МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 3
1 ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ 4
1.1 Өзен кен орны жайлы
1.2 Кен орнының геологиялық зертелуінің
тарихы 6
1.3 Стратиграфия 9
1.4 Тектоника 14
1.5 Мұнайгаздылық 15
1.6 Сулылық 19
1.6.1 Қабат суларының физика-химиялық қасиеттері
2 ТЕХНИКО – ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ 22
2.1 Өзен кенорнының тарихы және
2.2 XV қабатты игерудің жағдайы 33
2.3 Өзен кенорны бойынша мұнай, су
2.4 Скважина өнімін кәсіпшілік дайындау,
жүйесіндегі талаптары 38
2.5 Қабат қысымын ұстау жүйесінің
2.6 Су айдау – қабаттардың мұнай бергіштігін
жоғары потенциалдық игерілген тәсілі 41
2.7 Кенорында игеру технологиясын жетілдіру
2.9 Оптималдық айдау қысымын анықтау 49
2.10 Дебитті және айдалатын судың
3 ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ 60
3.1 Өзенмұнайгаз акционерлік қоғамының ұйымдастыру сипаттамалары
3.1.1 Негізгі және қосалқы өндірісті
3.1.2 Техникалық жабдықталу. Автоматтандыру мен 63
телемеханикаландыру дәрежесі 63
3.1.3 Материалдық – техникалық жабдықтауды ұйымдастыру 63
3.1.4 Кәсіпорын транспортын ұйымдастыру 64
3.1.5 Скважиналарды жөндеуді ұйымдастыру 65
3.2 Өзен кен орнын игерудің
экономикалық көрсеткіштерін талдау 66
Амортизация есебі 68
4 ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ 75
4.1 Қауіпті және зиянды өндірістік факторлар анализі 76
4.2 Қорғану шаралары. Техника қауіпсіздігі 76
4.2 Өндірістік санитария. 79
4.2.3 Өрт сөндіру қауіпсіздігі 83
4.2 Қабат қысымын қалыпты үстау жүйесіндегі қоршаған ортаны қорғау
5 ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ 85
5.1 Өндірістің биосфера компоненттеріне әсерін талдау 86
5.1.1 Атмосфераға әсер ету 86
5.1.2 Гидросфераға әсер ету 87
5.1.3 Литосфераға әсер ету (топыраққа және
5.2 Ұйымдастырылған шаралар 88
5.3 Техникалық шаралар 89
5.3.1Атмосфераны қорғау 89
5.3.2 Гидросфераны қорғау 91
5.3.3 Литосфераны қорғау 92
ҚОРЫТЫНДЫ 96
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 98
АҢДАТПА
Бұл дипломдық жобада төрт негізгі
геологиялық бөлім;
техника – технологиялық бөлім;
экономикалық бөлім;
еңбекті қорғау бөлімі;
қоршаған ортаны қорғау бөлімі;
Геологиялық бөлімде әрқайсысы жеке игеру
Техника – технологиялық бөлімде Өзен кен
Экономикалық бөлімде Өзен кен орнында жаңа технологияны қолданудан
Еңбекті қорғау бөлімінде мұнай кәсіпшіліктерінде еңбек қауіпсіздігі мен
Қоршаған ортаны қорғау бөлімінде Жаңаөзен кенорындағы кәсіпшіліктің, газ өңдеуші
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасы үшін ең басты
Қазіргі кезде материалдық өндірістің бірде
Мұнай мен газдың мұнайхимия өндірістерде
Өндіру тиімділігін жоғарлатуға рационалды
Қазіргі кезде су айдау – мұнай
Өзен кен орны өнеркәсіптік игеруге
Дипломдық жобада Өзен кен орнындағы
1 ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
1.1 Өзен кен орны жайлы
Өзен кен орны Маңғыстау түбегінің
Әкімшілік жағынан кен орны территориясы
Орографиялық жағынан Оңтүстік Маңғыстау ауданы
Аудан рельефі өте күрделі құрылысымен
Өзен ойпаты 500км² ауданды алады.
Қарастырылып отырған аудан топырағы мен
Ауданда күшті желдер соғады. Қыста
Атмосфералық жауын- шашынның орташа жылдық
Жаңаөзен қаласына ауыз су Сауысқан-Бостанқұм
Ауданның елді мекендерін тас жол
Кен орнында өндірілген мұнай Атырау
1.2 Кен орнының геологиялық зертелуінің
тарихы
Маңғыстауды зертеу өткен ғасырдың
Өзен көтерілуі 1937-1941 жж. С.Н.Алексейчик
1941-1945 жж. арасында Маңғыстауда геологиялық
1950 ж. ВНИГРИ Б.Ф.Дьяков, Н.Н.Черепанов
1951 ж. Казахстаннефтеразведка трестінің геологиялық-іздестіру
1957-1961 жж. Маңғыстаудың өндірістік
Өзен кен орны өнеркәсіптік меңгеруді
1965 ж. ВНИИ Өзен кен
• кен орнын игерудің басынан
температурасын көтеріп ұстау;
• 4 пайдалану обьектілерін бөліп
зонттар; II обьект – XV+XVI горизонттар; III
зонт; 4 обьект – XVIII горизонт;
•негізгі пайдалану обьектілері (І-ІІ) бойынша
скважиналарымен 4 км блоктарға бөлу;
•барлық обьектілерді біруақытта жеке
қосу;
•ІІІ обьектіні нұсқа сыртынан су
•IV обьектіні қабат қысымын көтерусіз,
Бірақ кен орнының су айдауға
Өзен кен орнының барлық өнімді
Негізгі алаңдар мен горизонттар бұрғыланып біткенен соң
1974 ж. жасалған игеру жобасында келесі жағдайлар
•әрбір горизонт жеке игеру обьектісі
•өнімді горизонттар ені 2км блоктарға
қатарларымен бөлінеді;
•жаңа скважиналар әрбір горизонтқа жеке
•ыстық су айдаудың жобалық көлемі
орнын 1979 ж. қарай толығымен
рылды.
Соңғы шарттың орындалуы қосымша 49.3
Өнімді горизонттардан мұнайды алу ерекшеліктері
Қазіргі кезде ыстық су айдау
1.3 Стратиграфия
Өзен кен орнында терең барлау
Өзен кен орнының мұнайгаздылығы юра
байланысты. Кен орнының геологиялық қимасында
Пермь – триас (РТ) шөгінділері
Пермь – триас жүйесі (РТ)
Жоғарғы пермь терең метаморфизм іздері
Оленек және орта триас жыныстары құмтастар мен
Юра жүйесі (J)
Юра жүйесі шөгінділерінде барлық үш
Төменгі бөлім (J1)
Қиманың төменгі юра бөлігі құмтастар,
Құмтастар мен алевролиттер цементі сазды
Ортаңғы бөлім (J2)
Оңтүстік Маңғыстаудың орта юра шөгінділері
Аален ярусы (J2 а)
Аален ярусы негізінен мортсынғыш, құмды
Ярустың жалпы қалыңдығы 330 м. Аален
Байос ярусы (J2 b)
Байос шөгінділері ең көп және
Төменгі байос (J2 b1)
Бұл подярустың шөгінділерінің жалпы қалыңдығы
Өзен кен орнының төменгі байос
Жоғарғы байос және бат ярустары
Олардың шөгінділері арасында саз қабатшалары
Алевролиттер сазды, құмтасты, ірі түиіршікті
Жоғарғы бөлім (J3)
Жоғарғы юра бөлімінде негізінен теңіз
жануарлар қалдықтары
кембридж ярустары ерекшеленеді.
Келловей ярусы (J3 k)
Құмтастар, алевролиттер мен кейде әктастар
Оксфорд-кембридж шөгінділері (J3O-km)
Юра шөгінділерінің мұнайгаздылығын бағалағанда оксфорд-кембридж
Бор жүйесі (K)
Бор жүйесінің шөгінділері жоғарғы юра
Кайнозой тобы (KZ)
Кайназой тобында палеоген және неоген
Палеоген жүйесі (P)
Палеоген шөгінділеріне эоцен және олигоцен
Неоген жүйесі (N)
Неоген шөгінділері тортон және сармат
Төрттік жүйесі (Q)
Төрттік жүйе эмовиаль-демовиаль текті құмдар,
1.4 Тектоника
Оңтүстік Маңғыстау ойыстары жүйесінің солтүстік
Солтүстігінде Өзен құрлымы оңтүстік – шығыс
Өзен кен орны ірі брахиантиклиналь
Өлшемдері үлкен емес Парсымұрын күмбезі
Өзен құрылымының солтүстік қанатын күрделілендіреді.
бойынша көтерілу өлшемдері 3.5-2 км,
Қатпар периклиналы де симетриялы емес.
Құрылым өсінің ундуляциясы назар аударады,
1.5 Мұнайгаздылық
2002 ж. Өзен кенорнынан 4883000 т
Өзен кен орнының газдары метандық
Алаң бойынша қабат коллекторлардың таралуы
Өзен кен орнының өнімді шөгінділері
Егер кварцтық құмтастарда кварц шамамен
Негізінен қаңқа фракциясын бекітуге, тығыздауға
Кесте 1.1 – Геофизикалық мәліметтермен анықталған
шамалары
Горизонттар
m,%
XIII
21
XIV
22
XV,XVI
23
XVII,XVIII
Өткізгіштік Өзен кен орны қабат-коллекторларының
Өткен жылдар зерттеулері негізінде үлгітасты
Горизонттар Kор,мкм2
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII 0,178
Кесте 1.2 – Бөліктер мен горизонттар
Бөліктер бойынша өткізгіштік шамасы 0,72
XVІ горизонт құрылысында белгілі
XVІ өнімді горизонтқа ортаңғы
XIII – XVIII горизонттар мұнайларының
- мұнайда парафин (29%) мен
- мұнайдың парафинмен қанығу температурасы
- құрылым күмбезінде мұнайдың газбен
- газсыздандырылған мұнайдың орташа
Кесте 1.3 – Қабат мұнайының орташа
Көрсеткіштер
XV горизонт
Мұнайдың газбен қанығу қысымы, МПа
10,2
Газ құрамы, м3/м3
58
Мұнай тұтқырлығы, мПа·с
3,5
Мұнайдың парафинмен қанығу температурасы,ºс
1.6 Сулылық
1965 ж. Өзен кен орнының
Юра кешенінің сулылығы
Юра шөгінділерінде
ярусының ортаңғы және төменгі
Теригендік сулы кешен
Жалпы қалыңдығы 800-1000 м терриген
Карбонаттық сулы кешен
Кешен сазды мергель қалыңдығынан бөлектенген
Бор кешенінің сулылығы
Бор қабаты 700-800 м құмтас-алевролит
Альб-сеноман сулы кешенінің қабаттық сулары
1.6.1 Қабат суларының физика-химиялық қасиеттері
Өзен кен орнының қабат сулары
Бор шөгінділерінің сулары негізінен
XIII-XXIII өнімді юра горизонттарының
Суда еріген газ құрамының 80-90%-і
Қабат суларының орташа тығыздығы
Қабат қысымы 11,4 мПа және
2 ТЕХНИКО – ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
2.1 Өзен кенорнының тарихы және
Өзен кенорны Қазақстан Республикасы және
Негізгі мұнайлылық этажының өнімділік қабаттары
Кенорынның қабат мұнайының тұтқырлығы
Өзен кенорнының ең соңғы бастапқы
Осы уақытта бастапқы баланстық мұнай
Алғашқы жобалық құжаттарда негізгі өнімділік
Соңғы кездерде бірнеше рет жаңа
Көпқабаттылық ерекше геологиялық қүрылысы, көп
Отандық, шетелдік тәжірибеде кенорынды жобалау,
Кенорында игеру жобалық құжаттар арқылы
кенорында бастапқы игеру барысында қабат
- төрт пайдалану обьектісіне
- обьект – XV+XVІ қабаттар;
қабат;
негізгі пайдалану обьектісі бойынша
барлық обьектілерді және жеке
барлық обьектілердегі жоспардағы тілік сызықтарын
ІІІ – обьектіне (XVІІ) нұсқаның
Мұнай өндіру скважиналарында түптің қысымын
Су айдау қысымын. бастапқы қабат
Су айдау қысымы -10мПа.
Кенорынды пайдалануға бергенде үлкен қйыншылықтарға
Кенорынның өнімділік қабаттарына нұсқа ішімен
Мұнай өндірудің ең жоғарғы деңгейі
Кесте 2.1 - Өзен кенорны XV қабатты
көрсеткіштерінің негізгі динамикасы
Көрсеткіштер
1965 1969 1979 1984 1994 1997 2001 2002
Мұнай өндіру,
мың. тонн.
1590
9006
9672
9028
3248
3461
3606
4137
Сұйық өндіру,
Мың. тонн.
1590
9075
2103
2394
8088
9263
1445
1957
Сулануы,
%
0
0.8
54.0
62.2
59.9
62.6
75,0
78.9
Мұнай бергіштік
Коэффициенті.
0
0.016
0.130
0.167
0.223
0.271
0.255
0.26
Мұнай өндірудің түсу коэффициенті 1976
Жобаның негізгі жағдайы мыналардан тұрады:
- әр қабат жеке
- өнімділік қабаттары ені 2км
- жаңа жобалық скважиналар , әр
- қозғалыстағы скважиналардың сеткасын тығыздау
- жобалық ыссы су айдау
1977 жылы кенорын бойынша қозғалыстағы
Осыдан кейінгі жылдары, яғни мұнай
Скважиналарды бұрғылау жұмыстары
1990 жылдан бастап мұнай өндіру
Мұнай өндірудің негізгі құлауының
- қозғалыста тұрған мұнай
- қабат қысымын ұстау жүйесінің
- жаңа-скважиналар бұрғылауды, сквжиналарды, қондырғыларды күрделі жөндеу жұмыстарын
- қабатқа су айдау жүйесін
- мұнай кәсіпшілігі қондырғысының және
01. 01. 1994 жағдайы бойынша
1987 жылдан бастап кенорынды игеру,
Бұрғылау жұмыстарының көлемінің азаюуы, мұнай,су
Механикалық тәсілмен мұнай өндіруге, техникалық
Қортындысында мұнай өндірудің, скважиналарда бұрғылаудың
Бастапқы баланстық қоры 1152млн. м³,
Осы кестеде көрсетілгендей 2001ж мұнай
Кесте 2.2 - Өзен кенорының 2001 –
көрсеткіштері
Көрсеткіштер
өлшемі
2001ж 2002ж ауытқуы
+,-
1. Мұнай өндіру мың тонн
3606,1 4137 +530.9
Оның ішінде жаңа скважиналар бойынша
5,.6 74,5 +22,9
2.Сұйықты өндіру
14451,5 19574,3 +5122,8
3.Жылдық сулану %
4. Орташа тәулікті мұнай
5.Орташа тәуліктік сұйық дебиті
15,4 19,6 +4,2
6. Игеру басынан мұнай өндіру
7.Игеру басынан сұйық өндіру
570659 590234
8. Игеру басынан суайдау
9. Бір жылда су айдау
25672.6 33895,7 +7323,1
10. Ағымдағы алынатын қордан өндіру қарқыны
%
1,75 2,01 +0,26
11.Бастапқы алынатын қордан өндіру қарқыны
12.Жылдық су айдау компенсациясы
Игеру басынан
% 148,4 144,7 -3,7
13.Мұнай скважиналарының пайдалану қоры
скв 3493 3466 -27
14.Өндіру скважиналарының қозғалыссыз қоры
2862 2932 +70
15.Қозғалыссыз қоры
631 533 -98
16.Су айдау қоры
1265 1330 +65
17Қозғалыстағы су айдау
Қоры
720
959
+239
18.Қозғалыссыз қоры
545
371
-174
19.Су айдау скважиналарын енгізу
17 19 +2
20.Жаңа өндіру скважиналарын енгізу
35
61
+26
21.Пайдалану коэффициенті
0,935
0,950
+0,015
22.Қолдану коэффициенті
0,749 0,805
+0,056
Бұл жетістік - қосымша мұнай өндірудің
Осымен қатар жинақталған мұнай өндіру
Өзен кенорнында қабатқа су айдау
01.01.2002 жағдай бойынша Өзен кенорында
2002 жылы қабатқа айдалмай қалған,
Кесте 2.3 – 2002 жылғы қосымша мұнай
Атауы
2001 ж.
2002 ж.
Скв.
саны Мұнай өндіру мың.тн. Скважинаның саны
Геологиялық техникалық шараның есебінен қосымша мұнай өндіру.
3131
957,471
2670
1218,597
1 Бұрғылаудан енгізілген скважиналардан мұнай өндіру.
33
51.583
61
74.469
2 Қозғалыссыз қордан енгізілген скв. мұнай өндіру.
402
152
137
54.61
3 Алдыңғы жылы енгізілген скважиналардан биылғы жылы мұнай
7
16.884
28
58.903
4 Алдыңғы жылы қозғалыссыз қордан енгізілген скв. биылғы
518
317.674
396
319.354
5 Қабат зонасына әрекет ету есебінен өндірілген мұнай.
973
52.5
1098
188.4
5.1 Еріткіштермен өңдеу
ЭКВ
ВУВЭ
ВУС
НCL
806
284
306
209
7
16.1
7.2
7.5
1.3
0.05
698
328
283
85
2
22.8
13.062
8.864
0.637
5.2 Қабатты қайта ату 102
5.3 Қабатты жеткізе ату 38
5.4 Жаңа технология енгізу
СПС
РИР
АРСиП
Депрессиялық перфорация 27
13
-
14
- 1.7
0.75
-
1.0
- 111
38
9
44
20 58.5
23.435
4.731
20.965
9.356
“Өзенмұнайгаз” бойынша қабат қысымын сақтау
Кесте 2.4 – Су айдау арқылы
Атауы
2002 жыл
2001 ж нақты
орындалуын
2002 ж
салыстыру
жоспар
нақты
%
“Өзенмұнайгаз” ААҚ
Барлығы
соның ішінде:
Теңіз суы
Бұралқы су
Қаланың суы
32940
20160
5440
-
33869
16008
4861
531
103
0,82
0,89
-
+503,9
2.2 XV қабатты игерудің жағдайы
1.01.2002 жылы мұнай кенішінің XV
Сондықтан жиналған мұнай өндіру 1.01.2002
2002 жылы орташа жылдың сулануы
Атап айту керек , XV қабатта
2002 ж Өзен кенорныда 81
Мұнай, су айдау скважиналарының нақты
186000 м²/скважин болатын.
Мұнай скважиналарының дебиті жобаға жақын
Жүргізілген талдау бойынша осы талданған
Бұл жетістіктер жаңа мұнай, су
2.3 Өзен кенорны бойынша мұнай, су
1.01.2002 ж жағдай бойынша Өзен
Қозғалыссыз қордағы өндіру скважиналарының
- жер асты жабдығы
- суланғаны
- пайдалану колоннасындағы ақау
- басқа қабатқа аударуды
- күрделі жөндеуден
қалдырғаны және физикалық жоюды күтіп тұрғаны -175
1.01.2002 ж жағдайы бойынша пайдалану
Кесте 2.5- “Өзенмұнайгаз” ААҚ бойынша 2001/2002
Атауы
2001 ж
2002 ж
Ауытқуы
1.Мұнай қоры
Пайдалану қоры 3493
А) Қозғалыстағы
оның ішінде, фонтандық 23
Газлифтік 0 0
ШТС (штангілі тереңдік
Сорап)
Қозғалыста тұрған қорлар 167
Фонтандық 0
Газлифтік 0 0
ШТС 167
Д ) Қозғалыссыз қоры 631
Оның ішінде, фонтандық 5
Газлифтік 39 29
ШТС 587 501
Игеру 0
2.Айдайтын қор
Пайдалану қоры 1265
оның ішінде, қозғалыстағы 720
қорларын салыстыру
жайластырудағы
0
0
0
Тұрғандары
48
85
+ 37
3. Бақылау скважиналар қоры 495
4.Жойылған скважиналар
қоры 743
955
+ 212
5.Су өндіретін скважиналар
қоры 12 12
Барлығы: Өзен +
Су айдайтын скважиналардың негізі қозғалыссыз
жерасты жабдығының апаты
пайдалану колоннасының ақауы -
сыймдылықтың жоқтығы
күрделі жөндеуден кейін
тасталғаны және физикалық
жоюды күту
- ату интервалының жабығы
Қозғалыстағы скважина қорының пайдалану
Өзен кенорнында бастапқы игеру кезеңінен бері 1.01.2002
1.01.2001 жылды 1.01.2002 жылмен салыстырғанда, қозғалыстағы
Өзен кенорнындағы скважиналардың түбіндегі бос
Негізгі парк көтеру күші 6,
Тербелмелі қондырғылардан басқа, кенорнында 30
2.4 Скважина өнімін кәсіпшілік дайындау,
жүйесіндегі талаптары
Өзен кенорнында скважиналардың өнімдерін
Топтық қондырғыда скважиналардың, дебиті өлшеніп,
Мұнай кәсіпшіліктерінің
Кен орындағы пайдаланып тұрған мұнай
Алдын ала суда айыру қондырғысы
2.5 Қабат қысымын ұстау жүйесінің
Қабат қысымын ұстау жүйесі негізінен
Технологиялық қажетті су айдау
Қабатқа айдаланатын судың көп шығынға
Қабатқа айдауға пайдаланатын су өте
Қабат қысымын ұстау жйесіне таза су
1.Механикалық қосымшалары жоғары мөлшерлі – 11
2.Бұралқы судың қабатқа айдайтын құрамында
Қабатқа айдайтын судың механикалық қоспалардан тазаланбауынан, су айдайтын
Су айдау қысымының төмен болуы
2.6 Су айдау – қабаттардың мұнай бергіштігін
жоғары потенциалдық игерілген тәсілі
Алғашқы кезде біздің елде су
Нұсқаның сыртымен су айдаудың дамуы
Мұнай кенорындарын игеру
коллекторлық өткізгіштігі төмен, мұнайдың тұтқырлығы жоғары
2.7 Кенорында игеру технологиясын жетілдіру
Күрделі термобарлық жағдай, парафиннің көп
Жаңа технология ішінде: ыссы су
Сатылы термалды су айдау (42
фигуралық су айдау (7 жерден
алаңды су айдау төмен өнімді
Сатылы термалды су айдау.
Алғашқы кенорында қаралған блоктық су
Фигуралық су айдау.
Сатылы термалды су айдауға бөлінген
бағыттын өзгертуге және қабат сұйығының
Жаңа технологияның негізі . яғни сатылы
Жаңа су айдаитын скважиналар өнімді қабатқа
2.8 Ішкі нұсқамен су айдау
Есеп “скользящей галерей” тәсілмен шешіледі.
Сурет 2 – Тілім тәрізді кеніш
Әр кезеңде өндірілетін қор төмендегі
(1)
Ағымдағы өнім:
(2)
Басқа жағынан
Теңестіреміз (2), (4)
(5)
Интеграцияға аламыз О – ен
(6)
Кеніштің игеру мерзімі
(7)
Салыстырамыз (6), (7)
“Скользяшей галерей” тәсілі игеру мерзімін
3
○
○
○
Сурет 3 – Кенішке үш қатар су айдаитын скважиналарды
Тиімді жағдай туғызу үшін тілім
а) Судың ішкі нұсқасы түрінде.
в) Судың сыртқы нұсқасы түрінде.
;
Δ
r
Δ
o
o
Сурет 4 –Дөңгелек кеніш
=
при
Δ
ο
Δ
о
ο
Δ
ο
Δ
ο
3
Сурет 5 – Су айдаитын скважиналарды үш қатарға орналастырамыз
(9)
(10)
(11)
(12)
(13)
(14)
Теңестіреміз (13),(14).
, elnx=x-1
X
1
2
3
4
5
6
7
8
Y
0
1.88
3
1.77
4.37
4.87
5.3
5.65
Қосымша су айдайтын қатарсыз
Сурет 6 – График
2.9 Оптималдық айдау қысымын анықтау
Оптималдық айдау қысымын анықтау үшін
Ю.П. Желтовтың зерттеуі көрсетті, ол
Егер, су айдаитын скважинаның түп
,
Тиімді кернеу төмендегі формуламен анықталады.
(16)
мұнда: Pсп – айдаитын скважинаның қысымы,
Су айдайтын скважинаның түп қысымы
Р g-Р ,
мұнда: Pсп – айдаитын скважинаның
Тік тау қысымын анықтау үшін
(18)
Қабат қысымы төмендегі формуламен анықталады:
Р
(15) шарттың есебінен (16),(17)
айдаудың жоғары коффициенті қамтамасыз етілді.
Р
Формулада көрсетілгендей. айдау қысымы негізінен
(21)
мұнда: m – кеуктілік коэффициенті, βпор –
(22)
Жыныстың қатты фазасының сығу коэфициенті,
Сорапты - компресорлық құбырдағы үйкеліс
Мұнда λ Р =
– гидравликалық кедергі коэффициенті; H
Гидравликалық кедергі коэффициенті белгілі формуламен
мұнда Re – Рейнольдс саны, ол
Re = ,
мұнда v – сұйықтың қозғалыс жылдамдығы,м\с;
Скважинаға айдалатын судың мөлшерін төмендегі
Q =
мұнда k, h –суға байланысты өткізгіштік
Ластану коэффициенті және өткізгіштіктің өзгеру
Көп қабатты обьектілерді жарық ашылатын
Төменде айдау қысымының есебі формула
Орташа өткізгіштік К, мкм ...................................................167
Перфорациялы қалыңдық h, м ..............................................15
Скважина радиусы rc, м ........................................................0,1
Айдалатын судың тұтқырлығ μсу, мПа*c..............................1,0
Батапқы қабат қысымыPпл = P0, МПа .....................................13
Тік таулы қысым ......................................................................32
Қабат тереңдігі H, м ..............................................................1299
Жабылған жыныстың орташа тығыздығы pп.ср.,кг/м³ ...................................................................................................2520
Судың орташа тығыздығы (сұйықтың)pж, кг/м³ ...................................................................................................1000
Жыныстың қатты фазасының сығылу коэффициенті βтф,10-3МПа-1 .....................................................................................0,026
Қабаттың кеуектілік коэффициенті m,.............................0,23
(22) формула бойынша βпор, анықтаймыз, ол
Тиімді тау қысымы (16) формула
Скважина 7543 сыйымдылығы (24) формула
Өткізгіштік коэффициенке оптималды айдау қысымы
Кесте 10 – Есептің қортындысы
Өткізгіштік,
мкм².
Қалыңдық,
м
Ластану коэффи-
циенті,
ζ
Өткізгіш-
тіктің өзгеру коэффи-
циенті αk
Су скважи-
сының
сыймды-
лығы,
м/с³ Қысым-
ның
үйкеліс-
ке жоғалуы
МПа Оптимал-
ды қысым -
ның айдалуы,
МПа
0,167
0,334
0,668
15
15
15
2,70
2,07
1,496
0,160
0,093
0,055
0,011
0,024
0,047
1,356
1,17
16,7
8,6
9,4
25,02
Екінші жағынан өткізгіштігі жақсы мұнай
Осы формула бойынша айдау
Жоғарыда жасалған есептер көрсетіп отыр,
2.10 Дебитті және айдалатын судың
Қараймыз, мұнай кенорнын игергенде скважиналардың
1
---------------------------------------------------------------------
(
L
(
( l
---------------------------------------------------------------------
Сурет 7 – Скважиналарды үш қатарлы орналасу сызбасы
1,2 – мұнай өндіретін скважиналардың бірінші
3 – айдаитын скважиналардың қатары.
Кенорынның қаралған бөлігінде - ұзындығы
Есептеу үшін мәлімет.
Қабаттың мұнай, суға өткізгіштігі Kн
Анықтау қажет айдалатын судың шығынын
Шешуі: Осы қаралып отырған мұнай
Осы көрсетілген қатынастық алынады, судың
Эквивалентті фильтрациялық кедергінің тәсілін қолдана
'= ;
;
;
(30)
(31)
Бірінші көрсетілген үш қатынасты қосып,
=
(33)
(34)
Cоңғы көрсетілген үш қатынасты қосып,
;
.
Қортындысында төмендегі қатынастар алынады:
Бұл берілген қатынаста pн, pсl, pс2
Ең алдымен q2 есептеиміз. Ол
Қабат қысымын ұстау үшін жасақталған
(37)
(38)
Мұнда ,
Жүйеде екі белгісіз мән бар
38 теңдеуден
(39)
=
39,38 формула қойып, табамыз
q1 = 31.266м³ /тәу
3 ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ
3.1 Өзенмұнайгаз акционерлік қоғамының ұйымдастыру сипаттамалары
Мұнай кен орындарын игергенде қолданылатын
Қазіргі кездегі Өзенмұнайгазң акционерлік қоғамының
3.1.1 Негізгі және қосалқы өндірісті
Өзенмұнайгаз акционерлік қоғамы құрамында сегіз
Қосалқы өндірістің ең маңызды міндеттері:
•негізгі өндірістік қорларды күту және
•кәсіпорын мен оның бөліктерін энергиямен
•керекті шикізат, материалдар мен дайын
•мұнай мен газдың сапасын техникалық
Мұнайгаз өнеркәсібінде сондай – ақ осы
Қазіргі кәсіпорындардың негізгі қорлары миллиардтаған
Мұнайгаз өнеркәсібі кәсіпорнының өндірістік – шаруашылық қимылының тиімділігі энергиямен,
Кәсіпшіліктерде скважиналарды күнделікті және жерасты жөндейді. Скважиналарды жерасты
Күрделі жөндеу – істеп тұрған
арттыру, сондай – ақ жұмыс істемей
Тұрған скважинаны іске қосудың маңызы
Мұнайгаз өндіру кәсіпорындарының ең маңызды
3.1.2 Техникалық жабдықталу. Автоматтандыру мен
телемеханикаландыру дәрежесі
Ортадан тепкіш сораптарды автоматтандыру үшін
•сорап агрегатын орталық бекеттен телебасқару;
•электрқозғалтқышты подшипниктер мен статор ормандары
•апатық күй туралы орталық бекетке
Сорап агрегаттарын автоматты бақылау және
Проблеманың маңыздылығы өндірісті басқарудың мұнай
3.1.3 Материалдық – техникалық жабдықтауды ұйымдастыру
Өзенмұнайгаз акционерлік қоғамының материалдық – техникалық
қажетті құрал – жабдықтармен (материалдар, отын,
Материалдық – техникалық жабдықтаумен материалдық техникалық
3.1.4 Кәсіпорын транспортын ұйымдастыру
Кәсіпорындар мен ұйымдардың жаңа шаруашылық
Мұнай кәсіпшіліктерінің жолсыз және жан
•технологиялық транспорт және арнайы техника
•техникалық жабдықтауды, ТТ сенімді жұмыс
•табиғи – климаттық жағдайы күрделі аудандарда
Транспорттвқ шығындар кәсіпорын
3.1.5 Скважиналарды жөндеуді ұйымдастыру
2000 ж. "Өзенмұнайгаз" акционерлік қоғамында
Бір жөндеудің орташа ұзақтығы 48
Кесте 1 - "Өзенмұнайгаз" ААҚ
жұмыстарының орындалуы
Жөндеу түрі
Жөндеулер саны
Жоспар
нақты
Өндіру қоры
8345
9084
Айдау қоры
933
1176
Барлығы
Негізгі жөндеудің орташа ұзақтығының созылыуы
Кесте 3.2 – Жерасты жөндеу бригадаларының
Бригаданың бос тұруы
Бос тұрудың сағаттық ұзақтығы
1. Көтергіштерді жөндеу
3720
2. Техниканы күту
5918
3. Нұсқаулар күту
354
4. Табиғи жағдайларға
байланысты
5. Мұнай газ атқылау
1360
6. Құрал – жабдықтарды
күту
7. Жұмысқа шықпай қалу
1532
БАРЛЫҒЫ
16853
Бір жөндеудің орташа ұзақтығының созылуына
Кесте 3.3 - Өзен кен орнында
жерасты жөндеуді ұйымдастыру
Жөндеу түрі
Жөндеу-
лер саны
Ұзақтығы
Бір
жөндеудің
ұзақтығы
жоспар нақты
ШТС бойынша жұмыс 9059
344043
383383
42
Газлифт бойынша жұмыс
Фонтандық қор бойынша жұмыс
Айдау қоры бойынша жұмыс 1176
БАРЛЫҒЫ 10260 398666
3.2 Өзен кен орнын игерудің
Өзен кен орнын игерудің жобалық
1.Өзен кен орны қазіргі кезде
2.Мұнай өндіру көлемі, бұрғылаудан жаңа
3.Кен орнындағы құбыр өткізгіштер мен
4.Кен орнын игерудің қазіргі жағдайынан
Кесте 3.4 - Өзен кен орнын
нақты техника-экономикалық көрсеткіштерін салыстыру
Көрсеткіштер
Жылдар
2001
жоспар жоспар нақты
Мұнай өндіру, мың т.
Бұрғылаудан скважиналардың қосылуы,
скв
дың қосылуы, скв.
56
51
Күрделі қаржылар, млн.
теңге
1 т мұнай өндірудің өзіндік
құны, теңге/т
3573
7650
Пайда, млн. теңге
3.4 Өзенмұнайгаз акционерлік қоғамының 2002
мұнай мен газ өндірудің өзіндік құнына қысқаша талдау
Мұнай және газ өндірудің өзіндік
Мұнай және газ өндірудің өзіндік
Кесте 3.6 – XY горизонттағы мұнай
Көрсеткіштер 2002ж.
1 2
Мұнай өндіруге кететін энергия шығындары,
Теңге 20900735
Қабатқа жасанды әсер ету шығындары, теңге
Негізгі және қосымша жалақы қоры,
Әлеуметтік төлемдер 30097110,6
Скважиналар амортизациясы, теңге
Күнделікті жөндеу шығыны
Мұнайды технологиялық дайындау шығындары, теңге
Жалпы өндірістік шығындар, теңге
Өндірістік емес шығын
Мұнай өндіру көлемі, мың т.
1 т мұнайдың өзіндік құны,
Басқа да шығындар, теңге
Пайда 89645313
Өндірістік шығынның жылдық есебі
Амортизация есебі
Амортизация есебі бірқалыпты құнын шығындау
Мұнда: Aж – амортизацияның жылдық
Cпер – обьектідегі негізгі өндірістік қорлардың
Nам – амортизация нормасы, %
Құнды шығындаудың бірқалыпты тәсілі пайдаланады,
Кесте 3.7 – Енгізгенге дейінгі амортизациялық
Обьектінің аты,негізгі
өндірістік
фондар Бастапқы құны
Саны
Амортизация
нормасы
Амортизациялық аударудың жылдық
жиынтығы
ШТС 16500 9
АГЗУ 86000 1
Құбыр 30000 15.3
Құбыр құрамы 43300 1.33
Құбыр құрамы 60000 5.8
Күрделі қаржы
43629.8
Амортизация
Осы жобада қабат қысымын
Қарастырылған блокта, 9 өндіретін скважинадан 47м³/тәулік
Скважина 360 күн жұмыс жасайды.
Ph = 850кг/м³
Қабат қысымын ұстауды енгізгенге дейінгі
Qж = q1 · 360 = 47 · 360
Қабат қысымын ұстауды (ППД) енгізгенен
Qж = q2 · 360 = 638 · 360
Энергетикалық шығынның есебі.
Қабат қысымын ұстауды (ППД) енгізгенге
Cэн = Эуд · Цз · Q = 49
Qж = Qh + Qв = 3020 +
Қабат қысымын ұстаудың (ППД) енгізгенен
Cэн = Эуд · Цэ · Q = 49
Qж = Qh + Qв = 40997.88
Қосалқы материалдардың шығыны
Жаңа технологиялық процестерді енгізгенде скважинаның өнімді
Материалға кеткен шығындарды анықтау
Зм = Qм · Цм, Зм = Qм ·
Мұнда: Qм шараны өткізуге
Цм – 1 тонна материалдың құны, тг;
Айдайтын қатардың сыймдылығы тең 462,5м³/тәулік
Зм = 166500 · 37 = 6160500тг/жыл немесе
Мұнайдың технологиясын дайындау, жинау, тасымалдау
Бұл шығындар мұнай өндірудің көлеміне
Зстп = Q · З удстп
Мұнда: Зудстп – 1 тонна мұнайды
Зстп = 3.5дол. тоннаға
Қабат қысымын ұстауды енгізгенге дейін
Зстп1 = 3.5 · 16387 = 57354.5дол.
Қабат қысымын ұстауды енгізгенен кейін
Зстп2 = 3.5 · 222445.08 = 778557.78дол.
Жұмысшылардың санын, насостардың қуатын өсірмей,
Қабатқа жасанды әсер еткендегі шығындар
Егер қосымша су айдау немесе
Цех қуатының өзгеріссіз кезінде, тек
Зппдэ = Qзв · Эвн · Цэ
Мұнда: Qзв – шараны енгізгенен
Энв – 1м³ су айдау
Энв = 23кВт · сағ
3эппд = 166500·23·6.38 = 24432210тг / жыл
Еңбекке ақы төлеу фондысының
Шығынның өзгеруі негізгі жалақы бойынша
Егер жұмысшылардың саны өзгергенде еңбек
Жалақы фондысның есебі
ФЗП = ЗПМИН · КТАРИФ · КРАЙОН · КТЕР
ЗПМИН – ҚР еңбек төменгі жасақы
Ктариф. = 4
Крайон = 1.1
Ктер. = 1.14
Кдоп.зар. = 1.25
Чппп1 = 18(ППД енгізгенге дейін)
Чппп2 = 21(ППД енгізгеннен дейін)
12 – ай саны
ФЗП1 = 4200 · 1.1 · 1.14 · 1.25
дол/жыл(173дол./ай.1 адамға)
ФЗП2 = 4200 · 1.1 · 1.14 · 1.25
дол/жыл(165 дол
Ай. 1 адамға)
Жалақы фондысына (ФЗП) аудару
1.Мемлекеттік бюджетке ставкі бойынша - 26%
2.Мемлекеттік салық фондысына ставкі бойынша
Қабат қысымын ұстауды (ППД) енгізгенге
Сотч.1 = ФЗП1 · 0.36 = 13384.08дол/жыл 18адамға
Қабат қысымын ұстауды (ППД) енгізгеннен
Сотч.2 = ФЗП2 · 0.36 = 14952.75дол/жыл 21адамға
Жалақы фондысы (ФЗП) аударатын жиынмен
ФОТ1 = ФЗП1 + Сотч.1 = 37178 + 13384.08
Енгізгенен кейін
ФОТ2 = ФЗП2 + Сотч.2 = 41535.4 + 14957.75
Басқа шығындардың есебі
енгізгенге дейін
Спр.1 = ФОТ1 · 0.25 = 50562.08 · 0.25
енгізгенен кейін
Спр.2 = ФОТ2 · 0.25 = 14122.04дол/жыл
Ағымдағы жөндеудің шығындары
Жоғары, төменгі қондырғыларды ағымдағы жөндеу
Жөндеу шығындарын төмендегі формуламен анықталады:
мұнда: Сп – қондырғының бағасы;
N – қондырғының саны
0.6 – 1.2 күрделі қаржы бөлуден
енгізгенге дейін
енгізгеннен кейін
Кесте 3.8 – Енгізгеннен кейінге амортизациялық
Негізгі өндірістік
қорлардың обьектідегі атауы
Алғашқы
бағасы
Фп,дол.
Саны
Амортизация
нормасы
Nа,%
Амортизациялық
Қаржының жыл-
дық жиыны.
доллар.
ШГН 16500
АГЗУ 86000
Жеткізіп салу құб. 30000
Жинау құбыры 43300
Жинау құбыры 60000
Айдайтын скв. 2000000
Айдайтын құб. 15300
Айдайтын құб. 26700
Айдайтын құб. 41900
Айдайтын сорап. 2170
Айдайтын скв. са-
ғасындағы қондыр.
3500
3
11.4
1197
Күрделі қаржы
6960140
451354.6
Амортизация
Кесте 3.9 – Жылдық өндірістік шығындар
Шығын статьясы Енгізгенге дейін Енгізгеннен
1.Амортизация 43629
2.Энергия шығындары 33483
3.Материал шығындары
4.Қабатқа жасанды әрекет шығындары
5.Мұнай жинау, тасымалдау шығындары 57354.5
6.Жалақы қоры 37178
7.Жалақы қорынан аудару 13384.08
8.Ағымдағы жөндеу шығындары 13189
9.Былайғы шығындар 12640.5
10.Өндіріс шығындары 210858.08
11.Экономикалық тиімділігі
Экономикалық тиімділіктің жылдық есебі
Соңғы мұнай бергіштігін арттыру мақсатында
Эжыл. = С1 · Q1 + НР(∆Q) – С2
Мұнда: Q1 және Q2 – қабатқа
НР – 1 тонна мұнайды өсіру
∆Q – жаңа технология енгізу арқылы
Эжыл = 69 · 3020 + 55 · 37977.88
Енгізілген технология тиімді деп есептеледі,
4 ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ
4.1 Қауіпті және зиянды өндірістік факторлар анализі
Қабат қысымын қалыпты ұстау жүйесінде жұмыс агенттік қабатқа
Қ.Қ.Қ.Ұ жүйесінің құрылыстарына су алатын ұңғылар, су жинауға арналған
Айтылған құрылыстардың қызмет ету кезіндегі қауіпті және еңбектілікті қажет
4.2 Қорғану шаралары. Техника қауіпсіздігі
Барлау обьектілерде –бұталы сорап станцияларында, су қыздыру пештерінде СПТБ-40/160,
жұмыс орнында газ иісінің болған жағдайда.
шу және вибрация кезінде.
жарық болмаған кезде.
жұмыс орнының немесе территорияның замазученноть.
электр қауіпсіздігі кезінде.
керекті қорғану құралдарының болмаған немесе қолдануға жарамай қалған кезінде.
- жайсыз метереологиялық жағдайларда.
Б.Б.С.С-тің жұмыс бөлмесі механикалық қоздырғышымен ағынды сорып вентиляциямен
Тез тұтанғыш заттар және материалдар үшін Б.Б.С.С бөлмесінен, С.Н-433-кекелтірген
Жұмыс жабдықтары және КИПиА қалқандары
Сағаны жабдықтамас бұрын қондырғыны
Сағаның жабдықтарын бөлшектеу алдында арынды
ПТБ-10/160 қыздыру пешін қолдану кезіндегі
Электр жарықтандыру шырақпенен жарылу қауіптілігінің атқаруында орындалған. Беті жағында
,
Dk-жылу бергіштік коэффициенті (1м диаметрлі цилиндірлі бет үшін 15
tт - құбырдың температурасы (800с)
tк - сыртқы температурасы (300c)
tn - бетінде берілген температура (350c)
Сонымен,
Натуралды логарифм кестесі бойынша табамыз.
бұдан dиз=0,2346м.
Сонымен 219,1 мм диаметрлі құбырды изоляциалау үшін стекловаттың 8мм
Эканомика жағынан бұл тиімді, себебі изоляция қызметаерлерді тек қана
4.3 Өндірістік санитария.
Жұмыс орнының метерологиясын жағдайын станцианарлық және ашық жерде деп
Химикаттар дайындау және олармен жұмыс жасау ензінде көзілдіріктер, шаңға
Қ.Қ.Қ.Ұ цехының территориясында әр түрлі жарықты талап ететін, едәуір
Есептеу үшән қарастырылып жатқан жобадағы жағдай үшін прожектордың иілу
Формулаға келтірейік.
мұнда
Берілген нормаланған жарықтандыруды болдыру үшін бұрышының
Еn=5лк
Прожекторлар тобының ықпал ету бұрышы 0 сондықтан
барлығы, әрбір мачтада прожектор қондырылуы қажет.
Р=60000:40000=1,5 :
Кесте 4.1- Қолайлы жарықтандыру кестесі.
Прожектор мачталар.
Мачтадағы есептеу нүктелеріне дейінгі ара қашықтық. Иілу бұрышы бойынша
Ө=120 Ө=120
А Б В Г А Б В Д А
М1 170 210 250 240 1,1 0,4 0,2 0,3
М2 170 140 120 185 1,1 1,1 1,7 1,1
Сорапты қабаттың қысымын қалыты ұстаудың жасанды вентиляциясын есептеу. Жылу
Зияндылық жылу, майдың буы және газдар. Осыдан байланысты жергілікті
Сору вентиляциясы үшін «Промстройтрестің» ленинград бөлімшесінің конструкциясының біркелкі сорылу
Панелдің көп таралған өлшемі.
А+Б=650 800мм. Бұл панелдің өтпелі қимасының ауданын
Газды тасқында панелдің нақты қимасында ауаның ұсынылған жылдамдығы, 3,5-
Вентиляция жүесінің жеке учаскелерінде арынның жойылу есебі ауаның көлденең
тең.
d диаметрін аламыз, жылдамдық белгісін
номограмма бойынша бірінші учаскедегі үйкелудегі қысымның жойылуын анықтаймыз
Біркелкі сорылу панелінің жергілікті кедергісінің коэффициентін кесте бойынша анықтаймыз.
Дроссель- клапанының жергілікті кедергісінің коэффициентін, ашылу бұрышын
деп алып және бұрылыс болады.
Дөңгелек иін үшін жергілікті кедергі коэффициентін анықтаймыз.
Бірінші учаскедегі ұжымның жойылуының жиынтығы.
Осыған ұқсас 2 және 3 учаскелердегі ұжымның жойылуын есептейміз
Кесте 2
№ учаскесі м
1 9
2 9
3 11
қорытынды
118,24
Тасымалданатын ауа май аэрозольдарымен ластанғандықтан, онда қажетті орын мына
Өнімділігі және орыны
4.2.3 Өрт сөндіру қауіпсіздігі
Нұсқа ішінен суландыру кезінде су айдауға скважиналарды қабаттың мұнай
Жануды өрт сөндірудің біріншілік инвенторының көмегімен жояды.
Инвенторлар өрт сөндіру орындарында және скважинаны зерттеу автомашиналарында болады.
4.4 Қабат қысымын қалыпты үстау жүйесіндегі қоршаған ортаны қорғау
Біздің еліміздегі – қоршаған ортаны қорғау – бірден бір
Құрлықта үлкен қауіптілікті жоғары агресивтілігі мен және уландырғыш қасиетті
Сонымен қатар, ағын суларды тазарту сапасын көтеру үшін өндіріске
Кәсіпшіліктегі ластанудың азаюына қабат суының скважина ішіндегі ағысын жою,
Жердің ренультивациясының рациональды схемасын кең қолдану қажет.
5 ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ
Жаңаөзен кен орындағы кәсіпшіліктің, газ өңдеуші заводтың және көмекші
5.1 Өндірістің биосфера компоненттеріне әсерін талдау
Қоршаған табиғи және қоршаған ортаны ластаушы көздерге келесілер жатады:
Осывлайша, газ өңдеуші заводтың үш кешенді технологиялық желісі бар
1) қондырғылар 200- мұнайды, газды, суды бөлу және мұнайды
2) қондырғылар 300- диэтаноламинмен газды күкірттен тазарту;
3) қондырғылар 400- Клаус қондырғылары – күкіртті алу;
4) қондырғылар 600- сұйық және қатты жүктері күкірттерді
5) қондырғылар 700- көмірсутекті газдарды бөлу;
6) қондырғылар 1000- құрғату және оракелдер жүйесі;
7) қондырғылар 0,31 немесе 0,32 – мұнайды меркапсыздандыру;
8) қондырғылар 800- қабат суын дайындау;
КТЖ-ң технологиялық үлгісі 6.1-суретте көрсетілген.
Кәсіпшіліктің жинау жүйесі екпінді ластаушы көз болып табылыды, оған
5.1.1 Атмосфераға әсер ету
Жоғарыда айтылған обьектілердің барлығы атмосфераны ластаушы көздер болып табылады,
Шығарындылар кешенінің құрамына кіретін заттар, атмосферада бірге бар болғанда
1) азот екі тотығы + күкіртті ангидрид;
2) күкіртті ангидрид+ күкірт сутек;
3) күкіртті ангидрид + күкірт қышқылының аэрозоль;
4) күкіртті ангидрид + фторлы сутек;
5) фторлы сутек + фторидтер;
Зиянды заттардың максималшды шоғырлануы: күкіртсутек, көмірсутектер, азот екі тотығы,
Атмосфераға зиянды заттардың тасталынатыны: жабдықтардың шығаратын көмірсутектер,
5.1.2 Гидросфераға әсер ету
Жер бетіндегі және жер астындағы суларға әсерлер келесі көздерден
тазартылмаған немесе жеткіліксіз тазартылған өндірістік және тұрмыстық бұралқы сулар;
жер бетіндегі бұрамдысулар;
құрғатылған бұрамды сулар;
апаттық лақтырулар және бұрамды сулардың жиналуы;
сыйымдылықтардан, құбыр желілерінен және басқа құрылымдардан сулы сұйық материалдардың
сулы объектілердің және рельефтердің бетіне тұнатын зиянды заттардың атмосфераға
7) апаттық шығарынды тастау (мұнайдың, газды тазалау өнімдерінің,
реагентердің түгілуі);
8) материалдармен қалдықтарды сақтау орындары, кәсіпының өндіріс-
тік алаңдарының шегінде ұйымдастырылған тасымалдауға
арналған алаңдар;
9) ұйымдастырылмаған қалдықтар үйінділері;
5.1.3 Литосфераға әсер ету (топыраққа және
Регионалды сейсмикамен, шөгумен және жарықтардың
Кәсіпшілік аймағында топырақ жабынының антропогендік
топырақтың әлсіз нашарлануы- 5см тереңдіке
топырақтың әлсіз нашарлануы-кенорынның басым бөлігі,
топырақтың өте күшті нашарлануы- көлік
Топырақ мұнай өнімдерімен ластанған, әлсіз
Мұнай кәсіпшілігі Каспий теңізіне әсер
5.2 Ұйымдастырылған шаралар
Қазақстан Республикасында қоршаған табиғи ортаны
Жобада қоршаған ортаны қорғауға жауап
5.3 Техникалық шаралар
5.3.1Атмосфераны қорғау
Жобада атмосфераның ластануын шектеу үшін
ТУ-39-РК 1168001-97-ге сәйкесті таулық өнімдегі
тауарлық мұнайда 10ррм-нен артық емес,
құрғақ газда 2г/100нм3 шамасында, меркаптанда
меркаптанды күкірт ЖККФ-да 0,025%, соның
күкіртсутектің мөлшері 0,003%;
этанды фракциялар 0,003%-н артық емес;
тауарлық күкіртте 10ррт-н артық еммес;
Атмосфералық ауадағы зиянды заттардың ШМШ-ң
Атмосферада жайлу жағдайын қамтамасыз ету
Атмосфераға күкіртті қоспалардың жалпы тасталуын
Клаус-Сульфрен үрдісі орнына Клаус-Скотт үрдісін
Заводтар тоқтап қалғанда және газдарды
Жабдықтарды дүркін-дүркін бәсеңдету есептік қысымнан
Атмосфералық ауаға зиянды заттардың мүмкін
5.3.2 Гидросфераны қорғау
Гидросфераны сенімді қорғау үшін осы жобада келесілер қарастырылған:
1.Өндірістің жоғары тиімді үрдістерін, су қалдықты және қалдықсыз технологиялық,
2.Су қорларын тиімді пайдалану;
3.Бұралқы суларды тазалау мәселелерінде алдыңғы қатарлы;
4.Өндірістік қалдықтармен грунттық және жоғары бетіне суларды ластануын болдырмаудың
5.Бұралқы сулардың апаттық тасталуының алдын алу бойынша инженерлік шараларды
6.Өндірістік алаңның жоғарғы бетіне өндіріс өнімдерінің және оларға
Жобада қабылданған су қорларын қорғау және тиімді пайдалану
Бұралқы суларды тазарту үшін қазіргі заманғы механикалық және геологиялық
Жасанды сұрыпталған, қимылсыздандырылған ыдыратқаш-микроаэзаларды суда қолдануға негізделген
Тазалау технологиясы анаэробты және аэробты микроаэзаларды қолдануды
Жобада бұралқы сулардың жер бетіне тасталуы қаралмайды.
Судың ластануының алдын алу шаралары.
Шөгілулер есебінен сұйық зиянды заттардың қоршаған ортаға түсуі келесі
5.3.3 Литосфераны қорғау
Жер ресурстарын қорғау бойынша негізгі шараларға келесілер жатады;
бұрғылау жұмыстарына және сызықтық құрылымдарға жерді бөлу нормаларын сақтау;
грунт жолдарының органикалық тораптары;
қалпына келтіру шараларын жүзеге асыру;
топырақ жағдайын бақылауды ұйымдастыру;
Бұзылған жерлерді қайта қалпына келтіру. Қайта қалпына келтіру жоспарына
Құбыр желілерін төсеу үшін траншеяларды қайтадан ашу. Көлік жолдары
Қайта қалпына келтірудің техникалық кезеңіне кіретіндер:
ашылған грунтты алу және оны
ұңғыма құрылысында бұрғы аймағын ластанудан, қалдықтардан тазарту, шламдарды, бұрғылау
Желіні төсеудің барлық тереңдігіне пышақты желі төсегішпен қатты кесу
ВЛ трассасы бойынша электро беріліс желілері құрылында қалпына келтіру
Биологиялық қалпына келтіру бұзылған жерлерді қалпына келтірудің технологиялық кезеңінен
Топырақты эрозияға қарсы бекіту теріскен, сексеуіл, қара сүзгін егумен
Олардың топыраққа терең енетін тамыр жүйесі бар.
Биологиялық қайта қалпына келтіру жүргізіледі;
ұңғыма алаңының периметірінен 100м қашықтағыбелдеуде;
орталық манифольдтің қоршалған өлшеу қондырғыларының периметрі бойынша 50м қашықтықтағы
Ұңғыма сағасымен өлшеу қондырғылары алаңының қоршаулары шегінде топырақты ұшудан
Ұңғыма, өлшеу қондырғылары, газ құбырлары, су құбырлары, 5және 35кв
Жолдар, карьерлер бауырайларын биологиялық қайта қалпына келтіру үшін дәнді
Бөлінетін құмдарды бекіту бойынша эрозияға қарсы шаралар екі кезеңде
Құм беттерін тұтқыр материалдармен бекіту;
Қайталама тұтқыр материалдармен өңдеп құм бекіткіш өсімдіктерді отырғызу.
Топырақтың ластану деңгейін төмендететін шаралар:
ұйымдастырушылық
технологиялық
жобалық конструкторлық
санитарлық эпидемияға қарсы
1.Ұйымдастырушылық:
- қалдықтарды басқаруды ұйымдастыру;
- кен орын аймағымен көлік қозғалысын ұйымдастыру
- қалдықтардыбасқару жүйесін бұзатын санкцияланбаған жұмыс жүргізудіболдырмау;
2. Келесі жағдайларда ластанумен байланысты жұмысты жүрнізуді мұқият бекіту
- бұрғылауда
- жабдықтарды тасымалдауда;
- жердегі жұмыстар барысында;
- техникалық қайта қалпына келтіру;
3. Жобалық конструкторлық:
СЭС және табиғатты қорғау ұйымдарда жасалған жобаларды сәйкестендіру және
топырақтың ластануын төмендетуге бағытталған жобалық конструкторлық шешімдердің тиімдісін таңдау.
4. Санитарлық – эпидемияға қарсы:
- өндірістік және тұрмыстық қалдықтарды көмуге арналған орындардың
- жұмысшыларды аса қауіпті инфекциялардан эпидемияға қарсы
Қалдықтар жиналатын негізгі орындарға:
КТЖ;
құрылыс учаскелері;
«Қара жамбас» вахталық поселкесі;
Бұдан басқа анағұрлым кіші өндірістік, құрылыс және көмекші учаскелер
Қалдықтарды жинау және жою принциптері. Қалдықтарды жинау және жоюдың
Қалдықтар жиналуының көздерін анықтау
Жиналатын қалдықтарды анықтау
Қалдыықтар түрлерін және олардың қауіптілік категориясын топтастыру;
Қалдықтарды жинау және жою әдістерін таңдауда келесі факторларға көңіл
Қалдықтарды жинау және жою варианттары. Жобада ҚР табиғатты қорғау
Биологиялық қайтадан өңдеу – нақты жағдайлардан және бар шектеулерден
Термиялық қайтадан өңдеу – төмен температурада өңдеу қалдықтардан көмірсутектерді
Саңылаусыздандыру, тұрақтандыру және қатайту – бірге қарастырылады, себебі сәйкесті
ҚОРЫТЫНДЫ
1.Орындалған жұмыстар, Өзен кен орнын түбегейлі
2.Өзен кенорнында мұнай өндіру арттырудың
- өндіру және су айдау скважиналарының
қорын қалпына келтіру;
- мұнай кеніштерін игеру жүйесі мен
ларын пайдаланыуды оптималдық жағдайға келтіру;
- қабаттардың мұнай бергіштігін арттырудың, су ағындарын
тоқтатудың қазіргі прогрессивтік әдістерін қолдану;
- қазіргі жаңа техникалық шешімдері пайдаланып, кен орны
инфраструктурасын өзгерту;
Өзен кенорны тарихында өндірудің қазіргі
Қаралып отырған кен орнында мұнай
Қорытындыда мынаны айтып кету керек:
Әрбір жеке бөліктің өндірістік мүмкіндіктері
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1. Жданов М.А. - “Нефтепромысловая
2.“Проект разработки месторождения Узень”, Шевченко,
3. Желтов Ю.П. “Разработка нефтяных
4. Гиматудинов Ш.К., Дунюшкин И.И.
5. Шуров В.И. “Техника и
6. Тайкулакова Г.С “2001 мамандығының
7. Лутошкин Г.С. “Сбор и
8. Годовой отчет ААО “Узеньмунайгаз
9. Планов Г.Е. “Охрана труда
10. Клеман Г.С. “Зашита окружаюшей
96
х
L