрсеткішке XXIғ-дың
Адам санының артуына байланысты өндіріс деңгейі де күрт
Туризмдегі тұрақтылық экологиялық, әлеуметтік-мәдени, экономикалық жақтармен түсіндіріледі. Сондықтан
ЕҚТА-да туризмнен (экотуризм) алынатын экономикалық тиімдерді бағалау жөнінде
ӘТҰ-дағы экотуризмнің жақын масштабын анықтау үшін келесідей қорытынды
ЕҚТА саласында экотуризмді дұрыс ұйымдастырып, дамыту нәтижесінде ол
ҚОРЫТЫНДЫ
Баянауыл мемлекеттік ұлттық табиғи саябағының туристік - рекреациялық
Арнаулы мамандардың қатысуымен Ұлттық табиғи саябақта туризмді дамытудың
Туризмді дамытудың материалдық базасын нығайта отырып, қаржымен қамтамасыз
Қаржы көзін табу мәселесі шешілген соң, адамдардың дем
Адамдардың табиғаттың төрт мезгілінде демалуына жағдай жасау, демалушыларға
Демалушылардың жүретін жол түрлерін: автожолдар, тротуарлар жасап, қауіпсіздігін
Табиғат көркіне сәйкес озық үлгідегі көз тартарлық құрылыс
нысандарын салу.
Табиғаттың өзгерісін орнына келтіріп, су көздерін ашу арқылы
Ұлттық табиғи саябақты бұрынғы табиғи қалпына келтіру үшін
Табиғаттың ғажайып мүсіндері мен ерекше жерлерді дүниежүзілік
Осы болжамдар орындалып, туристерді жыл 12 ай қабылдап,
Адамдардың денсаулығы нығаяды.
Экономикамыз көтеріледі, яғни адамдар демалатын жаздың екі айында
Баянауылды бүкіл ел, дүниежүзі таныр еді.
Бүгінге жер жәннаті Баянауыл өңіріне келімді-кетімді кісі көп.
Осы күнгі жұрт жер жұмағын алыстан іздеп, қыруар
Жасыбай көлінің жағасында облысымыздың бір қатар ірі кәсіпорындарының
Қорыта айтқанда, Баянауылда туризмді дамытуға тәжірибе жинақталып келеді.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1.Агроклиматический справочник по Павлодарской области .-Гидрометеоиздат Ленинград ,
2. Баянаула. Фолиант.- Астана, 2001. 11- 43 Б.
3. Буренков.В.Баянауыл, Баянаул, Baianaul. Алма-ата : Изд.
4. Государственный главный проектный институт Казгипрограт. «ТЭО организаций
5. Геоэкология Павлодарской области-Павлодар ПГУ им. С.Торайгырова. Под
6. Алиева.Ж.Н.Туризмология негіздері.Алматы .-Қазақ университеті. 2004. 74б.
7. Кузнецова. З.В. География павлодарской области. -Изд. Академия
8. Биологическое и ландшафтные разнообразие Республики Казахстана., Алматы.,
9. Қазақстан ұлттық энциклопедия 2 том Ә-Г «Қазақ
10. ЦГС ГИЗ ТЕРРА сайты .
11. Молдағұлов Ландшафтану негіздері. Алматы. -Мектеп .,1994. 67
12. Гвоздецкий. Н.А.. Николаев. В.А.Қазақстан. Очерк природы.
13. Носов. Д.С Жемчужины Казахстана. Алма-Ата. –Кайнар, 1983.
14. Павлодарский областной историко-краевический музей им. Г.Н. Потанина
15. Мамбетқазиев Е., Сыбанбекова Қ., Табиғат қорғау.Алматы, 1990.210б.
16. Попов Г.О «Сведения с Сары-Аркой» Алма-Ата Казахстан
17. Прозова. А. Черных И.Б. Биоразнобразия растительности БНП.Павлодар
18. Сапаров К.Т. Павлодар облысы топонимдерінің қалыптасуының геоэкологиялық
19. Дәулетжанов С. Баянауыл 180 жыл. -Павлодар, 2006.156б.
20. Управление Гидрометеослужбы КазССР «Баянаул» ТСХ-1 1961-1977.51б.
21.Баянтау газеті, 2000 жығы, №7, 6-8 Б.
22. Егемен Қазақстан. Республикалық газеті. ААҚ,2006.186б.
23.Кереку-Баян өңірінің тас-жазба суреттері. В Рамках программы «Этнокультурные
24. Сарыарқа самалы, 2006.,№3, 9-10Б.
25. Азор В.И. «Экономика и организация туризма» -М.,
26. Борисов В.А. «Вопросы классификации заповедных территорий». М.,1973г.
27. Веденин Ю.А. «Динамика территориальных рекреационных систем» -М.,1982.129б.
28. Гвоздев Б.В. Новые заповедники Казахстана. -Алматы, 1988.198б.
29. Григорьев В. Баянаул. Фотоальбом. Алматы, 1985.200б.
30. Гузев О. Национальный парк- М., 1984.196б.
31. Рогодзинского А.М. Справочник по заповедному делу- Киев,
32. Мильников Ф.Н. Человек и ландшафты. М., 1973.230б.
33. Реймерс Н.Ф. Штильмарк Ф.Р. Особоохраняемые природные территории
34. Светанов Н.В. Тенденции развития туризма. -М., 1980.210б.
35. Примак Д. Баянауыл заповедный. -Алматы, 1982.165б.
36. Жақсыбаев С.И. Баянауыл тарихынан. -Дауа., 1992. 23
37. Алпысбекұы М. Көне Көктау, байырғы Баянаула байтағының
38. Авторлар тобы: Р.М. Ақыбаев, К.М. Әбенов, Қ.Ж
39. Солтанбаев З. Баянауыл баурайында. Павлодар, 2002.210б.
40. Казахстан Сегодня ақпараттық агенттігі. Павлодар. 19 қыркүйек.
41 Рельеф и новейшая тектоника Баянаульского района. Алматы,
ҚОСЫМША А
Баянауыл ұлттық саябақтың рекреациялық зонада жерді қолдануы
№
Тұрғылықты орын және емделу – шынығу мекеме .
барлығы
1 2 3 4
1 Д / о – «Кристалл» қ.
ААҚ « Алюминий Қазақстан» 9,3 16
2 Д / о – « Чайка »
3 Турбаза «Баянауыл» ЖШС «Баянауыл» қ.Павлодар 6,9
4 Д / о- «Березка» Балалар шынықтыратың
«Қарлығаш» ЖШС «БАК» қ.Екібастұз 12,58 2
5 «Жасыбай» Евроазиаттық корпорация қ.Ақсу 4,3 3
6 Д / о – «Алға» ЖАҚ «
7 ЖШС « Қасым және К» д /
8 Д / о- « Алтын – Баян»
3
9 ААҚ «Имстальком», «Сары – Арқа»қ.Қарағанды 3,05 4
10 ЖШС « Мұрагер» д / о «Жалын»
11 Облыс әкімін істерін жүргізетін мекеме д/о «Жанбаки
12 Д / о – «Баянтау» с.Баянауыл 2,2
13 ЖП «Абдыкаримов Б. с.Баянауыл.Д/о «Ата – баян»
14 Д /о « Ақбет»» ЖП Мухамедьянов К
15 ЖП Ахметов Т. д /о «Сан»
16 Д/о «Тоғжан» ЖП Дюсекеев А. қ.
17 ЖП Рахметова М.Д с.Баянауыл 0,2574 4
18 Д /о Нұржол ЖШС с.Баянауыл 0,32 2
19 Баянауыл ауыданың прокуратурасының д/о 0,12 -
20 Ақсу ферросплав «Қазхром» заводы
д/о қ.Ақсу «Факел» 10,41 13
21 Д/о «Орлёнок» ЖШС «Қасым және К»
22 Д/о Айнұр ЖШС Баян – Су с.Баянауыл
23 Д/о «Строитель» ЖШС «Досуг» қ. Теміртау
24 Баянауыл аудандық қоғамдық даму фондының д/о
25 КШ «Талғат» Сатпаев ауыл округі «Ерболат +Д»
26 Д/о «Зёрнышко» АҚ Баянауыл ХПП 9,30 Х
27 Д/о «Огонёк» ЖШС Алем – Баянауыл 2,45
28 Д/о «Луна» Жанкулова Б.Б 1,16 Х
29 ААҚ «Кегок» филиал Северное Мэс 0,1726
30 Д /о Хакназар ЖП Омаров А. қ.Екібастұз
Қөш. Энергетиктер 75 / 1 0,52 3
ҚОСЫМША Ә
Экономикалық мүмкіндік
Баянауыл ауданы бойынша мал басының мәліметі.
Түлік Қой Сиыр Жылқы Түйе
Барлық түлік 80931 41336 12851 -
Аналық 46321 16326 5065 -
Барлық төл 37000
(80%) 11435
(70%) 3546
(70%) -
Бір аналықтан алынатын өнім (сүт, ет ) -
- 5л 5л -
Бір күндік өнім -
- 57,175т 17,730т -
2 айлық өнім
74т 3420т 1020т -
Бірлік бағасы
(л, кг теңге)
400 50 200 -
Барлық өнімнің 20%
15т 684т 204т -
Құны 6000000 34200000 40800000 -
ҚОСЫМША Б
Демалыс үйлерінің сыйымдылығы мен демалушылардың келулері бойынша салыстырмалы
№ Демалыс үйлерінің атауы Сыйым-
дылығы 2005ж дамалушылар-дың саны 2007ж дамалушылар-дың саны 2008ж
1 Салық комитеті 8 480 550 610
2 «Нұржол» 10 600 650 720
3 «Кристалл» 180 10800 11700 12500
4 «Строитель» 230 13800 14950 16300
5 «Жамбақы-Арнасы» 40 2400 2600 2700
6 «Жалын» 126 7560 8190 8700
7 «Березка»
«Чайка»
«Қарлығаш» 180
100
450 10800
6000
27000 12200
6500
29250 14300
8 «Орленок»
«Самал» 180
18 10800
1080 11800
1170 6800
9 «Сарыарқа» 65 3900 4225 31300
10 «Баянтау» 47 2820 3055 12200
11 «Айнұр» 16 960 1040 1320
12 «Факел» 180 10800 11700 4350
13 «Аққу» 25 1500 1625 3400
14 «Хақназар» 18 1080 1170 1130
15 «Ақбет» 28 1680 1820 12500
16 «Жасыбай»
17 «Баянтауэ 95 5700 6175 6500
18 «Березовая роща» 80 4800 5200 5440
19 «Сан» 30 1800 1950 2130
20 «Кегок» 20 1200 1300 1410
21 «Алтын-Баян» 15 900 975
22 «Баянауыл» 250 15000 16250
23 «Ата-Баян»
24 «Самал» 50 3000 3250
25 «Тоғжан» 30 1800 1950 2150
26 Тех.дом связи 30 1800 1950 2100
27 «Құлагер» 30 1800 1950 2090
28 «Огонек» 290 17400 18850 19750
29 Жалпы
169260 183995 197155
ҚОСЫМША В
Ұлттық табиғи саябақ территориясында экскурсия ұйымдастыру көрсеткіші.
Экскурсияға баратын орын Ара- қатынас Ұзақ-тық Қозғалу түрі
Д / о-Жасыбай к. жағасы 3 4 жаяу
Д / о-Жамбақ үңгірі 4 5 Жаяу 5-10
Д / о – Шорман бұлақ 5 6
Д / о – Найзатас тауы 4
Д / о – Жасыбай бейті 3 4
Д / о – Әулиетас үңгірі 10 4
Д / о – батыс бөлігі
Ғажайып тас қалашық 10-15-20 4-5 Көлік, жаяу
Д / о – шығыс бөлігі
Ғажайып тас қалашық 10-15-20 4-5 Көлік, жаяу
Д / о – қуыс Киргичи 2 2
Д / о – Торайғыр к.ж
Мыстан кемпір 3 4 Жаяу 10-15 0.1 100
К.И.Сатпаев мұражайы - 1-2 Көлік, жаяу 10-15
С.М.Торайғыров мұражайы - 2-3 Көлік 10-15 0.1 100
ҚОСЫМША Г
Баянауыл ауданы бойынша демалыс үйлер тізімі мен көрсеткіштері.
Объектінің атауы Заңды мекенжай Ведом-ство-лық меншік тел/ факс
«Мойылды санаторийі» АҚ Мойылды ауылы «Мойылды санаторийі» АҚ
"Черноярский" демалыс үйі Черноярка ауылы "Крендель" ЖШС 323725
«Лесная сказка» д/ү Шалдай ауылы ЖК Пригодич Т.
"Нұржол" д/ү Баянауыл ауылы "Нұржол" ЖШС 91574 10/50
"Кристалл" д/ү Павлодар қаласы «Қазақстан алюминийі» АҚ
"Строитель" д/ү Екібастұз қаласы "Досуг" ЖШС 40845 90/100
"Березка" д/ү Екібастұз қаласы "БАК" ЖШС 91765 176/150
"Қарлығаш" балалар лагері Екібастұз қаласы "БАК" ЖШС 91765
"Самал" д/ү Екібастұз қаласы "Касым и К" ЖШС
"Орленок" балалар лагері Екібастұз қаласы "Касым и
"Сары-Арқа" д/ү Қарағанды қаласы "Имстальком" МҚЗ АҚ 450138
"Баянтау" д/ү Баянауыл ауылы "Баянтау" ЖШС 557569 163
"Айнұр" д/ү Баянауыл ауылы "Баян-Су" ЖШС 91685 50/50
"Факел" д/ү Ақсу-5 қаласы «Қазхром» ТҰК АҚ филиалы
"Аққу" д/ү Баянауыл ауылы ЖК Рахметов 91414 64/50
"Хакназар" д/ү Екібастұз қаласы ЖК Омаров 92061 68/50
"Ақбет" д/ү Екібастұз қаласы ЖК Мұхамедьянов 52653 90/50
"Жасыбай" д/ү Ақсу-5 қаласы "ЕЭК" АҚ 50126, 59339
"Баянтау" д/ү Павлодар қаласы С.Торайғыров атындағы ПМУ 451224
«Березовая роща» д/ү Майқайын кенті «Майкаин
золото» АҚ 40790 128/100 Жазда 2400 ж/а
«Кегок» д/ү Екібастұз қаласы «Сев.МЭС» АҚ 70034, 40978
«Сан» д/ү Екібастұз қаласы ЖК Ахметова 40244
«Алтын-Баян» д/ү Павлодар қаласы ЖК Демченко
«Баянаул» турбазасы Павлодар қаласы «Баянаул» ЖШС 511929, 91381
«Ата-Баян» д/ү Баянауыл ауылы ЖК Әбдікәрімов 91734
«Самал» д/ү Баянауыл ауылы ЖК Жанқұлова 91385
«Тоғжан» д/ү Павлодар қаласы ЖК Сатабаева
«Құлагер» д/ү Майқайын кенті «Ерболат +Д» ӨК
«Зернышко» д/ү Баянауыл ауылы «Баянауыл ШӨК» АҚ
Демалыс базасы Беловка кенті «Қазхром» ТҰК АҚ филиалы
200/300 Жыл бойы 947 ж/а
Санаторий профилакторий Ақсу қаласы «Қазхром» ТҰК АҚ филиалы
«Ағарту» санатрий профилакторийі КҚМК Павлодар қаласы Білім департаменті
«Энергетик» д/ү Мичурино ауылы «Энергетик» демалыс үйі ЖШС
ҚОСЫМША Ғ
«Аңыздар дүниеге келген аймақтар» атты маршрут.
Алдын ала дайындығы бар туристер үшін «Аңыздар дүниеге
Төменде маршрутқа қысқаша сипаттама беріледі.
Маршруттың басы көлінің батыс жағалауында салынған туристік базаның
Туристер осы жерде түскі тамаққа отырады. Бұдан әрі
Келесі күні баянауыл тауының ең биік нүктесі
Торайғыр көлі
Қарағай
Еуроазия-энергетикалық корпорациясының "Буратино" Демалыс үйі
"Богатырь Аксесс Көмір" ЖШС-нің "Аққайын" Демалыс үйі
"Қазақстан Алюминиі" ААҚ-ның "Кристалл" демалыс үйі
Қараағаш
Қызыл ағаш
Баянауылдың әсем көріністері
Найзатас
Баянауылдың әсем көріністері
"Кристалл" демалыс аймағының жағажайы
Қамыс
Баянауылдың әсем табиғат көріністері
Баянауылдың әсем табиғат көріністері
Баянауылдың әсем табиғат көріністері
Кемпіртас
Баянауылдың әсем табиғат көріністері
Найзатас
Баянауыл таулары
Таудағы көріністер
Аң бейнелі жартастар
Жартастар
Көне тарих куәсі
Павлодар облысы
- Тарих және мәдениет ескерткіштері
- Археологиялық зерттеулер
Тарихи мәдени ескерткІштер картасы
Ұлттық бақ аумақтары көрсетілген карта
3