ЖОСПАР
І. Кіріспе 2
ІІ. Негізгі бөлім 3
2.1. Қылмыстық заңның түсінігі және міндеттері 3
2.2. Қылмыстық заңның құрылымы 9
2.3. Қылмыстық заңның кеңістіктегі күші 12
2.4. Қылмыстық заңның уақыт аралығындағы күші 19
ІІІ. Қорытынды 24
IV. Пайдаланылған әдебиеттер 26
І. Кіріспе
Қылмыстық заң - халықтың басым бөлігінің еркі мен
Қылмыстық заң Қылмыстық кодекстің I-бабында көрсетілгендей, қылмыстық құқықтың
Қылмыстық заңның негізгі міндеттеріне қылмыстық жауаптылықтың талаптары мен
Жалпы қылмыстық заңнаманың түсінігінде, мазмұнында сондай-ақ жүйесінде әлі
Сондай-ақ қазіргі кезде қылмыстық заңнаманың қоғам мен мемлекетімізде
Мен өзімнің осы курстық жұмысымда қылмыстық заңның ұғымы
ІІ. Негізгі бөлім
2.1. Қылмыстық заңның түсінігі және міндеттері
Қазақстан Республикасының қылмыстық құқығының негізгі бөлімдерінің бірі —
Қылмыстық заң дегеніміз — Қазақстан Республикасының Парламенті қабылдаған
Қылмыстық заң жазалау қатерімен тыйым салу арқылы адамның
Қылмыстық заң — қылмыстық құқықтың негізгі қайнар көзі.
Қылмыстық заңның ережелері міндетті болып табылады. Оларды орындау
Қазақстан Республикасындағы қылмыстылықпен күрес қылмыстық құқық нормаларына сәйкес
Қылмыстық заң әртүрлі мазмұнда болуы мүмкін. Ол көлеміне
Бұл міндеттерді жүзеге асыру үшін қылмыстық заңдар қылмыстық
Қылмыстық заң жазалау қатерімен тыйым салу арқылы адамның
Қылмыстық құқықтық норманың сақтандырушылық функциясы— істелген іс-әрекеті үшін
Қылмыстық заң — қылмыстық құқықтың ең негізгі көзі.
Республика Жоғарғы Соты Пленумының басшы қаулылары да құқық
Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 52-бабында сот айыпты деп
Қылмыс істеген адамға оның түзелуіне немесе жаңа қылмыс
Қазақстан Республикасында қылмыспен күрес жүргізу қылмыстық құқық норма
Президент Парламент Сенаты ұсынған заңға он бес жұмыс
Ерекше бөлімде жекеленген нақты қылмыс түрлері үшін жауаптылық
I. Декларативті — яғни, қылмыстық құқықтың жалпы міндеттерін
II. Анықтаушы — яғни, қылмыстық құқықтың түсінігі мен
III. Арнаулы — яғни, нақты қылмыс құрамына және
2.2. Қылмыстық заңның құрылымы
Қылмыстық заң белгілі бір техникалық ережелерге негізделген заң
Құқықтық норманың құрылымы мынадай үш түрлі элементтен тұрады:
Гипотеза қылмыстық заңда негізінен жалпы бөлімге қатысты. Яғни,
Ерекше бөлім нормаларында баптар, диспозициядан және санкциядан тұрады.
Жай диспозиция қылмыстық іс-әрекеттің атын ғана атап, оның
Сипаттамалы диспозиция деп қылмыстың барлық белгілерін заңның өзінде-ақ
Бланкеттік диспозиция бойынша бапта көрсетілген нақты қылмыс құрамын
Сілтемелі диспозиция қылмыстың белгілерін қамтымайды, керісінше қылмыстық заңның
Санкция — ерекше бөлім баптарында белгіленген жазаның түрі
Салыстырмалы айқындалған санкция жазаның түрін және мөлшерін көрсетеді.
Тағайындалған жазаның ең төменгі мөлшері болып жазалаудың ең
Салыстырмалы-айқындалған санкцияның екінші түрінің мысалына ҚК-тің 162-бабы "Жалдамалылық",
Балама санкция Қылмыстық кодекстің Ерекше бөлімінің тиісті баптарындағы
2.3. Қылмыстық заңның кеңістікте қолданылуы
«Заң мемлекеттің еркін білдірудің көрінісі болғаңдықтан, осы ерік
«Кез келген заң, оның ішінде қылмыстық заңның қолданылу
Қазақстан Республикасы Қылмыстық заңының кеңістікте қолданылуы мынадай төрт
1). Территориялдық принцип,
2). Азаматтық принцип;
3). Универсалды принцип;
4). Реалды принцип» .
Қылмыстық заңның кеңістіктегі күші Қылмыстық кодекстің 6-бабындағы (аумақтық),
1. Қазақстан Республикасының аумағы; 2. Қазақстан Республикасының қылмыстық
1. Қазақстан Республикасының аумағында қылмыс жасаған адам осы
2. Қазақстан Республикасының аумағында басталған немесе жалғастырылған не
3. Қазақстан Республикасының портына тіркелген, Қазақстан Республикасының шегінен
4. Шет мемлекеттердің дипломатиялық өкілдерінің және иммунитетті пайдаланатын
Қазақстан Республикасының 1993 жылғы 13-қаңтардағы «Қазақстан Республикасының мемлекеттік
Ашық теңізде жүзіп немесе оның әуе кеңістігінің үстінде
«Сонымен, Қазақстан Республикасының қылмыстық заңының күші Қазақстан Республикасының
Егер қылмыс Қазақстан Республикасының портына тіркелген және Республика
Егер қылмыс істеуге даярланғандық немесе қылмыс істеуге оқталғандық
1. Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерде қылмыс жасаған
2. Басқа мемлекетгің аумағында қылмыс жасаған адамның соттылығының
3. Қазақстан Республикасының одан тыс жерлерде орналасқан әскери
4. Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерде қылмыс жасаған
2.4. Қылмыстық заңның уақыт аралығындағы күші
Қылмыстық заңның уақыт аралығындағы күші Қылмыстық кодекстің 4
ҚК-тің 4-бабында әрекеттің қылмыстылығы мен жазаланушылығының сол әрекет
Осы ережелерді басшылыққа ала отырып қылмыстық заңның мезгілдегі
Іске асырылудағы, күшіндегі заң деп өзінің күшіне енген
Республиканың заң және өзге де нормативтік құқықтық актілерін
а) егер заңның күшіне ену мерзімі сол заңның
ә) егер заңда оның күшіне ену мерзімі көрсетілмесе
Мерзімдерді есептеудің жалпы қағидаттарына сәйкес белгіленген мерзімнің соңғы
Қылмыстық заңды дәлме-дәл, дұрыс қолдану үшін қылмыстың жасалу
ҚК-тің 4-бабына сәйкес қоғамдық қауіпті іс-әрекет (әрекетсіздік) жасалған
Бұл норма материалдық сондай-ақ формальды қылмыс құрамының жасалу
Қылмыстық заң мынадай әр түрлі негіздерге байланысты өзінің
а) сол заңды басқа жаңа заң алмастыруына байланысты;
ә) заңда көрсетілген мерзімнің өтуіне болмаса басқа заңдардың
б) егер қылмыстық заң белгілі бір мерзімге немесе
ҚК-тің 5-бабы қылмыстық заңның кері күшін қолдануға, яғни
ҚК-тің 5-бабының бірінші бөлігіне сәйкес, әрекеттің қылмыстылығын немесе
Жаңа қылмыстық заң мына жағдайларда әр кезде де
1)әрекеттің қылмыстылығын немесе жазаланушылығын жойғанда;
2) жауаптылықты немесе жазаны жеңілдеткенде;
3) қылмыс жасаған адамның жағдайын өзге де жолдармен
Әрекеттің қылмыстылығын немесе жазаланушылығын жоятын заң болып әрекеттің
Жаңа заңның ескі заңмен салыстырғандағы жауаптылықты немесе жазаны
Өзгеріске түспеген диспозицияда егер жаңа заң:
1) жазаның бір түрін басқа түрімен — жеңіл
2) жазаның бұрын көзделген бір түрінің орнына (мысалы,
3) көзделген жаза мерзімінің ең жоғарғы жазалау шегін
4) сондай жазаның ең төменгі жазалау шегін азайтса
5) негізгі жазаны өзгертпестен қосымша жазаны алып тастаса;
6) негізгі жазаны өзгерту мүмкін емес болған жағдайда
7) жаңа заң бойынша жазалауды алдыңғы заңмен салыстырғанда
Бұл орайда алдыңғы заңда белгіленген жазаның ең жоғарғы
Егер жаңа қылмыстық заң адам сол үшін жазасын
ҚК-тің 5-бабының үшінші бөлігіне сәйкес, мына жағдайда-қылмыстық заңның
1) егер ол әрекеттің қылмыстылығын немесе жазаланушылығын белгілесе;
2) егер ол жауаптылықты немесе жазаны күшейтсе;
3) егер ол әрекетті жасаған адамның жағдайын өзге
ІІІ. Қорытынды
Сонымен мен өзімнің курстық жұмысымды қортындылай келіп қылмыстық
Қылмыстық заңның негізгі міндеттеріне қылмыстық жауаптылықтың талаптары мен
Қылмыстық заң белгілі бір техникалық ережелерге негізделген заң
Қылмыстық заңның кеңістіктегі күші Қылмыстық кодекстің 6-бабындағы (аумақтық),
Қылмыстық заңның мезгілдегі күші Қылмыстық кодекстің 4 және
ҚК-тің 4-бабында әрекеттің қылмыстылығы мен жазаланушылығының сол әрекет
Осы ережелерді басшылыққа ала отырып қылмыстық заңның мезгілдегі
Іске асырылудағы, күшіндегі заң деп өзінің күшіне енген
IV. Пайдаланылған әдебиеттер
1. Қазақстан Республикасының Конституциясы 30 тамыз 1995
2. Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі. Жалпы бөлім. 16
3. Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексіне түсінік. Алматы: ЖШС.
4. Уголовно-исполнительный кодекс РК Алматы, 1998 г.
5. Комментарий к Уголовно-исполнительному кодексу РК. Алматы: Баспа,
6. Уголовное право. Часть Общая: Уголовное наказание: понятие,
7. Комментарий к Уголовному кодексу Республики Казахстан. Караганда:
8. Михлин А.С. Смертная казнь: вчера, сегодня, завтра.
9. Ағыбаев А.Н. Қылмыстық құқық. Жалпы бөлім. Оқулық.
10. Алауханов О.Е, Рахметов С.М. Қазақстан Республикасының Қылмыстық
11. Баянов Е. Қазақстан Республикасының мемлекеті мен құқығының
12. Бұғыбай Д.Б. Қылмыстық құқық. Жалпы бөлім. Алматы,
13. Қайыржанов Е.І., а. заң. ғыл. док. проф.
Е.О. Алауханов з.ғ. кан., С.М. Рахметов з.ғ.кан. Қазақстан
Е.I. Қайыржанов а.з.ғ. док. проф., А.Қ. з.ғ.кан. Қазақстан
Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің Жаршысы, 1993 жі.п, №
А.Н. Ағыбаев. Қылмыстық құқық. Жалпы бөлім. Оқулық. Толық.,
Алауханов Е.О., Рахметов С.М., Қазақстан Республикасының құқығы. Жалпы
Н.С.Таганцев. Русское уголовное право. Т-1,-Тула, 2001,с.245
Бұғыбай Д.Б. Қылмыстық құқық. Жалпы бөлім. Алматы, 2003ж.
Бұғыбай Д.Б. Қылмыстық құқық. Жалпы бөлім. Алматы, 2003ж.
Бұғыбай Д.Б. Қылмыстық құқық. Жалпы бөлім. Алматы, 2003ж.
Ағыбаев А.Н. Қылмыстық кұқық- Жалпы бөлім. Алматы Жеті
Алауханов Е.О., Рахметов С.М., Қазақстан Республикасының құқығы. Жалпы
1