Жоспар
Кіріспе
1-тарау Қазақстан Республикасының миграция туралы статистикалық көрсеткіштер жүйесі .................................................................................................
1.1 Статистикалық көрсеткіштер теориясының жалпы принциптері...............................................................................................................
1.2 Халықаралық миграция көрсеткіштер жүйесі..........................................................................................................................
2-тарау Халықаралық миграция туралы статистикалық есепті ұйымдастыру..............................................................................................................
2.1 Халықаралық миграцияны статистикалық органдарда есепке алу...............................................................................................................................
3-тарау Қазақстан халқының халықаралық миграциясы туралы статистикалық көрсеткіштерді талдау.............................................................
Қорытынды................................................................................................................
Қолданылған әдебиеттер.........................................................................................
Қосымшалар...............................................................................................................
Кіріспе
Миграция ерекше феномен ретінде ғылыми бөлінісінен бастап,әйтеуір бір контекстіде-экономикалық
Қазақстан Президенті Н.Ә.Назарбаевтің»Қазақстан 2030»атты Қазақстан Халқына жолдауында бүгінгі дамуымыздың
Зерттеліп отырған тақырыптың актуалдығы-қазіргі кезде миграция процесі тек қана
Сыртқы миграция немесе білікті мамандардың кетуі,Қазақстан үшін экономикалық және
Көптеген себептерге байланысты елден негізінен ғалымдар,бизнесмендер,өнер адамдары,заңгерлер,архитекторлар,мұғалімдер,инженерлер тағы басқа
Дипломдық жұмыстың мақсаты-халық миграциясын статистикалық зерттеу болып табылады.Бұл мақсатқа
1)статистикалық көрсеткіштер жүйесін қарастыру
2)халықаралық миграцияны статистикалық органдарда есепке алу,мәліметтерді жинау,жинақтау,өңдеу және талдау
3)миграция туралы статистикалық көрсеткіштерді талдау.
Дипломдық жұмыстың объектісі-Қазақстан Республикасы және облыстар болып табылады.
Дипломдық жұмыстың құрылымы:Дипломдық жұмыс –кіріспеден,үш бөлімнен,қорытындыдан,қолданылған әдебиеттерден және қосымшадан
Бірінші бөлім:»миграция туралы статистикалық көрсеткіштер жүйесі»деп аталады.Мұнда абсолютті көрсеткіштер,қатысты
Екінші бөлім»Миграция жайындағы ақпарат көздері»деп аталады.Мұнда миграция туралы есепті
Үшінші бөлім»Қазақстан Республикасының миграциясын статистикалық талдау»деп аталады.Бұл жерде миграциялық
1 Қазақстан Республикасының миграция туралы статистикалық көрсеткіштер жүйесі
1.1 Статистикалық көрсеткіштер теориясының жалпы принциптері
Халық миграциясы-өзінің табиғи көрінісінің формасымен және салдарымен күрделі процесс.Ол
«Миграция» терминінің шығу төркіні-халықтың қозғалысын,көшіп-қонуын білдіреді.Бірақ,қазіргі кездегі бұл сөздің
Біріншіден,ең ауқымды ойлауға сәйкес миграцияға қоғамдық мағынасы бар халықтың
Екіншіден,миграция ретінде халықтың,оның сипаты мен мақсатына байланыссыз кеңістіктегі барлық
Үшіншіден,миграцияға тұрғылықты жерін тұрақты немесе уақытша ауыстыруға әкелетін елді
Төртіншіден,миграцияға территориялық қайта бөлінуге әкелетін халықтың кеңістіктегі қозғалу процесін
Егер ішкі орналасуы бойынша қозғалысты қоспасақ халықтың кеңістіктегі қозғалысының
Эпизодикалық миграция-бір бағытта және бір уақытта болмайтын үздіксіз жүзеге
Маятниктік миграция-халықтың тұрғылықты жерінен басқа елді мекенде орналасқан жұмыс
Маусымдық миграция-бұл еңбек қабілеттілігі бар халықтың тұрғылықты жеріне қайтіп
Қайтымсыз миграция-халықтың мұндай қозғалысы кезінде территориялық қайта бөлінуі жүреді.Миграцияның
Статистикалық бақылаудың жинақтаудың және топтаудың нәтижелерінде барлық жиынтық бірліктері
Статистикада қорытындылаушы көрсеткіштер өздерінің сандық мәндеріне қарай нақты (абсолютті),қатысты
Статистикалық ақты шамалар деп қоғамдық құбылыстар мен процестердің белгілі
Нақты шамалар өздерінің көрсеткіштерінің қолданылуына қарай жеке және жалпы
Жалпы нақты шамалар жеке нақты шамалрдың қосындысынан алынады.Мысалы,халық санағы
Нақты шамалар қоғамдық құбылыстар мен процестердің табиғи негізін бейнелейді.Сол
Миграцияның көлемдік көрсеткіштері миграцияның немесе мигранттардың абсолютті сандарынан тұрады.Бұл
-келгендердің саны;
-кеткендердің саны;
-миграциялық өсу(немесе төмендеу)миграция сальдосы,таза миграция;
-миграция көлемі,жалпы миграция,брутто миграциясы;
Миграция көлемінің көрсеткіштері әр түрлі нышаналарына байланысты бөлінеді және
Сыртқы миграцияға әсер ететін себептермен факторлардың арасында ең негізгісі
-бұрынғы ССР құрамында болған барлық ұлт өкілдерінің әлеуметтік-саяси және
-Қазақстан экономикалық жағдайын басқа мемлекеттермен салыстырғанда
-сыртқы миграцияда Қазақстанға келгендердің арасында қаэақтар саны басым.Олардың келуіне
-өзінің ұлттылығын сақтап қалуға ұмтылысы;
-басқа елдердегі әскери қақтығыстар нәтижесінде;
-тарихи отанына оралуына құштарлығы;
Негізінен Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық,құқықтық және экологиялық проблемаларына байланысты мигранттар басқа
-бағаның өсуі
-ұзаққа созылатын экономикалық тоқырау
-өмір сүру деңгейінің төмен болуы
-зейнетақы қамсыздандырудың анық еместігі
-жоғары және орта арнайы білім алудың қиындығы
-Қазақстанның көптеген региондарындағы ауыр экологиялық жағдай
-нормативтік заңдық жетілдірілмегендігі
-мемлекеттік құқық қорғау және фискалдық органдардағы сыбайлас жемқорлықтың жоғары
Ал ішкі миграцияда:
-аграрлық сектордың құлдырау нәтижесінде ауылдық тұрғылықты жерлерден халықтың кетуі
-кіші және орта қалалардан әр түрлі салалардағы кәсіпорындардың тоқтауына
-Семей полигонындағы және Арал өңіріндегі аймақтарындағы экологиялық жағдайлар себеп
Халықтың миграциясы-тұрғылықты адамдардың бір аумақтан екінші аумаққа(елге,облысқа,қалаға,ауданға т,с,с)мекендерін ауыстыруға
Миграция сальдосы-есепті мерзімде аумаққа көшіп келгендер саны мен одан
Егеменді Республиканың миграциялық саясаты,егер ол шынында да өзінің ұлттық
1.2 Халықаралық миграция көрсеткіштер жүйесі
Зерттеліп отырған көрсеткіштерге талдау жасау,олардың өзара байланыстылығы мен заңдылықтарын
Қатысты шамалар деп қоғамдық өмірдегі әлеуметтік-экономикалық құбылыстардың сандық қатынасының
Қатысты шамаларды есептеуде өзара байланысты екі нақты шаманың қатынасы
Біршама бөлшектің негізгі шамадағы үлесін анықтау үшін,сол берілген шама
Сонымен статистикалық қатысты шамалар әлеуметтік-экономикалық құбылыстар мен процестерді бір-бірімен
Миграция интенсивтілік көрсеткіштері белгілі бір кезеңдегі жалпы халықтың ішіндегі
Мұнда миграцияның көрсеткіштермен алынған белгілі бір кезеңдегі тұрғындардың саны
Миграция интенсивтілігінің жалпы коэффиценті:
S=M\P*1000
Миграциялық айналым интенсивтілігінің коэффиценті:
S=Q\P *1000 (2)
Миграция тиімділігінің коэффиценті:
W=M\Q*100
мұнда:
П-келгендердің саны;
В-кеткендердің саны;
М-миграциялық өсу(миграцияның сальдосы) П-В
Q -миграция көлемі П+В
Р-халықтың орташа жылдық саны
Мұндай коэффиценттер халықтың немесе әр түрлі топтардың белгілі бір
Сонымен қатар миграцияның интенсивтілік көрсеткіштері осы процестердегі жекелеген территориялар
Арнайы әдебиеттен мәлім,халықтың абсолюттік өсу қосындысының динамикасы мен санының
Аталған топтастыруды жүргізу үшін елдегі халықтың құрылуындағы миграция ролін
Sk=Sn+(N-M)-\+(П-В)
Осы теңдік негізінде жылдық халық саны балансын құруға болады:
Жыл Халық саны Абсолюттік өсім
Жыл басында Жыл аяғында
Табиғи өсу Халық миграциясы сальдосы
Баланстың мәні:
1)ұзақ уақыт мерзімде елдегі халықтың абсолюттік өсу қосындысын шығару
2)халық санының өсу көзі құрылымындағы пропорцияларды анықтау.
3)елдегі халық санының өсуіндегі жекелеген кезеңдердің ролін көрсету,яғни
Уақыт факторына баға беру.
Халықтың құрылу көздерін зерттегенде белгілі-бір көмекші миграция мен
Көрсеткіштер Мың адам
Кезең басындағы халық саны
Кезеңде туылғандар
Ішкі миграция есебінен қалалық жерлерге келгендер
Ішкі миграция есебінен басқа аудандардан ауылдық жерлерге келу сальдосы
Барлық келгендер
Кезеңде(жылда)өлгендер
Басқа аудандарға қалалық жерлерден кеткендер
Ішкі аудандық миграция тәртібінде қалалық жерлерден кеткендер
Ішкі миграция есебінен және ауылдық жерлерден басқа аудандарға кеткендер
Барлық кеткендер
Кезең соңындағы халық саны
Миграциялық ағыстың негізгі бағыттарын зерттеу мақсатында халық миграциясының шахматтық
Халықтың кіру ау-
дандары
Халық-
Тың шығу
аудандары Халық категориясы бойынша Халықтың барлығы
100мың адам және одан да көп халқы бар қалалар
100мың адам және одан да көп халқы бар қалалардан
Басқа қалалық жерлер
Ауылдық жерлер
Халықтың барлығы
Халық категориясы бойынша шахматтық территориялық баланс мыналарды анықтауға көмектеседі:
1.Халықтың кіру және шығу аудандарындағы халық құрылуындағы халықтың жекеленген
2.Ірі орташа қалаларға,басқа қалалық жерлер,ауылдық жерлерге келгендердің (кеткендердің) құрылымын
Миграцияның үшінші функциясы-араласу функциясы.Бұның мәні әр түрлі әлеуметтік-демографиялық топтардың
Миграция функциялары жеке-жеке тәуелсіз бола тұра өзара тығыз байланысқан.Халықтың
Адамдардың территориялық қозғалысы бір елдің ішінде немесе елдер арасында
Бұл қозғалулар мемлекеттік шекарадан аспайтын болады ішкі миграцияға сол
2 Халықаралық миграция туралы статистикалық есепті ұйымдастыру
2.1 Халықаралық миграцияны статистикалық органдарда есепке ал
Қазіргі кезде барлық ішкі мигранттардың 60%-ке жуығы үйленбеген 16
Мигранттардың арасында үйленбеген еркектердің көп болуы көшіп келген региондағы
Мысалға-Қазақстанның ірі қалаларында жас бала туу жасындағы әйелдер
Сонымен қатар ішкі миграция жұмыссыздыққа әкеліп соқтырады.
Жастар арасында қарқынды өсіп жатқан жұмыссыздықты жою үшін арнайы
Миграциялық ағымдардың құрылуына басты орындардың бірін бұқаралық ақпарат құралдары
Мүмкін болған жағдайда Қазақстан қалаларында эммиграцияны шектеу қажет.Себебі,мұндай процестер
Қазақстан Республикасында еңбек нарығының құрылуымен эммигранттар оның бір бөлігі
Адамдардың жаппай миграциясы территорияда тұрғындарды қайта бөлуге әкеліп ірі
Реттелмеген миграция тұрғылықты халықтың жыныстық-жастық құрылымын бұзып,жыныстық теңсіздікке әкеліп,нәтижесінде
Миграцияның және миграциялық ағын туралы ақпараттың жеткілікті болуы,миграцияны дұрыс
Миграцияның есеп беруі,арнайы мемлекеттік статистиканың статистикалық зерттеуге арналған толон
Келу адресі бойынша толон толтырылатын статистикалық есеп беру қағазы-миграцияның
сондай-ақ 16 жасқа дейінгі балаларда жазылады,және миграциялық ағын-
ның көмекші мәліметтері: азаматтығы,келген жері,қайдан,қайда,жынысы,
жасы,ұлты,жұмысбастылығы,мақсаты,білім деңгейі,мамандығы,некедегі
жағдайы,келгендердің статусы (эммигранттар үшін) тағы басқа көрсеткіштер көрсетіледі.
Кету адресі бойынша толон толтырылатын статистикалық есеп бе-
ру қағазы-келу толоны секілді мәліметтерді қажет етеді,және сол сияқты
кен жерін және қанша уақыт болғанын көрсетеді.Статистикалық есеп беруде
белгілі бір категориялар орын алады.Қалаға келгенде,ауылды жерге кеткен-
дер немесе қарама-қарсы ,сонымен қоса,шетелден келгендер мен кеткендер,
тұрақты қоныс аударуға немесе жұмыс бабымен,оқуға(яғни шетелге,керек десеңіз,жаздық демалуға,каникулға,курортты
мыс бабымен іс-сапарларға кеткендер саны тіркеледі.
Статистикалық есеп беру толоны,яғни келу кету,жағдайларын толтыру келгенде немесе
-16жасқа толып,паспорт алғандарға
-паспортын ауыстырушыларға
-фамилиясын,аты-жөнін ауыстырушыларға
16жасқа толғандар егер өз ата-анасынан(асыраушыларынан) бө-
лек кететін,көшетін болса,тіркеледі немесе тіркеуден алынып,жалпы туу куәлігін алу
ту)мемлекеттің статистикасы ай сайын құрастырылып,өзінің реквизиттерімен қаитамасыз етеді.Ол мемлекеттің
ныс ұлттық неке жағдайларын,мигранттардың санын көрсетіп,ауылдық,қала-
лық,облысаралық,аудан аралық көшіп-қонуларды анықтайды.Алынған мәлі-
меттердің дұрыстығын,бақылаудың дәлдігін аудандық статистика тексерсе,
тексерілген мәліметтерге код қою,бақылау,сорттау облыстық статистикалық бөлімдер атқарады.Мәліметтер базасының
тігіне жіберіледі.Халық миграциясын есептеу,сондай-ақ халық санағын жүргізгенде,таңдамалы бақылаулардың арқасында,халықтың
меттік-демографиялық жағдайларын білуге болады.Мигранттардың есеп бе-
руі,елге амалсыздан күштеп көшірілген босқындар санын анықтап береді.Ол есеп
-келгендер саны(келулер)
-кеткендер саны(кетулер)
-миграциялық өсу(кему)
-миграция сальдосы
-таза миграция
-миграция көлемі
-таза миграция
-жалпы миграция
-брутто миграция
Келгендкр саны-есепті кезеңде,шектелген территория бойынша белгілі бір жерге келушілер
Кеткендер саны-есепті кезеңде,шектелген территория бойынша белгілі бір жерден кеткендер
Миграция сальдосы-белгілі бір территорияға келгендер санынан кеткендер санын алып
Жалпы миграция-әр түрлі жекеленген бағыт бойынша мигранттал-
Ғандардың саны жалпы келгендер саны және жалпы кеткендер саны
Миграция көлемі бірнеше мағыналық бөлімдер бойына жіктелуі мүмкін.(территория,уақыт,әлеуметтік-демографиялық
»Мемлекеттік статистика туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес статистика органдары:
-статистикалық көрсеткіштердің тұтастығын,дұрыстығын және жеткіліктілігін;
-Қазақстан Республикасында болып жатқан экономикалық және әлеуметтік процестердің
-статистикалық ақпараттың Қазақстан Республикасы заңнамасында белгіленген шектерде қол жетімділігі
-қолданылатын әдіснаманың және есептелетін негізгі көрсеткіштердің
Жұмыстың ұйымдастырылуы:
1.Бөлімді бөлімнің бастығы басқарады,бөлімге берілген жұмыстардың орындалуын қамтамасыз етеді,бөлімнің
2.Бөлім бастығы:
2.1.бөлім қызметін басқарады,бөлімге берілген жұмыстардың орындалуын қамтамасыз етеді,бөлімнің атқарушылық
2.2.бөлімнің жұмыс жоспарын құрастыруға,Қазақстан Республикасының Статистика жөніндегі агенттігінің
2.3.өндірістік жиналыстар ұйымдастырып,шешімдер қабылдап,оның орындалуын қадағалайды;
2.4.бөлімге жүктелген жұмыстардың тиімді және сапалы орындалуын,оған әр жұмысшының
3 Қазақстан халқының халықаралық миграциясы туралы статистикалық көрсеткіштерді талдау.
Қазақстанның егемендік алуымен,әлеуметтік-экономикалық қалыптасуының өзгеруі және әлеуметтік,ұлттық қиыншылықтардың өсуі
1997жылы әлеуметтік сфераны оптимизациялау үстінде көптеген ауылды аз
Мемлекеттер арасындағы халық айырбасы сандық және сапалық әлеуметтік салдарға
Экономикадағы жетістіктері,ұлтаралық келісім Қазақстанды көші-қонға тартымды ел етті.Елде халық
Енді Қазақстан Республикасындағы халықтың 2000-2004 жылдардағы көші-қонына тоқталамыз.
1-кесте.Қазақстанға көшіп келгендердің динамикасы.
жылдар Көшіп келгендер-
дің саны ,
адам Абсолюттік өсім,адам Өсу қарқыны % Өсім қарқыны% 1%өсімнің
2000 47472
2001 53548 6076 6076 112,8 112,8 12,8 12,8 474,7
2002 58211 10739 4663 122,6 108,7 22,6 8,7 535,5
2003 65584 18112 7373 138,2 112,7 38,2 12,7 582,1
2004 68319 20847 2735 143,9 104,2 43,9 4,2 655,8
1-кестенің көрсеткіштеріне талдау жасай отырып ,мынадай қорытынды жасауға болады:уақыт
Енді осы көрсеткішті көрнекті түрде көрсету үшін графикте бейнелейміз
1-сурет Қазақстанға көшіп келгендер,адам
сурет
Сонымен 2000-2004 жылдардағы Қазақстанға көшіп келгендер саны орташа шамамен
2-кесте.2000-2004 жылдардағы Қазақстаннан көшіп кеткендердің динамикасы.
Жылдар Көшіп кеткен-
дердің
саны,
адам Абсолютті өсім
адам Өсу қарқыны
% Өсім қарқыны % 1%өсім-
Нің абсолют-ті мәні
тұрақты тізбектел- ген Тұрақ-ты Тіз- бек-тел-ген Тұ-рақ-ты Тіз-бек-тел-ген
2000 155749
2001 141710 -14039 -14039 91,0 91,0 -9,0 -9,0 1557,5
2002 120223 -35526 -21487 77,2 84,8 -22,8 -15,2 1417,1
2003 73890 -81859 -46333 47,4 61,5 -52,6 -38,5 1202,23
2004 65530 -90219 -8360 42,1 88,7 -57,9 -11,3 738,9
2-кестенің көрсеткіштеріне талдау жасай отырып,мынадай қорытынды жасауға болады:уақыт өткен
2-сурет Қазақстаннан көшіп кеткендер,адам
Сонымен 2000-2004 жылдар аралығында Қазақстаннан шет елге көшіп кеткендер
Қазақстан Республикасының көші-қон процестерінің құрылымына тоқталсақ.
3-кесте Халықаралық көшіп-қону
адам
2000 2001 2002 2003 2004
Қазақстанға көшіп келгендер-барлығы
Соның ішінде елдерден 47472
53548
58211
65584
68319
ТМД
43460 49932 54206 60781 61831
Ресей 23941 23497 21758 21565 18565
Белорусия 427 383 364 323 300
Қырғызстан 1673 2145 2566 2818 2612
Украина 1381 1190 771 691 555
Өзбекстан 12810 18783 24628 31191 35795
ТМД-дан тыс 3982 3616 4005 4803 6488
Германия 548 599 603 776 764
Греция 44 28 31 28 14
Израиль 85 103 84 94 91
Монғолия 658 407 476 1177 1607
Қытай 189 655 1059 2080 3463
Канада 10 12 53 31 31
АҚШ 27 36 140 46 38
Қазақстаннан көшіп кет- кендер-барлығы соның ішінде елдерге 155749 141710
2000 2001 2002 2003 2004
ТМД 116707 101009 85317 49260 46929
Ресей 108724 94917 80052 45451 44215
Белорусия 3265 2340 1829 1086 753
Қырғызстан 736 548 584 461 304
Украина 2172 1801 1568 1046 764
Өзбекстан 1277 1032 961 982 678
ТМД-дан тыс 39042 40701 34906 24630 18601
Германия 35938 38469 32832 22520 17221
Греция 152 91 56 22 18
Израиль 1278 713 508 328 248
Монғолия 207 126 23 43 50
Қытай 1 11 159 407 121
Канада 236 305 324 398 309
АҚШ 528 459 396 422 335
Қорытынды пайызбен
2000 2001 2002 2003 2004
Қазақстанға көшіп келген- дер барлығы соның ішінде
ТМД 91,5 93,2 93,1 92,7 90,5
Ресей 55,1 47,1 40,1 35,5 30,0
Белорусь 1,0 0,8 0,7 0,5 0,5
Қырғызстан 3,8 4,3 4,7 4,6 4,2
Украина 3,2 2,4 1,4 1,1 0,9
Өзбекстан 29,5 37,6 45,4 51,3 57,9
ТМД-дан тыс 8,4 6,8 6,9 7,3 9,5
Германия 13,8 16,6 15,1 16,2 11,8
Греция 1,1 0,8 0,8 0,6 0,2
Израиль 2,1 2,8 2,1 2,0 1,4
Монғолия 16,5 11,3 11,9 24,5 24,8
Қытай 4,7 18,1 26,4 43,3 534
Канада 0,3 0,3 1,3 0,6 0,5
АҚШ 0,7 1,0 3,5 1,0 0,6
Қазақстаннан көшіп кеткендер-барлығы соның ішінде елдер 100 100 100
ТМД 74,9 71,8 71,0 66,7 71,6
Ресей 93,2 94,0 93,8 92,3 94,2
Белорусь 2,8 2,3 2,4 2,4 1,6
Қырғызстан 0,6 0,5 0,7 0,9 0,6
Украина 1,9 1,8 1,8 2,1 1,6
Өзбекстан 1,1 1,0 1,1 0,2 1,4
ТМД-дан тыс 25,1 28,2 29,0 33,3 28,4
Германия 92,0 94,5 94,1 91,4 92,6
Греция 0,4 0,2 0,2 0,09 0,1
Израиль 3,2 1,8 1,5 1,3 1,3
Монғолия 0,5 0,3 0,07 0,2 0,3
Қытай 0,003 0,03 0,5 1,7 0,7
Канада 0,6 0,7 0,9 1,6 1,7
АҚШ 1,4 1,1 1,1 1,7 1,8
Сонымен Қазақстандағы халықаралық көші-қонның соңғы 5 жылдағы жағдайына қарасақ,Қазақстанға
Қазіргі кезде елдің жағдайының жақсаруына байланысты өзге ұлттар өз
4-кесте 2004 жылдағы көшіп-қонушылардың ұлттық құрамы.
келгендер кеткендер Көші- қон
Келген-дер Кеткен-дер
Барлығы
Қазақтар 286568 242820 43748 74,2 63,3
Орыстар 61510 88223 -26713 15,9 23,0
Украиндықтар 8073 11846 -3773 2,1 3,1
Белорустар 1544 2303 -759 0,4 0,6
Немістер 4671 15553 -10882 1,2 4,1
Корейлер 3651 3199 452 0,9 0,8
Басқа да ұлттар 20230 19514 716 5,2 5,1
Республика ішіндегі көші қон
Қазақтар 239407 239407 0 75,3 75,3
Орыстар 49098 49098 0 2,1 2,1
Украиндықтар 6688 6688 0 2,1 2,1
Белорустар 1250 1250 0 0,4 0,4
Немістер 3779 3779 0 1,2 1,2
Корейлер 2777 2777 0 0,9 0,9
Басқа ұлттар 14929 14929 0 4,7 4,7
ТМД елдерімен көші қон
Қазақтар 41991 2839 39152 67,9 6,0
Орыстар 11991 33593 -21602 19,4 71,6
Украиндықтар 1326 3963 -2637 2,1 8,4
Белорустар 274 828 -554 0,4 1,8
Немістер 554 1750 -1196 0,9 3,7
Корейлер 848 338 510 1,4 0,7
Басқа ұлттар
ТМД-дан тыс елдер- мен көші-қон
Қазақтар 5170 574 4596 79,7 3,1
Орыстар 421 5532 -5111 6,5 29,7
Украиндықтар 59 1195 -1136 0,9 6,4
Белорустар 20 225 -205 0,3 1,2
Немістер 338 10024 -9686 5,2 53,9
Корейлер 26 84 -58 0,4 0,5
Басқа да ұлттар 454 967 -513 7,0 5,2
Сонымен 2004 жылғы көші-қонның ұлттық құрамына келсек,жалпы сальдо оң
Ал республика ішіндегі көші-қонға келер болсақ,ең көп бөлігін,яғни 75,3%-ін
5-кесте. 2004 жылғы Қазақстан
Барлығы Соның ішінде
ТМД елдері ТМД елдерінен тыс
Кел- ген- дер% Кет- кен- дер% Көші
Барлығы 100 100 -61988 100 100 -31099 100 100
Оның ішінде ең-бекке жа-рамды жастан бұрынғылар 18,4
16,7
-9356 19,1 14,8 -22,94 9,0 21,3 -7062
Еңбекке жа-рамды жас-тағылар 75,0 70,6 -41201 74,2 71,0 -20350
Еңбекке жа-рамды жас-тан үлкен-дер 6,6 12,7 -11431 6,7 14,2
Қала халқы 100 100 -49398 100 100 -32482 100
Оның ішін-де
Еңбекке жа-рамды жас-тағылар 77,7 72,0 -33404 76,6 72,0 -21828
Еңбекке жа-рамды жас-тан үлкен-дер
6,8 12,8 -8587 7,0 14,1 -6998 4,4 8,6 -1589
Ауыл халқы 100 100 -12590 100 100 1383 100
Оның ішінде :
Еңбекке жа-рамды жас-тағылар 70,1 67,0 -7797 70,1 67,3 1478
Еңбекке жа-рамды жас-тан үлкен-дер 6,5 12,6 -2844 6,4 14,7
Қазақстан Республикасына көшіп келуші оралмандарға адресті көмек беріледі,яғни жұмыспен
Кестеден көріп отырғанымыздай еңбекке жарамды жастағы халық келуі мен
6-кесте Халықаралық мигранттардың жасы бойынша құрамы.
Халықаралық миграция
ТМД елдерінде ТМД-дан тыс
Мигра-ция сальдо-сы(+;-) Кел-ген- дер
2004жыл жасы 0-15 3897 14020 10123 12627 6250
16-62(57) 3517 50787 47270 46056 33933 4731 13337
63(58)+ -4033 4359 8392 3900 6934 459 1458
2003 жыл жасы, жас
16-62(57) -4855 48482 53337 44770 35905 3712 17432
63(58)+ -4656 4415 9071 4135 6933 280 2138
Эммигранттардың көп бөлігін еңбекке жарамды жастағы жастар құрайды.Соңғы он
Қазақстан тарихында,яғни саяси және әлеуметтік ерекшеліктерімен оның 19-20 ғасырлардағы
7-кесте Қазақстандағы халық ағымының динамикасы.
Жылдар Халық санақтары аралығы,кезеңдері.
1959-1969 1970-1978 1979-1988 1989-1998
Көші қон өсімі (+) немесе кемуі (-)
Барлық кезеңдерде 759,0 -601,2 -784,0 -1882,0
Бір жылға орта есеппен 69,0 -66,8 -66,8 -188,2
Кестеден көріп отырғанымыздай 60 жылдардың соңында республикада көші-қон сальдосы
1993-1998 жылдары Қазақстан халқының миграциялық ағымының жоғары деңгейін ары
8-кесте Қазақстан халқының сыртқы миграция динамикасы
Жылдар Сыртқы миграцияға қатысушы- лар барлығы,мың адам Соның ішінде
Эмми- гранттар Имми-гранттар Миграция сальдосы Эмми-
1975 394,8 299,3 -95,5 ........ ........... ........
1980 295,5 224,9 -70,6 ......... .......... .........
1985 355,2 254,0 -101,2 ......... ........ .............
1989 255,9 184,6 -71,3 .......... ............. ...........
1990 272,5 179,9 -92,6 92,7 0,4 -92,3
1991 228,5 170,8 -57,7 77,7 9,1 -68,6
1992 317,8 161,5 -156,3 100,8 13,3 -87,5
1993 333,4 111,3 -221,1 100,5 11,0 -89,5
1994 473,8 70,2 403,6 105,0 6,5 -98,5
1990-1994 жылдар: бір жыл-ға орта есеппен 325,2 138,2 -186,5
1995 309,6 71,1 -238,5 101,4 3,3 -98,1
1996 229,4 53,9 -175,5 73,7 2,6 -71,1
1997 299,5 38,1 -261,4 60,1 2,5 -57,6
1998 243,6 40,6 -203,0 49,8 2,3 -47,5
1999 164,9 41,3 -123,6 44,7 1,9 -42,8
1995-1999 жыл барлығы 1247,0 245,0 -1002,0 329,7 12,6 -317,1
Бір жыл- ға орта есеппен 249,4 49,0 -200,4
2000 155,8 47,5 -108,3 39,1 4,0 35,1
2001 141,7 53,5 -88,2 40,7 3,6 -37,1
2002 120,2 58,2 -62,0 34,9 4,0 -30,9
2003 73,9 65,6 -8,3 24,6 4,8 -19,8
2004 65,5 68,3 2,8 18,6 6,5 -12,1
2000-2004 жыл барлығы 557,1 293,1 -264,0 157,9 22,9 -135,0
Бір жыл- ға орта есеппен 111,4 58,6 -52,8
1990-2004жылдардағы Қазақстан халқының сыртқы миграциясы
Сурет Сыртқы миграцияға қатысушы- лар барлығы,мың адам
Сурет Соның ішінде ТМД елдерінен тыс миграция
Сонымен 90 жылдары Қазақстандағы халықтың жалпы миграциясының теріс сальдосы
90 жылдары сонымен бірге Қазақстанның өзінде халық қозғалысында үлкен
9-кесте Ұлттық ми грация айырбасының негізгі ұлттар бойынша
жалпы нәтижелері
мың
адам
қазақтар орыстар немістер өзбектер Украин- дықтар
1Эммиграция:
Бір жылда орта есеппен 11,0 163,6 63,5 2,5 23,7
2000-2004жылдар
Бір жылда орта есеппен 5,3 65,0 21,6 0,5 9,3
2 Иммиграция:
Бір жылда орта есеппен 17,7 27,4 2,3 0,8 3,7
2000-2004 жылдары барлығы 151,7
Бір жылда орта есеппен 30,3 14,4 1,1 1,0 1,8
1993-2004 жылдардағы қорытындысы 275,2 263,6 21,6 10,2
3Халықаралық миграция сальдосы
1993-1999 жылдар барлығы 46,7 -953,5
Бір жылда орта есеппен 6,7 -136,2 -61,2 1,7 -20,0
2000-2004 жылдар барлығы 125,1
Бір жылда орта есеппен 25,0 50,6 -20,5 0,5 -7,5
1993-2004 жылдардағы қорытындысы 171,8 -1206,7 -531,2 -9,6 -177,5
Қазақстан тәуелсіздігі жылдары (1991-2004) елге тұрақты қоныстануға 350 мыңға
Сонымен,елдегі соңғы 5 жылда сыртқы миграциялық процестер жағдайы жақсарды
10-кесте 2000-2004 жылдардағы халық өозғалысының динамикасы
Жылдар Жаңа орынға көшіп кеткендер
Сыртқы мигра- ция бойын-ша Облыс-аралық мигра- ция бойын-ша
2000 155,8 145,9 130,8 432,5 47,5 145,9 130,8 324,2
2002 120,2 103,9 165,2 389,3 58,2 103,9 165,2 327,3
2003 73,9 107,6 184,1 365,6 65,6 107,6 184,1 357,3
2004 65,5 127,5 190,5 383,5 68,3 127,5 190,5 386,3
2002-2004 жылдар-ға қоры- тынды 259,6 339,0 539,8 1138,4 192,1
2002-2004 жылдар-да орта есеппен 86,5 113,0 179,9 379,4 64,0
Сонымен Республикадағы миграцияға ұшыраған тұрғындардың жалпы саны соңғы үш
11-кесте.Миграция сальдосы
Барлығы Сыртқы миграция
сальдо келгендер кеткен-дер сальдо келген-дер кеткен-дер
Қазақстан Рес- публикасы -90,62 357466 366528 -9062
Ақмола облысы -17 19724 19741 -4699 3028 7727
Ақтөбе облысы -510 14120 14630 -423 2846 3269
Алматы облысы -445 37765 38210 3127 7772 4645
Атырау облысы -188 4694 4882 158 576 418
Батыс Қ облысы -488 15132 15620 -124 1862 1986
Жамбыл облысы -4055 18986 23041 2224 5940 3716
Қарағанды облысы -3841 29745 33586 -3994 4539 8533
Қостанай облысы -5979 25276 31255 -4694 4791 9485
Қызылорда облысы -4276 6377 10653 -4 732 736
Маңғыстау облысы 5461 13036 7575 5201 6094 893
Оңтүстік Қ.обл. 2445 30998 28553 8475 11645 3170
Павлодар облысы -4545 20202 24747 -4919 3253 8172
Солтүстік Қ.обл. -6678 11039 17717 -3794 2894 6688
Шығыс Қ. Обл. -10144 30172 40316 -5015 2533 7548
Астана қаласы 5290 15091 9801 -441 1307 1748
Алматы қаласы 18908 65709 46201 -140 5496 5636
Алматы мегаполис болғандықтан,мигранттар тез сіңісіп,таптырмай кете алады,ал бұл заңсыз
Қорытынды
Осы дипломдық жұмыста қарастырылған «халық миграциясын стстистикалық зерттеу» мәселелерін
1999 жылдан бастап нарық инфрақұрылымы және экономикалық конъюнктура
Сонымен Республикадағы миграцияға ұшыраған тұлғалардың жалпы саны соңғы
Сонымен қатар Қазақстанда да шетелдерге жалдамалы жұмысшылар ретінде бару
Қазіргі кезде Астанада құрылыс және басқа да салаларда
Жоғарыда айтылғандарға орай Қазақстан Республикасының миграциялық процестердің тиімбілігін арттыру
-Қазақстан Республикасының миграциялық процестерді реттеу мен мигранттар
-Келушілер мен кетушілер бақылайтын арнайы автоматтандырылған ақпараттық іздеу жүйесін
Қолданылған әдебиеттер
1.Арын.Е,Әбенов.Е »Қазақ диаспорасының көші-қонын үйлестіру жәйттері» Саясат 1997 ж.№3
2.Әдепқызы.С »Қоныстанудың саясатына қарсы күрес» Қазақ тарихы 1998
3.Қазақстан Республикасының Президенті «Көші-қон туралы» жарлығы Астана ақшамы
4.Қазақстан Республикасының заңы «Көші-қон» Егемен Қазақстан 2002 жыл
5.Қ.Р.заңы »Халықаралық көші-қоны туралы» Қ.Р. Заңына өзгерістер мен толықтырулар
6.Демографические перспективы Казахстана-Алматы – 2001г Центральноазиатское агенство политических
7.Миграция населения в СНГ в 1997-1998г.Издание 1999 г.Центр технического
8.Е.Ю.Садовская,Миграция в Казахстане на рубеже 21-века: новые тенденции и
9.Итоги миграции населения по РК за 1995 г Госкомитет
10.Итоги миграции населения по РК за 1996 год Национальное
11.Итоги миграции населения по РК за 1997 год Национальное
12.Итоги миграции населения по РК за 1998 год Национальное
13.Итоги миграции населения по РК за 1999 год Национальное
14.Миграция населения РК за январь-декабрь 2000 г Агенство по
15.Демографический ежегодник Казахстана 2002 г Агенство РК по стстистике
16.Демографический ежегодник Казахстана 2003 годАгенство РК по статистике 2004
17.Иватова.Л.М,Құрманбаева Ш.А.,Мейірманов С.Т «Қазақстан Республикасындағы миграциялық процестер және саясат»,
18.Аяған Б.Г.,Тенденции и динамика изменении национального состава Казахстана,Евразийское сообщество:экономика,политика,безопасность.1995г,№9-10
19.Тәтімов М.Б.,Қазақ әлемі.Алматы:Қазақстан-Атамұра,1993.160 бет
20.Тәтімов М.,Әлиев.Ж.,Дербестігіміз-демографияда Алматы:Жеті жарғы,1999 жыл.264 бет.
46