ЖОСПАР
КІРІСПЕ
І ҚАРЖЫЛЫҚ МЕНЕДЖМЕНТТІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ МЕН МАҢЫЗЫ
Қаржылық менеджменттің маңызы
1.2 Қаржы менеджментінің мақсаты мен тапсырмалары
1.3 Қаржы менеджментінің экономикадағы рөлі
ІІ ҚАРЖЫ МЕНЕДЖМЕНТІНІҢ МЕХАНИЗІМІ
2.1 Қаржы менеджментінің қызметтері мен механизмі
Қаржы менеджментінің мақсаты мен тапсырмалары
2.3 Кәсіпорынның негізінде
ІІІ ҚАЗАҚЫТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ҚАРЖЫ МЕНЕДЖМЕНТІНІҢ ЖАҒДАЙЫ ЖӘНЕ
ҚОРЫТЫНДЫ
КІРІСПЕ
Бүгінгі таңда нарықтық экономиканың негізгі субъектісі кәсіпорын, корпорация
Осы курстық жұмыстың мақсаты кәсіпорындағы қаржылық менеджментті барынша
Жалпы алғанда курстық жұмыстың басты мақсаты осы бәсекеге
Жалпы жазылған міндеттер мен мақсаттарды қоытындылау үшін курстық
І ҚАРЖЫЛЫҚ МЕНЕДЖМЕНТТІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ МЕН МАҢЫЗЫ
Қаржылық менеджменттің маңызы
Қаржылық менеджмент пән ретінде ХХ ғасырдың 60 жылары
Қаржылық менеджмент – компанияны басқару жүйесінің міндетті бөлімі
а) басқару объектісі (басқарылатын қосалқы жүйе)
б) басқару субъектісі (басқаратын қоалқы жүйе)
Қаржылық менеджментте басқарудың негізгі объектісі ретінде корпорацияның тұрақты
Қаржы менеджменттің субъектісі, яғни басқаратын қосалқа жүйесі болып,
Мазмұны бойынша қарыжылық менеджмент қаржылы ресурстар қозғалысы мен
Корпорацияның қаржылық қызметін тиімді басқару үшін келесі қағидаларды
Корпорацияны басқарудың жалпы жүйесінің біріктірілуі.
Басқару шешімдерін кешенді қалыптастыру
Басқарудың жоғары серпіні
Басқару шешімдерін әзірлеудің көпжақты нұсқаларын қарастыру.
Корпорацияны дамытудың стратегиялық мақсаттарын бағдарлау.
Кәсіпорынды басқару мен жалпы біріктірілуі: Кәсіпорындық басқару қандай
Басқару шешімдерінің қалыптасуының кешенді сипаты:Қалыптастыру саласындағы басқару шешімдері,
3. Басқарудың жоғары серпіні: Қаржылық ресурстарды бөлу пайдалану
4. Бөлек басқару шешімдерді әзірлеудің көпжақты нұсқаларын қарастыру:Бұл
5. Кәсіпорынның дамуының стратегиялық мақсаттрына бағытталу: Басқа бір
1.2 Қаржы менеджментінің мақсаты мен тапсырмалары
Қаржылық менеджменттің негізгі басты мақсаты болып ағымдағы және
Алдағы кезеңдегі даму мақсаттарына сай жеткілікті қаржы ресурстары
Кәсіпорынның негізгі бағыттары бөлігіндегі қалыптасқан қаржылық ресурстар көлемінен
Ақша-қаражаттары айналымын оңтайландыру. Бұл міндет ақша айналымын үрдісіндегі
Қарастырылып оттырған қаржылық тәуекелдің деңгейіндегі кәсіпорындардың табысын максимилизациялауды
Табыстың қарастырылған деңгейінде қаржылық тәуекелділікті минимализациялауды қамтамасыз ету.
Кәсіпорынның даму процесінде оның қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз ету.
1-кесте
Қаржылық менеджменттің негізгі мақсатын іске асыруға бағытталған, негізгі
Қаржылық менеджменттің негізгі мақсаты Қаржылық менеджменттің негізгі мақсатын
1 2
Ағымдағы жыл болашық кезең- де кәсіпорын Ағымдағы кезеңде
1-кесте жалғасы
1 2
иемденушілердің әл-ауқатын максимилизация-лауды қамтамасыз ету Кәсіпорын қызметінің негізгі
Ақша айналымын оңтайландыру
Қаржылық тәуекеділіктің қарастырылған деңгейінде кәсіпорын табысын максимализациялауды қамтамасыз
Табсты қарастырылған деңгейде қаржылық тәуекелділікті минимилизациялауды қамтамасыз ету.
Кәсіпорынның даму процесін оның қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз ету.
1.3 Қаржы менеджментінің экономикадағы рөлі
Қаржы жүйесінің бастапқы буыны шаруашылық жүргізушісубъектілердің қаржысы базистік
Қаржы менеджментінің экономикадағы орны зор, себебі қаржы менеджментінің
Кәсіпорындарда қаржы менеджментінің объектілері мыналар болып табылады: жылжымайтын
Жалпы қаржы менеджменті қаржыны басқарудың ілгеріде баяндндалған қағидаттарына
ІІ ҚАРЖЫ МЕНЕДЖМЕНТІНІҢ МЕХАНИЗІМІ
Қаржы менеджментінің қызметтері мен механизмі
Қаржы менеджмент өзінің негізгі мақсаты мен мәселелерінің анықталған
Жүйелерді басқару ретіндегі қаржылық менеджменттің қызметтері (бұл қызметтің
Кәсіпорынды басқарудың арнайы саласы ретінде қаржылық менеджменттің қызметтері
Бөлек бөлімшелердің бөлу негізінде қаржылық менеджменттің қызметтерінің бөлімшелерінде
Кәсіпорынның қаржылық стратегиясын өңдеу. Кәсіпорынның экономикалық даму стратегиясына
Кәсіпорынды қамтамасыз ететін және кәсіпорынның қаржылық қызметінің барлық
Басқару шешімдерінің альтернативті варианттарының негізделуін қамтамасыз ететін тиімді
1-сурет
Кәсіпорынның қаржы қызметінің әр түрлу аспектілерін талдау. Осы
Негізгі бағыттары бойынша кәсіпорынның қаржы қызметтерын жоспарлау. Қаржы
Қаржы қызметі саласындағы қабылданған басқарма шешімдерін орындау жүйесін
Қаржы қызметінің саласындағы қабылданған басқарма шешімдерін орындау бойынша
Кәсіпорынды басқару арнайы саласы ретіндегі қаржы менеджментінің қызметтері:
Активтерді бақару
А) айналым активтерді басқару
Б) айналымнан тыс активтерді басқару
В) актив құрамын оңтайландыпру
2. Капиталды басқару
А) меншік капиталды басқару
Б) қарыз капиталды басқару
В) капитал құрылымын оңтайландыру
3. Инветицияларды басқару
А)нақты инветицияларды басқару
Б) қаржы инвестицияларын басқару
4. Ақша ағымдарын басқару
А) операциялық қызмет бойынша ақша ағымдарын асқару
Б) инвестициялық қызметі бойынша ақша ағымын басқару
В) қаржы қызметі бойынша ақша ағымдарын басқару
5. Қаржы тәуекелі мен банкротқа ұшырауды басқару
А) қаржы тәуекел құрамын басқару
Б) Қаржы тәуекелділігінің профилактикасын басқару
В) қаржы тәуекелділігінің сақтандырылуын басқару
Қаржы менеджментінің механизмдерінің құрылымына келесі элементтер кіреді:
Кәсіпорынның қаржы қызметтеін мемлекеттік нормативті құқықтық реттеу. Кәсіпорынның
Кәсіпорынның қаржы қызметін реттеудегі нарықтық механизм. Бұл механизм
Кәсіпорының қаржы қызметінің жеке аспектілерін реттеудің ішкі механизмдері.
Кәсіпорынның қаржы қызметін басқаруды жүзеге асырудың әдіс-тәсілдарының жүйесі.
2-сурет. Қаржылық менеджмент механизінің элементтері
қаржылық көрсеткіштерді қалыптастыру жүйесі және оларды қаржлық басқаруда
Экономикадлық субъектілер қызметін бағалау, жоспарлау және басқарудың маңызды
Корпорацияның шаруашылық қызметінің барлық жэкономикалық көрсеткіштерінің негізін өндірістің
Экономикалық көрсеткіштердің деңгейіне табиғи жағдайлар елеулі әсер етеді.
Табиғи ресурстарды пайдалану деңгейі көбінесе техниканың жай-жоспарына және
Экономикалық көрсеткіштер өндірістің техникалық-ұйымдастыру-шылық және табиғи жағдайларды ғана
Өндірістік ресурстарды пайдаланудың тиімділігі келесі 3 көрсеткіштерден тұрады:
өндірілген және өткізілген өнімнің сапасы мен көлемі. (5
тұтыну мөлшері немесе өндіріске кетен ресурс шығындарының мөлшері
F – негізгі өндірістік қорлар
N - өнім
λ – қо қайтарымы
A - амортизация
M – материалдық шығын
λ2 - материал қайтарымы
R – өндірістік ұжым
λ3 – еңбек өнімділігі
U – ұжымдық еңбек ақысы
S – өнімнің өзіндік құны
К – салынған капитал
P - пайда
E – айналым қаражаттары
C – айналым капиталды қалыптастыру
Өнім көлемі мен өзіндік құнын салыстырмалы көрсеткіші табыс
Қорыта келсек, кәсіпорын шаруашылық қызметінің экономикалық және қаржылық
3-сурет Шаруашылық қызметтің жалпы көрсеткіштерінің қалыптасуы
Шаруашылық қызметте осы көрсеткіш жүйесіне бір факторлар әсер
Кәсіпорынның негізінде қаржылық көрсеткіштерді талдау.
Нарықтық экономика жағдайында кәсіпорынның шаруашылық қызметінің негізгі және
Табыстылықтың бірнеше абсалютті көрсеткіші өнімді (қызмет, жұмыс) өткізуден
Мысалы, 2- кестеде өнімді өткізуден түскен табысты алу
2-кесте
«Динара» кәсіпорынның өнімді өткізуден түскен табыс жоспарының негізделуін
№ көрсеткіштер Есепті бағаасы бойынша мың, тг.
1 Өткізілмей қалған дайын өнімнің жыл басындағы нақты
2 Тауарлы өнімді шығару 29000
3 Өткізілген өнімнің жыл аяғындағы қалдығы 15940
4 Өнімді өткізуден алынуы мүмкін табыс (1қатар+2 қатар-3қатар)
5 Жопар бойынша өнімді өткізуден алынатын табыс 20850
6 Ауытқуы (4қатар-5қатар) 570
ӨӨТ = өнімді өткізудден алынуы мүмкін табыс –
Кестеде көріп отырғандай «Динара» кәсіпорының өнімді өткізуден түсетін
3кесте
«Динара» кәсіпорынының табысы/мың теңге
№ көрсеткітер Жоспар бойынша Нақты өткізілген өнімге жоспар
1 Өнімді (қызмет, жұмыс) өткізуден түскен табыс 20850
2 Өткізілген өнімнің өндірістік өзіндік құны 16435
3 Жалпы табыс (1қатар+2қатар) 4415 4004 6183
Жалпы табыс = нақты табыс – жоспар бойынша
=1768 мың теңге
Яғни «Динара» кәсіпорының жалпы табысының нақты көлемі жаспарланған
Жоспарланған жалпы табыс кәсіпорынның болашақ уақытта жоспарланған табысы
Жалпы табысқа тауарлы өнімдерді өткізу көлемінің өзгерісінің әсері
NжC = SН/ *100 ; SН, SЖ –
NжC – өндірістік өзіндік құны бойынша өткізу көлемі
NжC= 16996/16435*100% = 3,4%
Пп = ПЖ* NжC 100; Пп – тауарлы
ПЖ – жоспарлы жалпы табыс.
Пп = 4415*3.4/100 = 150
Біз талдап отырған кәсіпорын тауарлы өнімді өткізу бойынша
Кесте 4
«Динара» кәсіпорынның жалпы табыстың өткен жалдағыдан
ауытқуына факторлардың тигізетін әсерін анықтау үшін қажетті алғашқы
№ Көрсеткіштер Өткен жыл Есепті жыл
1 Өнімді өткізуден түскен түсім 24392 231769
2 Өткізілген өнімнің өндірістік өзіндік құны 30689 16996
3 Жалпы табыс (1қатар-2қатар) 3703 6283
4 Баға индексі 1,00 1,05
5 Өткізілген өнімнен түскен табыс, салыстырмалы бағамен 24392
Осы мәліметтерге сүйене отырып, факторлардың жалпы табыстың өзгеруіне
Бағаның өсуі табысқа қалай әсер еткенін анықтау үшін
Есепті жылдағы өнімді өткізуден түскен түсімді өткен жылғы
23179/1,05= 22075
Бағалар өзгерісі және оның табысқа ісері:
23179-22075 = 1104 мың теңгені құрады.
«Динара» кәсіпорынның еркін сату бағасының өсуі есебінен түскен
Өткізуден түскен табыстың әсерін келесі жолмен анықтаймыз.
Өткен жылғы өткізілген өнімнің 1 теңгесіне шаққандағы табысының
Біздің мысалымызда өткен жылмен салыстырғанда өнімді өткізуден түскен
(3703/24392*(22075-24392))= 0,1518*(-2317)=-352 мың теңге
Өткізілген өнімнен алынған табыстың 1 теңгесіне шаққандағы шығындар
(16996/22075 – 20689/24392)*22075 = (0,7699-0,8482)*22072=-0.0783*22075=-1728 мың иеңгеге
1696 – (20689 – (20689*9,5)/100= 1696-16996 – (20689-1965)=16996-18724=-1728
Өнімнің өзіндік құны осы сомаға кеміген және сәйкесінше
Үш фактордың ықпал нәтижесінде жалпы табыс 2480 мың
ІІІ ҚАЗАҚЫТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ҚАРЖЫ МЕНЕДЖМЕНТІНІҢ ЖАҒДАЙЫ ЖӘНЕ
Қаржы жүйесінің бастапқы буыны ретінде шаруашылық жүргізуші субъектілердің
Жалпы қаржы менеджменті қаржыны басқарудың ілгеріде баяндалған қағидаттарына
ҚР-ғы қаржы менеджментін жетілдіру жолдары:
Ақша қаражаттарын пайдаланудың міндетін қою және мақсатын анықтау.
Ақша ағындарыныңқозғалысын басқарудыңқаржылық әдістерін, тәсілдерін таңдау.
Қабылданған шешім бойынша инвестициялау жөніндегі шешімді бизнес-жоспар немесе
Жбаның орындалуын ұйымдастыру;
Атқарылу барысына бақылау жасау және қажетті түзетулер жасау;
Қайта инвестициялаудың мақсатары үшінжоба нәтижелерін тадау және бағалау.
Қаржы менеджментінде шешімдер қабылдау тәуекелдіктермен, яғни жобаланған нұқсамен
Қолайсыз уақиғалар болатын кезде келенсіз зардаптарды азайтуға ақшаны,
Хеджерлеу көмегімен қаржы тәуекелдігін барынша азайтудың техникасы қолданылады.
Қаржы менеджментінде маңызды объект ақша ағыны – құн
Қаржы менеджментінің маңызды аспектісі кәсіпорынның қаржылық жай-күйін талдау
Сөйтіп қаржы менеджменті кәсіпорынның қаржылық қамтамасыз етілуінің тактикасы
ҚОРЫТЫНДЫ.
Қорыта келгенде курстық жұмыста көрсетілгендей қаржылық менеджмент қаржылы
Қаржылық менеджменттің негізгі басты мақсаты болып ағымдағы және
Қаржы менеджментінің мәні тиісті қызметтер тарапынан қосымша қаржы
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.
Балабанов И.Т. Основы финансового менеджмента. М.: –
Бланк И.А. Основы финансового менеджмента. Киев -
Бөкенов А.Ж. Аканаева Т.А. Корпаративтік қаржы. Қарағанды, 2005
Ван Хорн Д.К. Основы управления финансами.- М: Финансы
Волкова А.Т. Экономика предприятия. – М: Инфро
Вахрин П.И. Финансовый анализ в коммерческих и не
Заяц Н. Финансы предпрятия. М.: 1995.
Колчина Н.В. Финансы предприятия. М.: – Финансы,1998.
Ковалева А.М. Лапуста М.Г. Финансы фирмы. М.: –
Крейнина Финансовый менеджмент М.: - Дело
Любишин Н.П. Анализ финансово-экономической деятельности предприятия. М.:
Радостовец В.К. Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп. Алматы 2002.
Сәбден О. Шағын кәсіпкерлікті басқару. – Алматы: Білім,
Стоянов Е.С. Финансовый менеджмент. М.: – Перспектива,1993.
Шуляк П.Н. Финансы предприятия М.: – Издательский –Дом
4
Активтерді басқару
Капиталды басқару
Инвестицияларды басқару
Ақша ағымдарын басқару
Қаржы тәуе-келдері мен банк-ротқа ұшырамау жағ-дайларын басқару
Кәсіпорынның қаржылық страте-гиясын өңдеу
Қаржы қызметін барлық салалары бойынша басқару шішімдерін қабылдаумен
Басқарма шешімдерінің баламалық түрлерін қамтамасыз ететін ақпарат жүйесінің
Кәсіпорынның қаржылық қызметін талдау
Негізгі бағыттары бойынша кәсіпорыннығ қаржылық қызметін жоспарлау
Қаржылық қызметін де басқарма шешімдерін құру
Қаржы қызметінде қабыданған басқарма шешімдеріне тиімді бақылау жасау
Кәсіпорынды басқа-рудың арнайы сала-сы ретінде қаржы ме-недджментінің қыз-меттері
Жүйенің басқару ретіндегі қаржы менедж-ментінің қызметтері
Қаржылық менеджменттің негізгі қызметтері
Кәсіпорынның қаржылық қыметін мемлекеттік нор-мативті-құқықтық реттеу
Кәсіпорынның қаржылық қызметіннің бөлек елементтерін аспектілерін ішкі механизмдерін
Кәсіпорынның қаржылық қызметін нарықтық механизммен реттеу
Кәсіпорынның қаржылық қызметінің басқаруын жүзеге асырудың нақты әдістерінмен
Қаржы
менеджментінің
механизмдері
қыметін мемлекеттік нормативті-құқықтық реттеу
Кәсіпорынның қаржылық қызметін нарықтық меха-низммен реттеу
Кәсіпорынның қаржылық қызметінің басқаруын жүзеге асырудың нақты әдістерінмен
Кәсіпорынның қаржылық қызметіннің бөлек элемент-терін аспектілерін ішкі ме-ханизмдерін
Қаржы
менеджментінің
механизмдері
2
Еңбек құралдары F λ1 A
Еңбек заттары M λ2
3
9
Капитал айна-лымдылығы N/K; K/N; (K/N=F/N+E/N)
Капитал қорлары K=F+E
11
Қаржылық жағдай
E < C
10
Кәсіпорын рентабельділігі P/K=P/N*N/K
4
5
Өнім B
1
Техникалық-ұйымдық деңгейі және өндірістік басқа да шарттары
7
7
Өнімнің пайдалылығы P=N-S; P/N;S/N; P/S
Өнімнің өзіндік құны S S =(A+M+U)
6