ЖОСПАР
Кіріспе 2
1-тарау. Жаһандану: мәні мен бастаулары 5
1.1 Жаһандану ұғымы және оның қазіргі заман теориялары
1.2 Жаһанданудың негізгі қасиеттері, оң және теріс әсерлері
2- тарау. Жаһандану кезеңіндегі халықаралық қатынастар 16
2.1 Глобализацияның лебі 16
2.2 Қазіргі геосаясат және Қазақстан сыртқы саясатта ден
Қорытынды 29
Қолданылған әдебиеттер тізімі 35
Кіріспе
Жаһандану мәселесі күрделі де жан-жақты талдауды қажет ететін
Тақырыптың өзектілігі
Жаһанданудың елеулі қасиеттерінің бірі адамзат өмірінің барлық салаларына
Әсіресе осы тұрғыдан жаһанданудың халықаралық қарым-қатынасқа әсері жөнінде
Жаһандану тамырымен ғасырлардың немесе тарихтың тереңіне кетеді, дегенмен
Жаһандануда шиеленістердің күшті ұшқындары болады. Бұл жерде, мысалы,
Жұмыстың мақсаты мен міндеттері
Бұл жұмыстың негізгі мақсаты жаһандану процесінің халықаралық қарым-қатынасқа
Бұл мақсатқа қол жеткізу үшін өзара байланысты бірнеше
Қарама-қайшылығы мол жаһандану құбылысының ұғымын айқындау, негізгі теорияларын
Халықаралық қарым-қатынас ұғымын қазіргі жаһандану процестері арқылы анықтау;
Тақырыптың зерттелу дәрежесі
Бұл жұмыстың тақырыбы бірнеше ғылымдардың түйісуінде жатқаны айқын,
Тарихнама.
Бұл тақырып бойынша тарихнаманы екіге бөлуге болады: глобализация
Жаһандану жөнінде осыдан жарты ғасыр бұрын жаза бастады.
Ресей зерттеушілерінің арасынан «Глобализация: процесс и осмысление» атты
Қазақстандық авторлар қатарында біздің Елбасымыз Н.Ә. Назарбаевты, И.Н.
Курстық жұмыс құрылымы.
Курстық жұмыс кіріспеден, негізгі бөлімге кіретін екі тараудан,
1-тарау. Жаһандану: мәні мен бастаулары
1.1 Жаһандану ұғымы және оның қазіргі заман теориялары
Біреулер үшін жаһандану халықтарды одан әрі алшақтата түсетін,
Жаһанданудың қарсыластары үшін бұл дегенің бар болғаны баяғы
Жаһанданудың жақтаушылары бұған дейін бұрын артта қалған өңірлердің
Әркімнің өзіндік дәлел жүйесі және өзіндік толайым айғақтары
Сондай-ақ біздің өмірімізге енетін жаһанданудың жағымды-жағымсыз болуы тек
Мұндай ахуал біздің күнделікті қолданысымыз бен мемлекетаралық тілімізге
Соңғы екі-үш онжылдықта біздер әлемдегі процестердің жаңа сатыға
Жаһандану теориясын бейнелеу мен сараптамастан бұрын, “жаһандану” термині
Жаһандануды феномен және ұғым ретінде қарастыру тағы басқа
Халықаралық социологтар Ассоциациясының президенті А.Мартинеллидің пайымдауынша, глобализация
Жалпы, жаһандану туралы дискуссияларды төрт дискурсқа шоғырландыруға
Аймақтың немесе өркениеттік дискурсқа, глобализацияға басты көңіл бөлінбейтін
Қазақстан ғылымы үшін глобализация теориясының өзектілігі неде? Ең
Рональд Робертсонның мәденицентрлік теориясы
Жаһанданудың ең танымал теорияларының бірі Рональд Робертсонның (АҚШ)
Робертсон қазіргі заман әлемі жаһанданудың келесі сатыларын көрсетеді:
Барлық қазіргі замандық институттар әмбебаптылық жағына қарай өзгереді:
Эммануил Валлерстайнның әлем-жүйе теориясы
Әлем жүйелік анализ теориясын талдауды әлем жүйелік талдаудың
Әлем-жүйелік перспектива, “ұлттық мемлекет” уақытта “дамитын”, “салыстырмалы түрде
Ұзаққа созылғандық - әлемдік жүйенің, басы, жалғасы, соңы
Қазіргі замандық әлем-жүйе бүкіл жер шарын алып жатыр
Жаһандану процесі модернизациямен бір мезгілде жүреді. Оған мемлекеттер
Жаһандалуға планетада бар барлық индивидуалды байланыстардың жүйелі өзара
Кеңістік тарылып, уақыттық айырмашылықтар азайды. Ғаламдық өзгерістерге кеңістіктің
Планетаны мекендеушілер әлемде деген біртұтас “рефлексивті” бағдарын өңдеді.
Әмбебаптылық пен саяси бейтараптық енді ескірді.
Тәуекел мен сенім ғаламдық деңгейде кеңейді
Жаһандану - әлеуметтік өмірдің, әлеуметтік жүйенің прогрессивті мәдениеттендірілуінің
Валлерстайн үшін әлем-жүйе, ең алдымен, экономикалық жүйе екендігіне
Көріп отырғанымыздай, мысалы, Валлерстайн глобализацияны негізінен экономикалық
Мануэль Кастельс: ақпаратты экономика және глобализация процесі
Мануэль Кастельс - қазіргі заман әлеміндегі ең беделді
Соңғы жиырма жылда бір мезгілде қалыптасқан экономиканы Кастельс
Кастельстің ғаламдық экономика туралы көзқарастары ерекше қызығушылық
Кастельстің глобализация процесін сынауындағы тағы бір рационалды түйіні,
Саяси стратегия инструменты ретінде экономикалық бәсекелестікті белсенді түрде
Жаһандық экономиканы Кастельс басты үш аймаққа бөледі: Солтүстік
Аталған факторлар, бірге әрекет ете отырып, жаңа ғаламдық
Кастельстің пікірінше, Ресей экономикасы, басқа да кеңес республикаларының
Ресейдегі шетел капиталы, ресей экономикасына мүмкіндігінше аз кірісіп,
Ресейдің ғаламдық экономикамен байланысын қоса, оның нарықтық экономикаға
Қорытындысында М. Кастельс ақпараттық/ғаламдық экономика туралы келесідей резюмесін
Бұл айқын архитектура шеңберінде, ғаламдық экономикаға өзгермелі геометрия
Қазіргі заман әлемі – бұл көп жағынан келгенде
Локальды және ғаламдастырылған қоғамдар тұрғысынан келгенде ең
Интернационализация дәуірінде, ғаламдық қауымдастықтар, элитарлық, социокәсіби топтардан тұрды.
Ақыры, тағы да бір маңызды тақырып - ғаламдық
Әлемдік құрылыстың қазіргі замандық маңызды жүйе құраушы сипаттамасы
Сонымен бірге глобализация факторларын нақты бір формада орнықтыру
Э.Гидденс, Р.Робертсон, М.Кастельс глобализацияның қазіргі замандық социологиялық концепцияларын
Ғаламдық сатыға өту барысындағы өзгерулердің кешенділігі мен тұтас
Ғаламдық құндылықтар жергілікті немесе локальды құндылықтарға қатынаста басым
Глобализация – көпөлшемді процесс: ол өз орбитасына әртүрлі
1.2 Жаһанданудың негізгі қасиеттері, оң және теріс әсерлері
Жаһандану деп Батыста көбінесе бір елдің екінші елге
Көптеген батыстық емес елдер өз бақытсыздығының басты кесір
Глобализацияның негізгі мәселелерінің бірі мұндай «ашық» әлем кезеңіне
Әлемнің мұндай образы глобализация процесіне ушыға түскен проблемалардың
2001 жылдың 11 қыркүйегіндегі АҚШ-қа террористік шабуыл терроризм
Глобализация Қазақстан Республикасына біршама мүмкіндіктер беретіні де белгілі.
Сонымен қатар дамып келе жатқан елдер қатарына кіретін
Бірінші. Тар шикізаттық бағытта дамуымыз бірқатар шетел мемлекеттері
Екінші. Ұлттық мәдениеттің глобализация дәуірінде мәңгүрттене түсуі, өйткені
Үшінші. Глобализацияда мемлекет ролі төмендеп, халықаралық құрылымдардың ТҰК-дың
Төртінші. Глобализация біздің елдің азаматтық потенциалының сапасына да
Бесінші. ТҰК-мен бәсекелестікке ұлттық бизнесіміздің төтеп бере
Алтыншы. Сыртқы күштердің ішкі саяси жағдайға әсерінің өсуі,
Енді, міне төл байрағымызды желбіретіп, еңсемізді көтерген
Глобализация процесіне қарсы бас көтеруші антиглобалистер пайда болды.
Сонымен глобализация барлық елдер мен халықтар үшін жалпы
2- тарау. Жаһандану кезеңіндегі халықаралық қатынастар
2.1 Глобализацияның лебі
Мемлекет пен қауымдастықтардың әр түрлі даму кезеңіне тән
Тарихқа көз жүгіртсек, 1945 жылы Гитлерлік Германия талқандалды.
Мұндай ғаламдық деңгейде екі жақ болып қарсы тұру
Соғыс шиеленісінің ешқандай болашағы жоқ екендігі, екі жақтың
Кеңес Одағы мен Варшава Шартының жойылуы, қырғи қабақ
Бірөрістіліктің қазіргі кезеңіне мынадай сипат тән: егер былай
Бұған дейін көңіл аударғанымдай, халықаралық және ғаламдық қауіпсіздікті
КСРО ыдырағаннан кейін Орталық Азия аймағы Мәскеудің тікелей
Бірөрісті аймақтық парадигма енді көпөрістілікке ауысты. Орталық Азияны
Сондықтан аймақтық геосаяси ахуалды қарастырған кезде үш деңгей
Белгілі болып отырғандай, Орталық Азиядағы аймақтық қауіпсіздік ең
Қарастырылатын екінші деңгей РФ, ҚХР-ге жапсарлас аймақтардағы, сондай-ақ
Ал үшінші деңгей аймақтағы Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан, Тәжікстан
Орталық-Азиялық аймақтың өз ішіндегі тұрақсыздығына төнетін қатер деп
Әлеуметтік-экономикалық жағдайдың ширығуы, аймақтағы мемлекеттердегі кедейшілік деңгейінің өсуі,
Тұтастай алғанда Орталық Азияның және аймаққа енетін мемлекеттердің
Қазір Халықаралық Лаңкестік (Әдебиеттерде, террорлық - лаңкестік деп
2.2 Қазіргі геосаясат және Қазақстан сыртқы саясатта ден
Қазақстан Республикасының сыртқы саясатының басымдық берілетін бағыттары бірінші
Азия мен Еуропаның қиылысындағы геосаяси орналасуы, экономикалық және
Екі дүниежүзілік соғыстың және көптеген аймақтық жанжалдардың, Ресейдегі
Орталық Азия әлемдік державалардың стратегиялық мүдделерінің түйісу орнына
Кез келген мемлекеттің геосаяси жағдайы саяси күштердің орналасуымен
Осы заманғы түсініктегі геосаясат негізінен ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз
Осы мәселеде профессор Чжень Кунь Фудың геосаясатты айқындауы
Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарында өзінің экономикалық әлеуетін, өзінің геосаяси
1990 жылдары экономикалық саладағы негізгі тенденция жаңа халықаралық
Осы заманғы технологияны игеруді және пайдалануды мұрат тұтқан
Кейбір елдердің (мәселен, Жапония) немесе түрлі ұйымдардың (мәселен,
Трансұлттық корпорациялардың қызметі бұрын-соңды болмаған ауқымда өрістеді. Бұл
Қаржылық құйылыстардың ұлғаюы, тауарлар мен қызмет көрсетудің ауқымы
Саяси салада халықаралық проблемаларды жаһандану үрдісі байқалады. "Қырғи
Жалпыға бірдей тұрақтылық пен қауіпсіздікке қатер төндіретін аймақтық
Ұлттардың мемлекеттік құрылысын өзі шешу құқығы мен мемлекеттердің
Бүгінгі күні билік құрып отырған батыстық жүйе құндылықтарын
Америка Құрама Штаттары қазіргі заманның ең ірі державасы
XXI ғасырда басқа бір ірі державаның Қытайдың әлемдік
Өзінің геосаяси жағдайына, аумағына, экономикалық, ғылыми және мәдени
Аталмыш жолмен таяудағы тарихи болашақта әлемге жетекшілік етуге
Еуропа, Жапония және кейбір дамушы елдерді қаперге алатын
Географиялық орналасу ерекшелігі Қазақстанға белгілі бір геосаяси артықшылықтар
Әлемдік экономиканың өсе түсіп отырған интеграциясы қаржылық ресурстарға,
Қазіргі әлемдегі жанжалдар көп жағдайда түрлі өркениеттердің қақтығысы
Нақты елдер мен аймақтарға қатысты Қазақстан саясатының басымдығы
Қазақстанның сыртқы саяси қызметінің стратегиялық бағыттарының бірі Ресей
Біз Ресейдің экономикалық және саяси тұрғыдан тұрақты дамуына,
Біздің мемлекетіміз екі жақты қатынастарды дәйекті түрде нығайта
Қытай Халық Республикасына қатысты саясат төтенше маңызды болып
Орталық Азия аймағында қауіпсіздікті нығайту, экономикалық даму үрдістерін
Ресей, Қытай және Орталық Азия бағыттарындағы Қазақстан дипломатиясы
Қазақстанның сыртқы саясатының басымдық берілетін негізгі бағыттарының бірі
АҚШ-пен өзара қарым-қатынастарда экономикалық ынтымақтастыққа үлкен назар аударылады.
Әлем экономикасындағы жетекші орындардың бірін иемденетін әрі ірі
Оңтүстік Азияда Үндістанмен және Пакистанмен қарым-қатынастың зор мәні
Аймақтық ынтымақтастық саласында маңызды міндеттердің бірі Экономикалық Ынтымақтастық
Ислам Конференциясы Ұйымымен (ИКҰ) белсенді түрдегі ынтымақтастық еліміздің
Таяу және Орта Шығыс елдерімен саяси сондай-ақ экономикалық
Түркиямен қарым-қатынастың Қазақстан үшін орны бөлек. Қазақстан дипломатиясының
Біздің ұзақ мерзімді экономикалық мүдделерімізді қамтамасыз етудің тағы
Араб әлемімен қарым-қатынастарды осы аймақтың тиісті әлеуетінің өлшемдеріне
Араб әлемінде Египет Араб Республикасының саяси салмағы мен
Әлемдік саясаттың, экономиканың және мәдениеттің негізгі орталықтарының бірі
Ұзақ мерзімді перспективада Еуропалық Одақтың орны бөлек, аталған
Еуропалық Одақпен әріптестік және ынтымақтастық туралы келісім негіз
Нарықтық экономиканы дамыту бағытын таңдап алған Қазақстанға қайта
Экономикаларының өзара тәуелділігі мен бірін-бірі өзара толықтыратыны, шаруашылық
Көп жақты ынтымақтастық саласында Қазақстанның Біріккен Ұлттар Ұйымындағы,
Қазақстан Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық жөніндегі ұйымда (ЕҚЫҮ)
Еуроатлантикалық ынтымақтастық кеңесі және НАТО ұсынған "Бейбітшілік жолындағы
Экономикалық даму қажеттіліктері және күрделі капиталды тарту Еуропалық
Қазақстанның Дүниежүзілік сауда ұйымына (ДСҰ) жоспарланып отырған кірігуінің
Қорытынды
Ал глобализация қарсаңындағы мұндай жағдайдың ел экономикасының дамуына,
- екіншіден, глобализацияның экономикалық астары да Қазақстан үшін
- үшіншіден, қазіргі кезеңнің басты ерекшелігі, Батыстың жас
Бір сөзбен айтқанда, бүгінгі глобализация негізіне ұлт менталитетінің
Біз аса қайғылы қауіп-қатерлерді болдырмай ұлттық қауіпсіздігімізді қамтамасыз
Себебі, біздің тәуелсіздігіміздің, керек десеңіз, көз келген мемлекеттік
Бүгінгі политологиялық ой-зерде, әлемдік қауымдастықтың қоғамдық-саяси эволюциясының іргелі
Бір шындықтың басы ашық, жаңа сапар ретінде глобализация
Глобализацияда романтикалық оптимизм де немесе түнеріңкі философияшылдық та
Кеңестік кеңістіктегі глобализацияға қарсылық және бір сәттік проблемалар
Дүние тек қана бірте-бірте глобализацияланып бара жатқан жоқ,
Өзіне ғана тән ғаламдық және локальды мүддені көздейтін
Алайда тарихтың ақыры және өркениеттер қақтығысы тақырыбына негізделген,
Глобализацияның болмай қоймайтын және объективті процесіне табан тіреу
Алайда өркениеттердің қиылысуы кезіндегі қайшылықтардың ушығуына ұрындыратын кері
Сондықтан да біз әлемдік қоғамдастыққа "әлемдік үкіметтің" немесе
Мундай тұжырымдамалық модельдің геосаяси контексі айтарлықтай айқын да
Осындай контексте өздігінен даму мен өздігінен шыңдалудың ішкі
Міне, ең бір қарапайым нұсқада айтқанда, әлемдік қоғамдастықтағы
Мемлекетаралық кооперация мен глобализация процесін одан әрі унификациялаудың
Әлемдік қоғамдастық енді-енді біріге бастауға немесе бірігуге ден
Бір жағынан, егер әсірелеп айтар болсақ, қаншалықты ауқымды
Сондықтан бұрынғы тілмен айтқанда, интеграциялық көңіл-күй мен нақтылы
Глобализация ұғымы мен құбылысына және оның жағымды жағымсыз
Сондықтан біз үшін мәселенің мәні глобализацияның табиғаты мен
Бір сөзбен айтқанда, біз үшін ұлт болмысына шипа
Глобализацияның желмаясы жүйткіп келеді, ендігі мәселе сол желмая
Яғни жақсы яки жаман ба, біз дайындық кезеңінен
Міне, дәл сол себепті де, таяудағы он жылдықта
Біз глобализацияның жөн жобасын бал ашып біле алмаймыз,
Глобализацияның да, құбылыс ретінде, толып жатқан жетістігі мен
Дәл сол сияқты, біз, қазақстандықтар да, әлемдік қоғамдастықтағы
Бөлшектену мен шиеленістер шекарасы сан-сала қайшылықтар арасынан өтетін
Сонымен бірге болашақтың геосаяси және геостратегиялық жүк арқалайтын
Глобализацияның бірде абайлап басқан, енді бірде тым сеніммен
Мен, 2000 жылдың соңына қарай дүниеге келген бір
"Ақыл қалғыса, албасты туады,..". Мен үшін осы бір
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Монографиялар:
Байдельдинов Л. А. Казахстан как политическая реальность. -
Бек У. Что такое глобализация? / Пер. в
Ващекин Н. И., Мунтян М. А., Урсул А.
Кастельс М. Информационная эпоха: экономика, общество и культура.
Кусман-улы А., Аманбаев А. Ж. Суверенитет Казахстана в
Моджорян Л. А. Субъекты международного права. - М.:
Левин И. Д. Суверенитет. - М.: Юриздат,
Лукашук И. И. Глобализация, государство, право. ХХI век.
Назарбаев Н. А. Стратегия становления и развития
Нурпеисов Д. Суверенный Казахстан (Вопросы государственной власти и
Сорос Д. Открытое общество. Реформируя глобальный капитализм. Пер.
Тасмагамбетов И. Н. Социально-политическое обновление Казахстана? Тенденции и
Уткин А. И. Глобализация: процесс и осмысление. -
Ушаков Н.А. Суверенитет в современном международном праве. -
Мақалалар:
Есентугелов А. Стратегия безопасного экономического развития Казахстана в
Лигновская В. И. Реформирование власти в дихотомии национальное
Ашимбаев М. С., Идрисов А. А. Глобализация: сущность
Кадыржанов Р. Глобализация и национальная безопасность Казахстана. //
Назарбаев Н. А. Безопасность и сотрудничество – глобальные
Соловьев А. В., Иватова Л. М. Принципы исследований
Сорос Д. Будущее капиталистической системы зависит от упрочения
Тасмагамбетова Д. Глобализация – новые горизонты, вызовы и
Токаев К. К. Казахстан в меняющемся мире. //
Сорос Д. Будущее капиталистической системы зависит от упрочения
Кастельс М. Информационная эпоха: экономика, общество и культура.
Кастельс М. Информационная эпоха: экономика, общество и культура.
Бжезинский 3. Великая шахматная доска. М.: международные
Вестник Московского государственного университета. Серия 12. 1993
Чжень Ку Фу . Геополитика и геополитическое мышление:
Сол жерде. С.8.
Доклад Генерального секретаря ООН К.Аннана к Ассамблее Тысячелетия
36