Диплом
Қазақстан Республикасының
2015 жылға дейінгі көлік стратегиясы
"... деңгейі жоғары өмірдің басты шарты – тұрақты экономикалық
Бүл міндетті біз атқара аламыз. Біз экономикада жылына 8-9%
... Қазақстан әлемдік көлік-коммуникация жүйесінің бөлігі болуы тиіс, бұл
Біз аумақтық дамумен қисынды байланысқан ұзақ мерзімді көлік стратегиясын
Еліміздің әуе кеңістігі арқылы транзиттік бағдарғылар желісін қалыптастыру жөніндегі
Қазақстан Республикасының Президенті
Н.Ә.Назарбаев
Мазмұны
СТРАТЕГИЯНЫҢ ПАСПОРТЫ
КІРІСПЕ
Ι-Тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ КӨЛІК-КОММУНИКАЦИЯ КЕШЕНІНІҢ ҚАЗІРГІ ЖАЙ-КҮЙІН ТАЛДАУ
ΙΙ-Тарау. МАҚСАТ, СТРАТЕГИЯЛЫҚ МІНДЕТТЕР МЕН ҚАҒИДАТТАР
ΙΙΙ-Тарау. СТРАТЕГИЯНЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ
3.1. КӨЛІК ҚЫЗМЕТІН МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ ЖҮЙЕСІН ЖЕТІЛДІРУ
3.2. КӨЛІК ИНФРАҚҰРЫЛЫМЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ ЖӘНЕ ДАМЫТУ
3.3. КӨЛІК ҚЫЗМЕТІ НАРЫҒЫН ДАМЫТУ
3.4. КӨЛІК ЖҮЙЕСІН ӨҢІРЛІК ДАМЫТУ
3.5. КӨЛІКТЕГІ ҚАУІПСІЗДІКТІ АРТТЫРУ
3.6. ТРАНЗИТТІК ӘЛЕУЕТТІ ПАЙДАЛАНУ ТИІМДІЛІГІН АРТТЫРУ
3.7. КӨЛІК САЛАСЫНДАҒЫ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ДАМУ
3.8. КӨЛІК САЛАСЫНДАҒЫ ҒЫЛЫМИ ЖӘНЕ КАДР ӘЛЕУЕТІН АРТТЫРУ
ΙV-Тарау. КӨЛІКТІҢ ЖЕКЕЛЕГЕН ТҮРЛЕРІНДЕ СТРАТЕГИЯНЫ ІСКЕ АСЫРУДЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
4.1. ТЕМІР ЖОЛ КӨЛІГІНДЕ
4.1.1. Көлік инфрақұрылымын қалыптастыру және дамыту
4.1.2. Көлік қызметі нарығын дамыту
4.1.3 Транзиттік әлеуетті іске асыру
4.1.4. Инновациялық даму және кадр әлеуетін қалыптастыру
4.2. АВТОМОБИЛЬ КӨЛІГІНДЕ
4.2.1. Көлік инфрақұрылымын қалыптастыру және дамыту
4.2.2 Автокөлік қызметі нарығын дамыту
4.2.3. Транзиттік әлеуетті пайдалану
4.2.4. Инновациялық даму және кадр әлеуетін қалыптастыру
4.3. ҚАЛАЛЫҚ ЖОЛАУШЫЛАР КӨЛІГІНДЕ
4.3.1. Дамытуды жоспарлау
4.3.2. Инновациялық даму және кадр әлеуетін қалыптастыру
4.3.3. Инвестициялық және қаржылық саясат
4.4. ӘУЕ КӨЛІГІНДЕ
4.4.1. Көлік инфрақұрылымын қалыптастыру және дамыту
4.4.2. Ұшулардың қауіпсіздігі мен авиациялық қауіпсіздік
4.4.3. Нормативтік құқықтық қамтамасыз ету және сертификаттау
4.4.4 Әуе тасымалдары нарығын дамыту және реттеу
4.4.5. Аэронавигациялық кешенді дамыту
4.4.6. Транзиттік әлеуетті пайдалану
4.4.7. Инновациялық даму және кадр әлеуетін қалыптастыру
4.5. СУ КӨЛІГІНДЕ
4.5.1. Көлік инфрақұрылымын қалыптастыру және дамыту
4.5.2. Транзиттік әлеуетті пайдалану
4.5.3. Инновациялық даму және кадр әлеуетін қалыптастыру
V-Тарау. СТРАТЕГИЯНЫ ІСКЕ АСЫРУДЫҢ КЕЗЕҢДЕРІ МЕН ТЕТІКТЕРІ
5.1 - КЕЗЕҢ: 2006-2010 ЖЫЛДАР
5.1.1. Темір жол көлігі саласында
5.1.2. Автомобиль және қалалық жолаушылар көлігі саласында
5.1.3. Әуе көлігі саласында
5.1.4. Ішкі су көлігі саласында
5.1.5. Теңіз көлігі саласында
5.2. II – КЕЗЕҢ: 2011-2015 ЖЫЛДАР
5.2.1. Темір жол көлігі саласында
5.2.2. Автомобиль және қалалық жолаушылар көлігі саласында
5.2.3. Әуе көлігі саласында
Ішкі су көлігі саласында
Теңіз көлігі саласында
5.3. ІСКЕ АСЫРУ ТЕТІКТЕРІ
VΙ-Тарау. ҚАРЖЫЛАНДЫРУ КӨЗДЕРІ
6.1. НЕГІЗГІ ҚАҒИДАТТАР
6.2. ҚАРЖЫЛАНДЫРУ КӨЗДЕРІ
Қорытынды.
СТРАТЕГИЯНЫҢ ПАСПОРТЫ
Атауы Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі көлік стратегиясы
Әзірлеу үшін негіздеме Қазақстан Республикасы Президентінің 2006
Әзірлеуші Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігі
Мақсаты Экономика мен халықтың көлік қызметіндегі қажеттіліктерін толық
Стратегиялық міндеттер мен қағидаттар Қазақстанның көлік
сыртпен кіріктірілген бірыңғай көлік кеңістігін қалыптастыру;
қазіргі заманғы перспективалы ұлттық көлік инфрақұрылымын құру;
транзиттік әлеуетті дамыту және тиімді пайдалану;
көлік процестерінің ең жоғары тиімділігіне қол жеткізу және
ұлттық көлік заңнамасын өңірлік және халықаралық ұйымдар шеңберінде халықаралық
бірыңғай экономикалық кеңістікті нығайту және өңіраралық байланыстарды дамыту, сондай-ақ
инновациялық технологиялар мен инфрақұрылымды кластерлік дамыту есебінен Қазақстанның
көлік процестерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету, көліктегі оқиғалардың санын және
экологиялық қауіпсіздікті және энергетикалық ресурстарды тиімді пайдалануды қамтамасыз ету;
көлік секторында қолайлы инвестициялық ахуалды қалыптастыру
Іске асыру мерзімі 2006-2015 жылдар
1 кезең – 2006-2010 жылдар
2 кезең – 2011-2015 жылдар
Қажетті ресурстар
және қаржыландыру көздері Қажетті ресурстар және қаржыландыру көздері
Күтілетін
нәтижелер Көлік жүйесін жұмыс істеудің сапалық жаңа деңгейіне көшіру
Қазақстанның көлік кешені әлемдік көлік жүйесіне үйлесімді кірігетін болады.
Қолайлы инвестициялық ахуал жасау арқылы көлік кешенінің барлық
Көліктің барлық түрі өзара үйлесімді жұмыс істейтін болады. Интермодальдық
Көлік жүйесінің тиімділігін арттыру оны қазақстандық экономиканың бәсекеге қабілетті
Экономика мен халықтың қажеттіліктерін сенімді де қауіпсіз көлік қызметтерімен
Көліктегі технологиялық және экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мәселелері жетілдірілетін
Отандық жүк тасымалдаушылар мен елдің көлік дәліздерінің бәсекеге қабілеттілігі
Көлік жүйесінде және көлік саласымен аралас салаларда қосымша жұмыс
Түпкі өнім мен қызметтер құнындағы көлік құрамдасы 6,9 %-ға
Жолаушы (1,5 есе) және жүк (2 есе) айналымының елеулі
Республиканың елді мекендерінің (1,1 мың бірліктен астам) тұрақты көлік
Қазақстан Республикасының аумағы арқылы транзиттің көлемі:
9, 364 млн. тонна жүктен (2005 жылы) 32,2 млн.
84,7 млн. ұшақ-километрден (2005 жылы) 190,0 млн. ұшақ-километрге дейін,
сондай-ақ транзиттік қозғалыстан кіріс 3 есе –
Стратегияны іске асыру Қазақстан экономикасын дамытуда жалпы оң әлеуметтік-экономикалық
КІРІСПЕ
Қазақстан экономикасы өсуінің жоғары қарқыны ұзақ мерзімді жоспарлауға
Мемлекет дамуының ұзақ мерзімді басымдықтарын жариялаған түбегейлі
Қазақстанда қабылданған Қазақстан Республикасының Индустриялық-инновациялық дамуының
Индустриялық-инновациялық даму стратегиясының іске асырылуы мемлекеттен экономиканың
Елдің бірыңғай экономикалық кеңістігін дамыту көп жағдайда әр өңірдің
Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі көлік стратегиясының (бұдан
Көлік қызметтері оларды алушыларға, атап айтқанда халықтың, экономиканың
Негізгі стратегиялық құжаттарды дамытуға әзірленген, Қазақстан Республикасының аумағы бойынша
Сонымен бірге, қол жеткізілген нәтижелер көрсетілген құжаттың қолданыстағы салалық
миссиясын орындағанын куәландырады. Таяу жылдарда дағдарыстық шекке
жеткізуі мүмкін, көліктің барлық түрлері негізгі қорларының тозу қарқыны
Жаһандану жағдайында Қазақстанның кеңбайтақ аумағын ескере отырып,
Стратегия дамуы мен тиімді жұмыс істеуі елеулі
Республиканың қалалары мен елді мекендерін өзара байланыстыра отырып,
Стратегия елдер арасындағы өсіп отырған сауда
Стратегия қолданыстағы және жаңа «түзетуші» көлік жолдары мен
Мұнай-газ саласының ерекшелігін ескере отырып, құбыр көлігін
Стратегия мемлекеттік көлік саясатының 2015 жылға дейінгі басым бағыттарын
Ι-Тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ КӨЛІК-КОММУНИКАЦИЯ КЕШЕНІНІҢ ҚАЗІРГІ ЖАЙ-КҮЙІН ТАЛДАУ
Көліктің жай-күйі мен дамуы Қазақстан Республикасы үшін ерекше
Қазақстанның географиялық ерекшеліктері (кең-байтақ аумағы, теңізге шығатын жолының болмауы,
Еуропа мен Азияның тоғысында орналасқан Қазақстан
Жерінің біршама жазықтығы5 және табиғи тастың
Жер үсті жолдары қатынасы желісінің негізгі үлесі автомобиль және
Қазақстанның 90 жылдардың басында жасаған нарықтық экономикаға деген таңдауы
Реформалар жүргізудің бірінші онжылдығында көлікте құрылымдық және институционалдық өзгерістер
Ұйымдастыру-құқықтық нысандардың құрылымы мен көлік кәсіпорындарының саны барлық сала
Көліктің жүйе құраушы рөлі айтарлықтай өсті және оны дамыту
Сонымен бірге, көліктің нарық жағдайына жалпы бейімделгеніне қарамастан,
Көлік-коммуникация желісінің елдің барлық аумағында теңгерімсіз орналасуы бірыңғай
Көлік желісін дамытуда біркелкілік жоқтықтың елеулі болуы өңірлердің экономикалық
Өз дамуының қазіргі кезеңінде республиканың көлік кешені негізгі құралдарының
Түпкі өнім құнындағы көлік шығыстарының үлесі біршама жоғары
Сапалы көлік қызметтеріне деген өскелең сұраныс көлік жүйесінің техникалық
Барлық тасымалдар көлемінің, оның ішінде көмір, мұнай құю жүктері,
Жалпы ұлттық өнімді көлік қызметтерін экспорттау арқылы ұлғайту мүмкіндіктері
Қазақстан Республикасының Еуразия құрлығының ортасында орналасуы оның Еуропа
Қазақстанның аумағы бойынша республикадағы қазіргі көлік инфрақұрылымының негізінде құрылған
Қазақстанның аумағы бойынша республикадағы қазіргі көлік инфрақұрылымының негізінде құрылған
- Трансазиялық темір жол магистралінің (ТАТМ) солтүстік дәлізі:
- ТАТМ оңтүстік дәлізі: Оңтүстік Шығыс Еуропа –
- ТРАСЕКА: Шығыс Еуропа – Қара теңіз, Кавказ және
- Солтүстік – Оңтүстік: Солтүстік Еуропа – Ресей мен
Негізгі трансконтиненталдық бағдарларды құрауға енетін бағыттармен қатар
Дәліздер Шығыс-Батыс қатынасындағы қашықтықты және жүктерді жеткізу мерзімдерін
Қытай экономикасының, атап айтқанда оның батыс өңірлері экономикасының қарқынды
Көліктің негізгі түрлері бойынша транзиттік дәліздердің әлеуетті транзиттік мүмкіндіктерін
1-кесте
Көлік түрі 2005 жылғы
транзиттің көлемі Әлеуетті
мүмкіндіктер Әлеуетті пайдалану
Темір жол көлігі,
млн. тонна 8, 895 30,0 30 %
Автомобиль көлігі,
млн. тонна 0,350 3,0 12 %
Әуе көлігі, млн.
ұшақ-км 84,7 342,5 25 %
Су көлігі, млн. тонна 0, 150 2,5 6 %
Көлік дәліздері желісі географиялық жағынан өнеркәсіптік және шаруашылық қажеттіліктерді
Көлік процесінің, бірінші кезекте жол қозғалысы қауіпсіздігінің көрсеткіштері әлемдік
Соңғы 5 жыл ішінде ЖКО-да зардап шеккендер санының жыл
Қоршаған ортаны ластаудағы көліктің үлесі 30%-ға дейін жетеді, бұл
Көлік қызметтеріне сұраныстың өсуі және болжамды перспективада оның одан
Көлік саласында соңғы жылдары басталған институционалдық және құрылымдық қайта
Қазақстанның көлік кешені негізгі қорларының тозу дәрежесі мен ескіруі
Магистральдық темір жол желісі жеткілікті дамымаған. Оны оңтайландыру үшін
Темір жол көлігінің ұзақ уақыт толық дәрежеде қаржыландырылмауы салдарынан
Жүк тасымалдарын контейнерлеудің әлемдік үрдісін (жүк тасымалдарының жалпы көлемінің
Республикалық маңызы бар автомобиль жолдарының желісі негізінен қалыптасқан. Батыс
Жол төсемінің қанағаттанғысыз жай-күйі пайдалану жылдамдықтарының төмендеуіне, көлік пайдалану
Автокөлік паркі жылжымалы құрамының тозуы (шамамен автобустардың 30%-ының
Қазақстанның халықаралық әуежайлар желісі оңтайлы, алайда оны халықаралық
Әуе кемелерінің (672 бірлік), үнемді емес және шуылы
Көп жағдайда әуе көлігінің дамуына инфрақұрылымның және азаматтық авиацияның
Қазіргі уақытта Қазақстан Каспий өңірінде ұсынылатын қызметтері әлемдік сапа
Ішкі су көлігі саласы кемелерінің көпшілігі қызмет ету мерзімін
Су көлігінің басқа да елеулі проблемалары гидротехникалық құрылыстардың
Қазақстанның көлік кешені үшін техникалық құралдар импортының деңгейі жоғары,
Көлік саласындағы ғылыми әлеуетті дамытуға бөлінетін қаражат деңгейі жеткіліксіз:
Республиканың көлік кешеніндегі бесінші технологиялық бөлікті (микроэлектроника, телекоммуникация, икемді
Көлік кешені инфрақұрылымы мен негізгі құралдарының жай-күйі мемлекет пен
Көлік жүйесінің дамуын және жұмыс істеуін басқаруда, сондай-ақ әртүрлі
Инфрақұрылымдық сипаттағы проблемалармен қатар Қазақстан аумағы арқылы өтетін транзиттік
Барлық көлік кешені секторларының қызметі транзиттік тасымалдарға арналған тарифтер
Көлік қызметінің құқықтық және ұйымдастырушылық аспектілерін анықтайтын заңнамалық база
Көлікті қаржыландырудың ІЖӨ-нің шамамен 1,5%-ын құрайтын ағымдағы деңгейі аумақтық
Көлікті дамытудағы проблемалар инфрақұрылымдық шектеулерді көбейтеді, әлеуметтік даму мен
2000 жылдан 2004 жылға дейінгі кезеңде Қазақстан экономикасының
ІЖӨ-нің жылдық өсу қарқынын 8,8-9,2 % деңгейінде сақтауды болжай
Халықтың орналасуының төмен тығыздығы жағдайында үлкен қашықтықтармен қатар мемлекет
ΙΙ-Тарау. МАҚСАТ, СТРАТЕГИЯЛЫҚ МІНДЕТТЕР МЕН ҚАҒИДАТТАР
Стратегияның мақсаты экономика мен халықтың көлік қызметіне қажеттіліктерін толық
Стратегияның миссиясы – мемлекеттің міндеттерін, елдің транзиттік мүмкіндіктерін
Қойылған мақсатты негізге ала отырып, мемлекеттің ұзақ мерзімді әлеуметтік-экономикалық
көлік инфрақұрылымын дамытудың деңгейін, отандық тасымалдаушылардың көліктік қызметтердің сыртқы
сыртпен кіріктірілген бірыңғай көлік кеңістігін қалыптастыру және Шығыс-Батыс және
мемлекеттік реттеу жүйесін жетілдіру, көліктің транзиттік әлеуетін арттыру
өңірлік және халықаралық ұйымдар шеңберінде ұлттық көлік заңнамасын халықаралық
бірыңғай экономикалық кеңістікті нығайту және өңіраралық байланыстарды дамыту, сондай-ақ
инновациялық технология және инфрақұрылымды кластерлік дамыту есебінен Қазақстанның көлік
көлік процестерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету, көліктегі оқиғалар саны мен
халықаралық нормаларға сәйкес келетін экологиялық стандарттарды белгілеуде және олардың
көлік секторында қолайлы инвестициялық ахуал қалыптастыру.
Жоғарыда айқындалған стратегиялық міндеттерді ескере отырып, Қазақстанның көлік жүйесін
1) көліктік қызмет пен көліктік инфрақұрылым қол жетімді болуы
Көлік қызметтерінің құны Қазақстан азаматтарының, оның ішінде халықтың аз
көлік өмір мен денсаулық үшін қауіпсіз болуы тиіс.
Жоғары техногендік және экологиялық қауіптілік көзі ретіндегі көліктің әсері
3) көлік жекелеген салалар мен тұтас экономиканың кіріктірілген жүйесі
Көліктің жекелеген түрлері бірыңғай көлік жүйесі құрылымында дамытылуы тиіс.
4) көлік инфрақұрылымы және көлік қызметтері ең жоғары дәрежеде
Транзиттік қозғалысты қоса алғанда, көлік инфрақұрылымын пайдаланушылардан алынатын тікелей
5) мемлекеттің функциясы көлік саясатын әзірлеуге, реттеуге және қаржыландыруға
Мемлекеттік кәсіпорындардың тікелей көлік қызметтерін ұсынуы ең аз деңгейге
ΙΙΙ-Тарау. СТРАТЕГИЯНЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ
Көлік жүйесін кешенді дамыту және оның алдына қойылған мақсаттар
көлік қызметін мемлекеттік реттеу жүйесін жетілдіру;
көлік инфрақұрылымын қалыптастыру және дамыту;
көлік қызметтері нарығын дамыту;
көлік жүйесін өңірлік дамыту;
көлік процестерінің қауіпсіздігін арттыру;
Қазақстанның транзиттік әлеуетін пайдалану тиімділігін арттыру;
көлік саласындағы инновациялық даму;
көлік саласындағы ғылыми және кадрлік әлеуетті арттыру.
3.1. Көлік қызметін мемлекеттік реттеу жүйесін жетілдіру
Көлік жүйесінің дамуы мен тиімді жұмыс істеуінің барынша маңызды
Сонымен қатар, бір жағынан, көлік жүйесінің өзіндік жеткіліктілігі мемлекеттің
Нормативтік құқықтық қамтамасыз ету және құқық қолданумен қатар, мемлекеттің
Сөйтіп, мемлекеттік реттеу жүйесін жетілдіру тікелей және жанама реттеу
көлік саласындағы заңнаманы жетілдіру;
көлік субъектілерін, өнімдері мен қызметтерін лицензиялау мен сертификаттау тетіктерін
көлік қызметінің жекелеген түрлерінде тарифтік-баға реттеуді жетілдіру;
көлік саласындағы фискальдық саясатты жетілдіру;
көлік саласындағы техникалық реттеу жүйесін реформалау;
көліктегі бақылау-қадағалау қызметінің (құқық қолдану тетігінің) тиімділігін арттыру;
орталық және жергілікті атқарушы органдардың өзара іс-қимыл деңгейін арттыру;
әлеуметтік-экономикалық даму көрсеткіштерін және тасымалдар көлемін болжау әдістерін пайдалану
көлік саласындағы шағын және орта бизнесті дамыту;
көлік кешеніндегі инвестициялау үшін қолайлы ахуал жасау және қаржы
қоғамдық бірлестіктердің рөлін арттыру;
көлік саласындағы техникалық реттеу жүйесін реформалау.
НЕГІЗГІ ҚАҒИДАТТАР:
мемлекет пен шаруашылық субъектілерінің функциялары мен өкілеттіктерін бөлу;
көлік саласында техникалық реттеу (техникалық регламенттер) саласындағы нормативтік құқықтық
көліктің әрбір түрінің функционалдық ерекшеліктерін ескере отырып, бірыңғай көзқарас
бірыңғай көлік кешені шеңберінде көліктің жекелеген түрлерін және олардың
көлік қызметтері мен инфрақұрылым қызметтері нарығында бәсекелестікті дамыту және
энергетикалық ресурстарды ұтымды пайдалану және қоршаған ортаны көліктің келеңсіз
СТРАТЕГИЯЛЫҚ АКЦЕНТТЕР:
құқық бұзушылыққа барабар әкімшілік ықпал етуді қамтамасыз ететін және
көлік қызметінің жекелеген түрлерін мемлекеттік қолдау;
тоғыспалы субсидиялауға жол бермеу.
3.2. Көлік инфрақұрылымын қалыптастыру және дамыту
Инфрақұрылымның даму деңгейі көлік жүйесінің тиімділік дәрежесін айқындайды. Көлік
көлік процестерін ақпараттық қамтамасыз етудің жаһандық жүйесін құру, сондай-ақ
магистральдық темір жол желісінің, жалпы пайдаланымдағы автомобиль жолдарының, қалалардағы
логистика қағидаттарын пайдалана отырып, оңтайлы көлік инфрақұрылымын қалыптастыру, жолаушы
Қазақстанның ірі қалаларындағы жолаушы көлігі жүйесін дамыту және жетілдіру.
НЕГІЗГІ ҚАҒИДАТТАР:
инфрақұрылымды дамытудағы басымдық барлық елді мекендердің және өнеркәсіп пен
инфрақұрылымды дамыту әлемдік ғылым мен техника жетістіктерін кеңінен қолдану
инфрақұрылым объектілерін жоспарлау өндірістік күштерді орналастырудың, елді мекендерді, аграрлық
инфрақұрылымды пайдалану оны ұстауға арналған шығындарды пайдаланушылардан алынатын алымдар
инфрақұрылым объектілерін салудың және олардың жұмыс істеуінің міндетті шарттарының
СТРАТЕГИЯЛЫҚ АКЦЕНТТЕР:
көлік инфрақұрылымын бірыңғай көлік жүйесін құру шарттарының бірі ретінде
көлік инфрақұрылымын жоспарлаудың, жаңғырту мен дамытудың негізі ретінде елді
көлік инфрақұрылымын дамытудың инвестициялық-инновациялық моделін қолдану.
3.3. Көлік қызметтері нарығын дамыту
Көлік қызметтерінің отандық нарығын дамыту үшін еркін бәсекелестік пен
НЕГІЗГІ ҚАҒИДАТТАР:
нарықтық реттеу негізінде көлік қызметінің әлеуетті бәсекелес және монополиялық
көлік қызметтері мен инфрақұрылым қызметі нарығына барлық шаруашылық субъектілері
СТРАТЕГИЯЛЫҚ АКЦЕНТТЕР:
тасымалдаушылардың, экспедиторлар мен көлік қызметін тұтынушылардың қоғамдық бірлестіктерінің рөлін
қызметтер ұсыну сапасын бақылау жүйесін ИСО халықаралық стандарттар талаптарына
көлік қызметтерінің экспортын дамыту және көлік қызметтерінің халықаралық нарығында
. Көлік жүйесін өңірлік дамыту
Республика өңірлерінің әлеуметтік және экономикалық дамуындағы елеулі айырмашылықтар белгілі
Мыналарды:
функциялар мен өкілеттіктерді бөлу, сондай-ақ мемлекеттік басқаруды одан әрі
барлық деңгейдегі атқарушы билік органдарының қаржылық-экономикалық мүмкіндіктерін, сондай-ақ оларға
НЕГІЗГІ ҚАҒИДАТТАР:
Республиканың әрбір өңіріндегі көлік жүйесінің даму деңгейі көлік стандарттарының
Орталық және жергілікті атқарушы органдардың өзара іс-қимылының негізінде әрбір
СТРАТЕГИЯЛЫҚ АКЦЕНТТЕР:
Көлік инфрақұрылымын дамытуды жоспарлау негізінде Қазақстанды әлеуметтік-экономикалық, өнеркәсіптік, аумақтық
көлік инфрақұрылымын дамыту мен жаңғыртуға арналған инвестицияларға қажеттіліктерді анықтау
орталық және жергілікті атқарушы органдардың өзара іс-қимыл деңгейін арттыру;
көліктің жекелеген түрлерін дамытудың республикалық және өңірлік бағдарламаларын әзірлеуді
Экономикалық және әлеуметтік процестердегі көлік жүйесінің қызмет көрсету рөлін
. Көліктегі қауіпсіздікті арттыру
Таяу перспективада болжанатын тасымалдар көлемінің және автомобильдендірілу деңгейінің
Көлік қауіпсіздігі саясатын іске асыру мақсатында мемлекет, бір жағынан,
Көлік процестерінің қауіпсіздігін арттыру үшін:
көлік құралдарының техникалық жай-күйін бақылаудың тиімділігі мен жүйелілігін арттыру;
жол қозғалысы қауіпсіздігінің белгіленген ережелерін сақтауды бақылаудың тиімділігін арттыру;
кадрлар даярлаудың бірыңғай жүйесін құру, көліктің барлық түрлерінде қауіпсіздікті
қазіргі заманғы, аса сенімді техника мен жабдықты, диагностикалау және
көлік операторларын кәсіби даярлау деңгейін арттыру;
жолаушылар мен жүк тасымалын ұйымдастыру және жүзеге асыру технологиялық
көлік оқиғаларының себептерін дер кезінде анықтау және олардың алдын
Қазақстан Республикасы халықаралық шарттарының ережелерін іске асыру және көлік
Террорлық актілердің және қауіпсіз әрі үздіксіз көлік қызметіне өзге
Көліктің экологиялық қауіпсіздігін арттыру және көлік процестерінің қоршаған ортаға
тиісті мониторинг жүйесін әзірлеу мен енгізу және экономикалық ынталандыруды
транзиттік қозғалысты қоса алғанда, көлік құралдарының халықаралық экологиялық қауіпсіздік
экологиялық бақылау қызметін құруды және олардың орталық уәкілетті орган
мониторинг жүйесін әзірлеу және қоршаған ортаны қорғау саласындағы заңнама
НЕГІЗГІ ҚАҒИДАТТАР:
шаруашылық қызметінің нәтижелерімен салыстырғанда азаматтардың өмірі мен денсаулығының басымдығы;
азаматтардың жауапкершілігімен салыстырғанда мемлекет жауапкершілігінің басымдығы;
ел ішінде өндірілетін және импорт бойынша да әкелінетін көлік
СТРАТЕГИЯЛЫҚ АКЦЕНТТЕР:
техникалық-технологиялық процестердің, әуе, жер үсті және су көлігі
көлік инфрақұрылымы мен техникалық қызмет көрсету процестерінің сенімділік және
қоршаған ортаны ластаудың жылжымалы көздеріне қойылатын экологиялық талаптарды қатайту,
. Транзиттік әлеуетті пайдаланудың
Транзиттік әлеует өзінің аумағы арқылы халықаралық транзитті жүзеге асыру
Транзиттік әлеуетті пайдалану тиімділігі мемлекеттің қолда бар мүмкіндігін толық
Жаһандану мен кірігу процестерінің жеделдеуі транзитті дамыту мен оның
Қазақстанның транзиттік әлеуетін дамыту және тиімді пайдаланудың алғышарты Қытай
Қытайда іске асырылып жатқан Бірыңғай көлік стратегиясы («Қарқынды
Бостон портынан (АҚШ-тың солтүстік-шығыс бөлігінде) бастау алып, норвегиялық Нарвик
"NELTI" жаңа автокөлік бастамасын іске асыру.
Баламалы бағыттар, атап айтқанда Транссібір магистралі тарапынан қазіргі
Бұдан басқа, әлемдік нарықтың Орталық Азия өңіріне және Ресейге
жолдағы барлық порттарда (Дубай – Бандар-Аббас – Бандар-Анзали
электр тұрмыс техникасын, халық тұтынатын тауарларды, доңғалақты техниканы, контейнерлердегі
Батыс Қазақтанның мұнай кен орындарын әзірлеуді жүзеге асыратын Қытайдың
Осы бағыттағы орнықты қызметті ұйымдастыру Каспийдегі порт инфрақұрылымдарының және
Қазақстан Республикасының аумағы арқылы транзиттің одан әрі өсуін ескере
Осыған байланысты:
транзиттік тасымалдарды дамыту, оның ішінде көлік дәлізіне барлық қатысушы-мемлекеттермен
көлік инфрақұрылымының қазіргі элементтерін қалпына келтіруді және жаңаларын салуды
жол бойы сервисі объектілерін дамытуды қоса алғанда, транзиттік көлік
Қазақстан Республикасының аумағы арқылы транзиттік жүктердің басымдықты, кедергісіз және
ішкі де, халықаралық қатынастағы да жүктің көлемдері, түрлері мен
қосарланған сақтандыруды болдырмайтын екі жақты халықаралық шарттар жасасу;
инфрақұрылымды дамытуға отандық және шетелдік инвестицияларды тарту үшін қолайлы
халықаралық және транзиттік тасымалдарға анағұрлым сапалы қызмет көрсету үшін
мультимодальдық, контейнерлік тасымалдарды дамыту қажет.
НЕГІЗГІ ҚАҒИДАТТАР:
икемді тарифтік саясат транзиттің ұлғаюын ынталандыруы тиіс;
Қазақстанның аумағы бойынша транзиттік қозғалыстан түсетін кірістер есебінен инфрақұрылымды
транзиттік жүк тасқынын зерттеу мен талдауды ынталандыру және жүктерді
транзиттік әлеуеттің дамуына ықпал ету барлық мемлекеттік органдардың стратегиялық
Стратегиялық акценттер:
республика көлік дәліздерінің халықаралық жүйедегі бәсекеге қабілеттілігін дамыту және
Қазақстан Республикасының мемлекеттік шекарасынан өтудегі өткізу пункттерін техникалық және
. Көлік саласындағы инновациялық даму
Экономиканың жүк қажеттілігін төмендету немесе бұл көрсеткіш көлік
Сондықтан, тауарлар өндіру мен қызметтердегі көліктік құрамдасының бөліктің үлестік
Бұл орайда, мемлекеттің бірінші кезектегі міндеті құқықтық негіздерді қамтамасыз
Көлік процестерінің тиімділігін арттыруда оларды ақпараттық қамтамасыз етудің елеулі
Көлік процестерінің қоршаған ортаға келеңсіз әсерін шектеу және реттеу
Әрине, бастапқы кезеңде көлік жүйесінің техникалық және технологиялық деңгейін
НЕГІЗГІ ҚАҒИДАТТАР:
ұлттық көлік жүйесін инновациялық дамыту ең алдымен көлік қызметтеріне
енгізілетін жаңа технологиялар республиканың ішінде жүзеге асырылатын көлік процестерінің
СТРАТЕГИЯЛЫҚ АКЦЕНТТЕР:
көлік технологияларын жетілдіру және қазіргі заманғы техника мен жабдықты
өндірістік және көлік процестерін ықпалдастыру және кешенді ақпараттандырумен қамтамасыз
3.8. Көлік саласындағы ғылыми және кадр әлеуетін арттыру
Көлік жүйесін қарқынды дамыту мен жоғары көлік әлеуетіне
Ғылымды дамыту, әсіресе, ерекше маңыздысы, жоғары білікті кадрлар даярлау
Көлік саласындағы мамандардың біліктілігін арттыру үшін бірнеше бейінді жоғары
НЕГІЗГІ ҚАҒИДАТТАР:
республиканың көлік жүйесін инновациялық дамытудың негізіне көлік саласындағы өз
көліктің барлық түрлері үшін кәсіби кадрлар даярлау көлік жүйесінің
СТРАТЕГИЯЛЫҚ АКЦЕНТТЕР:
көлік саласындағы ғылыми мекемелерді дамыту және ауқымды зерттеулерді ынталандыру;
мемлекеттік қызметшілер мен көлік қызметкерлерінің кәсіби деңгейін арттыру;
жоғары, орта техникалық және кәсіби білім беру жүйесін дамыту;
қазіргі ұлттық бейіндік жоғары оқу орындарының базасында жетекші шетелдік
ΙV-Тарау. КӨЛІКТІҢ ЖЕКЕЛЕГЕН ТҮРЛЕРІНДЕ СТРАТЕГИЯНЫ ІСКЕ АСЫРУДЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Мемлекеттік көлік саясаты, бір жағынан, мемлекеттік реттеу мен араласуды
Мемлекеттік көлік саясатының басты қағидаттары мен бағыттарының көліктің жекелеген
4.1. ТЕМІР ЖОЛ КӨЛІГІНДЕ
4.1.1. Көлік инфрақұрылымын қалыптастыру және дамыту
Темір жол көлігінің инфрақұрылымын дамыту қолданыстағы темір жол желісін
Қалпына келтіру, жүк тасымалдылығы көп учаскелердің өткізу қабілетін арттыру
Инфрақұрылым объектілерінің негізгі қорларына кезең-кезеңімен жаңарту жүргізілуі және
Темір жол көлігінің желісін өңірлік басымдықта дамыту Солтүстік –
Стратегияны іске асыру кезеңінде жаңа темір жол желілерін
Бейнеу – Шалқар станциясы учаскесі, поездардың жүру бағытының
Қорғас – Сарыөзек учаскесі, ол қолданылып жүрген
Жезқазған – Сексеуіл станциясы учаскесі, ол Қазақстанның орталық
Шар станциясы – Өскемен учаскесі, ол
Қазақстан жүктерін Каспий теңізіне неғұрлым тиімді тасымалдау және Ақтау
Темір жолдарды одан әрі жаңғырту үшін жүк тасымалдылығы
Өңірлер арасында өте қысқа бағыттар бойынша жүк тасымалдарын оңтайландыруға
Темір жол көлігінің инфрақұрылымдық жобаларын іске асыруда
4.1.2. Көлік қызметі нарығын дамыту
Темір жол көлігінде жүргізілген құрылымдық қайта құрулар көлік қызметтерінің
Сонымен бірге магистральдық темір жол жүйесінің қызметтерін ұсыну табиғи-монополиялық
Кез келген ықтимал операторға көлік қызметтері нарығына қол жеткізудің
Мемлекет белгілейтін әлеуметтік мәні бар қатынастар (облысаралық, ауданаралық және
Жүк тасымалдарының технологиялық және экономикалық тиімділігін арттыру үшін негізгі
Тиеу ресурстарын босату және кәсіпорындардың кірме жолдарында жүк операциялары
4.1.3. Транзиттік әлеуетті іске асыру
Темір жол көлігі транзиттік әлеуетті дамытудың және оны пайдалануды
Транзиттік қозғалыс үшін темір жол дәліздерінің тартымдылығын кешенді арттыруға
Трансазиялық темір жол магистралі бойынша халықаралық тасымалдарды қамтамасыз
Қазақстан Республикасының транзиттік әлеуетін дамыту және тиімді пайдалану, сондай-ақ
Достық – Алашанькоу халықаралық шекаралық өткізу
Қолданыстағы магистральдар арасындағы байланыстыратын учаскелерді салу жолымен Қазақстан аумағы
Қытайдан транзиттік тасымалдарды одан әрі ұлғайтуды қамтамасыз ету
Қазақстан Республикасының транзиттік әлеуетін, оның ішінде Трансазиялық темір
4.1.4. Инновациялық даму және кадр әлеуетін қалыптастыру
Темір жол көлігі саласында инновациялық дамудың және кадр әлеуетін
магистральдық темір жолдарды қазіргі заманғы техникалық құрылғылармен, сондай-ақ оларды
вагондар мен локомотивтерді шығару және жөндеу жөніндегі кәсіпорындарды дамыту
темір жол көлігінде автоматтандырылған басқару жүйесін енгізуді қоса алғанда,
мультимодальдық және интермодальдық (контейнерлік, контрейлерлік, аралас) тасымалдарды дамыту және
темір жол саласының кадрларын даярлау және қайта даярлау жүйесін
4.2. Автомобиль көлігінде
Бірыңғай көлік жүйесін дамытуды қамтамасыз етуде автомобиль көлігінің рөлін
4.2.1. Көлік инфрақұрылымын қалыптастыру және дамыту
Республиканың кең-байтақ аумағы мен автомобиль жолдары желісінің салыстырмалы төмен
Халықаралық көлік дәліздерін, республикалық, облыстық және аудандық маңызы бар
Облыс орталықтарын аудан орталықтарымен байланыстыратын автомобиль жолдары республикалық деңгейге
Жол инфрақұрылымын дамытудың негізгі міндеттері мыналар болып табылады:
алты негізгі халықаралық транзит дәліздерін қайта жаңартуды аяқтау:
1)Ташкент – Шымкент – Тараз – Алматы – Қорғас;
2) Шымкент – Қызылорда – Ақтөбе – Орал –
3) Алматы – Қарағанды – Астана – Петропавл;
4) Астрахань – Атырау – Ақтау – Түркіменстан шекарасы;
5) Омбы – Павлодар – Семей – Майқапшағай;
6) Астана – Қостанай – Челябі – Екатеринбург;
күрделі және орташа жөндеуді, жекелеген учаскелерді жоғары техникалық санатқа
ортақ пайдаланудағы халықаралық, республикалық, облыстық және аудандық маңызы бар
жол бойындағы инфрақұрылымды дамыту және оны халықаралық талаптарға сәйкес
ортақ пайдаланудағы жолдар желісін оңтайландыру, өңіраралық және облысаралық
автомобиль көлігінің келеңсіз әсерін азайту мақсатында ірі елді мекендер
жол-пайдалану жұмыстарының барлық түрлерінің конкурстық негізде орындалуына көшуін қоса
жүк тасымалдауды жүзеге асырған кезде пайдаланылатын автокөлік құралдарының
транзиттік жолдарды қоса алғанда, автомобиль жолдарын пайдаланушылардан алынатын
өздерінің техникалық-пайдалану сипаттамалары бойынша жол қозғалысы қауіпсіздігінің талаптарына сай
жол-пайдалану жұмыстарының көлемі мен құнын нормаланған жоспарлаудан және пайдалану
қалалардың және өзге де елді мекендердің ішіндегі және маңындағы
жол саласының кәсіпорындарын институционалдық дамыту және техникалық қайта жарақтандыру,
Қазақстанның барлық қалаларында, Астана және Алматы қалаларында көше қозғалысын
нормативтік-техникалық базаны одан әрі жетілдіру, техникалық реттеуге көшуді жүзеге
Автожол инфрақұрылымын дамытудың негізгі міндеттері:
негізгі халықаралық транзиттік дәліздерді, сондай-ақ республикалық маңызы бар халықаралық
ішкі және келушілер туризмін және кластерлік бастамаларды дамыту мақсатында
1) Алматы – Аягөз – Георгиевка;
2) Таскескен – Бақты;
3) Шонжы – Көлжат;
4) Үшарал – Достық (іріктеп);
5) Қызылорда – Жезқазған – Павлодар – Ресей Федерациясының
6) Жезқазған – Петропавл – Ресей Федерациясының шекарасы (іріктеп);
7) Бейнеу – Ақжігіт - Өзбекстан шекарасы (екінші кезең).
Экологиялық жағдайға автомобиль транзит көлігінің келеңсіз әсерін азайту
Автожол саласын қаржыландырудың балама көздерін іздеу мақсатында құрылыс
4.2.2. Автокөлік қызметтері нарығын дамыту
Автокөлік қызметтері нарығын дамытудың бірінші кезектегі міндеттері:
елдің өңірлерін кеңістікте дамытудың перспективалы схемаларына сәйкес және халықтың
жолаушылар мен жүктер тасымалдарының жаңа озық технологияларын енгізу, жолаушы
Халықаралық тасымалдарды дамыту саласындағы негізгі міндеттер:
автомобиль көлігі саласында екіжақты халықаралық шарттар жасасу;
халықаралық автомобиль тасымалдарына рұқсат беру жүйесін жетілдіру;
автомобиль көлігі туралы ұлттық заңнаманы халықаралық нормаларға кезең-кезеңімен жақындату
қисынды жәрдемдесу саясатын жүргізу жолымен халықаралық көлік қызметі нарығында
отандық автомобиль өнеркәсібін дамыту үшін жағдайлар жасау;
қосымша қызметтерді дамыту және олардың сапасын арттыру үшін автовокзалдар
пайдаланушылар үшін халықаралық автобус рейстеріне билеттерді қашықтан резервтеу мен
4.2.3. Транзиттік әлеуетті пайдалану
Қазақстан аумағы бойынша автомобиль тасымалдарының транзиттік әлеуетін анықтайтын негізгі
Сонымен бірге сыртқы факторлардың Қазақстан үшін оң бағытқа қарай
Ішкі факторлар нормативтік құқықтық қамтамасыз ету, рұқсат беру жүйесі
Транзиттік әлеуетті пайдалану тиімділігін арттыру жөніндегі қосымша негізгі міндеттер:
ТМД және алыс шетелдермен екіжақты және көпжақты қатынастарды
автомобиль қатынасы туралы ұлттық заңнаманы халықаралық нормалармен үйлестіруден;
бағыттар бөлінісінде және халықаралық дәліздерді ескере отырып барлық транзиттік
кеден және көлік бақылауынан өткізу рәсімдерін жеңілдету мен уақытын
Пайдаланушылар үшін қолайлы жағдай жасай және жолдағы аялдамаларға қарай
Пекин –Үрімші – Бақты – Астана – Мәскеу –
4.2.4. Инновациялық даму және кадр әлеуетін қалыптастыру
Автомобиль көлігі саласында инновациялық дамудың және қазіргі заманғы технологияларды
экспедиторлар мен тасымалдаушылар қауымдастығын, операторлар және олар көрсететін қызметтер
автожолдардың, қалаларды басып өту және айналып өту бағыттары мен
жүктің тұрған жері мен оның жай-күйі туралы ақпаратты жедел
Спутниктік навигация жүйесін коммерциялық пайдаланудан басқа оның функционалдық ерекшеліктері
Көліктің қоршаған ортаға келеңсіз әсерін шектеу мен реттеу
Автомобиль көлігі саласының кадр әлеуетін қалыптастыруда кадрларды даярлау және
4.3. Қалалық жолаушылар көлігінде
Қазақстан қалаларының қарқынды дамуы мен елдің қалаға көшуінің одан
4.3.1. Дамытуды жоспарлау
Қазақстанның барлық ірі қалалары үшін қалаларды дамытудың жоспарлары шеңберінде
Мұндай жоспарлар:
қалаларды және қала маңындағы аймақтарды дамыту мен салу жоспарларына
негізгі инвестициялық жобаларды, оларды іске асыру құнын, сондай-ақ басым
қаладағы қозғалысты басқару схемасын, қоғамдық көлік қозғалысы үшін басымдықтың
қалалық және қала маңындағы жолаушылар көлігінің бағыттық желісін оңтайлы
қалалық жолаушылар көлігі қозғалысының қауіпсіздігін арттыру бағдарламасын;
қалалық жолаушылар көлігінің қоршаған ортаға келеңсіз экологиялық әсерін азайту
4.3.2. Инновациялық даму және кадр әлеуетін қалыптастыру
Қалалық жолаушылар көлігі қозғалысын диспетчерлік сүйемелдеу және басқару жүйесін
Қалалық жолаушылар көлігінің барлық түрлерінде смарт-карт технологиясы пайдаланыла отырып,
Тұрғындар мен жолаушылардың бағыттар дерекқорына, кестелерге, қызметтерге және басқа
Жолаушы тасымалдарын ұйымдастырудың қазіргі заманғы технологияларын қолдануда, сондай-ақ Қазақстан
Қалалық жолаушылар көлігін дамыту басымдықтарының бірі қалаларда көлік тасқынының
қалалық қозғалысты реттеу орталықтарын құру мен жарақтандыруды;
бейімделген реттеу технологияларын қолдана отырып қозғалысты автоматты реттеу жүйесін
көлік қызметтері нарығында ашық та әділ бәсекелестікті қамтамасыз етуді;
реттеу схемаларында қалалық жолаушы көлігінің басым қозғалысы үлгілерін
жол қозғалысы ережелерін бұзуды тіркеу, нөмір белгілерін тану және
Трамвай, троллейбус, бөлінген автобус желілері, монорельсті көлік және метро
Қалалық жолаушылар көлігі қызметкерлерінің біліктілігін және кәсіби деңгейін
4.3.3. Инвестициялық және қаржылық саясат
Қалалық жолаушылар көлігі паркін жаңарту операторлардың күшімен жүзеге асырылатын
Троллейбус пен трамвай парктерін және олардың инфрақұрылымын қалпына келтіру
Кез келген инфрақұрылымдық жобаларды әзірлеу мен іске асыру қалалық
4.4. Әуе көлігінде
4.4.1. Көлік инфрақұрылымын қалыптастыру және дамыту
Азаматтық авиация саласындағы инфрақұрылымдық саясат:
әуеайлақтар мен әуежайлар кешендерінің құрылысын, қайта жаңартуды және күрделі
топырақты ұшу-қону жолақтарын және әуеайлақ алаңдарын салуды, қалпына
қарқынды дамыту саясатын сақтауды және өңірлік авиакомпаниялар құру жөніндегі
авиапаркті кеңейту, ішкі авиақатынастар нарығын және Астана, Алматы және
облысаралық және ауылдармен қатынаста шектеусіз барлық бағыттарға қызмет
Басымдық ретінде мынадай әуежайлардың әуеайлақтық инфрақұрылымын қайта жаңарту мен
2006-2010 жылдары: Алматы, Ақтау, Ақтөбе, Атырау, Жезқазған, Қостанай, Қызылорда,
2011-2015 жылдары: Балқаш, Қарағанды Көкшетау, Орал, Петропавл, Семей, Талдықорған
Жолаушылар ағынының өсуіне байланысты экономикалық орындылығын ескере отырып, тораптық
Авиациялық тасымалдарға деген өзгермелі сұраныс жағдайында әуе кемелері
Каспий теңізінің қазақстандық секторын одан әрі игеру мақсатында 2006-2015
Республиканың туристік объектілері мен ұлттық мәдени-тарихи орындарына қолжетімділікті арттыру
4.4.2. Ұшулардың қауіпсіздігі мен авиациялық қауіпсіздік
Әуе көлігінде ұшулардың қауіпсіздігі деңгейін арттыру және авария болатын
Ұшулардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы мемлекеттік қызметтің басым бағыттары:
уәкілетті органдар тарапынан тұрақты бақылау арқылы ИКАО ережелерін уақтылы
ұшуларды қамтамасыз ету саласында тәуекелдің қазіргі бар факторларын анықтау
туындаған тәуекелдерді жою жөнінде пәрменді әрі барабар шараларды ғаламдық
барлық тарауларды қамтитын, ұшулар қауіпсіздігін басқарудың мемлекеттік жүйесін жетілдіру
Әуе кемелерінің паркін толық жаңарту және ескірген әуе кемелерін
Ұшулардың қауіпсіздігіне әуе кемелерін пайдаланушылар мен авиациялық қызметкерлерге уәкілетті
Әлемдік қоғамдастықта террорлық қатердің артуына және азаматтық авиацияның заңсыз
көліктегі уәкілетті мемлекеттік орган тарапынан қауіпсіздік мәселелерін бақылау мен
тексеріп-қараудың сапасын арттыру және әуе кемелерінің борты мен азаматтық
тексеріп-қарауды жүзеге асырушы адамдардың, сондай-ақ экипаж мүшелері мен авиациялық
Қазақстан Республикасында ұшу қауіпсіздігін метеорологиялық қамтамасыз ету саласында Халықаралық
4.4.3. Нормативтік құқықтық
сертификаттау
Азаматтық авиацияның қолданыстағы нормативтік құқықтық базасы, атап айтқанда, әуе
Кеңестік өндірістің әуе кемелері санының көптігіне байланысты мұндай көшу
4.4.4. Әуе тасымалдарының нарығын дамыту және реттеу
Авиация нарығын реттеу саласындағы мемлекеттік саясат сапалы авиациялық қызметтерге
Азаматтық авиацияның нарық жағдайларында перспективалы дамуын назарға ала отырып,
Тұрақты емес авиатасымалдарды, чартерлік рейстерді тиімдірек пайдалану керек.
4.4.5. Аэронавигациялық кешенді дамыту
Қазақстан Республикасында аэронавигациялық жүйені дамытудың басты мақсаты елдің аэронавигациялық
Осы мақсатта Қазақстан Республикасында CNS/ATM тұжырымдамасын енгізу тетігін әзірлеу
Қазақстан Республикасының аэронавигациялық жүйесін қазіргі заманғы кешендермен жарақтандыруды ескере
4.4.6. Транзиттік әлеуетті пайдалану
Көлік жүйесінің ажырамас бөлігі болып табылатын авиакөлік
Авиакөлік инфрақұрылымының транзиттік әлеуетін одан әрі дамыту міндеттері:
аэронавигация саласындағы транзиттік саясатты көрші мемлекеттермен келісу деңгейін арттыру;
қазіргі заманғы әуе кемелерін пайдалану және Қазақстанның тораптық
әуежай инфрақұрылымын жаңғырту және ауыр әуе кемелерін қабылдау бойынша
Қазақстанның транзиттік әлеуетінің пайдаланылу тиімділігін арттыруға ықпал ететін халықаралық
аэронавигациялық қызмет көрсету технологияларын жетілдіруді қоса алғанда, аэронавигация жүйесінің
транзиттік рейстерге қызмет көрсету сапасын арттыру үшін Қазақстан әуежайларының
4.4.7. Инновациялық даму және кадр әлеуетін қалыптастыру
Әуе көлігінде қазіргі заманғы технологияларды дамыту мен қолдану
Қысқа мерзімді перспективада әуе қозғалысын басқарудың басты
Аэронавигациялық кешеннің мамандарын даярлауға деген өскелең талаптарды қанағаттандыру үшін
қазіргі заманғы компьютерлік технологияларды және тренажерлерді пайдалана отырып,
Қазақстанның және Орталық Азия елдерінің аэронавигациялық қызметінің
шетелде шығарылған жабдықтар мен техникаларды пайдалануда жұмыс істейтін диспетчер
Авиация техникасын батыста шығарылған әуе кемелері паркімен кеңейту мен
азаматтық авиацияның оқу орындары базасында батыста шығарылған әуе кемелерін
авиация техникасының жаңа үлгілерін және олардың технологиялық процестерін игеруге
ұшқыштар және инженер-техник құрамды бастапқы даярлаудың жаңа бағдарламалары бойынша
4.5. Су көлігінде
4.5.1. Көлік инфрақұрылымын қалыптастыру және дамыту
Су көлігі саласындағы инфрақұрылымдық саясаттың басым бағыттары теңіз порттарын,
Жайық-Каспий арнасын пайдалану сипаттамаларын қолдау үшін онда жыл сайын
танкерлік, құрғақ жүк және көмекші кемелерді жасау және сатып
мемлекеттік техникалық өзен флотының санын оңтайландыра және оның
2006-2010 жылдары:
Каспий теңізінің қазақстандық секторын игерудің мемлекеттік бағдарламасын және Қазақстанның
паромды және контейнерлік тасымалдарды қоса алғанда, сауда флотын қазіргі
өңірлік дамуды ескере отырып, келешекте порт арқылы өтетін жүк
ішкі су жолдарындағы гидротехникалық құрылыстардың өткізу қабілетін және технологиялық
2011-2015 жылдары Каспий теңізінің қазақстандық секторында, сондай-ақ Ертіс өзенінің
Ішкі су көлігін одан әрі дамыту мақсатында жолаушы және
Сонымен бірге коммерциялық функциялар стивидорлық компанияларға берілетін, ал
Мемлекеттік-жеке меншіктік серіктестігін жүзеге асыру кезінде оның ашық болуы
Теңіз порттарының инфрақұрылымын қаржыландыру пайдаланушылардан алынатын алымдар есебінен шығындарды
4.5.2. Транзиттік әлеуетті пайдалану
Қазақстан арқылы өтетін судағы транзиттік бағыттардың бәсекеге қабілеттілігін дамыту
Транзиттік бағыттағы тарифтер жүк ағынына қызмет етуге арналған шығындарды
Шекара бекеттеріндегі кеден және көшіп келу рәсімдері стандартты құжаттаманың
Ішкі су көлігінің перспективалы транзиттік бағыттары ретінде:
Ертіс өзенінде Қытай – Қазақстан – Ресей транзиттік бағытын
Қазақстанның Каспий маңы өңірлерінің өзен көлігін Солтүстік-Оңтүстік халықаралық транзиттік
4.5.3. Инновациялық даму және кадр әлеуетін қалыптастыру
Экономиканың өсуіне қарай су арқылы тасымалданатын тауарлардың орташа құны
Су көлігі мамандарын даярлау және қайта даярлауға арналған оқу
Қазақстанның Каспий өңірінде жүзу құрамы мен тиісті персонал
Жүзу құрамы, порт персоналы және теңіз құрал-жабдығын орнатумен және
V-Тарау. СТРАТЕГИЯНЫ ІСКЕ АСЫРУДЫҢ КЕЗЕҢДЕРІ МЕН ТЕТІКТЕРІ
Стратегияны іске асыру екі кезеңде жүзеге асырылатын болады.
I кезең: 2006-2010 жылдар.
Сипаты: көлік секторына инвестицияларды тарту; мемлекет көлік кешеніне ресурстарды
II кезең: 2011-2015 жылдар.
Сипаты: мемлекет көлік нарығының отандық субъектілерін белсенді қолдайды; субъектілердің
5.1. I кезең: 2006-2010 жылдар
Қазақстанның көлік саласындағы халықаралық шарттарға қосылуы және көлік заңнамасын
Көлік саласындағы қолданыстағы заңнамаға талдау жасау, қазіргі нормативтік-құқықтық базаны
Транзиттік әлеуетті пайдалану тиімділігін арттыру үшін халықаралық тасымалдарды жүзеге
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасынан өту кезеңінде бақылау рәсімдерін жетілдіру
Жылжымалы құрам паркін жаңарту процесін ынталандыру және көлік инфрақұрылымын
Көлік кешенінің барлық секторларының үйлесімді және үйлестірілген дамуын, оның
біртұтас және жалпы қолжетімді ақпараттық кеңістік құруды;
қызметтің барлық түрлері бойынша бірыңғай көлік дерекқорын қалыптастыруды;
өңірлік республикалық және халықаралық деңгейлерде жолаушы және жүк ағыны
көлік-экспедиция бекеттерінде логистика орталықтарын құруды;
басқару процестерінің, өзіндік құн және тарифтерді есептеудің, технологиялық және
Телекоммуникация мен байланыстың қазіргі заманғы жүйелерін енгізу негізінде көліктегі
Стратегияны іске асырудың бірінші кезеңі ішінде көлік инфрақұрылымын дамыту
5.1.1. Темір жол көлігі саласында:
халықаралық көлік дәліздері жүйесіне енетін инфрақұрылым объектілерінің техникалық жай-күйін
жүктолымды темір жол учаскелерін электрлендіру;
жүктолымды темір жол учаскелерін оңалту;
локомотивтер мен вагондарды күрделі жөндеуді орындау, темір жол көлігінің
Солтүстік-Оңтүстік (Ресей – Орталық Азия) және Шығыс-Батыс (Оңтүстік Шығыс
Қазақстан Республикасының пайдалы қазбалы кен орындарына баратын темір жолдарды
халықаралық көлік дәліздері бойынша тұрақты контейнер поездарын ұйымдастыруға жәрдемдесу;
байланыс және коммуникация кешенін дамыту, деректерді берудің талшықты-оптикалық желісін
тасымалдарды басқару, процестерді ақпараттандыру мен автоматтандыру жүйелерін жетілдіру;
басым бағыттар бойынша халықаралық стандарттарға сәйкес келетін қазіргі заманғы
Достық станциясында және Ақтоғай-Достық теміржол учаскесінде халықаралық шекаралық өткелді
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасынан жүктер мен жолаушылары көлікті өткізу
кеден заңнамасын және шекаралық өткелдер арқылы транзиттік жүктерді
ресурс үнемдейтін технологияларды енгізу;
темір жол көлігінде сапа менеджменті жүйесін енгізу;
темір жол көлігінде лицензиялау, стандарттау және сертификаттау жүйесінің жұмыс
контрейлерлік тасымалдарды дамыту;
жылжымалы құрамды жаңарту.
5.1.2. Автомобиль және қалалық жолаушылар көлігі саласында
халықаралық және республикалық маңызы бар автомобиль жолдарының басым учаскелерін,
республикалық маңызы бар қалалардың, облыс және аудан орталықтарының көше-жол
аялдау пункттерін, автостанциялар, автовокзалдар мен қалалық көлік инфрақұрылымының басқа
қалалардың және басқа да елді мекендердің маңындағы кірме және
халықаралық, республикалық және жергілікті маңызы бар ортақ пайдаланудағы жолдар
жол бойы сервисі объектілерін салуды және қайта жаңғыртуды қоса
жол жұмыстарының сапасына және нормативтердің, жөндеуаралық мерзімдердің сақталуына қойылатын
транзиттік қозғалысты қоса алғанда, автомобиль жолдарын пайдаланушылардан алынатын төлемдердің
шекара маңындағы өткелдерде және ел аумағы бойынша автокөлік құралдарының
орталық органдар мен жергілікті биліктің атқарушы органдары арасындағы үйлестіруді
тасымалдаушылар мен мемлекеттің байланысын нығайтуға мүмкіндік беретін тасымалдаушылардың қоғамдық
лицензиялау, сертификаттау және стандарттау жүйелерінің толыққанды жұмыс істеуі;
жолаушы және жүк тасымалдарында автокөлік жұмысының жедел есепке алу
қалалық қоғамдық, қала маңы және қалааралық автомобиль жолаушы
қала жолаушы көлігін диспетчерлік сүйемелдеудің және жолаушыларға электрондық билет
автомобиль көлігімен жүк тасымалдауды ақпараттық қамтамасыз ету көліктің барлық
отын сапасына экологиялық талаптарды арттыру, автомобильдердің газдарынан шығатын зиянды
жолаушылар тасымалдаудағы лицензиялауды қалпына келтіру, жүргізушілерге, автокөлік құралдарына және
ауылдық елді мекендерді өндірістік күштерді орналастыру мен дамытудың перспективалы
Қазақстанның ірі қалаларында бөлінген автобус жүйелерін, трамвай, жүрдек трамвай,
жол-көлік оқиғаларының алдын алуға және оларды болдырмауға бағытталған шаралар
автомобильдерді құрастыру және шығару жөнінде бірлескен өндірістер құру.
Әуе көлігі саласында:
азаматтық авиация субъектілеріне қойылатын сертификаттық және экономикалық талаптарды жетілдіру.
тұрақты ішкі және халықаралық әуе тасымалдарында жұмыс істейтін
тұрақты емес ұшуларды, атап айтқанда, әуе көлігі экономикасы сегменттерінің
Алматы, Астана, Атырау тораптық әуежайларының және Қазақстанның өнеркәсіптік
Қазақстан Республикасының аэронавигациялық жүйесін CNS/АТМ тұжырымдамасын енгізуге дайындау. Қазақстан
нормативтік-техникалық актілерді, оның ішінде ұшу қауіпсіздігін метеорологиялық қамтамасыз ету
ірі шетелдік компаниялармен бәсекеге қабілетті белгіленген авиатасымалдаулардың түбегейлі қалыптасуы;
экономика мен халықтың қажеттіліктеріне қызмет етуді жүзеге асыратын шағын
ұшу құрамының және азаматтық авиацияның басқа да мамандарын іріктеу,
5.1.4. Ішкі су көлігі саласында
мемлекеттік техникалық өзен флотын, оның саны мен жай-күйін Қазақстанның
ішкі су жолдарындағы гидротехникалық құрылыстардың өткізу қабілеті мен технологиялық
Ертіс өзенінде тоқтаусыз кеме қатынасын ашу, сондай-ақ бүкіл кеме
Қазақстанның кеме жүретін басты өзендерінің техникалық параметрлерін навигация
Ертіс өзенінде Қытай – Қазақстан – Ресей транзиттік бағытын
Қазақстанның Каспий маңы өңірлерінің өзен көлігін Солтүстік-Оңтүстік халықаралық транзиттік
ішкі су көлігінде техникалық қауіпсіздікті қамтамасыз ететін құрылымды құру.
5.1.5. Теңіз көлігі саласында
жұмыс істеп тұрған және дамушы порттардың өндірістік қуаттарын, Каспий
Ақтау теңіз порты негізінде көлік-логистика орталығын құру;
Маңғыстау облысының Түпқараған шығанағында кеме қозғалысын басқару жүйесін құру;
шикі мұнай мен мұнай өнімдерін, сусыма және сырғымалы жүктерді
ұлттық сауда флотына және Каспийде жүретін басқа да сауда
Теңізшілерді даярлау және диплом беру мен вахтада тұру туралы
5.2. II кезең: 2011-2015 жылдар
Іске асырылған даму бағдарламаларының нәтижелерін егжей-тегжейлі зерделеу, кемшіліктер мен
Осы кезеңде халықаралық келісімдер шеңберінде бірыңғай көлік кеңістігін құруды
Отандық даму институттарының және басқа қаржы ұйымдарының инвестицияларын елдің
Сыртқы көлік саясаты көлік қызметтерінің халықаралық нарығында отандық операторлардың
Аталған кезеңде салалардың ғылыми әлеуетін қалпына келтіру, ғылыми және
Стратегияны іске асырудың екінші кезеңінің соңына қарай Қазақстанның елді
Бұл кезең Стратегияны іске асырудың оңды әсерін орнықтыруға бағытталады.
Институционалды реформалардың тиімділігі, сондай-ақ жаңа технологиялар мен тәжірибе қанат
Өзін-өзі барынша өтеу қағидатындағы инфрақұрылымды қаржыландыруға өту жүзеге асырылуға
Осылайша, Стратегияны іске асырудың екінші кезеңінде көлік инфрақұрылымын
5.2.1. Темір жол көлігі саласында
бүкіл магистральдық темір жол желісі мен сала объектілерінің техникалық
вагон және локомотив жасауды дамыту, жолдың беткі құрылымының контейнерлері
арнайы жылжымалы құрамды жөндеу жөнінде өндірістер құру;
жылжымалы құрамды ауқымды жаңарту;
жаңа темір жол желілерін: Шар - Өскемен, Маңғышлақ -
халықаралық көлік дәліздері бойынша жүрдек контейнерлік поездардың жүйелі түрде
барлық ірі қалалар мен тораптық станцияларда қазіргі заманғы жоғары
қазіргі заманғы жүрдек жолаушы қатынасын дамыту;
жүк тасымалдарының жалпы көлемінде транзит үлесін едәуір ұлғайту;
отандық көлік операторларын әлемдік нарыққа кіріктіру;
отандық көлік операторларының қызметінде сыртқы экономикалық құрамдасының өсуі.
5.2.2. Автомобиль және қалалық жолаушылар көлігі саласында
ортақ пайдаланудағы автомобиль жолдары желісінің және олардағы құрылыстардың техникалық
республикалық, облыстық және аудандық маңызы бар автомобиль жолдарының жаңа
халықаралық, республикалық маңызы бар жолдарды және жергілікті мәні басым
жолдарды концессияға беру арқылы жеке инвестицияларды тарту және ақылы
халықаралық маңызы бар ортақ пайдаланудағы автомобиль жолдарын қайта жаңартуды
ортақ пайдаланудағы халықаралық, республикалық және жергілікті маңызы бар жолдар
жекелеген учаскелердің өлшемдерін І техникалық санатқа дейін жеткізе отырып,
халықаралық автомобиль тасымалдарын орындау кезінде нақты тепе- теңдікке қол
ауылдық елді мекендерді өндірістік күштерді орналастыру мен дамытудың перспективалы
бөлінген автобус желілері, трамвай, троллейбус көлігі, метро, шусыз
тасымалдаушылардың халықаралық сапа стандарттарын жаппай енгізуі үшін жағдайларды қамтамасыз
отандық автомобиль өнеркәсібін дамытуды жандандыру үшін жағдайлар жасау;
автобустар мен жүк автомобильдерін экология саласындағы еуропалық стандарттарға ауыстыру;
халыққа қоғамдық көліктің қызмет көрсету деңгейін дамыған елдердің деңгейіне
отандық автомобиль өнеркәсібін дамыту үшін жағдайлар жасау.
5.2.3. Әуе көлігі саласында
авиатехниканы жөндейтін, қалпына келтіретін және қосалқы бөлшектерді
мұнай өндіру және құбыр көлігінің қажеттілігіне қызмет
авиациялық тасымалда халықтың қажеттіліктерін барынша қанағаттандыру мақсатында серпінді және
азаматтық авиация қызметін реттейтін құқықтық нормаларды нығайту. Нормативтік құқықтық
Қазақстанның авиациялық кәсіпорындары әуе кемелерінің паркін игерудің жүйелілігі мен
облыстық маңызы бар әуежайлардың өндірістік қорларын қайта
әуе қозғалысын ұйымдастырудың технологиялық жүйесінің диспетчерлердің шығарылған жұмыс
өңірлік, ішкі және халықаралық ұшуларды орындайтын әуе тасымалының бірнеше
қазақстандық авиация нарығында халықтың әуе тасымалдарына деген қажеттілігін қанағаттандыратын
5.2.4. Ішкі су көлігі саласында
Қазақстанның кеме жүретін су жолдарының тереңдігін және басқа да
өңірлік даму перспективаларын ескере отырып, қазіргі бар өзен порттарын
отандық кеме жасау есебінен мемлекеттік техникалық флот кемелерін
кеме жасайтын және кеме жөндейтін кәсіпорындарды қалпына келтіру мен
кедергісіз және қауіпсіз кеме қатынасына кепілдік беретін ішкі су
паром өткелдерін дамыту;
______________________________
10 «Қазақстан Республиканың әуе кеңістігінде ұшудың негізгі ережесін бекіту
сервистік және жөндеу кәсіпорындарын қалыптастыру.
5.2.5. Теңіз көлігі саласында
теңіз порттарының өндірістік қуаттарын кеңейту және жаңғырту жөніндегі жұмыстарды
Каспий теңізінің қазақстандық бөлігінде жүктерді (порттарды) ауыстырып-тиеудің балама бекеттері
қазақстандық теңіз сауда флотын дамыту;
кемелер қозғалысын басқарудың өңірлік жүйесін құру;
меншікті сервис және жөндеу кәсіпорындарын дамыту үшін жағдай жасау.
Стратегияның әрбір кезеңінің соңында іске асырылған даму бағдарламаларының нәтижелеріне
5.3. Іске асыру тетіктері
Стратегияны іске асыру Стратегияның қағидаттары мен бағыттарына сәйкес
Даму бағдарламаларын әзірлеу үкіметтік емес ұйымдардың (институттардың, қауымдастықтардың) және
Мұндай бағдарламаларды іске асыру мониторингі үшін Үкімет есеп берудің
Сипатталған өлшемдерді ескере отырып дайындалған, Стратегияның іске асырылуы туралы
VΙ-Тарау. ҚАРЖЫЛАНДЫРУ КӨЗДЕРІ
6.1. Негізгі қағидаттар
Көлік қызметтері нарығын одан әрі мемлекет иелігінен алуды және
Жолаушы темір жол тасымалына қатысты Қазақстан Республикасының
Автомобиль және темір жолдардың тірек (магистральдық) желісі, сондай-ақ ішкі
Әуе навигациясы жүйесі әуежайлар аумағында және бағыттарда аэронавигациялық қызмет
Теңіз порттарының терминалдарын салу мен оларға техникалық қызмет
Ішкі кеме қатынасы жолдарындағы порттар жекеше сектор жауапкершілігіндегі сала
Автожол секторының инфрақұрылымы пайдаланғаны үшін өзгелерден алымдарды пайдалану
Бұл ең алдымен кейбір
_________________________
11Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 6 ақпандағы №145 қаулысымен
жүк көтерімділігі үлкен жүк автомобильдеріне қолданылады.
Ұзақ мерзімді перспективада мұндай саясат кеңейтіледі және көлік құралдарының
Халықаралық стандарттардың талаптарына сәйкес келтірілуі
Түпкі нәтижесінде инфрақұрылым мемлекетке қайтарылатын ұзақ мерзімді концессиялық келісімдерді
6.2. Қаржыландыру көздері
Көлік инфрақұрылымы объектілерін мемлекеттік қаржыландырумен қатар даму институттарын,
Стратегияны іске асыру кезеңінде көлік кешенінің шамамен алғандағы инвестициялық
Қорытынды
Стратегияны іске асырудың Қазақстан экономикасын дамытудағы жалпы әлеуметтік-экономикалық
Барлық көлік жүйесі жұмыс істеудің жаңа сапалы деңгейіне көшеді.
Қазақстандық көлік кешені әлемдік көлік жүйесіне табиғи түрде кірігетін
Қолайлы инвестициялық ахуалды қалыптастыру есебінен көлік кешенінің барлық ұзақ
Көліктің барлық түрлері өзара үйлесімді жұмыс істетйтін болады.
Көлік жүйесі тиімділігінің артуы оның Қазақстан экономикасының
Экономика мен халықтың сенімді әрі қауіпсіз
Көліктегі экономикалық және технологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мәселелері
Өнімнің және көрсетілетін қызметтердің өзіндік құнының көліктік құрамдасы
Қазақстан халқының тұратын ауданына және жыл мезгіліне қарамастан көлік
Мемлекет көлік қызметтерінің нарығында өзінің кәсіпкер ретінде қатысуын азайтып,
Көлік инфрақұрылымы оны пайдаланушылардан алынатын алымдардың және қосымша қызметтерді
Стратегияны іске асыру 2015 жылға қарай мынадай нәтижелерге қол
жолаушылар айналымы 1,5 есе өседі (2005 жылы ол 107,6
түпкі өнім құнындағы көлік құрамдасының үлесі 6,9 %-ға дейін
автомобиль тасымалдарының өзіндік құнын азайту есебінен автомобиль жолдарын пайдаланушылардың
көлік оқиғалары едәуір азаяды (2005 жылы жол-көлік оқиғасының саны
1000 автокөлік құралына шаққандағы
республиканың елді мекендерін тұрақты көлік қатынасымен қамтамасыз етуді арттыру
халықтың темір жол және автомобиль көлігін пайдалануы 1,5
жүк қатынасының жылдамдығы 15-20%-ға, ал негізгі халықаралық көлік дәліздерінде
отандық тасымалдаушылардың және елдің көлік дәліздерінің бәсекелестікке қабілеттілігі артады;
көлік жүйесінде және ұқсас көлік саласымен аралас салаларда қосымша
Қазақстанның аумағынан өтетін транзиттің көлемі: 9,364 млн. тонна
транзиттік қозғалыстан түсетін кірісті 3 есеге арттыру – 46,3
ІЖӨ-дегі көлік үлесі (жеке меншік автомобильдерсіз) 7,9 %-ды құрайды
қоршаған ортаны ластаудағы көліктің үлесі 2,5 есе төмендейді (қазіргі
Индустриялық-инновациялық даму стратегиясын және аумақтық даму перспективаларын
Стратегияны іске асыру, оның қағидалары негізінде биліктің барлық тармақтары
____________________________
( Көздер: Қазақстанның индустриялық-инновациялық дамуының 2003-2015 жылдарға
9 “Автомобиль жолдары” ҚР ҚНжЕ 3.03-09-2003 қараңыз
6
_____________________________
1Қазақстан Республикасы Президентінің 2003 жылғы 17 мамырдағы №1096 Жарлығымен
2Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2001 жылғы 11 маусымдағы № 801
______________________________
3Қазақстан Республикасы Президентінің 2003 жылғы 16 мамырдағы №1095 Жарлығымен
4 Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2002 жылғы 11 қаңтардағы №25
______________________________
5 Қазақстанның кейбір өңірлерін, әсіресе, шығыс пен оңтүстік-шығыс өңірлерін
______________________________
6Қазақстан темір жолдарының кейбір учаскелері Ресейдің (солтүстікте) және Қырғызстанның
7 Атап айтқанда, Еуропа мен бұрынғы КСРО-да қабылданған темір
______________________________
12 Қазақстан Республикасы Президентінің 2003 жылғы 10 шілдедегі №1149