МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ.....................................................................................................................3
ҚАЗАҚСТАННЫҢ ӘЛЕМДІК САУДАДАҒЫ ОРНЫ ЖӘНЕ РӨЛІ….…5
Әлемдік сауданың мәні, ерекшеліктері және формалары.............................5
Қазақстанның халықаралық саудадағы орны..............................................13
ӘЛЕМДІК САУДАНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ ЖӘНЕ ҚАЗАҚСТАННЫҢ ӘЛЕМДІК САУДАДАҒЫ БОЛАШАҒЫ.............................................................18
Әлемдік сауданың құрылымы........................................................................18
Қазақстанның халыақаралық саудадағы болашақ орны және рөлі...........22
ҚОРЫТЫНДЫ.........................................................................................................26
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ...........................................................28
КІРІСПЕ
Курстық жұмыстың өзектілігі: Еліміздегі үрдіс пен нарықтық жүйесі
Әлемдік шаруашылық байланыстардың күрделі жүйесінде халықаралық сауда ерекше
Сыртқы сауда тауарларды басқа елдерге шығарудан экспорттан және
Осы уақытқа дейін тауарларды шетке шығару халықаралық экономикалық
Біздің пікіріміз бойынша әлемдік сауданың ролі өте жоғары.
Осыған қарамастан, халықаралық сауда өзінің масштабы мен функциялары
Халықаралық сауда - әр түрлі елдердегі тауар өндірушілер
Ғылыми-техникалық революцияның өнеркәсіптік өндіріс специализациясы мен корпорациясы әсерінен
Ұлттық экономикадағы ұлттық нарықтардың жиынтығы-әлемдік нарықты құрайды.
Мен өзімнің ізденіс жұмысымды Қазақстанның әлемдік саудадағы мәнін,
Бұл курстық жұмыстың мақсаты – Қазақстанның әлемдегі саудадағы
Курстық жұмыстың міндеттері: Қазақстан Республикасының сыртқы саудағы мәнін
-Әлемдік сауданың мәні, ерекшеліктері және формалары
-Қазақстанның халықаралық саудадағы орны
-Әлемдік сауданың құрылымы
-Қазақстанның халыақаралық саудадағы болашақ орны және
Курстық жұмыстың құрылымы:
1 бөлім- халықаралық сауданың теория негіздері.
Бірінші бөлімде мен халықаралық саудада мәнін, негізгі ерекшеліктері
2 бөлім- әлемдік сауданың құрлымы және халықаралық сауда
Қазақстанның әлемдегі саудадағы болашағын анықтай отырып, ондағы қолданылатын
1 ҚАЗАҚСТАННЫҢ ӘЛЕМДІК САУДАДАҒЫ ОРНЫ ЖӘНЕ РӨЛІ
Әлемдік сауданың мәні, ерекшеліктері және формалары
Әлемдік нарық әлемдегі тауар-ақша қатынастарының даму процесі кезінде
Жалпы алғанда, әлемдік нарық күрделі түсінік болып табылады.
Бұл түсінікті терең зерттеу үшін оны екі аспектіде
біріншіден, әлемдік нарық абстрактылық түсінік болып табылады, яғни
екіншіден, әлемдік нарық заттық аспектіде қарастырылады.
Осыған сәйкес әлемдік нарықтың қарастырылу аспектілеріне жеке-жеке тоқталып
Дүние жүзінде халықаралық экономикалық қатынастар жүйесіне қатыспаған елдер
Әлемдік нарықтың мәнін, құрылымын және әрбір элементінің автономиялылығын
Мысалы, А, В, С деген үш мемлекетті жеке-дара
1 сурет- үш мемлекетті жеке
дара қарастыру
Дерек көзі: Мамыров Н.Қ. экономикасы.(оқулық 1 бөлім).- Алматы:Дәнекер,2003-279
Осы қарастырып отырған үш ұлттық нарық әлемдік нарықты
Міне, осыдан біз әлемдік нарықтың абстрактылы түсінік екенін
Бірақ, суреттен көріп отырғанымыздай, ұлттык, нарық әлемдік нарықтың
Ұлттық нарық - бұл халықаралық еңбек бөлінісі негізінде
Сонымен, А ұлттық нарығы екі элементтен тұрады (3-сурет):
ұлттық нарық
3сурет- Ұлттық нарықтың ішкі және сыртқы элементі
Дерек көзі: Мамыров Н.Қ .Халықаралық экономикалық
қатынастары.Оқулық құралы – Алматы:Санат, 1998 -196
А елінің сыртқы сауда операциясы, дәлірек айтқанда экспорты
Сыртқы сауда дегеніміз - белгілі бір елдің басқа
Сонда барлық елдердің сыртқы сауда операциясын жүзеге асыратын
Сыртқы сауда операцияларының төрт негізгі түрі бар:
-Экспорттық операция - шетке шығару арқылы шет елдік
- импорттық операция — шеттен әкелу арқылы шетелдік
- реэкспорттық операция - бұрын импортталған және қайта
- реимпорттық операция — бұрын экспортталған және қайта
Ұлттық нарық пен халықаралык нарық бір-бірімен тығыз байланысты,
И.П.Фаминский өз кітабында ұлттық нарықтар мен халықаралық, нарықтар
1 кесте – Ұлттық нарық пен халықаралық нарықтың
Ұлттық нарық Халықаралық нарық
1. Тауарлар қозғалысына экономикалық факторлар (елдің кәсіпорындары мен
1. Тауарлар қозғалысына мемлкеттер арасындағы шекаралық және жекеленген
2. Ұлттық шаруашылықтар арасындағы тауар қозғалысы шектеулі болады.
3. Ұлттық нарықтарда ұлттық бағалар белгіленеді 3. Бұл
4. Ұлттық нарықтардың монополиза-циялану мүмкіндіктері бар 4. Халықаралық
циялану мүмкіндігі төмен дәрежеде болады.
Дерек көзі: Мадиярова Д.М., Сыртқы экономикалық қатынастар.
1 сызба - Әлемдік нрықтың түрлері
Дерек көзі: Мамыров Н.Қ., Мадиярова Д.М. оқулығы -Алматы:Дәнекер,
2003-273.
Халықаралық сауда - бұл халықаралық тауар-ақша катынастарыньгң сферасы,
Халықаралық сауданың мәнін ашу үшін оның формаларын 1-схемадан
Халықаралық сауданың формалары төмендегідей жіктеледі:
- аукциондар және аукциондық сауда;
- биржалық сауда;
- халықаралық көрмелер мен жәрмеңкелер;
- машиналар мен құрал-жабдықтардың арендасы;
- қарама-қарсы сауда;
- шекаралық сауда.
Енді осы формалардың әрқайсысына сипаттама берейік:
Аукцион дегеніміз алдын ала көруге қойылған тауарларды белгілі
2 сызба –Тауарлық нарықтың тауарлық – салалық классификациясы
Дерек көзі: Алматы: Мамыров Н.Қ., Мадиярова Д.М. оқулығы
Аукцион белгілі бір тауар түрлері бойынша өтеді, мысалц
Аукционның ерекшелігі сатушының тауар сапасына жауапкершілігінің шектеулілігі.
Аукциондық сауда - нарықтық сауданың түрі, мұнда сатушы
Аукциондық сауда кезінде сатушы тауардың бастапқы бағасы-белгілейді, бұл
Мысалы, Санкт-Петербургте бағалы аң терісінің аукционы бар. Осы
Сонымен бірге Мәскеуде, Дондағы Ростов, Пятигорск сияқты қалаларда
Аукциондық сауда айналым шығындарын қысқарта отырып, әлемдік бағаларға
Тауар өндірісінің дамуы халықаралық айырбасқа көптеген тауар массаларын
Сауда процесінің жетілдірілуі бұл нарықтарды халықаралық биржаларға айналдырды,
Өндіріс пен нарықтың монополизациялануына байланысты еркін бәсеке кезінде
Сонымен, биржалық сауда - биржалардың қатысуымен тауарлар мен
Негізінен биржалар коммерциялық делдалдар болып табылады, олар келісімдерге
Биржалардың бірнеше түрі бар:
- тауар биржасы;
қор биржасы;
- еңбек биржасы;
- валюта биржасы.
Тауар биржасы - сапасы жағынан стандартқа толықтай сай
Мұнда сатуға келісілген тауарлар биржаға әкелінбейді. Бұл тауарлардың
Қор биржасы - таза іскерлік принципінде жұмыс істейді
Валюта биржасы — бұл валюта нарығы. Мысалы, Токиода
Еңбек биржасы - жұмыс күшін жалдау кезінде кәсіпкер
Халықаралық көрмелер мен жәрмеңкелер - тауар үлгілерін көрсету
Жәрмеңке - бір орында, белгілі бір мерзімде оқтын-оқтын
Машиналар мен құрал-жабдықтардың ареңдасы.
Аренда - бұл жалгерлік шаруашылықты жүргізудің формасы. Мұнда
Жалгерлікке халық шаруашылығының барлық саласында рұқсат беріледі және
Жалға берушілер - меншік иелері атынан мүлікті жалға
Жалгерлер - заңды құқықтық мекемелер және кәсіпорындар, шетелдік
Халықаралық саудада аренданың үш түрі қолданылады:
- лизинг - ұзақ мерзімдік аренда (1
- хайринг - орта мерзімдік аренда (бірнеше айдан
- рейтинг - қысқа мерзімдік аренда (бірнеше
Халыкаралық тәжірибеде ұзақ мерзімдік аренда, яғни лизинг өте
Сонымен бірге лизингке бүтіндей өнеркәсіптік кәсіпорындар берілуі мүмкін.
Лизингтік операцияның өте қарапайым тәсілін карастырайық
Лизингтік компания банктен несие алады да, өндірушімен есеп
Лизинг кезінде сақтандыру мен техникалық қызмет көрсетуді негізінен
Халықаралық тәжірибеде орта мерзімдік арендаға контрактылар көп бекітіледі.
Хайринг құралдарына транспорттык. құралдар, жол-құрылыс машиналары, монтаждық құрал-жабдықтар,
Орта мерзімдік арендалар сұраныс пен ұсыныс әсерінен қалыптасады.
Рейтинг контрактылары халықаралық тәжірибеде сирек бекітіледі.
Рейтинг құралдарда транспорттық құралдар, туристік және қысқа мерзімдік
Негізі бұл контрактылардағы міндеттеме бойынша сақтандыру мен техникалық
Транспорттық құралдар (су транспорты, авиалайнер автобус және т.б.)
Ал экипажы жоқ транспорт құралдарын жалға алу "бер-боут"
Қарама-қарсы сауда дегеніміз экспортталған тауардың жартылай немесе толық
Қарама-қарсы сауданың бірнеше түрлері бар:
- бартерлік келісімдер;
- қарама-қарсы сатып алу келісімдері;
- клирингтік келісімдер;
- лицензиялық келісімдер;
- компенсациялық келісімдер.
Қарама-қарсы сауданы тереңірек түсіну үшін олардың түрлеріне сипаттама
Бартерлік келісім - валютасыз, бірақ тұтас келісім негізінде
Бағалау мыналар үшін қажет:
- айырбастың эквиваленттілігін қамтамасыз ету үшін;
- сақтандыру сапасын анықтауға мүмкіндік беру үшін
- жеткізіп берулердің кешіктірілуі кезінде айыптарды есептеу үшін;
- сапасыз тауарлардың жеткізілуі кезінде олардың бағасын төмендету
Қарама-қарсы сатып алу келісімдері.
Клирингтік келісімдер - саудада пайда болатын талаптар мен
Лицензиялық келісім - бетей сауда маркасын пайдалану келісімі.
Мысалы, Малайзия фирмасы Жапонияның корпорациясымен лицензиялық келісімге отыруы.
Лицензияны сатудың тиімділігі
- біріншіден, белгілі бір технологияны шығаруға кеткен шығындардың
- екіншіден, тауар экспорты үшін жабық нарықтарға енуге
-үшіншіден, ішкі нарықтық толығуын жеделдетуге жөне
шығындарды азайтуға мүмкіндік береді.
Компенсациялық келісімдер —. алынған несиені өтеу үшін ақшалай
Шекаралық сауда - сауда, төлем және жыл сайынғы
Мысалы, Қазақстанның Қытаймен шекаралас тұрған Жаркент қаласында осындай
1.2 Қазақстанның халықаралық саудадағы орны
Қазақстан Республикасының қазіргі кездегі дамуы өзара бағыныштылық және
Қазіргі кезде жалпы экономикалық бірігудің әр түрлі жолдары
Қазіргі кезде Қазақстан және Өзбекстан тұракты халықаралық сауда-экономикалық
- отандық өнімдерді экспорттауға әдеттегі тосқауылды алу жағдайы
- халықаралық саудадағы теңдік, әлемдік сауда ұйымына кіретін
- сыртқы сауданы дамытуда ұзақ жылдарға болжам жасау
- республикалардың дүииежүзілік сауда ұйымына мүше болуынан
- халықаралық сауда қағидалары мен тараған принципердің негізінде
- халықаралық сауда ауқымында болып жатқан хабарлар базасын
Халықаралық сауда орталығы ауқымында компьютерлік торды қолданумен, өнімнің
Халықаралық сауда жүйесіндегі қауымдастық процесінде. сауда саясатының негізгі
- Орта Азия мемлекеттерінің халқының гүлденуіне жету мақсатында
- сауда тәртібінің мейлінше бейтараптығына қол жеткізу,
- республикалардың халықаралық сауда ұймына толық құқықты мүше
Осы жетістіктерге жетуде республикалар алдына сауда саясатын ұстауда
- сыртқы және ішкі сауданы одан әрі либерализациялау
-халықаралық нарықтың жан-жақты дамыған аймақтық сауда жүйесіне кіргізудегі
- экспорттық салалардың даму жолында экономиканың құрылымын қайта
- сауданы реттеуде қолданылып жүрген халықаралық құқық нормаларын
- сыртқы және ішкі сауданы дамытуда шетел инвестициясын
- сауда инфрақұрылымының негізгі элементтерін қалыптастыру;
- экспорттық қадағалауды күшейту.
Халықаралық саудадағы мемлекеттің, рөлі сауда барысындағы тиімді және
ұлттық экономиканың дамуы және оны басқару,
күнделікті ресми қадағалауды жүргізу,
өнім мен қызмет көрсетуде ірі кәсіпорындарды басқару.
Қазіргі кезде Қазақстан Республикасы ХЭҚ-та өзінің бағыттарын кеңейтуде.
Кесте – Қазақстан Республикасының ХЭҚ-та негізгі макроэкономикалық көрсеткіші
Көрсеткіштер
1 2
Жалпы ішкі өнім (ЖІӨ)
ЖІӨ, адам басына шаққанда (млн. $)
Экпорт, млн. $ (ТМД елдерінде)
Импорт, млн. $ (ТМД елдерінде)
Импорт, ЖІӨ-ге % есебінде
Экспорт, ЖІӨ-ге % есебінде
Сауда сальдосы, млн. $
8 Төлем балансына дефицит
9 Инфляция
10 Жұмыссыздық деңгейі, %
11 Орташа жалақы, (АҚШ $-ы) 1,1
1275
6230 (3472)
4261 (2964)
-20,2
29,6
1969
-1,8
30
4,1
101,8
Дерек көзі: Доганова Т.Н. Халықаралық экономика.Оқу құралы.-Алматы:Экономика -2005
Бірақ та сыртқы байланыстар ішіндегі дамыған сыртқы сауда.
3 Кесте- Негізгі экономикалық көрсеткіш
1998 1999 2000
Барлығы (млн. $)
Оның ішінде ТМД
%-тік қатысы
Дамушы елдер
Дамыған елдер
3230,7
1905,2
58,97
635,5
19,67
690
21,36 4974,4
2801,3
56,31
949,4
19,09
1223,7
24,6 6230,4
3671,6
58,93
1226,4
19,68
1332,4
21,39
Дерек көзі: Мадиярова Д.М., Сыртқы экономикалық қатынастар.
Қазақстан Республикасының жалпы сыртқы сауда айналымы 2004 ж.
Ал алыс шетелдердің сыртқы сауда айналымындағы үлес салмағы
Ал дамыған капиталистік елдер мен экспорттық үлесі 2002
- Батыс пен Шығыс транспорттық тораптарының болмауы. Барлық
- Қазақстан әлемдік нарықта экспорттық. өнімдердің маркетингтік зерттеулерін
- Өндірістің дайын бұйымдары өздерінің төмен деңгейімен және
- Қазақстанның сыртқы экономикалық ұйымдарының сыртқы экономикалық қызметті
- Қазақстанның әлемдік нарықта бет-бейнесі өлі қалыптасқан жоқ.
- Қазақстан әлемдік нарықта өнімнің кей түрлерінен монополиялық
- Әлемдік шикізат нарығы өндірушілер арасында бөлініп алынған,
- Қазіргі технологиялық процесстер алғашкы шикізатты пайдалануды
- Қазақстан технологиясы артта деген атақ қалыптасып қалған,
- Қазақстан сауда және тариф жөніндегі бас ассоциацияға
Алдағы ұзақ жылдар болжамында Батыс серіктестер Қазақстан экспортындағы
Ал Шығыс серіктестерге келсек, олар керісінше болашақта Қазақстанның
2 ӘЛЕМДІК САУДАНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ ЖӘНЕ
БОЛАШАҒЫ
Әлемдік сауданың құрылымы
Әлемдік сауданың қарқынды және өскелең дамып келе жатқан
Өнеркәсібі дамыған елдерде ғылыми сыйымды тауарлар экспорты жылына
4 Кесте - әлемдік сауданың даму көрсеткіші
2001 2003 2007 2007 2002 жарты жылдық
1-ші жарты жылдық Жылына
Тауар айналымы барлығы: 10797,8 9785,4 9284,5 6410,9 14191,6
Оның ішінде:
ТМД елдері
ТМД тыс елдері
5314,1
5483,7
4229,1
5556,3
3090,4
6194,1
2406,4
4404,5
5147,7
9043,9
3173,8
4485,2
Экспорт барлығы: 6497,0 5435,8 5598,0 4215,3 9139,5 4461,5
Оның ішінде:
ТМД елдері
- ТМД тыс елдері
2981,9
3515,1
2169,5
3266,3
1492,4
4105,6
1191,8
3023,5
2390,4
6749,1
1382,2
3079,3
Импорт барлығы: 4300,8 4349,6 3689,5 2195,6 5052,1 3197,5
Оның ішінде:
ТМД елдері
- ТМД тыс елдері
2332,2
1968,6
2059,6
2290,0
1598,0
2088,5
1214,6
981,0
2757,3
2294,8
1791,6
1405,9
Қалдық барлығы: 2196,2 1086,2 1911,5 2019,7 4087,4 1264,0
Оның ішінде:
ТМД елдері
- ТМД тыс елдері
649,7
1546,5
109,9
976,3
-105,6
2017,1
-22,8
2042,5
-366,9
4454,3
-409,4
1673,4
Дерек көзі: Әубәкіров Я. Экономикалық теория негіздері.Оқулық –
Бұл кестеде экспорттан имопртты алып тастап қалдықты шығаруға
Мұнда: 1999 ж. Қалдық:
Оның ішінде:
Т.М.Д. елдері: 2981,9-2332,2 649,7
Т.М.Д. тыс елдері:3515,1-1968,6 1546,5
2001 ж.
Оның ішінде:
Т.М.Д. елдері: 2169,5-2059,6 109,9
Т.М.Д. тыс елдері:3266,3-2290,0 976,3
2003 ж.
Оның ішінде:
Т.М.Д. елдері: 1492,4-1598,0 105,6
Т.М.Д. тыс елдері: 4105,6-2088,5 2017,1
2005 ж.
жарты жылдық Оның ішінде:
Т.М.Д. елдері: 1191,8-1214,6 -22,8
Т.М.Д. тыс елдері: 3023,5-981,0 2042,5
2006 ж.
Оның ішінде:
Т.М.Д. елдері: 2390,4-2757,3 -366,9
Т.М.Д. тыс елдері: 6749,1-2294,8 4454,3
2007 ж.
жарты жылдық Оның ішінде:
Т.М.Д. елдері: 1382,2-1791,6 -409,4
Т.М.Д. тыс елдері: 3079,3-1405,9 1673,4
Машиналар мен жабдықтар саудасының да ролі артып келеді.
Инжиниринг - клиентке көрсетілетін инженерлік кызметтердің жиынтығы. Оның
Лизинг - машиналар мен жабдықтарды белгілі бір мерзімге
Консалтинг - жобаларды дайындау және жүзеге асыру кездегі
Соңғы онжылдықта (1995-2005 ж.ж.) өнеркәсібі, дамыған елдердің машиналар
Халықаралық саудада жедел дамып келе жатқан саланың бірі-химиялық
Әлемдік азық-түлік саудасының оған деген сұраныстың біршама азайғыш
Халықаралық ұйымдардың мәліметтері бойынша, соңғы онжылдықта (1995-2005 ж)
Халықарылық сауданың 2002-2007 жылдардағы көлемі
2002 2003 2004 2005 2006 2007
1 2 3 4 5 6 7
Халықаралық сауданың көлемі 1 3650 3600 4050 4700
Халықаралық сауда көлемінің өсімі, % 3 8 -3
Халықаралық саудадағы баға деңгейінің өзгеруі, % 7
Халықаралық сауда көлемінің өсімі, 8 7 6,0
Өнеркәсібі дамыған елдердегі импорттың өсімі, % 8 6
Мұнай экспорттаушы елдердегі импорттардың өсімі, % 7 15
Дамушы елдердегі импорттық өсімі, % 13 15 16
Әлемдік сауданың 90-шы жылдардың орта шенінде жедел өсуі,
Әлемдік саудада жүріп жатқан процестерді талдасақ оның басты
1.Еуропалық Одақ - Австрия, Алмания, Ұлыбритания, Италия, Ирландия,
2.Еуропалық еркін сауда ассоциациясы - Исландия, Норвегия, Швейцария,
З.Еркін сауда туралы Солтүстік Америкалык келісім АҚШ, Канада,
4.Азия - Тынық мұхит экономихалык ынтымақтастығы - Австралия,
5."Меркосур" - Бразилия, Аргентина, Парагвай, Уругвай.
6.Оңтүстік Африкалық даму комитеті - Ангола, Ботсвана, Лесото,
7. Батыс Африкалық экономикалық және валюталық одақ -
8.Оңтүстік Азиялық аймақтың ынтымақтастық асоциациясы - Индия, Пакистан,
9.Анд пакті - Венесуэла, Колумбия, Эквадор, Перу, Боливия.
Аталған Одақтастықтарды құруының негізінде саяси, экономикалық, тарихи мәні
Біртұтас әлемдік нарықтар жүйесін қалыптастыру бағытында. әлі де
2.2 Қазақстанның халықаралық саудадағы болашақ орны
Қазақстанның егемен ел ретінде БҰҰ-на және басқа да
Қазақстан экономикасының бүгінгі жағдайын талдап қарасақ, онда біз
1. Теңгенің тұрақтылығының нығаюы. Егер 1999-ші жылы теңге
2.Инфляция деңгейінің төмендеуіне байланысты Ұлттық банктың қайта құру
3.Өндірістің кұлдырауы тежеліп, макроэкономикалық ахуал барынша тұрақтанып, келешегіне
4.Экспорт өнімдері тұракты түрде ұлғаюда, егер 1999 жылы
Қазіргі кезде Қазақстанда қолданылып отырған сыртқы сауда режиміне
- облыстардың лицензиялар берген құқығын жойып, сырткы экономикалық
- барлық лицензиялар мен квоталарды (үлестерді) аукциондарда сатуды
- экспорттық салалар мен өндірістің дамуын жетілдіре берумен
Қазақстанның сыртқы экономикалық байланыстар саласындағы орнын тұрақтандырып, ролін
Экспорт мүмкіндіктерін ұлғайта беру үшін, интенсивті. ауыл шаруашылығын,
Аталған салалар мен өндірістерді шұғыл дамыту мемлекеттің экспорттық
Халықаралық экономикалық қатынастар жүйесі жана орынға ұмтылуға қазақстан
Қазақстанда өткізілген экономикалық-сауда бағдарламасын келесі көрсеткіштермен көрсете алады.
2004 жылы 19 наурызда Қазақстан Президентінің халқына жолдауында:
Менің ойымша қазақстандықтар бизнестің қалыптасу процесі аяқталып келеді.
Біздің ендігі жерде шаруаларымызды да Қаазақстанның ғана
Біздің капиталдың шет елге қозғалысын, оның сыртқы рыноктарды
Шетелдегі барлық мемлекеттік құрылымдар отандық бизнеске көмек
Қазақстан Батыс елдерінің өнім сапасын бақылап отыру жөніндегі
Халықаралық сауда ережесіне зерттеме және еркін сауда ұстанымын
Біздің елдегі экономикалық және политикалық қызығушылығын сақтауға, Қазақстан
Қазақстанда дамыған елдер қатарына қосатын факторларға халқының жағдай
Экономиканың, шикізаттың бағыты, шетел инвестициялары мен жаңа технологияларға
Ал, дамушы елдердің өз экспортына қолайлы база жасау
Таргетинг — экспорттық потенциялды, негізінде бір мақсатты ғана
2000 жылы Белорусь, Қазақстан, Қырғызстан және Ресей өкіметтері
"Төрттік" елдердің БСҰ-ға қосылу туралы құжаттарды дербес жасайтыны
Қазақстан дербес сыртқы экономикалық саясатын жасау мәселесінде халыкаралық
Халыкаралық экономикалық қатынастар жекеленген елдердің салалық, аймақтык, шаруашылығының
ХЭҚ-ң негізгі нысаны - халықаралық сауда. Әлемдік шаруашылық
Соңғы онжылдықтарды ғылыми-техникалық көлік, қамсыздандыру, туризм, ақпарат, жабдықтарды
Өндірістің интернационалдануы өндіргіш күштердің қызметін кеңейтумен қатар өндірістік
XX ғасырдың бас кезінде әлемдік шаруашылық экономикалық емес
Интернационалдану дегеніміз: халықаралық еңбек бөлінісі негізінде жекелеген елдер
ХЭҚ-ң дәстүрлі және ең кең дамыған нысанына сыртқы
Халықаралық сауда дегеніміз: дүниежүзі елдері арасындағы төлемді, жиынтық
Қазақстан дербес сыртқы экономикалық саясатты жасау мәселесінде халықаралык
ҚОРЫТЫНДЫ
Халықаралық сауда - әр түрлі елдердегі тауар өндірушілер
XVI ғасырдан бастап әлемдік нарық әлемдегі тауар ақша
Сыртқы сауда операцияларының 4 негізгі түрі бар: экспорттық,
Халықаралық сауданың мәнін ашу үшін оның мынадай формаларын
- аукциондар және аукциондық сауда
- биржалық сауда
- халықаралық көрмелер және жәрмеңкелер
- машиналара мен құрал-жабдықтардың арендасы
- қарама-қарсы сауда
- шекаралық сауда
Қазақстан басқа медермен сауда-экономикалық байланыстарында дүниежүзінде белгіленген сауда
Халықаралық саудадағы мемлекеттің рөлі сауда барысындағы тиімді және
- ұлттық экономикасының дамуы және оны басқару
- күнделікті ресми қадағалауды жүргізу
- өніммен қызмет көрсетуде ірі кәсіпорындарды басқару
Қазіргі кезде ҚР халықаралық экономикалық қатынаста өзінің бағыттарын
Әлемдік сауданың қарқынды және өскелең дамып келе жатқан
Машиналар мен жабдықтар сауданың қарқыны мынадай бірқатар жаңа
Біртұтас әлемдік нарықтар жүйесін қалыптастыру бағытында әлі де
Қазақстанның егемен ол ретінде БҰҰ-на және басқа да
Осы орайда ҚР-сы Президенті Н.Ә. Назарбаевтің 2006 жылдың
«... Қазақстанның БСҰ-на кіруі жолындағы келсісөз үдерісі тоқтаусыз
Еліміздің осы халықаралық экономиканың ұйымға өнуі Қазақстанның әлемдік
Қазақстьан дербесч сыртқы экономикалық саясатты мәселесінде халықаралық саудада
Қазақстанның сыртқы экономикалық байланыстар саласындағы орнын тұрақтандырып, рөлін
Қазақстанның халықаралық саудадағы рөлін күшейту үшін оған тән
Бүкіл әлемдік сауда ұйымының құрылдуы халыақаралық экономикалық қатынастарды,
БСҰ-бейбіт, қатар өмір сүру принциптерін мейлінше тиянақтайтын беделді
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
Әубәкіров Я. Экономикалық теория негіздері. Оқулық – Алматы:Санат,
Сахариев С.С., Сахариева А.С. Әлем экономикасы. (оқулық І
Сахариев С.С., Сахариева А.С. Әлем экономикасы. (оқулық ІІ
Байгісиев М. Халықаралық экономикалық қатынастар. Оқулық құралы –
Мамыров Н.Қ., Мадияров Д.М., Қалдыбаева А.Қ.,-Алматы: 1948 –
Қалшыбаев Р.А., Баймағамбетова А.Қ. Халықаралық маркетинг. Оқу құралы
Мадиярова Д.М. Сыртқы экономикалық саясат. Экономикалық қауіпсіздік: оқу
Байгісиева Майдан-Әли. Халықаралық валюьта қатынастары және валютаплық құқық.
Торегожина М.Б. ҚМ и ВТО: проблемы сотрудничества. Вестник
Ахметова Б. КазӘУ им. Т.Рыскулова. Исследование уровня обеспеченности
Кароыбаева А. Внешнеэкономическая либерализация в РК как составляющая
Султанханов Ш. На пути вступления Казахстана в ВТО.
Васельченко В. Все пути ведут ВТО. Казахстанская правда
Стаистический ежегодник Казахстана: статистический сборник под ред. А.А.
Назарбаев Н.Ә. Еуразия жүрегінде. Алматы – Атамұра, 2005
Сахариева С.С. Жаңа кезең экономикалық теориясы.- Алматы, 2004
Смагулова Г.С. Аймақтың экономиканы басқару мәселелері. Оқу құралы-
Доганова Т.Н. Халықаралық экономика Оқу құралы.- Алматы: Экономика,
Сәбден О. ХХІ ғасырға қандай экономикамен кіреміз. –Алматы:
Назарбаев Н.Ә. Қазақстан халқына жолдауы // Егемен Қазақстан.-
Әлемдік сауда ұймына өтудің алғашқы баспалдақтары. Жетысу газеті,
Арыстанбекова К.Т. На пути вступления Казахстана в ВТО
ЕрасыловаА.О Международно-экономической основы вступления Казахстана во ВТО. Журнал,
29
Әлемдік нарық
Отын-шикізат нарығы
Ауыл шаруашылығы тауарлары нарығы
Тұтыну тауарлары нарығы
өндіріске арналған тауарлар нарығы
Қару-жарақ нарығы
Жұмысшы күші нарығы
Қызметтер нарығы
Капитал нарығы
Валюталық нарық
Фрахт нарығы
Тауар нарығы
Дайын бұймдар нарығы
Шикизаттар мен жартылай фабрикаттар нарығы
Қызметтер нарығы
Машиналар мен құрал-жабдықтар нарықтары
Тұрмыстық өнеркәсіптік бұйымдар нарығы
Отын нарықтары
Өнеркәсіптік шикізат нарығы
Ғылыми өнер табыстың нарықтары
Транспорттық қызметтер нарығы
Басқа дайын бұйымдардың нарығы
Басқа қызметтердің нарықтары
Ауыл шаруашылығы және орман туарларының нарықтары