Мазмұны:
Кіріспе.......................................................3
І тарау. Оқытудың жаңа технологиясы
1.1. Оқытудың жаңа технологиясы түрлері....................................11
1.2. Оқыту технологияларын сабақта пайдалану тиімділігі...……14
ІІ тарау. Проблемалық оқытудың теориясы
2.1.Проблемалық оқытудың теориялық негіздері. Проблемалық оқыту туралы
2.2. Проблемалық оқытудың негізгі міндеттері және оның дәресжесі.................................................21
ІІІ бөлім. Сабақ — оқу - тәрбие процесі
3.1. Сабақ — оқу - тәрбие процесін ұйымдастырудың негізгі
3.3. Проблемалық сабақтардың құрылымы....................................33
Қорытынды.............................................34
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі...............................35
Зертеудің өзектілігі
"Оқыту технологиясы ”ұғымы педагогикада және жеке әдiстемеде әсiресе
"Бiлiм берудегi технология” терминi оқытудың техникалық құралдарын (ОТҚ) қолдаумен
70 – жылдары жүйелiлiк тәсiлдiң дамуына байланысты педагогикада
70-80 жылдары оқыту технологиясы және оқу процесiнiң технологиясы терминi
Кеңiнен қолданылатын "оқыту технологиясы”, "бiлiм беру технологисы”, "оқу процесiнiң
Оқу процесi технологиясын түсiнудiң бiрден бiр кiлтi бiрiздiлiкпен
-
-
-
-
Мұндай тәсiлде "қалай оқыту керек?” сауалы бiрiншi қатарға шығып,
3.Оқыту технологиясы – бұл оқытушылар мен оқушылардың қызметiн құру.
Соңғы жылдары педагогикалық технологиялар ұғымы оқу–тәрбие жүйесiн басқару және
Кең таралғандығы мен негiздiлiгiнде, бiлiм беру тарихындағы айқын белгiленген
Майкл Кларк бiлiм беруде технология жаңа нәрсе емес, ол
П.Буга мен В.Карпов оқыту технологиясы дегенiмiз ғылыми ұйымдастырылған бiлiмдi
Жапон педагог ғылымы Т.Сакамотоның сипаттауынша, өз мәнi бойынша педагогикалық
1. Бiлу, түсiндiру, пайдалану, бағалау,
2. Қайта құру, болжау, сауал,
3. Белгiлеу, қорытынды жасау, мәнерлеп
4. Пiкiрiн айту, қолдау, ынтымақтаса
Оқу процесiнің мақсаттарын нақтылау (Б.Блум таксономиясы негiзiнде) технологиясының қисынды
Проблемалық оқытуды, ол оқыту процесін күшейтетін болғандықтан, активтендірумен теңестіреді.
Алайда бұл ұғымдардың мазмұнын анықтауда да, белсенді оқудың мәнін
Оқыту теориясы жөніндегі осы күнгі жарияланып жүрген дүниелердің көпшілігі
Әрине, егер оқушы мұғалімді белсенді түрде тыңдап, жаттығулар мен
Егер мұғалім оқу материалын жақсы түсіндіріп, көрнекілік пен ОТҚ-ны
Зерттеудің мақсаты: оқушылардың білімдер жүйелері мен ақыл-ой және
оқушылардың танымдық дербестігі мен творчестволық қабілеттерін дамыту;
мектеп оқушыларының дүниетанымының негізі ретіндегі олардың диалектикалық-материалистік ойлауын қалыптастыру;
Сапалы білім беруде жаңа технологияның әдіс-тәсілдерін тиімді пайдалана отырып,оқушылардың
Зерттеудің міндетері:Мектеп оқушысының оқуын проблемалық оқыту арқылы активтендірудің
Дамыта, яғни жалпы және арнайы дамуға алып келетін оқыту
Қорғауға арналған тұжырымдар:Алайда проблемалық оқытуды ойдағыдай ұйымдастыру үшін,
Зерттеу пәні:Бастауыш сыныпта оқытудың жаңа технологиялары.
Зерттеудің ғылыми болжамы: Қазіргі ғылыми-техникалық үрдістің қарқынды дамуы
Зерттеудің ғылыми жаңалығы: Зерттеу жаңалылығы қаншалықты теориялық маңызға ие
Зерттеу көздері:Жұмыс барысында педагог ғылымдардың, оқулықтары, мерзімдік басылым бетіне
Зерттеу әдістері: Зерттеу əдістемесінің (методика) дайындығы ғылыми ізденіс логикасына
Зертеудің базасы: Орал қаласы,вителки ауылы,№29негізгі орта білім беретін мектебі.
Жұмыстың құрылымы.: Жұмыс кіріспе, І, ІІ, ІІІ бөлімнен,
І бөлім.Оқытудың жаңа технологиялары.
1.1. Деңгейлеп, дамыта, қашықтықтан, модульды, интербелсенді кейс, саралап, ұжымдық
Профессор Ж.Қараевтың деңгейлеп оқыту технологиясы бірқатар пәндерде қолданылып жүр.
Мұндағы деңгейлік тапсырмаларды енгізгендегі мақсат:
оқушыларды ұлттық бағытқа бағдарлай отырып, қоғамның даму үрдісін,
қосымша оқулық және баспасөз көздері арқылы оқушыларды ақпараттандыру;
жоғары дәрежедегі білім деңгейіне жету;
оқушылардың шығармашылық қабілетін тереңдету.
Тиімділігі:
Жұмыс қорытындысы тез, уақытында шығады.
Уақытты тиімді пайдалануға, жинақылыққа үйретеді.
Баланың сенімге ие болуы, оның жауапкершілігін арттырып, өзін-өзі
Оқушы мен мұғалім арасында өзара сыйластық, еңбек бірлестігі қалыптасады.
Мұғалім еңбегі жеңілдейді.
Деңгейлік тапсырмаларды бір тарауды аяқтаған кезде нәтижесін қорытындылау үшін
Елімізде жаңа ақпараттық технологияны оқу-тәрбие үрдісіне енгізу негізгі мәселелердің
Дамыта оқыту технологиясында оқушылардың танымдық іс-әрекет ерекшелігін ескере отырып,
Дамыта оқыту барысында біріншіден, оқушының оқу материалын түсінуге бағыттау
Оқытудың кез келген инвариантты болігі оқу материалын ұсыну формасының
Әдетте оқыту өз табиғаты жағынан әрқашан мәселелі келеді. Яғни
Мектепте сапалы оқу бағытын айқындайтын жаңа жолдардың бірі -
Модул ұғымының этимологиялық мәні білімді қолданысқа, меңгеруге ыңғайлы етіп
Н.Оралбаеваның, Ф.Оразбаеваның, К.Жақсылықованың еңбектеріне сүйене отырып "Модулмен оқыту дегеніміз
Оқыту процесінде интербелсенді әдістерді қолданудың ерекшелігі
Интербелсенді оқыту оқу процесінің тиімділігі мен нәтижелігін үйренушілердің есте
Интербелсенді оқыту оқушының өз тәжірибесі қарым-қатынасқа негізделеді. Ал, үйренушілердің
Интербелсенді оқуда білім алушылар келесідей білім, білік, дағды, машықтарға
Терең ойлану, жеке рефлексиялық қабілеттерді дамыту; Өз идеялары мен
Ақпаратты жан-жакты талдау;
Өздігімен жаңа түсінік пен білім құрастыру;
Оқу барысында жеке басының құндылықтары мен сенімдерін қалыптастырып, белсенді
Басқалармен тиімді қарым-қатынас құру, өзара әрекеттесу; Үйренушілер ұжымына ортақ
Бірлескен жұмыс
Танымдық, коммуникативтік, әлеуметтік тұрғыдан белсенділік таныту
Бастамашылдық
Кері байланыс жасау
Проблема шешу, шешім қабылдау
Интербелсенді оқыту барысында үйренушілер әрқашан да белсенді болып, өзіндік
Кеис-технология — оқушылардың дәстүрлі және қашықтықтан кеңес алуын ұйымдастыру
Кейс технологшсы (ағылшынның case — портфель) оқытуда жасалынған әдістемелік
Кейс-технологияға арналған материадцар түрлері мыналар:
1. Әдістемелік нұсқаулар. Оқу құралдары мен глоссарий. Оқушыларға оқу
мүмкіндік береді.
Жұмыс дәптері.
Анықтама.
Оқу, аудио, бейне материаддары.
Қашықтыктықтан оқытуға арналған кейстердің өзіндік сапалық қасиеттері болады.
Кейс құрамында белгілі бір нормативті талаптар жоқ. Кең таралған
Оқушы оқулықтың кез келген бетін қағазға шығара алады.
Оқушы оқу материалдарына кез келген әдіспен қол жеткізе алады
Оқулыққа кіріктірілген білімді тексеру жүйесі бар.
5.Окулық бетінен Интернет ресурстарына қол жеткізуге болады.
Саралап оқыту технологиясы. “Жаңа технология” – әртүрлі пәннен
Мұғалім оқушыға өзінің тәлімдерін үйретуден бұрын алдымен оның бойындағы
Алғашында СДОТ (саралап, деңгейлеп оқыту технологиясын) ендіру барысында деңгейлік
Осы жүйені толық жүзеге асырып отыру үшін мониторинг жасап
Мониторинг оку-тәрбие үрдісін жіті бақылап, қадағалап отыратын бірден-бір педагогикалық
Мектептің бүкіл білім сапасының мониторингісін жасау әрбір оқушының жеке
Саралап, деңгейлеп оқыту технологиясын жүйелі қолдану барысында мектептің білім
1- дайындық кезеңі:
шығармашылық топтағы мұғалімдердің
сыныбын, пәнін анықтау;
мерзімдерді белгілеу;
жоспар құру;
әдебиеттермен танысу,
оқушыларды қажетті кестелермен қамтамасыз ету;
2-практикалық кезең:
- оқушылардың жыл бойына өз даму мониторингісін дұрыс толтыруына
бақылау, сауалнама алу.
3- аналитикалық кезең:
шағармашылық топтық ақпараттарын жүйелеу;
қолда бар нәтижелерге анализ жасау,
корытындылау, шығармашылық топтың жылдық диаграммасын сызу;
тілектер мен кеңестерді келесі мерзімге жүйелеу,қорыту;
соңғы жылдардың салыстырмалы мониторингісін жасау.
Саралап деңгейлеп оқыту білім сапасын арттыруға тікелей көмектесетін тиімді
Ұжымдық әдіспен оқытуда әр түрлі педагогикалық технология-лар қолданылады. Солардың
Ұжымдық оқыту әдісін оқыту үдерісінде кең түрде қолдану жақсы
Жобалау технологиясын сабақта қолдану. Жобалау әдісі XX ғасырдың технологиясына
Жобаны ғалымдар пәндік, мазмұндық белгілеріне қарай, үйлестіру сипатына қарай,
Жоба әдісін қолдануда оқушылар өз бетімен қажетті мәлімет жинауға
Жоба тапсырмаларын орындау үстінде көбінесе оқушылар жұптасып немесе үш-үштен
Жобада оқытушы сарапшы, үйлестіруші немесе қосымша мәліметтерді беруші рөлін
Оқушының іс-әрекеті: Мұғалімнің іс әрекеті:
- Оқушы - оқыту субъектісі. - Жеке тұлғаға қарай
- Мақсатқа дербес өз іс-әрекетімен жетуші белсенді субъект. -
- Өзін-езі және бір-бірін оқытушы. - Оқушының жетістігін құптаушы.
- Өнерпаз, жасампаз еңбектің иесі. - Ынталандырушы, мақсат қоюшы.
- Өз ізденісімен табыска жетуші шығармашылық тулға. - Мақсаттарға
1-кезең. Дайындық кезеңі. Тақырып таңдау, оны құрастыру, міндеттерін белгілеу,
2-кезең. Материал жинау, материалды өңдеу, толыктыру. Оқушылардың жинаған материалдарын,
3-кезең. Алынған материалды қолданып жоба жұмысын аяктайды.
4-кезең. Қорытынды шығару, жобаның презентациясы.
Осылайша әр оқушы өз ойын айтуға, дәлелдеуге тырысады.
Таңдалған тақырып бойынша жоба (презентация) жасағанда оқушылар интернет желісін
Қорғау барысында оқушылар әр слайдқа толық мәліметтер береді. Өз
Тыңдау - оқыту құралы және нысан ретінде жобада қолданады.
1.2. Оқыту технологияларын сабақта пайдалану тиімділігі.
Елбасымыз Н.Ә. Назарбаев жолдауында айқандай: «Болашақта өркениетті дамыған елдердің
Қазіргі мұғалім:
Педагогикалық үрдісте жүйелі жұмыс жүргізе алатын;
Педагогикалық өзгерістерге тез төселетін;
Жаңаша ойлау жүйесін меңгере алатын;
Оқушылармен ортақ тіл табыса алатын;
Білімді, іскер, шебер болу керек;
Жаңа педагогикалық технологияның ерекшеліктері – өсіп келе жатқан жеке
Қазіргі оқушы:
Дүниетаным қабілеті жоғары;
Дарынды, өнерпаз;
Іздемпаз, талапты:
Өз алдына мақсат қоя білу керек;
Осындай тұлғаны дамыту үшін оқытудың жаңа технологиясы қажет. Оқыту
Модульдік технологиялардың ерекшелігі: тек білімді меңгерту емес, оқушының танымдық
Сабақтың қызықты, сапалы өтуі тікелей мұғалімнің шеберлігіне байланысты болады.
Оқушы санасына білімді жүйелі түрде меңгеруіне және қабілет деңгейлерін
Оқушының оқу және танымдық әрекеттерінің белсенділігін арттыру –
Тиімді белгілерінің бірі – оқышының оқу белсенділігі. Бұл технологияның
Оқушының белсенділігін оның ойлау, есте сақтау, елестету, қабылдау қабілеттерін,
Модульдік оқыту технологиясының негізі – модуль. Осы технологияны басшылыққа
Оқыудың басты ерекшелігі – оқушылардың қарым-қатынасы арқылы тіл дамыту,
Оқушы + оқушымен + топпен + ұжыммен + мұғаліммен
Сабақ өткізу, оқыту барысында өткізілетін ең күрделі жұмыс түрлерінің
Сабақта қолданылатын ойындар: «Бәйге», «Кім жылдам?», «Кім тез табады?»,
Модульдік технология мұғалімнің алдында тұрған көптеген мәселелерді шешуге көмектеседі:
жалпы білім сапасын жоғарылату;
сабақтың тиімділігін жоғарылату;
дарынды оқушылармен жұмыс жүйесін жасау;
оқушылардың мақсаттарына жету жолындағы жетістіктерін есепке алу жүйесін
жеке тұлғаның өзін-өзі реттеуі, өзін-өзі тәрбиелеуі, өзін-өзі дамытуы.
Модульдік технология алға қойған мақсатқа оқушылармен бірлесе отырып проблемаларды
Модульдік оқыту технологиясының тұлға қажеттіліктерін қанағаттандыруда және оны дамытуға
ІІ тарау. Проблемалық оқытудың теориялық негіздері
2.1. Проблемалық оқытудың теориялық негіздері. Проблемалық оқыту туралы
Ең жалпы түрдегі оқыту — аға ұрпақтардың тәжірибиеін жас
Бұл жүйелерді теориялық түсіндіру — дидактика деген сөз (нені
Бірақ мазмұны бірдей бола тұрып, оқыту жинақталған тәжірибені берудің
Оқыту мен білім берудің жалпы теориясы ретінде, процесті ұйымдастырудың
Кеңес мектебінің міндеті үйлесімді дамыған жеке адамды қалыптастыру болып
Жан-жақты және үйлесімді дамыған жеке бастың аса маңызды
Осындай оқыту, біздің, ойымызша, проблемалық немесе проблемалық-дамытушы оқыту
Активтендіру ме немесе проблемалық оқыту ма?
Оқыту процесін дамыту мұғалімдердің оқушылардың оқу әрекетін күшейтуге тырысуымен
Бұл ретте авторлар проблемалық оқытудың көмегімен болатын активтендіру туралы
Р. А. Низамов проблемалық оқытуды танымдық міндеттер қоюмен бір
Әрине, проблемалық оқытуға өтпей тұрып, мектеп оқушыларын үлгі бойынша
Кеңес дидактикасы оқушылардың білімдерді меңгеруі мен жалпы ақыл-ой дамуының
Егер ойлау психологиясының қорытындыларын ескеретін болса, «оқытуды активтендіру» мен
Оқушыларды ақыл-ой қызметінің даяр әдістеріне үйрету — творчестволық белсенділікке
Проблемалық оқыту оқушыларды ақыл-ой әрекеттеріне бұлайша жаттықтыруға әкеп саймайды.
2.2.Проблемалық оқытудың негізгі міндеттері және оның дәресжесі.
Қоғамның прогресімен байланысты жалпы білім беретін мектептің міндеттеріне сүйеніп,
Проблемалық оқытудық жалпы міндеттері:
оқушылардың білімдер жүйелері мен ақыл-ой және практикалық қызмет тәсілдерін
оқушылардьщ танымдық дербестігі мен творчестволық қабілеттерін дамыту;
мектеп оқушыларының дүниетанымының негізі ретіндегі олардың диалектикалық-материалистік ойлауын қалыптастыру;
Бұған қоса проблемалық оқытудың арнайы міндеттері бар:
білімдерді творчестволық меңгеру дағдыларына тәрбиелеу (логикалық әдістерді немесе творчестволық
білімдерді творчестволық қолдану дағдыларына (меңгерген білімдерді жаңа ситуацияларға қолдану)
творчестволық қызмет тәжірибесін қалыптастыру және жинақтау (ғылыми зерттеу, практикалық
Проблемалық оқытудың барлық міндеттері ішінен
арттыру.
Проблемалық оқыту кезінде оқытудың ғылыми дәрежесін арттыру программаға ашылған
Оқушылардың білімдерді меңгеруінің ғылыми дәрежесін арттыру екі тәсіл арқылы
Бірінші тәсіл-- мұғалімнің түсіндіруін күшейту. Әңгіме дәстүрлі оқыту жағдайындагы
а) өзі жасаған проблемалық ситуация аясында жаңа ұғымның (ережелер,
ә) түсіндіре отырып, сол ғылым тарихында белгілі бір проблеманы
Меңгерудің ғылыми дәрежесін арттырудың екінші тәсілі — сабақ
Бұл тәсіл анағұрлым маңызды тәсіл болып табылады, өйткені проблемалық
Сөйтіп, бір жағынан, мұғалім неғұрлым күрделі және өздігінен оқып
Бұл процесс сапалы және берік есте қалдыру үшін оқу
Оқытудың ғылыми дәрежесін арттыру кейде оқу материалын қиындатумен байланыстырылады,
Математикадағы алғашқы қадам үшін алгебраның элементтері арифметиканың элементтеріне қарағанда
Соңғы жылдар зерттеулерінін, нәтижелері: егер мұғалімнің әрекеттері оқушының танымдық
Проблемалық оқыту — ғылыми дүниетанымды қалыптастырудың негізгі тәсілі, ол
Дүниетаным білімдердің, практикалық тәжірибенің және идеялық-эмоциялық бағалардың жоғары синтезі
Ғылыми көзқарасты қалыптастырудың негізгі шарты — философияның ұғымдар
Терең, орнықты білім — меңгерген білімдерді теориялық, дүниетанымдық жоспарда
Түсіндірме-иллюстрациядық оқыту көптеген ұғымдарды саналы меңгеруді қамтамасыз етеді, әдетте,
Сенімдер жүйелері ретінде дүниетанымды қалыптастыру оку-тәрбие процесінде интеллектуалдық, эмоциялық-еріктік
Демек, ғылыми дүниетанымды тиімді қалыптастырудың аса маңызды екінші шарты
Проблемалық оқытудың кез-келген жағдайда бірдей тиімді болуы мүмкін емес.
Творчество түрлеріне сәйкес проблемалық оқытудың да үш түрін бөліп
Бірінші түрі — теориялық творчество — бұл теориялық зерттеу,
Екінші түрі — практикалық творчество — бұл практикалық шешімді
Үшінші түрі — көркем творчество — творчестволық қиял негізінде
Проблемалық оқытудың барлық түрлері оқушының продуктивтік, творчестволық қызметінің болуымен,
Проблемалық оқытудың соңғы екі түрі негізінен жекелік немесе топтық
Жұртқа мәлім, дәстүрлік оқытудың тиімділігі мектеп оқушысының меңгеріп алған
Проблемалық оқыту үшін мұндай әдіс жеткіліксіз. Оқу процесінің сапасы
Мектеп оқушысының оқу нәтижесі оның білімдерінің құрылымындағы өзгерісті, өздігінен
Оқушының танымдық дербестігінің дәрежесі онда:
а) проблеманы көру мен оны санаға салып тану;
ә) проблеманы тұжырымдау және қайта тұжырымдау;
б) болжамдар мен гипотезалар ұсыну;
в) ұсынылған гипотезаларды негіздеу және дәлелдеу;
г) практикада оқу проблемасын шешудің табылған тәсілін қолдана білу
Аталған шеберліктер оқушының бойында:
а) проблемаларды шешудің бұрын меңгерілген (мәлім) тәсілдерін жаңа
ә) оқу проблемаларын шешудің жаңа тәсілдерін (шешудің мүмкіндігін анықтау,
Барлық осы көрсеткіштер түгел алғанда оқушының интеллектуалдық даму дәрежесін
Сабақ өту методтары, мұғалім сұрақтар, міндеттер және тапсырмалар түрінде
Дербес емес (әдеттегі) белсенділік дәрежесі — оқушының мұғалімнің түсінігін
жартылай өздігінен, болатын белсенділік дәрежесі бұрынғы білімдерді жаңа ситуацияларда
дербес белсенділік дәрежесі — репродуктивтік-ізденіс типіндегі жұмыстарды орындау, бұл
ІІІ бөлім.
3.1. Сабақ — оқу - тәрбие процесін ұйымдастырудың негізгі
Оқытуды ұйымдастырудың негізгі формасы ретінде сабақ туралы аз жазылған
Сабақта оқу-тәрбие процесінің барлық педагогикалық элементтері: мақсаты, мазмұны, құралдары,
Педагогика ғылымы мен оқытудың жаңа методтарының жетістіктерін, жаңа дидактикалық
Сабаққа қойылатын талаптар.
Педагогика оқулықтарында орын алып жүрген оқыту методтарына берілген түсінік
Сабақты ұйымдастырудың шарттары Оқушылар үшін сабақты тиімді, қызғылықты
Әлеуметтік-педагогикалық шарттарға неғұрлым маңызды төрт шартты жатқызуға болады:
біріншісі — дидактикалық жақсы әзірлігі бар маман, творчестволықпен
екіншісі — сол кезге сай оқушылардың жоғары дәрежеде
төртіншісі — қолайлы психологиялық ахуалдың, өзара сыйласымдыққа негізделген оқушылар
Алайда жалпы педагогикалық жағдайлар бірдей болғанның өзінде сабақты ұйымдастырудың
Қазіргі заманғы педагогикалық процеске қойылатын бірінші және негізгі талап
Оқу процесіне қойылатын екінші талап — ұдайы проблемалық ситуациялар
Ол негізінен үш түрлі жолмен ашылып көрсетіледі:
а) мұғалімнің проблемалық ситуация жасауы және материалды түсіндірумен (яғни,
ә) проблемалық ситуацияны жасап, оқушылардың өзіндік іздену жұмыстарын ұйымдастыру
б) осы екі жолды ұштастыру. Бұлардың барлығы да дәлелдеумен
Үшінші талап — сөз бен көрнекілікті міндетті түрде ұштастыру,
Төртінші талап — оқытуды нысаналы тәрбиемен міндетті түрде ұштастыру.
Бесінші талап — оқу материалына, тақырыпқа қызығушылығын үнемі оятып
Алтыншы талап — оқушының даралық
Жетінші талап — шама жету принципін іске асыру үшін,
Сегізінші талап — оқушылардың өз білімдерін практикада қолдана білуі
Тогызыншы талап — білімді меңгеру сапасын және оны ақыл-ой
Сөйтіп, ең сонғы оныншы талап — оқушының мектеп гигиенасының
Сабақты ұйымдастыру ережелері
Жоғарыда айтылып өткен талаптар дамыта оқытудың, атап айтқанда, проблемалық
Бірінші ереже — мақсатты айқындау (неге қол жеткізу керек).
Екінші ереже — оқу материалының мазмұнын әзірлеу, яғни қойылған
Үшіниіі ереже — сабақтың дидактикалық және тәрбиелік міндеттерін айқындау,
Төртінші ереже—қойылған максаттарға оқу материалының мазмұны мен дидактикалық міндеттерге
Сабақ—бұл коллективтік оқыту, шеңберінде әрбір оқушының немесе оқушылар топтарының
Фактілердегі жаңалық элементтері, сабақ өтудің әдістері мен
Бесінші ереже — сабақ педагогикалық шығарма ретінде ұйымдастырылу айқындылығымен
Алтыншы ереже — барлық дидактикалық міндеттер сабақта шешілуі тиіс
Программадан тыс материалды (информациялық материалдан және даралау мақсатындағыдан басқа),
3.2. Сабақтың типтері мен түрлері.
Сабақтарды типтендіру мәселесіне дидактикалық және жекелеген методикалық сипаттағы көптеген
Кейбір авторлар бір сабақта бірнеше дидактикалық міндеттерді шешуге болады
1) кіріспе
2) жаңа материалмен алғашқы таныстыру
3) жаданы меңгеру,
4) алған білімді практикада қолдану,
5) дағдыларды тәрбиелеу жөнінде,
6) қайталау және қорытындылау,
7) бақылау және
8) аралас сабақтар.
Жоғарғы тізімнен көрініп отырғандай алғашқы үш типі
Сабақтарды дәстүрлі топтастыру мүғалімге педагогика оқулықтарынан, методикалық оқу құралдарынан
Өткендегі тәжірибеге сүйене отырып және окушылардың танымдық дербестігін дамыту
Проблемалылық принципінің негізінде олар проблемалық және проблемалық емес сабақтарға
Ішкі өзіндік ерекшелік (логикалық-психологиялық) тұрғысынан алғанда мұғалім әдейі проблемалық
Проблемалық сабақтың дидактикалық (сыртқы) көрсеткіші оның жинақтылығы, синтетикалығы болып
Мұғалім проблемалық емес сабақтың барысында, оқушыларға оқу материалын хабарлау
Мұның өзі оқушылардың белсенділігінің болуын жоққа шығармайды, ол белсенділікті
Дидактикалық жақтан проблемалық емес сабақ проблемалық сабақтан оқу процесінің
Негізгі дидактикалық мақсаты бойынша сабақтарды үш типке бөлуге болады:
жаңа материалды оқып үйрену сабақтары;
білімді, шеберліктер мен дағдыларды жетілдіру сабақтары;
бақылау сабақтары.
Жаңа материалды оқып үйрену сабағы — сабақтың негізгі типі
Сабақтың екінші типінің негізгі мазмұны оқушылардың білімін, шеберліктері
Үшінші тип сабақтары оқушылар жұмысынық нәтижелерін, ұғымдар жүйесін меңгеру
Жаңа материалды оқып үйрену сабақтар да, оқушылардың білімін, шеберлігін,
Сабақтарды ойдағыдай ұйымдастыру үшін, олардың тек типтері ғана емес,
Мәселен, негізгі (бірінші) типтегі сабақта қолданылатын оқыту методы —
Проблемалық сабақтар түрлері жағынан формалды түрде проблемалық емес сабақтардан
Сабақ түрлерінің саны бұл тізіммен бітпейді, ол пәнге байланысты.
Версия сипатындағы сабақ — проблемалық баяндау жолымен оқылатын материал
Салыстыру-қорытындылау сипатындағы, сабақ бір мәнді қорытынды бермейтін статистикалық материалға
Моральдық-этикалық проблемалар шатыстырылатын сабақ — алдын ала тапсырма
Диалектикалық методты нақты құбылыстарды талдауға саналы қолдану сабағы
3.3. Проблемалық сабақтардың құрылымы.
Сабақты даярлау және оны ұйымдастыру кезінде
Жалпы құрылым дегеніміз не? Бұл «жақтар элементтерінің, зат бөліктерінің,
Теорияда аралас төрт элементті сабақ әлден-ақ белгілі бір өзгеріске
Аралас сабақта проблемалық оқыту идеясын іске асыру мүмкін бе?
Дәстүрлі сабақ құрылымының негізінде көбіне мұғалімнің өзінің қызметі жатады
Мектеп оқушыларынық ең маңызды міндеті — ғылым негіздерін оқып
XX ғасырдың 50-жылдарының орта шенінде басталған ғылыми-техникалық революция қоғам
Қоғам мектептің алдына арнайы педагогикалық құралдар арқылы оқушылардың творчестволық
Сөз негізінен проблемалық оқытуды ұйымдастыру жайында болып отыр, проблемалық
Проблемалық оқытуды жекелеген педагогтардың өткінші әуестенушілігі ретінде жоққа шығарған,
Проблемалық оқыту — ойлау операциялары логикасы (талдау, қорытыйдылау және
Сондықтан ол бәрінен гөрі көбінесе мектеп оқушысының ойлау қабілеттерін
Тренинг сабағы
Білім беру сапасы-қоғамдағы білім беру үрдісінің жағдайын, нәтижесін, сондай-ақ
Оқу барысында оқушыны өз бетімен іздендіре отырып өзіне деген
Тренинг - бұл қатысушыларды өмірлік дағдыларды қалыптастыру үшін белсенді
Тренингтің негізіне интерактивті әдістеме жатады, яғни оқытушы мен тыңдаушы
Тренигтің тиімділігін асыратын қажетті құралдарды (плакаттар, флипчарт, слайд-проектор, тақта,
Танысу процедурасының "Үйінді қар" ойыны деп аталатын түрін ұсынамыз.
1. Қатысушылардың әрқайсысы өзінің атын
айтар алдында өзінің алдындағылардың атын атап
шығады.
2. Әр қатысушы өзінің атына бір жағымды, бір
жағамсыз сөз қосып айтады.
Өз көршісінің атын, сүйікті ісін айтып таныстырады.
Өзі туралы "екі шындық және бір өтірік" айтады. Мысалы:
Қатысушылардың өз есімдерінің тарихын айтып беруі.
Тренинг ережелеріне тоқталар болсақ, топ өзара бірлесіп түзгені дұрыс,
Нақты болуы.
Орындалуы мүмкін болуы керек.
Барлық қатысушыларға түсінікті болу.
Ережелер саны аз болуы.
Тренер тренинг үдерісінде оқытудың интерактивті әдістемесін қолданады, атап айтсақ:
Ақыл-ой шабуылында қатысушыларға өз қөзқарасын айтып шығу ұсынылады. Барлық
Мини-лекция бұл қысқартылған лекция емес. Ол 15 минуттан аспайтын
Жалпы пікірталас барысында қатысушылар алдына проблема қойылады, осыған байланысты
Пікірталасты ұйымдастырып жүргізу алгоритмі төмендегідей болады.
1. Пікірталас тақырыбы мен мақсатын
тұжырымдау.
Тақырып бойынша мәлімет жинау: балаларға сұрақтар беріп пікірін тындау,
Алынған мәліметтердің ішінен ең мәндісін бөліп көрсету.
Жалпы қорытынды: әрбір баланың мақсатка сәйкес пікірталас жасауда қосқан
Рөлдік ойындар - бүл өзіңді басқа адамның рөлінде, оның
Рөлдік-импровизациялық ойындардың әсерін талдау "кілттері":
1) қарым-қатынас құралдарының қолданылуы,
сөздік қор, ым-ишара, (арақашықтық) дистанция,
интонация;
2) қарым-қатынас біліктері мен дағдылары,
өзара келісімге келу, қысым жасау, манипуляцияның
көрінісі;
3) өзара әрекеттестік, өзара қатынас позициялары
"тепе-тендік", "жоғарыдан қарау", "төменнен қарау".
Сюжеттік ойын тренинг мақсатының негізінде алдын ала ойластырылып, бүкіл
Кез-келген тренинг соңынан қорытынды жасалады, бұл процедура қатысушылардың алған
Оқыту әдістерінің тиімділігіне сараптама жасасақ, мыналарды байқауға болады.
Дәріс барысында материалдың игерілуі 5%-ды қамтиды. Дәріс бұл нақты
Материалды қатысушының өзі оқуы барысында 10% игеріледі. Оқытудың дәстүрлі
Аудио-визуалды құралдарды қолдану материалдың 20%-ын меңгеруге мүмкіндік береді. Слайдтарды,
Топтың бірнеше шағын топқа бөлінуінде материалдың 50%-ын игеріледі. Бұл
Тренинг жүргізудің аспектілерімен танысып пәндік оқыту барысында тиімді
Қорытынды.
Жалпы білім беретін мектеп әрқашан да қоғамның әлеуметтік-экономикалық және
Бұл теорияда, әдетте, оқу процесін ұйымдастырудың мектептің өзгерген мақсаттарын
Өткен дәуірдің көптеген прогресшіл педагогтары дамыта оқыту идеясын табандылықпен
Дүниеге көзқарасты қалыптастыратын пәндердің мазмұны оны ұғынуға диалектикалық тұрғыдан
Басқаша айтқанда, ғылыми-техникалык революцияның ерекшеліктерін ескере отырып, мектеп өзінің
Қоғамдық дамудың негізгі тенденциялары бүгінде еңбектің творчестволық сипат алып
Соңғы 15 жылда оқушылардың танымдық дербестігін дамыту тәжірибесі пайда
Сондықтан да қазіргі дидактикадан айырмасы бар дәстүрлік дидактика туралы
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.
1. Назарбаев Н.Ә. «Қазақстан – 2030» Жолдау
Қазақстан Республикасы Білім мемлекеттік бағдарламасы. Қазақстан мектебі, 28 қазан,
«Білім беру туралы» Қазақстан Республикасының Заңы.
Айсина М. Дамыта оқыту-білім мен тәрбие өзегі.//Қазақстан мектебі.2006. №2
Әбиев Ж., Бабаев С., Құдиярова А. Педагогика. Алматы: Дарын,
Баймолдаева. С. Білім беру технологияларын оқу үрдісіне енгізудің тиімділігі.
Бұзаубақова К. Ж. Дәстүрлі емес сабақтар және олардың түрлері.
Бұзаубақова К. Ж. Мектепте оқыту ерекшеліктері.//Бастауыш мектеп. 2006№10.
Балабординова Ойын сабақтары//Бастауыш мектеп.2006№11-12
Губаева М. Дәстүрден тыс сабақтар. Қазақстан мектебі- 2002. №
Жанатбекова.Н. Шығармашылық қабылет-дамыта оқыту негізі.// Қазақстан мектебі.2006.№2
Жаңашыл педагогтар идеялары мен тәжірибелері ( 23-лекция). Алматы.1991 -36
Исабаева Д. Қашықтан оқытуды ұйымдастыру.//Қазақстан мектебі.2006.№3
Исаева З. Ашық сабақ// Бастауыш мектер.2006.№6
Қоянбаев Ж.Б. Педагогика Алматы. 2000. - 255 бет.
Қазақбаева.Ж. Деңгейлеп оқыту сабағы.// Қазақстан мектебі.2006.№6
Мұхамбетова Р.Қ. Педагогика, Актобе, 2001.-210 бет.- 151 бет.
Оразбаева Ж. Оқыту процесінде интербелсенді әдістерді қолданудың ерекшелігі.// Педагогика
Педагогикалық ізденіс. Алматы. «Рауан» 1990, 187-191 бет.
Сабыров Т.С оқушылардың оқу белсенділігін арттыру жолдары. «Мектеп» Алматы.1978.
Савина Педагогика Оқулық Алматы.1989ж
Сәдуақасқызы.К. Ұжымдық әдіспен оқыту.//Химия мектепте. 2013.№1
Тайшикова Қ. Жобалау технологиясын сабақта пайдалану.// Педагогика мәселелері.2011.№4
2. Қазақстан Республикасының Білім Заңы
Кәсіби даму мектебі // Алматы, Верена 2007,93-97 б.
Құдайбергенева К.С. Құзырлылық табиғаты – тұлғаның өздік дамуында. Алматы
. Құдайбергенева К.С. Инновациялық тәжірибе орталығы- педагогикалық технология көзі.
. Нүсіпбекова М.И.,Арғымаева Ә.Б «Әдістемелік құрал» Алматы «Арман
Нұртазаева Н. оқыту технологиясының оқушылардың дара қасиетін дамытудағы
Дандыбаева А.С. Оқу процесінде денгейлік тапсырмалардың пайдалану ерекшелігі «Жастар
Білімді бағалау
Қарым-қатынас
Зейін
Жады
Ойлау
Елестету
Топтау
Талдау
Қолдану
Түсіну
Сөздік қорын дамыту
Шығармашылығы
Білу
Модульдік оқыту технологиясының
тиімділігі