Мазмұны
КІРІСПЕ
ШАҒЫН БИЗНЕС СУБЪЕКТІЛЕРІНІҢ НАРЫҚТЫҚ ЭКОНОМИКА ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ АЛАТЫН ОРНЫ
1.1 Қазақстан Республикасындағы шағын кәсіпкерлік субъектілерінің даму тәжірбиесі
Қарағанды облысындағы шағын кәсіпкерліктің даму барысын қолдау шаралары
Шағын кәсіпкерліктің дамуын қажет ететін мәселелерді талдау
2. ШАҒЫН КӘСІПКЕРЛІК СУБЪЕКТІЛЕРІНДЕ ЕСЕП ЖҮРГІЗУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ ТӘЖІРБИЕСІ
Шағын бизнесте есеп жүргізуді ұйымдастыру ерекшеліктері
Шағын бизнесте жеңілдетілген жүйе бойынша есеп жүргізуді ұйымдастыру
2.3 Өндірістік кооперативтердің бухгалтерлік есебін ұйымдастыру мәселелері
ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
КІРІСПЕ
Біздің мемлекетіміздің қазіргі кезде Қазақстан Республикасы экономикасының дамуы негізінде
Дипломдық жұмыстың мақсаты шағын бизнес субъектілерінде есеп жүргізуді ұйымдастыру
- ең алдымен макроэкономикалық тұрғыдан алғандағы шағын кәсіпкерліктің маңызын
- экономикалық категория ретінде: кәсіпкерлік, кәсіпкерлік қызмет, кәсіпкер деген
- шағын бизнес кәсіпорындары үшін есепті ұйымдастыру ерекшеліктерін қарастыру.
Зерттеудің негізгі көзі бухгалтерлік есептің формалары және кәсіпорын шеңберінде
Дипломдық жұмысты жазудың әдіснамалық негізін жазуда Қазақстан Республикасы Президентінің
ШАҒЫН БИЗНЕС СУБЪЕКТІЛЕРІНІҢ НАРЫҚТЫҚ ЭКОНОМИКА ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ АЛАТЫН ОРНЫ
1.1 Қазақстан Республикасындағы шағын кәсіпкерлік субъектілерінің даму тәжірбиесі
Қазақстанда жүргізіліп жатқан бухгалтерлік есеп жүйесін реформалау процессінің негізгі
Елімізде меншіктің әр түрлі нысандарына негізделген экономикалық қалыптасуын және
Қазақстан Республикасының 1999-2000 жылдарға кіші кәсіпкерлікті дамыту мен қолдау
Бағдарламада мемлекеттік саясатпен кіші кәсіпкерліктің арасындағы тығыз байланысты экономикадағы
Қазақстандағы нарықтық экономика негізі көптеген ұсақ фирмаларды қалыптастыру мен
Кесте 1
Кіші кәсіпкерліктің өсу қарқыны
Жылдар 1998 1999 2000 2001 2002 2003
Кіші кәсіпкерлік субъектілер 57010 35089 32186 21260 24030 465000
Кіші кәсіпкерлік субъектілерінің қаржы - несиелік ресурстармен қамтамасыз етуді
Қазақстан үкметінің нарықтық реформаларды жүзеге асыруға байланысты көптеген шаралар
Ішкі - бұл кәсіпорын шеңберіндегі оның барлық жүргізілетін тікелей
1. Экономикалық факторлар экономикалық цикл кезеңі, монетарлық саясат, жиынтық
2. Мемлекеттік деңгейі: кәсіпкерлікті қаржылық қолдау, менеджментте көмек көрсету,
Әлеуметтік факторлар: өмір сүрудің ең төменгі деңгейі, тұтынушы белсенділігі,
ресурстық факторлар: қоршаған ортаны қорғау, энергимен қамтамасыз ету, табиғи
Технологиялық факторлар: ғылыми зерттеуге жұмсалған шығын деңгейі, технологиялық жаңалықтар,
Кіші кәсіпкерлік ұлттық экономиканың тұтас объективті секторы ретінде дамиды,
Кәсіпкерлік - бұл іскер адамдардың коммерциялық нәтижелерге қол жеткізудегі
Кәсіпкерлер - коммерциялық мүмкіндіктерді пайдаланып, қажетті капитал алуға мүмкіндігі
Кәсіпкерлік – заңдылық негізінде қызмет ететін, шаруашылық немесе басқа
Қазіргі нарық жағдайына байланысты кәсіпкерлік қызмет – жаңашылдықсыз, шығармашылық
Кәсіпкерлік алғышарттар - саяси экономикалық, психологиялық факторлар болып табылады.
Қандай бір ресурс - шикізат, идея, өңдеу өндірістік және
- экономикалық және техникалық көрсеткіштер негізінде өз өнімдерін бәсекелес
- кәсіпорынның аз шығынмен тауар өндіру мүмкіндіктерін анықтау.
Нарыққа өту кәсіпкерлік іс - әрекетті дамытудың шарттарын қалыптастырады,
- өндірілген өнімнің мөлшерін жоспарлау және оны нарықта жылжыту
- еңбек ұжымын қалыптастыру және еңбек ақы төлеуді ұйымдастыру;
- кәсіпорын көлемінде жүзеге асырылатын барлық қызметтерді басқару және
Кәсіпорынның үнемді және тиімді қызмет ету процесін біздің экономикамызда
Экономикамыздың орталықтандырылған жоспарлы экономикадан нарықтық қарым – қатынастарға өтуі
Расында да өндірістік мақсаттар мен халық тұрмысына қажетті өнімдер
Кәсіпорын - пайда табу және қоғамдық тұтыну қажеттіліктерді қанағаттандыру
- жиынтық ішкі өнімді, жиынтық ұлттық өнімді, ұлттық табысты
- мемлекеттік бюджеттің бір бөлігі кәсіпорындарда жиналатын алымдар мен
- жай және ұлғаймалы ұдайы өндіріс;
- мемлекеттің қорғаныс қабілетін қамтамасыз ету;
- ұлттық білімді дамыту және Ғылыми Техникалық Прогресті жеделдету;
- әр түрлі деңгейдегі салықтардың материалдық тұрмыс жағдайын көтеру;
- денсаулық сақтау, білім беру, мәдениетті дамыту;
- жұмыс бастылық мәселелерді шешу;
- басқа да көптеген әлеуметтік мәселелерді шешу.
Бұл шарттар кәсіпорын тиімді қызмет атқарғанда ғана жүзеге асады.
Басқару қызметі алдыға қойылған мақсатқа жету шараларын жүзеге асыру
техника-технологиялық блок (өндірістің техникалық дамуын басқару);
өндірісті ұйымдастыру (өндіріс аясындағы маркетинг);
экономикалық блок: қаржыны басқару, жұмыс орындарын қалыптастыру.
Кәсіпкер қызметінде табыстарға қол жеткізу үшін кең көлемдегі сұрақтарды
Кәсіпорынның өндірістік-қаржылық жағдайын сипаттайтын ақпараттардың негізгі көзі бухгалтерлік есеп
Бухгалтерлік есеп бастапқы басқару аппараттарының жеткілікті кең көлемін қамтамасыз
Қазақстан Республикасы экономикасының нарықтық қатынастарға өтуі кәсіпорынның шаруашылық қызметін
Халықаралық стандарттарға, бухгалтерлік есептің жаңа стандарттарына көшу туралы кең
Есеп саясаты - бухгалтерлік есепті жүргізу мен қаржылық есептеуді
Есеп саясаты құрылып, оны қолданған кезде, келесі бухгалтерлік есеп
1. Есептеу – шығындар мен табыстар бухгалтерлік есепте көрсетіп,
Үздіксіз іс-әрекет – субъектінің іс-әрекеті үздіксіз жүргізілуі қажет;
Түсініктілігі – қаржылық есеп берудегі ақпарат түсінікті болу керек;
Мәнділігі – шаруашылық әрекетті бағалау кезінде шешімдер қабылдаудағы қаржылық
Маңыздылығы - қаржылық есептегі ақпараттар қатесіз берілуі қажет;
Дұрыстығы – шаруашылық субъектілердің қаржылық міндеттері дұрыс болса, онда
Бейтараптылығы - қаржылық есептегі ақпараттар еркін, түсінікті және алдын
Сақтығы – шаруашылық шешімдер қабылданған кезде қателеспеу, активтер мен
Аяқталмағандығы - қаржылық есептегі ақпараттар толық аяқталған болу керек.
Салыстырмалылығы - бір есептік кезең мен екінші септік кезеңдегі
Бірізділігі - таңдап алынған есеп саясаты бір есептік к
Шын әрі адал тапсырылғандығы - қаржылық – шаруашылық іс
Есеп саясатының негізгі бухгалтерлік есеп стандарты болып табылады, және
Кәсіпорынның қаржылық жағдайын бақылау – оның іс-әрекетін анықтау жағдайын
Кәсіпорынның есеп саясаты мына жағдайларда қамтамасыз етілуі қажет:
- шаруашылық іс-әрекетіндегі бухгалтерлік есептің барлық деректерін толығымен көрсету;
- бухгалтерлік есептегі шаруашылық деректердің заңдық және экономикалық мазмұнының
- кәсіпорын көлемі мен шаруашылық іс-әрекет шарттарына сәйкес бухгалтерлік
- аналитикалық шоттардағы айдың басындағы және аяғындағы қалдықтардың сомасы
Бухгалтерлік есеп нарықты экономикада бизнесті, кәсіпкерлікті сауатты жүргізудің ақпаратты
Мемлекеттік қолдау жүйесі: басқару және қамтамасыз ету деп аталатын
Қамтамасыз ету – кіші кәсіпкерлікті материалдық, ақшалай, ақпараттық ресурстар,
Шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау негізінен мынадай принциптерді қамтиды:
- Қазақстан Республикасында шағын кәсіпкерлікті дамытудың басымдылығы;
- шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың кешенділігі;
- шағын кәсіпкерлік инфрақұрылымының және жүзеге асырылатын шаралардың шағын
- шағын кәсіпкерлікт қолдау мен дамыту саласындағы халықаралық
ынтымақтастық.
Атқарушы үкмет органдары мемлекеттік қолдау жүйесі арқылы шағын кәсіпкерлік
Нарықтық экономика постулаттарының бірі мемлекет пен жеке сектор арасындағы
1.2.Қарағанды облысындағы шағын кәсіпкерліктің даму барысын қолдау шаралары
Облысымызда шағын кәсіпкерлікті дамыту мен қолдауға бағытталған үш бірдей
Олар:
“кәсіпкерлікті қолдау мен дамытудың қоры”
лизинг компаниясы
бизнес инкубатор.
- “Кәсіпкерлікті қолдау мен дамытудың қоғамдық қоры” 14.06.1999 жылы
Қордың негізгі міндеттері: кәсіпкерлікті одан әрі дамыту жаңа өндіріс
Несие беру - қысқа мерзімді, қайтарымды, төлемді және жаңа
Қор қосымша қаржы тартуға түрлі тәсілдерді пайдаланады. Соның ішінде
Қор жұмыс істеген үш жылдан астам уақытта оған қаржыллай
Қордың банктен тағы бір ерекшелігі - несиені уақытында төлемегендерге
Лизинг компаниясы
Қазіргі қаржылық және өндірістік саланың тез дамуы, әсіресе өндіріс
Жаңаарқа ауданындағы “Алтын дән” өндірістік компаниясы осы компаниядан 19060301
Осындай лизингке мүлік беру арқасында 100 жұмыс орны жаңадан
Шағын және орта кәсіпкерлікті қолдаудың жаңа тәсілі ретінде енгізілген
Бизнес инкубатор немен шұғылданады.
Қарағанды облысында 1999 жылы қыркүйек айында облыс әкімінің шешімімен
1.3.Шағын кәсіпкерліктің дамуын қажет ететін мәселелерді талдау
Кәзіргі уақытта шағын кәсіпкерлік - әлеуметтік проблемаларды шешуде негізгі
Шағын және орта бизнеске басшылық жасайтын біздің министрліктің алдағы
2 ШАҒЫН КӘСІПКЕРЛІК СУБЪЕКТІЛЕРІНДЕ ЕСЕП ЖҮРГІЗУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ ТӘЖІРБИЕСІ
2.1 Шағын бизнесте есеп жүргізуді ұйымдастыру ерекшеліктері
Қазақстандағы бухгалтрлік есеп жүйесін реформалау бұл Қазақстан Республикасындағы капитал
Біздің елімізде меншіктің әр түрлі формаларына негізделген экономика қалыптасуында,
Бұл құжаттарда кіші кәсіпкерлік субъектілерінің қызметіндегі салық салу жүйесінің
Арнаулы салық режимін қолдану талаптары:
- шағын бизнес субъектілері салықтарды есептеу мен төлеудің, сондай-ақ
жалпыға бірдей белгіленген тәртіп;
біржолғы талон негізіндегі арнаулы салық режимі;
патент негізіндегі арнаулы салық режимі;
оңайлатылған декларация негізіндегі арнаулы салық режимі.
Бұл талап базарларда (жалдау шарттары бойынша базарлар аумағындағы тұрақты
Салықтарды есептеу мен төлеудің жалпыға бірдей белгіленген тәртібіне ауысқан
Мыналардың:
филиалдары, өкілдіктері бар заңды тұлғалардың;
филиалдардың, өкілдіктердің;
заңды тұлғалардың еншілесұйымдарының және тәуелді акционерлік қоғамдардың;
әртүрлі елді мекендерде өзге де оқшауланған құрылымдық бөлімшелерібар салық
4. Арнаулы салық режимі:
акцизделетін өнімді өндіретін;
консультациялық қаржы, бухгалтерлік қызмет көрсететін;
мұнай өнімдерін өткізетін;
шыны ыдыстарды жинайтын және қабылдайтын;
жер қойнауын пайдаланатын;
мыналарды:
медициналық, дәрігерлік және мал дәрігерлік қызметті;
тұрғын үй коммуналдық - тұрмыстық объектілерді газбен жабдықтау жөніндегі
күзет, өрт сигналы мен өрт сөндіру автоматикасы құралдарын жобалауды,
өртке қарсы қолданылатын техниканы, жабдықтарды және өрттен қорғау құралдарын
жолаушылар лифтілерін монтаждауды, жөндеуді және оларға қызмет көрсетуді;
дезинфекция, дезинсекция, дератизация құралдары мен препараттарын дайындауды, өндіруді, ұқсатуды
автомобиль көлігімен халықаралық жолаушылар және жүк тасымалын;
емдік препараттар дайындау мен сатуды;
жобалау - іздестіру, сараптау, құрылыс - монтаждау жұмыстарын, құрылыс
алкоголь өнімдерін бөлшек саудада сатуды;
пошта байланысы және телекоммуникациялар саласындағы қызметті, теледидарлық және дыбыстық
жолаушылар мен жүкті өзен көлігімен тасымалдауды жерге орналастыру, топографиялык
өлшеу құралдарын тексеруді, жасауды және жөндеуді;
тарих және мәдениет ескерткіштерін археологиялық және жаңғырту жұмыстарын;
жол қозғалысын реттеу құралдарын орнатуды, монтаждауды, жөндеуді және пайдалануды;
іздестіру - құтқару, тау - кен құтқару, газдан құтқару,
пестицидтерді (улы химикаттарды) қолдану жөніндегі қызметті;
жалпы бастауыш, нeгізгі жалпы немесе жалпы орта; бастауыш кәсіптік
жеке және заңды тұлғалардың күзет қызметін жүзеге асыруын;
оқулықтарды, оқу - әдістемелік жинақтарды, білім беруді ұйымдастыру үшін
аэропорттарда, азаматтық әуе кемелерінде жолаушыларды, экипаждарды тамақтандыруды қамтамасыз етуді;
электр және жылу энергиясын өндіруді, беруді және таратуды;
өнеркәсіптік жарылыс - өрт қayпі бар және тау -
химиялық, бұрғылау, мұнай - газ кәсіпшілігі, геологиялық барлау, кен
астық қабылдауды, өлшеуді, кептіруді, тазалауды, сақтауды және тиеуді;
аэродром, аэропорт, аэронавигация объектілерін ұстауды, жөндеуді және пайдалануды;
жылжымалы темір жол құрамын, қауіпті жүктерді тасымалдау үшін қолданылатын
шетелдік валютамен қолма - қол бөлшек сауда жасауды және
ақпаратты қорғаудың техникалық құралдарын, ақпаратты өңдеудің қорғалған техникалык құралдарын
Біржолғы талон негізінде арнаулы салық режимін қызметі ара –
Жылына бәрін жинақтағанда тоқсан күннен аспайтын қызмет ара –
Біржолғы талон негізінде бюджетпен есеп айырысу тәртібі:
1. Қызмет түрлерінің тізбесін, біржолғы талондардың нысаны мен берілу
Біржолғы талондардың құны кіріс алынатын объектінің орналасқан жерін, түрін,
Жалдамалы еңбекті қолданбай біржолғы талон негізінде ара – тұра
Патент негізіндегі арнаулы салық режимі:
1.Патент негізіндегі арнаулы салық режимін мынадай талаптарға сай келетін:
1) жалдамалы қызметкерлердің еңбегін пайдаланбайтын;
2) жеке кәсіпкерлік нысанындағы қызметті жүзеге асыратын;
3) жыл ішіндегі табысы 2,0 миллион теңгеден аспайтын жеке
2. Патент негізінде арнаулы салық режимін қолдануға мүмкіндік бермейтін
Аталған өтініш патент негізінде арнаулы салық режимін қолдануға мүмкіндік
3. Патент жеке кәсіпкерге біp күнтізбелік жыл шегінде кемінде
4. Жеке кәсіпкер патент алу үшін кәсіпкерлік қзметті жүзеге
Жеке кәсіпкер лицензиялауға жататын қызметті жүзеге асырған жағдайда ол
Жеке кәсіпкер жолаушыларды және багажды автомобильмен тасымалдау жөніндегі қызметті
5.Салық төлеушінің кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын орны бойынша салық
6. Салық органдары өтініш берілгеннен және бюджетке патенттің құны,
7.Жеке кәcіпкepді мемлекеттік тіркеу туралы куәлік көрсетілмейінше, патент жарамсыз
Патент негізінде бюджетпен есеп айырысу тәртібі:
Патенттің құнын есептеуді жеке кәсіпкер мәлімделген кірістің 3 проценті
Патенттің құны жеке табыс салығы және әлеуметтік салық түрінде
Жеке кәсіпкерді іc - әрекетке қабілетсіз деп таныған жағдайды
Нақты табыс патент алған кезде мәлімделген табыстан асып кеткен
Нақты табыс патент алған кезде мәлімделген табыстан төмен болған
Оңайлатылған декларация негізіндегі арнаулы салық режимі:
1. Оңайлатылған декларация негізіндегі арнаулы салық режиміне салық кезеңі
Қызметін біp eлді мекен шегіндегі орналасқан бірнеше объектілерде жүзеге
2. Мынадай талаптарға сай келетін шағын бизнес субъектілері:
1) жеке кәсіпкерлер үшін:
жеке кәсіпкердің өзін қоса алғанда, қызметкерлердің шекті орташа тізімдік
салық кезеңі ішінде шекті табысы 4500,0 мың теңге болса;
заңды тұлғалар үшін:
қызметкерлердің шекті орташа тізімдік саны салық кезеңі ішінде жиырма
салық кезеңі ішіндегі шекті табысы 9000,0 мың теңге болса,
3. Белгіленген талаптарға сай келмеген жағдайларда немесе арнаулы салық
Жеке кәcіпкер белгіленген талаптар өзгерген жағдайда (көрсеткіштер асып кетсе),
4.Салықты есептеу мен төлеудің жалпыға бiрдей белгіленген тәртібінен оңайлатылған
Оңайлатылған декларация негізінде бюджетпен есеп айырысу тәртібі.
Салықты оңайлатылған декларация негізінде есептеуді шағын бизнес субъектісі салық
Жеке кәсіпкердің табысына мынадай ставкалар бойынша салық салынуға тиіс:
Кесте 2
Тоқсандық табысы Ставкасы
2 000,0 мың теңгеге дейін қоса алғанда Табыс сомасының
2 000,0 мың теңгеден жоғары – 3 000,0 мың
3 000,0 мың теңгеден жоғары 110,0 мың теңге +
Заңды тұлғаның табысына мынадай ставкалар бойынша салық салынуға тиіс:
Кесте 3
Тоқсандық табысы Ставкасы
2 000,0 мың теңгеге дейін қоса алғанда Табыс сомасының
2 000,0 мың теңгеден жоғары – 4 500,0 мың
4 500,0 мың теңгеден жоғары – 6 500,0 мың
6 500,0 мың теңгеден жоғары 345,0 мың теңге +
4.Егер есепті кезеңнің қорытындысы бойынша жалдамалы қызметкерлердің орташа айлық
5. Табыстың шекті мөлшері осы Кодестің 376 – бабының
Осы беттің 4- тармағында көзделген түзетуде табыстың шекті сомасынан
6. Шекті орташа тізімдік сан осы Кодекстің 376- бабының
7. Оңайлатылған деклорация тоқсан сайын есепті салық кезеңінен кейінгі
8. Оңайлатылған деклорация бойынша есептелген салықты бюджетке төлеу жеке
9. Оңайлатылған деклорацияны табыс ету және салықтарды төлеу оңайлатылған
Кәсіткерлік қызметтің жекелеген түрлеріне арналған арнаулы салық режимі.
Осы тарауда қолданатын ұғымдар мыналарды білдіреді:
1) билярд үстелі - торлары (жақтауларда саңылаулары) бар және
2) ойын бизнесі - құмар ойындарды ұйымдастырып, өткізуге және
3) ойын мекемесі - құмар ойындар өткізілетін және (немесе)
4) ойын жолы- боулинг ойнауға арналған арнаулы жол (тегельбан);
ойын үстелі – ойын мекемесіндегі кез келген ұтыс түрі
ойын автоматы – ойындар соның ішінде құмар ойындар өткізу
карт – қорапсыз, дифференциалсыз және дөңгелектерінде серпінді аспа жоқ,
касса – ойын мекемесіндегі (тотализатордағы немесе букмекерлік кеңседегі) ставкалардың
лото – фишкалармен жабылатын нөмірлері (суреттері немесе басқа да
бәс тігу – тәуекелге негізделген және екі немесе бірнеше
салық салу объектілері есепке алынатын тіркеу карточкасы – салық
тұрақты нүкте - боулинг (кегельбан), картинг, бильярд және лотоны
Жалпы ережелер
1. Кәсіпкерлік қызметтің юекелеген түрлеріне арналған арнаулы салық режимі
ойын бизнес саласында;
ақшасыз ұтыс ойын автоматтарына
боулинг (кегельбан) бойынша;
картинг бойынша;
билярд бойынша;
лото ойынын ұйымдастыру бойынша қызметтер көрсететін жеке кәсіпкерлердің заңды
2. Арнаулы салық режимі осы баптың бір тармағында анықталған
тіркелген жиынтық салық түрінде корпорациялық немесе жеке табыс салығын
Осы тармақтың 1) тармақшасында аталған салық және акциз бойынша
Бұл тәртіп төлем көзінің ұсталатын жеке табыс салығы мен
3. Корпорациялық (жеке) табыс салығы - тіркелген жиынтық салық
4. Салық төлеушілер тіркелген жиынтық салықты төлеумен бірге акциз
5. Осы баптың 1-тармағында аталмаған өзгеде кәсіпкерлік қызмет түрлерін
6. Осы баптың 2-4- тармақтарында аталмаған салықпен басқада міндетті
7. Ойын мекемесінде (тұрақты орында) пайдаланылатын, осы Кодекстің 393
Мыналар тіркелген жиынтық салық салу объектісі болып табылады:
1) ойын бизнесі саласындағы қызметті жүзеге асыратын салық төлеушілер
ойын мекемесі тарап ретінде өз өкілдері арқылы қатысатын құмар
ойын мекемесі өз өкілдері арқылы ұйымдастырушы және (немесе) байқаушы
ақшалай ұтысы бар ойын автоматы;
тотализатор кассасы;
букмеккерлік кеңсе кассасы;
2) Ұтыс ақшасын ойын автоматтары қызметін көрсететін салық төлеушілері
ұтыс ақшасыз ойын автоматы;
3) боулинг (кегельбан) бойынша қызмет көрсететін салық төлеушілер үшін:
ойын жолы;
4) картинг бойынша қызмет көрсететін салық төлеушілер үшін:
карт ;
5) бильярд бойынша қызмет көрсететін салық төлеушілер үшін:
бильярд үстелі;
6) лото ойынын ұйымдастырушы салық төлеушілер үшін :
лото ұйымдастырушы.
Бір салық салу объектісімен алынатын тіркелген жиынтық салық ставкаларының
Тіркелген жиынтық салықты және акцизді есептеу мен бөлу тәртібі:
1. Күнтізбелік бір жылда төленуге тиісті тіркелген жиынтық салық
2. Акциз және тіркелген жиынтық салық сомасы есепті айдан
3. Салық төлеушінің облыстық (қалада) бірнеше ойын мекемелері (тұрақты
4. Салық салу объектілерін салық кезеңінің 15-іне дейін пайдалануға
5. Салық салу объектілері салық кезеңінің 15-іне дейін шығып
2.2 Шағын бизнесте жеңілдетілген жүйе бойынша есеп жүргізуді ұйымдастыру
Шағын кәсіпкерлік субъектілерінің жұмысы, кез-келген объектінің жұмысы секілді, бухгалтерлік
Бухгалтерлік есеп ұйымдастыруда шағын кәсіпкерлік субъектілеріне көмек ретін Қазақстан
“Шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау туралы” Қазақстан Республикасының Заңының 3
Схемада мұны былайша көрсетуге болады:
Шағын кәсіпкерлік субъектілерінің түрлері
Схема 1
Заңды тұлға құрмайтын жеке кәсіпкерлік келесі схемада көрсетілгендей екі
- жалдамалы қызметкерлердің еңбегін пайдаланбайтын жеке кәсіпкерлер;
- жалдамалы қызметкерлердің еңбегін пайдаланатын жеке кәсіпкерлер;
Схема 2
Еңбекақы жөніндегі есеп айырысу ведомостісі
Еңбекақы жөніндегі есеп айырысу ведомостісін жалданған жұмыскерлер еңбегін пайдаланатын
ТОО “Д.А.Н.” жеке дара кәсіпкер бола отырып, еңбекақы жөніндегі
Сонымен қатар ТОО “Д.А.Н.” есеп айырысу ведомостінде нақты түрде
Ақша қаражаттарын есепке алу ведомостісі.
Бухгалтерлік есеп шотында көрсетілген операцияларды есепке алу үшін ТОО
Ведомостіде кассадағы қолма-қол ақшаны есепке алу жөніндегі жазбалар кассалық
Ақшаларды қабылдау және беру, кіріс және шығыс құжаттарын ресімдеу,
Ведомостіде есеп айырысу есепшоты және басқа есепшоттар бойынша ақшаларды
Есеп беру мезгілінің соңында ведомостіде есеп беру мезгіілінің соңындағы
(2 қосымшада көрсетілген)
Жабдықтаушылармен есеп айырысуларды есепке алу ведомостісі.
671-ші “Жабдықталушылармен есеп айырысулар” есеп шотында ескерілетін жеткізілімшілермен есеп
Ведомості субъект берешегінің қалдықтарын жабдықталушылар есепшоттарының қимасында бұрнағы есеп
Есеп беретін тұлғалар мен есеп айырылысуды есепке алу ведомостісі
Бұл ведомості жұмыскерлер мен басқа тұлғалардың берешегі жөніндегі операцияларды
333-ші “Жұмыскерлер мен басқа тұлғалардың берешегі “ есепшотында көрсетіледі.
333-ші шоттың дебеті бойынша алымдағы есеп беру мерзімінде берілген
333-ші шоттық кредиті бойынша пайдалынбаған аванстар берілген несиелер мен
Есеп беру мезгілі соңында несиелік қалдықты алған кездерде
Тауарлық-материалдық запастарды есепке алу ведомостісі
Ведомості тауарлық –материалдық запастардың қозғалысын талдамалы және жинақтамалы есепке
Ведомость есеп беру мезгіліне ашылады. Материалдар мен тауарлардың құны
“Тауарлық - материалдық запастар” бөлімі есепшоттарының дебеті бойынша ведомостіде
Есепшоттың несие бойынша материалдар мен тауарларды өндіріс пен сатуға
Есеп беру мезгілінің аяғында ведомостіде есеп беру мезгілінің соңындағы
Еңбекақыны есепке алу ведомостісі
681-ші “Еңбекақы жөнінде жұмыскерлермен есеп айырылысулар” есепшотында ескерілген субъект
Ведомость жұмыскерлердің банкте сақталынған жалақысы бойынша субъектінің берешегін бұрнағы
681-ші “Еңбекақы жөнінде жұмыскерлермен есеп айырылысулар” (4-6 бағандар) есепшотының
Бір мезгілде жұмыскерлердің еңбекақысы бойынша есептелген сомаларда Қазақстан
Есеп беру мезгілінің соңында еңбекақы бойынша берілмеген сомалар 12-ші
Ведомостіде сондай-ақ жұмыскерлердің еңбекақы сомасынан тағайындалған тәртіп пен мемлекеттік
Осынау ведомостінің мәліметінің негізінде “ Есеп беру мезгілінің шығындарынт
Есептеулер мен басқа операцияларды есепке алу ведомостісі
Ведомостісі “Меншік капиал”, 33-ші “Басқа дебиторлық берешек”, 34-ші “Келешек
Бірнеше бухгалтерлік есепшоттарда ескерілетін операцияларды көрсету үшін ведомостінің бір
Есепшоттарды белсенді және пәс деп бөлу тұрғысынан ведомостіні ашқан
Есеп беру мезгілінің шығындарын есепке алу ведомостісі
Ведомость тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) өндіруге керкен шығындарды , мезгіл
Ведомостінің басқа ведомостілерде бар мәліметтер негізінде толтырылады. Мысалы ведомостіде
Бітпеген өндірістің айдың басындағы қалдықтары) ведомостіде нысаны бойынша ведомосінің
Фискальдық жады бар бақылау касса машиналарын қолдану.
1. Қазақстан Республикасының аумағында сауда операцияларын жүзеге асыру кезінде
Осы тармақтар ережесі:
1) жеке кәсіпкерлердің (акцизделетін тауарларды өткізушілерден басқа):
- қызметін шағын бизнес субъектілеріне рналған арнаулы салық режимі
- егер салық төлеуші жеке кәсіпкер ретінде мемлекеттік тіркеуден
- қызметін шаруа (фермер) қожалықтарына арналған арнаулы салық режимі
2)салық төлеушілердің:
- қызметін Салық Кодекстің 391-397 баптарында белгіленген арнаулы салық
- квитанцияларды, билеттерді, талондарды, почта төлемі белгілерін немесе құзыретті
адвокаттардың ақшалай есеп айырысуына қолданылмайды.
2. Фискальдық жады бар бақылау-касса машиналарын қолдану мен пайдалану
3. Фискальдық жады бар бақылау –касса машиналары тауарлар сату
Компьютерлік жүйе Мемлекеттік тізілімге (тізілімнен) байланыс және ақпараттандыру саласындағы
Қортытынды, компьютерлік жүйенің осы бапта белгіленген техникалық талаптарға сәйкестігін
4. фискальдық жады бар бақылау-касса машиналарының техникалық ақауы болған
Фискальдық жады бар бақылау-касса машиналарын қолдану жөніндегі талаптар
Фискальдық жады бар бақылау-касса машиналарын қолдану кезінде мынадай талаптар
1) фискальдық жады бар бақылау-касса машиналарының тіркеу карточкасын бере
2) техникалық қызмет көрсетуге фискальдық жады бар бақылау-касса машиналарын
3) фискальдық жады бар бақылау-касса машиналарының чегін беру жүзеге
4) фискальдық жады бар бақылау-касса машиналарын салық органдарының енуі
Бақылау –касса машиналарының қолданылуы және пайдаланылу тәртібінің сақталуына салық
Салық органдары:
1) фискальдық жады бар бақылау-касса машиналарын қолдану және пайдалану
2) салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді
2.3 Өндірістік кооперативтердің бухгалтерлік есебін ұйымдастыру мәселелері
Қазақстанда жүргізіліп жатқан бухгалтерлік есеп жүйесін реформалау процесінің негізгі
Елімізде меншіктің әр түрлі нысандарына негізделген экономиканың қалыптасуын және
Сондай-ақ аталмыш заңдық құжатта мұндай субъектілерде бухгалтерлік есеп жеңілдетілген
Қазіргі кезде аталмыш жарлықты жүзеге асыру, сондай-ақ шағын еәсіпкерлікке
Біздің ойымызша, шағын кәсіпкерлік субъектілері болып табылатын өндірістік кооперативтердің
Өндірістік кооперативтерде бухгалтерлік есепті жеңілдету үшін Бас шоттар тізбегінің
Шағын кәсіпкерлік субъектісі ретінде танылған өндірістік кооперативтерді шығындардың есебін
201 «Материалдар» шотына барлық материалдық құндылықтар түрлерінің (материалдар, шикізаттар,
Жоғарыда айтылғандардың негізінде шағын кәсіпкерлік субъектісі болып табылатын өндірістік
10 «Материалдық емес активтер»
111«материалдық емес активтердің амортизациясы»
121 «жер»
126 «Аяқталмаған өндіріс»
13 «негізгі құралдардың тозуы»
201 «Материалдар»
211 «Негізгі өндіріс»
221 «Дайын өнім»
30 «Сатып алушылар мен тапсырыс берушілердің берешегі»
311 «Күмәнді талаптар бойынша резервтер»
331 «Орнын толтыруға жататын қосылған құн салығы»
341«»
35 «берілген аванстар»
40 «Қаржылық инвистициялар»
421 «Аккредитивтердегі ақша»
431 «Ел ішіндегі шетел валютасындағы, ағымдағы, корреспонденттік шоттардағы ақша»
45 «кассадағы қолда бар ақшалар»
«Жарғылық капитал
«Негізгі құралдарды қайта бағалаудан түсетін қосымша төленбеген капитал»
«Есепті жылдың бөлінбеген табысы»
«Өткен жылдың бөлінбеген табысы»
«Жиынтық табыс»
«Банктердің қарыздары» «Алдыңғы кезеңдердің табыстары»
«Жай акциялар бойынша есеп айырысу»
«Бюджетпен есеп айырысу»
«Кепілдікті міндеттемелер»
«Алынған аванстар»
«Берушілер мен мердігерлермен есеп айырысу»
«Қызметшілер мен еңбек ақы бойынша есеп айырысу»
«Негізгі қызметтен түсетін табыс»
«Материалды емес активтердің шығарылуынан түсетін табыс»
«Өткізілген дайын өнімнің тауарлардың , жұмыстардың, қызметтердің өзіндік құны»
«Дайын өнімді (тауарларды жұмыстарды, қызметтерді) өткізу шығыстары»
«жалпы және әкімшілік бойынша шығындар»
«материалды емес активтердің шығуы бойынша шығыстар»
«Корпорациялық табыс салығы бойынша шығыстар»
«Төтенше жағдайдан болған табыс (зиян)»
«Негізгі өндіріс»
Өндірістік кооперативте шаруашылық операцияларын куәландыру үшін бастапқы құжаттардың типтіік
кооператив активтері мен олардың құралу көздерінің аналитикалық және синтетикалық
Кесте 4
Өндірістік кооперативтің бухгалтерлік балансының үлгісі
Активтер Қатар коды Есепті жылдың басындағы қалдық Есепті жылдың
Активтер:
Материалдық емес активтер
Материалдық емес активтердің бастапқы құны
Материалдық емес активтердің амортизациясы
Материалдық емес активтердің қалдық құны
Негізгі құралдар
Негізгі құралдар бастапқы құны
Негізгі құралдар бойынша жинақталған тозу сомасы
Негізгі құралдар қалдық құны
Тауарлы – материалдық босалқылар
Материалдар
Аяқталмаған өндіріс
Дебиторлық қарыздыр
Дайын өнім
Алдағы уақыттың есебіне жататын шығыстар
Аванстық төлемдер
Ақша қаражаттары
Қаржылық инвистициялар
Баланс
010
020
030
040
050
060
070
080
090
100
110
120
130
140
150
120
14
106
2091
430
1661
48
19
53
13
8
15
24
10
1957
10
2
128
3010
496
2514
51
15
44
4
5
7
31
10
2809
Міндеттемелер Қатар коды Есепті жылдың басындағы қалдық Есепті жылдың
Меншікті капитал
Жарғылық капитал
Негізгі құралдардың қайта бағалау сомасы
Резервтік капитал
Бөлінбеген табыс (жабылмаған зиян)
Бөлімнің жиынтығы
Міндеттемелер
Несиелер
Төленуге тиісті шоттар
Салықтар бойынша қарыздар
Кредиторлық қарыздар
Бөлімнің жиынтығы
Баланс
160
170
180
190
200
210
220
230
240
250
260
1398
83
96
364
1941
-
16
-
-
16
1957
1398
159
140
980
2677
100
28
-
4
132
2809
Бұл есеп регистерлерінің мәліметтері айдың аяғында арнайы ведомоста жинақталады.
Бухгалтерлік есептің жоғарыда аталған стандартына сәйкес шағын кәсіпкерлік субъектісі
бухгалтерлік баланс:
Қаржы –шаруашылық қызметтің нәтижесі жөніндегі қорытынды есеп.
Өндірістік кооперативтің баланстық кестесінің құрылымы барлық шаруашылық жүргізуші субъектілерінде
Өндірістік коперативтердің қаржылық қорытынды есебінің екінші үлгісін бухгалтерлік есептің
ҚОРЫТЫНДЫ
Шаруашылықты дамытуда басты рөл атқаратын бәсекелік ортаны қамтамасыз етіп,
Шағын және орташа бизнеске деген мемелекеттік көмек салықтық жеңілдіктер,
Қорытындылап айтқанда, Қазақстан Республикасында болып жатқан әлеуметтік экономикалық процесстер
Ғылыми жұмыстың бірінші тарауында зерттеу объектісі кәсіпкерлік болып табылатын
Кәсіпорында жүргізілетін есеп тәртібін анықтай отырып бухгалтерлік есепті кәсіпорында
Шағын кәсіпкерлік субъектілерінде есепті ұйымдастыру үшін келесі ұсыныстар жасаймыз:
шаруашылық операцияларды есепке алу үшін бас шоттар негізінде шағын
шағын кәсіпорындардың мөлшеріне және қызметінің ерекшеліктеріне байланысты кішілері үшін
ал, орта және ірі кәсіпорындар үшін бірнеше ведомостылардан тұратын
табыстар мен шығындарды анықтауда жетілдірілген әдісті қолдану
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Салық және бюджетке төленетін басқада міндетті төлемдер турады. ҚР
Стандарты бухгалтерского учета и методические рекомендации Алматы, 2004
“Жеке кәсіпкерлік туралы “ Заң. 2004
Путеводитель для предпринимателя. г Астана 2002
В помощь предпринимателю г Астана 2002
Қазақстан Республикасы Президентінің Мемлекеттік кәсіпорын туралы заң күші бар
7 . Абенов Е. Бизнес малый проблемы больши. //
8. Байболтаева Н., Юсупжанов Ә. Өндірістік коперативтердің бухгалтерлік есебін
9.Байжолова Р Воздействия малого предпринимательство на занятость населения /
10.Баймагамбетов М Взаимная кредитования - необходимое условие развития малого
11.Волков О.И. Экономика предприятия. М.: ИНФРА – М, 2001.
12.Глухов В.В. экономика малого предприятия. СПб, 2003
13. Гришина С.Ф. Шағын бизнесте жеңілдетілген жүйе бойынша есеп
14.Имашев Б Становление малого предпринимательства. // Транзитная экономика, 2001,
15.Калдыбаев О., Темірбаев А. Экономика предприятия (Фирмы). Алматы: Санат
16.Козлова Е.П Бухгалтерский учер в малом предпринимательстве. Москва ,
17.“Қарағанды облысының 2001-2004 жылдарға арналған шағын кәсіпкерлікті қолдау мен
18. Лашун Л.Г. Кәсіпорынның есеп саясаты // Бухгалтер бюллетені
19.Мамыров Н.К. Смагулов Н.Т. Основы предпринимательства. Алматы, 2001
20.Сатмұрзаев А. Учет на предприятиях в условиях многообразия форм
21.Толкинбаев Малое предпринимательство требует поддержки // Транзитная экономика. 2003
22.Шеденов М. Малое предпринимательство и его роль в экономике
23.Шалгинбаев Н.Т. Учет и отчетность субъектов малого предпринимательства //
24.“Шағын кәсіпкерлікті Мемлекеттік қолдау туралы” заңы. 2003
25.Қазақстан Республикасының салық кодексі 2001 1 қаңтар
26.Қазақстан Республикасының салық кодексі №1-3. 01 2003
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Е.Е.БӨКЕТОВ АТЫНДАҒЫ ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
Экономика кафедрасы
Құлжамбеков А.Ж.
Д И П Л О М Д Ы Қ
Шағын бизнес субьектілері
Қарағанды
2004ж.
Шағын кәсіпкерлік субъектілері
Төмендегідей ұйымдық –құқықтық нысандағы заңды тұлғалар
Өндірістік кооператив
Қосымша жауапкершілігі бар серіктестік
Толық серіктестік
Командиттік серіктестік
Заңды тұлға құрмайтын жеке кәсіпкерлер
Жауапкершілігі шектеулі серіктестік
Заңды тұлға құрмайтын жеке кәсіпкерлер
Жалдамалы қызметкерлердің еңбегін пайдаланбайтын жеке кәсіпкерлер
Жалдамалы қызметкерлердің еңбегін пайдаланатын жеке кәсіпкерлер
Тіркелген салық органы беретін кіріс және шығыс кітабы
Тіркелген жердегі салық органы беретін кіріс және шығыс кітабы
Еңбекақысын төлеу жөніндегі есеп айырысу ведомосы