КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Мамық жүнді аңдарды күту және азықтандыру
Мазмұны
1.Кіріспе
2.Негізгі бөлім
2.1.Әдибиетке шолу
3.Мамық жүнді аңдардың өсіп дамуы
3.1.Әр түрлі мамық жүнді аңдардың өсіп дамуы
4.Терісі бағалы аңдар
5.Терісі үшін ауланатын аңдар
5.1.Бұлғын
5.2.Құндыз
6.Аң шаруашылығында өсірілетін терісі аса бағалы аңдар
6.1.Көгілдір түлкі
6.1.Нутриялардың биологиялық ерекшкліктері
6.2.Нутрия азықтандыру
7.Қорытындылар мен ұсыныстар
8.Қолданылған әдебиеттер
Аңдатпа
Бұл курстық жұмыста мамық жүнді аңдардың күтуі мен
Аннотация
В данной курсовой работе предосмотренно о кормление и
1. Кіріспе
Қазіргі кезде Қазақстанның табиғат байлығының бұл түрі- терісі
Республикамызда аң терілерін мол өндірудің тағы бір тиімді
Табиғат байлықтарын тиімді пайдалануға жүйелі жолға қойылып келе
Табиғат байлығын қорғап, қамқорлыққа алу, тиімді пайдалану-бүгінгі ғылыми-техникалық
2. Негізгі бөлім.
2.1 Әдебиетке шолу
Кең-байтақ Қазақстан территориясы, оның орасан мол жануарлар дүниесі
Кітапта осы жайлы айтылады.Сонымен қатар мұнда терісінен
Аңшылық шаруашылығы мен дайындау ұйымдарының және аңшылар
Бұл кітапта жазуда автор өз материалымен қатар, ғылыми
3. Мамық жүнді аңдардың өсіп дамуы
Мамық жүнді аңдарға жататындар – бұлғын, түлкі,
Ауыл шаруашылығы климаттық факторларға және азық базасына
Аңдарды бонитировкалау – V және дене құрылымын бағалау.
Түлкі мен көк түлкінің көлемін мұрнының ұшының L-нан
Күйіктеу, буаздық, көп ұрпақ беру
Ұрғашылыардың буаз юолуы жылына 3-4 рет туып, 10-12-ге
3.1 Әр түрлі мамық жүнді жас аңдардың өсіп-дамуы
Күшіктерді лактация кезінде әр дайым қадағалап, олардың жағдайларын
Берер алдында берлық азықты жақсылап араластырады: ет, балық,
4. Терісі бағалы аңдар
Өнім беру тері сапасы болу үшін аңдарды дұрыс
Азық әр түрлі қарапайым және күрделі химиялық қоспалардан
Құрғақ заттар органикалық немесе минералды деп бөлінеді. Органикалық
Май мен көмірсутектер тек С2 Н2
Азықтардың құрамында минералды заттар: микро және макро элементтер
Са, Р 65-75 процент жуығын аңдардың ағзасына барады,
Са, Р қалыпты мөлшеріне азықтардың құрамына күндклікті рацинға
Белоктар қоректік заттардан басқа тобымен салыстырғанда алдынғы орынға
Терісі бағалы аңдардың ағзасына керекті қоректің ішінде түрлері
Амидтер – N –тың белокты емес қосылыстар көп
Көмірсулар – көбінесе көп мөлшерде өсімдік азығында
Аңдарға азық беру кезінде толық көлемді емес маймен
Азықта майлардың көбейіп кетуі санымен бірге бу функциясының
Етпен қоректенетін терісі бағалы аңдар: нока, түлкі, ақ
Ет – май, шеміршек, сіңір, қан жүретін тамыр
Сүт өнімдері – ең арзан азық. Аңдардың
Бүйрек, тіл, ми, жүрек – азықтарының құндылығы өте
Кеңірдек аяқ, құлақ, сияқты өнімдерде белоктық қоры көбірек
Балықтар үлкен үлес алады жоғары құнарлы болады. жануар
Шикі жағынан, жаңбасқа бұлшықетке салады. Норка рационында 30-35
Аң өсіруге көбінесе балық ұның, жібек құрты көбелегін
Өсімдік тектес азықтар – астық өнімдерінен алынатын азықтар.
Ауыл шаруашылық жағдайда мысалы, құстарда қажетті жемдерді Берген
Солді азық – терісі бағалы аңдардың құрамында көп
Үстеме азықтар. Оларға ашытқалар жатады. Бұлардың пайдасы аз.
Айлар 1,1
1,3 1,5 1,9 2,2 2,4 2,6
Қаңтар, ақпан
Наурыз
Сәуір,Мамыр
Маусым
Шілде
Тамыз
Қыркүйек
Қазан (туған)
Қараша (сүттену)
Желтоқсан 220
240
220
220
230
240
250
270
240
220 230
260
240
240
250
260
270
300
250
230 250
280
260
260
270
280
300
330
270
250 300
280
280
320
340
350
360
390
310
300 320
290
300
350
360
380
400
420
320
310 330
310
320
390
400
410
430
440
340
330 350
330
340
420
430
440
460
470
360
350
Норка, түлкі, ақ түлкілерді қондылану процессі жүруіне байланысты
Жүн жамылғысының дұрыс дамуы азықтандыру көрсеткіші жақсы
Азық түрлері Норка Ақ түлкі Түлкі
Ет, балық азықтары
Дәнді азықтар
Шырынды
Ашытқылар
Балық майы
65-80
13-28
2
3
2 60-75
16-31
4
3
2 60-70
22-32
3
3
2
Жазғы айлардааңдардың рационын 100 ккал деп есептейді түлкі
Үйігіуге кезеңіндегі азықтандыру.
Мүмкіншіліке қарай қаңтар,ақпан айларында түлкі, ақ түлкі, норкалардың
Азық өлшемі Норка Түлкі Ақ түлкі
Ет, балық
Дәнді
Шырынды
Ашытқылар
Балық майы
60-80
10-23
2
3
1 50-70
22-42
4
3
2 65-75
16-26
3
3
2
Рацион жасау үшін ет,балық азықтандырудағы май мөлшері дұрыс
Норкаларға арналған рационның түлкіден айырмашылығы протеин, көмірсу денгейі
Ересек түлкілерді тамақтандырудың нормасы (тәуліктегі бір аңға
5,5
6
6,5
7
7,5
8 Қорытылатын протеин (100 ккал деген г)
Қаңтар
Ақпан
Наурыз – сәуір:
ұрғашылар бос
ұрғашылар буаз
Мамыр:
ұрғашылар бос
Маусым
Шілде
Тамыз
Қыркүйек
Қазан
Қараша
Желтоқсан
400
390
380
520
400
430
480
520
530
490
460
410 420
410
400
550
420
460
520
560
570
530
430
490 440
430
420
580
440
480
550
590
600
560
530
470 460
450
460
-
480
510
580
630
640
600
550
480 480
470
480
-
500
540
610
660
670
630
500
510 510
490
500
-
530
580
640
700
710
660
610
530 9,5-10,5
9,5-10,5
8,5-9,5
9,5-10,5
7,5-8,5
8,5-9,5
7,5-8,5
7,5-8,5
9-10
9-10
9-10
9,5-10,5
Ересек ақ түлкілерді тамақтандыру нормасы
Айлар
5,5
6
6,5
7
7,5
8 Қорытылатын протеин 100 ккал
Қаңтар
Ақпан
Наурыз
Сәуір- мамыр:
ұрғашылары бос
ұрғашылары буаз
Маусым
Шілде
Тамыз
Қыркүйек
Қазан
Қараша
Желтоқсан
450
420
400
470
640
500
510
550
530
570
540
500 480
440
420
500
670
530
540
580
630
600
580
530 550
450
440
530
700
560
570
610
670
640
610
560 450
480
460
550
-
590
610
660
710
700
650
600 550
490
470
580
-
620
630
690
760
740
690
630
570
500
480
600
-
650
670
720
800
780
730
660 9,5-10,5
9,5-10,5
9,5-10,5
7,5-8,5
10,5-11,5
8,5-9,5
7,5-8,5
7,5-8,5
7,5-8,5
3,0-10,0
9,0-10,0
9,5-10,5
Шамадан тыс семірген, сол себеппен белсенділігін жоғалтқан еркектер
5. Терісі үшін ауланатын аңдар
Табиғаттын аса маңызды байлығының бірі- жануарлар дүниесі.Ол өнеркәсіптік,
Кең-байтақ Қазақстан жерінде құнды тері, дәмді ет, дәрі-дәрмектік
Қазіргі кезде Қазақстан бойынша жыл сайын 700-800 мың
Өлкемізде таралған барлық сүт қоректілердің ішінде 50-ге жуық
Сусарлар- дүние жүзіне сусар тұқымдасының өкілдері ең құнды
5.1 Бұлғын
Бұлғын - денесінің ұзындығы 43-53см, салмағы 1-2кг келетін
Ол Монғолияның солтүстігінде. Қытайда, Жапонияда, Кореяда тараған.Совет Одағында
Бұлғынның тіршілік еткен жеріне қарай қорек түрлері болып
Бұлғын қоректерін көбіне іңір қараңғылығыңда бастап аулайды.Дегенмен де
Бұлғын жылына бір рет балалайды.Февраль айының аяғында бұлғын
Бұлғын 20 жылдай тіршілік етеді.Жылына екі рет, яғни
Бұлғын- кәсіптік тұрғыдан ауланатын терісі аса бағалы аң.Совет
Сонымен қатар Арасан-Қаба, Қара-Қаба, Таутекелі, Тополевка, Сарымсақты өзендерінің
Аңшылар бұлғынды негізінен екі түрлі әдіспен ұстайды.Бірі- тәжірбиелі
5.2 Құндыз
Құндыз – кәсіпік тұрғыдан ауланатын терісі өте
Кәдімгі құндыз негізінде Оңтүстік Алтайда таралған. Бірақ мұнда
Құндыз – сондай батыл, күшті жыртқыш тіпті көрнекті
Табиғатта жиі байқалатын бұл аңның тіршілігіңдегі бір қызық
Құндыздың көбіне өзеннің тік жағасынан ін қазып, Сонда
Құндыздың терісі өте бағалы.Сол себептен де ертеде оның
6. Аң шаруашылығында өсірілетін терісі аса бағалы
КПСС XXVI съезі халқымыздың материалдық әл-ауқатын одан әрі
Жеңіл өнеркәсіптің және шетелдерге шығарылатын шикізат көздерінің бірі-
Мемлекетке аң терісін тапсыруда оларды торда өсіру шаруашылықтарының
Қазір республикамзда 28-30 мыңдай жабайы аң ұстайтын 9
6.1 Көгілдір түлкі
Көгілдір түлкі -кәсіптік маңызы бар және аң шаруашылығында
Ақ түлкінің жүні қысқа, шымқай ақ, ал көгілдір
Көгілдір түлкі- полярдың аңы.Бұл аң Командар,Алеует аралдарында, Аляскада,
Ақ және көгілдір түлкілер негізінде кеміргіштермен қоректенетін
Бұл аңдар февраль-мартта ұйығып, 49-57 күннен кейін 2-ден
Бұның да бағымы қара күзенді баққандай.Тек айырмасы
Бұл түлкілер де әсірісе күшіктейтін кезінде көп күтімдікерек
Бұл аңның зияны да жоқ емес.Бір жылы
Табиғат жағдайында тіршілік ететін көгілдір және ақ түлкілердің
Сібірде бағалы терісі үшін ауланатын аңдардың ішіңдегі негізгілері-
Біздің елімізде бұл аңдарды аң фермаларында өсіру жұмысы
Қазақстанда көгілдір түлкіні аң шаруашылықтарында өсіру жұмысы 1960
6.2 Нутрилардың биологиялық ерекшеліктері
Нутриялар-кеміргіштер отрядына жатады. Тірілей салмақтары 5-7кг тартып денесінің
Нутриялар суда жүзгенде жан-жағын жақсы көреді. Оған маңдайына
кетеді.Құрлықта азықты алдыңғы аяқтарының саусақтарымен алып жейді. Бір
Бауыр асты жүндері арқасының жүндеріне қарағанда қалың да
Еркіндікте таяз, ақырын ағынды, мұз қатпайтын су қоймалары
Жүннің негізгі (стандартты ) түсі- қоңыр.Бірақ ТМД елдері
6.3 Нутрия азықтандыру
Нутриялар көңі шаруашылық қорығында, бау-бақшаға тыңайтқыш ретінде қолданылады.Әр
Нутриялар 50-ден астам өсімдік түрімен азықтанады.Оның ішінде ең
Тәулігіне әр нутрияға 50-100 граммнан жас бұтақ қиып
Азықтандыру деңгейін нутрияларды семіртпейтіндей етіп ұйымдастыру қажет. Шамадан
7. Қорытындылар мен ұсыныстар
Аң қорын тиімді пайдалану және аң терілерін молырақ
Бұл меселе аса ұқыпты қарауды талап етеді.Өнеркәсіп пен
Қорыта айтқанда, аңшылық кәсіпшілік халық шаруашылығына әр түрлі
8. Қолданылған әдебиеттер
1.«Терісі бағалы аңдар оларды пайдалану және қорғау»Қыдырбаев Хамит,-Алматы:
2. «Мал өсіру» Ә.К.Байжұманов. - Алматы: Қайнар.
3. «Қолда мал өсіру» Б.ТОтарбаев. - Қайнар.
4. «Мал өсіру және селекция» Қ.Н.Бегимбеков. АтаМұра.
5. «Қала мен дала» газеті.
28